1 }* s p ■■' 2 > i J* ' t) -:- • ■ y \ ^VIN HOC VOLVMI'/*- N E C O N T I N E N T V R. Infignium Medicorum, 'OAN, SERAPIONIS A R A B I S DE Simplicibus Medicinis opus pracla* rum&ingens. AVERROIS A R A B I S, DE EISDEM» Libereximius. R A S I S F I L I I Z A C H A R I AE, Deeifdem Opufculum perutile. INCERTI ITEM AVTORIS DE C E N« tauteo Libellus hadenus Galeno infcriptus. DICTIONVM ARABICARVM IVXTA ntcgLatinarum Indexualde neceflfarius. I N CtVORVM EMENDATA EXGVSIOKE, nequidomninodefyderaretur 3 OthonisBrunfelfij fingulari fide 8C diligentia cautumeft. jWo. E t. C Jc.i .1903. ; GENEROSISSIMO DOMINO D- BERNARDO C O- tniti a Solms^ Domino in Mintzenberg. D- 5c^ecenatifuoclementiffimo,Otho Brunfelfius S. D» • # m e. I mihi pudor perijffet, Comes Incfyteatque GenerofiflmK, aut pfomocolax efTem,uel H/§ conftabilire,mitto Celf. T. tresinfignes Medicos , Serapio* nem fcilicet, Auerroim St Razim , quorum q uia fumma eft apud Arabes autoritas, nimirum Sdipfi quoque partim e Regio ftemmate,tibi quoque patria? patti,& in* ter Getmania? proceres , reru moderatori 15gefpetf atiffimo, nuncupate uolui ,no* uo & digntflimo amico 8£ domino,ueteres licet,fed denuo fub incude inftaurato* rosfcriptores,quibusfubindeCeif, T.autareliquisliteraru ftudrjsferiata,autaue natione rediens , aut certe a publcis negocrjs , interdum fefe obledet . Retulit enim. mihi Celf.T. filiorum pcedagogus M. Ioannesa Dautnheim.uir&eruditione, & morum integritateclariffimus,inter alia ftudia , fiue iuris Caefari?, fiue Hiftoria* rum, etiam rei Medica? plurimum affici. T. Celf. pleraqj etiam Emperica tam pro* becallere,quae uixapud maximi nominis Chirurgos reperias.Accipe igitur hoc r j munufcu* mnnufculumltterarium amplitudini tue,fyncere oblatum. Et quemadmodum ad iuuandos morrales,natus es,at$ praepofitus,reipublice,ita ut fub tuo tuocjj noinine,.tam utiles autores legantur , patere . Quod fi gratum fuuTe cognouero , aiiimum mihi eriges , ad maiora officia capefc fenda atcg meditanda.Opcime ualeat Celf. T» At* gentorad . Quarco Catend,Septembris, Anno a redemptione hominis per Serua# toremnoftrum C H RI* S T V M , Millefimo quingentefimo,tri gefimoprimo. <- • • . • I t I * .1 1 t \ d < I I * OTHO BRVNFELSIVS I N Herbarij noftriTomo Primo,rationcreddidimus,curabo litis quorundam Arabicoru,3£male Latinortim fcriptorum ineptis commentarijs,uecerem potius illam , 8C a multis rece^ ptam fcculis fimpliciu Medicinam, reflorcre cuperemus, idqj tali quoqj cum modcftia diximus. Non ut prorfus exturbatos uellemus Arabes,etfiquidaliud effetBarbaroru huiufmodi fcriptorum,fed ut iegedi potius ordinc 8C dcledu, finguli pro barcntur , necg alrj effemus in literis 8C Autoribus perlegedis , quam in nummis 8C rcbus alijs preciofis jeftimadis fumus. Atcg in Medicinis tanto magis , quanto mortis difctimen pcr eam nobis imminet , fi praepoftere adgredia* mur Jgitur qui hoc confilium noftrum,non omnino fintftro oculo fpeaauerit,faci !eiudicabit,nunqnanosimprobaffcArabcs,fedmagisftatuiffe,&:utrt%fuumha^ berc honore, 8CGtxcis 7 8C Barbaris,ft pro tempore,& modulo fuo legatur. Teftan* tur idem &herbarum noftri commetarij,in quibns fubinde hos cttamus . Nam ab Grarcis Latiniscj mutuaffefuaAtabcs(tanquaex Copixquodam Cornu) tanun* compcrto eft,ut tcftimonio no cgeat, ut qut teliftis Hippocrate, Theophrafto, PIi* nio,Diofcoridc,Gaienoqj 8C Paulo,aliunde ceufuerit recu pcrttta confequenda.Hic inihi uideaturiwTaXouHHaTO/iif u>^X6tra in Arabicis,in primis ueto m Seraptouc tjxxupki tamultar,quaepoftcrtotib. obferuatefuncfcriptotibus,utqunilas proptet imgue balbutic pofthabuerit, hic quo$ uideatur cu Aefopico Gallo delyrare,qui re pertuinfterquilinioIafpide,neglexerit.Videtutidemconfiliuquondaplacuiffe6i Plinio,qui fcribitur femper illud in ore habuiffe dum lucubrarec , nullu librum tam maiueffequinfrugialtquidhabeat.EtGalenusptoinfignilaudefibtducit,quod omnhl ante ueceruiibros oftrinxerir , intet quos tame coftar, ueluti Tcffaii & Qutn ti,amethodos multos, 8C ineptifftmos fuiffe,loge atio at$ ciuiitott tngenio prediti atera qua hodie fcioli quida,qui fpreta in uniuerfum omni curba Batbaroru,tn fo* lo Celfo 8C Plinio conrendut philofophandu.Q.ui.tamen du tott ftudent eloquen* tiar fit ut reru ata experientix riant prorfus expet tes.Reae igitut feccric , mea fcnccii tia qui u trofc» coiunxerir,iuxcaqj habuerit , ut inttia quide 8C tundamcca ftnc a Grp cis , Secundus locus neotericis ac Barbaris fit, quos fubinde,ubi per ociu uacaucnr confercndi rancu graria falucabit . Legimus enim ptera$ , no uc dodtores cantu cffi ciamur fed uc arbicremur. Ec uc femel dicam quod fencio,quotiiam Gra?cos « Laci tios fimplicium fcripcores omnes nuncin manibus haberi uidemns , ne quid huic Cyclope^dia^deeffet:atc$cunaipublicifiercntfimpliciumhiftoriographi.Subi}Ciri animum quicquid prxcipuoru effec huiufmodi Arabum, m unan» quo* farrag.nc cogcrc , „? qui haftcnus fparfim & apud paucifftmos tamum pcoffa £^«£ ruIi in uno uoluminc tegeretur.Ex quibus nuncSeraptonem , Auerrotm & ^Razini Samus Daturi ^Mefucn , &Ifaac, & Conftantinum , ft frugt hanc nos coliocaffc ol™ cognouSs . Qu* camen quomodo difplicerc pofftc no utdeo,cum nec hadenus in Germania,fimili ordinCet comodo edicos effe : conftec Pnererea qupd non eft minor hodie aucoritas Serapionis , Auerrois 8C ^fl^*^™ apud Leoniciftas 8C rccenciorcs Galeni , aut cmuf* uecer um Grxcorum ucl Lac ino tum.Ledic Typographi fedulicas accj diligcntia , q ut conqutfttts undt^ e btblio. thSs mm fcripris Tum impreffts exemplaribus, innumeros pene locos reftttui cu. BSS" Doaifs.Vir Gerhardus Nouiomagus.Dcuorautmus & nos nonnM eius tcdtj at^ moleftt*,utlonge alios nunc habeas quam m pnori q uam debear,cum no hic de eloquentta Cothurnaca fed dc rerum cognitionc icr mo fit.Ftucrc crgo hoc laborc noftro icftor^ bcnc Vaic. i t N D E X t> ET ET >CA — bulorum Ar dbiccrum,inter pretdtioquafuntdpud Serapionem> •* ^citrmt V - Albcczi AkhcldamelccMefKmoMilottm AkesM efi,M Akarpbar Meft, T-amdrifcm Alphagel, id efi, Rapbanus AkarphasMeft,dpium hlonianum AndYAtonjd eji tfcrbatuu AlpelepMe(i t Caftane4 ' 2)1' C ibidem- c ibidm- c ihidcm* d 3S3 354 b - C Abirdxchukerumg Alkenebi fcdbies huker AbahamfdM sft^rbor pYofcYensfebeft AyzM efi,Rift AfsynthiumM eft,dbfinthiwm -f< "" " ' 1%. & AnZdYdt fcdttmucis z 9 . b Akdrfrbdsjdehapium ji- b *f & i Akha AlfctteltosM eft,fift ibidcm. c ibtdem* d ibidem. d 355 ' 4 . 14* d 37- d 37- b « Anfdrot, id eft,fdrcocofld ngiabahtriMeftfy 39' d Algetmjdefagypfum AlmuYd,idc(i,cd!xuiua AlbuphatM cftfklphur Alccg,td eft,Vuriolum Alphcep t tdcfi 9 Alumcn hcrfq Reg 4°. c Andhdha d jy6. c ibtdem. b JJ8- C 358. C 15%' d 40 d Amudcn 3 79 b * 4»- <* Andococa 4» b Aikcfines uua pdffdfefirefentanm uitk mgra f4' C AronldcM' Adlenjdeftjndicut Aitmaddntimonim ■ Arfepb oghid cft,bdfil 57-' b AkoYfoph «> d m- c Aiuden Afren, Affidt AphYc » „V» ft, CeYtifa ibidem. d . Az(daracb fimenwnipi Icpmfyfucfl . Anpheacodgukm A khifon, id cft, Bethonkd Alttth Akdmcm Afvrdb&char* AltdtUi Albahdcb Alufne AlphotengM eflMentafl ibidcm. d "26^, b 2So* C I ' 287. a Azegt dYdganthtm Akhdnna Aftm ffiwm 581» c ibidem* d ?83- << ibidem' d ibidcnv d 384« d tbidcni, d ibidem- d 3jS * A(ignumldurt 345' <* ibidem. a AchdthemtMeftdltea AlftbttM eftMcwm quod trahitur cx oliuis ibidcm. b YIS A\fdYdn,idcfl Akfo ibidcm. b 146. d b AthfdYdtbeb ,Mgukarom C 43' i ^So. d Bufxb, . % 1 tfach,idcfl,fl •L fi ■ Bbutc.idcjl.rcn fW Babxibeh chtcmfon Barbdcus,ideft,eUborwt Besbcfe>td eft t macts Beibcg.ideilpohpodiHm XcfcarcotonMefcpMm Ba!ddor,ideft t amicordi Behenlum,td eft,behen . N D >9. b 23o. c *9S> b ip<*. d c 345. 4 3+6, d 331- b 3;<>. d 2bdenzdm,uelpctropt Cdnthartdcs CdmabMcftjifcis Cuftaralbcr t td cfoapillus Vcneris Caylcmjd eft,fcmpcr utua CartnchM eft,urtic4 Cduar,tdeft,aloes » '■■ Cenapakadtf cftjauda eaym Cld\tSa,ideft,cafiialignc4 - . ftoronjd cfl,bethonic4 361. d Cusbcra,idcft »uf Cafcafi,tdcft,papauer ibidem b Cathtrd,tdeft t tragaganthum ibtdem 'ft,drfenicum 39*. C Cheiphtrtf eft,abftnthium r 9 tdcft,cafitafiftuU -- 391- c ***• 4 Camabar 388- c ibtdem lfdd,cvraliu$ tdef},fcwddlb*\ >ffer Caubcm l : . ; «4- d Catatph * Bwrrfr ... * Buleuh rubtit BulephMcfttfaUx. x . , Berendarog Berc. gcwfcfr Bihar,td eft.cotttk Buron,terebmhus . Bdefem,balftmus Barara 4 8; : . B Cauttr 96. c 102. c CarohcnjdeftfaturcU Condift Camphc Chmbt CubeU ' '"• 4 Curcuma ibtdem cordumcni H8- d chaktle fabbar Cttule b Coton,ideft t hombax Chandaros,candaruft Chitini^maluauifcus. Cafat , eupatorium Chcmp •fi • ■ * . hklcMncbaJncrb&ftult* B-. batalem B Jialrahagi B-tfitjCczpe BaftraiztrMWus Baladar,amarcus \$6. c \6$> 4 \66. d ibtdcm Cbafi4lkcb,tefticulutedm i2t> 4 Cburtatjdeftsdrtdmum »30. d Chal,tdtft t 4cctum **»• * Charnub xdocaracld ibidcm. b cbubez 1» b Cdhade t poli, *34. <* Chcunce .aphodiUus *tf. * Cyfe,byffopusficc4 Cdmum,cyminum AptMSdkdtfcftyCdptilUSporcitwS 29* t Catapucta mdior • C V _, Catt,olcum c hdfuhtb,cufcut Chateindicus Cardclyfinapis Cnbrit,fulphur Climia ChavphjcguUi 30. c Culcul *4- d Cherbdsjdtlucd 6\> 4 Carmd,carui 24? • 4 Cdpdr,cdppdrus . 26<^. C fum,dbrothdnum t 273- & Cardameni i7? •_ t Qbcncckdlbcbhgdlbdnuto / '-' ' "2^. J •28f. 4 30 f. k 34°' c i&K»W ^cw. ibtdeni' 347. & 348- d 345»' 6 • 33o. d 332' 4 i^ c 3$t> C }6t. h 5 6 1- C 361. 4 3<*5' 4 379- 4 ihtdctn 3S2. c 383- & ' 395- 4 387- & . 397- 4 ibidcm. b 39S- C ibidcm 399> 4 6 9 . b 70. c 72' 4 73' 4 ihdem- b 7S' b • -79- b 97- 4 iot; 4 * .* » n x 4 ■10 z* e to8# i \\f. b I4f' 4 ■ 184.- 4 146.' c if8, d iSf. b iti> c ZOt* C zo$\ C ,210- C Chirmtn / 1 N D E X Chdrmcn, gr-otJ chdom,dUmm CherbdchenJbeUcbcti Ctxtdtjporrm Condcs,condifi tio« d Tcfkh* nf. c Fir/ir *i?» b Tdngcnkcfi mgi 383. b ibtdcm 55>i c v>9 »40 6 Fl/fc d Fclcngcftmk cPoftigi>4cominj d F/os lulcs F« DtU%indicm VifhgisMp 44. C ibtdcnt' 4 Fc/c«g »84r4gtt« HjdjWfc, id c/J, ki/fdcftwf /icittfH jo« c 35 htodduddrmd elf Eluoxdt Tbddrfun 335». 4 H4ftd4cftocft4,trt/o/tH»t 340« d turdhdncn,huUcrdqufuntinoado 34.- 4 H4dc$,{f«s Sridcm- b 4 f/t,e<«t4nr«m Ef£«ncc4r,id cfijbdldufitd, E /g4r^inu,td cft,fccdcul, tringi E «4, td c/i,r«6e4 iinclorttw E/«uir Efttts,td cfl,cbulus Emlcg,embM hcrfyptx r kdrdg 3 drborlicij Tclfiches ,hu\ccrwm gcnus* nukgrmdt ifyluefiris ■ 34»* c Hdmdbdjdcfifdrd Tcfircft Tcdhe t drgentm Terenfr Ei«fci> 342- d Hdcrmid,pipcreUd 343. 4 Hcntd,frumcntm 343' ft H4«r,id c/r,pop«/ttS 34^ d Hct/cne,oro&HS 3?>*- & H4rin,ttitt$ 35>*- & H4i«e6,id cfi,uud «i* c H4ger4/,M4rcfti/tf4 173- t H4ger4/tV^4ft4r,t4pii«PcT4«$4«e»f»/j. Hdgcrdlmdgrttos,idefl,mdgnc$ 33« 5 H4gcr4/64t*o,idc/t,m4rg4rif4: 35* t3 H^gfrt^cofjkptsfe^cirttftw*. 54» c Hdgcralbuzedtjdpisrubcus 273. 4 Hdgcr fdldcbdMpis corncolns »73« & H4ger 4/«54&<; 33' 4 35« 4 44- d 4>'' 4 4# c 48. d 49' ifttdf/g. 26"t. 4 Itit.. & 160 . d 26^- C 26Z. d 2 idefl,offdcotnbufl& 306. c Hmbu,dmbrd Hdmdcbut,ideft,telddrdned Hdrdch,fudor Hele,tdeft,uifcM HaphdS,td eft,gaUd Hdlbcrcd, id eft,cdtdpucid Hddnthdltid eft, coUoquintid^ Hdlfemec Hdlbdfdljd eft 3 coepc Hdlcedeph Hdkufdztf cftjicium Bdlcdfmcg.id cft Jceniculum Hehrog , id cftpomumcurinum Hdlmu :ft,mtrttUd ideft. # Hdkdrfend,id cft,orobus Hdhcdrtdjd eft,ptrctrum Hdlfedep,id eft,mtd fylucftm Hdtfcid,idcft,abrotdmm- HiUnchdt,id eft faut&d Hdlgifar,id cji,pdftindci Hdrcdph,id cft,cdrdm Hdlcubd, id cft, fcenugr d Hdmenis,pcscolumbinut ibidem Habhagdr,grdnum tumperi 351- b 3S*-' C ibidem tfce thy, Habcr nd Hirmel pigdmus Hdrbdtum peucedanum $cl,fquiUd ibtdem H ibidem H ibidcm Hdcub m- d Hundim ibidem Habzetim ibtdem. b 35-4- c '9if- 4 ibidcm ibidcm Hatdrfi, Huderegi ibtdem 97' A 104. c ios- d l20« 4 ibidctn 113- b 153/ b «34- d ibtdcrn t+6. d *f*>, d ibidem. c ibidcnt t77- d ib'idcm> b 178- C ibidem- d ifri* b ibidcm- b aoo- c 2CP b 11$' ct i5S> 4 eum metbeX I b ibtdem ludemem hUmdlgindtbedufterJcfticulicdjiorei 288« c 1$6- C V6. C luiube Juiube ibidem- b ldchaik,pdpduer rubeum ibidem ifddc eben dtnrm ibidem Uumhenden t nuxhendei% ibidem Uum,i ibidem leuers mygddk b lembdue, nux mufcdt< b \ezdr,id eftJbdUcid 394* C Ii ibidem lenden,beben ibidem lergir,erucd ibtdem ibidcm 78' d MdrMlduftid gtbel,zinziber ./?, b ldbord,mdndrdg 385. b 3*6> d 1?7- 4 ?■>* 4 71' C 7S' 4 «4. C \\6* c uo* d xbtdm 222* 4 22J* B x*6. 4 87« b 90« c Mdem. d K •ftjtcitm omndrum b Kefet t orobus 45». d 48- d YLidi I Kddi Kurdn Kdmad Kapht,idcfi,pcs Karen,id efi,cornu Kanifa,id efi, uentriculus Kkhtf efi, pulmo> . Kenaurt Kcftlc Kefic Kebtkengi KtldirUfftUx Kamepuheos Kem Kerphe KtfM Kitramjd cfi,ptx KutbytmhmfoliS' Kdnabel Kodhdb humidd KuUot,cdftd\,gUns CT cafidned Kdftb t cdnna Kuman Kondcr^oltbdnum Kartam^cdrtdmus kulcafi* Ketri pentdddttylus ,ueicdtdp, Kitira,dragigantum Kamehon Kandcl cameleonta S.t Kdurochycurcum Kdnturion Koflos,cofiws Kdfldra,bctonicd Kapbor,cdmphoi N D E K #• b Lubia fafec\i *+$' d Lifcn althdurjinguabouis Z46 • d 295- b nux aucUand tlkcyjiux uc 307* b hcumalrdchdd 7 nuxmcchA 308- c Isifenh&Ufi ihdem ■ 381, c 3*4* C 395* * ibidcm \fenathamel,linguddrietis,mlpUntdgo jyrrha 7f' C 77- B 114. d Uj> d \bidcm- b 147- 4 14?' b is?- d M M idemquodaddchcs pobdlfx 19 - b ibidem- b Motheica,arbortsnomcnprofcrensfebcfl ibidem> Mugali,draco marinus ibidem- d Men,mdnna $87. b Mihd,fiorax 35>S- C ibtdcm* Mdcharcaraha,pyretrum Mogdr,ftnopidd ibidcm> Melch,fal 70. c Martecbjytbdrgyrium Hfidem- d Mochicdhdlhdddm,idef},meduUaof$i 78. d 84' C uxahdm,id efi,pingucdo CF adep 97- d Mortpfid ibidem- b Maharot »22- C M« 13 s. <* M«mw ij^. rf Mcizabard ibtdcm- b Mcmithc 144. d Mcubcdhcnd 145' c Mttgtf ■4?» *. & Mtfcaihramcft: fi,CdtdpUCld Mcrdaft 175. & i&fdem d 17.9' 8« d 363. b 380- c N 14»* d\ b Hddidtf efi,ftr. 1 127* b $S6' c 164' C I N D E X Ndlunabd Uncbarcr ueafxb t cdries ligni corrofi Nardmufcb,td cfl,muftu malorugrdn Narncth ,aurtptgmentum N?. b Sdro,gdUacyprcfii 6\> b Sardx,filix ibidem Sabon,fapo 253- b Scobram,efu\i z88- d Scitaragt i9>> b Sccb,alumen 34^ d Scedenigi,kpis emdtitcs Nchcremisb,rofd dfinina 19 6 ' e ibidem- ibid< Haragd Nemcn Kenupbar Nc/r/w Ncgil, grdmen HiUofitr,ideft t ncnufxr Scdeph ,conchylium Senferdtdb, id cftjhyffopus humidd Stes,ideft,unguU Hercgtl r< lochach nen,ferptUum ■ph,nafturcium o o Lbajcenugrtcwn t$6> d Salchalbatethfyokumferpentis 387-4 Scahar,td cftjand ibidem- b Scdhar,idcft,edpM ibidcm Schdachileelnecmazjd eft t rofd re&s 5>4- d syddchdit io6> c Scoadt,ideft,ciperi n8- c Scedcs,tdeft,polium ibidem Scdumx,id cft, mgcUd »47' b Sobol,tduft,fytca i5>3. d Scen(lant,td cftftfamum 194' c Sccdcnegjd eft,ldpis ematbytis 2.$6> d Sarudotcs Scca\mcfe,idcft,gdUid mufcatd i2o. d Sefcmmi,ideft t utoldultramdriM P p ifi'er,dgnuscaft _ Pheludem k>uftcch,idcft,fift Softd 33?; d Sumekit 379' b Secdcul Sbahar ft,rubca tinftorum Sdleghd,cdfiid ligncd K AfdSyplumbum Ras,idcft,caput Kauedjd cft t reubarbdrum Rtbes Rdued,reu Rdmicb,galid,[eumdtcrkcxq[udfitgilU m- <* Sdnddli 66> d I ibidem Sandaros Sumxch mp & Sctduum 308. c Sccancur flincM J0* b SUrgir 38«-. c Scrabrdm 142. c Sched Scl Sidcre Subedigi Seue(ien Ribcs Rdmeeb Reiofricon hypericon Rdxdcb 7 dmmonidcum Rdxos ,jj>ecies cdrdi Roredtha\mt,dpium d<{u* Rdtemgi Rdtm>idcft,rcjini R bulungen,gd!angd. itf • d Sekebinegi \$r b Seden 170« d Sencdr 171* d. Steregi 175. d Scbenic 212' C Sncbahit $>idem> d Sepum 213. d Sene 115». b Sdndardx,uermbi Sigid Sdculuphundurion Scrtdrdgi Sccbrdm Scdine Sdcahic Sumtm Scordion Auffjdcftjdnd Sdrarac t td cft,fH Sebcftcn Sccha,ft>ecies cufcuct Sumbelfyicd Sedig,maldbdtrum SucbgaUti S Sondbdr,ideft,pinus 307' d SacoUd,cdrdamomum 300» d Sceden,loltum 34, d Scehttcrigt,fumus tcrre 37. b Scexdbram,ozimum carmentum 6z> d Sdddr,nabdch 64. c Sdderudm ibidcm- d Sdrdfie t ideft t ecrd[d *f- b 247' d 248' d 176, d 277. d 283. b XJ»2« d 29 ■?' & 3o/- b 307- 4 308« d b 34» 343. ♦* 3ff * 3J2- C ibidem 3*7' d- %6v d ' tbidem i79. h 383. b 384. d 390« d 19 6 ' d ibtdem tbidem xbidem tbtdcm 38;. d 387. d xbidem- b 388- c 35>7- d 39$> d ibidem tbidem ibidem ibidem ibidem 66* C ibidcm 6s> e 70' d d 71 72. c 9S- * 'ibidem> b \o6> d sm I S «s JiquiritU SdCyl a Sufcnjthum Stfxhos ,ftfclcos Scltcm,rapd Sahcrddc,aperu4 Zcolcphendnon,fcolopcndrU Surugcn Mcrmodaclylus Sdber t alocs S:ehcdcncgt,cdnabs Stn,ficus Santg Arabtcttm ,gummi Ardbtcum Shiuch- Pcrftcum Suuftr % oppoponax Sidcb,rutd Sclychi t cafiti Ugncd Sdchabcmgtfcnpium Scbcd,fandomcum Satdifcirfyondum S a ndai,fa ndMum SucjtrAm,ctcu:.i T dhsfkr T h.tff, trifbhm Tcrcn iw.mdrons Tarfxjdmirifcus Thjtxthux ,papiuer Tcrt Amcm,lutum Armenum Tcrt mchtim,tcrrdftgtlUt*4 • Um> C 167' d tfaff,tdefi,fh ■gem^gnmcn :l,pctrozdm d 19V & 587- d 558- c P4- a 194- d Vc/mc,lrKijcM$ 19 j- & vfncnjjcrbd kili %6z> d 6v d 164- c iBidcm* d 21-- & 226. c 229 • 4 1^9. 6 Xduft X Afe 4r&orM4rLC Ud Xcbcthydnctbum 98 d 2i>« b 116* d 214- d 29. 6 33- d 46. 8- d Zibtb,tdcfi 7 pafful£ *"4- 380« c t73« b 119 • 4 VOCABVLORVM ARABI CORVM INDICIS FINIS- I N D E X LATINA RVM PICTIOKVM Indcx ddmodum ne cc 'Ifmttt A Bfynthium ip * w * '■>■?• & Aptrum (16.7 b 35». b Aflxrdgi Arbor msrit Argentum A rgcntum umum Argcntum A rbor nucum Arfcnicum curmum Ar fcnkum Afrhdtum ludskum A brotd num AcdcU \ Acctum Acorut Adcps GiUm&rum Acs A a iujlum Aer Agiricum Agnwi tdflui Afoc, •Altcd Alkdnn* AUium Alumen Akhdnna Anulum 208. c 33*' d Atriplcx *»• b 540- c '»• 4 Aucns 9 o. d 15* 6 >8+» c AmfUndindica 101. f37. fc 386' d 27*. fc 3515». b 2 72- C 3?S* C B 389. b Atrdchium 2>-4 KifiUcumGdrycphyUdtbm 72. c $6> 6 ao2- d 3?5>. b 34?. b i?>- b 393 b «2. c d 91- C tio- d Berbcris 162. c 341- 6 Brtomc4 214« d 34V 6 384. c d B/eto 233. d 361. b BldHdbizdntid 2/2* C 3/7' & 391. 4 BomtWx 280. d Bor 2j>5»« fc ?88« d 2tL C 3)'4« C 383* 4 23, c* 336. C 373- 4 d B«g/o#i 3?f b c ijfc dtmmtionis CT [upcrffiuitdtit IdiVi • 394 23« (f 6 ipifliw porctnm 388. c Cdpillut dlgol 118. c 341» * 35»i' & CafafiftuU 19 *9 b b 36* C 397* * CmomHU r N 4 i D M CdrpobJfitmtm Csrtn Jfcwcorroy 4". 4 »}8. c i»|. ex • 4 -.%, d ; Csmiiru^ Cjftdncs i, -■- t 4 . C 4" <* »«< S 4 14* d t»l- 4 J4i- C jOt . 1 jrdM rtJ 10 *?• b 9 13; • C tlsmm sr^nutKUi UUbi W» fcmcn Cjttfpncu mswr .-.,>, OOKfc Cifbi /k V V ' w mm .1 cr b »4 C 1*4 I4— Wc/},* limomaw Cifcaccc^imcnc»», tf cfi t xs ufi Csfcm CsroTyh Csro ■ Csro bortultnd Csp&mmncris C4rAlf CdbtpUmU m tf* T ; 1 I «crtu/ff *7.m>£ crani Cinphorai rcfei O uumdiucrfjrm.irtufcs Grri O irtm C §40 c !*>:• ji jr II- I I- JO**- 1 f 4 ncrargcm'» I9S- t < 6 E >:. Ctnuwti rnmor Ccpc Ccpcfinctunxis Ccrufx Ccrcbrum Ccra Qtrutg Ccruifid Chdmrphkhcci Cfkumcdrcos Chnfomdu C im*a(U Chmtlcx Chimdcj. chjmcdrtjS Chchdonid Chjnuptthijs Okcrahc ObtaugmcfUttntcsLtc < itrum r- 3 . h i ;»} * i- i 4 r»4 d 114- «f ifZ- d J49- fc r*. c d jo S - 4 1:4- c d w$- X 157. b iS6- C tSz. C 241« tf f Kkc >prt/l Ciar Crtonu Cipcriif Cilrufli Ckkme Cinsmomum C) minum Ocuts Ciuk ^iusmunt Cnro'i i J5>6. C . c 4 59 5 -4 1J* 4 18. d ihdcm. IOO. ^ Jgc. ^ 151- C f 4 388. C 96- d «^» C ;84- d «^f- 4 184. (f )tl< c 59 '• d ?8i- d »8 4 )?6- c ?90- C i*y b X+6- d 1 » x d ontrsru confrsrij •-':■ b or ndr lorotu Corundrm Cors.i uk Co.'o I N D E X O r duMCI!i Crccjn Cm n «jwd i9~ I R/? i »«o. 4 Jjo. d »^4 >~- b tiau S4 d jfj. b lolwm b t d jjf. c :*#• d jO-. 4 F«n4pj f ** 4 /u$ ^uid CUCUmtT v . urbiU Cubcbe Cutts A nc CuprcfU ■ Curcum 5S' b \ ohm drbons jffx i«r c us- c jftf- 4 Vmfkr i'• 4 GsiU M*' d g4 ■ 4 ijfcrcntu tntcr cibm & mdtcitum fcrcntu mter fimphtcm cr compofitdm mcdta i»i- b Grfbdnm T 4 Gildmgd mm - 4 v*4fl«4 Gsrioffoh io- d "". d Grriru-u i#l d «4, d ifl- C ;4v. & 1*4- d |iO- c t«r- d }!•• 4 »ll d G4TU4 |l 4 d in- 4 iff. c 144 Dcr4 Drjgonta CT" Dricon/jofi J74- d <"i »:. G>p/iu» i i rdgsgxmun E VM J npUfhrum mituraliuum Empullr 4 nuturdtuu muitd EmpUfkd ncpingjucditubui EmpAtoram Entbhct Er.uU Enpborbtun Eodim Eupjttomm Epdti:j kpdr Epi//r>mtt»i Eruc4 Eryfimon Encm EfuU Ebulus b ST b J? Gjtfltf I4P- 4 j?f- 6 GJwcn Go/*CI4 54«* d ???• * Gr 4 jfi- i Gummt mstur4thu J4^« d G ummi olmarum 9i- i Gummj A r4*icum •i- 6 d »*J b J95 fr Gummi Ccrdforum l<4- C j«? 6 140 I J4r« 4 j»i- << Gjjmmifuu »4°* d i d $j- b ;,S- C H ijj EBENVS HcrmocUclyli 109 6 !«• 4 *?«"• 4 f 047- 4 HcUcbormutcrcp ji?- 6 Hcrpi/Ut4 :jo- d ;?i- ^ Hcrp4tur4 ih- c H>pcrJCOrt 170« 4* u«r d Hiicjmfcuc irurtdo fj- d b -f9- d j74- c HyfopUibumidYomcJ e ??j- 4 Hypocifhdci 45-' 4 f» 4«5- c j??> 4 HorticMrj tie- c jfi. d Hotof Wmcnart i;j* b Hyf>putbcrbd i9i* ^ 19 u d J?(* & f76- 4 >?l 4 9f- c r>- b Hmmdd' 7« d 21 • d jfi« C ;?f d 1 264« C Jjf C NDICVS ffi, 4 548* < ?4- c J^irwgm/«4ajl >4f 6 jc«. c 300 C J?7. d jf^. C IttJUlSe C impcri I N D E impcri luf{ui. 4 M4/«4«iJcK* lAalmgunattm 2?. 4 k MaUM if. 4 & M4tricdn4 57* d 350* c JAdYubmm 114- d $6y b 595* b Marubij altcra fcccies iy8* d 347- b }$6* c 3 $2- d Mrfionmrf 22U 4 34J* * }+S* d Mctndrdgon 2J5* <* TAdrchcJit* r z6i. *> 260* d 2<&< 6 • 2^5' 4 WS$« 4 2?» 6-351» & 55>> a b 361* b *«+• c tfi* C tiy & $9f* b iy 4 199* 4 97" b ?37' b 3?r b to6* c 184» c 162* «4 1^2. C IpZ* d $%7* d 22• d WLarg&ub* Mcdicin* fubttlis fub(l-s. d Mcdian* p igid£ C7 humtda }6i- b h\:dtan£ cdhdx cr humtd£ in fccundo 361. c b\edicm£ frigid* er ficc* mfccundo 3 d Mcdi«n 4 378- C MetfVcifw putrefudtud 1 384. c McditJwdiwwwttu.tcArww 70. 6 Mcd c 18. d 151. 4 I N D E * . X Meifcmi ftddtm doloris Mediamnarcolicd I Mcdicinafubtiluttud M cdici ndrum uirtutcs tniiu \cdtcma folutiua %r mundificitiud ;o. c N/gc/fo 2l d Nitrum & ibidem Nuxhenden ibident N«x mufcata 2i« a NuxaueUand Mcdtcintlaxdtiutrdtio. z\> d b 22. c d z^ a b Nuxuomkd Medtcinarum folutiuirum cdtalogm er dtfjv- ■» renttd Mediana dugentcsldc Mcdictn&abfcindcntcsldc Mcnfbruorum Medumai , er ' c 25>tf. c - # 2^9- P 3?6' C 7f- 4 II4. C 3<£X« £ J92» (2 lt+« c 4* ibtdcm; b b 2fl H7 b }?z- d 3J7» £ j8<5. d Mcdtcmx fpcmutis Mcdicin£>qu£ prouocdnt urtndm Mcdicina tufits M cdictnte mundificdtiut rcrtum M ediatke frangcntes laptdem Me/ roris MeUtff: Memithc o o Lcdndcr Oleum 27* 4 0/C'{ffM«rC4 27 & •v * ^ 28- C 21« C O/cum oltudrum fyluefbritm Olewm quod trahiturexohuis immituris *??♦ 4 32- C 348. b &• d oluu Oleorum diucrfa genera, & corum uirtutes- 3 s 8 • d 30. d 38;« 4 4j- & 382. 4* oliuarum gummi *44 4" Mcttt4 Meu ^Slcmithc ?+7. a \$y b 147. tf OhfoMMM Ohu£ptlmum condite uf* 4 Mcf r -f xp* * ^ c origrfHM» M eto M cz f Tion Mctongut h\cm*flrim tecr&ntks h\cldotum- M eduUa ofyMm Mes Mitiumfolis* Mihum Myrtus Mirabolm Mynhx Mimum M irtitii Moripfid Moracc M undificdtiud peBoris M u[ium malorum gnnxtortm Mufa Muflui quercinut Muria Muftus Mumid i;6- d 318. c 386. c Oppopondx 241. 4 396. c ofbraca marind 338. 4* jsj. 4 offauudrumpaffarm 144* d 35>7 6 ojpt combufta * ' (389- 4 32. d ?8f 4 122' C 48. d j«- 4 203. 4 382- C 3fj» 4 l<7* 4 35>2 d 286. c 344« d 30^ C 3fO. C o«4 3>-2. C 5?»* ^ OX/WC/ 301.. b' i6\' b Oxxmum cdrmcnum 288« d ij/» ( 33* 4 »5>8» 4 55»^ C P P4p4«cr r«Je«w l 2;*. 4* P' c P4p<»«er «7« b Pafiimcd *i- ^ Vankum 77» £ 38f 6 Vdnishordedcm Si> db Pdnistritici u6. c PartiuMammalwmutrtutes Mulfi A rciffus Nafltn-cium N Ndpl Kenufir u»« d 3^* J 387« 6 Penidic 190 - d 39f* t P«eoni4 544. 4* 3f6- d PentdcUcTylut Pcrficum 128« c 387. ^ Pescolumbinus z}6» d 348« . d Sdnguis drdconts b ios- b 331. 6 Sundjlum P/ttm&Mm 17 > 302. c S4po 4 3)8* d Sdl 46. c Sa/ Armonucirt tOO- C 337« 4 386- C S4//4 J«i* * b Sdnguis 291. 6 , Sdlmurut b 35» i- c Scicw 14 nominttm ?• & 148. d )$6. d Scolopcndm Scdmoncd Scorptus ztt. 4 Scpttm omnc Scpumcdprtmm 66, c iio* C i6y d b Sandonicum- wr« <* 225. 5 5?7* 6 229* 6 4 ?£j* d 588» c . 24*- rf $?7- & 166- d 3j8« C 382« C »71- 6 396. d Satyrion j>4. d 392- * i8- d 104« d »{i. d 34:. 4* i?7« 4 J5>7. 4 Scordion 1? 8- 4" 4- 20?. 4 348« c 5cmcn/irw 273 b c Scnc R Apd Kdrnnus t?t 303. c Scrpulum 194- c Scmpcruiud j?3- d Scmcnroft 1*2. c Scc4rcMl>rmgi t4« c 42» c «fff- C $62« 0* 2J5- 6 Scrdpinum 196- c 2|l. 4 ?4°* c, >94* *>"4 d . d 143 * 6 $62' U R4doc pipcns 2oi« c R4pfcu-.:.> Rcu 142. c RCff 196- C RdM lS6- C :ftnd b RfK&4T04r5 b Scbcficn ;$4- c $lftmuS 21J- 4 StfdcOS 19$ • d Sycomorut * Kixi R ibcs 37« 4 ?-;. b Stnjpts ijT« 4 ?8, 4 jS Spcrm4li5gcrter4fJtt4 jo S4por4citfttS 4- c Spcn&dmdrind 4- c 5- 4 SpIC4 6;- c y b SptciKomdtutr 40« t" 161- d Spicd ndrdt Spicdccittcd 4 6j- 4 5 Sf:C4 I N D B X 5 tlnih Sp, iilbd Spcl: uArdbkA i uchtd Spodtum Spuntd mtri Sputum Spoltumferp cntis Spumanum SqudU Sqtundittum Stupcfk&tud Stcrcorim dtffvrtntut Sticddos Storax StaphyfagrU Stannttm Sicrcus Sumacb Sulphur Sudor, 104 d 196- d Ventricu! *4- d Ycntus »6- c Vcflmtentum 9 8 • d vtrtutcs fimplt. twm fecunix- diutft z*6 9 c j6j. d }j>4- d Vtrtutesftmp utmmuu 26> b Vttts b Vtttsfylucflris jO) • b Vtttsftos d i£i' d jj>j- b ,91- b Vtnactd 41- <* Vtnum domcfl 10' c d fr 18- d j^o. d Vtttsalbd d js-j- b 39»' b V tnt muamcnlA b j. 3. V/lgu/* VotoMu jromif/cd Ttfltcult uuip TcfUcuUcanii Tcrebtmhus Tezidd f'g d -9- b Vrttcd ibidcm- c Vrtn 11-- C VU£ a iq-u d vudAc u b ■fleconchy fuculi cafl P4* 286. C VU£g le Tcrrafi TdfU Tcla cr&nct Thymus Tnymbr* Thus TithymaUus Tcrpcdo TrtfbUum Tnbulus Tragdymtum Trittcum Turbith t »37 b 288. C i-8- d jji. b c j?;- 4 284. c Mi UM/piS i/o d b c 1*9' 4 j'>. b a b W b j. b 6f C 387« • 4 b LATINARVM DICTIO* NVM INDICIS FINIS- AVTORVM CATALO GVS, Q^VI A SERAPIONE C I T ANTVR, Bltgerig. Abix,uel Habix. Alkanzi. ... Amram.,filius Bihaumet. AbenMefuai. Abengerig Haeremita. Atabari. Abohanifa. .Albafari. Alexander. Aabrianifa. Archigenes. Abraham filius Solomonis Ifraelitae. Almaufor. Armafios,uelArmafius. Adamaftus. Archis. Albatarifch. Alferefi. Artram in iibro de cibis» Alchalahamen» Abenguefit. Aieyfe. Ahamet Eben Dauid iumar, Almaiemir. Alkalamen. Annibeten. Alferes. Azaraui. Aloefine. Alphenfi. Ayfc. Andreatos. Alchalaimen, Bebigoras. Barbios,inlibro deagricultutav Choci. Conftantinus. Diofcorides. Demafcenus Damafchutt • • Eben mefuai, Calenus. Haiefe Eben mefuai, Hunaim. Hachim Eben hunai Habohanifa. Hachele. Ifaac Eben amram. Ifaac ben Sulaimen, Ihaie. Iudxus. Ignotus quidam» Kacebras, Liber cotines totu, uel liber aggregatus LiberdeMedicinaantiqua. Liberuenenorum. Liber de quaeftionibus naturalibus Liberquaeftionum. Liberuenenorum. Mefeah,Mefeahen. Mefarugie. Medici Perfida^. Meheris. Medicinaantiqua. Mahazer. Omeis bentanim halachaditc* Onafim. Paulus. Phulami. Ralls. Ruffus. Sindaraxar» Salamaue. Scindaxar. Sulahin ebenhahafen Salemnia. Tabari. Xarcha Indus. CATU06I H N I S. ; * • A B 5E AP * O A «ATORIS DE T A R I X, G M M N« M I V D AE O. I £ T M I ANVENJI INTERP RETIBVS. / jOSTCLVAM VIDI LIBRVM DIOSCORIDIS, ET tl- j brum Galeni in Mcdicinis Simplicibus,aggregacos fuper hbc quod neceffarium eft defcienriaearum. Ec uidi eos fuffi cientcs in hoc , nifi quia ipfi eranc feparaci , quare oporcebac quodaggregarerurincereos. Quodeft,quiainunoquocg co rum eft pars fcienci&qua* non eft in alio,quoniam Diofcori* des rememorauirunamquamcj Medicinam cum ciicumfcri ptione &figurafua,&: iuuamenco ipfius , &Galenus memo rauiceamcumfubftancia,6dfaporefuo,6iqualicate,&:uirtu tefua^&iuuamento eius. Allcuiaui laborem meum , &fuftulifolicitudinem in ag* grcgationeutilicacum amborum librorum,& ordinacione iuuamencorum ipfo* rum.QuarcaggregauifcrmonesipforumfuperunamquanqpMedicinamfinguIa^ rirer , 8C accepi id quod eft afluecum apud nos , 8C quod curric in plurimis aliorum librorum,&:confirmaui inlibro meo hoc, 8C premifi ucin pluribus in principio cu* iufcg fermonis fuper qualibecMcdicina expoficionem occulci exea pernomen ma* gis nocum 8C diuulgatum.Ec poft hoc profecucus fum addens huicillud quod nar* rauic Diofcorides de habicu 8C figura eius,&:poft hoc feci fequi illud quod rememo rauicGalenusdequalicaccfubftancia?&effencia?,&:uircucis&:faporis,&iuuamen ti eius ♦ Deinderedij addens illud quod narrauicDiofcoridesiniuuamenro ipfius, $C in modo bperacionis circa ipfam» Ecfcripfiin principio cuiufcun$ fermonisDiofcoridislitcram D,&in principio cuiufqj fermonis Galcni liceram G,cV cum hocconfirmauifermoncm eorum in ex^* poficione ipfius Medicina?,in principio cuiufq? capiculi,cum literis duabus uulgari* bus nociSjfcilicecfignificancibus numerum, ica quod per primam liceram fignifica* rccur,in quo libro,uel craftacu memorauic cam Diofcorides, per fecundam uero,in cjuo memorauic Galenus,& cum coco hoc compleui fermonem cuiufcjjMedicina?:, cum hoc quod inueni memoracum ab alrjs Medicis , 3£addidi ex fermonibus eo* rum uerbis,Diofcoridis 8C Galeni,illud quod ipfi non rememorauerunc, 8C propa !auifermoncmcuiuslibecdicenciscumnominefuidicloris,6c:abfoluimefuperuo tnenipfius. Ecdiuifilibrum htmc meum in duas parces. In prima quidem narra*' ai plures ex fubftancrjs Medicinarum, 8C faporibus , 8C uircucibus primis , Stfecun* dis,& rercijs, fecundum quod memorauic Galcnus. In fccunda uero pofui diuifio* nemmodoruMedicinarum trium generum,uidelicet Plancarum,Mineralium, 8C Animalium. Ec diuifi Medicinas, qua? func ex plancis, in quacuor gradus, 8C po* fui in unoquoq; gradu illud quod eft calidum uel frigidum in illo. Et diuifi quem* libecgradum calidicacis 8C frigidicacis, in hoc quod eft humidum 8C ficcum , in eis. Scd ante hoc prarmifi fermoncm in Medicinis,quxfunt.Tqualiscomplexionis.Ex hocergodeuenic,quodunaqueqjMedicina ficnoca& feparata abalijs^&fecun* dumhanceandcm formam procefftin Medicinis,qu.TfuncexMineris. Ecfimilicer in Medicinis,qua? funcexanimalibus,6£ordinaiiicapitula ipfartimMedicinarum, fccundum alphabetum Arabicum,quod eft abuget. ADeo ergo imploro auxilium fuper laudem eius,&: uigoremin cxalcacioneipfius. PARS PRIMA DcfubftanctjsMcdicinarum,8c:primodcMcdi cinis fubrilis lubftanciaf. Scrmo I . * a Medicinac : • T> A C M EdicniacrtibtilisfLibftantiar,habentnaturamfimplicempcrf^Etipraquidem non eft Medicinmim calida? complexionis folum, fed etiam frigida?. Et JVU* dicina fubtiliseft illa , qure cito diflbluitur , 6C diuiditur in partesminuias.per calo* rem,cui obuiat |ti corpo.re. Verum quae ex illis eft calida,eft mordens , 8i qax frigi* da ex eis eft,non eft mordicans,& maxime illa,qua? habet coniuriclam cum fua fub contrarietatem fuae complexionis , 6£ exempla Medieinarum fubtilis fub* ftantia?fu Camomi Dragontc Peonia. Cafith. Rofa. Gramen. Ireos. Ebanus. Nux » perus Ipe Menta. Caflia lignea» Pulegium. Kitran,&omnia his fimilia. Laudanum, Fiftici. t ■. .-> Fermentum. Amigdala? amara? Sordicies balnei. .Acettim. Vrtica. Balfamus. Keiri. Cinamomurn yfopus herba. Ruta. Agntiscaftus. Nigelia. Arbornabach. ' ' DE MEDICINIS GROSSAE SVBSTANTIAE NAturaMedicinarum,qusfuntgro(Ta:fubftantia?,nonineftMedicmis frigidi* folum,fed SC calidis umititer,&Medicina groffa eft illa,qux non cito diflblui tur,necdiuiditurin partcs minimas,de naturafui percalorem,queminuenitincor pore,fed illa quac ex eis eft calida , eft adurens faciens efcaram , aut putrificans , aut aperiensorauenarum^exemplaharumuenientpofteajquacioloquemufdeuir^ ttitibtis fecundis Medicinarum, & quod eft frigidum j non habet pofle quod mor* dicet,qui.t calor,qui eft ia corpore,uon uincit illtid , quando obuiat cuti , &«xem* plaearumfunthxc, M y rtu s D Poma. Cidonia. Balauftia?. Memithe.. Calla. «Acacia. Rubus. ... Xilocaracl?. Plantago. DE MEDIONI S ME DIIS INTER grofficiem & fubtilitatem. ■ . Sumach. Rona?,uelkane, id eft,fpectes fuir . J - i OWifubtfliuscorporumeftaer,8ctgroriuseorumeftterra,&mediumhorunx eit aqua. Accidit,quod qua? funtex aere magis funtfubtilia, & que ex terra ma - g»sgroffa,ficutoftendimusinnoftrisexemplis,&quorumfubftantiaeit aquea,{tintmediaintergrofficiem&fubtilitatem,&exemplahornmfunt. dulaa^uiolcedul^atriplex^irgapaftoris^portulaa/emperuiua^fimilia. ponu O fecundumfap MEDICINARVM Sermo II. ■ Mn cuiHngua^obuiat,autagitinguftum,autguftusagitmipfum,&idquoci : agit in gtiftum,nommatur fme iapore, & Galenus nominauit ipfi duo,unum eotum eft 3Cpinguedo,&hicduo.iltim 1 m?," nem in e,s,,n loco ruo/.Deus uoluerit. Et illud quod agit in lenfi, guftus diuidTtu ... duo.unum eorumeft deleaabUis j8 C aliud contnftanl.Sed delelabtelft omnc quod ■ * S I M P L I C I V M A quodcfttalccomparatumguftuiguftaftris.Etiliudquodoperaturgtiftuihumano «ftiLludquodcftfimikconipIexiomcorporishominiSj&eftcalidum&humidui iccathumiditates* D E SAPORE ACVTO- Vbftantia acuti eft ignea , SC modus acuti faporis eft, qnod quando guftatur,ca* _ lefacit calore forti,8£ mordicat comedendo linguam , cV q uod inuenit ex carne. Et uirtus eius prima , eft uirtus calidior omnibus alrjs faporibus, nifi quia calor eius habet diuerfitates multas,nam id in quo eft de acuitate 8C punftione, plus eft maio ris caliditatis , SC terminus in hoc eft quod comburit , SC illud in quo eft pundio SC acuitasminor,eftminuscalidum,8£quando componunturfaporacutus8c"ama* cus in aiiqua Medicina,eritilla Medicina ficca penitus,fine dubio,fed res acu tiffime; pungentes,quae non funt amara?,inueniuntur multoties multa: humiditatis, quare ueniunt ad ufum cibi SC comeduntur,8£ ideo deuenimus ad comedendum multas ex eis,ficut illas,in quibus admifcetur fapor dulcis ex cibis, S£ u timur eis in modum fpecicrumcondientiumfolum, uiceuero cibi non utimurunafolum exeis,propter fortitudinemfuxuirtutis. Etuirtusacntifecundaeft,quod quando poniturfupec cutem,comedit eam comeftione affociata,at dori faciendo efcaram , 8c diffoluit cu tem,fi applicauerit corpori , SC quce ex eis eft, in fubftantiafua plurima? contrarieta* tis naturre alicuiusanimalis efl!,extotoputfificans corpus eius 8£occidens,ficut tentum SC cicada,& cantarides, SC illa qua? eft contraria corpori , fupcrfluitate con* trarietatis fua?,caliditatis folum,ficutex rebus groflis terreis,facitin membris interi* oribus ulcera, 8cTi eftfubtilium partium, eft uirtus eius incidensrefoluens , 8c pro* pterhocprouocaturinam &fuaorem 3 &; ex eis eciani funtmuica,qux iuuantad r c mundiff a > t DE TEMPERAMENTIS C mundificandum pe&us per fcreatum,& ad prouocandum menftroa,ueram cauett dum eft,quantum 8C quomodo, 8C quando ufus eft in eis , fed quod oportet,inue* nitur in omnibus iftis amaritudo manifefte , ficut fapor dulcis reperitur in plurimo eorum qua? comeduntur,ficut diximus , ueruntamen non debentappellari amara, quia amaritudo qua? eft in eis,eft multum debilis,& acuitas 6£punctio fortis ualde. Et exempla calidorum pungentium acutor um,funt Piper, Piretrum, Sinapis, Alii* um,Cepe,6£aliahuiufmodi. D E STIPTICO ET PONTICO * ' fap Apor ftipticus eftfapor ponticus debilis, Ethi duo,fcilicetponticus &fttpticus, non differunt,nifi multa 8C pauca ftipticitate,8£omnecorpus ftipticum,expoli; atumomnibusalqsfaporibus,quandoaplicattirguftui,infrigidat,&:fimiiiterres quarum fapor eft mixtus,compofitus ex alijs faporibus, in quibus dulcedinis eft p i rum 8C amaritudinis 6£ acredinis, infrigidant infrigidatione apparente , 8C hoc eft quiauirtusftiptica6£ftigida,uincuntfuper eas, uidoria debilitante uirtutesaliai qax fun t in eis , 8C ita omnia quaj habcnt ftipticitatem 6£acetofitatem , infrigidant infrigidatione manifefta, Et quoniam ponticum eft frigidum , terreum , oportet quoauirtuseiusfrangatur,8£reprimatur cumuna extribus rebus,quxfunt,quia; aut calefiet,aut humedabitur , aut fiet utrunqjfimul , fi ergo calefiet folum , non fiet humidius,autmolliusquamprimo,fedremanetinfuagrolficie,&acquiritdulcei5 dinemcumaugmentoinfaporefuo,quemadmoducontingitinglandibusquan^ do coquuntur,8£ proprie illis,qua? dicuntur caftaneae,8£ fi humeflarur folum,8£ ifcf la humiditas fuerit grofla aquofa, fit ftipticum , quia humiditas illa aq uea commt^ nuitdeutrtuteomnis faporis.Sed ft humiditas iliafucritfubtilisaquea,etiam fitacc tofum,&fihumedatur 9 &calefitrimul,tuncfihumiditasillaeftaquofa,conuerti^ tut in dulcedinem,& fi eft aerea,conuertttur ad unfiuofitatem» Et fruftus quident D pontici,quiremanent in fua difpofitione, in ponricitate,funtficutaliqu3»fpecies glandiiim,^ frudus qui dtcitur katilebi,id eft,interimens patrem,& xtlocaracle,6i frudus pontici dulces funt, grana mirti , 8C fuccus fumach , 8c fimilia , 8C pira fylue* ftria,8£ caftaneae propriar, quia dulcedo eorumeft maiorponticitatcfua, fed quocl cft fttjmcum folum, eft fruftus uitis , qua? Graece dicirur minaus , 8C eius uinum ,82 quodappropinquatilli,fedftipticumdulceeft,ficutfruCluspalmarum,&:qu?dam uina,ficut uinum quod dicitur fumuritis,& emptos &fimilia» Et ftiptici quidein fubftantia eft tcrrea groffa,8£ uirtus eius prima,eft frigida 8C exiccatiua , 8C fecunda, eftuirmsqua:congregat,&afperat,&ingroffat,&infpiflat 3 acprohibet,ficutgaila, 8C balauftia 3 &cortexgranati,6^fuccus fumach,&alia. DEACETOSOSAPORE- SVbftantia acetofi eft aquofa,& uirtus qiridem rerum acetofarum, acetofitatis ab folut?,ficuteft herba acetofa, 8C herba qtue Gracedicitur hucfanis, 8C alia huiuf* modiinueniunturinfrigidatiua,&fimiliteromnia,inquorumacetofitateadmi^ fcenturfaporesali),ficutdulcedo,ueiamaritudo,uelacredo,iicutgranata,&pom3, 8C citonia,& pruna,8£ uua,& mora celfi,& cerafa,& acetum fimiliter,nifi quodace tofitati eius mifcetur acuitas 8C punftio, 8C acetofttati fruduum mifcetur ponricitas, 8C dulcedo , 8C quibufdam ipforum amaritudo occulta. Et quoniam fruaus funt in principio ortus eorum ficci pontici , 8C poftea fiii nt acetofi propter humtditatent mmiam,qua: aduenit eis,manifeftum eft,quod fapor ponticus eft magis terreus &: acetofus eft magis humidus. Acetofi ergo fubftantia eft fubtilis pu ngens. Et uirtu* etus pnma eft fngida,fed nd accidit ex fngiditate fua,quod poffit intcrficere, 8C hoc quiaresacetofa?,ficffentinultimofrigiditatis,noncffentcumhocfubrifes» Etutc tus eius fecunda eft quod incidit 8C fubtiliat,& feparat,& aperit^ prohibet Et poftquam compleuimus fermonem in faporibus, incipiemus in fermone no ftro loqui de uirtutibus,8c dicemus quod quia Medicinarum uirtutes quedam func pnma?,6£ quaedam iecunda? , 8C quardam tcrtiae . Oportet quod dicamus ununw quemqf S I M 1 A qtfcii<3 modum lpfarum . Incipiamus ergo & dicemus primo in uirtutibus ferrho* nemuntuerfale^&pofteadiuidemusMedicinas perillasuirtutes fi Deus uoluerir. DE DIVISIONEVIRTVTVNL P R I M A R V M QuaffitdirTerenriainterMedicinam&cibum^interMe^ dicinamfimplicem&compofitam. Sermo III, SErmo nofter,Medicina fimplex eft contradidionis eius quod dicemus MediV cinacompofita,quiaMedicinafimplexeftilIaqu£eeftinfirmacuftodiaiiinatu rafua,cuiiiihiladiunaumeft. EtMedicinaquidem&cibuscompofita funt ad* mixtaalkuirei.EcMedicinaeftidquodpropterfuamcompletionemimmucatna turamnoftricorporis:a«2:cibuseftquodpropterfuinaturamaugmcntatfubftanti* am noftn corporis,& addit in ipfam.Igitur cibus eit uidus dC permutatus a cibahta tefua,fed Medieina eft contra hoc,quia ipfa eft iiincens naturam cbrporis nortri cu mseftMedicina immutando ipfum,& immutatio Medicinx erit autfecundum unamqualitatumqua!funtcaliditas,frigiditas,ficcitas,&:humiditas,qua:cunqjfit" exiftis,quarealterabitcorpus,&calefacietipfum,autinfrigidabit,autdeficcabit autferumeaabit,autimmutatio eius erit fecundum duas qualitates compofitasex iftis^quarecalefacietautdeiiccabitfimul^fimiliterdealrjSjautcutotafuifubftan:* B N ficutmultreMedicinjeincerficientes,autficutbezaharda<:omneslaxatiue^«^ tradhue. Etuirtutes iftarumqualitatum qua^furttcauffeoperationum, aot inueV niuncur per iftam operationem fuam adualem , ftcut uirtus ignis quando calefacit autuircusglaciei quando infrigidat, autinueniuntur per operationem potentialc* Ticutuircus eorum calefacientium,ficuteft piper^iretrum^&caftorcum, etfimilia! EtqutaMedicina: quae calefaciunt,autinfrigidant adualiter aliquando habeiitfai cere alias operariones potenrialiter,oportet quod manifefteturearum natura,& rememorenturuirtutesearum,quiaMedicina:qua?operanturiftasoperarionesdi> uerfas,fctlket,calefacete,mfrigidare,&: deficcare,& humedare, operantur eas cum uirtutequ«Tnonapparetfenfui,oportetquodexponam&dicam,quodMediCina quando obuiatcorpori, fi eft fimilis complexioni corporis cuiobuiat Qc non calefa citipfum,neqj infrigidat,neqj deficcat,neqj humedat, non oportetquod nomine* tur calidauel ftigida,ficcauel humida,fed xqualis temperatarfed fi no fucritfimilis ei,fed eritfrigidior,autcalidior,ficcior,authumidior, eo appellabitur habens urrtu cemuuicentem.Oportetetgoquoddicamus inMedicinis iftis,quodillud quod uinckur in eis ex uirtutibus eft fecundum quantitatem uel diuerficacem quatuor gra duum,& in unoquoqj iftorum graduum funt tres manfiones,fcilicet prima, fecun^: da,&terttafiuepoftrema. Dicoergo,quodMedicina qua?permutaueiircorpus aba?qualirateinquaerat,permutationeiion apparente mamfefte,aut apparente aliqua a?ftimatione & ratiocinatione rationabili, ff operatio eius non eft cum appa ritione,talisdicetur inprimo gradu:& fi permutauerit permutatione apparente manifefte,tamen non forti permutarione,dicetur in fecundo gradu . Szd fi permu^ tauerit permutatione forti cum exceffu,fed noii iri ultimo,ita quod deftruat & cor* rumpat,dicetur in tertio . Etfi petmutauerit pcrmutatione forti cum exceflu,fed ngt in deftruente,fcilicet autcalefa&ione qua comburat,aut in frigida tionr qua morti cet,eritin quartogradu. Deficcis autem Medicinis nullam inueniin quarto gra* du,nifiillasqua:comburunt,quiaomniaficcam ulrimo fnnt comburentra finedu bio,fed illa? quae funt in tertio gradu,in ficcicate eruntnon comburentes,ficutMedf cinae ftiptica! ftipticitate forti , ficut funt fuccus aggrefta?, & balauftfa ,8c"alumeii, Q£ galla?uirides,qUamuishuiufmodiMedicinarum quardam funt ptope rerminum quocomburant,ficuta?suftum,fedipfa:efuntiiifinetertrjgradus ufqjadprincipiu quarti : 8t qua?dam ex eis funtin medto tertrj,ficut a?s uftum lotum : $t quaedam iti principio tertij,ficut ppoquiftidos . Etin ifta quidem diuifione iam pofirar func tres manfiones in unoquoqj gradu , poftcp ficcitas finapis non eft tanta , quanta eft ficcitas capparis,quamcp ambefincin tertio. Ex hisergo Mediciiiisfimpliribus quar didefunt^qHgdafuntexplantis^dcquibusfermoprimuserit^primodetemp '» qualib a 4 Diuifio c D / t D E V I R T V T f B VS r Diwfo Medicinarum fecundu uirtutes primas 3 & numerano ipfaru per gradus Numeratio Medicinarum arqualium temperate. complexionis. NominaMedicinarumarqualiumfecundumCap.earum. NominaMedicinarum,qua:fubhisCap.repetiuntur Citrum, Folia &femen Macis. Talisfar. Oleum Amurca Foliaoliuarumdo* Haudacoca rumftlueftrium, Teraniabin. quadomefticaru. Caffianftula. Etfunt u.Me mefticarum Capillus Veneris . Lignum Sparagus Oliuar. Licium. Sebeften Lentes. * Gummioliuar. Fex olei tam oliua* Cera dicinx » Primusgradu Medicinatum N M O MEDICINARVM Rici, Abfinthium. Sarica uel erifion. Caulis quxfunt calida?6£ficcannipf< Haur 5 arborpopuii. Mana Tamarifcus Sandonicum» Sceha. Sarcocolla. Spongia maris. Lapisfpongiae. Sticados. Meililotum. Squinantum. Athel. Semen lini. Camomilla.' Meliffa. Dadi. Auena Darfefahan. Haermia. Seta. Frumentum. Farinafrumenti Fu r fu r. Amilum. Panis. Fermentum. Canabit. Orobus. Coriandrum Vitis. S Indicum Caries lignicotrofi. Hei! Folia; Fumus; Cardamomoffl. Neramufch Zucharum. Hahoc Vitis domeftica. Thabarc. Vitis agteftis Vua. Paflula?. Vinum. Fex uini. Vitis alba. Vitis nigra. Cufcutc. Cadi. Lebleb. , Volubilis; Hedera. Acfin. Athin. Laudanum. Dragontea. Iarus. Mahaleb. Penidij Spica nardi SpicaCeltica Cachille. Bombax. Semeneius. Folia arboris-ciqs Miliumfolis. kanabel. Daftilus. Celtica montanea, Rotab Folium Indum Gallia. Ciprcflus. Fiiix. /lia fp< Vernix Sene. Fiftici. Rubea tinclorum. Altea. Peonia F Meu. Pinus Zincania; Fumus terrar. Papa.rubeum. Sexabram,id eft ocimum. * Lupinus Silueftrisexeo Candaruxium u. Eupatorium Agaricum. Etfunt7i. Mc* d N V M Cortex&lignum O M E D I C I N A R M Nuxhenden. Cicer. Faxeolus. Amigdala. Amigdala amara quaefuntcalidae&humida? in primo grad Arboramigd. Molochia, Gummiamigd. Sifamus. Oleumamigd. Iuiube. Rodahb. Secacul. M Lingua bouis Mauc, Tefticulus uiilpis. Aliafpecieseius. Tefticulus canis. Archis. Et funt 13» Medicinc, r- I O MEDICINARVM Mirtus. Granum mirth Folium mirti. Rob mirri. Manridabon. q ux funt frigidaz & ficcae in primo grad Vfnee Acathia. Emblici Bellirici, Faba Glans. Caftanea. Bedeguard Aftataucon itingi. Spina alba Coraflus Burdi. Ieuers. Iuncus. Mtllium, 1 Didat \ A B Pidar. • Cardo. Mirabolanh ' Otrini. • Indi. kebuli. Rofe. Senij. Oleum rofatum. 8£ eft cyrtilio. Seme S£ capita et ro. Palma. Tribulus» Epatica. Pira. , Barba hircina. Ipoquiftidos. Tarathith. Robilia?. S1MP1.ICI7M Saderna. 9 Moracelfi. Sult,id eft,fpelta» Arboreius.- Hais. Rubus. Morarubi. Cartamus» Malaeius. Citonia. Licinia. Satromon. Meehil de mecha, lupi. Hatil adib , ficus Melomella. Aq iva rofacea. Sorba. Datfili. Cyffilio. Garmen. Canna. Malagranata. Balauftia. Succahaba. Atiroripa. Silueftria. Acetum. Xilocarada. Salix. Alkana. Acetofaj&eftia* Sadar. SpinaArabica. Caudaequina. pacium Nabach. Ordeum. Chifch ordei. Colla&gluren» Etfunt^.Medicfn^ Pruna. Damafcena. Spinachia. Viola. Duib. NVMERATIO MBDICINARVM q ux funt frigidae QC hu midar in primo gradu. ••/ Endiuia. Taraxacon. Scariola. Cerafa. Gummieius. Arriplex. Roftrum porci. Liquiritia. Nenufar, Succus eius. Sicia. Malua. Etfunt u.Medi* cinae. i Secundus gradus. NVMERATIO MEDICINARVM • • Vrtica. quaefuntcalidae&ficcannipfo. Poliummontanit, Meu. cus drtulanus. SemenutticazcV: Baucia. oleumeius. Blada Bicantia Ebanus. Abtong. Saluia. Anagalis. Paftinacha. Vifcus. Sordicies. Maftix 81 arbor eius.Chartamus agreftis; Muriuelalmuri. Mufcus. Nabach. Sordiciesfemicupij Nefrim. ■ balnei. Vrc. Narcifcus. Lilium. Ocunum gariofi* Ariftologialonga Yreos. Chulcaffia. Cucumerafininus. Eladterium. Calamus aromat, Reubarbarum. Canapis. Canaps agr eftis. latum. Ocimumnonga: riofilatum. Cotula- Boton. Lentifcus. Terebinthus. Terbentina. Balfamus. Barfaton. Xilobalfamum. Carpobalfamum Opobalfamum. Nux mufcata. Nux. Auellana. Nuxuomica. Nuxmechil. &rotunda. Zurumbet. Crocus. Crocomagnia. Chimac uel ytis. domefticus. Caforas. Xifion. Safarethamon. Fenum graecum. Sifeleos. Rapa. Ficus. Caric?. Folia ficus. Ficus agreftis. Lac ficus. Silueftris napa. Succus ramorum Ciperus. ficus. Amehim,ideft, ocimum Iefemin. Afpaltum Iudai* Scolopendria. Cinislignificus. cum. Hermodaftilus. Ficus immaturar» Napta. Olibanum. Cortexrhuris. Minutum rhuris. parafifium. Fumusrhuris. Mel. Ambra. Lignum aloes. Camepitheos. Chamedreos. Lacca. Feleng. Fagre. Aloes. Chartamus uel cro* Sicomorus. Cheiri. . Affodilfus. Cherua uel penra# dadilus oleum eius. Et funt <5j. Medicine» NVMERATIO MEDICINARVM qua: funt catidae &. humidae in i . gradu * t Beheiu J to DE TEMPERAMENTIJ C Behen. Eruca. Granuculcul. linguaauis. Michad. Nuxlndica. Etfunt^.Med Berberis. Pfillium. Balauftia. Dragagantum Planrago. N V M E- R A T 1 O M w •• • quac funt frigtda: 8£ficca? Plantag Memith< Sumach, Ramnus Galla. Solatrum Alkekengi gradu M GummiArabicum Ramich. Solatrumfomnife* Ribes m NVH Solatrummanicu. Med M E D I C I N A R V M Etfuntquatuordeci Holusiamenum, Citrullus qua£funtfrigida?& humidann i.gradu &eftblitus Melo. Cucumer. Melo magnus uiridis. Tub Crifomila. Cucurbita Lacluca agreftis Perfica. Etfunt s.Medicinc. N Lenticulaaqu?. Laducadomeftica. Tertiusgradus,i\fcd MERATIOMEDI M Aniudeu. Anifum. Achuen. Aflfarum. Sauina. Epithimum. Vfnen. Alumenaffbr Alkalli Pollipodium Ciclamen. Card qua£funtcalida?&ficca?in ipf< c . Maiorana Cameleonta alba. Ameos Cameleontanigra. Menta Haurromi. karabe. Stafifagria. G ra n u m b en Amomum. * • D Buceid lunip Sauiri Serbii Gar. Bel,&fel,&phel. Thimus Oppoponax Gentiana. Fumus. Daucus. Cinamomum Mafolites. Colloquintida. Granum. . Indicum, & eft nil. mcmithe Serpillium. Aliafpecieseius. Ruta. Caffia lignea. Serapinum. Scamqnea. Squilla. Hacub. Alcardeg. Cehdonia,&eft curcuma. Ctarcurha,8£eft Sambucus Ete^bulus. Harmel. Montanuafperum. Peucedanum Mafel Ciminum Raphamjs. Armorachion, Panax Afclepij Panax cironioi Agnus caftus. Vafor et cinamum. Ciminum agrefte. Origanum kerfe Bramonium Ipericon. Afirachuelafquiro. Salis kubebe karui. Apium Androfemon Coras. Amoniacum Acorus. Olixatrum. . i Acrafelinum. Ipofellinum. Petrofelinum Eradioticha. Onithis. Agatha. Tragoriganu praffiu Scordeon Catdamcni. Carui agrefte. Abrotanum* Coftus. '.'.' Gariofilus. Galbanum. Gf ana ri ndowm Betonica. Senacion. Femculus» Refina. Maftix. Terbcnrina. Glutencopht. Refinacipreffr. Refinapini. Colophonia. Fumus refinac. Anetum. ArborMariar. Rofmarinus. Nigella. Sceha. Turbith. Allium. Pulegiualnam alnegc. Mefcarxemafir di Allium porrinum Galanga. Helleborusal.etn Hyfopusherba. Sinirium Zurumbet Pix humida kepfen. Pixficca. Pix q u$ abraditur Marua kappar Mirrha Mumia ptamuet diclamu.Laurusetfp Calamentum. Daphnides Nepita & fp tertia eius. Radix piperis Laurus Aiexandr Camedaphnis.* Laurola Bedellium Iodaicu Timbrauelfatureia.Oleumlaurinum nauibus Iantufa - * <- i Centaurea maibr Ccntaurea mijior. Etfunt8 4 .Mcd NVME A V M JIMPtlClV» TIO H.EDICINA ■ « 11 M * • Zincib Granum celim qua: funt caiidx 3£ humida? ? r N V M Enula M Tapfi gradu Etfunt^.medicine M lufqutamus qutffuntfrigidaj&ficcaHn j.grad Mandrag Faufd,& eft auel* Cicura Sanguis draconis. Marbus Spodium Cantora. NVMERATIO lana india Sandalum Ihamarindt. Ecfuut9.Mcdicinae M Portulaca. Semperuiua qtut funt frigidae 6C humidae tn tcrtio gradu Vcrmicularis^ Vtrga paftori Fu ngi Etfunt4.Mcd NVMERATIO M Quartus gradus Mc* dtctnarum. L V M i quaefuntCalidae 8£ficca? in ipfc . * Euforbium. Cepc Bulbus. -Anacardus. Budheregi. Ocnd. Nalrurtium Naftur.redo. EUofcop Naftur.orietale. Cipartiias. Titimalli. Dendrodes Cmtfitias , QC cft Piatofilos. MeCereon kitram fcerb Cataputiamt^ Ctnis nor. ■* mafculus Carfitis. Paralios. V M E Pthias. Porrum Condifi Seebran Mehicaaragi. Seitaragt Piretrum. Pipet Sabo Sinap Erfunt zi.me* dicina\ M E O I C I N A M Pap qua; funr frigidae SCticcx in quarto gtadu r. Opium. Papa. con M E o k C i N *E Q_ Dabre. Nuxmethel. Et funt z.Medicine, S V N T E X M Anrimonium. Calcanth Mintum Ccrufa. Gipfum. Oifrigis, pts frtg Vttriolum Bityrias. Pftri. Mertina. Surienfis. funtlapidcs,&luta 3 <9£ metalla. Lapis magnetis. Sinopida Marchaftrh Lapis becaar Margartta?. Lap Sal Flos falis Stannui Pumex. Climia. Latatgirium* Plumbum Nitrum Lapis albucedi. Baurach i\uripigmentu. Spumamaris. LapiscorneolusCalx Plumbu uilu. Scoria plumbi Alumen. Ni Zi Ad Lapis lac Lapis allia^ Lapisaquila? Sal armoniacus.Emathttes Aes. du .Aesuftum Lapisadamas. LutuAtmenu. Squamaae Laoisfmarag^ Lapis Iudaicus. Ferrum .Argentu uiuu. Cos m q a< turfcrrum Terrafigillata. Flos Chimolea Tu tia . Tinchar. Borax. Tegula. Aurum. Colcorhar Lapis afftus. Sulph m e d i C i N ae o M Argentum. Scoria argenti. Etfunt4?.Medi TVR EX ANIMA* libusuiuenttbus,&exmcmbriseorum,8^fuperfluiratibus Et primo dc his quac fumuntur cx animalibus Lepusftlucftris. Scorpio .Anas lubrici Conculac ma* Yrundo Blade bifantie. Ifopus humtda Coagulnm. Stercus. Gallus&galli* rinar. Vermicul forumaq Limacia. Harbe. pulli eopr. Ericius marinus Cantarid Lapisyrudinis. Caftoreum, Extremitates kauabrach Ra na O Sputum Membra 8C iw* Vrina Pifcis ftupefa* perfluttates ctens. arietis. malium Oftraca marina.Sang Gacer marinus Vulpes. &flumalis. YfcBlL-«fiine Teftg cochihii. Ce£.ebtum nimalium Vngule et detes, Ep3r. Rencs ftinci. Lac. Aquacafet. Cafcus.butyrii. Rccoaa \ 1* »+ \x , • D E T E M P E R 4fi N T I S C Reco&t. • Adeps&pinguedo.Sudor. *'?-■ ~ ~ Cagfct* g Fumtis biityri* Spoiium ferpemis. Lana. Capilli. Cato iyri. : Pifces. Cornu. Etftmc de fbpetfiiu* Fel. Oflacombufta. Vencriculus. iacibus, et de anima* Medulla oflium. Telaaranea. Pulmo. libus ipfis Cap "D E S E G V N D I S VIRTVTIBVS- Sermouniuerfalis. II II. ' Voniam quelibetMedicinarum fingularium,non habet propriam complexi oiieminradicefuaecdmplexionis qualitatumpcimarum,qua?funruirtuces primefecundumfimil!tudinemunam,contingit,quodqua?libetip(arum facicopecacionem diuecfam ab alia.Ec proptec iftas opecaciones,qua? proueniutab eis,dicuiKquod in eis funt uiccuces,8£nominanc eas uiccutes fecundas,&unaque.$ iftacum uiccucum eft denominaca a nomine fm opecationis, 8C dicitur uitcus macu raciua,&mollificaciua,&:induraciua,opilatiua,aperitiua,lauatiua,mundificatiua, rarifi'caciua,condenfaciua,apericiua orificiorum uenacum, Conftricliua.eorundem, aduftiua,pucrificatiua,diminuriua carnis,augmentacina catnis,atrradiua , cuftodi* tiua,liberatiua,&fedaciuadoloris,8cTicdealrjs.Ec dicemus fuper unamquamqg uircucum iftacum,Sd ance hoc dicemus,quod quxdam iftacum uirr ucum concrari? ancucalr)s,quia uiccus conglucinaciua, eft conccaria mundificacioni,& uircus cicacri cattua eft conccacia uircuci abftecfiux : 8C uirtus opilaciua,eft concraria uircuci apeci* ciux : & uircus moilificaciua eft contrariauiccuci induraciuae : 8C uircus relaxaciua eft conccacia uircuci erigiciu*,&: fic de alrjs. SERMO DE MATVRATIVA Medicina. OPorcec quod Medicina macuraciuafic proporcionalis calori nacurali corporis, lca q» fi caloc cocpocis nacucalis eft ampliorMedicina qusdebecucilli, opor' D tecquodficcalidioriniIlo,quaminaliocorpore.Ecopoccecquodficquancitasad^ dinonis calidicacis fua; fupec *qualicacem,fccundum quancicacem addicionis cali* dicansiiliuscocpocts,fupeccocpussquale,&:fecundumhancformam,eftnecefla^ naMedianacuiltbetcocpoctconueniens 3 quaoperecurineo. ErcomplexioMe* dicmarum qp« luuanr ad genecandam faniem 8C pus,eft complexio xqualis,fimi* lism natucaaiacorponhominis :&nacura quidemcorporis hominis eftcalida& humid^&ideo nacucaMedicine,quegenecacfaniem,eftcalida&humida &iDfa nonhabecfaceceiftamoperacionemcumqualicatefuicocporis,fedpociuscuq mace eius : ica quod fi poffibile effec,q, manus non feparecuc ab applicarione conci nua membn tn q uo neceflacia eft generacio faniei,uel aliquod almd membrum ap p lica recuc ei , cicius genecarecur fanies in eo, quam alio modo : igicur calis Medici* na emin ulnmo aflimiiaciois , complexioni corporis hominis illius,fcilicec in quo neceffana eft generario faniet ciro,& iliud quidem quod eft neceftac um infanH conuerci,eft aliquando carc ►concufaaliquando uero humorquifecicapoft EcopoccecquodMedicinahuiufmodificglucinofa,donecficinfineconLie e conuenientiae faciendi faniem,uidelicec faciendo ap poficionem 8c addicionem iubftanci? cts innaci,daudendo pocos corporis,&includendo uapores incerius,quia conuer ^I"^ fam r ' eft Una ex oPfwnonibps nacucalibus,quia eft conuerfio & al teracio cum qua eft eciam parum digeftionis: 8C necefle eft quando uolumus ouod ^t^ U k qUOd cuftod "<™ ~s mulcicudinem fpicicuum Ec Ztt «»m a^ J^f mag,S cont ' n $ ens rcb «s uifcofisT W pocci & ollba oum i & empiaftrum quod acctpicur ex frumenco , quia ifta func cem D mca in £ UAi ^„TT dlt ^ uifcofa ' &ca ^ l,£?, n? flta r C mmUS C0 m S ltum » & P to P ter ^ ^ITam conueSs eft generandum faniem m apoftemacibus humidioribus . Et ex rebuscolZlZnk fcT^r famem i cft ex e mbrocarionibus,embroca cd5mE1 &a qQ acmadmixrumeftoleum^cxIiniment«cftokumquoK^^ d is caliditace S I MPLICIVM. „ ^ incaliditate. . Etexemplaftriseftilludquod fitex farina frumenti,cumaqua,8£ oleo,&pane,&oportctquodiftudemplaftrumdecoquaturdeco(aionetempera^ ta,quiaficoqueretiirmultUm,effetficcius, 8£tunceffetconuenientius apoftemati* bus frigidis, quorum maturatio ertdifficilis ,&emplaftrum decoctum decoctione pauca,conuenit apoftematibus magnas caliditaris, 8£ per hoc quod dico pauca de* cotfione, intelligo quod.bulierit folum. Et emplaftrum , in quo eft de oleo , fatis conuenitinapoftematibus , quorum maturatio efttarda, 8£in quo eftoleum pau* cum,conuenitapoftematibiisebulientibus. Etemplaftrumquod fumiturexpa* ne,conuenitapoftematibus , qux non maturantur , nifi in tempore longo , quia in paneeftfal8dfermcntum.Etemplaftrumquodaccipiturexfarinafrumenti,conue nitcalidioribusapoftematibuSj&frumentumfimiltter^quodeftmagispurgatum, eftmelius multum adgenerandufaniem,&fimiliter panis,qui ex eo fit, 8C hoc eft, quontamfurfureftmatoris caliditatis 8C ftccitatis , 8C farina eft illa,quajdatnutri" - mentum corpori,8£ eft calida 8C humida , 8C rcs,q uarum ha?c eft uia , funt illa?,q ua? conueniuntadgenerandamfaniem. EtfimiliterMedirinaj,qua?ponunturfuper ulcera,cum quibus adeft apoftema,non iuuantadgenerandam faniem,nifi ex par* te eius,quod eft in eis decaliditate 8C humiditate,ficut D *• * •t* D E TE M P BRAM £ N T I S • •.••..- C :nii«usfintgiurinariuae8£opilariuaepororimi. Etquoniam fupetfluitas 8Mimi> ;nutio inuencn* in corporibus,quae funt indurata ifta duricie,func mulcae diucrfitatis, oportet q uod Medicinae , quae curant eas,fmc diuerfa? , 8£ ideo inuenimus aliquan* do,quod fcpum caprinum,8£ adeps gallinarum, non conueniunr membris ingrOf faiis,uel induratis ifta duricie,nifi quia iftae duae pinguedines funt debilioreS,quarc non mollificant,nifi duriciem paruam , fed fortior pinguedinegallinae 8£galli , eft pinguedo anatis,8£ fortior pinguedine caprarum , eft pinguedo hircorum , 8C pin* guedo bouina eft forcis fimilicer, ueruntamen minus eftforris pinguedinecapraru, * 6c hircorum,8£ medulla cerui fimilicer mollificac mollificarioe mulca , 8£ poft eam medullauiculij&omnes iftar Medicinae funtcalida?, temperataeiilficcitate, &earu caliditas fortior eft ftccitace earum, 8£ pro pter hanc cauffam dicitur, quod funt cali^ dae & humidae,& nos qmdem concemmus eis hoc nomen , quoniam parum eloii gancuraMedicinis,quae non deficcanc,nec humedant. Etd^illis quaeingrediuii tur in hanc fummam,eft armoniacum , nifi quia eft fortius. Et horum meliora tii mollificationefuncmaximequandofuncrecencia,quiaquandoueccrafcunc,fiunc magisdeficcaciua,quamoporcecquodquidemfimilicerconcingitmedullis,&adi pibusomnibus,quodfcilicet,quandoueterafcunt,finntcalidiora&ficcioraquam prius,&oleumdeiilio,8^radixalteDf,&radixcucumerisafinini,quandocoquuniS tur cum oleo QC aqua , fiu nt uirtutis moliificaciuae , 8£ fimiliter folia maluae coda 8£ cruda,5daxungtaporci,finefale, 8<:fimiiiteroporcec, quod non mifceacurfalcum alijs Medicinis mollificariuis,quia fal deficcac deficcacioneforti,& ex mollificatiuis ftmiliter eft bdellium,& mel ficuum 8£ ftorax. D E MEDICINA INDVRATIVA- Es quae fiunt dura?,propcerca,quia non cuftodiunc humiditatem fuam natura lem,oporcetquodnominenturanobis ficca» potius quamdura?,8£proptcr hanc cauflam non dicemus dc eo quod infrigidat 8£ dcficcatinduratiuum,quia n6> cft dc propriecace eius indurare , & propcerea cura illorum quae fic indurancur , erit p cum refolucione& humcdacionc, non cum mollificaciuis , fed res quse indurantut per uiam congelacionis dicuncur,durae fermone abfoluco > quiacorpora fiuiit duri per congeiationem, non per cuacuationcm . Et cura horum cft cum mollificariuis:, & iftud inuenitur manifeftc in eutcficut dixic Hippocraces,quia cutis dura extefa cii raturcummoliulcatione,8dideodicunturMedicina!frigide,humidx,induratiuaT Jicut funt femperuiua,&: portulaca,& pfilium,& lenticula aqua>,8<: folatrum* DEGLVTINATIVA ETOPI= latiuaMedicina. SVntMedicinaf,quaenonhabcntfaporem,&ina?,quarumfaporar>horretur,8J complexioearum,auteftcomplexiomcdia,autdeclinatadfrigiditatem,&:eft JVIedicmaquxinuifcaturin poris& forammibus,inuifcatione difFicilis diffoluri* onis,8£ funt fine mordicatione. Et funt duarum fpecierum , una earum eft , cuiu $ fubftantia eft terreaficcaadualiter,ficutfuntMcdicma! , qua? funtablutxablntione Xuperflua,ficutamilam,8<:tucia,&cerufa,&:calx,8<:ciimia,&:bolus,quiafportatur ■de Crera,8<: chimolea,& fimiliter candarufium,& eft ordeu Romanu, 82 ccrra ftei* la:,&ciniseorumqutlauancpannos. Ecfecundacftcopofica ex fubftantiaaquo* fa,& cerrea,& aerca,fimilicer & uifcofa, fine dubio,ficuc oleum dulce,uel deleaabi le,& albumen oui,ucrum ipfum cft magis rerreum,& pars cafeata ladis,8C pingue* doporci,quiainadipibus boum & hircorumeftacuiras mulra,8£igneicas .Sed pinguedocaprarum8<: uaccarum , func minus calidar,quam piuguedines boum & hucorum,fed m iftis pinguedinibus cum hoc eft acuicas,&: nominantur pineue* dines propcer fuam grofficiem , quia non eft fua calidicas , fuperfluens folum fupcr pinguedines porci,fcd eft magis terrea quam ipfa,fed pinguedines gallorum dCval liiiarum,&anacum,funccalidiores&ficciores,quampinguedoporci&:ipfa!Cum hoc funcfubciles, & non terrea?,&: fimilicer pinguedines omnium uolaciiium quia mfubftan«a corporumcotum eft qnantitas aeus , multa 8Cuniuerfaliter pingued *t ? « !- qu MPLICIVM V . rfU c ^ «es,quxnon habentacuitatem,funtopilatiuepororum & foraminum 3 52maxtmc , quscung fuerit pinguior, & ftccior , 8C terreftrior , 8t c?ra colata , cft fimiliter iftiufc modi,8£ propriecera ex melle,in quo cft fuperfluitas aqueitatis, non eft calida ne$ acuta,quoniam in cera,qux eft ex melle,quod cft ex abftnthio, 8C hafc,eft dc amari tudine&acuitate,quxnonreceditperablutionem. D E MEDICINA MVNDIFICATIVA &aperitiuapororum,8£foraminum,8c"abfterfiua. NAtura fubftantiae iftarum Medicinaru eft,quod non fit uifcofa, 8C non denuda ta a mordicatione,immo funtMedicine nitrofjc amarrc fubtiles,& eft differen tiainterMedicinas, qua? aperiunt poros, &Medicinas quxabftergunt,non indi diuerfitateingenerefubftantiae,fedinadditione6£dtminutionefolu,6choc,quia Mediciua* quae aufcrunt fordiciem a fuperficie corporis , egredientem a poris', fiu faciant hoc in ulcere,ftue in cute,nominantur abfterfiua?, ftcut funt res dulces,fubtij= les,ficut mel,&: orobus,8£ faba,8£ ordeum,& lupini, 8t farina fabarum & ordei ab fterguntfolum,&farinaorobi6<:lupinorLini,&proprieamarorufuntcxiUis,Z i I V \ c D i» DE TEMPERAMENTIS fepe confolidanc,uel cicaerizan e, & per fermonem meum , cum dico fepe in hoc lo* co,& alibi uolo dicere , quod Medicine in hoc quod dico de eis , foreaffe erranr , 82 nonconfequuncucfemper,quodfperamusdeipfis,6ihocconcingic,quianonope rancurillud^quodoperancucoperationeprima^ne^perfuamuircuceiaijquiaMes* dicma?uere confolidatiue, 8C perfeipfas confolidanc, uelcicatrizantomniaulcera, quae funt exterius in fuperficie corporis. DEMEDIClNIS CL.V AE REPLENT ulcera profunda carne» Vnt illa? , qua? abftergunt temperate , abfterfione temperata , fine tnordicatione aliqua. M DE M E D I C I N A IHPVLJIVA, quxrepercufliuadtcitur. V Vbftantia eius eftgroffa,&complexio eft frigida,&ipfaimpellithumores,qutV busobuiatad intenoracorporis, & quando res frigidx habentinfefuperfluain grofficiem, ficut res ftipticae funt fortioris impulfionis , &fubftanciaMedicinarum ttipcicarumeftficca. D E M E D f C I N A attraftiua » EStinaquaeattratM"tatotocorpore,attraaioneforti,8^fubftanriaeiuseftfubnlis. calida,6deftcciumfpecierum,unaeft,quaEefticaexnacurafuuSecunda,proptet putrefaftionem,qua;eftinea.Ettertia,qua:attrahitaproprietatefua,nonaqualitas! tealiqua,&iftud non eftaliud, nifi quod ipfaaccrahitafimilicudineeoeius fubftan* tie_fue,cum lllo quod actrahitur, fed ateraftiuaexnarurafua eftficutmentaftrumuel pulegium,quodArabicediciturmefchatramefir,&:fordesalueiuelbalneL6<:feraDi &affafecida,&fimiliaiftis Eeaeeraftiua per purrefaftione eftficutferm # poficioeftMed Medicina qua? eft ptopter actradionem,quac dicitur baffadinon. Ec Et omnium ftet coru m uirtus eft atcraftiua , poftcp difpofitio eorum eft talis per putrefaftioncm , uerum ex fpeciebus ftercorum eft di. uifiolonga,8ddiffercntiamuita.Ethoceft,quiaftercnscolumbarumeftattraaiuu attraftione forti. Et dua? fpecies funt longinque, huic longinquitate xque diffanee tudelicet ftercus anaris , & ftercus gallor um. Sed ftercus anatum dedinat ad calidi= eaeem,& ftercus gallorum declinat ad frigidiracem. Et ftercus hominis , uel porco rumfuntfinehoc,fedftercuscanumcftex illis quae abftergunr,&prop comedentium offa.Sed ftercus lacertoru, eft in hocmelius Etartraftiuafuapro prietate&iubftantia^eftficucomnesMedicinarlaxaciu^^&plucimxexMed. , cuftoditiuis&hbetaciuis,nifiquiaoporcecquodilIeMedicine,quarcuftodiuntuel liberant,fintcalid?acuta?.EtexMedidnis,qua?hocfaciuntafimilicudinefubftantie quac ex ipfis eft cahdior , eft magis accraftiua . Ideo quia caliditas adiuuatoperatio* nemqua:eftafimilitndme,&quamattrahitpropterduascauffas,feparatinaccra^ hendo lllam Medicinam,qua? attrahit propcer unam cauffam cancam. DE MEDICINA CVSTODITIVA &liberariua I - I uis tu pores eas nommare Medicinas hberatiuas, uel cuftoditiuas , uei MediciV nas,qua?dantuitam&noneftdifferenria in hisnominibus,quomodocunqi B eas nommare. Eefi dihgimus magis nominareMedicinas , qua? liberanra ue* nems ammahum Medicinas cuftoditiuas , & nominareMedicinas , q u* liberane a uencnis ebibitis hberariuas. Poffumus quidem hoc facere, poftquam ni hil Drofici* mns ex fciencia nominum,nifi in eo quod fcimus,qux funt ifta? Medicin* Etomnesifta:Medicina:funtduatumfpecierum,uiiaearumeft,qua:immutac uenenum corrumpens,* Memanammoirife«m,& alterat ipfamanaturafua autia <■ \ S 1 M-P L r C I V M *9 m aut in una qualitate,aut in duabus , aut in tota fui ftibftanria , fccundum fuua^ mcntum , quod eft per qualiratem oppofitam uel conttariam rei quae alteratur , eft resmanifefta,&fcita.Q.uiafiuenenumeftfrigidum,iuuamentum eit per Medi* cinam calidam : (i caiidum , per Medicinam fngidam : 8£ ft ficcum , per h umidam i &fihumidum, perficcam.Etfimiliter fi eft fngidum SC humidum,per Medicis» namcalidam SC ficcam : 3£ fi calidum &ficcum, perMedicinam frigidam S£hu* midam : dc ita in alijs duabus diftemperantijs . Sed mutatio fl£alteratio qua? eft iti uirtute^quareftinuentaintotafubftantia^eritauirtute^qua^immutat uirtutes Medi cinarumii«erficientitim,6£eftinnatura fua media inter corpuscuiaduenit nocu^ menttim,6CinterMedicinasqua:faciiintnocumentum.Erit igitur proportio cor^ porisaduirtutemMedicinaz ltberantis ipfamet proportio nirtutisMedicinxlibe^ raiitisadMedicinammortiferam,S£fecundumhocexemplum eftMedicinxpro* portio euenttis Medicina? mortifera? ad Medicinam liberantem ipfamet proportio uirtutis euentus Medicina: liberantis ad corpus,5^ propter hoc contingit de omnis* bus Medicinis qua: funt contraria: Medicinis mortiferis,quado fumitur ex eis quan ritasmagna,fcilicetplusmultumquamoporteat,quodnocentcorpori nocumen* to magno . Oportet ergo propter hanc caufifam , quod quantitas qua? exhibetur ex iftisMedicinis quaefaciunt hoc,fitquantiras quar non noceatcorpori propter fuam fuperfluitatem, DE TEMPERAMENTIJ G trarixfibicumtowfuifabfl^ntia 3 autquiaimmutatcomplexioncmcius cumuna qualitate,aut cum duabus. D £ MEDICINA SEDATIVA D O L O R I J, autablatiuaeius,autdeftrudiuadoloris,autquocun<5 nomine uelis nominare ipfam. ET dicemus,qiiodMedicina2 fedantes dolorem , diuiduntur in duos modos, quia una earum eft qux fedat uere,alia quae dicitur fedariuafecundu didtum, fi* cutfidicereturdehominemortuo^quoddoloreiusfedatuseft^proptereaquianoii fentit doloremiSed iila qux uerefedat,diuiditur in duas fpecies. Vna eft,cuius com plexioeftficutcomplexiocorporis,ficutMedicinaqua:aperit,cuiLisfubftantiamfu perius nominamus. Alia uero eft calida in primo gradu,fubtilis fubftantia?,ficutol umanetinum. EtMedicinauerefedatiua aoloris, debeteffefubtilisfubftantiae, 8C non debet habere de calore,nifi quantum expediat,8£ propter hoc euacuat 8£ refol uit.8£ rarefacit,et fubtiliat,et maturat,et facit euaporare et egredi totum quod eft Xi& clufum in membro dolenti ex humortbus calidis,aut uifcofis , aut groifis, aut mul> tis,autopilantibus uias ftri&as etporos^autexuerofitatefrigida^autexuaporegrofc e fo nori inueniente uiam unde exeat ab ipfo membro . Et poftquam ita eft de Mc dicinis iftis illud quod diximus,non oportet quod habeant uirtutem ftiptica, cjuis locus infirmus aut egritudo ipfa indigeat hoc. Et in hoc eft fignificatio, quod Medi cina harc non iuuat ad auferendam egritudinem , fed fedat dolorem eorum folum inilla,quare non dicitur fedansdoloremuere..EtfifortaiTts conferretegritudini, cum hocetiam habebittuncduas uirtutes,uolo dicere uirtutemMedicinarum qua» fedant dolojem, et uirtutem curantium egritudines . Sed illa qxxx dicitat fedans dolorem,et non eft,ita eft illa qu? habet uirtutem multum infrigidatiuam,quoufrg ftLipefaciatmembrum,etftupefaclio eftdiminutio fenfus. Etita eftdeMedicinis quae quandd bibuntur,faciuntacciderefubeth,etnominant eas propter iftam cauf* fam plures hominum fedantes dolorem,etfacientes dormire.Etcornplexio earuni p eft multum contraria Medicinis,qua? funt fedantes dolorem uere, quoniam infrigi dant corpus totum,et acquiritur propter hoc fuper corpus,quod ipfa? ftuporcm in* ducuntfenfibus. Etfiacciderit,quod aliquis fumatexeis quantitatem fuperfluam interficiunt homines.Et melior iftarum Medicinarum,8£ qu? plus ualet in opere in hunc modum,eft illa,quae eft deficcatiua,non habens multam humiditatem 3C fti* *giditatem,ficuteftfucharan,ideft,cicuta,&:mandragora,&iufquiamus.Namnoii eft bonitas aliqua in pbtatione earufn,nifi in corticibus radicis mandragora? quan* do exiccantur,8£ m femine iufquiami albi,& non nigri.EtMedicine qux fedant do lorem cum curatione egritudinis , non oportet quod nominentur fedantes dolorc folum,quia hoc habent omnes Medicin* quar curant egritudines , ficut dicemus (i Deusuoluerit. ° 3 3 DE MEDICINA NARGOTIZANTE id eft,auferentefenfum. r- Vnt Medicinar qux infrigidant fine ftipticitate,& ad hoc deueniunt mandrago Or^fucharan^deft^ciCLita^etiufquiamus^etpapauer^uolodiceredeherbisipfis quod quando adminiftratur ex as parum , non folum fedant dolorem , fed etiam narcoticant. Et fi admimftratur multum,inuenimus quod non narcoricantfoiutn fedoccidumetiam. j DE MEDICINA SV.BTI liatiua8£ingroffariua. One ratiocinanonem tuam in Medicina fubtiliatiua caliditatc & ftipticitate Er inmgronatiua,idquodeftcontrariumfubtiliatiua?fubftantiiE. DlVfSIO V I R T V T V M tertiarum. Sermo V, /^Viaanaqu^operationumparticulariumnommaturnomineuirtutis &di Wcuur mttus qus multiplicat urinam^ menftrua, * lac , & fperma, Qc abfcin* -?T ditlac V STM P L I CI 7 M ii ^ ditlac,&exH:catfperma,8£uirtus qua? prouocat quodlibet i7rorumautretinet,S<2 e ft uittus q ua; confet t epati &C fpleni,&: oculo ,8C dentibus,&: fcie, 8C renibus,&: po* dagra»,S£ dolot ibus iundurarum,8£ pleurefi 116 uere,aut tuffi , aut frangit lapidem* Et uniuerfalitet fi elaborauerimus nominare uirtutes particulares fecundum nome iax operationis quam operantur , uidetur nobis fuperfluum eas nominare, 8C for* taffis cum toto hoc non poffemus eas omnes nominarc.Et breuius in hac uia,8£ re* dius in hac arte eft,ut uitemus prolixitatem 8C deuiationem ab ordine. Et furficit iU lndquoddiximus,adc5plendasdeterminationesuirtutu compofitatu exuifcuci=s bus fifnplicibus Medicinaru,c^operationuearu,&faporuperfpeciesfufFicietcs,ut .pficiat nobis et illis q ftudebunt in hoc noftro libro.Et cu hoc nos rememorabimus plurtmu iftaru uirtutu particularium,qu? nominacur uirtuces terti?,fi Deus uolueric. I V • - .« D Dfi MEDICINA SOLVTIVA &mundificatiua. Icitur duobus modis,uno modo communiter,alio modo proprie. Sed c6mu niter dicitur de quacuncg Medicina qug mundificat 8C extrahit humores a cor* pore,quocuncjmodofit,ficutacapiteperfternutatorium,fiuepernares,fiueperoS pergargarifma,&permaftieationem. Etde Medicinaquae pfOuocatmenftrua,6c: de illa qux propter fuam fubtiliationem humorum groffbru poteft prouocare uri^ nam,aut adiuuat ad faciendum afcendere fcreatum a peftore 8C pulmone , 8C ideo nominantur aliqua? Cx Medicinis,Medicina:,qua? atttahunt phlegma.Et qii? daMc dkimqax prouocanturinam : 8C quasdam ex eis Medicinae tuflis: SC qua^dam ea* ^rumMedicinasquceprouocantmenftrua. ProprieaucemdicitutdcMedicinis quxextrahunt,8<:mundificantfuperfluitatesperuomitnm,&deillisqua!mundifi cant per fluxum uentris. Et ideo .Alkindus in epiftola quam fcripfit in Medicinis ia* xatiuis,uifum eft mihi,quod narrem illud quod in ea fcripfit : Dixit enim,quod Mc dicina:laxatiua:funtilla:,qua:euacuantidquod eftin corporedchumiditatibus&: fubftantrjs. Er iuuamentum eat um eft euacuatio fuperfluitatum fuperhuarua regu* b la temperamentielementoru.EtiUa?funtfecundu ueritatem nominat^Medicinelai xatiue.Sed iil? que. pertranfeut in euacuando ?qualitatc elementoru noftri corporis cum fua qualitate egr ediuntur terminu omnis Medicina? iaxatiua?,8c: nominabutuc coxicumlaxatiuum.Etitacontingit,quod quandodcMedicinis laxatiuis nimiufu mitur,euacuantur elemcnta noftri corporis . Et ita deueniunt ad conttatietaccm fui tempotis,autloci,autfuajopetationis,autfui propofiti,autfu? utilitatis. Sedcon tt arictas ex parte temporis eft,ficut quando coiloquintida fumitur in tempore ajfta tis,8c" in a?tate iuuentutis,8c: ab homine cholerico. Scd ex parte loci,ficut quando q uis utitur ea in terris calidis etficcis,ficut in Alkeien, et Elirach,et datu r de ipfa qua titas eadem qu? datur in terris frigidis 8C humidis,ficutin Senalach,8c: in fimiltbus. Quoniam quando dofis qu? dc ipfa potatur in terris calidis & ficcis,eft f qualis do^ fique potatur in terrisfrigidis&humidis,inquibuspurgat quautitaceaequaleuel conuenientcmacorpore,perttanfietuntinpurgatione ulttaquantitatemequalita* tis,quoufqj deuenitaliquando ad perditionem. Etcontrarietas expartcoperatio nis eft,ficut colloquintida,quando dacur illis in quibus eft neceflfe purgare cholera, autdaifeMedicinasalicuianimaIiumcuinonconuenit,ficutelleborusniger,quan^ do danir canibus,aiit pluribus luporum. Etcontrarietas ex partefui propafiti eft, ficutcQlloquintidaquandofubtiliaturincontritioneciusadhxretinteftinis,&uul lietat ea,aut quando pillula nimis magna datut ad purgandu alique humorem, 8C tnoracur nimium in ftomacho,8£ non potcft diflblui,nec]j defcenderea ftomacho, quareatcrahithumotemquinoncftnecefTarius:autquandoeftnimisparua,quare eft impotens ad extrahcndum humores a membris longinquis , ficut illos qui funt in cerebro,8£ in extremitatibus , ,8C non atttahit quod oportet. Er conttariecas ex parte fu? utilitaris eft quado amittit uirtutcfua, ficut elleborus albus 8C turbith quan do piurefcunt, quiaunuipforupurgat proptei fua putrcfaftione purgationefupec fiua.Ec exalio coringidaxirudo &diffolurio multa a &fimiua horu,quia omnia iffct cgredtuntut 1* DE TEMPERAM • * C rgrediiintiiranomincMcdidnaeUxariu*pctacddcnsadnomcnoperattom^ttiif mala;. EtitcrumMcdicinalaxatiuadiuiditurinduosmodos,quiainunacarum eft purgacio pcr nacuram,& in alia per accidens. Et purgatio per naturam diuidicut induo 3 quiaunaeammfacithoccummedio,&aliafincmedio.Etlaxattuacumc# dio diuiditur primo in duo,quiauna facit hoc per fimilitudinem,8£alia per cocra* rietatem,& ifta ambo cu attradione.Ec quaj purgat per accidens , diuiditur m duo. Nam una moliificat uirtutem recenciuam,8£ alia refoluit humores . Et moliificacio retentiu.-e diuiditur in duo,una quidem minuendo calorem naturalem,8£alia infc rendo ttocumetum membris interioribus,ficuc uencri,8t epari,inceftinis,8£ ftoma* cho. Etilla qua: purgatfine medto,diuiditur in duo,unaearum eftcumliquefa&io ne,8£ humeftatione,82 mollificatione, Si alia fine mollificationc 8C iiquefaSione* Et illa quc eft fine moltificatione & liquefaftione,diuiditur in duo,una earum cum diffolutione,8ialiafinedilTolutione. Etillaquaseft fineditTolutionc,diuiditur in duo ,-tina carum eft qua:abftergit,8£ alia quar incidit. Iftifunt modi qualitacumla* xationis. Et iam quidem aggregantur in una Medicinafimplici,fecundum quod apparencpluresiftorummodorum:&aliquaeftqu?nonhabetnifiunum SL aggregarur in ea euacuatio multorum membrorum . Et apparet euacuatio alicu* earum per uomitum,8d alicuius per fluxum uencris,8£ alicuius per arinam,& ali lis per fudorem,8£ per alios modos euacuationum. Et apparet iterum cx cuacua tiealicuius earum euacuatio unius fpcciei humorum , 8C alicuius euacuacib plu* Et ut fiat quod diximus manifeftum , prremiccemus narrarionem, per quam Dicoergo,quodinomnibusqu3efuncfub • * fiat facilitas ad dedara ie&a generationi 8£ corruptioni,inuenitur fimilitudo 8t contrarietas , poftc| cauffa gencrationis eft fimilitudo , 6c cauffa corra ptionis eft contrarietas . Et caufta ceffa* cioniscontrariecacisquoufq}Corrumpacur,eft illud quod fortius fupcr quodlibct conerarium. Et tranfitus eius in eo eft propter fimilitudinem , uolo dicere per fimi* P litudinem conuenientium in qualitate,ficut conuenicntia ignis cum aere per fimt* litudiilem quam habent in caliditace,qua? eft una cx qualitatibus primis . Scd con* traria quae non communicant in aliqua qualitate,fed contrariantur in qualitacibus omnibus,8d in nullo tempore conueniunt,ficut aqua 8£ ignis, que contrariantur in omnibus qualicacibus,non conueniunc conuenicntia naturali.Et eftilla qua una applicatur alteri fine corrupcione. Poftqnam igitur cauffa corruptionis cft con trarietas qualitatum,igitur conuenienciaj operatio eft approximatio ,& applicatio unius ad aliud,8£ eft contraria operationi contrarietatis,poftquam eft operatio co^ trarietatis,uolo dicerecumcontrariantium eftfugereunumabalio,uelunum uin^ cerealiud.Igiturilludquodeft aequale complexioni animalium,non infereiisei nocumentum cum contrario,eft illud approximans fua fimilitudine. Sic inuenitut incibo,quiaquodlibec membrum attrahit fibi illud,qUodeftfibifimilc,8cillud quod eft magis paratum conuerti ad fuam fpeciem . Et attrahit caro illud quod cft magisparatum fieri caro : & os illud quod cft magis paratum ficri os . Et ita nerui, 8euena?,8£ligamenca,8£meduil;e,8c' alia ex membris corporis. Erideoquando acciditnocumentum alicui membrorum per aliquam qualitatum , 8t remouencut afuotcmpetamento,acquiritnocumcntumc6trariumafuoiiocente,quemadmo# dum reperitur in noftro corpore . Quia quando egrcdimur a temperamento ad la« borem,dicimurerrantes.Et quando fumus inerrorc,fumusinlabbre.Etfecuni dumeundem modum accidit nobis incaliditatc & frigiditate,8£hunriditace& ficcicace,8£icainomni fenfu fuUontrari) . Ergo noftra quiesaquolibecconcrario eft ipfius A in omnt uirrutecum qnaliratibus quas pofuit miniftrans compofitionum narurali* um,ficurattracnua, retentiua, digeftiua,8£expulfiua,cum qualitatibus primis,id quod magis iuuatad eorum complementum,8£adiuuat uirtutem attratf iuam cum caliditate8£ficcitate, quia cum eis exiccat. Etadiuuat uirtutem retentiuam cum fri* giditate 8t llccitate,quia cum eis fit contradio 8£ coartatio , 8C adiuuat uirtutem di* geftiuam cumcalidirate&humiditate,quiacum eis fitdigeftio Sc putrefacno,8£fit iuuamentumuirtutiexpulfiuxperfrigidumifrigiditasexprimit&expeUit, minuatUr igneitas ck acu* itas choler«g propter illud. Et illud quod eft laxatiuum,quod laxat per fuam natura, mediantefuafimilitudine,auteritfubfpeciealteriusoperationisnatuta!,uolodice te,quod nocet membro cui adheret propter fuam qualitatem, 8£ natura defert eum adfuumcontrarium,adexpellendumamembro fuum nocumentum,ficutappa* ret in aqua cafei,quia eft frigida SC humida,8£fubftantia eius eft aquofa , SC ipfa pur gatcholeracaltdam SC puram ab omni alio humore,8£ fic curataccidentia cholere, &mundateparafuisfuperfluitatibusaduftisexiftentibusextranaturamquantitate 8£ qualitate,8c att iplex fimiliter,quia ipfum expellit choleram a corporibus iderico ium,8£ eft frigidum SC humidum,8£ eius aqua proprie mundatcroceitatem oculo^ rum,quando funttindi colorefimili croco,quando fitex eo caputpurgium: SC hxc Medicinaeftillaquxpurgatexfuinatura mediante contrarietatefui. Auteftap* parens eauffa fuae operationis cum medio,8£ erir fub una fpecierum mollificationis «irtutis retentiua?,uolodicere, quod iuuatcalorem naturalem per refoluttonem8c' extindion?,qHarerelaxaturuirtusretentiuaquaecftinuafischimoru,qiuirecurrunt 8cfluuntficutfacitbaccalauri,8£ turbitputridum,quianos uidemus,quod hocfaci P&MlmwU uiitnimiauirtute,86expellunthumoresdiuerfos,8iproprer hocfit pulfus paruus Tiiuitum,8c"fitfincopismulta.Verum quando opilaturcorpus cumaquafrigida,8c' denfantur pori,no pertranfit per eos illud quod refoluiturdecalore naturali, 8cinis cluditur in corde,reftringitut fluxus c^laxatio. EtMedicinarum laxatiuaru qtia:* dam purgantatttahendoalonginquis partibuscofporis,qua?damleniuntnatura, 8^expelluntftercusfolum;8«:Medicinarumqua?purgantcumattradione,qiixd5 purgantcholeram,8iqusdamaquam 3 8iqugdamphlegma,8<:qugdammelancho liam,8C h«c funt iliar, NVME* G D 24 D E W P E R AM NVMERATIO MEDJCINARVM M i» ^ Scamonea Aloes. Abfmthiur Lebleb. Fumusterr Mirabolan Medidnac purgantes Choleram 3 fuiit illx Violx Pfillium. Granata. Sebeften Juiube. Cachille Cucumer. Caffia fiftula Tereniabin. Tamarindu Pruna. Liquiritia. MEDICINAE PVR<5A NTEJ CapillusVeneris Buglofla. Flosfalis. Salnitrum. * Aquapifcium falforum. Zucharum Serum. aquam. Radixcucumeris Bucormarien :rum. agreftis NafturtiumBabi* Mecerion lcum Scebram kerua. Vitis agreftis kamepiteos. \ Batitura arris. ■ Lacla&ucaeagre *« ftis Mendei _ Coloquintida Turbith. Euforbtum, Agancus. Granum nil. Vrtica. Centaurea. kartamus. MEDJCINAE PVRGANTES M * Hafce. Satureia. AfTarum. . Tapfia. Titimalli. Arborcimicum Fefire. kamcadis. - I Squilla. Amoniacum Opoponax. Serapinum. Sarcocolla. ■ Bdellium. Affa fetida. Sales. Papaueragrefte. Flosasris. MEDICINAE PVRGANTES AfTbdillum. Zinciber. Capparis. Condifi. . Orobus. Poliummonta* • num. Papauer angelofum Fihx. Elleborus niger. Mirabolani Epithimum Polipodium Indi kebuli. Melancholiam. Pulegium ♦Achauen. Vifchus. Iusgalliuet Lapislaculi V CA E D I C I N AE MOLLI.FICATIVAE Ventris. EX H I S Q^VAE MOLLIFICANT V E N 8C educunt,funt,cuius qusdam funt cibi,&: Beton Sceha Caules. fc Acriplex. Portulaca. Lapacium, Malua. Cucurbita. Sparagi. Buberegi, Ordeum. Lens. quardam funtMedicin&fed Medicin? fi Duefpecies ftoracis. Radix ficulne Refinapini. Lacarborisfu S E D CIBl SVNT Mes,id eftrobilia. Cerafa. Senii Fella Cicer. Cepe. Allium. Raphanm Ficus. Vua?. Moracelfi Xilocaracl Dactili. Vinumuug. Vinumficuum. Secaniabin. Fcnn Gra»cum. Nafturcium. Sinapis. Semen papaueris. Piices Semen cucumeris Porrum. Lac. Magra. Caleus. Mel. Aq K Semen cucurbita? Semen melonis Aqua pifcium tium Elleborusalb Granumben, Bulbus. M E D I C ( N AE V O M I T I V AE kiitord Limacia? Pulegiumontanu. Mandrag Tapfi NafturtiuBabilon. Radix Aesuftum Papauercebeolrj. Succus elaaerij. AfFodilli. Cepenarcifci Radixmelonis Stafifag kerua; Cannacuchari Oieum SERMO SIMPLICIVM- A S E R M O DE M E D I C I N I S A V« H B gentibuslac,uelminorancibusipfum. SVntaucemMedicin?augmentanteslac,autgenerantes,autabrcindentes,aelmi nuenteSjautdeftruentes.SediU^quaemultiplicant&generant^funt^quiafan^ guis,quando uenit ad manlmillas, 8C conuertitur duobus modis , uuus eorum eft, quiaipfcuenitadmammillaSj&fecunduseftjquiaipfemammill^attrahunt.Sier' go concingit,quod fanguis qui uenit ad mammillas , tardecur in aduentu eius , ne^ cefTe eft quod muemus eum cum Medicinis,adiutorioaIiquo , 8C iftud adiutorium fit per Medicinas , que. generantlac , 8C per uirtutes operantes genrrationem laetis, QC degenerantibus Iac,func quedam res Medicinales tantum , 8C quedam funt cibi. Sed ill^quacfuntMedicinalestantUjfLUituircutesquxcalefaciunthumoresphic gmaticos,8i altetant eos , 8C conuertunt eos in fanguinem, 8C oportet quando uo* lumus generate lac ex fanguine,quod Medicina fic calida temperate, 8C non fitgrof fa omnino,& ifte Medicinefunt calidfin primo gradu , aut in fecundo , 8C non ha* bentexiccarcaliquod,quodfitmanifcftuomnino,&:funcpaucxquanritaris.Q.tiia ifta temperics compoficionis,non cft propofitio facilis,nec minima, 8C meliores ex iftis,funtilla?,quxnonfuntMedicinefolum,fedfuntcumhoccibi,ficuteruca,&fe^ niculus,&anetum,uolodicereherbasipfas,dumfuntrecentes*Qua?quandofunt ficcate,deficcant,&calefaciuntfatis,&:exillis quae ingrediuntur, in hocgenerefunt apium bocarchion,8Capium aquaticum,uolo dicere herbas ipfas recentes,antequa deficcencur. SeduirrutcsquefuntinciDis,funtuirtutesqua!Operanturperfimili^ ^tudinem^cum rocafubftanria,quxeftin cibis, quigenerantbonumfanguine,quan do fanttemperaci in humidicace,8£ eft eorum caliditas tepida ,ficut caliditas latf is, 8Choc,quia fanguinis boni caliditas eft ceperara in animalibus,8£ calor cholere pra: teri)ttemperamentum,qucmadmodum frigidicas phlegmatis percranficcempera^ mentum, 8£lac cjuidem cft in fua caliditate, inter phlegma 8£fanguinem , fecf non tongcabutriuf tet ergo quod Gnc ille,a quibus generacur fperma, 8C prouocaiicur res uaporofx fpi- |iLLjales,uolodfcercmulcifpiricusueluencoficacis.Ecrerumquidem,quargeneranc fperma,qua?damfunccibi,&:qua?damMedicin?,8<:qu?damMcdicincfimul8<:ck bi,fedillequ?funtcibi,8iaLigcntfperma,ftuitresquxnutriunt8iinflantfimul,8^ fuiKiiie,quaiumtotafubftantiaeftfimilisficutbulbus,&ciccr,8<:faba!,8<:pifccsqui nominancurmultorumpedum,8<:granapint EtMedicin?qua:augentfpermaV funr ille.quaj funtcalid?,8^gcnerant uentofitatem ficutftincus , 8t tefticulus uulpis; Sedillaequeiaciuchec,&funccibi& ;• Sed ill?qu?extinguunt8<:abfcinduntfperma,funtres qu?deftruuntipfum,ficut quemfrigidanrc^efica^ i Etfi pfum infubftantia fua, 8£Medicine qu?deficcant, non permircucgenerari fp nedumquodgenerentipfum.Eftoquodfintinnatura{uacalida?,ficucruca. fanc eX iliis que non calefaciunc,8£" prohibcntgeneracione eius , ficutMedicina qui nominaturnicati,8«:eftnenufar,quiaipfauideturcontrariafpermati,inproprictace {ua?fubftantiae. EtiaminueniunturMedicineconfimilesiftis,inMedicinis men* ftrui,8<:inMedicinislaais. Erperaliamuiamingrediuntur iiigenereiftarumMc ^icinarum,Medicinxqueprohibentafcenfumfcreacusamcmbrisfpiricualibus,8C Medicine quae prouocam urinam ctiam,quia omnium iftorum eit uirtus fubtiliati* ua.Sedillequeminencfperma,funrconrrarie^ infngidant8<:mgroffantfperma,8c:congelant,8<:faciuntipfumquietum,8<:non fluxibiie.Et ideo iunt cauffa retendonis eius & prohibiaqnis , no umcncauffa cota tuptionis 4 A r^ . SIMPLI CIVM *7 A fuptjonis&defhutfi^ ceHlmelones,cucumeres,8<: # DE MEDICINIS Q^V AE P R 0* uocanturmam. Alefaaioeftilla^qufeftprincipalisinMediciniSjqueiiiuantadprouocandum menftrua, ^ad prouocandum urinam , uerumtamen differuntabinuicem in quantitate cahditatis;8£ m hoc quod aliqu? ex eis deficcac , &alique que non defic* cant. Medtcine igitur qux calefaciunt calefactione temperata,& non deficcant iu uant ad generandum lacSed ille que calefaciunr,plus iftis, fed non deficcant defic* cationetorti,iuuantadprouocandummenftrua,fedurinamprouocatquelibetifta rum duarum fpecierum,quas diximus,& prouocant eam etiam cum hoc qu* cale* faciunt 8C exiccant, 8C propter hac cauffam nominantur proprie prouocatiug urine; Etfnntrmgularesmhocnomine,fcilicetquodprouocantunnamfolum,abfcH -oquodprouocentmenftrua&lac,&noniuuantfimilitera(*educendufcreatuni pcdore&pulmone,&:ift ? funtMedicingcalide,acut?,quedenaturafuiiuuant&: faciuntfangu!nemfubtilem,Sddifcernunt,&feparantgroiTumafubtili,ficutfepa^ raturlac&conuerntur,quodeftmfanguinefubtileaquofum,utfitfeparatum,diui fumafe,&:quodeftineofpiflrum,coadunatura:condenfaturinfe,&contiuuan^ «ic partes eius fimuL Et ifte. du? proprietates iuuant renes ad extrahendum totum ilmdquodeftinfanguinedefubftantiafubtiliaquofa,primaeftdiiTolutiofangu^ nis,8£lrqLiefactio eius.Etfecunda eftdifcretio &feparario eius.Etnon eft iftis duo* busmodispoiTibile,eiTefinecaliditateacquifita,&fLmtficutapiummontanum,ad: femen aprj,& femen feniculi,8<: daucus 3 & femen finon, 8C fifeleos, 8C ameos,& fcu ^meu. &affarum,&:acorus. DE MEDICINIS T V S S 1 S> IStacMedicinecomparantur ad tuftlm duobus modis . Nam quedam eorum di* ^ cunturMedicinetuffis,&qLiiafaciuntueniretuflim,&:qu?damdicunturMedtci^ ** na?,quiafedant tuflim,& uirtus quidem iftarum eft contraria uirtuti illarum,^ hoc rit,quia uirtus earum quae faciunt uenire tuflim,eft fubtiliatiua, 8C earum qux fedac - tuflim,eft ingroffatiua , 8£ uirtus fubtiliatiuainuenitur infubftantrjs calidis fub. bus,& uirtus ingroffatiua inuenitur in fubftantrjs groffis frigidis , ficut in glutinatU uis,&:opilatiuis.Sedill?qu?faciunttulTim,habentuirtutemfubtiliatiuam,d:inue^ nitur in rebus calidis fubtilibus,quiahumiditates,quibus neceffe eft quod incidan* cur , egentMedicinis que incidant , 8C non quar deficcant. Et ideo Galenns dixir, quod Medicince mundificatiug,aperitiu? pororum fijnt. orobus, lupini, amigdala» amare,femen urtica?,liquiritia,fquilla,& alia, fuper quorum faporem uincit amari* tudo,£tdixit,quodexeisfuntbaurach,&falnitrum,&fpumabaurach,&fceha,Si: ali?Medicin?fimilesiftis,quandoaccipiunturcumcibo,autcumpotu,faciuxidem opus.Et omnes iftx Medicina?,cum hoc,quod diximus , fubtiliat humores groflbs uifcofos^quemadmodumMedicineglutinatiugingroflantid, quod eft in corpore, ex humoribus.Etideo noninuenimusalias Medicinas , quarfintfortius incifiua? 8£ fubtiliatiuxhumorumgroiTorumuifcoforum,quifuntinpectore&:pulmone3 8<: faniei que eft in pectore, 8C conuenientiores ad educendum , 8C plus adiuuantesad excreandum iftis ,8Cdc natura ipfarum, cum toto hoc eft quod aperiut opilationes eoatis, 8C mundirlcant uenas eius , 8C faciunt idem in fplene, quando opilatio non forris,quiatuncegetMedicinisfortioribus,ficutfuntcortexcapparis,8iradixta^ marifci,&fcolopendria,8£fquilla. EtoportetquodfitoperatiotuacumiftisMe^ dicinis,in quolibet corpore diuerfa , 8C eft quod debes uti eis in curationibus epatis folis,8£in curis fplenis , poftquam pofueris cum eis acetiim, 8d ebulierit cum eis,8£ mundificatione pectoris 8C pulmonis cum mellicrato, 8C cum aqua kift ordei,& cu firupoacetofo, 8C uino dulci.Etideo quandodixitprouocantiaurinam^multapro uocatione,dixitquodfuntcalidgacut^,ficLitfemen apij montani,8£femenaprj do^ meftici,^ femeii fenfculi, 8C daucus 3 8C fifeleos,8c' ameos, 8C fu, 8C mcu^SC affarum • • % . Ci # ^ " ~ ' D _ t DE TEMPERAHUHTIJ C ^acoras.EtdixitquodMedicin?quffadunthoc,noniuuantaclcduccndamfani> em_ pe_tore,quianatura earum,ficutdiximus, eftcalidaS-ficca- 8Z cum hoc quod ipfg congregant 8_ coadunant,diuidunt 6- feparant , uidelicet quod ipfc. congregat groffttiem infeipfam. Etfeparantcumiftacongregatione illud quod eftin fangui* nedeaquofo fubrili-8-heceritcauffaquarerenesattrahuntiftam partemaquofam fubtilem in breui tempore,8_ mundificant iltud quod congregant 8- ingroflam,ita quod po fli t excr ea ri facile, 8_ propter hanccauffam , oportet quod Medicina. qua» habeu. hoc,fmt incifwe, dC non fit de calore in eis quantitas apparcns , nc deficcenc deficcationefort!,8£oportetquodillequiuultcasacciperc,accipiateasinforbitio5 nibiis6^potibushumeais,propterilludiuuamentuquoddiximus.Etdixit,quan5 do memorauitMedicinas,quegenerat urinam, quod funtill? qu^ deficcat,8« dixit, quodquiedeficcant,cumali)sproprictatibusnoniuuantadeducendumfcreatum a peftore 8£ pulmonc , eo q uod iftae humiditatcs egcnt rcbus , qua_ incidant cas , & dcficccnt M M Edictne. qua? mu ndificant renes,fu nt Medicine incifiu?, fecundum multttudiss nem Medicinarum tuflis.Sed non oportet quod ipfa_ fint humida. multum* DE HEDICINI J Q^V AE I V V A N T ad lapidem frangendum in rcnibus & uefica. Edicin? qua. confcrunt ad frangendum lapidcm , quigeneratur in renibus 62 uefica,funt Mcdicin? qu? non deficcant,fed funt fortiter incifiue,8_ipfarum ca liditas cft minima.Quoniam caliditas coagulat lapidcm, proprerea^ quia deficcat, 6_ non incidit eum,ncc frangit. Sed Medicin? quae funt pauc? caliditatis, funt cum hoc,quodipf?poffuntincidcrcbonap,ficutfunt.Radixfparagi,8<:radixrubi,6ihcc ba qu? Gr?cc dicitur caftaran,8_ eft betonica,8C polium montanum , 8, lapis'iudai _ __ r^ m _. . * 1 4%. _■* <__ _T* • 4 4 * • _*____ _/»• ■_■ « __ _____ __ __>_._ L M fermo : tibus & nitrum aduftum,8£ acctum fquilliticu m,8_ fimilia iftis cx Medicinis ET poftcjj compleuimus primam partem huius operis, cum coplemento nis,fuper omncs fubftantias Medicinarum,cum faporibus earum & uin primis,8£ fecundis, 8t tcrtrjs , cum adiutorio Dei. Incipicmus partem fecundam in diuifione Medicinarum trium generum, fcilicet, qua. funt cx plantis,& cx mint ralibus,8£exanimalibus,cumauxilioDei, PARS SECVNDA, LIBRI SERA- pionis,aggregata in Medicinis Simplicibus» SERMO SECVNDAE PARTIS, IN unaquacg Medicina.De diuifionc materieru,m> umgenerum,qua_ funt ex plantis,8- mine^ ris,8_animalibus. VoniamMcdicina.diuidunturintresfpccies.QuarumprimacftMedi cinarum,qua.fumunturexmincralibus,8<_lapidibus :> 8-glebis 8_alris terreis. Et fccunda eft earum , qua. fumuntur ex piantis 8_ arboribus 6_ ,__ Krra. nafcentibus,8<_eorum partibus. Ettertiaeftearum,quefumun_ur Bi yw--. a . gxan { ma Hbus,exmembris,fciliceteorum,8-fupetfluitatibus oportet quodprofequamurdeunaqua9fpccic,perfefingulariterinfuoloco,8_incipieiisa Mcdtcims qua. funt ex plantis, q uoniam ipfa. funt qu3_ ucniunt magis in confueTi- atnem.Et loqucmur primo de his,qua_ funt a.qualis compiexionis. cx cis cum auxi M E D I C I N AE AE Q_V A L I S C O M plexionis. Tradatus primus. D E Citro. Simplex I Trog,id eft, citru. Galenus.) Fruftus huius arboris nominatur in Greco oomu aqux,8- cortex eius non eft frigidus, immo eft a_qualis complexionis aur mi :qualis parum,3Ccxiccat quantum cft dc uirtutc & complcxione fua exicciti. »* onchabeute S I M P L I C I V H. i 9 A onehabenteacuitatem non paucam. Etideo exiccatio eius detienttad fecundu gra dum/ed caro eius,8£eftillud,quod eitin medio corticis , 8C acetodtatis eius,gene* tat humores groObs frigidos,quia comeditur ftcut cortex eius,fed cor eius,8d eft ace tofitas eius,fcilicet in qua eft femen,eft acetofi faporis.Et uirtus eius prima,eft uirtus ' quxinfrigidat&:deficcatinfecundogradu.Etfemeneius,quandoguftatur,ii]ue^ nituramari faporis,8£eft exiccatiuum,infecudogradu,longea rebus a?qualis com* plextonis. Sed folium huius arboris eft uirtutis exiccatiua? 8C refqlutiua*. Diofco^ * tidesOHabetfemenfimilefeminipirorum.SedquandobibiturcuuinOjhabetpo^ . teftatemcontraMedicinas morriferas,8£laxatuentrem. Etquando ex decoflione eius,aut fucco eius fit collu tio oris,facit odorem oris bonum. Et conuenit pregnan* tibus,quando habentdefyderium prauer naturam, quodcontingiteis propter im* pregnationem. Etdicitur,quando poniturcortexin pannis, pra^feruateosa corrofi one. Aben mefui .) Proprietas corticis eius eft , quod facit bonu oris bdorem. Et proprietas carnis eius eft,quod extinguit calorem ftomachi fuperfluum. Et acetofk ras,quando linitio fit ex ea, confert impetigini, 8C aufert eam. Et decoftio eius con^ fert cardiace.,8£ facit ap petitu cibi,8£ incidit choleram , 8C abfcindit fluxum uentris, 6C uomitum. Et extinguit calorem epatis. Et de proprietate eius,8£ decodtionis eius cft auferre triftitiam,8£ inec eft ptoprietas fui rob. Sed ipfum nocet pulmoni SC ncr* uis,fua acetofitate.Etgrana etus funt de numero Meclicinarum conferenrium uene* nis,quando ex eis fumitur aur.id eft,cum aqua tepida, QC ponitur fu per locum mot fus 3 8£ mollituentrem. DE MACH- II. Isbefe,id eft,macis; Yfaac eben amram,)Eft cortexnucis mufcate,qui eftfuper corticemgroflum, 8£meliorexeo eft ille , qui eftcoloris fufci, QC deterior ex eo ntger,8£in corticegroflb duro nucis mufcate, nori eftaliquod iuuamentum,fed o frudus eiuseftutilisMedicina?, 8£nominaturinoriente adaches.Etdicuntaliqui, quod eft macis , & eft cortex qui afportatur de regione, qua» non eft Grarcorum, 6C color eius eft flauus,8c" eftgroflus 8C ftipricus multum. ' Galenus.) Talisfar eftcor* tex qui defertur ab India,& fubftantia eins eft compofita ex diuerfis fubftantrjs con* trarrjs.Et plu timum quod eft in ea, eft fubftantia terrea . Et mtnus quod eft in ea,eft fubftanriafubtiliscalida,8£odoreius eft bonus jficutodor fpecierumaromatica* tum, quae afportantur ab Indta. Sapor eius eft ftipticus , ftipticitate multa , cum ali^ quanralo aromaticitatis. Aliter nominateam Diofcorides, machir dicens, quod cft cortexfigni, fiue corium ueniens de Barbartco coloris fubruffi , cum ruborefoli* do jCuius uirrus eft ftiprica,& remordens quammaxime in guftu,cetera uero quas di citJfuntfupradifta.Virtus eius prima eft,qua? deficcat in tertio gradu, fed caliditatis SC frigiditatis operatio non ineft ei manifefta.Et uittus eius fecunda eft,quar reftrin git 8C congregat.Et uirtus eius tertia eft,quae confert fluxui uentris,& ulceribus tnst? ftinorum. Diofcorides,bibitutin emoptoica ^ QC in ulceribus inteftinorum 3 3C iil fluxibus humorum ad uentrem. DE CAPILLIS V E N E R I J.' III i Erfcegnafcen nominaturcoriandrum putei.Etcapillus algol, &capillus porci* ^, nus. Diofcorides .) Eft herba , cuius folia funt ftmilia folijs coriandri , fciflfa in fummitate.Et habet fttpites duros,fubriles,longitudinis paltni unius.Et non habet cxus,nec florem, nec fruclum, fiue femen. Et habet radicem , in qua non eft urilitaSj nafcitur in locis 'umbrofis,8£in parieribusfpeluncamm humidarum,&iuxtaaquas coadunatas,8idecuifus fontium. Galenus.) Virtus eins prima,eft uirtus deficcati ua,& non eft tn eo caliditas apparcns.Sed eft in coplexione media, inter duas cjua^ litates oppofitas,exiftens ingradu medio intereas. Et uirtus eius fecunda, eft uirtus qua: fubttliat 6C diffoluit . Et uirtus cius tertia efc qux facitoriri capillos in alopicia^ Et diflbluit fcrophulas.Et quando bibitur, frangit lapidem j 6C iuiiat ad educedum ... . c C j fcreatuirt -%" ■» / J lo . D E T S C fa«atiimhumommgroffommu!Tcoforu,quifuntinpcftote&polmone,8£ftrin* gicuencrem. Diofcorides.) Elixacura huius,quando bibicur, conferr difnoicis, 8C itfericis , 8C doloti fplenis , 8C ftt angutia? , 8C ft angit lapidem , 8t ftringic ucnttcm, quando bibitur cum uino,& confer t mot fibus uenenofot um, 8C fluxui fuperfluita* tum ad ftomachum , 8C pt ouocat menfttua , 8C mundificat puerperas , 8C abfcindit fluxum fanguinis , 8C fitemplafttum ex eo , ulcetibus ftaudulentis peffimis, 8t facit orifi pilos in alopicia,&diffoluitfcfophulas , 8£quando mifcctur cumaquacine* ris,mudificatfutfures capitis,8£etadicatulceta humida,qua?funtin capite. Etquati do mifcetur cum laudano, 8C oleo mirtino, 8t oleo lilrj, 8t hyTopo , 8t uino,tetinet tapillos fluentes , 8t elixatuta eius mixta cum uino 8t lixiuio , fi abluitut ctim ca ca? put,idem facit,8£ quando mifcctut cum cibo gallorum , 8t fumcnuet , id eft, cotur* nicum,&cibanturco,facitcosaudacesaddimicandum,&iampropinaturpedo^ ribus,ptopter iuuamen,quia prabet cis fanitatcm. Abenmefuai.) Ptoprietas eius eft ad mundificandam choleram , quae eft in in teftmis , 8t ftomacho , 8C dofis,eft a 3 irj.uf<$adj.vij DE SPARAGO. IIII Alion eftfparagus lapidis. Galenus. ) Virtus eius prima,eftquaedeficcat,fcd habet calefa&ionem,ncq$ inftigidationcm , 8C uif tus eius fccunda, cft quce abftetgit. Et uittus eius tet tia, eft quaj aperit opilationes epatis 8C tenum,8£ ptoprie femen.8£ radix eius,8£ cntat dolorem dcntium, quia dcficcat finecalefac"n> one8£tnfrigidatione,8£iftud eft,cui proptieconucnitfedatio uere. Diofcorides.) Quando elixatutuna ebulitione,8£comedituf,mollit uentrem, 8C prouocat urina, &quandocoquituffadixeius,&bibiturdecodioipfius,confertftranguria?,8iide5 ritie&fciatice, 8C quando coquitur in uino,confert decoftio cius morfui rutelke, 8C quando exdeco&ioneeius fitcollutio otis ,confertdoloridentium, 8£femen eius, quando bibitur,facit opetationes radicis , 8C dicitur, quod clixatura eius occidit ca* q pes,& dicunt aliq ui , quod quando cotnua at ietum fepeliuntut in tctra , nafcuntur indefpatagt. Abenmefuat. ) Proprietas eiuseft iuuarein dolorelumbotum , qui fita phlegmate 8C ucntofitate, 8C dolotccolicar, quia mollit uentrem , 8C fi homo ucitut eo multumJacit naufeam. . D E OLEO ET O L I 7 A. V Ait,id eftoleum,2aiton,idcftoliua. Galcnus. ) 01iua?qua?dam funr deme* _ ft'ca?,qua:dam{iluefttes . Domefticaramfolia,8£lignum,quandofunthHmi* da,habentfapotem ftipticum , 8C uirtus eornm pfima eft,qua? infrigidat ca quanciV tatequafuntftiptica. Diofcorides . ) Virtus foliotum domeftic*, affimilacut uir* ruci fohorum agreftis,nifi quia uirtus foliotum domeftica? eft debiliot, 8C funt con* ucnientioraoculo,quamagreftis,quiafuntfecufiofa8dleuioraei,quamagreftis,8<: hnmidicas quar currit ex ligno uiridi , quando ipfum inccnditut in ignc , faclo lini^ mento cum ca , confert fut furibus capicis, 8C impetigini 8C fcabiei. Galcnus. ) Ar* bons oliuarumfrudus,quando eft matutus, complete eft calidus caliditate tempe^ rata,&: qui ex eo eft immaturus , eft ftigidiot 8C ftipticior. Diofcotides.) Quando fit ex ftudu eins emplaftrum,cutat fuffurcs capitis, 8C ulcera fraudulenta. Sed oli* ua!aquacicae,quandopiftancutcVemplaftrantuf,nonpetmittuntincombuftione ignis ticri puftulas,8d mundificant ulcet a fordida. Et oliuar noua?,quar um color cft imaragdinus,ftnngunt uenttcm,& funt bona; ftomacho.Sed oliuar nigt x maturas funt par atae cot ruptioni,8d funt mahe ftomacho,8d inconuenientes oculo. Et quan do fic ex eis emplaftr um,ptohibcnt ukera fraudulcnta, nc augmcntcntur, 8C eradi* cautulcefa,quorumnomencftantrax,8dmedullaqu*eftintraipfam,quandom^ fcetur cum fcpo 8C fanna , cradicat albaras unguium , ucl leprofos ungues . Et aqua falfa , m qua condmntur oliuac,quando fit cx ea collutio or is , reftringit einciuas & dentcs commotos. ° ° ° Deolce \ A M ji n D E O L E O _ Alenus. Oleum quod fumitur ex oliuis maturis,qaoddam cft nouu , 8C quod* V_f dameftuetus.Eius uero quod eft nouum,uirtus primaeft, qua? calefacit calefa fttone remperara,8£ humeftat.Sed uetus ex co eft calidius,8£ magis refolutiuu.Sed jllud quod accipitur ex oliuis recentibus immaturis,diciruroleum expenfarum, 8C in nouo ex eo eft de frigiditate quantitas qux eft in eo de ftipricirate : 8C uerus ex eo dum in ipfo perfeuerar ftipticftas eft uirrutis deficcariua?,donec ftipricitas recedit ab eo,quiatuncfirftmileoleo quodaccipitutaboliuis dulcibus . Eroleum quodacci* pitur exoliuis ^fummitatibus fimul eft propinquum in uirtute oleo expenfarum, ^uniuerfaIiterponeconfyderationemtuaminomnioleoquodguftabis,quiaea^ dem quantiras quam inuenies de ftipticirate,eandem inuentes ibi defrigiditate : SC finoninueniesitieoftipriciratctnomnino,fedinuenis ipfum deleclabile uetxdc* icftationis,dic eum cum temperamento calido : 8£ fi tu inuenis ipfum cu hocfubti le,8£ eft illud q uod eft clarum: de quo fi accipis patum,8£ ponis fuper corpus,extcn ditur fuper corpus,8£ dilatatur multum,abf$ eo quod imbibatur in eo,8£ abfcinda tur,fcias quod illud eft bonum ualde, & bonitas qua? conuenir oleo , eft in ipfo,S£ quandoabtuiruroleum,nonmordicat. Diofcorides.Oleum quod frtexoliuis tiouis non bene maturis,eft oleum expenfat um,8£ eft conueniens fanis, 8C propric illud quod ex eo eft nouum fine punclione boni odoris,8£ exillo quod eft iftiuimo di,riunt olea aromatica,8£ eft bonum ftomacho propter ftipticitatem qu? eft in eo, * 8C teftringit gingiuas,8d confortat dentes quando tenetur tn ore, 8C prohibet fudo f em,Et oleum uetus oliuarum marurarum conuenit in Medicinis.Et omnes fpedes olei funtcalidae lenienres corpus,8£ prohibent frigoris aduentum corpori, Qt faciuc ipfum abile ad morum,& molliunr uenrrem,& debiliranr uirrurem Medicinarum uulncranrtum,&dantur in potum contra Medicinasmorriferas,ureuomaiiturcu eis,8£firhocaffidue,cVquatidobibunrurexeo.c.ix.cumtantundem aquarhotdei g uel aquar calida?,laxat uenrrem : 81 q uando coq uirur cum rura,&T bibuntur ex eo ca lido.^.viirj.conferrrorrionibusuenrris,&expellitlumbricos.Etquando fitcueo cliftere,confertcolicar,quefitabapoftemareinreftini,cV;opilarioniqu?firaftercore duro,8£anriquum ex eo eft calidius8£ plus refolutiuum,ckfttcum eo cohol ad acu ndum uifum : 8C fi non habes oleum uetus,8£ indiges eo , coque ipfum donec fiat i « -_. • ■ * . __i ^» • « _r-_ _ __ _i _■_■ -_r • ficutmel,8£utere,quiauirtuseiuseft ficut Galenus . Sed fediminis feu fccis olei fubftantia eft terrea,&: uirtus eius prima eft qua? calefacit , & dcficcat in fecundo gradu expanfo : 8C uirtus fecunda eft quae refoluit : 8C uirtus eius tertia eft, quaecurathulcera qux funtincotporibus ficcis,8£hulcera huniida facit furere,8C quando coquitut a eft grofllus 8C magis exiceariuum. DEAMVRCAOLEL Alenus. Amurca olei quando coquiturin uafeeris cabrufei quoufqj ingroiTctur _ 8£fiatficurmel,eftftipricum medicamen,8£confertad ea,ad qugconferr liciu, 8dluperatliciuminbonitate,quodquandomifcerurcum acetoaut uino llmplici, aut cum ouo,aut melle,8£ linitur cii ea,confert doloribus dentiu,8£ apoftematibus, 6C mifcetur in Medicinis ocnloru in unguetis , 8C quado uetet afcit fit melior,8d ftt ex eocliftere,8£confettano apoftemato,collo matricis,8£apoftemanbus matricis: 8t quando coq uitur cum aqua agrelte,donec fir ficut mel , 8C liniuntur dentes corroff cumea,cradicareos :8£mifcerurcumcameleonta 8£aqua inqualupinifteteriitad dulcorandum,8£liniuntut cum eo animalia , aufert fcabiem eorurn : 8C illa qua: eft noua abfqj decodione,quando calefir,& prorjcirurfuper podagram 8C dolore iun* duraru^confert,&quandoexteiiditurfupercorium,&poniturfuperuenttehy r dfa* picorum,minuit tumorem ipforum D DE OLIHJ AGRESTIBVS JL lofcorides. Sed agreftium oliuarum folia funtftiptica,qua?quando piftantuti 8C fit indc emplaftrum fuper erifipilam,confert, nec finit eam angete, 8L cofert focmic£,5d huUcnbus quse no minantuc abicaxr^ hulccnbus fraudulentis,8<: pa* c 4 naricio n DE TEMPERAM E N T I $ ■ - q narido^quandofitexeisemplaftriimcummellejOcciditafcarides^conferthat ceribusfordidis:8Cquandomifcetur cum melle,8£fitcx eisemplaftrum,confe« apoftemati,quodnominatur duo hulcera,8£apoftematibuscalidis,&facitadha?# rerecutemcapitis quandofeparaturaboffe,8£quando mafticantur,conferunthul* ceribus oris,8£ ad alcola : 8C quando fit ex eis emplaftrum cum farina hordei , con^ fertfluxuiuentrisantiquo,8£iuccusearum8£elixatura operaturhoc:8£quandoex fucco earumfitnaftale feu peffarium,confert fluxui humiditatum antiquo a maCin* uoluatur fupetftilum, 8C madefiat in oleo feruenti, 8C ponatur fuper eingiuam fxpe^donecalbefcat» r 6 6 DE GVMMJ OLFURVH. T gummi oliuarum agreftium affimilaturfcamoncx,c^incolorcfuoaffimi jQIatur hiacinto rubeo , &cft compofitum cx lachrymis minutis , 8C pungit lin 2 uam : fed illud quod affimilatur gummi in magnitudine lachrymeiaL fine pun. dione,cft malum fmc muameilto ulto . Et oliua? domeftics 8d fii Jeftres qua/funt m terra noftra,funt ex quibus colligitur gummi in fupradidum modum . Et <>um* mi oliuarum agreftium confert obfcuritati uifus , quando fit ex eo cohol , 8C abftec gitfordcshulcerum^quxfordesnominanturlacoma^deftaippicudoquxeftiu oculis & prouocat menftriia 8C urinam . Er quando ponitur tnlocis corrofis den* num,fedatdolorem,^excluditembrionem,&curatalkenebi,&fcabiemhulcera^ tam &nomtnatur tnter Medicinas mortiferas. PauiusoGummioliuarum ponituradcicatriceshulcerumcornea ? ,& lam 8C ualec doiort dentium corrofiuorum,quando ponitur in corrofione Aben mefuai ;) Virides cx oliuis funt frigida: 8C ficc* , ftrinsnmt uen trem 8C o parantftomachum Etoliu^aquaticsinconantftomachumpropterearumDon ticitatem.Etquandoponunturinaceto,funtplus incoriatiu/ftomachi 8C niera * funt caiid* cum pauca ficcitate, & funt magis digeftibiles alri s . Et h nigras umorqui gcneratur ex oliuts,uituperatur parum . Et quando comeduntur in mcdio prandri ^cuuntapp C ntum 3 ai magnx ex cisfontmaioris operationis, P ^ DEHAN ; A ' JIMPL I C i V M DE HANDACHOCHA- VI H HAndachocha nominat eani Diofcorides tyrhos,8£ eftgarch,id eft,thutT,m Atz bico,8£in Latino trifolium. Diofcorides.)Eft duarum fpecierum,fcilicecdo meftica,&filueftris*Etftiueftris qua?habetftipitemlongitudinis duorum brachio^ rum,et plus parum,et nafcuntur ab eo ramuli mul ti,et habet folium quod aflimila* turfolio handachochae,qu£orittfrin paludibus,etdiciturtrifolium,ethabet femen fimilefenu gra?co,nifiquia eftminusfatis. Etdomeftica eft, quae nafcirur in hortis, eteft quaedam quxnafciturfuperaquas,et maximein Babilonia,quando fluuius ic rigat terram : et eft herba habens crus fimile cruribus fabarum, etfemen album fimi lefagirueicapillis.Erdicunt,quodextenditur quandooriturfol,ecapparetfuper aquam,etquandooccidit,reftringitur,etfubmergiturinaqua:etcapitaeiusfimilan turcapitibuspapauerummagnorum,etincapitibuseftfemenfimilegeguerf,ideft, anicum uel fcariola , et exiccant ipfum in Babilonia, et faciunt inde panem : et ha^ etradicemfimilemcitonio,qu2ecomediturcodaet cruda,et fapor decod^afll^ milatur fapori uitelli ouorum. Galenus.) Domefticac uirtus primaeft intec calidam et frigidam,cum complexione asquali, et exiccat exiccatione tempera* ta. Et fecunda uirtus eft,qua? abftergit abfterfione temperata . Sed fiiueftris uir* tus primaeft,quae calefactt in fecundo gradu. Et fecunda eft uirtus qua» abfter^ git. Sed Babilonicum eft, ex cuius femine fit panis . Diofcorides ♦ ) Dome* ftica quando ex fucco eius mifcetur cum melle,mundificat hulcera qua? funt in ocults , qua: nominantur harahamen , et qua? dicuntur bachilez, et maculam quae *eftinoculo,quae dicitur loconia,et confert obfcuritati uifus. Et diciturde filue^ ftri,quod habet uirtutem qua calefacit,et eft ftipticaftipticitate pauca,8tmun^ difieat fordes quas funt in facie. Et pannum quod mifcetur cum melle, Qc lini? tur cum ea,8£ quando teritur forticer,8£ bibitur cum rob,aut cum uino,aucfo la,aut cum femine malua?,confert doloribus ueficrp. tv Abugerig . ) Handachocha confert frigido ftomacho , 8£grofl*a? uentoficati,8t" proprietas aquoe eius eft, quod ftringit uentrem , dC ualet colicae paflioni. Et fi ponitur fuper morfum fcorpionis,fedacdoloremex eo.Et fi poniturfupermem brum in qtio non eft mordicatio animalis,inducit dolorem:8£femen eius for* tius eft foiio atabari. Et iam curanit alius abfqj me quendam,cui faciebat inun* gi pedes cum oleohandachochae,8ddiflblut£efunt enodationes pedum eius. Mefarugie . ) Handachocha eft bona dolori cefticulorum, 8C in principio hi* dropifis , 81 dolori matricis . Alk&nzi.) Ipfa 8£ femen eius mouent fperma. Amram filius Bihaumec .) Ex ea fit ufnen in Aphrica» D E L I C I O VII. ■ i\dhadh,id eft,kilulem,id eft,licium. Mefarugie .) Felcakarag cres habet fpc cies,una earum eft Indica,8d alia fit ex herba qu? dicitur cerxah, 8t tertia eft Ara j8£ illa eft quam nominamus hadhadh,id eft,licium. Diofcorides . ) Acripi* turexarborefpinofa,qua^habetramoslongitudinisduorumbrachiorum,autam^ plius,8£folta eius funtfimilia folijs arboris buxi rara , 8C habet fruelum fimilem pi* peri,8c" eft niger,rarus,faporis amari,lenis caftu,8£ cortex ligni eius eft glaucus fimi* lis licio difloiuto, 8£ habet radices multas procedentes a latere f tgni eius,nafciturin locis agreftibus,8£ extrahitur fuccus eius in hunc modum . Teruntur foliaficutfunt cum tota arbore,aut ponuntur in aqua,8£ dimittuntur pluribus diebus,8t coquun* tur,8c" exprimuntur,8£fuccns ponitur adcoquendumfecundofuperignem,do# nec ingroflerur ficut mel,8£adulreracurcum amurcaolei,quandoadmifcetur in cocluraeius,8£cumfucco abfmthi],aut cum fellebouino.Ec oportet quod col* ligatur quodnatat exeo fimile fpongiae,8£reponaturadopus Medicinarumocu li,8£ reftduum eius ponitur in alrjs Medicinis,8£ fit fimiliter licium ex fucco fru ftus eius , quando exprimicur 3 8C ponitur in foie » Ec meiius cx co cft illud quod sc* cenditus • c D 34 D H TEMPERAMENTIS ccnditUMgni. Et quando extinguitur,facit fpumam , cuius color eft fictit color fan* 8 uiiiis,&eXteriuseftnigriim,8£interi^^ &noneftpingue,&eftineo ftipticitas cum amaritudine,8£eiiipecie'smdi,8deil melius,SC fomoris operationis,8£ dicitur,quod indum fit ex arbote qua? dicitur li* thios. Et ha?c arbor eft de fpeciebus fp.inae,habens rambs eretfos longitudine tiium brachiorum aut amplius procedetes ex radice,& ftint groffiores ramis rubi , 8C euel liturab eis cortexfacile,8£coloreius apparetficutcolorfanguinis,8£foiia eius funt fimilia folijs oliua?. Galenus.)Exiftaarboreaccipiturlicium,fcilicetabilla qugeft fpinofa ex ea. Et eft apud nos Medicina quafi humida uel liquida,8£fubftantia eius eft compofita ex uirtute fubtili calida,& terrea ft igida,8£ in fapore eiuSeft ftip ticitas mfi quia eft pauca multum,8aiirtus eius prima,eft qua: deficcatin *. gradu. Sed in frigiditate8d caliditate eft quafi in complexione media iequali . Et uirtus eius fecun da,eftqua:refoluit8<:abftergitrefolutione8dabftetfionecuratiua,8icongregat8d: reftringit.Et uirtus eius tertiajeftuirtus^qiic-e rembuet quod eft inpupitlaexeo quod obfcurat uifum,& confert fluxui uentris , 8t habentibus hulcera in inteftinis, 8i mulieiibus habentibus profluuium menftiuorum,8£ ponitur in Medicinis pan* niquifitinfacie,8£inMemcinis apoftematum 8e"hulcerum quaefuntinore,8£iil ano 8C formic?,8£ confert huiceribus fraudulentis,8£ putredinibus hulcerum,8£ pu trcdiniaurium,8£tenafmoni,8£panaticio.Et haec fpecieslicrj inuenitur interris Lochia? Capadociae multum. Sed eftalia eius fpecies,8£ eft inda qux eft fortior ifta , 8C melior in omnibus iftis operationibus. Diofcorides.) Virtuslicij eftftiptica,8£abftergit,8£curatobfcuri* tatem uifus,8£curatfcabiem,8£ pruritum oculorum,8£abfcinditcurfum humidira tuniadocuhimuenientium,&confertcurfutantiquofaniofitatumauriu,8iquams do linitur cum eo palatum,confert apoftematibus gutturis , 8C quando linitur cunt eo,confert gingiuis,8£ hulceribus putridis,8£ ragadijs ani , 8C tenafmoni : 8C quan* do bibitur,8£ fit cum eo cliftere,fanat fluxum uentris ahtiquum , 8C hulcera intefti* norum 8£,bibitur de ipfo cum aqua ad fputum fanguinis cum tuflfi,8£ datur in potu morfuicanis rabiofi,quando fiuntexeo pillula?,8idatur,&rubificatcapillos,8dcu rat panaricium,8£ formicam,8£ hnlcera fraudulenta: 8C quando fit cum eo naftale, confertfluxuiantiquo humiditatumamattice. EtdicitIngeneites,quando coqui* tur cum ramis eitis in aceto,confert apoftematibus fplenis 8C ictericia* , 8C prouocat menftru3.Etdicitur,quodfacithoccriidumfmedecoclione,quando bibiturtritiu Etquandobibiturexfruclueiuspondusfacros,laxatphlegma,etconfertcontraMc dicinas uenenofas. Rafis .) Felcakarag eft compofitum excontrarijs fubftantrjs, &eftproprielicium,conferthulceribusoris,&ani,&apoftematibuseorum,8iau^ ribus .1 quibus emanat pus ? 8£ fortificat capillos,fi Deus uoluetit. ■ 'l DE SEBESTEN* VIII Ebeften . ^bahamfauel motheicafrudificatfruausdulces,&nominateosgeri tes pharas febeften. Yfaac Ebem amram.) Mokaita eft rech in Arabia,8£ eft ar* bultum altum fuper terram,ficut hafta habens corticem,cuius color uergit ad albe^ dinem,et ramos quorum cortex uergit ad uiriditatem,et habet folia rotunda mag* na,ethabetracemos,quorufaporeftdulcis,etuuaeiuseftmagnitudinisnucis,qua: pofteaglaucefcitcum maturatur, ethabet interius uifcofitatem albam,etgranum, quodeftficutgtanumoliua?. Hicfruftuscolligituret exiccatur,donec fitpaflus,et eft lllud quo utuntur inMedicina,et eft Medicamen medium in complexione fua, in caliditate et ftigiditate, laxat uentrem febricitantium , confert tuftl qux eft a cali* ditate et ficcitate^et lenit pedus,et fedat catharrum calidum et ftipticu propter ipfi* ushumiditatem:etconfert ardori urinae,quifitpropter mordicationem cholera: ln uefica , etin renibus , et expellit uermes inteftinorum , quia adharrent ei pro ptec r. — Mefehah 3 8<:Tabari,&Rafis,ficuthocquoddiaumeft, dulcedinemfuam u cl fere .; * # / DELENTE v- ^ A ;*; Si M R L i C i V M t k # ■■:.-'- DE L E N T E- JXV Ades,id eft lens .. Diofcorides.Meliores exlentibus funt illf,qua? uefocius m& _tufantur,&quando-infunduncnr in aqua ad mollificandum , non nigrefcunr» * Galenus. Sapor earu-eft ftipricus ftipcicicace pauea . Er uirtus lentis prima eft media - inter caliditatem proprer cius ingroffationem fanguinis. D E C AE R A . E r W V M* X- Amaha , id eft , ca?ra ♦ Diofcorides . ) Meiior ex ea eft groffa munda a for* de,&:incuiusodore eft parumodorismellis,&incolorecuius eftparumru becimis,&illaqua?eftalbaprr cofturam,8c" pinguis eft poft ipfam. Galenns.) Virtus eius prima eft,quod ipfaeftquafi media inter res calefacienres &inrrig dantes , 8C defiecantes , & humeaantes , nifi quia eft cum hoc res grofla , et parum uiicofa,ec ideo non folum deficcac,uerumeriamfecundumqu6dceftimodeuir* tuce eius humeaat per accidens, poftquam propter fuam uifcofitarem prolubcc refolucionem. Et uirtus eius fecunda eft,eft uirtus,qua?maturat,etrefolLiit,ma turatione ecrefoiucione debih,et non eft de Medicinis qua?ingrediuiiturincor* pus,fed de illis qua? apponuntur extra*Et uirtus eius tertia , eft maxima omni* umempiaftrorum,calefacientium,ecinfrigidantium. Diofcorides , ) Vircus eius eft molliftcatiua , & xepiet hulcera replecione- " mediocrt j ^ DETEMPERAMENTlS C mediocri&nonforti.Ecformantur exeagrana inmodum granoram geguers,id cft milii,& bibulitut de eis x.grana ad hulcera inteftinorum , 8C prohibec coagula* rionem latfis in mammillislaaancium,&: dealbacut cera in hunc modum. Accipu ciirdeeaiUaquiEdeclinatalbedineuilcofa,6Cfricaeam,6ipurgaafordibus,oipo* ne in uafe nouo,& ponefu per eam de aqua marina quantum fuffkic , 8t puluenca defuperaliquantumnitri,&:coque,ecquandobuliericduabusebuliciombusauccri bus,aufer ollam ab igne , 8t dimicte frigefcere , deinde purga ipfam ceram a forde fi aderic,&:icerumponefupereamdeaquamarina,8icoquefecundo,eccumbulierit duabus uel tribus ebulitionibus,aufer ab igne, deinde accipe oliam parua nouam, 8C madefac fundum eius exterius cum aqua frigida,8iimprime fundum eius fuper ceram liquefaftam , uc aliquid ex cera adhxreat fundo, 8t congeletur adharrens ei : deinde fepara formam illam cerae quae adharfit fundo ab ipfo fundo oll$, 8C iteru m imprime,8£ fac ica faepe,fcilicec,donec nihil de cera remaneac, Ec poft infere formas illas in fiio lineo diftancer,uc non fe concinganc, 8t fufpende eas de die in folc,8£ ro raeascumaquafrigidaquocidie,8£fa*pedenode fufpende eas ad radios luna?,8£ tam diu facias hoc,donec ficalba mulcum. Ec func quidam , quiloco aquae marinae ponunc aquam falfam,8£ ponunc formulas ipfas fuper herbam denfam , 8t dimit* cu nt fic in fole,donec albefcit.Et oportet qp hoc fiat in Vere,ne fi fiat in aeftate,lique* fiata calorefolis. Abugerig. Mollificat groffkies apoftematum,8Cconfercafperb= taci pe#oris,quando ponitur fuper ipfum , uel quando flt cum ea loch cum aliquo oieo,ficut eft oleum uiolaceu,8C mollificat neruos 8t hulcera quae habent efcaram, &cumipfaqtudemconficiunturplurima exunguentis.Ec quando ponitur fupef neruorumafpericatem,mollificat8£lenitipfam. Sed mum.Diofcorides.eftfu perfluitas8dlordes,quamapesproi)ciuntextradomiciliafna,8^reperiturinalueai» rrjs,8£ melius ex mum eft illud ^ quod eft rubei coloris , odoris boni, fimile ftoraci, non durae fubftanria?,fed poteft malaxari ficut ftorax: uirtus eius eft fimilis uirtuti ce. q rc,nifiquiaeftfortiorisoperationis,8ieftcaiidiusfatis,8£eftfubtilius,8irefoluic,,8C mollincac,8£ atrrahit,8£ propter hoc quando fit emplaftru ex eo,attrahit infixa cor^ pori:8Cquandofitfumtgiumcumeo,&attrahitur fumus eius peros,conferttuflji anriquar,8t quando accrahitur per nares,prouocat fternutationem, 8L fi linitur cum eo impetigo, conferc. DETERENIABIN. XI. Ereniabin 8t expofitio eius eft mel roris. Yfaac cben amraz. ) Tereniabin eft ros cadens de ccelo,affimilatur melli granulofo aggregato , 8t eft nominatum mel roris,8£ plurimumquod de ipfo cadit,eft fuper arbores quar funr in terra Cora^ feniinOriente,quxarboreshabentfoiiafimilia,&:fpinasuirides,8dfloresrubeos, 8Cnonfaciuntfrudum,8Ccaditincaftellafuperfummitates palmarii. Etuirtus eius eft?qualis mollitiuauencris,8£humeaaciua pedoris,confertcalidis natura,8£ pro* priequandorefoluiturin aquaiuiubarum8£prunorum. Abenmefuai.)Proprie* cas eius eft q uod mollit uentrem 8t pedus mollitione pauca , 8t melius ex eo eft al bumnouu,8£dofiseiusefta.x.uf<$ad.xx.aur. Mefaa,8£Albafari,8£Abenguefid, 8t Attaban,8c" Rafis,omnes ficut di#um eft, uel proprie id. Abix.) Tereniabin eft plus^pcharo,&fedat!nflammationesfebriumcalidarum,8^aufertfitim,&mollit uenttem mollitione mediocri,8e* eft manna qua? cadit cx aere ficut cadit manna, 8t lenitpeclusextuffi. Et plurimum quod dcipfo cadit,eftfuperfpinasfupradiftas'. DE CASSIA FISTVLA- XII- EIarxamber,id eft,caflia fiftula,funtcannae concaua*,quarum color eft rubcus ad nigredincm decliuis,8£ incra ipfas func lamin? ex carne nigra, 8t parieces diui* dences incer cas : 8t incer laminam 8t laminam fu nt grana,ficu t grana xiiocarade,et ciufdem magnitudinis , quorum color eft inter glauccdinem 8t ruborem . 8C caffia quidemarTcrturabIndia8CBabiionia,8^terraAliemem.Eteleaaexeaeftilla,qua= cftincannafuainteriusnigra,grauis,8^1ucida,8<:quoddeipfaurimur,eftcoruelca. f o eius mtenor. Abenmefuai.) Sapor eius cft duicis, 8t uirtus eius prima eft,q nod ipia eft ■* S I M P t r e ! V M Si £ ipfa eft a?iqualis coplexioni*. Ef niKusfcJcuflda' , ?ftuirtus qax refoluit. Et uirtos eius terria,eftuirtusqua: exringuitacuitatemfanguinis , 8t fedatapoftemata,qua: fiutpc co^relbluitapoftematadura^quxfiuntingingiuis&gutturejquaMofitcxeagar^ garifma,cumaquaarboris uulpis,8c"cum paflulis,8£conferr ideritie,&:dolori epa* tis.Etproprietas eius eft purgarecholcram aduftam,8c"mollificareuentrem medi* ocrimoliificatione,6cdofis eiuscfta ,. iq.ufqjadx. Abengliefit.)Muiidificatner tios. ^ms.)Meliorexeaeft,quandoextrahitUtacanna,6^cfta!qualisintercalidi tatem 8C fngiditatem,6i laxat uentrem cum temperamento,confertapoftematibifc calidis,8<: maximcgutturis , 8C declinatad caliditatem,pluQ ad ft!giditatem,adco utfere perueniatad principium primigradus^&defcrtur de Babilonia,8c* Albafra. Complemscfttradatusilliusfecund.-e partisde 4 * Medicints temperata: cbmplexionis. INCIPIT S E C V N D V S T R A C T A T V S Medicinarum, calidcc & ficca: c6plexionis,in pnmo gradu. D e R i Z i- XIII ARz,id eft rizi. Galenus.) In fapore eius eft (iipticins^ 8C ideo retinet uentrem retentione temperata , 8C dixit in cibis quod ftipticitas eius cft pauca , 8C eftin cortice eius rubedo magis manifefta quam in ipfo met, 6£ipTum eft minoris nutti* mentiquamfrumcntum ,8c" quandofaniegeiitpulttbus eius propter pundriones, quas habentin uentre,aut proptet fluxum multotum humorum, luper quos uincit *cholera,autaliaaliquadecauffafimili, huiccoquerizi,quouf$diffoluafur,8£fiat ficut aqua chifch , & da in potu , 8C hora conuenientior ufiis eius cft tempus humi^ dum,6Cquandoftomachuseftfortisuirtutisadcibos. Diofcorides.)Eftpaucinu trimenti,8c*ftringituentrem. Sindaraxar.)Augetfperma,8cquandocomeditur, tninorat feces 8c" urinam,8£uentofitates. Melarugie.) Eft completum inficcitate, g 8C eft bonum ulceribus intemnorum , 6t punetionibus corum, quaudo bibitur,aut fitcumeocliftere^rubeum eftmagis conftrictiuum. DE ABS.I.NTHIO ■ERIFION, 8£fandonicon. XIIIL AFfinthium,id eftabfinthium. Abugetig& Abix. )EftcufcuteRomanum.Et dicunt ali) quod eft fceha Romanum, 8C funf fpecies eius tres,una eft qu* no* minatur nomine generali,fui genet is,8c".eft abfinthium in ueritate , 8c* eft Romanu, 8C eft Cretenfc,8i eft melius. Galenus in undecimo,dcingenio fanitaris.) Species abfinthq omnes,nbn funt cx duabus qualitatibus,& duabus uirtutibus, fecundum cundem modu,quiain abfinthio,quod defertur dclndos, qualitas ftiprica eft plus quam in alrjs fpeciebus,eius uirtus amaritudinis eft plus faris» Nam fi triueris unum * ex eis,aut fetiries in odore cius ftipticitatem debilem,occulta multum,autnon kn* tics ftipticitatem aliquam . Et ideo opottet quod tu eligas in apoftematibus eparis 6^ftomachiabfinthium, quodafportaturdelndos,quiaipfumhabetdebonitate fuperaliasfpecies,8£defignificarionibus huius abfinthrj eft, quod foliii8cflos eius tunt miuora quam folia SC flores aliarum fpecierum , 8C odor eius cum hoc non eft abhominabtlis , fed ineft ei aromaticitas , 8C odor aliarum fpecierum cft feridus . Et dixit in c>.epidimiarum. Sapor abfinthij eft ftipticus, amarus, acutus , fed ftipricitas eiuseftforriorfuaam^ritudine.Etuirtuseiusprimaeftcalidainprirhogradu,ficct in rertio,8c* uirtns eius fecunda,cft uirtus qugabftergit 8C fortificat. Et uirtus tcrtia eft nirtus quaefacitdefccdcrequod eft in ftomacho dehumoribus cholericis,8£expel* lit eos per feceflum,8£ prouocat urinam,8c* mundificat proprie quod aggregatur in uenis ex humorecholerico, 8C expellitipfum perurinam. Etquaiido inftomacho, aut in peclore,fiue pulmonc eft phlcgma inclufum,non iuua t inhoc propter uido^ riam fua: ftipticitatis.Et fuccus eius eft calidior fiitis qua herba ipfa/ Diofcorides. ) Virtus eius eft itiptica , calida 8t mundificariua,fuperfluitatum eholericarum , quac d funt * * \ .. '\ i >- ' .^ •■ » *« DE TEMPEHMENTU C D fumin fromacho &in uentre,8£ quando bibitur,prouocat uriria,& prohibet ebrie* tacem,8£ quando bibitur cum fifeteos,auc bodafdici,aut ex Laticis, id eft celtica,con fercinflacioni 8C dolori ftomachi 8C uentris . Et quando bibitur ex aqua eius, uel ex decoclioneeius qualibetdie,quaiKitas triumcanos,curatilios , qui habentfaftidiu cibi 8C idericos,8£quando mifcetur cummeile,8£fiuntex eonafalia,prouocat iTienitrua,&:quandobibiturcumaceto,confertfurTocationi,quaecontingitexfun^ gis,8Cquandobibiturcumuino,confertueneno,quoduocaturarefen,&diciturat fis,& illi quod dicitur conion,8£ dicitur fuccaram, 8£morfui animalis quod dicirut mugali,8£ eft draco mariuus , 8C quando conficitur cum melle 8C fale nitro, 8C lini* turcum eo palatum,confertapoftematibus otis,8£ quado mifcetur cumaqua, con fert far re,8t q uado mifcetur cum melle,confert liuonbus,qui fiunt fub oculo,8£ ob* fcuritatiuifus,6iauribus,aquibusegrediunturhumiditates.Etuaporatiodecodio* nis eius confertdoloribus aurium , 8C quando fit fuffumigatio cum eo , mixto cum rob,aut fit ex eo emplaftrum oculo,in quo eft dolor cum pulfacione,confert multu, 8£fitcum eo emplaftruhypocundrijs, 8C epaci &ftomacho,inquibusfuntdolores antiqui,quado ipfum ceritur,8C emplaftratur cum eo,8£ cum fit emplaftrum hypo* cundrr)s,&: epati debet confici cum mum mixto , cu m oleo de alcanna , 8C quando fit em plaftrum ftomacho,debet mum mifceri cum oleo rofaceo,8£ fit ex eo empta* ftrum cu ficubus 8C nitro,8£ farina lolr},8£ confert fpleneticis 8C hydro picis. Et fit ex eo firupus abfinthiuus,8£ propnein terris, qux dicuntur Di&is 8C Stapen, 8C dicuii tur Caftina,8£ in terra qu? dicic' Thracia,8£ utimur eo in egritudinib 9 ,quas diximus quando non eft febris.Ec bibunt ipfum fimiliter alio modo, quia bibut eum i n a?fta te,confidentes quod iuuet eos ad cuftodiam fanitatis, 8C dicunt, quod quando pul ueticatur in fcrineis,cuftodit pannos a rineis,8£ coficitur cum oleo , 8C ungitur ex eo corpus,8£ prohibet cimices ab approximatione ad ipfum,& quando aqua eius mi* fcetur cum encaufto fcriptorum , quo libri fcribuntur, prohibet libros a corrofione murium.Et uirtus fucci abfinthij eft ficut uirtus ipfius abfinthrj, nifi quia non conue nit ufus eius in potationibus , quia eft malus ftomacho , 8C facit dolorem capitis.Ec fuccus abfinthij adulccratur cum amurca olci, quando cum eo mifcetur& coquun* turcumaqua. Etfuntexhominibus,quinominanteamfaricham,uelerifionab* fmthium,&: nafcitur in montibus regtonis quae dicitur Chirochia,8c*inlocis qui di Cu n tu r Bofir,S£ in regione Baby lonie,8d utuntur eo homines de partibus illis, loco ramorumoliaarum.Eteftherbafubtilis,8^fruausfimilisherbx,quxdiciturabrQ^ tanum plena feminc , fapor cius nergit ad amarirudinem nociuam ftomacho , gra* uis odons,ftipricus cum caliditate pauca,quando coquitur fola,aut cum ricj,8£ po* tatur cum melle, occidit uermcs uentris , qui dicuntur afcaridcs cum laxatione , 8C quando coquitur cum lcntibus , 8C fumitur in potu, facit hoc , 8C quando animalia comeduntipfu m,maxime in Chirochia,impinguat ea. Galenus. ) Sapor eius eft falfus cum amaritudine 8C ftipticitate pauca,8C eft debilior abrotano,8£ eft mata fto macho malitia fo rti, p ro p ter fuam falfedincm 8C amaritudinem, 8C paucitatem ftip ticitatis.Et dixit in odauo,quod fccha afftmilatur abfinthio in figura 8C faporc. Sed difterentia intcr ea eft quod non eft ftipticum ficuc abfinthiii, 8C quod calefacit plus .i. 8C ipfa non potatur fola,propter malicia eius magnam. Abix. ) Sar* cocolla eft acuta,multum perforatiua,comedit carnes ulcerum,8£ habet in cura op* talmia: proprietatem magnam,8£ uirtutem potentem,8£aufertlippitudinem ocu^ lorum,quandohabentoptalmiam,8£quodnonfacitita aliquaaliaMedicina,8C maxime quando mifcetur cum amilo 8C zucharo albo , 8C potio eius ad laxandum uentrem,habetproprietatemiuuandioculum,82propriead purgadum phlegma B grofilim,quod eftaggregatiiin iunduris, 8iinfcia,8f ingeniculis,8iexpellitipfum cum fortitudine, cum aliquantulo calore , 8C iuuatMedicinas alias ad exeundum a corpore, 8C fortafle uulnerabit oculum 8C inteftina , 8C excoriabit ea , 8C inducet te* iiafmonpropterfuaacuitatem,8iipfaquidemeftgummiglutinofum,qua:quan^ dotetitur,8£ obuiat rei humidze,adheret ei,fiue manui,fiue uafi alicui , fed etidcum iftaglutinofitate,quxeftinipfa8<:acuitatefui,&fortiadherentia,facitilludquod diximus de nocumento in inteftinis, 8C fi ipfa datur in potu alicui fola , aut cum ali* qua Medicina etiam,& fuerit ille aetatjs completa: , inducit ei caluicium , 8C facit ca* derecapillosomnesdecapitefuo,8<:fifueritiuuenis,fitinhocmora,8<:fifueritfe^ liex,facit illud citius . Et melior ex ea eft illa qua? conteritur facile, 8C qux eft albidi* or,8£in maioribus fruftis , 8C quando terttur cum oleo de nucibus , quia oleum nu* cum ftaiigit acuitatem eius, 8C prohibetipfam facereillud quod diximus de uulne;? rationeinteftinorum8icorrofione,proptereaquiaoleumnucumprohibeteamab adherentia,8£ caliditas riucum fugat plurimum frigiditatis,qua? eft in ipfa,fed fi prej paras eam cum oleo amigdalino , pone cum ea duplum uel triplum ponderis eius de ipfo oleo, 8C fi uis ipfum ponere in aliquibus pillulis , fed fi uolueris exhiberefo* lam,fine admixtione alterius Medicin?, pone decies ponderis eius deoleo.Et fi pre. paras ipfam cum oleo de kerua, erit fenibus 8C fenioribus conuenientior, 8C non efc fetiuueiiibus conueniens , quia calor natutae iuuentutis non ferret caliditatem olei de kerua,8£ pone de oleo de kerua quantitatem,qua poffit diffolui folum,8£poftea tnifce eam cum alijs Medicinis.Et quanritas dofis eius fimplicis, poftquam pra-pa* catur,ficut diximus,eft pondus aur,id eft,uf<$ ad *.ij. 8C quartam , 8C mifceatur cum ea ponderis.j.media?,uf<5 ad ?.ij. dealijs Medicinis , 8C meliores exMedicinis,qu:e conueniunt admixtioni eius,funtferapinum, mirabolani, turbit, 8£aloes, 8C amo* niacum , 8C bdellium iudaicum 3 8C femen apij , 8C ameos, 8c" fimilia ho rum ex Me* dicinis • * « d i Defpoti ^o DETEMPERAMENTfS G DSSPONGIAMARINA 8£lapideeius. XVI. ASfengtalbahiri,ideft,fpongiamarina. Diofcorides, )Eftfam3dgamen,6C eft quaedam quae dicitur mafculus,habens minu ta foramina fpiffa,& quedam clt fccmina dicta,8d figura eius eft praeter iliam. Galenus. ) Melior ex ea ejt illa que. eft propinqua fua? acceptioni,8£ eft adhuc referuata in ea uirtus, quam acquifiuit ex mari, fed quando elongatur tempus fua? collectionis , euanefcit uirtus eius , quare non eft conueniens quod adminiftretur in opere, nifi prius lauetur cum nicro , uel baurach,uel cum aqua cineris,quae dicitur diftillata.Ecuircus eius prima eft,quas de ikcat deikcatione manifefta , 8£fecunda eft, qux confolidat uulnera recentia cum fuo fanguine,quando madefit cum aceco,mixto aquauel uino , fecundum diuerfi^ catem corporum,8£ abfcindit fluxum fanguinis , qui accidit ab ineifione , uel com* buftione,quando accipiturficca,non habens humiditateminfe,8£imbibiturinafe phaltoindaico,atrtinpiceliquida,etponiturfuperlocamfluxusfanguinis,&ignis ineaaccendicur,namualec ut caucerium,&deuenirex hoc fimile coopertorium «ulneri,fed fpongia? combuftas uirtus eft refoluriua. Ec lapis inuentus in fpongia,habet uirtu tcm q uae dcficcat , & contingit ex tiirtute eiusquodfrangitlapidemgeneratnminuefica,ficutdixeruntqutdam,8£ipfierraiS ueruncin dicro fuo,quia ipfe frangit lapidem, qui eft in renibus tantum. Diofco* rides.) Quae exfpongia eft noua ficca,cum fua pinguedine,confertuulneribus,8£ re foluic apoftemaca phlegniatica,8£ conglutinat ulcera phlegmatica , 8C conglutinat recencia uulneta,quando fu pponitur cum accto $C aqua, 8t incarnat ulcera anciqua quando ap ponitur eis cum meile codo , 8C apponicur cum aqua fola etiam . Scd ex fpongijs,iilaquateftfubtilis,lenis,nonhabetimiamentum,&utimurfpongianoj: ua,ficca , in lineo panno ligata , aut fola fada ex ea forma licinij 8C intromiflfa , nam D aperit orificia uulnerum , q uando funt claufa^ 8£quando ponitur ficca in ulceribus. humidis antiquis , ad qux fluunr humores ab atijs membris , exiccat ea , 8C minuit humiditateseorum,ai:apponiturcumaceto,&abftinetmenftrua,8iquandocom buriturficutfpumamaris,confertophthalmi3;,&abftergitoculu,8Cquandolaua rur poft combuftionem eius,eft magis iuuatiua inMedicinis oculi,& quando com buritur cum pice,conferr fluxui menftruorum. Et lapis inuentus in fpongia fran^ gitiapidemueficae,quandobibicurcumuino. 3 DE STICADOJ. XVII Srochodos , id eft fticados. Diofcorides . ) Nafcitur in infulis qux dicuntur Sahedis,in regione Galacia?, 8C nominac ipfum nomine unius illarum infula* rum,qu3fdiciturSticados,&eftherbafubtiliumramorum,habenscomaficutcotf mafituregix,nifiquiafolia eius funclongiorafolijsfaturegia!,&eft acucifaporis cum pauca amantudine. Galenus. ) Subftantia eius eft compofita ex fubftancia terrea , fngida 8C ficca pauca , 8C propcer hoc eft ftipcica parum , 8C ex alia fubrtancia ignea,fubcih muica, 8C propcer hoc eft amari faporis, 8c eft ftipcica parum Ec uircus ems fecunda abftergic 8C forcificac,8£aperic,8d fubciliat.Ec uircus cercia forcificac cor< pus tocum,& membra iuceriora omnia.Ec dixic in Maiemir , quod prohibec pucre* fatfionem omnem 8C fu bciliac. Diofcorides. ) Decodio eius confert dolori pedo ficuchyffopus,8dingredicurin confeaionibus Medicinarurn DE MELLILOTO- X7IIF. ALchildmelich,ideft,coronaregia Yfaac ebenamram.) Alkilel melichefr herba qux habet folia rocunda uindia,8£ ramuli eius funt fubciies mulcum 8C W^y « &™ pauca 7 giauci coloris, rocunda, minL granis finap L Et quod de ipia adm,mrtracur,func illae uagin^cum eo quod eft in eis ex «a is Diofconde*. ) Eft ex melliloto , habens colorem ctoci, boni odoris , Ex eo, quod S I M P L I C I V " M. 4 t A quod affimilatur fcenu greco. Galenus . ) Subftanria eius habet plus caliditacis q-uatn fr;gidicacis,8£fapor.i eius ineft ftipticitas , &uircus fecunda macurac, 8C tercia tefoluit. Diofcorides. ) Mellilotum eft ftipticum mollificatiuum , apoftematum calidotum,& maxime apoftematum oculorum 8C ani,&: tefticulorum, quando co ' quttu.r cum rbb , 8C fit cum eo emplaftrum , 8C forfitan mifcetur cum uitello oui,aut farinafcenugr?ci,autfarinafeminislini,autpuluere molendini,autpapauere,at quando imponicur folumcumaqua,confert ulceribus qua? nominantur faul,& quando mifcecur cum bolo,quod afporcacur de cerra qug dicitur Hocas,aut mifcen » cur cum eo gallx, 8C dilToluitur cum uino , 8C liniuntur cum eo ulcera humida,qua» fiunt in capite,curat ea omnia, 8C ponitur codum 8C crudum cum uino , 8C cum ali* quo illorum qua? diximus,fuper ftomachum,8£fedat dolorem eius,& quando ex^ primitur ab eo fuccus crudus,& mifcecur cum rob,8£ diftillacur in aurem , fedac do* lorem eius, 8C quando fundicur fuper capuc cum aceco 8C oleo rofaceo , fedac dolo* rem capicis. Bedigoras eft cemperatum,S£ proprietas eius diflbluitfuperfluitaces. * I / A DE JQ^VINANTO. XIX- Dchet,tdeftfquinantum. Abohanifa.)Squinantumeftherba,fcabensradtV _ces fub cerra,& ramulos fubriles,&: eft ficut radix chulen , nifi quia eft latior, 8C eft minoris cuberoficatis,&: habet frudum fimilem fere floribus cannarum,nifi quia eft fubcilior 8C minor. Et fquinantum cericur , 8C ponitur in Medicinis odoriferis,& , taro oricur folum,quia quando uides unam ex plancis eius , 8C afpicis circum,uides mulcas,&: fortatTis replecur ex eo tota terra , qua? eft circa terram ubi nafcitur , 8C na* fciturin infulis 8C pratis,& quando deficcacur,firalbum. Yfaac eben amram. ) Squinancum eft herba palearis,& habec ramulos fubciles, duros mulcos , 8C capiti* f$ bus ramulorum funt fpica? pilofa? , 8C illi pili func flores eius , 8C habet bonum odo* rem,quando mafticatur , 8C uena? cof ticum eius funt nigtae , 8C interius alba? , 8C(a* por eius cft amarus,&: quod de ipfo adminiftratur, funt flores 8C radices 8C folia. Diofcorides.) Melius ex eo eft nouum,in quo eft rubedo plurium florum, 8C quan^ do fcinditur,apparet in eo color purpureus,8£ eft fubcile, 8C in odore eft fimile rofac quando fricacur manibus,habens odorem bonum , 8C quando mafticarur,mordi* caclinguam,& pungitpundione pauca,&quod in ufuuenit, exeo eftflos cZcanne. radicis eius. Galcnus. ) Ftorts eius fubftantianon eft longinquaafubcilicace, 8Cin faporeeiuseftftipticitaspauca,minorcaliditateipfius.Etuirtusprimacalefacitcali ditate pauca . Et fecunda eft uirtus qua? fubtiliat. Et tertia prouocat urinam 8C men* ftrua,quando bibitur, aut fit cum eo emplaftrum , 8C conferr apoftematibus epatis, & orificio ftomachi,& ftomacho ipfi, fed radicis eius fttpticitas eft amplior ftipcici* tace floris,&: calidicas eius eft minor calidicace ipfius,& propcer eius ftipcicicacem ac ctdit quod admifcecur Medicinis quae adminiftrancur ad fpucum fanguinis. Dio fcorides.) Flos eius cft ftipcicus,ftipcicitace pauca calefadiuus 8C macuraciuus, molli ficatiuus, 8C frangens.lapidem,aperitiuus orificiorum uenarum , prouocatiuus uri* nsc8dmenftruorum,refotuicinflationes,inducitgrauedinemcapicis,confercfpuco fanguinis,8£ dolori ftomachi, 8C conferc pulmoni, 8C epatt, 8C renibus , 8C mifcetut in confeaionibus Medicinarum,& radix eius eft ftipticior , 8C propterea datur ex ea pondus aur, id eft, cum tantundem piperis aliquoc diebus habencibus naufeam,8£ hydropicis,'«Si habencibus conqualTacionem in neruis, 8C decoftio eius conferc apo ftemacibusmatricis,quandofitfelTioinea. Habixinlibroquemcompofuitdety Oleum fquinanti confert omnibus fpeciebus pruritus , ita quod 8C ille qui eft animalibus,expellitlaxitudinem,&eftconueniensadalbaras D E A T H E L A Thel,id eft abohanifa. Athel eft loga uf$ ad ccelum,dura,reai itgni , folia etus longa a fubcilia,fttiaa,Sdnon habecfpinas,c<: exligno eius fiunt parafides,& in ° d i ciforia 4* DfiTEMPERAMENTIS C ciforia,uel fcutella? 8C uafa alia,8£ ipfa eft nadhar , 8C omnes arbores ex quibtis fiunr uafa huiufmodi,nommantur Nadhar.Sed .Athel eft arbor , quae eft aiiquantulu ru* bea,quaficoiorisfcorpionis. Diofcorides. ) Eftarborparua,fimilistamarifco,SC eftin Babyloma, Siaquainfufionis eius poniturinftef, quiadminiftratur habenti* bus debilitatem uifus. Galenus.) Sicut ipfe. Yfaac eben amram,) Athel eft fpeci es tamarifci , 8C eft arbor q uar magis uento agitatur,quam arbor ramatifci , SC habet Iignum 8C ramos uirides , maculatos rubore , SC foiia plurima,fimilia folrjs tamari* fci,6£ in fapore eius eft ftipticitas,6£non habet ftorem, 8C habet fru&um rotundum, ficut cicer , habentem colorem cinerum , ad glaucedinem tendentem , intra quem funtgrana pauca,inuicem conglobat3 dC iun&a, quse nominantur dulcia , 6£granj quidematheicolligunturinmenfeFebruari), I DE SEM.INE LINf' XXI Azarichichen,id eft femen lim\ Galenus. ) Iftud quando comeditur,inflat,5£ _____ cumtotohocaiTatur,etiaminflat,quiaipfumeftplenumhumiditatefuperflua» Et uirtus eius eft prima , quod eft calidum,quafi in primo gradu , 8C eft medium in humiditate6£ficcitate.Etfecundaeft mollincatiua,8£fedatiuadolorum . Ettertia eftuirtusqua?conferta?gritudinibus interioribus,nifiquiaeft minus inhocquam camomilla, 8C eft medium inter laxatiuum 8C ftipticum , 8C mifcetur in eo paru uir* tus prouocatiua? urtnae,6£ hoc quod apparet in eo manifefte, quado comeditur afe fatum , 8C tunc eft magis conueniens ad ftringendum uentrem . Et dixit in iibro de confer . atione fanitatis,quod femen lini, q uado coquitur in aqua, decofiio eius eft infrigi-; tiua. Diofcorides. ) Virtus feminis lini , eft fimilis uirtuti fcenugrarci , SC quandomifceturcummelle,6ioleo,&aqua,&conficitur,refoluitapoftemataca^ lida,& mollificatea,fiueinteriusfiueexterius, 8C quando fitex eo emplaftrum cum ficubus 8C nitro , delet pannum 8C puftulas albas faciei , 8C quando conficitur cum aqua^refoluitapoftemataquasfuntinradiceauris^apoftematadura^&quando u coquitui: cum uino , eradicat formicam 8C puftulas ulcerum , qua? dicuntur faui , 62 qnando mifcetur cum nafturtio,quantitate a?quali,confert fciffuris unguium,6£ ea* lumexcotiationi^quandomifceturcummelle^fitindeloch^expellitfuperflui^ tatesqucefuntiiipedore,&fedattuffim,&quandomifcetur cum melle &pipe* re , 8C utitur quis eo , mouet coitum , 8C fit eum decoftione eius cliftere , ad mordi* cationes inteftinorum 8C matricis , 8C mollit uentrem , 8C quando mulieres fedent indecodione eius confert apoftematibusmatricum,ficutfcenugrecum. Abenmefuia. )Proprietas eius eft , quando fitemplaftrum cum eo mixta cxt*8C melle, confertalbonbus unguium. Atabari. ) Si poniturfuper ungues squat in* arquahrates earum. Abugerig. ) Confert ulcenbus uefica? 8C renum,& maturac apoftemata,quando fit cum eo emplaftrum , 8C quando bibitur , totrefadum con* ferttuffifrigid*6<:humidaf. Mefarugie.) expellit fcctum cito,6taqua, 6tdeco* flio femmis lini mifcetur cum oleo , 8C fit inde diftere ulceribus inteftinorum SC confert magnifice. Alcanei.) Non eft ei par ad expellendu fcetum y 8C expellendam aquam.Rafis.)Sedatdolores,8dc6fertpunaionibusinteftinorum. Paulus.) U* numipfum,quandocomburitur,fumuseiuseftfubtilis,confertcorica?,6CfuffQca^ marricis * D DE CAMOJilLU. XXII Ebonigi,id cft camomilla. Diofcorides.) Eius fpecies funt tres,& difcern -fecundum colorem florum folum.Et ipfa eft herba habens uirgas longii i- ^ - __- — . -- ..-.^»» «hmvuj uii^aj iuij dims arater palmum unum, frudicofas plurimos habetesramulos, 8c folia p- minuta,gracilia,8ccapitella rotunda parua in aliquibus,quorum funt rlores albi 8C m ahquibus aurei coloris , & flos qui apparetfuper capitella , eft rotundus , habens cuxumquagj flofculos fimiies in quantitate flortbus tut* , 8C color ipiorum eft , auc t - citrmus $ I M P L I C I V M. 4J A citrinus,aut purpureus,8t nafcitur in locis afperis,& fuper uias,et colligituf in Vere, Etopottetquodreponanturfolia&flores,poftquamterirur quodlibcc ipforupec fe,8£fiuntindetrOcifci : 8£radixeius poftqiiamtericur,ficcarur :> 8£quelibetpars cuis poniturinopereperfe. Galenus.)Subitantiaeiuseftfubnlis. Ecuircuspnmaeir, qua?calefacic8£deftccacinprimogradu,Etfecunda refoluit 8£fluxjtmembra. £c tertia cofert laxitudmi plus omni aliaMedicina,et fedar dolores,S£ mollificat meni bra dura,8£lenitfpiflitudinem paucam , 8C expellit febres quar tiuntab humortbus choleticis,8£ que fmnc propcer fpifficudine cutis, quando in uifceribus non eftapo^ ftema calidum,8£ iam facta eit digeftio . Sed febribus qua? fiunc a phlegmate <3c m«f Iancholia,aucproprerapoftemaca,qua? funcinuifceribus,quandoexhiberur,iuuac tnaximo iuuamenco,8£ ideo contingit,quod ipfa eft una de fortionbus Medjcmis, in fedaudodolores,8t:demelioribusmolltficatiuis ex Medicinis conuenientibus membris exteriortbus,qure funt poft mirach , 8C ipfa 8CoIeum eius conferunt fodac frigidafjiiameuacuathumorem qui eft in capiteper refolutionem iineatcraeh©^ ne . Ec ha?coperacio eft fibi magis propria,quam alicui al ceri Medicmar. Ec quando ficempl3ftrumcumea,curacfcabiemoculi&palpebrarum,8<:conforcaccerebrum fc Diofcorides.) Virtus radicis 8£floris etus 8£cocius plancae,eft calefadiuafubcilia^ tiua,8£ quando bibitur aut decoquitur,8c fedent mulieres in dcCodione ipfius, pro uocatmenftrua,8iexpellitfetuminhorapartus,8dprouocaturinam,&facitmingi lapidem : 6C bibitur in inflammationibus , 8C in colica, qua? dicirur ylios , 8£ expel* lit idericiam,8£curatdolorem epatis , 8£adminiftratur decodio eius in emplaitris "*ueficie.Etillaquarhabetflorempurpureum,eftfortiorisoperationisinlapide qua alia:dua!fpecies,8^maximaeiiisuirtuseftinhocpr.'eali)s.Sed alba 8£citrina funt magisprouocatiua?urina?.Etdeomnibusfpeciebusquandofitemplafttum,eradi catfcabiem hulceracam,8£quando mafticacur,curaralcola : 8£tentur flos eius,8£li nituriufebribus periodicis » Scd oportet quod radix eius potetut cumfirupoqui S dicitur omomel. DE MELLFSSA- XXU1< Ederangie,nel bedarungi,id eft,turungen , 8C dfcitur marmachor,id eft,mellik> fa. Diofcorides . ) Mellifophylos eft herba fuper qilam apes dcledantur fta* 8C u: jaeipfius 8£foiiafimilanrur uirgis &folrjs marubij filueftris,8£ ftipites ipfiV us 8£ uirgce funt angulofi,fcilicet qUadranguli,8£ folia eius funt maiora folijs mard brj filueftris,8£ non funt pilofa ficut foiia illius,8£ odor eius eft ficut odor citri. Galenus.)Virtuseiuseftficutuirtusprairrj,nifiquia eft minor uirtuteeiusfatis Diofcorides .) Quando folia eins bibuntur cum uino , aut emplaftrantur, confe runt pundurat fcorpionis,8£ morfui rucellse,8£ morfui canis : 8C decodio eius fim literquandopror)citurfuperlocummorfus,facitillud. Ecquandoficfeffioinde* coctioneeius,prouocatmenftrua. Erfit-cum eo collutio oris,8tconfertdolori den tium. Et quando foiia eius bibuntur cum nitro, conferunt doloribus inteftinoru, 8c:fuffocationifungoruin,&pundionibusinteftinoriim,8«:fitcumea lochanhelo fis,8£ ortomoicis qui non poffunt iacere. Et quando fit emplaftrum ex eis cum fale, rcfoluitfcrophulas,S£ mundificat hulceraEt quando fitcum ea emplaftrum, fedac dolorem iundurarum. Aben mefuai .) Proprieras eius eft lxcificare animam. Yfaacebenamram.) Quandocomedicurbedarungt inieiunio,confercftoma* cho frigido 8C humido,8£ facit digeri cibum groffum, et aperit opilationes cerebri. Et proprietas eius confert debilitati cordis,quae non finit dormire , et aufert cardta cam,etremouetaffectiones,etfolicitudines,ettimores,qua:accidunt a melancho lia,et phlegmate adufto. d E d A D r. XXIUI* DAdi eft granutn prope fimilitudinem hordei , amari faporis a teritur tt pro* ijciturin uineis fruduum in Baldach ,etfortificatodores eorum , etcorrobo* V V 1 tat ea ad incbriandum DE A.V E N A- XXV. d 4 Daafir 3 44 DETEMPERAMENTIS C -r^v Aufir,id eft,auena. Diofcorides.) Eft herba cuius folia funt fimilia folrjs frtf* | ymenti,nifi quiafuntmolliora, 8£in fummuatecalami eius eft femen dtiabus ueltribustunicisueftitum,aquibusexeuntariitajftmilescapillisinfubtilitate. Galenus.)Saporeiuseltacutus parum,8£uirtuseius primaeft,quodrefoluitapo ftem:uadura,&;confertfiftulisquxfiuntiuxtaoculum,8<:cognofcnntur perfcabte.. DiofcoridesoQuandofitciieaemplaftrucufarina,curatfcabie,6^refoluitapoftc mata dura,et exprimitur ex ea fuccus,qui mifcetur cufarina , exiccatur, et referuatur» D E ARBORE GRANATi filueftris. XXVI. Arfifahan,id eft,ayrach. Diofcorides.) Eft arbor cuius groffitudo eft ficut ali orum lignorum,et habet fpinas multas,et melius ex eo eit ponderofum,et qti D pparet in excoriatione fua coloris fanguinei, au t purpurei , 8C eft folidii boni odoris,8£ in fapore fuo eft amaritudo,8£ de ea eft fpecies alia, cuius lignum eft album gro(ium,8C afperumnon odoriferum , 8c" eft minus in uirtute c| fuperius, 8£ fapor eius eft ftipticus acutus. Galenus.) Virtus eius prima eft fecundum q> tibi ut debuurexfaporefuo,fcilicetcompofitaexpartibus diffimilibus,quiaapartccuius eft acuta,calefarit,8£ a parte ftiptica infrigidat , 8£ a totalitate deficcat . Et uirtus eius fecunda prohibet. Et uirtus eius tertia , elt uirtus quze confert hulceribus putridis,8C humonbus qui fluunt ad ea. Diofcorides . ) Virtus eius eft calida cum ftipticitate^ 8C propter hocconfert ad alcola quando coquitur in uino , et fit cu eo collutio oris, &conferthulceribusfordidis,quasfiutincollomatricis,8dhulceribusuentrisquan do fit ex eo cliftere,8e* ad bothor nafi,et expellit fetum quando fit cu eo nafale,et de^ coctio eius quddo bibitur,ftringituentre,etabfcinditfputufanguinis,etconfertdifi« ficultati urma? et inflationibus. Omas bentamin.)Tarfifahan apud apothecarios deayrach eft arborgranati agreftis,et habctlignum citrinum groflum odoriferu, et dicitur,cp fruftus eius eft llle qui dicitur bel,8d quod eft intra ipfum etcarnofuate,di citur cohorhabet,et eft Medicina que ftringit uentrem,8d cofert febribus. Sulahin q epenhahafen . ) Eft planta fpinofa ingrediens in fpeciebus Medicinarum odorifera rum,8c habet florem croceum,8d cortex ligni eius tendit ad rubedinem, 8C eft fpeci es lignorum,dequibusfiuntcafula?,fcilicetubi reponunturlances, ueletiam pugil* lares,uel a\ix huiufmodi cafulx , 8C magis odoriferum eft iliud quod nafcitur in ri* pari}S,8t ingreditur in trocifcis tyriaca>,& nominant eum in Barbaria afdany. DE HAERMIA VEL PIPERELLA- XXVII- HAermia,id eft,piperella. Yfaacebenamram.)Haermiaeftpiperella,8£eftm figurafua ficutfigurapiperisminoris,nifiquia eftincolore fuoquaft citrina, 8C funt in ea due uirtutes contrarie,fciiicet,caliditatis et frigiditatis,& confert dolori bus frigidis, gutturis,& ficcuati cientris. Aben mefuai . ) Haermia eft granii paruij minus ptpere, 8C eft in eo citrinitas panca,& eft odoriferu , cuius odor eft ficut odor lignialoes. Albafari .) Haermiaeftcalidaethumida,eteftineaabfterfio parua. D E S E T A- XXVIII- FjAeris,id eft,feta. Haiefe ebenmefuai.) Quando uermiculus texitfetam fupei lfe,&: finitcooperturam eius quando dimitttitur donec p rforat telam illam ec egreditur inde deuenir ex hoc habrifen 8C ken,8c" quando dimittitur in fole , donec morituruermis,deuenitindefeta.EtdixeruntaliquiMedicorum,9fetaeftcalida; 8C ficca cum temperamento,8£ eft bona cordi , 8C confortatfubftanttam uel totalita tem eius,8iclarificatfanguineeius,&propterhocponitur inMedicinis cordis,82 prarctpuemdiamufco, Etquidamcomburunteam,utpouMaciliusteri,&meli us puluerican propter deficcationem. Et quibufdam non uidetur hoc, ne amittat uututem fuam,fed faciunt eam incidi fubtiliter,& terunt eam cum margaritis 8C ka rabe,8icoralloproprie,8<:ficteriturfacile. Etquidamfuntquiextrahuntuirtutem eius ab ea per decodione^ bibunt in decodione illa poftcf colauerint eam Medi* cinas in mortano,aut in falaia in folecalido , donec beneinfundatur , & imbibatuc tx ea a & rccipiant uirtutem eius,8£ poftea deficcant QC u tuntur. DEFRV *^ S! M P L I C 1 V M 4> A DE FRVMENTO F A R I N A, F V R F V R E, amilo,pane,&fermento. XXIX. HEnta,id eft,frumentum.Dekich,id eft,farina.Nokale,id eft,furfur. Nixe,id eff amilum.kobos,id eft,panis.kamir,id eft, fermcntii. DiofcoridesOMeiius ex frumetoadfanitatehominueftnouu maturu plenu,cuiuscoloreftaureus:&: poft hanc fpecie eft illud,q uOd eft mediu inter tepus fue colledionis,et tepus feminatio^ nis,et eft triu menfiu,quod ficaminu dicitur. Galenus.) Virtus eius fecundu Mcdi cinam quando pomtur exrra,eft calida in primo gradu,temperata in humidi tate ec ftccitatc.£tdicitiulibrodecibis,quodquaudo equicomedutnipftJin,noneffuci* untanocumentoquodinferteis. Diofcorides.)Quandocomediturcrudum ge ncratlumbricos,etquandomafticaturetemplaftratur,confertmorfuicanis ubldi B D E F A R I N A Iofcorides.)Pitcmplaftrucufariiiafrumenti,etfuccoiufquiami,ctcofertfluxui humoruadncruos,ettiimoribuseoru,etqnmifccturcufquingibinetponitur D fuper cothor alba,cofert eis.Et fariua que dicitur ficcamina,qua'iidofit cx ea empL, ftrum cuaceco uel uino,cofert uenenis. £t qii coquitur donec fiat ficutgluten,c6fert fputo fanguinis a peclorc:& qil coquitur cu menta et butiro,confetr tufli et afperita* tipeftoris.Etpuluismolendiniqui eftexfarinafrumentiquandocoquiturcunuii* noquoddicitur mellicratum,autcumaqua3 accipias de frumeto,et purges ipfum bii,et infunde in aqua dul* ri,eclaua ipfum ctt ea,ecj>ijce aqua cu qua lauafti,& funde fuper ipfum aqud alia , ec lactes ita qnq uies in die,ec fi potes in no&e fimiliter,et qn mollificac oporcec q> erjci fli;aquaeiuscufacilitateetfineagitati6ealiqua,nccuaquaegtediacaliquiddeladc cius^etpoit^hocfeceriSjCalcacupedibuSj&^ijcefuperipfamaqua^etqtfnatauerir fuperaquaexfurfure,colligecucacia perforataetabrjce,refiduuuero poftcp purgatu ftierit a furfure,er colaru pone fnper lateres nouos,et expone foli calido, et fi remam* feritineoaliquahumiditas,ponefuperignem.Etamilumquidec6ferthumoribus qui currut ad oculu,et hulceribus q ug dicutur felfeches,et qii bibit, abfcindic fangui nem qui uenita pedore,eclenicafpericategutturis : 8C qiimifcetur cu laclein aliquo cibo,factthoc ide. Etfitamilumaliomodo,quiaapponiturfrumentu adinfun? dcndu,et lauatur uno uel duobus diebus,& coIat,et fricatur cu manu,ficut fricac pa fta in fole calido,et ifta fpecies amili non cofert in medicina, fed iuuat in alrjs tebus. D E P A N E • Atienus.) Emplaftrumquodfitexpanefrumenti,attrahir 8C refoluit,quiaiii panc eft fal 8C fermentum,quoniam in fermento eft uirtus que attrahit ab interi oribuscVrcfoluir. Diofcorides. ) Panisfrumenti quando decoquiturcummclli* crato,& coficitur fine deco#ione,8c" mifcetur cu aliqua herba uel fucco conuenieiiti 8C em plafttatur ; fedat apoftemaca calida fua mollificatione 8C infrigid3tione. Et pa nisficcus 4 * DE TEMPEUMENTIJ C nis ficcus &uetus ftringit nentrem quado fumitur foltis, QC quando mifcetut aliqut busrebusadhoccouenientibus.Etpanisleuisquando infunditut in aqua 6Cfaie 3 D QC fit ex eo emplaftrum,curatimpetiginem DE FERMENTO» - Alenus.) Eft fubtilium partium , 8£ fapor eius eft acetofus . Etuirtus prima eft ^^patica? caliditatis,fed eftcompofittim ex uirtutibus contrarrjs, quaruuna elt fri gida propter acetofitatem qua? eft in eo,& aliacalida a calore eius naturali, qui eft a fale&:farinaqua?funtineo,aiacaloreputrificante.Etuirtuseiusfecundarefoluit, 8£attrahita profundo finenocumento &mordicatione. Diofcorides.) Fermen* ttim quod fit de farina frumenti,fedat,attrahit,& fubtiliat proprie apoftemata qua; funt in inferioribus corporis,& maturat alia apoftemata , & quando coquitur cum fale,maturat clauos 8£ aperit eos. Aben mefuai . ) Fermentum piftorum quod eft temperatum,quando infunditurinaqua , 8£colatur poftdtias horas,8£poniturcii fcrupulo medio de fpodio,8£quartafcrupuli,unius decroco,8£ 3 * ♦ ^e cucharo tabarcetcum quantitate.3.irj.aquse,8£daturin potu infantibusfebricitantibus cum fiti,fedat febres eorum,& aufert fitim eorum. D E POP,VLO A R B O R E'« Aur,id eft,popultis. Galenns . ) Complexio eiuseftcompofita exfubftanria aquea tepida,8£ terrea fubtili,8£ propter hoc accidit, q> tiirtus eius eft copofita. Diofcorides.) Quando bibitur ex cortice eitis aur.i.confert fciatica? $C diftillatio* ■ ni urina?,et dicitur q> prohibet concceptum quando bibitur cii rene muli.Et dicitur, q> folium eitis idem facit qtiando bibitur poft mundificationem membroru,8£fuc^ cus foliorum eius qtiando diftillatur tepidum in aure,confert doloribus eius, et qn fruftus eins accipitur 8C teritur,8£ mifcetur cu melle,8£ fit inde colliriu,curat tenebro fitatemuifus.Etdicuntaliqui,q»qncortexhaurRomang etalteriushauretiaincidi tur minute,8£feminaturin letamine,oriuntur ibi toto anno ftingi ad comedendiL D E TAMAR.IKO. XXXI- Arfa,id eft,tamarifcus. Diofcorides.) Eft arbor erefla que nafcitur in aquis,ec habet frudum qui alfimilatur floribus,& eft fimilis in fluxibilitate fua ufnee,82 cft in Babilonia,8£ in Sceni tamarifcus domeftica qua? nominatur carmecit, & affi* milatur agrefti in omnibus,pra;ter in frudu.quia frudus eius eft fimilis gallis denta tis,8£ eft ftipticus,8£ ponitur loco gallarum in Medicinis oculi 8£oris. Galenus.) In fapore fuo eft ftipticitas.Et uirtus eius prima deficcat deficcatioe pauca ab% aper tione.Etfecundaeius uirtusincidit8iabftergit.Ettertiaconfertfpleni dtiro . Sed fo liorumeius,8iradicis,8iramorumfubtiliatioeftpltisfubtiIiatione frudus eius.Et cortexeiusquandocoquiturcuuino,confertfpleniduro,8c:expellitdQloremden^ tium : fed in fruclu eitis 8£cortice eft ftipticitas non pauca , quoadufq; uirttis frudus eius eft propinqua uirtu ti galiarum uiridium, nifi quia in galiis uiridibus manifefta tur ftipticitas folum. Sed complexio frudus eft in?qualis,quia admifcetur ei parum frigiditatis fubtilis no pauca,quod quide no eft repertuin gallis,8£ poffumus eo ti ti pro gallis,etita eftdecorticetamarifci.Etcinis tamatifciqn ipfac6burirur,habetuic tute deficcatiua deficcatioe forti,& minus quod eft in eo eft ftipticitas,8£ plus quod eft in eo,eft abfterfio et incifio.Et dixit in libro fuo ad Glaucone , qn fcripfit ei figna apoftematisduriin fplene,q»meliorMedicinaeius eftcortexradicis capparisetfco lopendria,&radixtamarifci,etfummitateseius,etoportetq>coquanturomniaifta in aceto et fquingibin. Diofcorides.) Ponitur radix tamarifci pro gallis in Medict nisociiloruetons^eftconueniens fputofanguint's,&potatur influxu antiquo, 6C couenit humiditatibus mulieru longi temporis, et idericis, ct illos quos momoc dit rutelia : 8C qn fit emplaftru cu ea , diminuit apoftemata phlegmatica : 8£ cortex eiusoperaturficutfruduseius,necplus,necminus:8^quandocoquunturfoliacu aqua,8£ datur de ea in potu fpleneticis , extenuat fplenem : & qn fit cum ea coilutio ons,confertdoloribusdentium,8ieftconueniensmulieribtishabentibusfluxuni antiquum humiditatum quando fit feffio in decodione eius,8i prorjcitur decodio eiusftipec JF M P L i-c i r» 1*7 ^ cius fuper illos in quibus generanturpediculi Sdlendes , $C iuuat mufrum. Et cinis tignitamarifct quando fupponitnr,confert habentibus humiditatem matricis, 6C fi ont ex ftipitearboris tamanfci fcyphi cum quibus bibuntfplenerict , 8C eft uinum iu uatiuum eius. Mefarugie ; ) Cinis tamarifci deficcat omnia hukera,& proprie tlla 3aaefiuntabaduftioneignis. Alchancj. )Tamarifcusconfcrtapoftemaribus frigi is,quatido fuffumigatur cum eo.Dixit mihi homo fidelis,quod fuit quardam mu lier fuperquam apparuir lepra,S£datum fuit ei ex dccodione radicis tamarifci cum ipaiTulis fa?pc,8£ curata eft . Et nos quidem experti fumus hoc in muliere alia , 8dcu* rataeft.Etdicofuperhocquodiftud contingit,quia egritudo fua prima fuit apo^ ftema tri fplene,& propter opilationcm eius quar quidcm fuit caufla non atrrahcn* :dimelancholiam,<3iuonmundiricandiuelclarificandifanguinem,qujEfuitcauira apparttionis lepra? fuper eam ♦ Quando ergo refolutum fuit apoftema, 8C aperta eit optlatiopropteroperationemiftiusMedicina:ineo,quod fuit denatura luaincj? derc8£abftcrgere,reuerfa?funtad earum fanitatem. EDCAVLIBVS ET CANABlT, £X3tlf. GOrumb,id eft,caulis &canabit. Galenus.) Caules exeis funtdomeftici, et ex cis funtftlueftres,8£excisfuntmartni.Sed domeftici in fuo faporehabentama ritudinem 8C acuitarem,&in fcmine ipforum eft hoc magis apparens,S£manifeftii 8C maximein Babilonicis.Et utrtus qutdem caulis prima eft, qua: deficcat quando comeditur,8£ quando apponitur exrra,3£ non eft manifcfta in eo amarrtudo et acu itas.Etuirtusfecundaabftergtt,&refoluit,& gluttnat. Ettertia eiusuirtus glutinat -»apoftemata,&curac hulcera fraudulenta,&Iapoftemata tndurata,qu{ uenerunr ad hoc,qnodnonpoiTuntrefolui,&erifipilamqueeftftcutiftaapoftemata,&curatiy reformicam,8iegrttudinemcumquaexcon.iturcaro.Etfemcncaultuocciditueri: mes qnando bibitur,6£ propriecaulium Babiloniefccundumipfum eft ftccions c® plexionis,& ideo confertlenrigintbus facict et panno , &alijs egrirudinibus in qui* £ bus neceflaria eftabfterfio.Et titfi caulium quando comburuntur,uirtus eorum pri* maeftdeficcatiua,adeoquoddeucnitadhoc,quodhabentuirtUDcmcomburendi. Et uirtus corum fecunda refoluir refolutione forti.Et tcrtia confcrt dolori laterii an* riquo,quando mifcetur cum eis adeps antiquus,et adminiftratu r , et fecundu hunc modumconferuntalijsegritudinibus,quacaffimilaturhuicdolori.Ecdtxitinhbro dc dieta,quod Medici exhibcnc caulcs,quia funt Medicina dcficcaciua , ct eoru hu* miditas lcnit ucntrem aliqua lenitionCjCt eoru fubftatta deficcac ct ftringit : ct quan do uohimus quod lcniant ucntrem,ponimus eos in almuri et olco poft eorum eli* xationcm.Etcaulesquidemdeficcantficutlentes,etproprcrhocinducunt tenebro fitatemuifus,pra?terquodoculiOnthumidi ultra temperamentu. Diofcorides .) Quando caules bulierint bulitione leui et comeduntur, laxant uetrem , et prouocat orinam,etfi bulterintbulitionemulta,ct maximeft bis elixcnturcum aqua,retinent ocntrem.Etcaules quioriutur in eftare,funt mali ftomacho,etfuntacurioris faporis c| alij domeftict.Et caules qui nafcuntur in Babilonia , no comeducur propter eoru amaritudinem:etficomeduncar,confcruntobfcuritatiuifus,ectrcmori.Etfiebrius comederiteos/edantebriecatem.Etfummitaces cauhufuntmeliorcs ftomacho, et magisprouocatiu?urin?,^alieparteseius.Etftcoquunturcuaquaetfale,funtmali ftomacho,ct molliunt uentrc.Et fuccus cauliii quando mifcetur cii radice iilrj quod dicitur yreos,et nicro,et bibitur,foluic uentrc,et quando mifcetur cu uino ct bibitur, confert morfui ryri: et quando mifcetur cum farina fenugraci et aceto,et fit inde cm piaftrum,confertpodagraj:ctdoloriiunfturarum,ethulccribus fordidisantiquis, Etquandofitcxfuccociuscaputpurgium,purgatcaput:etquadomulierfecerirna fale cum eo et farina loiij,prouocat menftrua. Ec quando folia caulium piftanmr bc ne,ctfitcxeisfolis emplaftrum,auccumfauich,conferc apoftcmatibus phlegmatt* cis'&erifipil?,&: curancfcabiehulcerofam, 8Cfyzx : 8C qn mifccnturcufale, ignem fccru curat,et capillos cadentcs retincnc . Et quando comeduntur folia caulium cru da,conf«ont fplenoicis, Qt mafticancur, 8C rtanfgiutitur fuccus corum,S<: rcftaurat » • uoccm c D 4« DE TEMPERAMENTIS ■ uocem amiffam,& quando bibitur decodio caulium , laxat ucntrcm , SC prouocat ^ menftrua : &quandofitciifemineeius nafale,<3£retineceunimulier poft impreg? nationem,incerficir fecurti; Et femen caulium lnaxime earum q lonia qtiando bibitur,occiditlunibricos,8iipfum quidem ingreditur in compofi> tionetyriaca?,&mundificatfaciem,&aufertbothor . Etfummitates caulium recen tium quando comburunturcum radicibus fuis, 8i mifcetur cum cinere ipf gia porcina,confert dolon lateris antiq Diofcorides . ) Sed caules agreftes piu / rimum nafcuntutin loeismaritimis,8£ m locis akis,8£ altiffimis,8£ defercis , 8C funt fimilesdomefticiSjnifiquiafuntalbioreseis, 8£afperiores,8£funtamarifaporis._ Galenus.) Sapo*.eorum elt amarior fapore domefticorum, $i funtcalidioris co* plexioms quam ipfi,8Uiccioris,&: non euacuatur qui comedit eos a malicia eorum quiafuntlongea complexione hominis,8£uirtus eorumeft, quod ahftergunt 8£re foluuntplus cp domeftici. Diofcarides.) Quando fummicates eorii elixantur cu aquacineris^noneruntmalifaporis^Quandofitemplaftrucufolriseorum^confoli datapoftematateperata,etrefoluitapoftemataphlegmatica,&apoftematacaiida. Sedmarini. piofcorides.)Mannicaulesfuntlonginquioresafimilitudinedo mefticoruni,&foliaeorumfuntlongafimilia folrjs ariftologia? rotunda?,8£crura quibus foliaadbarrent trunco uel tirfo,funt ruffa parua, 8Uocus eorum in ftipite eit altior quam locus herba? qua: dicitur cuffus,& habentlac, non multum tfmen. Galenus . )Saporciuseft dedinans falfedmi uel(almacitaci,&amaricudini,8c" poffumus adminiftrare eos exterius ad id quod egemus in qualitatibus quas dixi> mus,8t mollituentreni. .Diofeorides.) Quando decoquitur laxatuentre, 8CopeV ratur iulumbrias<3Cafcaridibus plus qpdomeibcus :8t funt qui coquuteumcucar ne pingui etmolli,& comedunt. Chiftos caulis domeftici conferunccuffiauciquar, 8t podagrx,quando liniturfuccus eius fuper iunduras ipfas. Etfi caulis datur ad co medendum pueris aflfatus, facit eos citius ambulare : & quando fuccus eius coqui> turcumtiino,^adminiftraturaliquotdiebus,aufei:tdoloremfpjenis.:6^quando i^eturcumalbugineoui,curatc6buftionemignis,c^jruccus eiusaufer • 4 _'l fcabiem S£pruricum .Etquando mifceturcumuicriolo &aceto,&liniturfupcr ba ras 8C fcabiem,confert eis. Et quando caules comeduntur,clarificant uocem,8i con feruntmotfui canis rabiofi. Aben mefuai.) Caules deficeantlinguam,& proprie* taseorumeft,quodexpeUunthumiditatemcapitis,&:alletiiantlinguamgrauatam aphlegmate,&ideoclanficantuocem,&:femeneorumdeftruitfpemiaquandofit muhen nartale,& occidicafcarides,8£ propriecum fucco fchea &lupinorum; Galenus inlibro de dieta.)Canabich tirfus eius aibus eft plus deficcatiuus,quam foliaeius,&quamfoliacauhumeciam. Aben mefuai.)Canabitquieoutiturmul tum in cibo,obfcurat mfum,8cTemen eius defttuit fperma,qnando mulier facit fibi ftippofitorium. D E Eifenejd eft,orobus. R O B O . MI. ■ - • * ,.9 alcnus 0Nominaturkefen,Caporeiuseftamarus.Et u""3seiusprimaeftcalidainprimogradu,&ficcainfecudoextenfo.Etfecun daabftergjt&incidit.Etternaaperitopilationes,&quadoaliquiseonimisutttur facit urinari fangtiinem. Diof corides .) Ex eo fit farina,& ponitur in Medicinis et quando boues-eumcomedunt, inpinguantur. Etfarinafitexeo in huncmodum • Accipev^a " C ? blbit " r Ud comcd,tur mmis > &« torciones & urinari fauwi iiern . Et quando mifcetur cum melle,mundificat hulcera , 8C bothor 8C lentieines llrjsmem! , mellmay &quando • - • , i t S I M P L 1 C i V M 4* A B 8£ quando conficitur aim uino,3£ fit inde emplaftrum, cofert morfui canis,& mor ftbus tyri,8£ morfui honiinis,& quando coquitnr cum aceto,8£ ponitur fuper pecli liem,coiifertftrangiuie,6ifedattenafmonem,^pundionesintemiioruin. Ecoro* bustorrcrlt,&teriturbenc,6dmifceturcummelle,&accipiturexeoqiiintueftnux, 8£conferc macilencis, 8£aqua decoetionis eius qtiando ponicur fupcr fci fluras qua; fiunc ex frigore, 8£fuper pruritum qui fit in corpore,curarur. «Ayfe. ) Qui ex eo co* niedic,nimisfacicfluerefanguinema naribus eius. DE CORIANDRO- xxxim Vsbor,id eft coriandrum. Galenus. ) Subftantia eius eft terrca fubtilis , 8C eft cum hoc in eo aqueitas repida? uircucis,non patica? quancicacis, &in fapore ipfi us fecundum plurimum eft amaricudo , cum ftipcicicace pauca. Ec uircus eius prima eiicalida.Er fecunda abftergic 8C refoluic. Eccercia eft, quod fuccus eius quando in* ftillacut in oculum, coferc doloh ems magno cum lafte mulieris , SC fic emplaftrum cum eo oculo,8£ abfcindit humores defcendentes ad oculu, 8C habct uirtucem ma^ gnamin repercutiendo. Diofcorides.) Quando fcripficdecoriandro,dixicquod cftfrigidum,&:quiuulcinhoccercificari,uideacinlibrofuo,&dixicquodhabecuir rucem frigidam,3t ideo quando ficemplaftrum cum eo8c pane,auccum f-iuich cu? rat erifipilam SC formicam , 8C quando f it ex eo emplaftrum cum melle 8C oleo, cu^ ratfyre&apoftematatefticulorumcalida,8<:ignem perficum,8£quando firexeo emplaftmm cum farina fabarum, refoluit fcrophulas 8C apoftemata , quando bibi^ tur defemine eius parum cum rob,expellic lumbricos longos , 81 augmencum facit % infpermate,8dquandodeipfobibiturmultum,hebetatfenfus,&;incerficic,5cideo oportetcaueriairimiopotuetuSj&iifLinimio.EtcoriandruquandomifcetLircuni cerufa,8£ lichargyrio, SC aceco, SC oleo rofaceo, SC ponic fuper apoftemara calida SC 'acuca,qu#fiuiicincorpore,confercmulcum. «Abenmefuai. ) Quandocorreficfe* mcncoriandri,ftringicuencrcm,&:abfcindicfluxnmfangLiinis,quiertabinccriori^ bus,8ibibirurdeeorj.aur.cumiii.dragmisfticciplancaginisniieeoquodbuliac,6^ fieftfluxusabexcerioribusmcmbris,ceracur&ponacurfuperlocumrluxus. Abu gerig.)Coriandrum eftfrigidum,narchocicuminducens ftuporem,8£eftcoxicum, 8C prohibet fumoficaces afcendere ad capuc,8£ ideo confert fode, SC ebriecaci,8£ ab^ fcindicfluxumfanguinis,8£ftringiruencrem. Aiexander.)Coriandrumprohibet fnmoficacem afcendere ad capuc, 8C propcer hoc ponicur in cibis epilepcicoru,quan docauflaepilepfiajipforumfuncuaporesafcendentesaftomacho. Alchanci.) Quaiidocoriandrumficcuminfunmcurinaqua,8£bibituraquaeius cumcucharo, abfcindituirga?eredione,8Cdeficcatfperma,Rafis.)Fithocquaiidobtbiturfinecu^ charo. Inlibrouenenoru.)Qnbibiturdefuccoipfius recetisdragma^iirj.occidit» Rafis.) CJoriandru recens,prohibet flnxu fanguinis a nanbus, q n impomt nanbus, £C qn odoratur aqua erus. Hunain.) In libro permutationu dixitquod pillule Ga . leni funt ei concraria?. Diofcorides uero contradixit ei, cum fcilicet Galenus dtxit, quodcoriandrum dedinat ad Caliditatem,quoniam eft manifeftum,ipfumefle uirtutisfrigid?exdidofuoquandofumiturfuccLiscius,8cipfiimoccidit. Habix.) Coriandrum recens eft mortificaciuumcongelaciuu, ScCt homo ucicur eo mulcum, uel pocu aqune eius eft coxicu, SC fi ponicur aqua eius cum aliqua ex alrjs herbis,pro* liibetinflationesquaffiuntexherbis,8Cquandoliniunturcumaqiiaeiusapoftema tafanguiiieaautcholerica,confert 8£exringuic inflationes eornm,8Cfi btbiturde fucco expreftlonis eius crudo uel codo,induci t laxirudinem SC coartatiOnem inore ftomachi,8£ipfum eft herba cum herbis,8£ toxicum cum toxicis , SC ita eft etiam de folio pfilrj 8£ grano eius, SC de feminelini , SC de femine maro , 8d femine exebram^ iicut de coriandro recenti. D E V I T E xxxv- HArin,id eft, uitis.Haineb,id eft, uuacibib, id eft, pafliiLT,nomen uicis eft fuper fpecies eius , 8C eft ex ea domeftica 8C filueftris , 8C alba 8C mgra . hc domeftica cft uitis uini,8£ filueftris eft bucania uitis ftlueftris. e Deuite Mo. Bot. Gardcn 1903. $9 D£ TEHPE R A M B N TU S / C DE VITESILVESTRI Elofcorides.) Eft pknta,cuius rami protenduncur longe,fimiles palmiribus m* tis uiniferx,cuius lignum eft groffum , 8£cortexfeparabilis ab eo , folia fimilu tfolatro domeltico,-* nifi q» func minora eis, SC flos eius affimilatur grano ca* tufi pb4 haJcb,td eft,lenticuke aquar.Et fiuit eius dua? fpecies , quarum una non habet uuas* funt Utio fed facitflores,8ieftillaqua!diciturfoemina,8^alia profcrtgrana parua,nigra,fimi T4 v mi* lia racemis uuae paruis,8t" quando funt macura,color eotum eft rubeus,8£ figura gra nortai- ni eft rotunda,fli racemi ipfi, 8C fummitates eius referuantur. Galenus. ) Racemi, &fummitacumeiusuiccusfeauia,eft uirtus qua?abftergic. Ettertiauirtusaufertim^ petiginem 8C lentigines , 8C omne quodcunq; huiufmodi, fit alicubi in tota cute, 8C eftcumhocmeauktnsincoriatiua. Diofcorides.) Virtusfoiiorumhuiusuitis,8£ capreolorum , 8C palmitum affimilantur uircuci foliorum 8C capreolorum 8C palmi tum uicis unufeta?.Radixhutus uitis,quando coquitur in aqua,8£bibitur cum duoi* busconosuint,quodficcum aquamarina,laxatper uentiem humores aquolbs, quatedaturhydropicis.Sedracemieiushabetuirtutemquajiaxat&abftergitcunji hocimpetiginem,&fimiliaquaeex ueftigrjs apparent in cuce,8£pra:paraturh;cc . herba cum falein principio fax naciuitacis,8£ eft bona in ufu cibi. D E F L O R E E I V $• Tquando harcukisflorefcit^colliguntur flores eius ,8<:oportctquod reponan* iurtnuafecerreo,finebicumiuacionealiqua, poftquam colleoi func&excenff in panno mundo,8£ deficcaci inumbra , 8C nafcitur multum ex ea in terra qax dici* tur tnorca,& kalikia,8£chichi.,&: kanchia , 8i uirtus huius flotis eft ftipcica , 8C ldeo .*■ quado btbttur,eft bona ftomacho, 8C prouocat urinam , eo quod ftrtngituentrem-, $C abfcindit fluxum fanguiuis, 8C confert ftomacho defefto , in quo acefcit qbus,8C tnifceturcumaceto&oleorofeo,6dliniturcaputcumeoadfodam,&fitemplaftra «x eo humido 8C ficco conferens apoftematibus , 8C quando mifcetur cum melle 8C croco,8£ oleo rofeo 8C mirra , & fit inde em plaftrum , confert fcabiei ulcerbfa: iu fui D prinapio,&:cQnfertuulneribus neruorum8£gingiuae,&ulceribus quarfuntin col^ lomatricis,&ingredttur in confedionibus peffariorum,qua; adminiftranturact finxumfanguinis, &fitexeoemplaftrum cumfauich ,8duinoad curfum humoriii ad oculum 8C ad inflammationem ftomachi ,& quado comburiturin tegula fupec prunas,contertdoloribus oculorum,&: curacpanaricium,quod fttinradiceunguis cum melle,&: c6fercgingiuis,a qutbus fluitfanguis. Ecuinum quod fumitur ex ums uitis agreftis,eft ntgtum ftipticum,& confert ftomacho , ad quem fluunchumoresi, 8C inceftmis,& uniuerfaliter omnibus a?gritudinibus,quibus neceffe eft ftipctcare $C congregare. ». DE VI TE DOMES.TTCA, ACREJTA, pafllihs,uinacia,uino,8<: fece uini. XXXVI. *% AleUus. ) Vicis quae non colicur , uirtus eft ficut uirtus uitis agreftis , nifi quia eft debiliotea. Diofcorides.)Foliaeius8icapreoli,quandoconteruntur,8cfit emplaftrucum eis,cofercfode,8<: folia eius fimiliter funt frigida8£ ttiptica, 8C quan* do ftcemplaftnim cum eis folis, uel cum fauich , fedatapoftemata caltda , qua? fune in ftomacho,&:inflammationem quaj eftin eo, 8C fuccus foliorum eius confertha betmbtisulceraininteftinis,&:quiexpuuntfanguinem,8<:quiconquerunturde4ir*= doreftomachi,8<:pregnantibus,habentibusappetitucorruptum.Etcapreoluseius quado infunditur inaqua,&: bibkur,facit hoc. Etlachfyma uitis eftfimiiis gum* mi,quiacoagulaturfuperpaimites,quipotaturcumuino,8<:expellitlapidem,&:li^ niturcumeoimpetigo,8Ccurateam,&:fcabiemulcerofam,fimiliter&:nonulcero^ fam,8c oportet quod antequam linias cum eo,quod laues membrum cum nitro 8C oleo aflidue, 8C abradas pilos eius. Etlachryma quae emanat a farmentis uitis, quando recenter funt colleda de uite . Nam quando ponitur in ignem , 8C combu^ runtur ab uno capite,8£ ex alio emanac lachryma,ueluc fudor,8<: quando ex eo Kht* uiKuruerruce 3 qu^dicunturmicmicia,ecadiaccas. Etcinisfarmentorumuitis,ScI 1 " -"" cinis -* S I M P L I C I V M. ji * cimsacinoruuua?,uel uinaciaepuIuis,quando emplaftratur cumaceto,curatanum, quandoabeoeuulfsfuntemorrhoides^&curatmoruj&rcuratcontorrionesners: uorum, 6£confertmorfui tyri , 8C quando fitex eis emplaftrumcum oleo rofx , 8C f uta 6w aceto,confertapoftematibus calidis qux fiunt in fplene» f ■ .* . D E V V A ACERBA JIVE AGRESTA- Vccuseiusqua?noneftmatura,oportetquodexprimatur,antequam afcendat )ftella canis , 8C ponatur in fole in uafe ex arre rubeo cooperto cum panno , & di* mittaturin fole,doneccoaguletur totum,8£mifceaturillud quod deeo coagulatur cum eo quod non coagulatur, 8C dc nocte ponatur uas fub tedo , quia ros prohibet coagulationem cuiushbet fucci,8£ melior ex eo eft ille,qui eft citrinus, declinans ad rubedinem , 8C eft fragilis , 8C ftipticus forti ftipticitate, 8C motdctlinguam. Et funt quidecoquuntfuccumiftum,8£conficiunt decoquendo,8£iam conuenit cochis cum melle,uel uino dulci neruis qui funt in lateribus gul? 8C palato, 8C uulua?,8£ ad alcula 8£gingiuis rluxis , quibus humores abundant, 8£aunbus a quibus egredituc fanies,6icumacetoconfertfiftulis&ulcedbusantiquis,6^fraudulentis,&fitclifte^ recum eo ad ulcera inteftinorum,8£ ad curfum humiditatum antiquarum ex matri ce,8£ quado collyriatur cum eo oculus , acuit uifum 8C confert afperitati oculi,8£ po taturinfputofanguinisquicontingitarupturauenarum,6^oportetquodadmini^ ftreturpoftquamtemperaturcumaqna,quouf($fubtilietur,8CfiatIiquidum,6iad^ miniftretur de eo parum,q uoniam adurit aduftione forti. Sed uinum ex uua acer ^bafitinhuncmodum,accipiturdeuuis qua: nonfuntcompletematurx,fedfunt mucx,8£ ponuntur in fole tribus diebus aut quatuor,donec fiant extenuatar, poftea exprimatur ab eis uinum,& ponacur in fole. £t uirtus huius uini eft ftiptica,8£ corro borat ftomachu,8£ confert illi qui non poteft digerere, 8C confert ftomacho relaxa^ to 8C pregnantibus,8£ habenti colicam, cum qua euomitur ftercus , 8C dicitur quod ualetin regritudinibus epidimialibus , 8C oportet quod iftud uinum dimittatur ue^ _ terafcerepluribusannis,quianifihocfiat,noneftaptum ad potandum. Aben^ " mefuai.) Vinumuuaracerba?,eftbonumftomachocaIido,abfcinditfluxum chole^ ricum,8£ eft bonum eptdimia? 8C pregnantibus,fortificat enim earum ftomachum, ^prohibetearumuomitum,6^prohibetfincopim,fiDeusuoluerit. DEPASSVLIS- GAlenus. ) Virtus paffularumfecunda,eftqua*maturat,& refoluit refolutionc temperata,8d dixit in libro de cibis , quod paffulae ftipticrefunt frigidiores alrjs paffulis,8£ dulces funt calidiores,8C ftiptica* fortificant ftomachum, 8C retinent uen trem , 8C dulces funt medias in hoc , 8£fedant mordicationem qua? contingit in ore ftomachi. Sed quantitas nutrimenti in paffulis dulcibus carnofis eft amplior , 8C in extenuatis ftipticis minor. Et paffula? dulces carnofa?, funt maioris nutrimenti,qui uua?,8£minoris abfterfionis quam ficus ficcae . Lenitio uero uentris eft in eis minor, uerum ipfae funtconuenientiores ftomacho qua ficus . Et dixit in almeiemir , quod tn paffulis forfan eft res quas laxat propter fuam aggregationem,8c" hoc eft quare po . fuimus eas maioris iuuamenti epati,uolo dicere propter earum aggregatione,quo* niameft in eis ftipticitas,quanta neceffaria eft epati ajgtotanti . Eft 8C cum hoc in eis quod maturant humores crudos indigeftos,8£ aequant humores malos, 8C tempe* rant eorum complexionem,6cfunt etiam in natura fua tarde ad recipiendam putrc factionem.Et in tota earum fubftantia funt fimiles epati. Alius philofophus.) Al^ kefmes,ita nominantur in lingua ferifis,8£ funt paffula? finegranis,ponuntur in fo* lcuirides,8^ paffefcutibifinegrano,6Cfuntdulces. Habitantes quidem in Oriente, diligunt eas plus alijs,8£ mifcent eas cum cuchat o,8£ nucibus,8£ amigdalis,8£ aue* . lanis Diofcorides. ) Albx paffufcefunt plus ftipricje.Etcarnes paffularum, quan* i doextrahunturabeisgrana,6^comeduntur,conueniuntcannfpulmonis,&con? ferunttuu^,Sirenibus,6iueficar.EtquandopaffulaecomedunturfoiaecumniTdeis, v conferuntulceribusinteftinorum.Quandocaro paffularum mifcetur cum farina • geguers,id eft,fcariola 8C ouis, 8C modico melle, 8£comeditur, aut admixto pauco c i piperc St DETEMPERAMENTIS c pipere,expellitphlegmaperos,8£quandomifceturcum fatina fabarum 8C cimi* Ahbintclli* no 3 8<:fitindeemplaftru,confertapoftematibus calidis * tefticulorum,8£quando iwwk- paffuke piftatx mifcentur cum ruta , 8C fit inde emplaftrum , dclet quod apparet in cuteexclauis-8£noniinanturin Graeco afcatris 8£iedhri,8Cukeribus quaenomi* nancurfaui,€£pucrefa grum,& ideo uirtus eius eft media inter uirtutes illoru, 8C uinum nigrum,groffum, eft malum ftomacho inflariuum , nifi quia auget carnem. Et uinu fubtile ftipticum, eft bonum ftomacho,nifi quia non auger carnem ficutgroffum.Duke uero eftgrof fum,8£ eft tard* refolutionis , inflat ftomachum , laxat uentrem ficut muftum , nifi quiauirtus eius eft debilior , 8C confert ueficx 8C renibus , 8C quando eft uetus , con* fert apoftematibus 8£ uulneribus, quado infunditur lana non lota in ipfo,8<: fu per* ponitur^&quandoponiturfuperukerafraudulenta^fuperukerapruriginofa^ fuper ulcera,ad quac currunt humores, conferr eis. Vinum uero ftipticum,eft magis prouocaciuum urinae, 8£facicfoda 8£inebriac . Ponticum uero eft magis conueni* ens cibo,8£ ftfingic uenrrem,8£ abfcindit fluxum humorum. Et uinum leue confert uifcenbus, &ftnngir uencrem , 8C infert nocumentum neruis , 8C prouocatio urinar eft in eo minus.Et uinum quod fit cum aqua marina, eft malum ftomacho,fitim in ducit,iiocetneruis,8£laxatuentrem, 8C eft malum conualefcenribus ex argritudine Etuimiminquodprorjcicurgipfum,eftmalumneruis,8dfacicfoda,8^accidiccxeo inflammano 111 corpore. Ecomne uinum quando eft purum , fineadmixtione ali^ coius rei,8^ eft tn co ftipticitas, eft calidum 3 uelocirer penecrans in totum corpus,8£ corroborat «■* * S I M P 1 L I C f V M » « r, A corrbboratappetitum&:ftomachtim,8inucritcorpus,52fac!tdormj>c,5 bedini,8£eft mediu inter nouum 8C uetus . Sed quantitas qua? de ipfo potari opor^ tetquodfitfecundumtempus8dxtatem,&c6fuetudinem&uirtutem, Ecopo&s tet quod non bibacur uinum uetus , quando multa eft fitis , fed intundatur in eo ci^ bus,fecundum quantitatem neceflanam. Etinebriatio omnis eft mala 8C nociua, QC maxime fi fa?pe contingat , quoniam inebriatio affidua debilitat corpus,& moU lificatneruos. Et quandouinumbibituraffidue,difponitcorpusadacutasa:giis: tudines,&quautitasmelior,qu£cdeipfofumiconuenit,eftquantitastemperata,^ certisdtebus,&maximefiali)sdiebuspotaturaqua,8dhoceft,quiaipfumrefoluit, 8C penettat, 8C mundincat fuperfluitates exteriores apparentes. Et quando poca^ tur uinum,poft ipfum dcbet potari aqua,ad fedadum fortitudinem eius, 8£abfcin;» dendam uirtutem eius nociuam. Et quando uinum bibitur cum oleo , 8d prouocass cur uomirus,confert lacli coagulato in ftomacho, 8C ardori renum, 8C uefica?, $C uU cenbusquajfuntineis. Etquandobibicur quantitas conueniens,iuuat ilhsqui- bus eft datum in potu fuccaran 8C coriandrum 8C opium , 8C omnes Mcdicina? quaz incerficiunt per fngiditatem earum, 8C confert morfibus uenenoforum, fcilicet illo^ rum,q uorfum morfus occidit propter frigiditatem ueneni eorum, 8C dimittunt u&s nenum in ftomacho , 8£confert inflationibus ftomachi antiquis, 8C mordicationisi bus qu^fiuc in iltjs, 8C relaxarioni ftomachi, 8C eius debilitati, 8C humiditatibus qug * curruntad ipfum,&ad inteftina,8£ad uentrem,8£confettillis qui fudantmultum, B 8Cmaximeuinumalbum,uetus,boniodoris quando pocatuc. DE FECE V I N I. D IofcoridesOOportetquodadminiftreturillaquateftex Cr opor quodcomburarurficutcomburiturfpumamaris, poftquamdeficcacurd ficcationeforti,8iquidamponunteaminiiafeterreonouo,8^accenduncfubeaig^ nemfortem,8idimittuntaonecfiatignita. Etquidamfunt quiingeniantur& fe* pelionreamfubprunis,8^dimittuntdonecinflammetur.Etoportetquodtufcias w num bona? aduftionis eius , 8C eft quando mutatur color eius ad albedinem , 8C adacuitatem,&quandoapplicaturlingu?,inflammateamfortiter,propterfortem eius aduftionem . Eodem modo etiam comburitur fex aceti. Et fex quidem adu* fta habet uirtutem adurencem mulcum , forti aduftione , abftergit 8C aufert carnem fuperfluam ulcerum, 8£ eft fti p r ica , 8C putrificat putrefaftione forti , 8C calefacit, 8C «iccat.Etoportetquodipfaadminiftretur^dumeftnoua^quiauirtus eiusrefolui* tur cico,8£ propter hoc oportet quod non dimittatur extra uas, &conferuetur benc cooperta , 8C obturato uafe, 8£ipfa quidem abluitur ficut tutia . Ec fex quidem non combufta , 8C etiam quando aduritur fola,uel cum mirto recenti , reftringit apofte* mata phlegmarica,& quando fit emplaftrum cum ea , 8C aqua mirtifuper uencrem &ftomachum,ftcingit ea fub umbilico,& fuper peainem,abfcindic menftrua,8£ ce foluit apoftemata qua: non funt aperta , 8C apoftemat nominatum cubilla, 8C fedat apoftemata mamillarum. Sed fex adufta , quando mifcetur cum refina pini , au* fertalbores unguium ,8£quando mifcetur cum oleo mafticino, 8C refina pini,8£ indecapilli,8£ dimitcicur , fic nna node rubifica Etipfaquidempo ^^^F ^HV ^^^r ^Br ^^h ^PT ^f ^^^V ^^^V V^V ^^^v ^^^r ^P^^ ■ ™ ^^^j — ■ ™ ^^ ^^^p — ■ *•*- ■» ^^^^- ^ — ■ rttcur in Medicinis oculorum ficut tucia , 8C abftergit figna quse fiunt in eis , 8C uefti gia ulcerum,8c" ualet obfcuritati uifus* DE VITE ALBA. XXXVII VIus alba,& eft fefire. Diofcorides. ) Habet ramos 8C folia, 8C capreotos in fi* militudinem uitis communis,nifi quia funt omnia afperiora,& rami 8C capre oli eius adherenr,implicantes fe quibufcuncg approximant,ex arboribus alijs,6£ iu* fpendiracuc eis cumcaprcolisfuis^ habct frudum fimikm racemo rubeum j 4 , D fi T E tt P E R AM E N TlS ■ C lenos.) In fummitatibus etus eft ftipticicas 8C amaricudo panca 8£acuicas, 8C ipfa? co ! mcdurttut in principio futc natiuitatis , fecundum cofuecudinem in tempore ueris quiafuncuiuancesttomachum,propcerearumftipricicacem. Etuirtus tertia prouo cacurinammediocriter» Etradiciseiusuirtus primacalefacitmediocriter. Ecfecun* daabftergic&fubciliac.Etcerciadiffoluit duriciem fplenis,quando fuperponitur emplaftrum ex ea cum ficubus, 8C curacfcabiem 8C ajgritudinem, cum qua eleuacuc cucis , fed frudu eius ucimcur coriari). Diofcorides. ) Cum ea abraduncur pili cori* orum . Ecfummicas huius plantxin principio fuaenaciuicaciscoquicur, 8£comedi* cur,8£ prouocacurtnam , 8C laxacuencrem. Ec utrcus foliorum, 8£frudus , 8£radicis eius eitcalida acuca , SCideo quando fitcum eis emplaftrum cum fale, conferc ulce^ ribus,qua? dicuncur granica, 8C illis qui dicuncur fagcdemica , 8C quando fic empla* •# aIiasU* ftrumcumeis,8£fale,curacfciffuras ■# cibiarum.Radixeiusmixcacuorobo&focna hmurn* gra?co,quandocumeisabluirur cutis,mundificac,8dabftergic eam,8£aufercpa* «um, 8C ueftigia nigra,8£ bochor 8C cicacrices ulcerum, 8C conficicur cum oleo , do* nec fiac ficu c ca?ra,8£ fedac dolores, 8C abfcindic hafaf 8C fiftulas ani, quando ftc em* plaftrum cum ea, 8C cum rob, 8C refoluic apoftemaca , 8£aperic ea , in quibus eft ag* gregata fanies,& reftaurat offa fracta , 8C quando mifcecur cum oleo , donec diffoU aatur,conuenic ad hoc,8£ expellic liuorem qui fic fub oculo,8£ quando fic ex eo cm# plaftrum cum uino , fcdac panaricium , 8C iam refoluic apoftemaca , 8C aperic ea , 8C cmplaftrum facwm cum ea excrahic offa , 8C ingrcdicur in confe&ionibus unguen* torum corrodenrium carnem,8£ pocacur de ea.j. una ad epilepfiam , 8C adminiftra • - turfic,8£confercapoplexia? 8£opilationi,8£ quando bibuncur ex ea.?.ij.conferc morfibuscyri,8doccidicfcecu, Siaccidicfinimisfumacurdceo, permixcio racionis, 8£quandomulierfubrjciream ftbi,expellicfcecum 8£fecundinam,8£quando bibi* tur,prouocat urinam, 8C fic cum ea mixto melle loch , coartationi anhelicus , 8C ha* bencibus tuffim,8i dolore laceris , 8C qn btbicur deipla cum aceco.30. diebus podus tii.anulofac3rc(bluicduriciemfpicnis,8ificcumeaemplaftrumcumfiicubus,fuper duricicrnfplenis,c^conferc,8idecoqutcur,8dficfcfllotndecoftioneipfiusmulieri^ *-* bus, 8C mundificac macrices , 8C expcllic fcecum, Succus radicis eius exprimicur i» temporcueris,8£bibtturcumuinodido mellicrato adea qua?diximus,8£piirgac phlegma,8Cfru&useius confercfcabici,quando fit inuncliocumeo,uelempla* ft tum,8£ quando extrahiwt fuccus a ftipitibu s eius, 8C bibitur cum frumenco co&o prouocatlac. DE \TITE NIGRA. XXXVIII. ETnominaturfefirefencanim. Diofcorides. ) Eftplancaquarhabecfoliafimt* lia folijs planca:, qua» dicicur cuffus uel ciffus , td eft hedcra, nifi quia declinanc plus ad fimilitudinem foliorum herbst, qus dicicur fenurus , 8C rami cius fimilicer, nifi quia folia iftius,8C rami func maiora , 8C ipfa circumuoluicur , ampleftens plan* tasaiias,quibusapproximac,6tfufpendtcureiscumfuiscapreolis,8ihabccfrudum fimilem racemis uuseuiridem in fuiprincipio,8£nigrum quando marurueric,8£ tadix eius eft nigra de foris,& incerius coloris buxei. Galenus.) Vircusduseftficucuircusuicisalb^,nii7qutaeftdcbiliorea. Diofcorides.) Capreoliiftiuspiancx,quandocoquuncur8£comeduntur,ficut fuperioris,prouocancurinam8^menftrua,&refoluuncapoftemacafplenis,8£con^ feruncepilepfia?,8<:paralifi,8£ftomacho debili,radix huius habecuircutemfimilem uirtuci radicis uicis alba?,8i confercdoloribus,ficucilla , nifi quia uirtus huius eft de^ bilior utttuteillius, quando ex folrjs eius fit emplaftrum cum uino , cofert ulceribus afinorum,quandofuntulccrata,8<:adminiftrancurrorfionibusnetuorum, DE CVSCVTE- XXXIX- CHafuhch,id eft,cufcute,8£ in Lacino dicicur rima. Habohanifa . ) Eft res qu.-e adhierec herbis 3 tnuoluens eas ficuc ftla,fed in fummitacibus habet fruclum fub tilem > A S 1 M P LI C 1 M ff tilem,& ipfa crefcitin arboribus,8<:fummitates eius inuoluuntur fimul,&rcperitur multum dceis in uineis,& deftruit multum herbas, &nmlti utuntur ea ad ufum cu rati6is,&inipf3eftamaritudo 5 adponiturinuino 5 &forritkatipfum,a<:nKitipfum inebriare. Aben mefuai.) Eft herbaqugreperiturinter linum,&fufpenditur ei, in fapore eius eft amantudo , & ponticitas plus amaritudine . Et uirtus etus prima eft calidainprimogradu,8<:ficcainfecundo.Etfecunda uirtus eius abftergit&forri ficat . Et tertia aperit opilationes epatis,8t" renum,& fellis,& mundificat uenas fu b; ciles &. groffas ab humoribus groflis cholericis,&forcificat ftomachum 8C epar* Etfuccuseiusrecens quando bibitur cumfqLiingibin,prouocaturinam,&Cconfert iaericia;,quxficab opilatione epatis &febribus,8d proprie febribus infantiuim Sedillius quiutiturea,multumgrauaturftomachus, proptereius fortem ftipticita* tem,et proprietas eius eft purgare choleram . Et uirtus quidem operationis eius for tioreftfortitudine operationis abfinthij .Etdofis eiuseft libramedia dccofiionis infufionis cum .3.x,cuchari boni ftipticitas,&:confertiderida?,cV:opilationi epatis &fpl Mefarugie.) Eft frigida QC humida,et eft Aibafari.)Eft xompofita ex uirtutibus contrarrjs, & eft in ea amaritudo 8£ftipticitas , &eft calida inprimogradu,ficcainfecundo,cofertftomacho&:epati,&:eorumopilationibus* Et expellitfuperfluitates uenarum,8<: mollituentrem , confertfebribus quando co* meditur autbibitut exaqua eius,& de proprietate eius eft expellere choleram, &:fu per fl u icates antiq SaborebenoQuantitas caliditatis eius,&: frigid ftfecundum complexionem arboris cuiadhauet, quoniam ipfa fit calida per ad Jia?t entiam calidae at boris,8£ frigida per adha?rentiam frigida: . . Albafari . ) Cufcute eft bona ftomacho,8£ maxime quando mifcetut cum ea ani fum,8<:femenapij f D E K A D I- XL Adi. HabuhanifaOEftherbaquarnafciturinterrisi^rabuin parribus Hamen, 8£eft illa cum qua aromati^atutoleum , quod dicitur oleum kadi . Et narrauit mihi illc qui uidit,quod eft una ex plantis habens altitudinem , 8t quando cgredi* nncur germina eius,abfciduntnr illa germina antequam aperiatur, 8c" ap paret tn flo re eius odor. Et artifices tornatilium lenificant colores fuos,8£ clarificant , u t ftnt lu* cidi cum capite kadi,8<: ipfum eftgroiTum,& habec ueficam dc molliciem. D E VOLVBILI CVSSVS, ACSIN, athin,8<:lebleb. XLI. LEbleb,id eft, uolubilis minor. Diofcorides.) Plures funtfpecies,8t" una earum dicitur cuffus,8<: dicitur ficus pauperum, SC eft maior,8<:agreftis , & eft herba fi* milis uolubili minori,nifi quia eft duriorea.Ec fpecies eius func tres,quarum una eft alba,8<: dicitur alba propter albedinem fui fructus. Etfecunda eft nigra,8<: nomina^ tut lic propter fui nigredinem,8<: habet femen nigrum uel cotoris croci . Et terria dt* citut cacus,8<: non habet fruclum fiue femen , 8£ eft illa q ax adharret rebus, 8£ habet ramos minutos,8£ folia minuta,uiridia,angulofa, amara, 8£groflfa . Eceft alia fpe* cies ex ea,qua: dicitur acfin , 8£ eft minor , & eft hetba , cuius folia funt fimilia folijs cuffus,nifi quia funt minora eis,8<: habet ramos longos,qui adharrent omni cui ap* propinquantexarboribus,8<:nafciturinuineis,intertriricu,8<:incampis.Eceftfpetf ties quediciturathin,eteftuolubilis minor,etaffimilaturinfolrjs uolubili,nifi quia funtminoraeis,8£magisrotunda,8<:fuperipfafuntpili, 8£habet ramos minutos longitudine circa quinq? palmorum aut fex,exeuntes ab una radice, QC funt pleni fo liorum,8<: folia eius funt pontica,nafcitur inter triticum,8<:in locis domefticis. Galenus.) Subftantiaciiffuseftcompofitaexduabusfubftantt]Sterreis,quamm una eft frigida,^ alia calida acuta,8t eft tn ea 3 dum eft recens 3 fubftatia terrea,aquo* fa,qu* C 4 rf D E M C D fa,qus quando deficcatut, refoiuitur, 8t remanentduae fubftantia: terrea?. Etin fa noce eius eft ftipticitas , & acuitas.Etuutus fecnnda refoluit,8£adunat.Ettertu eins uirtus s eft,dum folium eius eft recens,fi coquitut in uino,confohd ligna,S£ curat hulcera fraudulenta, & confolidat ea quce finnt a combuftione igms. Et quando coquitur cum aceto , & emplaftratur cum ea fplen , refoluit apoftemata eius,8£ aperit opilatione ipfius. Sed flos eius eft fortior,8£ ideo quado tentur & mi* fceturcnmaceto,eft plus omnireiuuatiuumcombuftioniignis .Sedfuccus eiuseft Mediciua , cum qua fitcaputpurgium in dolorecapitis antiquo , 8C quando diftilla tur in aurem,curat humores qui currunt ad eam quando funt inueterati , 8C hulcera anriqua qux funt in ea,S£ in nafo. Et fi fuccus eius eft aliquo tempore calidus , opot tetadmifceri cum eo oleum rofaceum, aut aliud oleum deleftabile. Etgummi eius 6iproprienigrreuirtuseftqua!adurit,aduftioneocculta,&ideoocciditpediculos, 8i abradit pilos,S<: non oportet multum uti fucco eius,8£ proprie nigrae, quia debi^ litat corpus,S£ conturbat fenfus. Diofcorides . ) Species cuffus funt acutae ftiptice, 8£nocentneruis:8£quando fumitur de florecuffustantum,quantum poffumus tribus digitis capere,S£ potatur cum uino,confert hukeribus inteftinorum, 8£opor tet quod potetur bis in die . Et quando teriturS£ mifceturcum mum diffoluto cum oleo,confert hulceribus fadis a combuftione ignis.Et folia eius recentia quando co quuutur cam aceto,aut terunturficutfunt cruda , curant dolorem fplenis , 8C terun* tur folia eius 8C fummitates eius,& exprimitur fuccus,S£ mifcetur cum oleo de ltlio, quod dicitur yreos,8£ melie,8C nitro, 8t fit caputpurgium cum eis in dolore capitis antiqno,8<:mifcetutcumaceto8coleorofaceo,8iliniturcaputadhoc:&quando mifcetutcumoleodeyreos,curatdoloresaurium,8£faniem, quaeegreditur ab eis. Et quando exprimitur aqua ex nigra cuffus , 8C fimiliter aqua fummitatum eius , 8C bibiturdeipfanimis,debilitatcorpus,82turbarfenfus.Etquandoaccipiunturfumii mitates eius,8£teruntur bene,8£calefiuntincorticemaligranati cumoleo rofaceo, 8C diftillatur in aure contraria dentis dolentis , fedat dolorem eius , 8C denigrat pi* los.Etquandocoquiturcumuino,8£ fit inde emplaftrnm,confert hulceribusa fperis,quarfiuntabaduftioneignis,8^abftergitpannum,etfummitateseiusquanjs dobibuntur,prouocantmenftrua.Et quando accipiuntur exeis.3.rj.8£fuffumi gatur cum eis poft menftrua , prohibet impregnationem . Et quando accipitur ex fummitatibns eius cum folr)s,8£fitnafale cum melle,prouocat menftrua,8£fa* cit properare partum.Et quando teruntur,8£ exprimitur fuccus eius , 8C ponitur innafo,purgat fetorem putridum qui eft in eo. Et quando cum iachryma eius liniuntur capilli , euellit eos , 8C non finit renafci , 8C occidit pediculos : 8C quando radiceseius teruntur,et exprimitur aqua earum,& mifcetur cnm aceto,8t bibi* tur,confert ueneno rutella:. Sed acfin uirtus, eft refolutiua. Et dixit Diofcorides,quod quando bibitur ex fuo co eius , laxat uentrem. Sedathinfapor,eftftip Galenus . ) Sapor eius eft ftipticus , 8C abftergitabfterfionetemperata. EtdixitDiofcorides,Quandoemplaftraturcum fauich,8£ ponitur fuper oculum, confert apoftemari calido, quod fit in eo, 8C prohibetcurfum humorum ab eo. Et quando coquitur,8£ bibitur ex decodio* ne eius,abftinet fluxum uentris,qui fitabhulceribiis inteftinorum. jftben mefuai . ) Lebleb eft calida in medio primi gradus , ficca in principio eiuf dem acuta,Sceft inea ponticitas p purgat choleram aduftam . Et poft hoc dixit uirtutes eius tertias,ficut dixerunt Diofcorides 8C Galenus decuffus,8£di xit,quod eft Medicina,8C non cibus . Et dixit iu prseparatione laxatiuorum de lebleb, quod de proprietate eins eft purgare choleram,8£ dofis aquae eius eft a* tertia libre,uf<$ ad duas partes librac clarificata? fine bulitione cum.*.x.$uchari uel penidiorum . Ifaac eben amram . ) Quando fuccus eius coquitur , minuitur uirtus eius in laxando , fed aperit opilariones plus . Alkanci . ) Lebleb eft frig da&ficca,purgat8£cdfer.tduriciebus* Abix.)Leblebeftfrigida&humida,pur* gatcum JIMPLICIVM $1 H gaEcumoifcofitatcqu3eeftinca,expcHitcholcram,&laxatuenttem laxationebo* na,quando mifccrur cum ea cucharum . Sed fi uis addere,in uirtute eius,addc ei de camafiftuladiffolutainaquaferueiui,Sinonoportetquodbibaturleblcb,niririnc bulitione,quia quado bullitur,receditab eo illa uifcofitas cum qua l i^at ucntrem, 8C expelltt choleram . Et quando coquitur cum oleo amygdalino, 8c datur in cibo, confert hulceribus inteftinorum, 8£ habcntibus tuffim, 8C quatitas potionis cius ell e abunaltbraadd DE LAVDANO- XLII- 1 TEden,id eft,laudanum. Diofcorides. ) Colligitur exunafpecfccuflus,Sc nomi I natur iaudanum,8£ eft arbuftnm quod affimilatut cuffus , nifi quia folia eius funt longiora,8c^iigriora, 8£habethumiditatem quaeadhaeret manui tangenti eam iu Vere,8ceftftiptica,8cconfert adomnia,adqua* confertciiffus.Etex hacquidcni fpecie accipitur laudanum,qnoniam quando capra: pafcuntur ea^ adhxret humidi tas eius pilis earum,quiaeft(kutuifcus , quareapparetin coxis earum , Scin barbis. Etideofunthominesquicolliguntillamhumiditatem,cV:mundificanteam,3cfa^ ciuntindetrocifcos,8£reponunt. Etfunthomines quiaccipiunt funes,S£trahunt pfosftiperplantamiftam,8c^uodadha?reteisdeillaluimiditare,smungunt a fu^ ne,8£colligunt,8£faciunttrocifcos.Et fortitisex laudano eftillud,quod cftboni odoris , 8C coloris uergentis ad uirorem, fubmolle tacui, 8£ quando mallaxatur,ad hxrct manibus,8£ non eft in eo fabulum , 8C non affimilatur refina? pini,8c cyprcn* fe eft huiufmodi,8c' quod fit in tcrris Arabum, 8C alibi , eft groffius . Gaienus . ) Subftantia eius eft fubtilis multum , in fapore ipfitis eft ftipticir.is pau ca.Etuirttiseiusprima eftcalida in finegradnsprimiprope fccundum. Etfecun* da eft , quae mollificat, 8C refoluit , mollificatione 8C refoiutione temperata,Sc m a* turatfimiliter,c^aggrcgat,6^fortificat.Ettertia confett egritudinibus matricis,& fortificat cam , 8C fortiftcat capillos qui cadunt, propterea quia deftruit quod eft ui R radicibus eorum ex humiditatibus malis , 8c"aggregat 8C ftringit fua ftipncitate po^ fOS,pcrquosegrediunturcapilli. Etdixitinquartokatiginis,quod Iaudanumin* carnathulcera difficilis confolidationis. Diofcorides . ) Virtus laudani eft calida moiiificatiua , aperitiua orificiorum uenarum , quando mifcetur cum u ino& mir? fha,c^cumoleomirtino,retinetfluoremcapillorum.Et quandoliniturctimuino fuper cicatrices uulnerum, meliorat eas : 8C quando mittitur in aurem ciim uino quod dicitur hydromel,aut cum oleo rofaceo,curat dolore earum,8£ fit inde fuffo* migium ad expellendam fecundinam, 8c ponitur in confectione nafalium colirio* rummatricum,8dconfertdtiriciebtisearu,8^mifceturinMedicinis fedanribtis do* lores,8£Medicinis ttiffis,& in unguentis ; 8£quando bibitur cum uino ueteri,ftrin* git uenttcm,8c prouocat urinam, D E DRACONTEA ET aron» XLIII. Vf, id eft,dragontea,& eft datcontion uel draclion. Et aron,id eft , iarus , 8C eft fara,8£dar#ion eft bletain Hagen. Diofcorides . ) Sunreins duaefpecies,una earum dicitur in Graeco aron, 8£ fecunda dragontea , fed aron habetfolia fimilia fo> lijs dragonte?,nifiquiaftintminoraeis,fincmacula,&habercnis longitudine qua fiunius palmi . Color eius cft purpurcus , 8C in ea eft fimilirudo piftilli ctim morta^ rio , cuius color eft citrinus uel croceus,8£ habet radicem aibam fimilcm radici dra* gontea? , 8c"coquitur , 8£comeditur , 8C eft minus calida quam radix dragontear,& praeparanturfoliaeiuspluribusmom's,8iexiccaturfola,&coquirtir,cV:comeditnr, 8C radix eius reponitnr,ficut radix dragonreae . Et plut imum quod de ipfa comedi^ tur,eftradixeius,propterpaucitatemfuiacuminis» Seddragontea habet fo!iafi> miliafoltjs cuffus magna , 8£ habetmaculasalbasminutas,8£criiseius eftarquafe longitudine duorum brachiorum , fimile corio ferpentis , qui color eius eft purpu* teus,maculatus diuerfis coloribus:8£ eft ficut uirgainfuagroffitudine,& habec in fummitatelingucefimiletacemo uu» ,cuius colorin primis quandoapparer,eft fimilis .- DETEMPERAMENTIS C ftmilis colori papaueris,8£ qnando macuratur,eft fimilis colori citri,8_ pongptling? uam.8- radix eius eft rorunda , fimilis radici bulbi , fimilis radici herba? quae dicitut luf,&:fuperipfam eftcortextenuis. Nafcitur inlocis ttmbrofis humidis,&in cam* pis, 8£ oporteccolligi radices eius in cempore meffis,8-ablui eas,8_ incidi 8_ deficca n m umbra. Galenus.) Subftantia radicis eitis eftfubtiliorfubftantia radicis aron, 8_ in fapore eius eft acuitas,& amaricudo,ec ftipticitas pauca.Et uirtus eius prima ca lefacit 8_ deficcat in primo gradu,& fectinda abftergit 8t fubtiliat , 8_ tertia mundifi cat&apericopilationesepatis,etfplenis,etrenum,quiafubtiliathumoresgroffos 8_uifcofos,8_confertmultum uulneribusmalis,quia abftergitea,8. mundificat mundificationeforti,&confertomnibusegritudinibusquaeindigencabfterfione, quando linitur fuper eas cnm aceto ficut funt bohach. Et uirtus foliorum eius eft ea dem,8_ ideo conferunt uulnetibus humidis recentibus 8_ hulceribus. Et cuiufcuncg foliafuntminusexiccata,eftincarnatioeorum inuulneribus plus fecundum hoc* quod eft,quia folia quando funt nimis ficca, funt calidioris uirtutis,quam opotteat uulneribus recenribus faftis a percuflionibus.Erfemen eius eftfortius folijs8_ra* dice. Ecideocuraccancros,ecapoftemacaqux fiuntin naribus, qua_nominancur multorum pedum , et eft polipus : et fuccus luf mundificat macula oculi quae fitab hulcere,etiam utuntur quidam ea,linientes cum eacafeum recentem exterius,quia cuftodit eum , et prohibet ab eo pucrefa_honem,propcer complexionem eius frigi dam. DiofcoridesOSemeneiusficcumquandoexprimituraquaeius,etmifcetut cum oleo,et diftillatut in autem,fedat dolorem eius : et quando imbibicur in eo la* tia , et mifcetur bene, ecimponicur in naribus , aufert carnem eitts fuperfluam qua_ diciturpolipusetcancrum:et quatido bibunturex femineeius xxx.grana cuuino aqua mixco,expellicfcecum.Ecdicicur,quod quando mulieruulr parere,odorerflo rem eius poftcf eft extenuatus,q uoniam accelerat partum eius : et radix cius eft cali* dajetconfertafmatijquodnonfinithominemiacere^etattritioni neruoru,eccuflt, D et cacarro: et quando elixatur aut a(Tatur,et comeditur cum melle,facit egredi humi ditatesa pedore,etexiccatur etmifcetur cummeUe,etcomeditut,etptouocaturu* nam : et quando bibitut cum uino,excitat coitum : et quando mifcetur cum Medi* cina quae dicitur faxar,aut cum melle,etfitficut unguentum,purgat hulcera fraudu lenta,8_ confolidat ea,8_ fit ex ea liciniu fiftulis, et ad foetum expellendum . Et dici* tur,quod quando aliquis inungit cttm radice eius manjum fuam , non mordet eam tyrus : 8_ teritur,et miicetur cum aceto,et linitur cum ea bohach,et eradicat eam. Fo lia eius quando teruntur et ponuntur in uulnetibus loco licinij, confert : et quando coquunturcumuino,etponunturfuperfciffurasqusaCciduntpropterfrigus,iuuat, ct quandocafeusinuoluitnrineis,nonnafcunturineouermes.Etaquaradi'ciseius conferthulceribusoculorumqua. dicuntur camelion,ethulcenbus quaedicunrut locoma,et hulceribus q ua_ dicuntur hahalos.Et comeditur radix cius in difpofitio* ne fanitatis cofla et cruda. Et homines infula? qua? dicitur _Vminidas,coquunt radi cemetcomedunt. Galenus.) Sedarontadix eiuseftillud,quodeftmagisiuua mentum in ea,et fubftantia eius eft terrea,et fapor eius eft amarus. Et uirtus eius pri* ma calefacit et deficcat in primo gradu.Etfecunda incidit ct abftergit , uetuntamcti uirtus abftergens non eft forcis in ea . Et tertia incidit httmores tempetata incifionc quando comeditur,erproptereaiuuarad excreandumhumores pc_toris. Diofcorides.) Virtusfoliorumetradicumeius,eftficutuirtusfoliorum ctradicfi dragontea_,etquandofoliaeius emplaftrantut cum radiceipfius,etftercoreboui* no,conferunt podagra_,fi Deus uoluerit. DE MAHALEB- XLIIII. MAhaleb. Diofcorides.)Eftarbuftumquodaffimiiaturarborialcanneinma gnitudmefua,habensfoliafim!liafolrjsoliua?,nifiquiafuntfortioraetlatiora *>t C d>+ *-_ , _ i-_ ___» *• fc «« _ _ ■>_- * _ •«_ _ i_T __-«_«_ • I ■ -- __V _ _ __*__ _*_____*• • • _ _-. _____ eis,et habet frudum fimilem frudui mafticis nigrum,in cuius fapore eft dulcedo cc eft frudus eius aliquando ficut in racemis,er nafcicur tn locis agreftibus , ec folia eius funcftipcicaiicucfoliaohua:agrcftis,ctconfetunc inomni eoinquo cft neceflaria ftipticacio JIMPL ICI V M S9 A fttpcicacio 8C propriein hulceribus oris,quando mafticanrur,8£ fic cutn eis collurto, 6iqiiandobibiturdecodiogranorurneius,prouocacurinam,&ldicuncalf),ecmeii ftrua. Erdixir Galenus,in rra&acu nono.)Suncquidam qui pucanc ipfum dTe cac pobalfamum,8£iam diximusdeeoinCapiculo Balfami. Aben mefuai . ) Eiccali dum&mollincac^confercdoloriiliorum^&quandobibicur^confercnaufe.TjC^ eft una ex Medicims, qua? excuciunc fuperfluicates a corpore que impinguar tpfum, '6£expellitlumbricos 3C afcarides,8£ conferc podagre. «Adamafca.) lpfum frangic lapidem. Mefarugie.)Eftcemperamentum,&:ineoeftrefolucio,6Cdicunt,quod eftfrigidumScficcum. Albafarri.)Almahalebeftcaliduminfecundogradu,ficcu in primo,frangir lapidem,qui eft in renibus 8C uefica , defertur ab Andargen , 8C ab Nahund,8£ melius ex eo eft illud,quod affimilatur margaricis minoribus, 8C habec bonumodorem. Atabari.)Mahalebeftremperarumrefoluriuum,prouocacmen *ftrua,fedardokues . Rafis . ) Mahaleb eft calidum, mollificac membra indurara, *8£ fi eft egcicudo elogara propcer percuffionem. Yfaac eben amram.) Almahaleb func fpecies ex eo,& func album,8£ nigrum,8£ uiride : 8£album habecgrana parua, ita quod maius ex eis eft ficuc cicerella,8£ eft cx infula: 8C minus ex eo ert illud de Hi 'fpania:meliusueroexeoeftalbius8£mnndius,8£ purioris odoris : deccrius uerc* ex eo eft nigrius,8£adminiftracur medulla eius fiuecorcice, &correx eius eft niger, 8C incerius eft album,defercur a monce Sebuen,8t de Deibegen,et de Nahand,ec ha becarboresgrandes,8^colligicurinfepcembri,8<:idquoddcipfoucimur,eftgtanu 8^corcexeius,8deftcaliduminfecundogradu,ficcumin pnmo,frangiclapidem 0« fic?,8£ romm,S DE T.EHPERAHENTU C tngredttur in ungu ntis balnci,& meltor ex liquida eftlubne mufcatum, 8J eft Geat giimmi album albedine nuxta r ubedini,& pofteam eft liquida qua? clariftcatur 116 habeiisoleiim,3ieftfpiffarubea,&detenoLex.eaeftleiiisnigfa/edfubtil!S,aduke^ ratur cum oleo,8£oleum inficitfumigationem. Etfigura lubne^mbreaffmiilatur gummi albo,8£fuanobilitas eftftcut fauum albumcumrubedine . Et lubne quidc mufcatLimeftliibneheremitarum,eteftnotumapudChriftianos,eteftftorax,eteft rubeagummofaacf[fitgummi,ingreditLHinlimutalatha&barthamiat,&:ututur ea Chrtftianiin Ecclefrjs eorum &fuffumigationibus eorum, 8£deterior exifta eft nigra,qua?affimilatui ferratura?ligni. Diofcorides. ) Storaxliqnidaeft pingucdo mtrrha? recentts,8c' extrahitura mirrha,quia teruntcam cum aqua pauca,8£ premiit ciim torno,8t eft boni odoris^&ingreditur 111. confe#ionibus,8£ fola etiam finc ali* qua admixtionc cft bona,8£ melior ex ca eft qua? non habet admixtionem alicuius olei,8£ parutn ex ea eft multa? uirtutis,8£calefacit,8£ eft calefaclio ftmilts calcfacrio* ni miirhs,8£ oleorum calidorum ficcorum,8£ itorax,8£eft fpecies meha,eftgummi arboris qtne affimilatur arbortbus citoniorum, 8C melior ex ea eft il!a q ux 116 habct admintftrationem alicuius olei,8£ eft pinguis riibeafimilis refina? pini, 8£funtin ea fruftaaiba,8£ remanetin ca odor bonus longo tempore, 8^quando frangitur, ema nat ab ea humiditas qua? eft ficut mel . Sed illa qua? eft nigra ficut furfur, eft mala,8c iam inuenitur in ca gummi Arab,clari coloris,cuius odor eft ficut odor miare, 8C pa rum quidem inuemtur dc hocgummi , 8C adulteratur ftorax cum ferratura Jigni pu trefacticomefti,quando mifcetut cum melle&refiduomirrha?,&fubftantia yreos, 8£ aln,s rebus : 8£funt quidem qui mifcentfepum 8£ca?ram cum ftorace jn folc eali do,8£ coiant cum colatorio amplorum foraminum fuper aquam frigidam,8£ ftt fi* guraeiusficutuermicLili^eligunttlludftoltdi putantesnon adulteratam propter fuiadoris,8£illaqua?noneft habetodorcm acutum. Etfumus ftoracis eft prima eft qua? calefa ' *. • <* • fortiorfnmo mirrha? 8C fu p cit,8£ fecunda eft uirtus qua? mollifieat8£ maturat, 8£ tettta cft uirtus qux curat tuG fimcoricam8^raucedinem,&:prouocatmenftruaquandobibitur,8 mefticus . Etfecundadifloluit&conglutinat plufquam domefticus . Etuiftus cius r, tettia eft ualde fot tis in cutatione puttedinis humidx, qure (itin ulcetibus , 8C in ia* namento fpl enis , ptoptet fottitudinem fuce uiftutis. Diofcorides. ) Confett fple* lieticis quando bibitut,8£fit emplafttum cum eo,& iuuat plus quam primus. HabohanifaHalahadme,8iAloefine.)Eteftarbuftumpuluerulentum,eleuatut cum ftipite fuo longitudine unius br achrj , 8i habetgetmina tamotum , 8i in fum* mitate fua eft flos ficut flos coriandri,8t ficcatur,& teritur , 8i ponitut cum alcanna, 8i dicunt quidam, quod adhlen eft at bor , nil 8i chatis 8i uefme funt idem. Ifaac cbenamtam.) Vefme eft alchat,8£ eft planta, habens folium longum, colot is quafi acuttini,plus quam folium falicis,& afllmilatur folio fafeoli,fed eft maius eo,affer* ab Hesen 8i ab Aliemen,8<: dedinat ad caliditatem,8£ eft in eo ftipticitas, d "- - grat capillos 8C pilos barba:. Rafis. ) Vefme eft calidum 8Uiccum 8C ftipticum,8C tineitcapillos. DE CARIE VEL PVLVERE lignicotrofi. XLVIII. Vchater ueafab. ) Id eft,caries ligni corrofi. Diofcorides. ) Corrofio ligni ue tetis,eft ftcut farina,qux quando fit cum ea emplaftrum , mundificat ulcera,8£ quandomifceturcumtandundemanifi,8ic6ficitutcumuino,8<:poniturinpccia, ^comburitur,8Cteritur,8c:pulucri2atuffuperulcera,qua?dicuntuttormica?,prohi bet dilatationem eorum in corpore. Galenus. ) Caries ligni , SC proprie ligni ha* bentis ftipticitatem , 8i uif tutem abftetgendi , ficut funt quxdam Ipecies lignorum liabentiumfpinas 3 mundificatulcetahumida,8<:abftergitea,fiDeo placet» * DE MVSTO MALORVM graiiatotum. XLIX. AtamufchoDicittirmuftummaiotumgranatorum. Ifaacebenamram.)Eft . , malo granatum patuum, apet tum ficut r ofa, 8i eft in color e fuo mter albedine ti rubcdiiiem,8c- citfinitatem,&r in medio fui habet florem , cuius colot eft iicut co* 1 or dufdcm , fapor eius eft fti pticus , 8i eft odotiferus , fiue tuauis odons , defertur a • c ' • K f Coralcen tt DETEMPERAMENTIS C Corafcen,& eft calidu in primo gradu ficcu,in fecundo.Et proprietas eius eft attenu are 8i fubtiliare, 8C loco eius ponitur pondus eius de cimino carmeno, 8C tertia pon deriseius decofto. Abenmefuai.) Habetuirtutemficutnardus. Bebigoras.) Proprietaseiuseftfubtiliare. Me(lirugie.)Eftcalidum6Cficcuminfecundograd[j &fubtiliat. Rafis. ) Flos huius arboris dicitur narfefire,8c^ftcalidus :i 8£confert ftomacho 3 & epati frigidis. DEZVCHARO- L- Vchar,id eftzucharum. Galenus. ) Virtus eius primadeficcat.Etfecunda eft ^^ uirtus qax abftergit 8C refoluit. Et dixit in.i u de ingenio fanitatis,quod zucha* tum ingreditur in Medicinis , quas abftergunt & aperiunt opilationes , & mundifi* cant uias,8£ eft longinquum a nocumento ftomachi,8c" ab eo quod faciatfitim ficuc mel. Diofcorides. ) Eft fpecies exfpeciebus mellis,8£ inuenitur coagulatum fupec cannas in India 8C Arabia.Et fubftantia eius afTimilatur fubftantiae falis, 8t frangituc fub deutibus ficut fal,8£ quando refoluitur in aquam, 8C bibitur,mollit uentrem,8<: eft bonum ftomacho,confert dolori ueficae 8C renum , 8Cabftergit obfcuritatem ui* fus. Aben mefuai.) Eft calidum in principio fecundi gradus,humidum in medio primi,lenit uentrem,confertftomaeho,eo quod abftergitillud quod eft in eo dere nociua,fcilicet ex cholera,quia expellit eam cu fua abftetfione. Et tabarzet non mol lificat ita ficut falaimeni , 8£zucharu quod affertur ab Hegen, fimulatur fruftis falis* Et zucharum haofceri andacani confert ftomacho,propter fuam ftipticitatem pon* " ticitatem,8ieftbonumdoloriuefica;8irenum,8iabftergituifum,quandofitcoli^ tium cum eo,& exiccat,8£ refoluit pannum oculi , 8C quado bibitur,non facit fitim, propterpaucam abfterfionem,8£propter hocconfert hidropifi ,quandobibitutr cum lacte mandragora? , id eft lafaha. Aben mefuai. ) Nouum eft calidum 8t hu* midum,8c" uetus calidum &ficcum,8c" confert uentofitatibus quae funt in uentre,8£ lenit uentrem,8£ quando bibitur cum oleo amigdalarum dulcium, confert colica?, D 8C uetus ex eo confert phlegmati,quod eft in ftomacho,nifi quia facitfitim, 8£gene rat fanguinem fpiffum. Et illud quod affertur ab Aiiemen, quod eftfimilc mafti* 8C dicitur zucharum haofcer, eft bonum ftomacho 8C epati , pro pter pauca ama titudinem qua? eft in eo. Et de proprietate zuchari eft quod confert dolori uefica? 82 renum,8£ mundificat ea. Ifaac benfulaimen. ) Zucharum ex regionibus Heigen„ quod eft nominatumzucharum haolcer , eft minus fpecicbus altjs in dulcedine, 8£ plus in ficcitate,quate nonaufcrtfitimficutaliajfpecieszuchari, 8C habetoperatio* nes laudatas in doloribus renum , 8t quando bibitur cum lade mandr ?gor# , eon^ fertiiidropifi, 8£ Iac quidem haofcer, quando bibitur cum lafte mandragora? , facie hanc eandem operationem , 8C eft fortioris operationis , 8C magis apparentis , nifi quia eft magis pcriculofum habentibus complexionem calidam. Aabrianifa.) Hahofcer habet lata folia, & nafcitur uno tcmpore anni, 8t habct zucharum quod egreditur ab oculis ramorum fuornm, 8C a locis folioru eius , 8t colligu nt de eo ho^ mines rem conuenientcm , 8C in zucharo eius cft amaritudo , 8C cgrediuntur ab ea mala,ficuttefticulicamelorum,8£egreditur abillispomis res quaedamadurens, ita quod non poteft fieri cauterium cum rc meliori ea,8£implentur ex ea culcitra? 82 puluinaria,8£nominatur arbor eiuschercha,quando incidunturfoliahahofcer, emittut lac quod colligitur in Maio menfe,8£ ponuntur in eo coria,8£ non remanet in cis pilus,8e" unum uas impletur cx duabus exprefllonibus , 8C lignum quidem ha hofcereftleue,groffum,redum,pulchru,8iideoaffimilaueruntcantilenarriincan^ tilenis fuisbrachia8ccruradominaruligno eius.Alius hahofcereftfpecies titimalhv D E P E N I D I I J. LI- Ben mefuai. ) In capitulo de penidijs . Penidij funt calidi & humidi in primo Al radu,maxime albi,ex eis molliunt uentrem,funt boni tuffi , nifi quia ipfi fu grofliores zucharo D E S P I C A- Llf Vmbel a id eft fpka, Diofcorides, ) Sunt ei duze fpecies,nam eft quedam bo ■* c^cft \ I $ I M P L 1 C I V M 4 * 82eft Indica,8£ eft alia Romana,8£ cft Celtica, 8£ eft montana. Sed fpica nafcitur id tnote Haneac in India , 8C melior ex ea eft recens,leuis,pinguis,rubea,boni odons, 8£eftineaparumodorisciperi,cuiusfpicaeft parua,8£quado mafticatur, remanet odot in ore eius diu,8£ nafcitur in monte Syriae fpica , qua: nominatur fyria , SC funt in ea omnia ea qua? dicta funt in Indica,& nafcitur prope ignem,qui eft fub monte, fpica, qua? eft debilior quam Indica,propter humiditatem locorum , in quibus na* fcitur,8£ eft longior ea,8£ maioris fpica?.Et ortus fpicarum eft ex una radice,8£ comg fpicarfuntin ea plures,fibijnuicem adh?rentes,pinguis odoris, 8C forraflis uenditur aquibufdamfpica,poftquammadefaclaeftinaqua.Etfignuminhoceli:albedo6^ extenuatio eius,8£ quia non eft in ea ccrra,8£adulteratur, SC puluerizatur fuper eam antimoniu cum aqua SC zuchato,caufla augendi fibi pondus, SC oportet quod ipia. mnndetur ad neceifitatem,fi eft in radice aliquid luti , SC excutiatur SC cotrigatur ter raeius,quiaipfaeftbonaadabluendasmanus. Galenus.)Subftantiafpic2eindi^ C2e,eft compofita ex ttibus fubftantijs,una eatum eft ftiptica, 8£fecunda calida,acu* ta,no tamen nimis,& tet tia declinat patum ad amatitudinem. Et uirtus eius prima calefacitinprimogradu,8ide{iccatinfecundo,quafiinrlnceius.Etfecundaabfteti: git SC fortificat.Et tertia confert epati,8£ ori ftomachi,quando bibitur,& apponituc cxtra,&prouocaturinam,8<^curatmordicationem,qua!eftinoreftomachi,&de^ ficcat humores,qui adueniunt ei in inteftinis, SC humores qui congregantur tn capi ieSCin pedore. Et fottiotfpecierum fpicie in hoc eft Indica, SC eft fortioris nigredi^ nis quamfeni. Diofcorides.) Virtus nardieftcalida8£ficca, prouocatutinam, SC ^proptethocqtiandobibitur,ftfingituentrem,&:quandofitcumeanafale,ftringic - menftrua^ deficcachumiditates qua* curruntad collum matricis,8£ quando bibi^ turcumaquafrigida,fedatfincopim,8yii,8C purgari a luto,8£ dimifli per noctem . Secunda uero die purga eam , eligens bonam a non bona, 8C a quada herba quae fibi affimilatur, 8C cum ipfa fimilis euel* litur,8£ cum uoluetis reponere,reponefpinam eius SC radicem,8f prorjce folia eius, 8C poftea tere radice 8C fpinas,& cum uino fac crocifcos , SC ferua in uafe cetreo opti^ meclaufo,8c:ipfaquidemadultetaturcumquadaherba,quaTcumeaeuelIitur,qua; fibt aflimilatur in odore etiam,fed decernitur facile,quod ipfa habet ftipitem, SC eft albior , SC folia eius funt breuiora quam folia fpicae Romana? , 8C radix eius non eft amara'necboniodoris,ficucradixillius. GaleinisOSaporciuseftminusftipticus quam Indice.Ec uircus eius prima eft calidior,ea 8C fecunda. Et tertia quod eft debi> lioris uirtutis quam illain omnibus,nifi in prouocatione urina». Diofcorides.) Virtus eius eft ficut uit tus natdi fyrie,nifi q uia prouocat plus urinam, SC confert ma* gis ftomacho,& quando bibitur cum decodionc abfinthi) , confert apoftematibus calidis,cpatis&iaeritix,c^inflamationibusftomachi,&quadobibiturcumuino, confert apoftematibus fplenis , SC dolori ueficar, SC renum , SC inflamarioniftoma* chi,8dmorfibusuenenoforum,&ingrediturinconfeaionibusungLicntorumcal^ dorum. Sedmontananafciturmuituinterris^Cilicix^foliaeiusfinitlicutfo- ^. kh ^ lia kacfahane , SC ramuli eius funt ficut tamuli ipfius , niii quia funt minores , 8c tpfa Slcdu . i s non i atcfj pfilotri. Ifaac eben amram.) Eft calidu 8C ficcum in fecudo gradu,8£ eft com* pofitum ex uirtutibus contrarrjs, fcilicet ftipticitate^ caliditatc , qua acquirit a mu^ ico,8c" a fpeciebus,& propter hanc cauffam confett uomitui 8C naufeae, quae accidut proptcr humiditates,8C retinet uentrem,8dconfbrtat ftomachu8<- epar, 8C funt eius fpecies 4. fcilicetfuch mufcatum,8£fuch uentrium, 8£fuch corrj, 8cTuchaqua_. Et operatio fuch mufchi,eft quod accipiasde meliori ramkh,& tere,&cribra cum cri* bro pilimediocri,inTaritate&fpifritudine,8iconficemalaxando bcne, 8C mifce cii eo parum olei de keiri,ucl fambacini,&oleum de keicieft melius,8c" dimitte fic no^ #e una in uafe fuo,ubi confecifti in mane,accipc de mufco meliori,& tere,& cribra, &_ accipe quantum uis cx eo, 8C mifce cum ramich trito , 8C poftea malaxa manibus bene, fkutmalaxatur pafta,8<- infotmatrocifcoscx eo , in forma lupini, aut.3.i.auc maioresfiuis,8cungemanumtuamfiuis,fempercumaliquooleo,neadh?reatmai nipus,8e" dimittcfuper cribrum de pilo , duobus uel tribus diebus , donecftringan* tur,pofthocperforaeos cumperforatorio ferreo , 8C infige ineis fitum excanabe, quod non fitnimis fubtile,nec nimis grof!um,8<: poneinter unumquemcg trocifcu fruftumligni,nefecontangant,&fufpendceos,donecfuperacniateisaeftas. Et omne fuch quando magis morabitur, 8t"ueterafcet,eritmagis odoriferu,& eritfor* tiorisuirtutis&:operationis,&ha?ceftmeliorfpccierumfuch,&cumaquaoportet uti,& propter hoc omifi narrare modos alios. Etgallia coriorum, eft qux fit cum corrjsmarfupiorum,inquibusfitmufcus. Etgalliaexaquaeft,quandoponuntut marfupiainaqua,cumquapra:paraturuelconficiturramich. Etfuchuentriueft, quando inciduntur minutifFime uentres marfupiorum , 8C ponuntur cum ramich! I> E CYPRESSO ET NVCIBVS, uelgalliseius. LV. Aro eftgalla cypreffi. Galenus. ) Quod ex cypreffb adminiftratur, funtfotia 8C ^Cummizates,8c'naccs eius, 8C in fapore eius eft acuitas, 8C punaio pa oca* 8C am a* ritudo fatis , 8C ponrica eft fortior omnibus in amaritudine , fed dc amaritudine, 8C acuitateincfteiquantitastanta,qua.faciteam penetrare adptofundum corpori!?, finc Q$ r 1 M P L I C- I V M* A finecalefa&ione&mordiWione.Etuirtus eius prima deficcat, in qua non eft acui-; tas 8C mordicatio apparenter, 8£quantitas fua: caliditatis eft quantitas fuffkiens ad penetracfdum.Et fecunda incarnat 8C dilToluit.Et tertia incarnat ulcera magna qua: tuntincorporibusduris,8£aufertquodeftin cotporibus ex putredine,&:expellit eam manifefte,8£fecurat a nocumento in finefua? operationis , 8C hoc quod cu alire Medicina?qua?calefaciunt8^deficcain,quauispomintdeftruerehumiditatesqua: funt in corpore , ipfae attrahunt cum hoc ad locum cum attradione 8C caliditate fua humiditates alias , incarnatio uero eius eft proprie , quando eft humida , recens,8£ Confertcrepatura\,quia deficcat,8£ex hocacquiritur in membris coftriftio, prOptet deficcationem humiditatum quxfuntin eis,8£cum hocftipticitasfua peruenitufcg ad ptofundummembrorum, quia habetcaliditateminfe, propter quam portatur niaftipticitas.EtcypLeffusponiturinMedicinisformica:&erifipill?',quiamifcetur cumhordeo8£aceto,mixtocumaqua.Etingummi quidem cypreffieftacuitas8£ pundio,8iadminiftraturinopereMedicina?,ficntalia;gumma?. Diofcorides.) Cypreffus eft ftiptica,8£infrigidat,8£ qnando bibuntur folia eius trita cum rob , 8C cupaucoimrrha?,conferutuefica?,adquacurruntfuperfluitates,c^conferuntdiflu^ ria? uring.Et nux cypreffi fi teritur recens,& potatur cum uino, confert fputo langni^ nis,8£ulceribus inteftinoiu, 8C curfui fuperfluitatum ad uentrem, &afmati 8C tuffi. Et decoclio foliorum ciprefli, fimiliter operatur 8C nux eius , 8C conficitur cum ficu^ bus,mollitdurities,8£ curat polypum,8£eft c.iro qux nafciturintta nafum, 8£quan do coqnitur cum aceto , 8C teritur 8C mifcetut cum lupinis , aufert albores unguiumi 5£quando fit cum ea emplaftrum,eft bonum herniofis 8C crepatis , 8C folia eius ope ranturficutnuxeius.Eta:ftimauerutaliqui,quodnuxc7preiriexpellitcimices,quari do fit cum ea fumigatio,aut cum fummitatibus,aut cum folrjs.Et nux cyprefli,quaii do teritur,8d fit emplaftrum cum ea , conglutinat uulnera , &abfcindit fluxum fans* guinis,8Cquandoteritur8^mifcetutcumaceto,denigratcapillos,8^fitemplaftrum B exeafola, autcum fauich ad erifipilla 8C formica, 8Cad apoftemata calida oculoru, 6C quando mifcetur cum mum, 8C oleo dulci , 8C ponitur fuper ftomachu, fortificac tpfum. Salamuae,8£Aben mefuai.)SufFumigatio nucum cypreffi expellitcimices* DEFILICENICRA. LVI- Arax,id eft filix. Diofcorides. ) Eft herba qua? nafcitur in montibus 8C locis pe* trofis,8£ non habet ftipitem,nec florem,nec fruftum ■> 8C habet folia quae expan^ dunturficutala?,&habetodoremnonbonum,radixeiuseftnigra,deforislonga, a qua multf oriuntur radicula?,8£ in fapore eius eft ftiptjcitas,8£ maius iuuamentum quod eft in ea,eft in radiceeius. Galenus. ) Sapor eius eft amarus , parum habens ftipticitatis.EtuirtLiseiusprimaexiccatexiccatioefortijfinemordicatione.Etfecun^ da eius uirtus lauat 8C confortat uirtutem. Et tertia uirtus interficit lumbricos 8C uer^ mes cucurbitinos,quando potantur de ea aur.iiij. cum aqua mellis,8£ propter ean* dem uirtutem interficit fcetum,8c" expellit mortuum,8£ deficcat ukera,quando po* tiiturfupereaexiccationefortifinemordicatione, Diofcorides.) Quando bibitue ex radice eius pondus aur.iii) .cum mellicrato,occidit afcarides,8£quando datur de ipfa in potu pondus duorum anolofat cum fcamonea, aut helleboro nigro,eft me* lius,& oportet qui uult eam potare quod comedat ante acceptionem eius alia. Aliafpecieseftalbafarax. Diofcorides.) Eftherba qnx habet folia fimiliafu* pradidar,nifi quia habet plures ramos,& folia eius funt altiora 8C remotiora a ftipi^ te,8ihabetradiceslongas,8^colorearumeftrubeus,cumpaucanigredinej8iqua:^ damexeishabentcoloremrubicundum,ficutcolorfanguinis,&radixeiusquan^ do mifcetur cum melle,&fitindeloch , expellitlumbricos Longos , 8C quando da* turinpotumulieri,prohibetimpregnationem,8^quandodaturpregnanti,facitab orfum,8£ quando deficcatur,8£ teritur,& cribratur, 8C ponitur de puluere eius in fi* ftulis humidis, quarum fanatio eft difficilis, fanat eas , 8C folia eius tenera, recentia, dixata8d comefta, laxant uentrem. Galenus. ) Virtus eius eft ficut uirtus farax fu^ pradi#a? 3 nec plus nec minus. ■ f* bcuernice J c 6£ DB TEMPERAHBNT I S . - . D E VERNICE LVII- CrAndarax,ideftnernixgummi. Albugerig.)Eftcalida6^ficca^confertcatat* Nro,quandoficfumigaciocumea,8£deficcatulcera. Bedigoras. ) Depropnc* tace eius eft conferre cacarro, 8C abfcindit fanguinem menftruum. Mefarugie, ) Deficcacfiftulas. Abenmefuai.) Eftcalida&ficcain primogradu ,euellicfuper* fiuitaces phlegmacicas 3 qua? func in ftomacho, 8C in inceftinis,& occidic luttibricos, &:afcarides,&:conferc fluxibilicaci neruorum , qtia? acciditex frigiditate & humidfc tateeorum 7 &repletione. Abix. ) Sandarachaeftcalida,paucacalidirace,8£quan do fit fumigatio cum ea,conferc catarro capitis , 8C quando puluerizatur fuper ulce^' ra,deficcar ea. Atabari.) Sandaracha eft fimilis karabe in uirtute fua, 8C confert fu migatio eius cortzae, 8C deficcac fiftulas. Rafis. ) Confert fputo fanguinis , 8C he> motrhoidibus. Ifaac eben amram. ) Eftgummi citrini coloris,fimiie icarabe,fed nonefticadurumficuckarabe,&eftin eo parum amaritudinis,8£afterturaterris Chriftianoru. Et uirtus eius eft fimilis uirtuci karabe, 8C de proprietate eius eft quod recinecfanguinem,8£conferrcararro,8c^uandoficcum ea fumigacio,conferr fi* ftulis,&:quandoaccipiturexfandaracha&oieorofarum,8iliniturcumeis,conferc fciffuris qua: fiunt in membris , 8C in manibus 8C pedibus , 8£fi non reperitur , ponc loco eius pondus certia? partis plus pondere ipfius de karabe . Quod quidem dixic Galenus,eflegumini haur Romanx. D E SENE. LVIII • r Ene. HabohaniFa.) Sene , quando deficcatur reponitur 8C ipfum , habec uagi nas obiongas 8C 6btortas,in quibus funtfemina ordinate diftincla, 8C illse uagi* naehabent pediculumfubtile,quo adha?rentramulis,&quandoagitanturuagi^ na:auenrocadurit,8£paftores colligunt eas. Ifaacebenamram.) DixitPaulus quod fehecofertad alguefegues ex melancholia,8£ad fciffuras qua? fiuntin corpo? O re,8i ad conquaffationes neruorum, 8C ad cafum capillorum , 8C confert pediculis, 8C dolori capitis antiquo,8c fcabiei,8£ bochor,8c" pruritui,8£ epilepfiac. Abix.) Se* ne eft calidum 8C ficcum,paucae caliditatis 8C ficcitatis, 8£ficcitas eius eft prope cali* ditatem ipfius ,&habetuirtutemmagnam,quartdo peruenitad ftomachumpur* gandt melancholia 8C choleram, 8£confortat fubftantiam cordis, quando mifcen^ curcumeoMedicina?,quasdixit iuuare,ficut eft uiola,8£potio decodionis eit plus confert quam ipfum tricum , 8C dofis eius triti ficci eft.?. i. 8C in decoflione.j.v» Rafis. ) Sene 8c fumus terrae purgant humores aduftos , 8C confert fcabici 8C pru^ ritui,8^dofiseius,cuiufcun(5amborumefta.3.iiij.uf<5ad.vij» D E F I S f I C I S- LIX- Vftech,id eft fiftici. Galenus.) Subftantia eius eft fubtilis , 8C fapor eius eft ferer ad amaritudine declinans.Et uirtus eius prima eft calida . Et fecunda uirtus eius mundificac.Ec cercia aperic opilationes,8£ mundificac epar proprie,8£ conferc aegri^ tudinibus epacis 8C pulmonis,8£ dicicur quod mollic uencrem,8£ non ftringic. Diofcorides.) QuoddeipfoeftinOrience,affimilacurpineis,&confercftoma^ cho,8£ comeditur 8C bibitur tritum cum uino,8£ conferc morfibus uenenoforum. Abenmefuai. ) Oleumeiusconfercmorfuiuenenofo,8£doloriepacis, quiacci* diccumhumidicace,&quandoteritur 8£ bibiturcum decoftione,confercmorfi^ bus uenenoforum, Archigenes. ) Eft calidus 8£ficcus,amplioris catidicatis quar» nux8Cauellana. DE RVBEA TINCTORVM. LX. PAue,idcftrubeatinclorum. Diofcorides. ) Qusedamex ea nafdtu r abfij fe^ minacione, 8C qua?dam leminacur , 8C habec ramos quadros , longos , groffos, fimiles ramis herba? , qus dicicur abarim , nifi quia funt maiores illis , 8c duriores, 8cfuper ipfos funt folia diuifa adinuicem 3 egredientiacircumqua mundificat h miditatem renu 8C tieficar. Galenus.) Cortex pini mmoris quae eft nominata cati* licatis,habetinfeuirtuteftipticam,quacurattenafmon,qnapponiturficutempla^ ftrum,8^noneftMedicamenaliquodmeliuseoinhoc,8^quaiidobibiturjftringic uentrem,8£eft conferens combuftioni aqua: bulientis , .8£fimiliter cortex illius fpe^ cidqu2dicitutcachia,8^eftmafculus,8<:eftfimiliseiinuirtute,nifiquiauirtuseft debilior nirtute illius . Sed folitim iftarii ambartim arboru , qtiia eft magis humidu corriceipfarum,8dhabetinfeuirtutemqtia;incarnatpercufliones8^uerberationes. Sedpinimagnaruirtutis foliorum SC corticum eft fortis,quamuisfitfimiiisuir^ tuti duarum aliarum,8<: corticum ipfarum,eft tamen fortioris uirtutis qua llle ,adeo quod ipfx non poflunt iacereoperationem unius iltorum iuuamentorum , opera^ '\ manifefta,ueruntamen in ipfa eft mocdicatio nociya • • Sedfu V SIM P L I C I V M H £ SedfumtisqiHeleuaturalignopinijConfertmulmmfluxuipilorumpalpcbMru, 8£corrofioni lachrymialis,8£curfuilachrymarumabeo. Diofcorides.) Correxar boris pini minoris,8£correx cochi,8£ eit arc,omnes fu in ftiptici,conferunt habenti* bus tenafmonem,quando cetuntur,8£ puluenzanrurfuperlocu,A:quando deipfis mifcetur cii litharg/riOj 8i puluere ohbaui,confert hulceribus qLi;c apparent in cor^ pore,8£combuitionibusignis,8£quandoconficiturcumcxra diflblun cum oleo mirtmo,confolidachulceraqua:funcincorporibus delicacis :8£quaudo rcricur,8£ mifceturcumcalcanco,prohibethulccraqua?dicLinturformic?,neaugeauturincor pore,&: fit cum eo fumigium macrici,8£ expellic fcecum,& fecundinam,8£ quaudo bibicur,ftringicuencrem,8£recinecurinam,8£quandoterirur foliumhuiusarbons, ficemplaftrumcumeo,fedatdoloresapoftematum,8c:prohibethulcecahumi2s a,ne fluac fanguis ab eis : 8C quando cencur,8£ coq uicur cum aceco , 8C fic mde oris collucio,confercdoloridencium,&quandobibicurexeopondiisalki cilaqua,aut B cnm aqua 8C melle,confercegricudintbus eparis,8£ fimilicer facic corcex pini 8C foliu eius,8£ qii bibitur,8£ qii inciditur ligntim cius minuce, 8C coquicur in accco, 8C cene* tur in ore,conferc dolori dentiu,et mifcecur in unguencis conferecibus laflicudini,8C comburitur,& coUigitur fumus eius,8c fit inde atramctum,& fic eciam cii eo cohol, quodpr?paracoculum,8iconferrcafuipalpebi:arum,&:lachrymaIi,fiDeoplacec. DE C:ARDAMOMO. LXIM- Acolla,id eft,cardamomum . Cardamomil maius eft heil,8i minus eft hilbane, 3£cftmafculus. Ifaacebenamram.)Stinteiusdua:fpecies,maius8£minus. Ec maius habec corcices 8C capita ficut rofa , 8C func grana magna fere ficut nabach,auc miiora parum,8£ inrra ipfa funtgranula parua angulofa,boni odoris,pinguia,pub uerulenta,8£ipfum eft melioris odoris atcg deledabilioris nacura:,cp minus, 8£m fit porcipfiuseftftipcicicas,8caeuitas.Veruqncomparacurminori,eftacu!caseiusmi^ nor,8£ itipcie»cas eius maior,8Zcorrices eius 8£capira fuuc ftipciciora cp ipfum. Et uir tus eius prima eft calida SZficca in primogradu . Ecfecunda refoluic 8C fomficar, Ec tertia conforcac ftomachu,8£ ualec digeftioni,8£ cofertfincopi, 8C uomicui,maxim qtibibitur cufuo cortice,8£fuis capitibus,cum maftice,& ligno aloe, 8£fuccomete, autcuuinogranatoru,8£cum menta,autfumatur cum fucco duorugranatorii. Mi* tius tfo noiatur heilbane,ec fld habec capica nec corcice, ec habec grana habecia corci ce,cuiuscoloreftficuccardaniomimaioris,8dfubftatiaeiuseftfubtilior,^fubftacia maioris,ecuirruseiuseftficucuircusillius,nifiquia t ppcereiusfubcilftaceconfercplus digeftioni, ec magis deficcaciuu exiftic humidicacugutturis,ec pedoris,ec ftomachu DE CHAKILE- LXV. CHakile,id eft,lalobar. Abohanifa.) Eftculam,8£eftficucufuen,quia eft maius, 8ihominesquidccomeduncilludcuficubus,ficuccomedricaliaholera, ecfoli um eiusalTimilaf folionafturcij,8£ipfumeftamplioris humidicatis cpcicera,8£ma gisaquofum. Abix.)Chakilequodoriturinfterquilinrjs,eftherbafimilis herbx ufnen,8^noneftufnen,8^eftineaaliquacalidiras,propcerfuaialfedinem,eftenim in ea falfedo fimilis falfedini baurach,qn cericur de ea aliquid, 8C ipf li habec proprie tatemlaxandi aquam citrinam,qii bibitur aqua eius ab co qui habetaqua citrina, fa cit enim ipfam egredi,8£ diminuic cumorem eius,8£ conferc ei mulcu, 8C no oporret c^buliacfuperignem,quoniaamicterecuircuccfuam,feddecurinpocudefuccocius iine ebulicione,8£ qtiaticas qug dacur dc ipfa, eft ab.i.libra uf<$ ad duas parces lib.cti j.x.zuchari albi,aut rubei fortis rubedinis , quod eft, quia rubeum cum lebleb, 8C cti fumo terre,8£ cum chakile,eft forrioris uirrutis cp album. Yfaac eben amram.) Eft herba fimilis cufchut? in operatione fua,& eft calida,8£ ficca,cuius proprietas eft, q» aufert eructuationes corruptas,8d aqua eius purgac aquam cicrinam , 8£coferc tumo fibus uentris,&debilitatiepatis,82eftconueniens nucrimencum,8£habet operario nem in ftomacho,propter uifeofitacem pauca quc eft in ea. Aben mefuai.) Propri ctas eius eft Iaxare aquam citrina fubico,8<: dofis eius eft a iiij.parte librae uf$ ad du* as partes eius abf$ eo quod buliac, Rafis. ) purgat aqtiam 3 8C prouocat urmam. c 70 DE TEMPERAM D B B O H B A C E- LXV[ •* Oton,ideft,bombax. : Abohanifa.)DixeruntmihiquidamMedicidekelbe, quodcoton nafcitnr inter eos in arboribus, qux funt ficut arbores Antipetiko* rum,8£durantannis xx.&dixit,9 melius ex eo eft nouum,etquod eft piantatufuo anno. Aben mefui.)Succus foliorum eius confert fluxui uentris,qui accidit infan* tibus. Mefeha.) Semencoticonferttuffi,8£eft bonum pedori. Albafari.)Bom* bax eft calidum et humidum , aptum indumentis, 6C eft multum calidum dum eft recens,quia infiltratur;& oleum feminis eius confert lentiginibus faciei , & puftuiis calidis qna: funt in facie. Rafis.) femen bobacis moilificat,& calefacit,8d augmeii tum efficit in fpermate,8£ confert tufli,et fuccus foliorii eius cofert fluxui infantium. DE MILIO SOLIS- LXVH- ulb,id eft,milium folis. Diofcorides.) Alifcos eft herba, cuius folia affimilan moHiord. JS^turfolr)soliue,nifiquiafuntmaioraeis 3 et *meliora,etaltiora,etlatiora,etqug funt ex eis inferiora,declinant uerfus terram,facientia ueiut ftratum fuper terram,8£ habet uirgas eleuatas fubtiles ficut lingua fquinati duras,& in fummitate uirg? eft (ii mile ramulo diuifum in duas partes,in quo funt folia minuta,6Ziuxta quodlibetfo lium eft femen albu, durum ficutlapis, fere rotundii, in magnitudine hordei orobi parui,nafcitur in locis afperis 8£ altis. Galenus in translatione batariae lifocos. )Effl femen quod alfimiiatur lapidi,et eft kulb,id eft,miliu folis,et eft feme herbe qug di* citur aftonchos,quod fi bibitur,frangit lapide , 8C prouocat urina. Diofcorides . ) Virtus feminis huiuseft,^ qft potatur ciiuino albo,fragitlapide,et prouocaturina» Paulus.)Quado de femine eius bibutur.3.rj . trito cu uino albo, cofert lapidi renii» Aben mefuai,et Albafari.)Akulb defertur ab India,et affimilat femini lini,nifi qa eftmaius eo patii,etafccditfuper eu puluis,eteftmirabilein,puocati6enrineetmen itruoru,et fragit lapide in renibus et uefica.Cofirmatio teftimoni) mei eft Rafis,q di xit,cj>puocaturina,etfrangitiapide Aben iuliel.)Nafcic' inter nos in motibus Soler p DEKANABEL- LXVllh KAnabel. Albafari.) .Alkanabel aftlmilatur arena:,8£ afcendit fuper ipfumfglau cedo,8£ eft in eo ftipticitas fortis,8£ expellit afcarides. Almanfor.) Alkanabel eftcaiidu,etexpellitafcarides. Liber aggregatus . )Canabelcaditfuperterraalba, et no feminat,et colligitur cii ftercore bouino,et eft una ex rebus qiifadut de coelo. Altus.) Eft minera rufa,in qua eft glaucedo,et folidamir cu eo ollse quando fran guntur : &dicitur,qnod reperiturfupetterramin Corafceni poftqj piu it, 8£colligi* t.urtunc.Q.uandobibiturtritum,expellitlumbricos,atafcarides,8Claxatuemrem* DE DAGTILIJ. LXIX. ROrab,id eft,daftili. Aben mefuai . ) Meliores exdsfunt rorab zucharim, 8C haharad,8£ hayron. Abohanifa.)Hayron eft fpecies daailorum,8.auc 6.8C funcin fummicate incifaftcutcera , 8C funt folia eius fimilia folrjs pen* caphilon,aucfolrjs fedenagi,id cft,canabis, &color eorueft cendcns ad nigredine, 8C m hafta eius a mcdio fupra eft femen , 8t fuper ipfum funt pili,& eft declmans ad inferiorapendensinherbaipfa. Galenus.)Subfta«aeiuseftfubtilis,&faporcius ft ftipctcus. Ecuirtus eius primacalefacit8£ deficcat. Etfecundaincidit,8£abftergic abi^quodinducataliquamcalefaaionemmanifeftam.Ettertiaaperitopilationes quxfuncinepace,8£conforcatepar. Diofcorides.)Foliahuiusherb:e,quandote* runtur 8C milcentur cum axungia porci ueteri,& ponuntur fuper ulcera, quoru con* folidatio eft difficilis,curant ea,& quado hcec herba, aut femen eius bibitur cum ui* no,confert ulceribus inteftinorum,& morfibus uenenatis , 8C funt multi qui pucant quod ifta herba ftt argamonium, 8C erran t , quoniam argamonium eft alia ab ea,8£ nos quidem iam manifeftauimus de efle eius in eo quod diximus. Galcnus. ) In . tytiacachefar,proprietas eius eft,quod cofert epati multum. Rafis. ) Maiiifeftum cft per experientiam, quod abfinthium eft magis conuenicns in iuuamento epatis, quameupatorium. Mefea.)Eftbonumfebribusantiquis. DE AGARICO. LXXVIII. * Aricum,id cft agaricum. Diofcorides.) Eft fimilc radici aniudcn, id eft arbo* ris aflar,fed eft minus durum quam ipfa , 8C magis fpongiofum ,S£ putant qui* dam,quod fit radix alicuius herbx, 8C qutdam dicunt quod generatur ex putrefadi onearboru,quando corroduntur,ficutgenerantur fungi, 8C mm reperitur fuper ar^' bores fcerbin,nifi quia eft facile frangibilis,8£ debilis fortitudinis , 8£ eft radix fpon^ gioia,mollis fubftancix , 8C eft duarum fpecierum , fcilicet mafculus 8C fcemina,fed foemina habetin fegtadatimficuttunicas,mafculus uero non habettunicas, fed eit to ta fubftantia eius concinua,8£ faemina eft maior. Galenus. ) Aut eft radix arbo^ ris,auteftplanta, qua?nafcicurfuperaiiquas arbores , 8C eftfubftanria? mollis infua compofitione,&fubftantiaeiuseftcompofitacxfubftantiaaerea&terrea,quafub^ tiliauitcalor,8£non eft in eo aliqutd aqueitatis,8d in faporeeius eft dulcedo, quan* do primo obuiat guftui,uitimo uero apparet amaritudo , 8C apparet in eo aliquan* tulum acuitatis cum ftipticitace.Etuirtus eius prima calefacit 8C deficcat. Etfecunda incidit 8C refoluit res groffas.Et tertia aperit opilationes, quae funt in epate, 8C in re^ iiibus,8£ curat itferitiam qua? accidit ab opilatione epatis,& confert epilepfia?,8£oi ratrigoresfebrium 3 quicontinguntabhumoribusgrorTis,8iconfertmorfuityri,auc alicuius alterius animalis uenenofi , quando apponitur exterius loco emplaftri , 8C quando bibitur dc eo quantitas aur, unius cum uino mixto aqua, cft Medicina laxa ciua. Diofcorides.) Agaricum eft ftipticum fedatiuu, confert pundionibus 8C hu* moribus uifcofis,crudis,& neruis,& illi qui cecidit,quando dantur de eo duo ono* lofat,cum uino ditf o homomelle, illi qui non habecfebrim , 8C cum mellicrato,illi q ui habet febrim, 8C qnado bibitur de eo pondus.s.i.coferc dolori epatis,8£ afmaci, 8iftranguria?,&doloribusrenum,8iidericis,8:doloribusmatriciscumfuffocati^ one&deftruftionecoloriscorporis^&daturinpotuulceribuspulmoniscumrob, 8C datur in apoftemacefplenis cum fquingibin,& quando mafticatur foiu,8c" cranf* glucitur,&bibituraliquispotushumiduspofteum,confertdoloriftomachi,&eru tf uationibus acetofis , 8C quando bibuntur ex eo. ii). onolofat cum aqua , abfcindic fpucufanguinisa peaorc,8iab inftrumencis petforis, 8£quado fumicur de eo poii* dus.iij.onoiofaccumfquingibin,confercfciacice,&doloribusiunaurarum,8iepii5 lepfia?,8<:prouocatmenftrua,&:quandobibicurdeeoquancudiximus,confercuen coficacibusmatricis,&quandobibituranceacceflioncsfebrium,aufercrigorem,8C fifumicurinpocudeeo.3.i.auc.r).cummellicraco,laxacucncrem,8£fumicurinpocu cx eo.3.i.cum uino aqua mixco,concra Medicinas morciferas , 8C bibuncur dc eo.ir). onolofaccum uino,8£conferciuuamenco magno morfibus uenenacis, 8C tmiuerfa* licer confercomnibus doloribus qm fiunc in incerioribus corporis , 8C dacur in pocu aliquibiis A B / S I M P aliqfuibus cum aqua,& aliquibus cii uino, & aliquibus cum fquiugibin , SC quibuf- danicummcllicratOjfecundunidiueriitatemaErgntuclinumj&Iuircucemj&ftateni. Bedigoras 8C Alchanzi.) Eius propriecas eft purgare phlegmagroflum,uifcofum 6C melancholiam. Paulus.) Purgat humores nociuos,& maxime choleram rube am. Rafis.)Inueniuniuerfaliterabomnibus 3 quodpurgathumcresnociuos. Hunaym in hbro cyriacar. ) Expellit humores a neruis, 8Ca cerebro cum propric mirabiliquxeft Aben mefuai.) De proprictate eius eft iaxare phlegma &eft conrrarium uenenis,& prxparacio eius eft,quod eligatur interius eius,Sc" p gctur,^ teratur,& ponacur in decodione,&: eligatur illud quod eft faemina, & pro priealbum interius,quod quando fricatur,puluerizatur faciie, & dofis eius eft a. ;.i. uf$ad.?.ij. AbixOAgaricumpurgatcholeram^phlegmafimuljfortificatMedi cinas magnas,quando mifcetur cum eis,& facic eas peruenire ad excrema corporis, 8£ eft concrarium Medicinis morciferis,quando bibicur,auc mifcecur cum aliquibus exMedicinisconuemencibus. OE MEDICINIJ C A L I D I S 8C humidis primi gradus. D E NV C E H E N D E N- LXXIX- W 1Eumhenden.)Etdicicurnuxhenden.Ecdicicureciamnuxhanden. Rafis.)Di cicur adcps cerrg,& pccra cerra^.Ec dixic in zaraui, eft cuber cum quo fic uinum cum melle. Ifaac eben amram. ) Ieuc, handen eft cubera granaca ficuccicera alba , cuius colorcrahicadglaucedine. Mercur de Barcha,Sc"de Corafcens&eft illud cum quo uiuificacur mel,&: nominat cuber. Salomon eben hahafen. f Nux hendenin Pec* fidc,cftcuberamelhs 3 quxuiuificacipfummcl,aflfercurdekcruen,&:facicuomere. Paulus.) Ex diclo Galeni eit ficca,& habec uirtutcm quae infrigidat parum,S£ defic* cac,6icuracimpeciginem,&excinguiccalorem,&i»bfcindicrluxumfanguinis. Liber de calfamech.) Ha?c in Barbaria,uulgart nominedicitur nux columbarum, 8Cin Damafco nux handen , quando proijricur de eo unum cange in hbras.x. mel* lis,6£ in libram.i.minus cercia aque calida?,& agicacur bcne,& cooperiacur os uafis, fic uinum ftacim,& Barbari ucuncur eo. Alchauzi.) Impinguax & augec in fpeima te. Mefarugia?. ) Nux handen proprer fuam deledabilicatem auget fpcrma, 8C im pinguat corpus,& eft in eaahqua caliditas. Atabari.) Eft m ea caliditas,& deleda tio,excitat libidinem,& impinguat corpus,S£ quidam ucuncur ea ad rcmouendum ftu porem dencium. Rafis in libro aggregaco. ) Nux handen eft calida 8C humi* dA^SC augcc fperma,S£ impinguar corpus , prohibec appecitu luci. Ifaac ebcn arn^ ram. ) Nux hcnden cft calida 8C humida , augec fperma , corroborac libidinem , 8C impinguaccorpus. D E CKERE, LXXX • ~ CHcmps,id eftcicer. Galenus.) Cicera funcalba&nigra,S£eftaliafpeciesqu? dicicur kerfenne,8£ cicera minuca quae dicuntur kerfenne , func alba , 8C aflTimi* lancur orobo, 8C nigra nominantur chubes, fed alba inflant, 8C nutriunt , Sc" mollus unt uenrrem,8c" in fapore eorum cft amaricudo. Ec uircus eoru prima eft calida,cum humidicace pauca. Ec fecunda atcrahic 8C abftergit. Ec tertia prouocat urina 8£men* ftrua,8c" augmentum facit in fpermate 8C la&e. Ec karfen ni uirtus eft eadem, uolo di cere,q uod in fapore eius eft amaritudo.Et uirtus eius prima eft calida,cum humidi* tace pauca.Ecfecunda refoluic,& aperic 8C incidic. Ec cercia mundificac,8£ aperitopi lationes epatis 8C renum,8c" abftergit fcabiem 8C impetiginem,8c" refoiuit apoftema quod fit poft aurem, 8C apoftemaca cefticulorum quando func dura , 8C curac exicu* rasmalas,quandoadminiftracurcummellc. Sedciceranigra,funcmagisprouo* caciua urina?,8c" aquadecoftionis eorum frangic lapidem renum. Sed folia cicerum agreftiumfuncfimilia folijs domefticorii, uerum grana eorum diuerfa func ab illis, QC calidi odoris , 8C conferuncad ea, ad quae conferunr domeftica , fapor eorum eft amark>r 3 & uirtus eoHjmf tim eft calidior $L ftccior ^ acfunc forcioradomefticis in g i ommbus 76 D E iT E~ M P E R A M E N T l S C omntbus. Diofcorides. ) Domefticum mollicuencrem,8£ prouocaturtna 8C men fttua et uuiat partum,etgenerac 1 ac,fed ipium eft mflammanuum.Ec eft fpectes aha ricetum , qua? dicitur ornilas proprie , quando coquitur in aqua , 8C fit mde empla* ftrum apoftematibus tefticulorum cum melle , & apoftematibus humidis qux hut in capite , 8C c ancro 8C fcabiei , 8C hulceribus fraudulencis confert , 8C eft aha fpecies qu;c dtcitur pericus,& omnia cicera quando datur de decoaione eorum , cum her* ba qux dtctcur labotis,curat idericia 8C hydropiftm , quia expelht humiduaces cuni unna , 8C cicera fmic uociua ueficae 8C renibus hulcerans , &func quidam qui expeb luncciauelones,id eft uerrucas,que. nominancur mirmicias 8C abroioc,& porros,m hunc modum, 8C eft uc accipias fmgula cicera pro fingulis clauellonibus , 8f cangas iinumquemtj clauellonemfeu uerrucamcum cicere uno ,8£hocinkalendts menil um,demde ligentur cicera illa in pecia , 8C proriaantur poft cergum. Ataban. ) Si cicera inrundantur per noftem in aceco,poftea comedancur m lemnio, 8C ieumet qui comederic uf$ ad meridiem,incerficienc lumbricos, 8C dtxic quod ctcera laxanc uenct em,8£ prouocant urinam,8£ conferunt dolori lumborum, 8C ftupori,8£ quan do ftt emplaftrum cum eis,conferunc cancro , 8C quado comeduncur infufa m aqua cruda,faciunc eredione multam. Mefarugiae. ) Nucriunc pulmone plus omni re, 8C ideo quado habec hulcera inteftinop:, coquacur farina eius cum lade, 8C bibatur. DE F A S E O L 1 S- LXXXI- Vbia,td eft fafeoli. Diofcorides.. ) Habenc folia fimilia plancae , qua? dicicut cufTus,nifi quia funt maiora, &ramuli eius funcfubciliores , fimtles folijs adhe* _ ;es herbis qttibus approximancur, &elongancur mulcum, donecfitumbraculu fub eis,8£habenr uaginas fimiles uaginis fcenugraeci, nifi quiafundongiores eis,8c" pmgutores,&: incerius uidencut quafi uacuae diuerfi coloris , quia quxdatn crahunc ad albedinem,8£ quacdam ad ruborem , 8C comedicur huiufmodi fruclus elixus,fi cut comed tincur fparagt,& prouocanc urinam, 8C faciunc fomnta mala. Adama O fcus. ) Eftcalidus8<:humidus in primogradu,generarmultamuccoficaccm,8£ pro* uocatmcnftrua. Armaftos.)InHac. Abenmefuai.)Fafeolifunccalidi8£humidi tn primogradu,8£fignumfua?humidicacis eft,quiainflanc cico,&generanchu* moresphlegmaricosgroffos,8£func mali ftomacho,8£ rubei func groffiores , 8C quando fumuncur cum ftnapi , 8£comedicurfinapis , prohibecmaliciameorum,8£ albi qtijdem habentmultam humiditatem,8- funtgraues digefttoni,8,iuuatdige^ ftionem eotum comedere eos caltdos cum almuri 8C oleo 8C cimino,8c non come* .' datur cortex eorum exterior,fed recentes ex eis debenc comedi cum fale 8C pipere 8f origano,adadiutiandumfupereorumdigeftionem,8£bibamrpofteosuinumpu^ riim 7 gromim } 8-pr3?paraticumacecohabencpaucumodorem,8dfuncdifficilisdi^ geftionis propcer ficciracem aceci , 8C de propriecace eorum eft prouocare urinam 8£ nienftrua,&maximequifuncrubdexeis 3 cx:ipfifuiubonipedori,8ipuimom,8i faciunc fomnia mala. E|E AMIGDALIJ. LXXXII- Aum,id eft amigdala func ex eis dulces 8C amarae. Dulces. Galetms.) Eft in ets amaricudo pauca,fed quia uincic in eis dulcedo,fitamaricudo carumocculca,qu$ 3ti apparecfenfui,uerum quado uecerafcunc, apparenc manifefte. Ec uirrns earum ptimaeftcemperacacumcalidicace. Diofcoricfes. ) Arboramigdalartim dulcium eftdcbilioris operarionisfacis, quamarboramararum,8£amara_ funcfubciliaciua_ prouocariuarurinae.Etquandoamigdais comeduncur cum corcice fuo recences, conferunchumidicaciftomachi. ArchigencsS^ScindaxarOSunccalidazci-jiumb d«in primogtadu. Aben mefuai. ) Quando dulces comeduncur cum corcice fuo ftringunt gingiuas,8£ fedanc quod accidic in ore propcer fuam ponricicacem 8C ac< tofitacem , SCqa&ndo comeduncur cum zucharo , defcendunc cico a ftomacho , $£ quandoftcca:correfiunc,funcconuenienciores ftomacho. Scindaxar.) Augenc fperma,cV fnnilicer fadunc nuees 8C auellauac 8C fiftici, 8C quando comeduncur,con feruiir doioribus ©ris, Albugenjg.; Gummi amigdalarum adminiftracur ficuc ._• * gummi A . — # SIMPLICIV.M 77 * gummi Arabicum 8C prunorum. Sed amara?. Gilenus. ) Subftantia eamm eft fubtilis.Etufrtusearumprimaeftcalida. Etfecundaeftquodabirergunt&aperiut. Ettcrciaabftcrgir lencigines , 8C iuuant ad excreandos humores grollbs a pcftore8£ puimone,8£apcriuncopilacionesqua?funcinepaceexhumoribus groflfisuifcofis, 6C aperiunr apertione mirabili,8£ curant dolorem,qui fit fub coftis 8C in fplene 8C in renibus, 8C fimiles eorum , 8C totius arboris uirtus cft ficut uirtus ifta , 8C ideo rectpi^ .tur deradicc huius arboris, 8C coquitur, 8C ponitur fuper lencigines,& aufert cas. Diofcorides.) .Amigdala? amara? radix quando coquitur 8C tentur beiie,mundificat maculas hcici,8C fimiliter amigdala? quando fit emplaftrum cum eis,faciunt idem, 8C quando fit cum cis nafale, prouocant menftrua , 8C mifcentur cum eis acetum 8C oleumrofaru,SCfitemplaftruminfronte,&confertfoda,8dquadomifcenturcum nino,conferuntfyre,&mifcenturcummelle,&:conferunthulceribusfraudulentis, 8C formica? 8C morfui canis r 8C quando comeduntur ,fedant dolores , 8C molliunt iie»crem,8£ prouocantfomnum 8C urinam, 8C adminiftrantur cum amilo 8C tncn* . ta,8£conferunchabencidolorem renum& apoftematipulmoniSj&quandoad* miniftranturcumrob,curantftranguriam,8£franguntlapidem,&quandocome^ ditur de eis quantum eft nux una cum melle8£ lafte , conferut dolori epatis 8C tuffi, .&inflationixnteftinorum,8^maximeinteftininominaticolon,&quandocome^ dunturf.amigdala?inieiunio,prohibentebrietatem.Etquandouulpescomedunc amigdalam amaram cum aliquo cibo,moriuntur.Gummi uero arboris amigdala* ^ tumeftftipticum8icalidum,8iquandobibitur,confertfputofanguinis,8iquan«« ,do mifcetur cum aceto,8C linitur,inde impetigo qua? eft in cute,curat eam,8£ quan^ dobibimrcumuinomixtoaqua,conferttulTiantiqua;,&quandobibiturcumrob, conferr habentilapidem. Et oleum amigdalarum amararum coferc doloribus ma^ tricis,8£fuffocacionieius,8£foda,8,8£ renum , 8C peftoris ex caliditate. Aben mefuai.) Eft calida in principio,8c" proprietas eius extinguitacuitatem fan* guinis cholerici, 8C confert peftori 8C pulmoni , 8c* eft mala ftomacho. Atabari $£ Ifaac ebcn amtam,8c* mefuai fimiliter dicunt. DE H V M I D A. LXXXVIII- KOdhab,id efthumida. Abohanifa. )Humidanominatut ptopriekodhab, dum eft recens,8Calfaflafa,dum eft humida.Et quando eft ficca,dicitur aket,82 eft nomen Pcrficutn. Diofcorides.) In principio quado oritur eft fimilis andach* oche,qua?nafcitur in praris ,fed quandoeftcompleta, habetfoliafubtiliora quam fclia ipfius , 8C habet ramos fimiles ramis andachoch? , 8C funt ei femina in magnis* tudine lemis,8£ funt in ea tria grana aut quatuor tortuofa ficut cornua , quando de* ficcatur adminiftratur cum alijs rebus,8c* prajparatur cum fale,8c* adminiftratur hacc herba dando tn cibo animalibus loco herba? qua? dicitur agrafitas , 8C eft de ea fpe* cies quas dictturapaki,8c* eft fpecies humide. filueftris,8£ eft albikia,8c* herba cft qua» * nafcitur SIMPLI CI VM 75» £ mfcitur in locis culris in radice herba? haucer , folia eius funt fubrili a , & oagina fru ctus eius eft maior c$ uagina lencis,& funt m ea tria grana aut quatuor nigra ,minora lencc. Galenus. ) Saporgrani huius eft ftipcicusficutfapoclentis. Et uirrus eius eft calida caliditace temperata,& exiccacio eius eft amplior exiccatione lentis , 8t come ditur ficut lens,& eft durioris digeftionis q? lens. Diofcondes.) jMkugab,quando fit emplaftrum cum ea recenti humida, iuuac membris , fedando dolores ipforurm Sed afaki eftgranum ftipticum,&: ideo quando torrefic,& mollicur , 8t coquicur fi* cuclens,confercadprohibendum curfum humorum adftomachum 8t inteftina. Ifaac eben amram.) Faffafa nafcicur fuper aquas,8£ nonficcacureftace nec hyemc, &t ideo nominacur humida,& eft alkec,ec quod de ea adminiftracur,eft femen eius, 8t foliu,8£ eh calida 8t humida 5 8£ eft in ea inflatio, &ideo augec fperma , 8t incicac coitum,& augec iuuamenco Medicinarii qu? faciiic ad hec , 8t fenien eius ingredicut in pluribus ex confedionibus forribus,& qnando fic emplaftrum cu folijs eius,con* ferc membris qua? indigenc fedacione doloris eoru,8c" eft coueniens cibo animaliu. DE SCECACHVL E T IRINGIS. LXXXIX- C Cecachul nominaf liciniu,ecfoliu eius eft fimile Golio iulben, ec eft herba que ha becuenas ingroflirudine pollicis,ecindicislogas,ecfuntc6text? propeterniradi ces cius ficurfcel,ec funt in eis nodi,et nafcutur in unoquocg nodo folia iimilia folijs bafai,eteftaliulbemaius,etinfummitateeiusnafcuturfloresinVere,etinpnncipi)S menfiu,quorucoloreftficLncolorfloruuiolaru,nifiquiafuntmaioreseis,et.quado cadit fios,habetfemen nigru in quantitate ciceris,plenii huniiditace,nigtu,dulcis fa poris : 8t dicunt,quod eft granum culcul,ita eft fapor ucne. eius etiam , 8t herba eius inueuitur in locis umbrofis,et iuxxa radices arborum magnaru,8d iti locis humedis, Bt tempusfuecolleclionis eftin temporemeffis.Ecuirrus cius prima eftcalida&hu tnida in gradu primo,8£ humiditas eius eft amplior caliditate ipfius , St mouet coi* tum,& auget in fpermare,8£ in eredione , 8t proprie quand6 conficitur cum melle. DE TESTICVLlS v v l p i s- xo £ /~* Hafi alchaleb,id eft, tefticulus uulpis , 8t nominarur tatarich. Diofcorides. ) \jNominatur in Greco crifoliu,quia plurimu quod de eo nafcitur, eft habens tria folia declinantia ucrfus terram , 8t affimilatur in declinacione fua folijs acecofe. , auc foliis lilrj,nifi quia funcminora eis , 8t in colore fuo eft rubedojdeclinans rubori fan guinis,8d habecftipicem fubcilem longicudine unius brachij , 8t habet florem fimb lem ftori lilij albi,8£ radix eius aflimilacur cepe bulbi in magnicudine maii, exccrius rubea,incerius albaficutouu^&qcfdeipfo adminiftcacur,eft radixeius. Galenus.) Eft duicis.Et uirtus eius prima calefacic et humeflac, nifi quia in humiditate eius eft inflatio fupertiua. Et tertia incitat libidine,ec curat fpafmu, qui cocrahir ad pofterio* ra,quandobibiturcuuino. Diofcorides.)Dicicur(pquandobibicurcuuinoftipc^ co nigro,conferc paralifi, qua? facit caput declinare ad pofteriora, &incicat coitum» Etali afpecies huius nominaturatralicontatarich,cthabetfemenfimilefemini ii iii,nifiquiaeftmaiuseo,^cftfulgidum,leue,durum. ArchigenesODiciturdeea, quodmouetcoitumficu£ftincus,&cortexradiciseiuseftrubeusfubtilis,&:iruerius eftalba boniodoris,duiciY 3 nafciturinlocisaltis feparatis a fole. ^benmefuai.) Dicitur q> fi homo tenet eam in manu,incicac libidinem, &fi bibitut,incitat plus DE TBJTICVIO CANJJ- XGL Hafi alkeb,id eft,tefticulus canis» Diofcorides.)Sant qui nominat eam cinos farcos,et habetfoliaextenfa fuper terra,et propeipfam,etortus eius eft ex radi* ccunius ftipitis,et folia eius func fimilia folrjs oliuc,nifi quia func fubciliora eis,et 15* giora fuper terra" excefa,ec hafta eius eft in longicudine fere unius palmi uel duoru, et flos eius habet flore coloris purpurei,radix eius eft fimilis radici bulbi, nifi qa eft cen desadlongicudineetfubtilitate,eceftdupiex,ficutdueoliu?infigurafua,unafiiperi «s,et altera inferius,et una plena,et alia uacua rugofa,et comeditur radix ipfa elixaii cut bulbus. GaIenus.)Radix huius eft duplex,fimilis radici bul bi,et fapor ilhus radj cis qug eft plena,eft dulds 3 mult? humiditatis,et fuperfluicans mflanue,que qn bibic / incitac . ■■ r 8* *o • • DE TEHPERAMENTIJ C incitat libidtnem . Sed alia radtx quae eft melior ifta,habet complexionem qua? dz* clinatad caliditatem8£ftccitatem,8£eftin ea humiditas digefta digeftione comple ta,& ideo contingit, quod cum hoc. quod non incitat coitum, facit contrariiun,&: abfcindit eum ,8£iffce ambx radtces comedmur affat?,ficut comeditur radix bu!bi. Diofcorides , ) Dicitur de radice,quod ft uir comederit partem eius maiorem,ge nerabitmafculos,8£fi fceminacomederitminorem,generabitfc£minas * Et dicitut quodmulierespartiumItalia;danteamhumidamcumladecaprarum,adexcitan^ dum libidinem,8£ datur t n potu ficca ad prohibendum libidinem, 8t quaelibet ea* rum habetoperationem contrariam alterius quando bibitur,3d nafcitur haec herba petrofis &arenofis. Archis . ) Alrj funt qui nominant eam fadachia pro pter fuum iuuamcntum magnum,et eft herba habens folia fimilia folrjs porrorura; fi quia funtlatioraeis,8£ eft in ea humiditas qu$ adhaeret manui, 8t habet haftam longitudine circa palmi unius quantitatem , 8t habet florem purpureum, 8t radice fimtlem tefticulis. Galcnus . ) In fapore huius radicis eft ftipticitas, 8t uirtus etus eftficcioruirtuteradicis quaedi&aeftprius,8£propterhoc non ita confert incoitu ficut pra?difta,& ftdeficcatur,eft adhuc ficcior. Et uirtus eius fecunda eft , qua? refol uttapoftematainflata,quandoponiturfupere3m,&mundificatexiturasfotdidas, &curat erifipilam.Et quando eftficca,curat apoftcmata fraudulenta putrida,8£ quiain tpfa eft ftipticitas,retinet uentrem quando bibttur . Diofcorides . ) Quan* do fit emplaftrum cum eatefticulis,refoluit apoftemata phlegmatica eoru,8£mun=s dificathulcera,8iprohibctformicam,8«!:aperitcmorrhoidas,8d:quandofitempla* ftrum cum ea,fedat apoftemata calida,8£ fi adminiftratur ficca , prohibet dilatatio* ncm hulcerum , 8t abfcindit pu tredinem eorum , 8t curat hulcera fraudulenta quae funt tn ore,8C quando bibitur,ftringit uentrem , 8t dicitur de ifta radice idem,quod dicitur de fupradida, D DE MEOICINIS F-RIGIDIS ET ficcisptimigradus. DE MYRTO ET MANTIDABON XCII. Es domeftica,id eft,myrtus. Diofcorides.)Eft de ea fortis akiditids de clinans nigredini,8£ de ca qu?declinatad albedtne , 8£ea quae declinat ad nigredine,confert magis in Medicina,& fimilitergrana eius,8£ pro* priequeexeaeftmontana. Galenus.)Subftantiaeius cftcopofitaex uirtutibus contrarijs,& id quod uincit plus in ea , eft fubftantia terrea, frigida, 8t etl cum hoc tn ea res calida fubtilis,fapor eius eft ftipticus, 8t nabach eft magis ftiptieu, quamfoliamirti,8<:quamfummitates,&quamfrudus,8iquamfuccuseius.Etui^ tuseius prima,uolo dtcere,omnium partium cius, cft plus deficcatiua' qua nabach, 8t folia Occa funt plus in hoc cp humida,quia in humidis admifeetur aliquid aquo* fitatis. Et uirtus eiusfecunda,eftuirtus retentiua, prohibitiuaquandoponiturcxte^ rius,8£ quando exhibetur interius,quia non eft in ca aliquid ex uirtute laxatiua,neqj de uirtute lauatiua , 8£ rob eius exprimitur a folijs 8£agranisekis. Diofcorides.) Virtus myrrilloru 8t arboris eius eft ftiptica , 8t comeditur- frudtus eius humidus 8£ ficcus in fputo fanguints,a pectore 8t pulmone,8£ in ardore ueficae.Et/ruetus fuceuS Jtumidi facit operationem ipfius fru&us,8£ eft bonus ftomacho, 8t prouocar urina, 8t quando mtfcetur cum uino,confert morfui ru tella?,8£ fcorpionis, c^decodio frrf &as cius nigrificat capillos , &quandofitcmplaftrumcum eo poftdecoclioneeiu* cumuino,curathtHceraquefuntinpalmis8Ctnpedibus,ctquandofit emplaftrum cum cis 8t farina fubrili , fedat apoftcmata calida oculorum , 8t rob qut fit exgranis my rtt ,quando teruntur,& exprimitur fuccus,& coquitur ( nam fi non fieret hoc,fie retacris ) &quandobibitutante potationem uini,prohibetebrictatem, &rob qui^ dem iftud confert ad omnia,ad quae confert frudus ipfe : 8t quando in decodionc eius fitfeffio , confert exitui matricis , 8t inteftini inferioris, 8t fluxui menftruorum^ 8C humiditatibus antiquis a matticc manantibus , 8t abftcrgit furfurcs capitis, &hulcera * S t-M P.L I C I V M Sl <* H QC hukera humida eius,& rerinec fluxum capillorum, 3£"admifcetur in tmguentis, quariuuanc ad ha?c. Etdecoflio foliorum eius conuentt in feffiontbus mulierum fi> miiiterj&confertrelaxationiiundurarum^quandoipfaproijcitur iuperoffafra^ fia^qua: nondum funt confolidaca,accelerare facit corum eonfoltdatioiiem,&: Ci di ftillacuc in aurem aqua,emanac fanies,& uirus confert , & denigrat capillos , 6C fuc cus.foliorum eius facit hoc etiam , &folia eius quando teruncur, ptoijeirur defupcr ea aqua,& parumper olei omphacini,aut rofacei,& uini,& fit inde emplaftr u,con* ferc hukeribus humidis,& membris,ad qua: fluunt humores , & confett fl uxui an tiquo, & formica!,&erifipil*,& apoftematibus cefticulorum , SC fiftulis eorum , SC quando terunturficca, ponuntur fuper panaricium,iuuant,&ponunturfubaffel lis.^t inguinibus,&: aufert fetorem earum,& abfcindir fudorem eius,qui habet car diacam diaphoretica,8iconfcrrtatipfum,c^mifcenturcummum, autcumoleo, SC curanc combuftionem ignis &£ panaricium,& exprimiturfuccus ipforum foliorum proijciendofuper!pfauinumuetus,autaquampluuialem,&pofteaexprimuntur^ ,&oportetquodfiatiftefuccus dumfuntrecentia,quiapoftquamdeficcantur,de* biluarur uirrus eorum. Sed mantidabon eft res qua» nafcitur in ftipite arborttfmjrrij&eftresdentaca, cuiuscolor eft ficut color ipfius myrri,uel iuxta ipfum,&afftmilarur plantxma •nus,ct£ftipticitas eiuseft maior ftipticitatemyrci,8£excrahitur fuccus abca,poii^ quam teritur,Sd"mifcecureiuinumponricum,&fiuncinde trocifci,qui deficcau* cur in umbra s & ifti trocifci funt fortioris operationis , quam folia mirti , & quam fructuseius,ckquandooporcec fieriadmixciomyrtiin cerotisinncceffitate opetis adftipticandum,debentadmifceriiftin:ocifci,&fimilicer quandooportet fieri na : falra, & emplaftra,8£ aqua? ad fcffiones,oporrec admifceri de iftis trocifcis. J\be. r : mefuai . ) Succus myrti confert doloribus pecloris , 8C pulmonis , 6>T con^ ferc tuffi , 8C ftringit fluxum uentris cholericum , & fortificat ltomachum , QL eft bo B nus hukeribus membrorum interiorum , forcificar uifccta, niMedidnarum. Habix.)Belliricifuntinoperationefua,propinquimirobalanis citrinis,6,6£iringi. XCVI AStaraticon.)Iftudeftcentumcapita,eftcccleftiscoloris. Diofcorides.) Sunc homines qui nominant ipfum bionion , 8C eft herba habens ftipitem durum, alperum,6c. in fummitatibus cius eft flos glaucus,fimilis flori camomilla?,& aliquis cx flonbus habet colorcm purpureum , habec folia fcilTa , 8C capitella fimilia ftellis. $ed foliaquaerfuntin ramis,tenduntad longitudinem, 8C habentuelut pilos. Ga* lenus. )Traxitabeo nomen quod curatapoftemata, quando fitemplaftrum eis dc foiiscumca,autrufperiditurfuperipfa. Etuirtus eius prima infrigidat 6£deficcat, non fojtiter^maximedum eft recens. Erfecunda eft uirtus qux refoiuit6<:impefc Ut,8c ideo cft compofita cx uirtutibus contrarijs,ficut rofa 3 nifl quia non habet ftipti citatem S ! HP L I C I V M *) A citatem. Dtofcondes. ) Foliahuiusplanta:conferuntinflammariWftoma< i #a|>oft_matibuso_uli,8_apoftemaribu^ quidam,quod flos hmns hetbar, fcilicetcuius colot eit purputeus , quaudo bibi c cum aqua,cofert fq uinantie 8- epilepfix,qua? accidit infantibus , S. qiundo fit ei i . plaftrum cum ea humida,confert apoftematibus calidis lumboru m,8_ dicunt uuu H dam,quod fi ille qni habet apoftema in lumbis fuis,acceperit florem eius ficcum cu manu fua finiftra,8_pofuerit fuper apoftema,fedat pulfatione eius,fi Deo placuen:. D E I.RINGI, SEd centum capita, alba eft fpecies fpine,8_fumitut folium eius fale conditum,in prmcipio fui augmenti , 8_ folia eius funt lata , afpeta , in fummitate atomanca, quando guftantur,8_ quado creuerint,fumt ramuli rubei 8_ multi, 8- m fummi tati* bus eius funt capita rotunda ficut ftella_,8- in circuitu eorum funt fpine,8_ ftipes eius durus,8_colorcapirellorum eius eftfimilis colorioleandri,autalbus,8_fortaflis ali quado ficu t color iacinthi,8_ habet radices longas,8_ latas,nigras de fons,8_ interi* us albas,8_ in groffitudine policis,boni odoris, nafcitut in locis pettofis, 8_ afpcris. Galenus.)Virtuseiuseftcompofita,quiarefrigerat6irefoluitrefolutioncpauca. Diofcorides.) Habet uirtutem calefa_toria,uolo dicete radix eius , & quando bi* bitur,prouocat menftrua 8_ urinam , 8- diflbluit torfiones 8- inflationes ftomachi. Etquaiidobibiturcumuino,c6fertdolotiepatis,a_morfibusuenenatis,8_anima^ lium interficietium, &Tbibitur de ea pondus.u.ad plus , quod potetut cum femine baucie8_papauere,6_putaueruntquidam,quodquandofufpenditurfuperapofte mata exteriora,aut fit eis empiaftrum.cum ea refoluitea. D E F A B A- X -_chille,id eft faba. Galenus. ) Sapor corticis eius eft ftipticus. Etuirtus fabar* fecundum Medicinam , infrigidat temperate, 8_ deficcat deficcatione fme no= cumento.Etuirtus fecundaabftergit.Sed corticis uirtus eft ftiptica,non habens uir* B tutem abftetgendi.Etuirtus tertia confert fluxui uentris , 8_ ulceribus inteftinorum, _3_uomitui,quandocoquiturcortexeius,8_comeditur,8_fubftantiaeiusaliaadtu* natadexpuendashumiditatesqua!funtinpedore8_pulmone,8_quandocoqui- rur cum aqua,8_ mifcetur cum axungia porcina,confert podagra_,S- quando coqui turcum aceto 8_ melle,8_ ponitur fuper hulcera quae funt in neruis,confert,8_ quan do accipitur emplaftrum cum farina,cum fauich hordei, confert membtis habenti bus apoftemata propter percuffionem,8_ eft emplafttuiuuatiuum,habentibus apo ftema calidum in inteftinis,aut in mamillis, 8_ hoc ideo,quia ifta membra quiefcut propterresfrigidastemperatas^quandoipfafuntapoftematajS-prafcipuequando apoftema quod eft in mammillis, eft ex lacte cafeato in eis , quoniam abfcindit lac, 8_ fiat emplafttnm fuper peftinem pubefcentium cum farina fabarum , 8_ ptohibet ab eis longo tempore ortum pilotum in eo, 8_ fecundum cibum eft magis mflatiua quam aliquis alius cibus,8_ tardioris digeftionis. Diofcorides.) Generat uentofi* tates 8_ inflammationes, 8- eft tard? digeftionis,8_ generantut ex ea humotes mali, 6-eftbonatuffi,8_facitaugmentuincarne.Etquandocoquitutcumaceto8_aqua, 6_comediturcumcorticefuo,abfcinditfluxumquifitabhulceribusinteftinoru,8_ fiuxum antiquum, qui non eft ab hulceribus inteftinotii 8_ uomitu , 8_ quando fa* ba. ebulierint una ebulitione , 8_ prorjcitur aqua illa , 8_ apponitur alia aqua, 8_ co* quuntur,funt minoris inflationis, 8_ fabae recentes funt detetiotes ftomacho quam ficcar,8_ plus phlegmatica?,8_ quando ex farina fabarum fola fit emplaftru,aut cum (liuich/edatapoftemaracalida^quandoacciduntapercuflione^S-Cofertapoftema tibus mammillatum, quar fiunt a conglurinatione ladis , 8_ abfcindunt muititudi* nem ladis , 8_ quando mifcetut cum fatina fcenugrarci , 8- melle, refoluit clauos 8_ apoftemata qua. fiuntin radice autis, 8-liuorem qui fitfub oculis , 8_ nominatur iii Gtxco ochochia , 8_ quando mifcetur cum rofis 8. albugine oui , confert eminen* ria? pupilla_,8- eminenriar oculi fimiliter,8_ quando conficitut cum uiiio,confett di Utatiompupiite-qua.diciwt fancaliles , 8- apoftematibus oculi,8_ exconantur, > c D 34 D E M T I S & mafticantur,cV: ponuntur fuper frontem,et abfcinduntcurfum humorum adocu lum.Etquandocoquiinturcumuino,curantapoftematatefticulorum.Etfitempla ftrum cum eis fuper peainem puberum,8£ tardat ab eis pollutionem,8c* abftergunt bocha 3 ideft,maculasalbas,6^quandofitemplaftrumcumcorticibusfuperlocum undeeuulfifuntlpili,orienturibipilifubtiles,6ddebiles,c^quandoadmilceturcu farinafabarum,alumeniameni,&:okumuetus,&fitemplaftrumcumeis,refoluu fcrophulas,8£decodio fabarum tingitlanam. Et quando frangitur faba, &diuidi tiir in duas partes,8£poniturinlOco undeablataeftfanguifuga,abfcmditfluxufan guims o Barbiosinlibrofuodeagricultura.) Fabainducitcogitationesetfol 5citudihcs 3 & prohibet ueras uifiones fomniorum,quiagenerat uentofitatem mul* tam,8£ fi cOmedan t gallinae fabas,abfcindunt ab eis generationem ouorum. Coftes,) Qui comedit fabas,incurrit timores 8C cogitationes CASTANEA, D E G L A N D E E T XCVIII Vllot,8£caftal, id eft, glans 8C caftan Galerius.)Sapor omniumpartium huius arboris eft ftipticus , & maxime corticis medij inter exteriorem 8C lignum,8£fimiliter pellicula qua? eft inter fruflum 8C corticem fuum,8£ nomina* turgeitalbulot.Etfruclusquideuirtusprimaeft,quaeinfrigidatinfrigidationepauss ca,8£poffibileeft,quodfitinhocficut Medicinae tepidae primigradus,c^deficcat* Et uittus fecunda incarnat.Ettertia cutatnimium fluxum fanguinis menftruorum, 8C fpu tum fanguinis, 8C confert hulceribus inteftinorum , 8C fluxui uentris,quando coquiturcortexinteriorcumcorticefruclus,&foliumeiusconglutinatplagasrecen tes,quando apponitur,8£ maxime folia duarum fpecierum glandiu, quiafunt ma* gisftiprica,8£egoquidemconglutinauiuulnusinquodam 3 quodfaftumfuitcum nfe,cum folio glandis folo,poftqua triui ipfum&concribraui, 8C pofui fupra uul* ihs in circuitu eius.Etuirtus frudus eius eftfimilis huius uirtuti, quadoadminiftra. * e poftematibus calidis,in principio eorum,& in augmento Diofcorides.) .Arborglandium eft totaliter ftiptica , 8C id in quo eft maior ftiptidtas, eft pellicula, qnx eft inter corticem exteriorem 8C lignum, & fimiliter pellicula quae eft inter fru ftum 8C corticem . Datur ergo lignum ex decodione eius , habentibus fluxum ano> quum,8£ habentibus ulcera inteftinotum , 8C fputum fanguhlis, 8C fit cum eis nafa* le,mulieribus habentibus cutfum humiditatum matricum,8£ glandes fimiliter faci unt hoc,8£ ipfa: quidem multiplicant urinam , 8C inducunt dolorem capitis , 8C i\\* flant uentrem,8i conferiit fpeciebus uenenoforum, 8C decoftio eius 8C corticis eius, quandobibiturcumlaaeuaccino,confertMedicina?mortifera?,qua?diciturtoxi^ cum,8^quandofitemplaftrumcumglandibus,fedatapoftematacalida,&quado fitemplafttumcumeis^axungiaporcinafalfajConfertapoftematibusduriSjC^ul^ ceribus fraudulentis. Etfpeciesquidernglandium quaedicunturcarmas,eftfors* tioris operationis quam alitf.Etarbor quae dicitur chihaos,&arbor qua* dicitur bac bes,funtfpecies arborum glandium , 8C operatio earum eft fereficutoperatio arbo* ris glandium.Sed cortex radicis barbes,quando coquitur inaqua donec mollifice* tur,8£ ponitur fuper capillos,8C dimittuntur tota no#e,poftqj prius ablutumeft ca* putcum chimolea,tihgit capillos in nigru colorem . Etfolium fpecieiarborisglam* dium omnium , quando teritur , confert apoftematibus phlegmaticis , 8C fortificat tnembra debilia. Sed illa qua? nominatur fadianaiach, 8c quidam nominat eam caftaneam,8£ eft ftebulot,eft ftiptica,fimiliter 8C operatio eius eft fimilis operationi glandium,8£maximecortex interior caftaneae, 8C eft pellicula fubtilis , quaseft me* dia inter corticem groffum 8C frudu,& caro ipfa caftane* , confert illi qui bibit Me* dicinam mordferam,qUaj dicitur apimazan» DEBEDEGVARD, ideft,fpinaalba. XCIX. Edeguard,id eft fpina alba. Diofcorides.) Nominatur achantis leuce,& eft in Graco fpina alba.Nafcitur in montibus Zagial,& habet folia fimilia cameleon albe,nifi quia funt ftridiora 8C albiora 3 8C fupet ea eft fimile borre, &funt fpinofa£ cihabet S I M P L I e I V M t>- A & nabetfhpicem iongum duobus brachijs ^ coloreuiseftnergensadalbedinem 3 8dfuper{iimmitateseiiisruucc.iptrelhifpino(a fimilia ericio marino, nifi quia funt minora 8t oblonga , 8t rlos eius eft coloris pur* purei,8£femen eius eftftmilegrano cartami,nifi quia eft rotundius co. Galenus.) Radicis huius fapor eft ftipticus cum temperamento . Et uirtus eius prima deficc.u. Et fecunda ftringit 8t confortat. Et tertia cofert fluxui uentris 8t debilitati ftomachi, &abfcinditfputumfanguinis,&apponiturexteriusficutemplaftru,&:deftruitapo ftemata moUia,8£ quando cum aqua eius fit oris collutio , confert dolori deiuiunu Sed feminis eius fubftantia eft fubtilis.Et uirtus prima eft calida. Et uirtus eius fecu n da,confert habentibus fpafmum,quando bibitur. DiOfcorides.) Quando bibitur, confert fputo fanguinis,& dolori ftomachi,& fluxui antiquo, 8t prouocat urinam, 3t delencur cum ea apoftemata phlegmatica,8£ quando coquitur , 8t fit cum deco* fttoneeius collutio oris,confertdolori dentium,8£quando bibiturfemen ,confert puerishabentibusfpafmum,&:illiquieftmorfusacanerabido,&:dicttur9quan^ do fufpendicur fuper aliquem,non timer animalia uenenofo. DECORALLO- O BAffad,id eft mergen,id eft Corallus. Et baffad quidem eft illud quod cft mer* gen.Nam mergen eft radix ipfius arboris,8£ baffad eft rami eius , 8t nafcutur ab eaficucnafcunturramiarborumaliarumterreftrium. Diofcorides. ) Fitnodofus abaqua marina,8Cdicitur planca marina,nafciturinfundo maris,&quando exitd mari, 8t occurrit ei aer, reftringit ipfum 8t indurat , 8t reperitur in aliquibus monri^ bus,8£ melior ex eo eft rubeus, qui affimilatur afleregi , aut cinabrio bene colorato, cito fragilis , 8t in partibus fuis a?qualis , 8£in odore fuo aflimilatur odoriletuiculae marinx , 8tin figura fua eftfimtlis arbori caffia? lignea?, habens multos ramos, qui uero deipfo eft petrificatus,multum durus,n6 eft bonus,fed eft malus,8cTunt exeo fpecies alia? nigri coloris,habentes plurcs ramos quam rubeus , 8t odor eius cft for^ t» riot quam illius,8£ rubei uirtus eft ftiptica,frigida cum cemperamento,aufcrt carnes fuperexcrefcentes,8cabftergit cicatrices hulcerum oculi, 8t impletfoueas earum car ne,8£cotifertmanifefto iuuamenco fpuencibus fanguinem 8£diffenteriar, 8C quan* do bibitur cum aqua,refoluit tumorem fplenis,8£ quando bibitur cum aqua pluui* ali,confert dolori ftomacht 8t uenttis,8£ quado bibitur cum cornu ceruino 8t aqua tepida,confercfluxuimenftruorum.Ecuircusnigriefteadem. Paulus.) Deftccat deficcatione forti,8£ ftringit propter ftipcicicacem, 8t conferc diffenteriaj 8t fpuenu> bus fanguinem. Aben mefuai.) Abftergic uifum, 8teft bonus lachrymis,quia de* ftccateas deficcatione forti. D E B V R D I- CI. Y) Vrdi. Diofcortdes.)Burdieftnotum,8 ieuerseft Perffc* cum,8£mihumeft .Arabicum. Galenus. )Infubftantiaeius eftfubrilitas pauca.Ec uirtuseius primainfrigidatin primogradu,8£dcficcat,autin principiofecundi,aut m fine primi,8£comeditur 8t nurrir nutrimento pauco , minori fcilicer , qua cxtera* omnes fpeciesgrani,8£ ftringit uentrem,8c quando apponirur extra pofituin faccel lis,aut fado emplaftro ex eo , confert iuuamentu magnil , ubi conuenit fieri empla^* ftruni deficcatiuil fine mordicatione,quando fit emplaftrilex eo, deficcat, nifi qLiia frangitur,8usfitpamsficutfitexieuers,nifiquiamili] nurrimenrum eft minusquamieuers, 8t eft minons ftipticitatis quam ftipticitas eius fimilirer. D E D I D A R. CV- Dldarira nominarnrin Qrienre. ^t Arabes nominant eam arborecimicum » Ec m Perfia nominanteam luzach,et eft arbor habens in ramis eius camerulas,in quibus eft humiditas,quarqiKindo deficcatur, generaurutextaanimalia fimilia ci *"•"'" ' micibus. *? :t S I M P fc I C I V M 17 - mtcibus. Galenus. ) Sapor eius eft ftipricus. Et uirrus eius prima infrigidar & defic* D Etfecundaconglutinatdumeftrecens^&cortexciusqunndoeftdeficcatiis,:!^ ftergit. Et uirtus tcrtia eft,q> dum foliiieius eft recens , conglttrinat hulcera humida. Sed &. radicis uirtus eft haec eadem,& hoc uidelicet quando proijcitiir aqua,in qua decoquiturfuperoffa 7 cuiusconglutinatioeftneceiraria,fed&cortcxeiusdumcft recens,propriefiligeturfuperlocuuulneris,confolidateum,&quandocortexexic^ carur,curac argrirudinem cum qua eleuatur cutis. Diofcoridcs. ) Folium huius arbo ns,6c fummitates eius,& cortex ipfius funt ftiptica , quando fit emplaftru cum folio eius trito SC mixto cumaceco,confercfcabiei hulcerofre, & conglutinant uulnera,S<: coo:exarborisconglutinatuulnera,plun|folia,quandoiigaturfuperuulntis,ficutIi gantur • corrigia?, & quod de cortice huius arboris eftgroffum , fi de eo bibitur aur.i. cum uino aur cum aqua frigida, purgar phlegma & proijcitur fuper offa frafta deco ftiofolioruQdradicis,&conglutinateacito,&humiditasquereperiturincapitibus qua; nafcuncur in ramis eius,in principio quando apparenr,fi linicur facies cum ea, abftergir eam,& quando humiditas illa deficcarur , generanrur ex ea animalia qua- affmiuan£cimicibus,&foliahuw^ D E C A R D O. CVI. Ibfacos eftfpinaeorum qui pannos faciunt. Diofcorides.) Eft fpecics fpinaru habensftipitemlongum,fpinofam,&foliaeiusfuntcircaftipitefimiliafoliis lactuc2e,c^fuperquemlibetnodumftipitumfuntduofoIia,&funtampleclcntiaft! pitem,longa, fpinofa in medio eoru , interius & exrerius habentfimilitudincm ue* * iicarumaqu^&funtfpinofaetiamiuxta ftipitem,concauitatem habentin qua col ligitur pluuia & ros,& ideo nominat dibfagos,& expofitio eius eft fiticns , 8C fuper quemlibet ramu eft capicellu fimile ericio marino, aliquamulu ad longitudine tcn> deiisfpinofum,quodcumdeficcatur,fitalbicoloris,&quandofcinditur,reperiuni: tur in medio uermiculi parui. Galenus. ) Radicis huius fpina? uirtus prima , eft nir^ tus quredeficcacin fecudogradu . Etuirtusfecundaabftcrgit. Diofcorides. ) Radix " huiusplanra:quandocoquirurcumuino,8£rerirurbenedonec fiat ficurccrotum, &emplaftraturcumeaanus,curatfciffurasqua!funtineo,&ademorrhoidasintc^ fiores. Etoportet q> Medicina reponatur in pixide a?nea . Er dicut aliqui q> curat fpc ciem formice quar dicitur parogodos . Et dicunt quidam cp uermes qui reperiuntur in capitibus huius planra?, quado ligantur in corio & fufpenduntur tn collo uel hu* mero habentis quartanam,curanteumfi Dcus uoluerit. D E M I R O B A L A N I S- CVII- lig,id eft mirobalani.) Species mirobalanoru funt 4. Cirrini 8C nigri,6c funt qui nominarur indi,8C kebuli,& feni cicrini. Aben mefuai. ) Meltores ex cis ftint^quorucoloreftcitrinus,approximasuiridicaci,graucs,pieni,fincrugis. Hach* im eben hunaim. ) Purant noui Medici q> fapor eorii fit ftipticus , fortis ftipticiraris, cumpaucaamaricudine.Etuirtuseo^prima,fecunduIfaacebenamram,eftfrigida in primo gradu,ficca in fecundo. Et uirtus eortl fecunda, fecundu Hachim,eft cp for tificat oculos lenes,& prohibent curfum humoru ad ipfos, 8C cofert febel. Abcn ' - .....^ficcorjttritori:a.5.trj.uf9ad.vii. Sednigri. Mefarugie.) Saporeor*cftftrpri* cus,c^fubflanciaeor^eftc6poficaexfrigidicace,cumpaucaacuicacec^fubcilitace.Et nircus eor* prima,fecundulfaac eben amram, eft frigida &ficcain primo gradu. Er uirtuseo^tertia,fecunduBedigoras,eft9conforcancftomachu,3ifecunduIudeii, ^conferunrmelancholia?&:cardiaca?,&clarificantcolorem. Mefarugi?.)Incort* antftomachu. Damafci. ) Conferunr melancholiefua propnerate. Aben mefuat.) Suaproprierareconforrantftomachu,&purganrmelancholia.Erdofiseorumin decoaione,aur infufioneefta.j.v. ufoj ad.xv. &ficcor*a.5.ij. ufig ad.v. Scd kebuli eleai ex eis,fecundit Aben mefuai funr,q ui funt in colore prope rubore, & funr gra* nes. Aben amram.) Nigti,pingacs,meiiotis faporis,nam tpft funt mehores c* terts D ** * %% D E TEHPERAMEST-IJ C fpeciebus mirobalanoru in fapore fuo ♦ Ec fecudum Aben mefuai funt ftiptici . Et fe* cunduAbugerigeft in eis acetofttas. Aben amram. ) Sunt frigidi 8C ficci in primo. Et uirtus eoi^ tertia eft,quod confertinc ano 8C emorrhoidibus, 8C inconant ftoma* chum&gingiuam. Iudeus.)Deproprietateeo^eftq>mundificatuillosftomachi 8C exiccac eos, .Abugerig 8C Aben mefuai.) Kebuli incoriant ftomachu.& conforcac eum,& digertic cibu,& deficcanc humidicaces leniuc nacura, 8C conferuc uencoficati emorrhoidaru,&conferunt melancholicis , maxime quando cum eis admifcentuc pecies,8£ dixit q> kebuli de fua proprietate purgat melancholia, purgatione debili, : &dofiseoivinfufoR:ucldeco!ftoi^efta.?.v.uf^ad.xv. EcXarchIndusdixicinim> robalams.) Vniuerfalicer mirobalani ftmtcalidi 8C ftiptici, nigrop^ Nam nigri fecundu ueritate funt indi,ficut nominant omnes, 8C ex kebulis quida rc periuntur citrini coloris,& quida nigri,& nigredo quae cft in eis , no eft nifi propcec ampliore mora qua ipfi procraxeruc m arbore fua , 8C funt pinguiores 8C carnofiores citrinis in colore,propterea quia ipfi fecerunt moram in arbore,quare ipfi receperiic amaritudineampliore^&illiquicolligunturacerbifuntcitrini.Etquadouolumus praparare eos ad dandu in potu,terantur 8C infundarur in aqua calida , 8C colentuc 6c proiciarur fuper colatura zuccarii 8C tereniabin , ad reprimenda ftipticicace eo^, ^^f ^ £ ,*■* I -~m t^ m^ J% u — ^ ^m m m rn.~m.rn. Ia j-^*_ __» ~^ ^^ m Am _m. mm _r-^_ m _-_ 1 _. _• »-- _ .__.__ m. .^ ~» _/* *_. ^ 4 6<:2uccarucumhocabftergicfuperfluitates,&facitpra!parareoperationemMedi^ cinarii , 8C iuuat ad erjciendas fuperfluicaces,8£ propter fuam abfterfionc ponitur iu pulueribus,quiponunturinoculo. Quiuerouultadderein bonitateprtfparario* nis eoi* coquat eos cum prunis,&: febeften,& iuiubis, 8C tribuat, quia m iftis Medi* einis eft uifcofitas quae reprimit ftipticitatem mirobalanoic&admifcetur uifcofitas earumcumftipticitatemirobalano^,&fitMedicinaiuuatiua. Quiuerouulteos potaretntoscumzuccaro pra?paratoscumoleo amigdalaru dulciu,accipiatexeis ^uantitatemo.rJAifqjad.iir).fiuultacciperefecundiihuncmodu,8cfidecoquuntuc a.x.5.uf<$ad.xv.&fecundiihuncmoduaccipiunturindi. Sedmirobaiano^citri norum dofis mtofn efta.j.v.ufij ad,vrj.pra:cer zuccaru quod admifcendueft eis, 8C fi infunduntur in aqua caiida a.j.x.ufq^ ad.xv. Et omnes quidem fpecies mirobala norumquandobibunturdirroluti,autinpulueredeficcantpoftremonaturam > &: quando qtK-euis fpecies mitobahnoi* infunditur in aq ua calida, ablato nucleo inte rion,& trita carne,deinde bibitur aq ua illa,laxa t uentrem laxatione leui,abfc3 nocu mencQ^ouia omnis Medicina cutus fubftacia fumitur trita, fimplex fiue c6pofira,in* ducic lnBorem in ftomacho, quonia nacura laborac multu circa ipfam , fed quauda mfundituraucdecoquicur,8dexcrahicuruirtuseius,&proi)citureiusfubftatia,eftle uior natm x , 8C dcfcendit uelocius a ftomacho , 8C ifts tres fpecies mirobalanorum mifcentuc S I M P L I C I V M. sj . mifcentut cum tamarindis,q uonia tamarindi extinguut cholera, 8t abfcinduc nau^ feam,8£fedancuomicu,&irnngm unguuntcaloEefebriujiifiquianocenttLiffiedbuspropteracetofitatcquxeltuicis. D E R O S A- CVIH. NA rd, id eft rofa. Galenus» ) Subftantia eius eft compofita ex fubftacia aquofa 8C fubftancia calida temperata cum duobus alr)s faporibus,uolo dicere ex fapo tx ftiptico 8C amaro,nifi quia ftipticitas eius eft in quantitate tali, cp corpora haben^ tia uirtutem fluxam, no poffunt diffoluere uirtutem eius,8£ femen eius eft ftipticius quam ipfa,8£ in rofa q uidem cumi ftipticitate qux eft in ea , eft dulccdo 8C amaritu* do 8C fimilitudo acuitatis, uel mordicationis pauca?. Et uirtus eius prima infrjgidat 8C deficcat,8£ femen eius eft plus deficcatiuum . Et uirtus eius tertiacofertapoftema tibus fanguineis in principio eorum,8£ oportet cj> recipiatur recens ex ea , 8C abfrin? danturfummitateseiusaibgcumforpicibus,82refiduuteratur&exprimaturfuccus eius,8£ ponatur in umbra donec ficcetur SC referuetur pro Medicammibus ocuIojl*. Sed oleum rofaceu eft in natura fui mediu,incer nacura olei 8C nacuta rofarum,8£ cftMedicinacumquacuranturapoftematafanguinea inaugmencoipfoic,8£cum hoc etiam confertin declinatione ipfop>, 8C in oleo rofaceo eft uirtus penetrandi ad profundiicorporis,8<2:humeaatcorporaficca,8iconquaffaturcumaceto,8<:inun^ giturcaputcumeo,&confert doloricapitis fafto a calorefolis, 8£quando roHc dc* ficcantur,oportetq» deftcceiicurinumbra,8£c6moueaiicuraffidue. Etiterum Galc nus dixit in tertio,quod aqua rofacea eft frigidior,complexione temperata, non ta- * men multum 8C ipfa quidem eft fubtilis multce fubtilitatis , 8C fignum in hoc eft,cji rofa deficcacur cico,ideo quia in ea non eft aliqua uifcofitas,8£ quiaodor eius uincit fupcrodoremoleorumodoriferogi',proptereaquiafeftinat82repletuiasodoratus ancec|adeum perueniancodoresalrj,quifuncadmixcicumeis. Diofcorides.) Ro fa eft frigida 8C deficcata,ex ea eft plus ftiptica qua redens, 8C oportet cp accipiacur r. cens ex ea,8£ abfcindarur album cx ea cum forpicibus , 8C teracur refiduu eius, 8C cx- primacurfuccus eius in umbra,ponacur expanfus fuperaliquod uas,donecinfpiffe* tur 8£reponacur pro Medicinis oculo^,8£debet deficcari in um bra.ro fa,cum affidu atidnereuoiutionis8cragitationis,&fuccusrofaruficcus,quandocoqutturcumui> no,confcrt dolori capitis ^oculo^ 8C aurium, 8C confertgingiuis, quando fit cum co collutio oris,8£ano,quadolinitur fuper eumcum pluma.8c" matrici,8c:inreaino teao,8icoquunturfoliarofaru,&nonexprimunturfinecapitibus,&fitemplaftm cum eis,8i conferc apoftemacibus calidis qua? fiunc in mirach,8i humidicacibus fto machic^erifipilla?,8iingredicurrofaficcainpluribusmixcurispuluerumquicurac hulcera 8C ingredicur in cohoi quod adminiftracur ad infrigidados oculos. Sed ic men quod eft in medio rofar , quando puluerizacur fu per gmgtuam , ad quam flu> unthumores,confertmultum.Sedcaputrofa^quandobulientmaqua,c^bibitur, abfcindit fluxum uentris & fputum fanguinis. Sed trocifci didi dyarodon fiunt in huc modu. Rccipe rofaruin quibus no eft aquoficas extranea aur.xl.& nardi aur.v. 8C mvux aur.vi.8t- tcrantur 8C fiant trocifcfpoiiderantes.uj . anoloiat iinguli, 8C Uc* centurin umbra, 8C teponantur in uafe terreo , obturato capite & quidam addunc his jm.cofti 8careos ex ccrra qux dicicur Oris tantundem , 8C coficiunr eos cum mel - ie £ acetb & uino,regionis qu* didtur Chios , 8C utuntur eis mu leres quando uo^ iurit auferre fcetorem fudoris,8£ faciut ex eis inaures odonferas,& alia monilia q— B fupendunt in collo fuo, 8C teruntur m trocifci 8C puluerizantur fupcr tocum corpus in exitu balnei,8£ poftquam deficcatum fuerit corpuslauacur cum aqua fngida. Hachim eben hunai. ) Aqua rofacea prohibeccurfum humorum ad oculum. Acabari.) Aqua rofacea conferc fincopi , quando btbuncur de ea aliquoc hauftus. . Hunain. ) Iii cvriaca, rodi fortificat membra mtrmfeca, & ftipticitas em penecrar propcer amaricudinem qua: eft in ca , 8C dictcur in hbro oculorum , qoodgj^ mDcicicas 8t refolucio 8?ficcicas. Aben mefuai.) Odoracio rofar contcrccholcncis, . -- h j acutas c D ^ DE TEMPGRAMINTIS _cutas,& confert doloribus a calida cauffafaelis , 8C mouet fternutationem habenri cerebrum calidum,& quando conficitnr cum melleaut zuccaro , abftergit quod eft in ftomacho ex humore phlegmatico. Rafis.) Expertus eft alius abf$ me,& ex ami cisnieis,quiaccepitexfolr)srofarumrecentibus.x,numero P &fecerunteumaffella^ re.x,iiicibus,6c fimiliter facit fuecus eius, ueruntamen ficca no eft laxatiua , 3i ex hoc fignatur,quod uirtus amara eft in ea qua. abftergit,& quando rofa deficcatur,fitfti* ptica,quia feparatur ab ea amaritudo, 8C ficcitas quidem in rola eft pauca , quia ipfa eftcompofitaex ftipticitate &amaritudine,qu_cquidem abfcindit libidinem ,8_ forti D E S O R B A. ClX Aror,ideftfaciensappetitum,&eftforba. Diofcorides.)Eftarborfpinofa,fo ^lia eiusfuntfimilia nauarico , 8C habetfrudum paruum fimilem malis paruis _ onum ad comedendum,8£ unumquodcg pomum eius habet tria offa, 8C ideo nc mirratur triconium,& eft eius expofitio trium granorum, 8C eft ftipticus,bonus fto macho,cum comeditur 8C retinet uentrem. In regionibus uero Icaliae eft aliafpecie zaror,quam multi uocant epimelidam,cuius femen eft rotundu, 8C frudus eius bo nuseftefui,8Ceftfimiliterutfuperiorftipticus,&:tardematuratur. Galenus.)Fru ftus eius eft ftipticus,ftipticitate forti, 8C in folrjs, 8C in fummitatibus eius eft ftiptici tas.Et uirtus eius prima eft frigida. Et fecunda eft quae prohibet. Et tertia retinet ue» trem retentione forti. D E A L K A N N A. CX V Enne,id eftalcanna. Ifaaceben amram. ) Flosalkanneeftfimilis floribus myr ti,nifi quia eft ueiut in racemis , 8C flos eius cft albus, decliuis ad glaucedinem, i odoris. Diofcorides.) Eft arbuftum habens folia fuper ramos fuos, fimilia fo* Irjs oliua? , nifi quia funt latiora 8C molliora 8C uiridiora , 8C habet florem album, fi* milem uinea. boni odoris,& femen higrum,fimile femini adis , 8C quod deipfa ad miniftratur,funt folia 8£fummitates eius. Galenus. ) Subftantia eius eft compofita ex fubftantia aquofa,calida cum temperamento,8_ ex fubftantia terrea,frigida,8£ fa poreiuseftftipticus.Etuirtuseiusprimadeficcatfinemotdicatione.Etfecundauir^ tus repercutit 8C diffoluit. Et tertia uirtus prohibet dihtationem cobuftionis igniy, quando coquitur in aqua,& prorjcitur aqua illa fuper locum combuftionis , 8C ipf: adminiftratur in Medicinis erifipilla_,8£ cofert hulceribus oris,qua_ non funt ex cauf fa extrinfeca,& proprie hulceribus qua_ funtexfpeciebus alcola, qua. fiuntin oribus puerorum. Diofcorides.)Virtusfoliorumeius eftftiptica,8<--deo quandomaftt cantur,curantalcola,8£ hnlcera qure fiunt in ore, qua? dicuntur pruna , 8C fit cmpla* ftrum cum eis apoftematibus calidis , SC confert 8C prorjcitur decodio eorum fupec combuftionem ignis, __ quando teritur,8_ infunditur in aq ua aftaroticos, 8C liniun tur inde capilli,fiunt rubei,8<- flos eius conteritur,S_ fit emplaftrum cum aceto forri, confertfoda,8_ unguenta qua_ fiunt ex ea,molliunt netuos. Mefeeah. ) Facit in mu lieribus id quodfacitfanguis draconis» DE LAPACIO ET AGETOSA- CXI- Vmadh , id eftacetofa. Diofcorides. ) Acetofa quredam eius fpecies nafcitur ^ _ in paludibus 8C locis aquofis,8£ folia eius funt dura, 8C habent fummitates acu tas,8_ eft alia regalis,lata habes folia,fimiIia folrjs fide, diffimilis a fupradida, 8_ eft alia filueftris,folia habens pulchra , fimilia folrjs plantaginis , & eft quarta eius fpe* cies qua. eft montana,fimilis acetofne agrefti fupradidar, ftipitem habens durum,8£ fummitates acutas,8£ non eft magna, 8_ habet femen, 8C fuper ftipitem habet ramu los plures,& eft acuta,acetofa. Galenus. ) Acetofa eft duarum fpecierum,una earu eft infipida in fapore fuo. Et uirtus eius prima eft uirtus ficut ficl? . Et fecunda refob uit.Secundi uero fpecieifaporeftacetofus. Etuirtus eius fecunda refoluit8£mordi cat.Sed femenacetofa. habetinfaporefuo ftipticitatem manifeftam,adeo quod cu rat hulcera inteftinorum,8£fluxum uentris. Et uirtus feminis acetofa. magna. ,8c eft ilU M A * B .\ 91 w illa qu# nafcicur m paludibus,eft uirtus debilior hac.Et dixit in libro de dieca,quod acecofa infipida poceft dici quod eft ficla agreftis. Et dixit in cyriaca, quod foli.i ace tofetexancuentrem,8£femeneiusftringiripfum. Sindaxar. ) Confert emonhot- dibus QC ebriofis. Diofcondes.) Omnes fpecies acetof? quando coquuncur,moN liuntuentrem^&quandofitemplaftrumcumeiscrudis^mixtis cumoleo rolaceo, 6daoco,refoluuntapoftemataqLKTdicunturnialcandidas,&funt illaquarnomi^ nanrur faui,8£femen eius bibitur cumaqua 3C uino , &. fimihter flos eius , dC confe* runt hulcerationi inteftinorum , QC fluxui antiquo, 3C naufea?, &C pundur* lcorpio* tiis ♦ Et quando bibit ipfum aliquis,fi poftea pungacur a fcorpione,no nocet ei pun* ctura. Et quando ex radice iftarum fpecierum ,quas diximus,coda cum aceto fit em plaftrum,aut fine aceto,curat fcabiem hulcerofam , 8d impetiginem , 8C excoriacio* nem,qux accidit in radicibus unguium . Et oporcec,quod antequa fiat emplaftrum cum'eis,quod fiatlinitio cum nicro,8£aceco fuper locum infole. Et qaando deco* aioeiusprorjciturfuperpruritumquifitincorpore,autfuccusacetoffinil'ceturcum aqua cum qua fii batneum, fedat ipfum , SC conficitur cum aceto, Scfit emplaftrum cumea,8aefoluitduriciemfpienis:8<:quidam fufpendunt radicem acetol* fuper illum qui habet fcrophulas,a<: dicunt uiuari inde. Et quando tentur , & ftc inde na fale cum ea,abfcindit curfum antiquum humiditatum a matrice, SC quando coqui? tur in umo,& fit cum eo collutio oris,confert dolori denttum, 6C quando uinum 111 quoipfacoquitur,fumiturinpotu,curatiftenciam,8dfrangiclapideuefica:,&pro^ uocatmenftrua,&:confertpunaura!fcorpionis D 8iaquauiquadecoquitur,ied.itau rium dolorem,8£ quando ipfa coquitur 111 uino,&: fit cum ea emplaftrum fcrophu* lis refotuiteas. Etacetofa quidem maiorqua: nafcitunn paludtbus,eft ciuidem uit cum fpeciebus quas diximus D E T R I B V L O cxir. d eihtrib Diofcorides . ) Sunteius duarfpecies , una agreftis tur HAiacl},iaeir,triDLuui. u«uiiuim».; J u,u ^«u.v. ri; « „... 6 fcens m fterquilinijs,&: iuxta flumma , cuilis folia func linnlia folrjs portu nifi quia funt nunora,8<: habet ramos longos fu per terram extenfos , &C prope i\uitfpinxduraT.Secundauerofpcciesnafcituriiifluminibus,cuuisranueleu fuper terram,habetis fpinas occulras,& folia lata,et ramulos longos,m quibus ltmc folia 8C habct fti pitem,cuius pars fupenor eft groflior infenon, 6C cil 111 ea res adh.e rens eifubcilis,ficuccapilli aggregata fimilis fubula? ueUpma^uel aaileO fpmics, X femeneius eftdurum,ficuc femen altenusfp Subftantiaeiuselt «.o.npof.ta ex fubftantia humida , pauca: fr.gid.tans , 8C fubftamia f.cca nonpauc; E f.ccitatisrccundumfuamfrigtditatem,8£mudquoduincitinf.lucftr.,eftfi.bftanc.a terrea 8C quod uincit in alia , eft fubftantia aquofa, 8cfapor agreft.s eft ft.pt.cus. Ec utcusmbuliprimaeftfrigida.Ecfecundaeftuircusqua.prohibec.Etceraaconuen.^ Squxp»hib«apoft.inat.«did*n«confiniienta.:«unin«^t«quideni confert omn.bus membris,ad que fluunc humotes. Sed femen cr.buh agreftis q ua.i contercomi. Diofcorides.)Ambsfpecies hmus infngidac dobibitur/rangitlapidemrenum . 8C ftiDticanc,& fic emplafttum cum eis apoftemanbus cahdis.Sc mtl<.«... «*».. »~- u S„„, ilmhm 8C pucredines qui fiunt in ote , 8C dolorem gmg.uamm,&. ex* pt,S K u s* S admmiftracur in cohol 8c femen eius dum eft humidum, Et Tapidi renum 6c uefica: , 8C quando drachme duc b.buncur de pcma fpeoe .p^uT&iffcemplaftrtuncumea^onfettmorfui tyri, 8C qt.ando b.b.tut cumu.no, con1ercMedicimsmomfetis,etqnandodecoaioe,ustoraratfupetlocaub.f»nrpu hce occiduVo aUeue t oqninaldmtinflurai..equoddi a curSatromas s .nreg.one Bad«has darut ab incolis ill.us loci ammahbus pro cibo , »£ eft h»raida he ba infius 8L A femine eius faciunr panem , nam ipfum eft dulce , & nucrit, 8C ucoucw IU [ eof co "rlnci. Sindaxat eft bonus joloa uefic S ,8c ftrangun* , 8c aug* mentum efficic in fpertmte D E B P A T I C A- cxiu * • h 4 Hazez ?z DETEMPERAMENTIS G ¥ t Atczalfachcr;id ^e^atica. Galenus.)Nafciturinlapidibushumeftis,8£ ditfupcreamtos,8£fimilislenticulxaqu?.Etuiitusciusptimainfngidatinfn*. gidationepauca,etdeficcat.Etfecundaabftergit,quoniaipfaacquirttabfterfione8C cleficcationemalapide 3 etinfrigidationeiiiabaqua.Ettertiaprohibetimpetiginem 8£apoftematacalida. Diofcorides.)Quandofitemplaftrumcuea,abfcinditmen ftrua,8£ fedat apoftemata calida,& cu rat tmpetiginem , St conficitur cum melle, SC confertiaericie,& fedat apoftemata lingu? ,et prohibet fluxum humorum ad mcn\ brum,eft enim ficca SC ftip D E P I R i S- GXIIII. Vmcchtcfunt pira. Galenus.)Subftantia piri eftc5potita exfubftantia terrea. ^ ^SC aquofa,8£fi uis,potes aliter dicere,fcilicet, cp una pars eius eft frigida , &alia temperata,etfapor pitieft ftipticus cudulcedineaquofa.Etuirtus eius prima quado apponitur extra,eft q> dcficcat.Et fecunda fimiliter extetius abftergitabfterfioe pau* ca,8£fortatfis coglutinatuulnerafitiealio Medicamine, fedinterius quandocome* ditur,fortificatftomachu,et fedatfitim.Silueftre uero eft magis ftipticu,et pks defic catiuum,et ideo plus incoriat,et erigit ftomachu,et ideo plus coglu tinat uulnera, SC prohibet cur fus humoru. Diofcorides.)Sunt ex eis fpecies mult?,et omnia funt fti ptica,et propter hoc adminiftrantur in emplaftris qu? prohibent eurfus humoruad mebra,et comeduntur,et decoftio eoru bibitur poftq? funt deficcata,& ftringut uen trem,etquado comeduntur ieiunoftomacho,nocent,etfuccusfolioruarbpns eoru c6fertpunautisuenenofoR-,etmorfuityri,8dquadofitemplaftriicueis,c6fertfimili terin hoc.Silueftria uero funt ftipticiota domefticis,fimiliter et folia eorufunt ftipti ciora,etcinisligni arboris piroruc6fertfuffocationifungOK,&quado pirafilueilria coquuntuLcufungis,n6nocctcomedetibuseos,&foliaarboriseoruet,fummitatcs funtftiptica. Aben mefuai.) Proprietas piri domeftici etfilueftris eft, quado coqui q tur quodcuiicg eorum cu fungis,q> aufert maliciam ipforii, SC maiora ex eis funt foD* cf parua,& pira quidem funt nutribiliora q? citonia , 8C rob piroru ab^ fcindit fluxum cholericum,8£ incoriat ftomachum,8£ pira proprie generant &oportet qnod fumatur poft ipfa uinum mellis faftum cum fpeciebus, DE BARBA HIRCINA SlVE hypoquiftidos. GXV» Ahietalteis,ideft,barbahirchia. Diofcorides.)Eftplantaquejiafciturinlocis petrofis,habens ramulos multos lignofos,no longos, SC habet folia rotuda du ,fuper qux eft ficut pilofitas,8£funt ei dua? fpecies,fcilicet mafculus SC foemina. Et mafculus habet flore fimile herbilie,et fcemine flos eft albus, SC in fapote eius eft fti^ pticitas. Galenus.)In fapore eius eft ftipticitas no pauca.Et uirtus eius prima eft fri gidain quantitate,q> caliditas eius fittepida,8£eftficcain tertidgradu. Etfccuda^eft uirtusquec6glutinat.Ettertiaeft,fiaccipiunturfoliaeiusrecentia,cV;teruntLir,8fuccusbarbehircineftipticatftipticitatetemperata» Diofcorides.) Virtusfloris eiuseftftiptica,quandobibitur trituscum uino ftiptico,confertfputo fanguinis,etconUenithabentibus hulcerainteftinoruni,quando accipiturdeco bis in die,8£ quando fit emplaftrum cum eis,cofcrt hulceribus fraudiflentis, ne augean tur in corpote,8£ quando mifcetur cum mum SC oleo,confcrt combuftioni ignis,8£ hulceribus # SIMPLI C I V M 9> hulceribusantiquis,ecnafcicurmradicecuffusMec^^^^^ ™ &t eft res fimilis balaufti$,& eft de eo,cuius color eft fmaragdinus , 8£ de eo,cuius c lor eftglaucus,exprimirucfuccus eius,ftcucexprimitur fuccus acacte. Etfunt quidam qui deliccant ipfum prius,deinde terunt,<3£ fundunt in aqua,et coquut,ct ftt ex eo,fi cnt exlicio.Et uirtus eius eft ficut uirtus acacix, nifi qa uirtus huius Mcdiciue cft plus ftiptica,et plus deficcatiua,et quado bibtcur,et fit dtftere cu. ea,cofcrt fluxui antiquo, mlceribus inceftinoru,ecfpuco fanguinis,eccurfui anciquo humidiratu a matncc. Bcdigoras Tacarirh.) Propriecas eius eft cp ftringit ucncreni, &faiiguinis fluxum. Paulus.) Virtus eius eft fimilis uirtuti balauftt£,& eft Medicina fortis in omnibus egritudinibusrluxuum,quoniamipfumdeficcat,&fortiftcatmembc;i* D E ROBILIIS- ■ CXV». M Es,id eft,robilia? , eft granum parun m ficut orobus magna , uiridis coloris,Sc _fplendidi,habetoculuficutoculusniiamia?,pupillatamennigttore,cumaibe dine,S£ herba eius eft ficuc herba phafeoli, & eft in uaginis ficut phafeoli,& colligit in uiridarrjs,& comedicur ficuc comedutur alia legumina , & radix ctus in Jttienien nominacur arcam : & func quidam qui errant in cis , utentes eis loco phafeolorum. Galenus.) Mes afftmilacur fabis iu tota fui natura , pra?rer,| ili duobus, fcilicec,q» no inflat ficut faba,& eft tardioris defccnfionis a ftomacho,^ faba. Mcfeal. ) Mes eft frigidum in primo gradu,cemperatum in humiditate & ftccitate , ueram eft ma* gispropinquuficcitati^generathumoreslaudabtlcs^eftpaucinutrimentijniul tam habet fubftantia,ficuc omnia legumina,bonum tacic chimum , & non cft mul* tx inflacionis,& conferc membris conquaffacis uel concuffts, quando fic emplaftru cum eis. Albafari.) Mes cft frigidum in primo gradu , ccmperatum tn hum.ditate! etficcicate,nifi quia declinat ad ficcitatem. £r de proprietate eius eft, quado ttccit co emplaftrumembrisconcufftscl<:fraftis,fedardolorcipforii,&aq trem a &ipfumgeneratboiiumnutrimencum Exprimicuc ex nies (u tt cus quiconferthabentibuscatarrum,&:tuffimetiam,ficutcxprimitur euam i fo bis &inflammacio eius eftminor qp ex rabis, &cicius digeritur. Ruffus . ) Mes eft fed eciam deficcac quam faba,& minoris inflacionis , & non humeclat iicut taba DE BDELLIO- CXVII MOIechil de macht ,iden:, bdelliu m de mecha,eft atbor iunct , & maturatur t Mecha,& comeditu r,& eft dulcis,fed m Hifpania non maturatur , fed eft tor titer ponticus,paucar aquofttacis,& eft afper. Aieyfe.)Eft ftipticum fngtdum,ftr«ti git uentrem,fortiftcat ftomachum. Sed cifilio eft cor iftius arbons,&nacura eius cit ficuc nacura palmarum. D E PALMA, ■ CXVIir- MAchla,tdeft,palma,diuidituEdiuifionibus,namfuntrami>ius,etfuccus^ramo rum ipforum,& ciftliones eius,& fummitates ipfius fme cacumme,& cft iliud quod prTus P coagulatur,& cortex cacuminis eius,& eft lafr.,& kafa, * ^ « £ £ tmmaturum,quodeftficutagreftauua!incoparationeeftbalach. Calenus.)butv fa teoida & terrea frigida,fed corticis & fummitatis fubftantta cft m iupia ficcioi,i£ noTeft m eo humidnas a iqua,& fapor tonus arboris eft fttpttcus Et utrtus etus pc* rdeficca^corcexcac^^ tione.Ecfecnidauircusrefoluic&aggregac.Ecuircuscorticiscacumtnisttrtia,eft^ tusqu,conferruulneribuspurr^^ nt oris ftomachi,quando applicatur extertus , aut fum.tnr m potu D ™ [ ™^ Palma autumni tempore maruracur poft maturattonem Mg^ etus afftmilatur granoben,quod affertur excerr.s Arabum ,* ******* f™ ™*> eftinodore fimiiis odori ciconior«m,&cunc nominacur NM^ & eft plus reftriaiuum,& eft poncicus. Qui ft bibacur cum u M ,0 ^^d^„" aihumidittnimanriqawumaiiutte.acablcin^^ J 94 DETEMPERAM E N T I S C ^quandoemplaftratiircumeisjconglutinatuulnerarecentkjqtiandodimitdrai? balach donec fit baffa,nominatur panchiotoma , 8t baffar eft plus reftridiuum qua chesb,nifi quia facit foda,8£quando Comeditur nimis ex eo,inebriat,fed chesb con fertfpuentibus fanguinem,8d" dolori ftomachi,& hulceribus inteftinorum, 8£dolo ti uefica?,quando emplaftratur cum eo trito ctim citonrjs 8£mum,diffolutis cuoleo florum uitis,8£ maxime fi fiat cgrotum^ quando comeditut cum pineis,curat afpe titatem gutturis^Sed deco&io baffar mixta cum uino ueteri,quod dicitur baromaii* 6Cbibitur,&fedatinrlammationemftomachi,&fortificat caloremnaturalem,8£ quando interius album. Aben mefuai.)Virtus cyfilionis eft frigida in fine primi gradus , ficca in medio eiufdem , confertcholera?, 8C calori, 8C acuirati fanguinis,&: eft grauis ftomacho , & ftringit uentrem, nutrit nutrimento pauco.Et proprietas eius eft,cp curat dolorem ftomachi. Rafis.) Cyfilio fedat flu xumfanguinis,& prohibetquodgeneraturin ftomacho deinflammationibus, tat dedefceditadftomachifundu,&adeiusdefcenfione,iuuatcincibercondira,etalia eleduaria calida. Alius cyfilio qn comeditur, et qfi coquitur, facit ea qujE facit kafri. D E G R A M 1 N E. CXIX- VEgem,id eft,thel,id eft,negil,id eft,gramen. Diofcorides.) Habet ramos ha* bentes nodos,qui expanduntur fuper faciem terra?,& ex ramis eius germinan* tut radices exeuntes a nodis ipfis,8£ figentes fe in terra, &radices eius haber nodos, foiia eius funt oblonga, acutae fummitatis , dura ficutfoliacanna? parua?,radix eius admi,niftratur in Medicinis. Et ex gramine eius eft alia fpecies 3 cuius folia,8£ rami,et radices funt maiores cp fupradifta,quod quando comedunt animalia,occidit ea,8i maxtmeilludquodnafciturinBabyloniainuijs,&quodiTafciturinCiliciaetiam, quando comeditur a bobus,apoftemantur.Sed illtid quod nafcitur in coffos,habet ptures ramos «$ alia fpecies, 8C habet folia fimilia folrjs lebleb , 8C florem albu boni odoris,8ifemenminutu,inquoeftiuuamentu,8£radicesquin9autfexingroffitu* dinedigiti,albas,molles,dulces,6 eft ficcus uei humidus,et quado eft dulcis tiel acetofus,uel quando eft recenter coile_tus,uel quando eft bene maturus,quonii in fucco eius eft uirtus ftiptica,que retinec tientre fortiter,et in humido et reccter coH ledo fimiliter,fed minus propter aqueicate que. eft in eo,qu? refiftit ftipticitati fue n _. _ ' * M _ _-% '• _/* • • •* 4 • ' _.*__! -1 _ f~__ --*-,-__ * I-_ _-v *• etitu.Ecdicuc turali, S_ maturtis dulcis eft minus ftipticus omnibus alrjs , et citius defcendit ab ore ftomachi,propter dukedine qu? eft in eo,8_ omnes uniuerfaliter funr frigidi et ficci tnprimogradu,etftiptici. Rafis.Nabacheftfrigidusetficciisinprimogradu,ftitii git uentrem,reprimit cholera,& dulcis eft minus in hoc,8<: ufus eius nimius inducic faftidiu. lfaacebenamra.)Nabacheftficutforbainftipticitateetfrigiditate^etplus ea in ficcitate,& qfi comeditur antecibu,eft melior,quia prouocat app< aliqui,t£ huiufmodi res quefunt nimis ficce,qninueniuthuniiditaces in ftomacho. et inteftinis,premut eas,et inducut fluxii tictris. Aben mefuai.)Reprimit cholera,y i ( A jr^i Artamum,id cft churtal. Diofcorides. ) Eft hcrba qurc habet folia 8C calamum V_vfiniilia folijs,8C calamo frumenti,& calamus eius habet nodos,& in fummita cccalamieiuseftgranumfimilegranoanterx^ellincorticcfuo diuifuminduo, 8£duogranainmccmiuncla. Galenus. ) HocgranumadminiftraturinMedicina, 8C eft ficut hordeum tn uirtute fua,nifi quia in fapore fuo eft ftipticitas. Et uirtus eiu s primaeft frigida frigiditate pauca,8cficca.Etfecunda uirtus refoluitfmc mordicati* one,Ettertiauirtusconfertfluxuiuentris» Diofcorides.)Hocgianumconfertinem plaftrisficuthordeum,8£fitexeo fimila conferens ad fluxum uentiis,faftoexe;i emplaftro 3 8£ quddo fiunt ex eo pultes,iuuant ficutaqua hordei, 8£ coueniunt tufli» DE F I C V L V P I- CXXVII H Atiladib eft ficns lupi. Diofcorides.) Arboris huius folia funtfimiliafolijs cito 8C frudus eius eft fimilis prunis in quantitate bensnncleumj&quandomaturatur^declinatcoloreiusadrubedinem^&quando comeditur,rcmanetin ore fubftatia fimilis eius qua: remanet ex ficubus. Galenus.) Arbor&frucluseiusfuntftiptici^fruduseiuseftmaiusftomacho. Diofcondes.) Eft malus ftomacho,8i opilat cito,8<: inducit ftuporem. D E C A N NA- CXXVIII- Afab,id eft canna. ) Canna Perftde eft illa eadem qua? eft Hifpania?. Diofcori- des.) Cannarum quardam eft qux nominatur haftos,& cft illa qua? non eit in^ is inanis, ex qua fiunt haftar fagittarum , 8C eft quaedam qua? nominatur biblaSj ^ 8C eft fcemina,& eftalia quae nominatur fyringias, 8C eft ambari , 8C carnofa,nodos * habensl6ngos,aptafcriptoribus,&aliaqu?ertgrofla,inanis, nafcens propeaquas, 8C nomtnatur runchas,& a quibufdam dicitur cochrias, 8C quidam nominant cam caraminos,8ieft iila que nafcitur in paIudibus,uolo dicere quod radix eius eft mtec radices iuncoru,&: eft ad fubtilitatem tendens, cuius color eft fere albus. Galenus.) Foliorum canna? recentium uirtus prima eft frigida,frigidirate pauca.Etfecunda eft g in quaeft abfterfio,fed cortieis eius adufti uirtus eft fubtilis, in finefubtilitatis refolu tiua,8£ cft tn eo cum hoc magna pars uirtutis abfterfiux, 8C fedatio cius eft amplioc deficcationeipfius. Etuirtus tertia curatalopicia,fado emplaftro cum eo, fed m ra* dice eius eft ponticitas ftne punftione . Et uirtusfecundaattrahit 8C abftergit. Et ter- tia quando mifcetur cum bulbo , attrahit ex cor pore fpinas 81 fagittas , 8C oportet cp caueatur ab eo , quod eft in fummitate canna? fimile bombicmo , quia ft tngredere* turinaurem,induceretfurditatem. Diofcorides.)Quandofitcmplaftrumcumra* dice canna: fola,au t cum bulbo, attrahit ex membns ftipttes 8C fagi ttas & fimilia, SC quando fit emplaftrum cum ea 8C aceto , confert dolori qui fit a percuffione neruo* rum&doloridorfi^cumfoliaeiusterunturrecentia^ponunturfupererifujilla, 6C apoftemata calida cutant ea, 8C quando ex cortice eius combufto ht emplaftrum cum aceto,curat alopicia, 8C flos canna: fi ingredit tn aurem,deftruit auditu,^ can* mqu«dicitcartarios,faeiteafdeoperationesquasfacitillaquxdicitafFragamtafu 7 D E M. A L O G R A N A T O I & balauftia. CXXIX KVman id eft malumgranarum. Galenus.) Sunt ex eis acetofa Kdulcia.Et nir* tus cuiuWeotum eft fecundufuum faporem,« fapor totius granan « grano* ,um pfius eft ptus ftipticus quam fapor fucci eius,« pluns f™"™^™ ■£ ro eiusin hoceft forcior grano ipfius,« corpus granati quod cadic ab arbore,eft ad- hucplus in hoc quam cortex. Diofcorides.) Omnia granata funt bon, ch.m.,& bo S™cho° amen pauci func nucrimenci,&dulcia qu.dem ftint mehor.s ftpons nifi auia inferunt calidiatem llomacho.quamuis no multam inflanonem, & id«o 3nc tu tum conuementia febricicandbus , & ™° ( *™^omubonK frigidaco, « func plus prouocancia urmam rel.qn.s granac.s , n.fi qu.a ^no iunt bom fa^oris acfuncftiDtica fedquorumfaporeftficurfaporcuni,funcmedia lncerala &mnae anati^ Setofi quando deficcancurinfole^rerunrur&pulueniancuc iu. V 9* Dfi T'E M PE R ASLEN T I S C &admteftina,&mfuiiduntutinaquaplu^^^ eaincm,8iconuemtadniixtiocotumaquis,inquibusfitfcffiopropterhulceraiutc ftinorum, &ctuium humiditatum matncis antiquum , 8C quado fuccus granorum craiiatoLum } &maximeacetoforumcoqLiitLir,c^mifceturcummeilc,conferthuice ribus oris 8C ani 8C panaricio,& hulcenbus fraudulcntis, 8C dolonbus aunu,& hul* ccnbus qil« fiuntintra nares. Et balauftia eft ftiptica,deficcatiua,ftringitgingiuam #conglucinat uulnera eriam,quando funtcum fuo fanguine,&: facitin hulceribus id quod factut granata,& fitex decodione eius collutio oris pro gingiuis fanguino* ientisS«:dentibuscommotis 5 6<:fitexeaempiaftrumcrepatura?,quadointeftinade fcendunt ad oflfeum.Dixerunt quidam qnod quando tranfglutiuntur .iij .balauftiac integnedeminonbus quarreperiuntur, pratferuant fumenteillo annoabophchab mia,^exprimiturfuccusbalaufti«ficutcxprimiturabarbahircina.Etuirtusquide corticis granati eft ftiptica,6<:coiifertad omnia ad qua: balauftia &decotfio radicis arboris granati,quando fumiturin potu,occiditafcarides. Ruffus. ) Granataaceto faconferutcardiacediaphorettcx,addulciafuntfacilisdigeftionis. LiberdcMedi* cinaantiqua,granatum,abfcinditlibidinem. Abenmefuaioauandoacetofumbt bitur,cofett fluxui ftomachali qui accidita choiera,& fyncopi qui accidit ab eadem, 6c prouocat unnam cum fubtilitate fui acetofitatis , 8C confert ungulae oculi,quan* do fitcolyrium in eo,& de proprietategranati eft,quod aqua eius confertinflama* tioniqua?eftinepacepropternimiupotumuini,&maximeamarumctiacetofum cx eo. Et rob granati,quando fumitur cum laflucis , confert cholerar 8C phlegmati, &incoriatftomachum,8dftringituentrem,&prouocacappecicumcibi,&:confert pregnantibus. Et fauich granatorum, reprimit impetum choler?,&: incotiat ftoma chum,S£ ftringit uentrem,& prouocat appetitum fua acetofitate. Et firupus grana - * torum fimplex,eft bonus inflammationi ftomachi,& febribus,8i uomitui,et fluxui _ uentris, 8C epati calido , 8C pregnantibus , 8C quando exprimitur dulce 8C acetofum D exeocum carnofitateinceriori,laxaccholeram,cV:forcificacftomachucumfuapoir ticitate,5<: dofis eius eft libra media cum.?.x.zuchari. DE SPINA ARABlCA. SVcaha,id eft fpina Arabica. Rafis.)Eftmegailem. Diofcorides.) Achantis Ara* bica eft diaiifpma Arabica. Galenus.) Htec herba eftfimilis plantae bedeguard, nifiquia uirtus eius deficcat&ftipticat, plus ed&frudus 8£radixeius eftfortior res qnaz fit in ea,& ideo radix eius confert nimio fluxui menftruoru, 8C confert in omni busa?gritudinibus,iiiquibusconfertbedeguard,8dfruduseiuscV:radixc6fertapo^ ftematioiii uulua?,&apoftematibus ani, 8C radix eius incarnat hulcera , quia in ipfa cft uirtus confolidatiua cum temperamento. Diofcorides.) Natuta huius hcrbse,fe cundum quod a?ftimo,eft pro pe natura bedeguard,&: eft ftiptica , 8C femen eius eft fortius fatis,& confert relaxationi uuluae,& fluxibilitati ani,8£ conglutinat hulcera * quoniam ftipticitas eius eft pauca fine fuperfluitate , 8C radix eius confert curfui hu^ miditatum antiquarum matricis,& fluxui nimio menftruorum, &fputo fanguinis a pe#ore,&alijs fluxibus humiditatum corporis. DE HORDEO- CXXXI- XAhaer,id eft hordeum. Galenus.) Virtuseiusprimainfrigidac&deficcacin primo gradu,& deficcatio eius cft amplior parum deficcatione fabarum. Et fe cunda eft uirtus , quae abftergit abfterfione pauca . Et tertia uirtus aflimilatur uirtuti fabarum,quando applicatur exterius,uerum hordeucotfum eft melius fabis in hoc quod ipfum non inflat,&:fab# quando coquuntur, generantinflationem, quonia fubftantia eotum eft groflior fubftantia illius , 8C propter hoc funt magis nutnbiles quamhordeum,&quilipfaambodeclinantparumatempcrameto,aeciditqtiod homines utuntur eis pro materrjs Medicinaru,ficut utuntur oleo 8C ca»ra, fed fauich hordeieftmagisdeficcatiuumquam hordeumipfum. Diofcorides. )Meliusexeo eft album,&l mundu,&ipfum eft minoris nutrimenti quam triticum. Et aqua hor* dcieft pluris nutrimenti qustm (auich,& aqua hordei eft iuuaciua ad reprimendam caliditatem S I M P L I C I V M- 99 - olid{tatcmhumiditacumcalidarum,8£confertarpcritaticannx,piilmoiiis,&hiil ccribus eius,8£ uniucrfaiiter confert ad omnia , ad qua? coferc chifch tritici, nifi quia chifch eft pluris nutrimenri,8i plus proiiocatiutim urinar.Et quado coquitur chiich tririct cum femine fccniculi,prouocac urina > & chifch hordei iimilitcr prouocat uri- nam,& eft abfterfiuum,8£ inflac ftomachum,8c" matur.it apoftemata phlegmatica, 8C calida,8£ quando mifcetur cum oleo,& refina pini,8c" ftcrcorc columbino, matu tat apoftemata dura,8c" q uando mifcetur cum melliloto , 8C cum corrice papaucris, fedatdolorelatcris,8<:quandomifceturcumfeminelini,&fccnugra:ci,8<:ruta,con rina hotdei ftringituentrem,8£fedar dolorem apoftematum caiidorum. DE MORIS CELSI, ET ARBOR6 EORVM- CXXXII. Vt,ideftMoracelfi. Galenus.)Suntexeismarura,8cTunrlaca,8£macurif.ipot ^ eft dulcis,ftipcicus . Ec uircus cius prima mollic uencrem , & fuccus eius confcrc rnulcum in Medicinis oris, & rob eius iuuac in multis rebus , in quibus neceflaria cft ftipricicas pauca.Sed immaturorum fapor eft ftipcicus,acecofus. Ec uitcus eorum fe* 11 cunda eft qux rerinct.Et tertia retinet uenrrem,6X quando deliccanrur,rerinenc uen trem recencione forci,8c* conferc hulccribus inceftinoru, & fluxu^, & omnibus a:gn* tudinibus qua: fiunr a fluxibus htimorum,8<:admifcentur poftqj ceruncur cumcibo ficucfumach,8£ qui uult ex eis fumcre in potti,potet cum aqua aut cum uino. Sed at boris mori uittus eft compofita ex uirrute retentiua 8C prohibiciua , QC uirruce laxati* ua,8<: refolutiua,8£ plus qtiod eft in cortice huius arboris,<& uirtus laxatiua cil amari B tudine pauca , qiioadufcg occidit afcarides 8C funt lumbrici cucurbitini , fed 111 tolns arboris8£fummiraribuseftcemperamencu mediu iftaru duaru operationufimul. Ec dixic in de cibis

fruftus,8£ficut mala no habent una natura,quod eft,quia quscda ex eisfiintduicia,quxdapontica,&qua?daftiptica,acetofa,8iqu?dainfipida,aquofa* Etindulcibuscftfubftantiaaquofa,temperataefubftanti£B,8iponticaquoduincit, fu per ca eft temperamentu frigidu,terreu, fed 8C ftipticoft: eft haec eade fubftantia cu fubftatiaaquofadulci,&inacetofiseftfubftatiaaquofa,frigida. Etuirtus ponticop: 8C ftipticort 8C acetofo^ feciida eft uirtus,qua? prohibet 8C incarnat. Et tertia conglu tinatuulnera,8£ prohibetillud quod curritad apoftematain principio eo^,8t fortf ficantosftomachi,8^ftomachulaxuuelfluxu 3 maximeucroquxfuntftipticioraex eis,&acetofiora,fcdilludquoduincitfupernaturainfipidoi^,eftaqua,&:c6plexio ipfo^ eft frigidior et humidior,& ipfa adminiftrant' in Medicinis apoftematu,8£ tn principio eoa:8£ augmento,& uniuerfaliter in malis eft humiditas multa,8<:fuper* ftuitas frigida,& ideo deftruit fuccus eoK>,& acefcit,nifi quando coquunt cu melle, 8C fit inde rob 8C feruat,fed citonia 8C fuccus eo^ feruat. Diofcorides. ) Atbot cito* ittpp 8C malopd,fcilicet folia 8C flos 8C fummitates funt ftiptica, 8C proprie arborts ci tonio^,8£ fruftus eius immaturus eft ftipticus,fed {>oftc£ maturat, non eft ftipticus, fed mala illa qug colligunt in uere,generat cholera citrina,& inducut inflamatione, q &noce>neruis&membrisqua?funtdegenereneruo£r. Sedcitoniafuntbonafto* macho,8<: prouocat urina,& fi aflanf ,funt meliora habetibus fluxu antiquu,8<: hul* cera inteftmoi*,& fputu fanguinis,& cholerica paflione,& quado bibit infufio cito iiio£,c6fert ftomacho 8C inteftinis,ad quc curriit fuperfluitates, 6C fuccus eo^ quan do adminiftrat,c6fert afmati, 8C fit ex decodioe ipfope cliftere ad exitu ani 8C matrt* cis,8£ quado ipfa codiunt cumelle,prouocat urina,& mel cii quo codiunf,idem fa cit,qm acquirit ab eis uirtute qux ftringit uentrc,8c illa qua: coquunt cii melle,cofe* iunt ftomacho,8£ habet faporc bonu,uerutamen debilioris operationis funt tn con ftringendo q; illa qua? no coquunt, 8C citonia coquunt 8C ponunt ia emplaftris ad ftringendii uentre,8<: ad fyncopim,& ad inflamationc ftomachi, 8C ad apoftemata mamillarii calida,8£ ad duritie f^lenis,& ad emorrhoidas, 8C fit uinii ex eis, quado terunt &exprimit fuccus eoix,8<: proijcit* fuper i^.Idft fucci,kift unii mellis u t feruct, quta fi non apponeret mel,acefceretiftud uinu, &illud uiniicouenit oibus a-gritu* dinib^q L1 ibus diximus iuuare citonia,& fit ex citonrjs oleii qd dicit oleii citonio^, &utimureoquadouolumusoleuftipticu,&:oportet9eliganrcitoniaqu?dicunf licinia,8Cfuntparua,rotuda,boniodoris. Illaueroquajiiotninantfaturnionuelfa tromon^funtmaiora^funtminorisiuuamenticlilla^flosarborisdtonio^dii elt ficcus,non humidus,eft coueniens in emplaftris,in quibus neceffaria eft ftfptici* tas,8^couenitapoftematib^calidisoculo9:,&:quadobibitcuuino,c6fertfputofan guinis,& fluxui uentris , 6C menftruo^. Sed illa qua? dicunt melomelia,molliunc uentre,8d expeliiit lumbricos,& funt mala ftomacho,& inflamatia ipfum,& quida nominateagalopomella. Sedillaqua?nominantatyropitauelat/rotvpa,8 Ponticttas tpfo^ eft plus ponticitate maloi^,& qui (ugit ea poft potii uini, prohibcc fumofitates t ' A S I M P L I C I V M- lot iifuseoicii qu ftimofitatesuinLafcendereadcaput,S£ uon oportetc^ aliquis n ciunc accelerare defcenfioiie cibi ante digeftione eius,8£ tiiffliu! licd,Sc dolore neruoiv,Sc rob eou: funplex cofertcholera? queg SC miua quide fortificatftomachu, Scincoriateii, Scabfcuidit uomituqui accidit j phlegmate,&uinucitoniou:fimplex,q^^^ fluxucholertcuetfitim,etqueexcitoni)sfumuntcumclle,funtbonauomituiphIeg matico,8c" calefaciut ftomachu, St codita ex eisincoridt ftomachu,& fortificit epar, ficmuciliago grano tt eoi* cucucharo lenit cannd pulmois,Sc hume&at ficatatc ri*« ' D B ■ A C E r O. CXXXIIII. Hal,id eft acetii. Gaienus. ) Subftantia eius eft fubtilis,copofita cx caliditatc Sc frigiditate,nifiquiafngiditaseftampliorineocpcaliditas,6d deficc.it infccu dogradu,fcilicet prope fine eius,quddo fuerit antiquatu. Et dixic in aeeto q> iplum eft nociuii neruis,Scexperientia teftificat hocEt hoc quod ipfum minuit ienium,S£ eft frigidu,S£propterea nocetcito,S£propter fubtilitate qua? eihneo etid,quate haV bet potentid penetrddi ad profundii.Etdixit m uiiiOjCp m eo funt fuperrluitates grof ia?,qtia? quidequddo uinuquiefcit,refidet£>cedutm feces eius,Sc elt in eo iuperfiui tasaliauelutfpuma, qua?fupernatatinfupcrioribusuafisquddobulit,ultimouero dcfcendit in feces,Sc eft fuperfluitas alia tertia,qu# eft admixta toti uino,Sc ebulitio adeft prius m iftafuperfluitate cpin ali)s, S£ciiiftis tribus fuperfluitatibus c'ii fubftau m ipfa tiini fana,quddo ergo uinu couertit in acetu,infrigidant partes uinofa?,fcili* cet qua: funt iii uino,Sc eit iubftdtia ipfa umi fana,8c fupercalefit fuperfluitas aquoCi qu;e eft in eo per putrcfa&ionc, qud acquirit a caliditate, ficut accidit alrjs corporib 9 qua: putrefcur. Entergo acetufecundu. hac rationcres copofita ex parttbus cotrarns multu,qa in ipfo eft aliqtia pars calida,8£ aliqua frigida,Sc proptcr hoc dicutin acc; to,q> amifit caliditatc nattirale qua? erat in uino,cx acqfiuit caliditatc alid accdenta* lema purrefadione,S^acetti^uide,quado in eo no eftacuitas,eft frigidu,fedquddo in fapore Sc odorc eius eft acuitas,eft in eo caliditas pauca, eft igit ficut alueMedic^ B !icF,quarutiirtus eftcopoiita.ItcGalenus per Hippocrate.) C6fertcholericis,&debi iitatuifum,S^deftruitphIcgmaiHippocrates.)lnegritudinib 9 acutisacetiieftbo!iu cholericis,&: non eft uiuatiuu melancholicis ,& eft nociuti multenb 9 ,eo q> ledit ear* matrices. Diofcorides. ) Acetuinfrigidat8cftipticat, 8ceftbonuftomacho,Sc pro* uocatappetitii,etabfcinditfanguine,a^uo^ ineo,Sccoquitcucibis,c6uenitcurfib 9 fupfluitatiiaduentrc,Scquddoinfundttin eo laiia non lota,aut fpongia,curat apoftemata in principio ipfo^Si reftringtt rna* rriccegreiram,ScanuexcuntcScxftringitgingiudfanguinolentd,Scc6fetthulcerib 9 fraudulentis qux acciout in corpore,8c erifipille,S<: formica?, Sc fcabiei hulcerbfe,8c' impeti^ini^Scemorrhoidib^c^panaricio^quddomifcetcualiquib^Medicinisco^ uenientib 9 iftis xgrirudinib 9 , Sc quddo abluiit cu eo hulcera frauduleta, & pruntus abiuti6eaffidua.prohibetaugmentueo^incorpbre,S^quddomifcetcupaucofui phure k apponir tepidu fup podagrlcofert, Sc quddo coquit cu melle , Sc linit cu ' q fit fub oculo, aufert eii, Sc quddo inftindir fpongia m aceto qua? pnus ftut i fiifa in oleo rofaceo,8t* ap ponit fronti,c6fert habeti foda ex calore folis , & fu cuis do difti quddoeftcalidus,c6ferthydropifi,Scgrauitatiauditus,Sctinnituiaunu,&:qua I iftillat in aurc.occidit uermes qui funt in ea , Sc|>ijatur tcpidiifup apoftemata .....dicunturpharos^autfpongiaineoimbibit^applicatureis^fedatea^&fe^ pruritucorporis,Scproi)citurcaiidufupermorfusuenenoforumanimal^q^ ciduntfuatriGiditate,ScconfertpotantiMedicinasmortiferas,quandobibiturcali dtnii,&prohibetnocumentumoprjproprie,&fuccaranScaconiti,^^ cuiatiom fanguinis SL la&s in uentre,Sc quando bibitur cum fale,obuiat nocumen tofuncorumrScnocumentotoxici,quoddicituracfiaScalteriusquoddicituriar^ lich,» ^q uando bibitur , eradicat fanguifugas qu* adherent guttun , Sc conrerrtuill antiqurcSc quando bibitur calidiim^confert .afmati, ■& quando iit gargarifma cum to,abfcindit curfuin humorum aenieiirai ad guttur , U confert fqumantta: Sc.cafui --.- • 10 DE TEKPERAM C nulo*,8Cficcollatiooriscameocal!do,&conf€ttdoloridcnriom. DE XIIOCARACTA, CKXXV- Harnub,ideftxilocaraaa. Galenus, )Saporearumeftftipricuscom paucadul cedine.Et uirtus earum prima quando funt recentes,eft deficcatiua,& qtiando d^ccanturftringunt,ficutfaciuntcerafa,quia humiditas earum refoluitur, 8C rema netfubftantiaqu«de(iccat.Sedarborisearumuirtuseftdeficcariua6iftipt!ca, Dio fcorides. ) Quando ipfa: adminiftrantur humida», funt maie ftomacho , 8C ieniunt uentrem,& quando deficcantur&exhibentur/untftomacho meiiores § humide, 8C ftringuntuentrc^prouocanturina^propriequadocoficiun^cum rob. Rafis.) Quando uerrucje liniutur cum xilocaratfis uiridibus,eradicanteas,& cgo uidi hoc» D E S A L 1 C B. CXXXVL Vlef,id eft Salix. Galenus. ) Folia eius 8C flos 8C rofa habencin fapore ponrictta tem.Etuirtusfalicis primaeft deficcatiuafinepundione, Cortexuero eftficcio* :6plexionis,ficutfuntfpcciesomnes corticu.Etuirtusfecundaforcificac.Ectertia cft c$ adminiftrantur foliain conglutinatione uulnerum, Sed flos 8C rola eius admi niftrantur ab omnibus Medicis in unguentis deficcatiuis. Et exhominibus funt qur accipiunt folia rofarum eius,& fuccum ipfius, 8C componunt ex eis Medicinam de* ficcatiuam,<,*u*confertin multis,quoniam non eft Medicina magis iuuatiuain his qus deficca fine mordicatione^ proprie,quia in ipfa eft ftipticitas pauca,& quan docoburu:! urcorticesfalicis^coficiunturcumacetOj&adminiftranturinomni bus a^gritudimb^in quib 9 neceflfaria eft deficcatio,ficutin uerrucis,S£ proprie in ro* tu ndis,8£ in bothot fimilibus capitibus dauoru , 8C in uerrucis infixis in cute,eradi cat eas,quznt : io 3t cum eis linitio,& quado eu ellitu r co rtex eius tempore quo emit tit flores,6c coltigitur gummi eius, 8C habet hocgummi uirtutem abfterfma 8C fubti litatem,8tideo adminiftraturin omnibus a?gritudinibus quxaccidunt pupilla?,8£ faciunt nocumcntum & impedimen tum uifui. Diofcorides.) Virtus fru&us cius 8C foliopj 8C corticis & fucci eft ftiptica, 6£ quando bibuntur folia ipfius trita cu pau* co pipere 8C uino pauco,conferutcolica? quar dicitur iieos,6£ quado fumuntur folia cumaqua,prohibentimpregnatione,6dfruclusquandobibit,confertfputofangui nis,& cortex fimiliter facit hoc , 8C quando coburitur cortex, 8C confici f cum acetc 6dfit emplaftriicum eo , eradicat uerrucas qux fiutin manibus 8C pedibus, 8C refol* uit duricies hulceru,& fuccus folio^ 8C cortex recens tritus cum oleo rofaceo, fi buli erit in cortice granati,cofert dolori aurium, 8C d ecodio eius adminiftratur fuper pe des podagricopr,& confert cis multum, 8C mundificatfurfures capitis , dC colligituC ab eo humiditas quando cxcoriatur a cortice fuo, quando incipit apparere flos eius 6C reperitur intra corriccm humiditasaggregata,qua? abftergit oculum,& aufert te* nebrofitatem uifus. Bedigoras. ) Salicis proprietas eft,quod extrahitfanguifugas adhfrentesgutcuri,8dconglutinatuulnerarecentia. Abenmefuai. ) Foliafalicisbi bita,prohibentconcepticnem,&conferuntfluxuifanguinis,&iacquodegrcdituc abeo,acuituifum. Atabari.) Lacfaffafabraditpilos. Salamine. )Infoliofalicis,& infalicenonfuitlocutus Galenus,necdixitaliquid. Paulus. )Infoliofalicis &fali ce non dixit Galcnus aliquid. Onafim. ) In Medicina qua? dicitur fataui , dixir Hu naim quod ipfa eft falix,& uirtus frudtus &foliorum cius eft ftipricafinepunaione, &deficcatocculte,6^cxaquainquadecoquitur,fitcliftcreiliiquiegeritfanguincm 8C mittitur in aurcs a quibus egreditur fanies,& conglutinat hulcera magna, 8C ope ratio eius in his rebus eft forrior quado bibitur cum uino ftiprico nigro , 8C quando cx folio cius recenti folo fit emplaftrum,confcrt fluxui fanguinis undecunqj exeat. DECAVDAE pter hoc deficcat fine mordicatione,6c" propter hanc cauflfam coglurinat, SC con fohdat uulnera mala,6£ confert habenribus ru pturam in fifac,quando mteftt na de* fcendut inrerius,6£ confert fputo fanguinis,et fluxui fanguinis mcnftruoru rubei ma xime,&conferthulceribusinteftinorum,8 quado ex eo fiut pultes,8£ btbitur ex cis pondus drachme unius cu dimidta, * confertfputofang )Gluten quod fit ex fimila, et ex puluere moleii dini uirtus eius conglutinat 8C maturat,quando fit emplaftram cum eo. Paulus.) Cluten pifcium habet uirtutem conglutinatiuam , deficcariuam , 8C cft conueniens un«*uentis qux fiunt capiti,& unguentis qusr conglutinant,6<: incarnant, 8C conue? nit 111 Medicinis baras,6cin fciffuris faciei,6£ extendit cutem. DB MEDICINIS FRIGIDIS ET HVHIDIS in primo gradu,6C numeratio eorum. Runa Damafcena,fpinachia,uiola,dulb,endiuia,&fpecies eias,fcilicet, taraxacon,# fcariola,rofttum potcinu, cetafa , 8cgummt eius,atripiex, liqumtia,&fuccuseius,bleta,malua,6^funtMedictnxxi. D E P R V N I S- CXXXIX- NaTideft,pruna. Galenus.)PrunaDamafcenafuntftipticiora,illaueroqut A afferuntur ab Armenia,funt dulciora,fed arbores ambarii arborum tftaru rcgt* o^numfuntfecundudiuerfttatefruauuipforum,quiaarborDamafcenorueftmpti> cior,6^ Armenioru eft minus ftiprica,uerantamen untuerfaliterin arbortbus & radi cibus inuenitur fhpricitas manifefta,idec5^ garganfma fadu ex decodioe folioru x tamoru,conferttomori unlua?.Fruaus uero iftaruarborum qnando eft recens,laxat uentrem,quadouerodeficcatur,laxarminus.Sedfruausprunoruparuomagremu ftipricamftipricitatemanifcftaA"ft^^ 1 . » c I DETEMPERAMENTIS incif o K fubriliario,&: ideo frangit lapidem.K quando cu aceto linltnt ftiper impe ^„cn*Zti«m,curaream, DiofcoridesOFruausptunotumcomcd.tutAeft 5£ nTftmmcho.e mollit uentrem,fed frtidus prunorum de Sem, et propr.e ex Da mafcLuando defcccatu r,eft bonus ftomacho,er itringu uenrrc.et quado cpqmtuj fohuncumuino.fitindegatgarifma^abfdnd.tcurfumhumommcutrenciuaduul ua >,&ad amba< ;am V gdalar,3cg.ng.uas. Sed fruftus prunorum agteft.um quan* do maturantur SC defictanrur/acunt hoc,8£ quando coquuntut cum rob, fit fapor &op SL reftriflio euis fortiof.Gumm. uero arbotis p condutinathiiicer^&qiiandobibitLircumuino^angitlapidem^quandomb fceturcumaceto 3 &fitlinitrocumeo 3 ciuatimpetiginempueiomm» D E ' S P 1 N A C H I A- CXL- ifpenach,ideft,fpinachia. AbenmefuaioSuntfrigidaethumtdainfmepnm 2radus,8<:letiiunt ueiitre,&conferunt dolort pedoris , & pulmonis, accident -ifanguinis,&:doloribusquifiuiitachoiera&fanguine. MefeaONutrimen t wmeotu eft meltus nutrimcto atriplicis,et eft operatio etus prope operattone umi>* D E VIOLA- CXLI- eneffiei td eft,uio!a Diofcorides.)Eft herba cuiusfolia funt minora cuffus,& m ertoraTet non elongantur multii ab eis in figura fua,et habet fttpite egredtente ab M ^uadtce,& eft fuper eu ptlus,& in fummitattbus eius eft flos boni odons , colorts purpurei,nafciturtiilocisumbrofisetafperis. GalenusOFolioruhniusiierbefu^ ftanria eft aquofa.Et uirtus eom prima tnfrigidat parit. Et fecunda lentficat. Et tema qiiefedatapoftematacalida,quadoponuntfupereafola,autcufarinahordeietco ferunt inflamationi que fit in ore ftomachi,et in oculo . Sed flos eius cu hoc q> fedat ...flamationemftomachi^habetproprietatelaxddicholera» DiofcortdesOQuado fiteniplaftrucufolijs folts huius herbe,autcuTauich,infrtgtdat, &confertinflationi ~ oris ftomachi,et apoftematibus calidis oculoru,et exitui ani; Et dtcitur,q> flos etus a D pprietate q ue eft in eo quado bibit cu aqua,cofert fquinantie,et epilepfie qug accidit pueris,eceftillaquauulgaresnominatmatrepueroru» -Abenmefuaideproprietate ' eiusOLaxatcholeraaftomachoetmteftinis,etc6fertinflamationiqu$eftineis 3 etfo da,etfquinaiitie. que>ccidit infantibus,quado fumit cuaqua calida , ci quando ali* quis uult de ipfa exhtbere in potu,ad laxandu uentrem,exhibeat a . 3 . ii) . ufq? ad vi> DEPLATANO ARBORE SIVE SCOTANO- CXLlI- DVlb,ideft,fuffeire,ideft,fuftet,ideft,fcotanum. ItaacebenamramODulbefl: atbor magna expatifa,habes folia magnafimilia palme manus hominis,fimte lia folijs kerua , nifi quia funt minora,quorum fapor eft amarus ponticus . Et cortex ii^ni eius eftgroffus,8£ rubeus . Color uero ligni eius quando fcinditur , eft medius inter glaucedinem '8C ruborem , 8C habet flore paf uil leuem , glauci coloris, in cuius loco quando cadit,nafcitur granuafperuglaucu, uergens ad rubedine, puluerulen* tuminfuperfkie,ficutgranucatapuciae. GalenusOSubftantiaeiuseftfrigidaethu mida,n6 logea rebus tcperatec6plexionis,etideo foliarecetia quado terutur , etpo iiimturficutemplaftrufuperapoftemataquefiutingeniculis,fedameafedati6ema titfefta.Sed corttcis 8C nucis eius uirtus deficcatadeo , q? quado cortexipfe coquit in aceto,confert dolori dentiu.Nux uero eius quando adminiftratur cu axungia, con* fertapoftematibusqugaccidutacobuftioneignis.Cortexueroipfius quandocobu riturcuMedicinadeficcatiuaetabfterftua,etc6fertegritudini cuquaeleuaturcutis* Et cinis eius folus curat uulnera in quibus eft fordes & putredo, propter nimiam hu miditatem exiftetem in.eis. Et oportet c^ caueatur multum a puluere qui eft in folij eius,Scinfrudu,quiaeftnociuus ualdecamia? pulmonis,idep quiadeiiccatmultu, 8tinducitafperitatem,6inocetuoci,&loquutioni,etetiamuifui,etauditui,ficadut in auribus uel in oculis. Diofcorides.) Habet uirtutem frfgidam 6i humida, quan do folia eius recentia teruntur,&: fit emplaftrum cii eis, fedat apoftemata calida qu? fiuntingenu,&:quando cortex eiuset nuxc6buruntur,&fitemplaftruciieis,etadi peporcino,autarierino,c6ferthulcetibusputridis,Timiliteretciniseorufacitfolus, fi^quaudo • s S 1 H P L ! C I V M .oj 'X •• D ^ ^quandocoqounturfoliarecenciaaimuino,6<:fitindeemplaftriTmtamcis,pro hibetcurfuni humoruad oculu,refoluit apoftemata phlegmatica & calid.i eius,& > quando correx dulb coquitur cum aceto,8£ fic collurto cu eo,confen dolon dentiu, 8£quando frudus eius recens bibitur cum uino,c6ferc morlibus uenenofts, cv qua.i doadminiltraturcuaxungia,curatc6bulrionesignis,&:puluisfolioru qiudoctdic in oculos,autin aures,nocet multum,fimihter et puluis qui eft fuper fruchim ipfius* D G ENDIVIA ET SPECIEBVS ElVS. OCJLlJI- Vndebe,id eft,endtuia. Diofcorides . )Sunteifpecies,uam eftc\ cadomcfti ca,3ieftfcarioia,&:eftexeafilueftris,qua?efttaraxacon,8iclhcrti.ifpccics,que dicicur candarel,8c eft amiron.Sed fcariola? duc func fpecies, una aiFimilacur laduce habens folia lata , 8£ fecunda habet folia ftriftiora , 8£ taraxacon habet folia lahora c^domeftica.SedcandarclplantacV:ftipesaffuiiilantureiidiuia:ag!tih,6cidcodi^ citur,c|> eft fpecies eius . Folia uero ipfius 8c ftipes 8dradixfunt fubtiliota q: endiuiae agreftis^repcriturfuperramoseiusgummtfimilemaftici^aliquandouiqiuncit.i' te faba\ Eft 8£alia fpecies ex candarel, habens folia uelutincifa , exrenfa fu pet ren J, &ftipices plenos,moiles,8c* radices habeces fummitates lubciles , foha cius rar.i ob- rotunda,ad ruffedmem cendencta,plena ladc,nalcicur plurimum tn locts culcts. GalenusODomefticefaporeftftipticuscumamaritudinc.Ktuirruseiusprun.un^ frigidarplufquamfilueftris,fedquiaineaeftmixtahumiditasextrancaniiilta,abla taeftabeaficcitas,fedinfapore agreftis eftftipticitascuamaritudine. Etuircus cius primainfrigidar&deficcacin prtmogradu. Sedcandarel lapor eft fttpcicuscuain.i * ri:udine,fed amaricudo eius eft forcior cp endiui;e,ecuircuseius eftfimilis uircuci en* diuix,nifi quia uircus deficcaciua eitin ea plus. Diofcorides.) Omues ifta* ipecies, uolo dicere,agreftis 8t domeftica, funcftipcica?, &infrigidariua,', funcbona- fton^ J aquis non currentibus, habet folia fimilia folrjs plantae , quae dicitur pinorion, nifiquiafuntminoraeis,6ilongaparum,cuiusqua!clapartesapparent fupcraqua, &qua?damfubaqua,8iinomnibusfuntfoliamulta ? &:habetramo8 exunaradice egredientes,8£ habet flores albos fimiles lilio cu palliditatc pauca, habentcs in me^ dio uelutcrocum,6£quando proijcitfloreseius,apparentcapitaeius fimilia malis, aut capitibus papaueris nigri,in quibus eft femen nigrum, latum, amaru,uifcofum, 6£ habet ftipitem lenem,non groffum,nigru,fimilem ftipiti herbe. qua? dicitur pino rion,6£ habet radicem nigram afperam,habentem nodos , hec autumno euellitur; Galenus.~)Virtus radicis 6£feminis huius plante^eficcatfinemordicatione :> 6£fe* cunda uirtus ftringit uentrc,& abfcindit fluxum fpermatis,qui accidit in uigilrjs etia uelalio quocuncg modo,6£conferthulceribus inteftinoru,etquod deeaeftalbum, eft fortius nigro,quoufcg abfcindit fluxu menftruoru,quando bibitur cu uino ftipo> co,6£ eft in eo uirtus que. abftergit,6£ideo curat boach,id eft,morpheam alba,quan docoficiturcuaqua,&alopiciam,quandoc6ficiturcupicehumida; neruin his da abus cgritudinibus mclior eftilla,cuius radix eft nigra. Diofcorides.) Quando bi bitur de radicc ipfius ficca cu uino,cofert fluxui antiquo,et hulceribus inteftinoru,et refoluitapoftemata fplenis,& fit emplaftrum cum ea in dolore ftomachi SC ueficae, 8C quando admifcetur cum aqua,6£ ponitur fuper albam morpheam , abftergitea, 8C quado mifcetur cum pice,& ponitur fuper alopiciam,curat eam, 8C bibitur exea, 8C aufert pollutionem . Si uero utitur eo aliquis nimis 3 debilitatgenitalia.Semen uc ro eius farit idem,quod radix cius in his omnibus. Et eft fpecies alia huius planta?,q ug habet folia fimilia fupradid^ ,et radice albam afpera,&floreglaucti pulchricoloris,fimileflorirofe, cuius radix quado bibiturcu uino nigro,c6fertfluxui humiditatuantiquaru matricis,6£eftfimilis in operationi* D busfuis opcrationibusaiteriusfpcciei,etquclibetipfarufacitquod didueftdeipfis» Aben mefuai.) Vinu qcffit ex nenufar,eft bonu tuffi et pleurefi,et mollit uentrenn Aben mefuai,ubi memorat uirtute uiole^dixit.) Nenufar uero eft fortioris operari onis q; uiola. Alchanci.) Radixnenufar Indiae,habetuirtutem mandragor*. Albafari.)Nenufar eft frigidu in tertio gradu , humidii in fecundo, fubtiliu partiii penetratiuu,aufert uigilias euenietes a caliditate,nafcitur in terris Mirria?. Eft tamen aliafpeaes nenufaru,in qua eft acuitas,etcaliditas,etfubtilitas,ita qrquado uolum 9 calefacerem egntudinibus frigidis,adminiftramus eam, &inuenimus iuuamentu, 8C fuupus nenufarum confert dolori lateris , 8C pulmonis,& tuffi, 8C mollit uenrre. Rafis.) Nenufareftfrigidu,inducitfomnum,fedatdolores,&:olcumnenufarum eftfortiusoleo uiolaceo. Ifaac ebenamram.) Nenuphar nominatur iiiterfedot apum,eftfimilisfloribusuiolarum,fedeftfrigidior8<:humidioreis,confertfodcca lida?,&inducitfomnum,&oleumeiusfacithoc.Etquandoponiturfuperapofte^ matacalida,confert.Etquandobiberitillequieftcalida!compiexionisfemeneius, mfrigidat corpus eius,& quado fit inundio cu oleo eius , facit hoc etiam quod dixu DE CERASIS- CXLV- Arafie,id eft,cerafa,dicut cp funtgrana magna,fimilia prunis, & funt iis Orieiite, Sieft granu Regu,& illud qcfeft apud nos,no eft eius fpecies. Galenus. ) Sunc ex. eis duicia,et pontica,et acetofa,et dulcia defcedunt a ftomacho cito, et iuuamen* . tu qcrmf ert ei,eft paucu^et potica faciut contrariu huius. Acetofa uero deficcat pius$ pontica,oX cu hoc eft in eis res incidcs^t coferunt ftomacho phlcgmatico plcno fu* perHuitatibus. In gumi uero arboris eft uirtus copofita , quia m co eft uittus medici* naru inuilcantiufine mordicatioe, et ideo cofertafpcritati canne pulmonis, et eft in eo^uirtus rubuiis,et ideo cofertlapidi quadobibit. Diofcorides.)Quadocerafaad. mimton t humida,molhut uentrc,et ficca retinet uifum.Sed gumi arboris eerafo^ quado diffoluit cu uino mixto aqua,curat tuffim antiqua, et meliorat colore facici, ct acuic uifiim 3 &,puocat appetitii cibi,& quando bibitur cii aino foio cofet t lapidu - I DE ATTRIHKE. CXLVI. Cataf, SIM P L I C I V M 107 4 /TAtaf,id ef_,atriplex. Diofcorides .) Sunteius fpecies duff,domefti*ca,8- filue.- V^ftris. Galcnus.) Subftantia eft aquoia , 8_ eft in eo aquofitas , & tranfirus eiui _! ._ __ . _/_L * _h __•__•_• _r_ •_*••_ e * e inuentremeftcitus.Etuirtuseiusprimaeftqiia!infrigidarinprimogradu,8_hunK ftat in fecundo.Et feciida eft uirtus que rcfoluic refolutione pauca. Et rcrtia eft uirrus qua? confertapoftematibus calidis,8£erifipila: i_ pnncipio fui , uerii 8_in fineems- c-cum induratur & infrigidatur , agreftis magis conuemtei . Sed feminis uircus fe' cimda,eftuirtusqua_abfrergir.Et tertiaeftuircus qme confcrt iftericia* contingcnti abopilationeepatis. Diofcorides.)Quandocoquitur&:comedirur,mollicuen* trem,c^quandofitemplaftrumcueocrudo&codo,refoluirapoftemara,&:quan^ do bibiturdefemineeiuscummellicrato,curatidericiam. Rafis.)Semenarripli^ cis racituomereforriter: 8_uidi hominem, quibibicexeodrachmas duas.-Cfedc ipfum euomere_8£aflellare.ufcg ad debilirationem magnam. D E LJC_VfRITIA- CXLVII. Vs,ideft,liquiritia. Diofcorides.)Eftarbuftum habensramoslongos duobus brachrjSj&haberfoliafimiliafolijsmafticiSjetcftiuperfoliahumidiraSjqucad^ hauet manui,8c rlos eius eft ftmilis flori herba? diftx brachioth, 8_ cft purpurei colo ris,8-femen eius eft in magnirudine femmis arboris diftx k:ilatabas,uerum elt afpe rius eo,&; eftinterius fimilelenrium rubearum,et habet radiccs Iongas,timiIes m co lore fuo ligno,quod nominatur in Oriente buxum,aut ficut radix gentianc,8_ cit 111 eo ftipticitas cum dulccdine,8_ cxprimitur fuccus ex eo,ficiitcxprimiturlicium. Galenus.) Maius iuuamcnttl quod eft in liquiritia,eft 111 fucco radicis eius, et fnb* ftantia eius eft propinqua fubftanti;c noftri corporis,8- ualde funilis ei.SC iapor eius eft dulcis,ficurfapor radicis eius,cum ftipticicate pauca . Et uirtus cius prima eft uir- tus frigidior coplcxione corporis hominis,ac fi fit tepida» calidiratis,8_ idco eft pro* pecomplexionema?qualem,8_efthumidatempcrata?humiditatis.Etuirtuseiusf< cunda eft uirtus qua: lenit.Et tertia eft uirtus qua? lenit afperitatcm meri,8- ueficam, B 8-abfcindirficim. Diofcorides.)Succuseiusconfcrtafperiraticanntpulmonis 7 Cv debetapponifublingua,8,debettranfgIutiiiaquaeius,^quando bibitur ciirob, cofertinflammationiorisftomachi,8-aoloripe_toris,etinftrumentoruanhelitus- et cofert epati,et fcabiei uefic?,et dolori renu-et fugitur aqua ipfius,et abfcindit fituri 6_couenitexiturisquadoliniturfupereas,3-Confertftomachoquandomafticatur, 6_ deglutitur fuccus eius,8-deco-tio radicis liquiritie. recentis couenic ad ea, ad qu._ couenit fuccus eius : 8, quado radix liquirici? mudatur,et deficcatur , 8, teritur,8_ fic emplaftrucuea,c6fertpanaricio,etqnadminiftrariupulucre,conierrungulgoculi. DE SICLASIVE BLETA- CXLVllL DEcka,id cft,blcta. Galenus.)Sunteius fpecies due,fcilicet,alba,8-nigra,8-iii fapore eius eft nirrofitas,et uirtus eius eft uirtus q u? abftergit et refoluit,et expel lit fuperfluitates capitis,quado cu ea fit fternuraroriu,8t" quado bleta coquitur,egre* ditur ex ea nittofttas eius,et acuitas . Et fit nirtus eius qu? prohibetgeneratione apo* ftematu,et refoluit refolutione pauca.In alba uero eft de uirtute abfterfiua,er refolu? tiua plus,q uia in ntgra eft res ftiptica^etpprie in radice eius.Et dixit in libro de cibis, <£ in ea exiftit humiditas abfterfiua abfterfioms tcperata? , et cu illa humiditate laxac Uentre,er mordicat inteftina et ftomachu,et maxime quddo fiut boni fenfus,ct idea acciditcfbletaeftmalaftomacho,et|>prieilli,quieftficutdixi,quandoufLiseiuseft iiimius,etnutrimentuquideeius eft paucu/icutnutrimencualiaruherbaru.Sed ble ta quide" eft magis iuuatiua q? molochia,in aperiendo opilationes epacis, quado eft iicutdiximus. Diofcorides.)Nigraftrmgituentrem,ficutlens,8-maximequado coquitur,tadix eius eft plus ftiptica,et conftric-iua uentns : 8- alia fpecies eius ioliuc uentrem,et amba? quidefperies eius funt mali chimi,propter nitrofitatem que cft 111 eis,8_ ideo quando fit fternutatorium cum fucco eius 8- melle, munditicat cerebru, 8- confert dolori auris,8- quando ex decoflione blere 8, radicis eius abluicur capur, auferrle,ines,&purgaripfumafurfur^ a frigore,c6ferc eis,8- fic emplaftru cu folijs eius ad motphea, pofh? morphee ocus Y abluuuc ( c D 108 D E T E M P E R A M ENTIS abluitur cum nitro^ fit emplaftrum cum ea ad alopiaam D pbftcp abradunturcapil li,&ad hulcerafraudulenta,8£quando coquiturcumfolrjs eius,cnratbothor,8£c5 buftionem ignis,8£ erifipilam, Aben mefuai.)Quando eoqiiitur 8C comeditut cii fabis,digeiiturctto. Medicinaantiquaeftbonacolica*. LibetdeAgriculturaO Quando linitur caput cum fucco eius , occidit pedieulos , 8C quando linitur cum ea impctigo,deleteam,8£curathulcera narium,8c\facitoriri pilos malopicia. D E M A L V A- CXLVIIH if 9 Hubeze,id eft,malua. Diofcorides.)Eft ex ea domeftica8c' agreftis. Galenus.) Domeftica? uirtus eft quae tefoluit,8£ mollificat parum . Sed filueftris , fecundu quod eft in ea de humiditate aquofa,fecundum hocuirtus eius eft debilior,8£femi* barum funt fottiora eis,8£ augmentum uirtutis earum eft fecundum augmen ficcitatis repertarin eis,8ceft aliafpecies quaz dicitur moloch DiofcorideS.) Domeftica eft conuenientior cibo q? agreftis , fed ipfa eft mala ftomacho , 8C mollit uentrenij&augmentum etTicitin lafle,& propriefummitates eins,& confert intefti nis 8C ueficar,& quando folia mafticautuTj8c" fit emplaftrum cum eis cum pauco h? le,mundificatfiftulas lachrymales,8£faciuntin eis catnem nafci. Sed quando uolti mus incarnationem cum eis,adminiftramus ea fine falevEt qnando fit emplaftrum cum ea,eonfert punauras acambor 8C apum,8c* quando teritur cruda,8£ mrfcetur cH butyro,& linitur cum ea aliquis,non nocet ei punctura eorum.Et quando coquituc 8C teritur bene,8£ mifcetur cum ea oleum,8£ ponitur fuper combnftionem ignis , 8C fuper etifipilam,confett eis,8£ fit feffio in decoc"tione eius mulieri,8£ mollit duricies matticis,8Cfitcumeaciiftereconueniensmordicationiinteftinorum,Kmatricis,ef ani,8£ quando coquuntur folia eius cum radicibus fuis , confert Medicinis mortife* riSjfcilketjquando btbitur ex decoctione illa,8£ fit uomitus cum ea,et fit illud faepe, 8£confert punetura? rutella?,8£ prouocatlac,8£ quando cum femine ipfius admifee turfemen andachocha?filueftris,fedat dolorem ueficje. Aben mefuai.) Malua eft frigida ethumida in primo gradu,et proprie domeftica ex ea,et eft malaftomacho» Ec humida quidem confert uefice,8£ femen eft magis iuuatiuum,8£ eft bortum afpe titati pedoris,& pulmonis,8£uefice, 8c* quando folia eius temntur,& ponuntur fu* pet punduram acambor,fedant dolotem eius,8£ quando coquitur cum oleo rofa* 8C fit emplaftt um cum ea in apoftematibus uefica? 8C renum, confert , 8C quado plaftratur cum eain apoftematibus calidis,fedat,8c" N TRACTATVS M E D I C I N M 1 fingularium fecundi gradus. Et primo de his,qug funt calida? 8C (iccx m eo. CAPITVLVM PRIMVM DE UTICA CL Vniure,id eft,uraith latum,8£ eft urtica. Diofcorides.)Sunt ei du? fpc cies,unaearumeftafperior,8cnigtior,habensfolialatiora,&habetfe men fimile femini canabis,nifi quia eft minus eo. Aiia uero habet feme minutum,8^nonhabetfoliaitaafperaficutprima. Galenus.)Q.uod deipfaadminiftratur,eftfemen8^folium. Etfubftantia uttiufcg eft fubtililtima, 8£ propterhancfubtilitatemmordicatquodinuenitexmembris,pofttpnonhabetdc caliditatetantum,quodfaciathoc.Etuirtuseius primaeftuirtus quaecalefacit calejs faftionc non multa,8£ deficcat deficcatione fine mordicatione 8C acuitate . Et fecuii da eft uirtus que refoluit refolutione multa,8i eft cum hoc ei uirtus inflatiua, 8C pro* pter hanc cauffam mouet coitum.Et tertia uirtus eft uirtus quae delet exituras 8C apo Itemata qua? fiunt poft aures. Et facit excreare hnmores groflbs uifcofos a pedore et pulmone quando bibitur.Et curat hulcera corrofiua,8i canctum, 8C omne cui con* uenitexiccatio.EtquiIdo bibiturdefemineeius cumrob,excitatappetitum coitus, 8^hocideo,quiaquandodigeritHrinftomacho,generatinflatione,8Crefoluituen^ tremfolutionetemperata, proptereaquiaabftergit 8icommouet nonilla uiaqua foluunc \ S I M P L I C I V M. ic? . foluuntalia?Medicinefolutiua.\ DiofcoridesoFoliaambarumfpecierumquando teruntur cum fale,8£ fitinde emplaftrum, curat morfnm canis 8t hulceta nauduleu ta y 6C cancrofa,&hulcerafordida,&contorfionesneruorum,S<:exituras,&:apo c- mata quas fiunt poft aures,8£apoftemata quae dicuntur furgella, &£ fit cum cis c?ro* tnm cum csra ad duritiem fplenis,8£ quando teritur tx folrjs eius, 8t ponitur m na- tibus,abfcindit fiuxum fanguinis ♦ Et quando teritur ex eis 3C coficitur cum myrrha, 'y B 8£fitindenafale,prouocatmenftrua. Etponunturfoliaeiusrecetiafup egreffam,8£ reuocantcam intus.Etfemen eius quando bibitur cum rob, cxcttatap? petitum coitus,8£ aperit orificium matricis,8£ teritur SC conficitur cum melle,8£ co* meditur,8^confertafmati,quodnonfinithominemiacerc,8^pleuiefi,8dexpellit fuperfluitatesa peck>re,8£decoftio foliorueius quando coquiturcum pauco myr* tha?,prouocatmenftrua.Etquandofolia ipfa coquuntur cum hmacr)s,molhunt uentrem,8i prouocant urinam. Et quando ipfa coquuntur cum hordeo, c\ pellunt fuperrluitatesapeftore,8£quando fit gargarifma ex fuccoeius,curatapoftemata uuluar. Rafis. ) Oleum urtica? eft magis laxatiuum quam oleum chartami , fcilicet quando tu comparas uirtutemlaxatiuaurttca; uirtuti laxatiua? karrami. Aben me* fuai.) Mouet coitum , quando comeditur cum cepis 3C uitellis ouorum. Et quando teriturfemeneius,8dponiturfupercancrum,c6fert.Etdeproprietateeiuseftquod laxat phlegmauifcofum. Abenguefit. ) Quando excoriaturfemen urtica-,8<:teritur 8imifceturcummelle,&:fumitur 5 laxatcumfortitLidine.Etoportetcauerenetaii^ gatlinguam,8£caputmerineaduratea. Etdofiseius efta uiginti grams ufq? ad tri* gitlta. Ifaac eben amram. ) Semen urtioe purgat humores uifcofos,8<: prouocat uri nam,& confert dolonbus rcnum,8<: iuuat coitum maxime,ft comedatut cum cepis fid uitellis ouo^. Et q uando bibitur cum fecaniabin, confert fpleui & dolori lateris. ' D E BLACTA BIZANTIA. CLl- AThfaratheb,id eft,ungulaaromatica, 8£eft bladabicantia. Diofcorides.)Eft conchilium ex fpeciebus oftreoru, SC eft ftmiliter deconchilrjs palpir,& reperi untur in regionibus Indiem aquis,iuxta quas oritur fpica nardi,odor autem eius cft aromaticus, quoniam iftud animal comedit nardum. Et ipfa colliguntur in tcmpo te jeftiuo quando aqure deficcantur.Reperitur etia ex eis in littonbus maris eucum, # color eius eft dechuis ad albedinem,8t eft pinguis, fed iila qua: nalcitur m Baby* ioniaeftcolorisfubnigri.&eftminor illa,8iomnes habent bonum odorem.Et quandofumigaturcumeis,fentiturodorearumficutodorcaftoret.auandoigitut fit fuffumigatio cum eis muiieri habenti fuffocationem matncis , 8£ftmilitcr haben tiepilepfiam,confcrt,&quaiidobibuntur,moliiuntuentrcm,8«!:comburuntur,&: faciunr omnes operationes quas faciunt oftraca de Porcoca uei Portura. Dixit Me* feha &Mefarugu-e. ) Quod eft calida Stficca in tertio gradu , Et Mefeha dtxit quod eft Plus ficca,& eft in ea ftipticitas & fubtilitas,8dconfert ftomacho,& epati, & ma* «icipropterfuam trici 8C quando ftt fuffumigatio cum ea defubtus, ftringit fiuxum menftruorum. ' n DEEBANO. CLII- ABanus id eft hebenus.) Diofcorides.) Dua? funtfpecies,fcilicetabfi& tnda.Et abSnum nigrum non habens lineationes,fedinfoliditate8,lenitatefLia eft fimue cormi, 3 quatido ftangitur habet te^^^^™£% iing eft i»i K u a iiic^eftftipticifapor.s,&quandoponiturfuperprunas,profertodoiembo doTpp op"nquat igni,* fricatur fuper cotem,* elimatur ftcut lapis,&m color etu t^^SS^tog^ in fndo uero tj^^Q^^ ruffi Si omnes eius fuecies , quando franguntur ,fiint durac in rractura.Abli ueic meto. TdZ raSem cln quadam fpecie fp.narum >^%%£*£ U3 DE TEMPERA M E NTU D l C non habet odorem bonum. Galenus.) Iftud lignum eft ex rebus que. frtcantur cum aqua,refoluuntur ficut Iapides , 8C fubftantia eius eft fubtilis. Et uirtus eius prtma eit quxcalefacit.Etuirtusfecundaeftquxabftergit.Ettertiaeiusuirtuseft qux aufert, • qaod eft corani piipilla,impediens uifum.Et ipfum ingreditur in Medicinis ocukr rum,conferentibus hulceribus antiquis eorum,8c* humoribus fluentibus ad eos an* tiq uo curfu,& ad bothor. Diofcondes.) Virtus hcbeni eft abfterfiua obfcuritatis ui fus,8£confertantiquo curfui humiditatum ad oculum,& hulcenbus oculi nommat tis elotis,8cfitexeo fricatorium,fuper quod fricaturfief,8£fitoperatio eorumeftica cior.Etfiuolumuscurareoculum,accipiturlimaturaeius,autferratura,&infundii; tur m uino terra! abnus die una 8C nodc , & poftea teritur bene, deinde fit fief. Qui* damautemteruntprimo,8c"poftea faciuntquod diximus.Etquidam infundunt ipfum in aqua loco uini , 8C comburitur hebenus in olla terrea donecfit carbo,dein de abiuitur,ficut abluitur moiibdena combufta,8c* eft conueniens oculo 8c* pruritui eius. Aikan^i») frangitlapidemuefica?. DEABRVGI. CLIIl* Brong,Lielabrugi,eftgranumparuumpunclatunigredineKalbedine,rotun^ _dumficutgranum mes,id eft,robilie nullius odoris, afferrur deSeni,in faporc pfius eftamaritudo,8c"eft calidum8£ficcum in fecundogradu,foluituentrem 8<* ex pellitlumbricos &afcarides,&foluitfuperfluitates phlegmaticasabinteftinis. D E S A L V I A- CLIIII- AElisfacos,inLatinoeftfaluia. Diofcorides.)Eftarbuftulongum,habensplu res ramos , Sc lignutn eius eft quadrangulatum ; cuius cotor eftad albedmem dechuis,Scfoliaeiusfuntfimiliafoli^scitoniorum,nifiquiafuntlongiora8dftriais* ora,Sd rugofa,pauca rugofitate, ficut eft rugofitas panni , poftquam abluitur , ante^ quaniextendatur&reponatur.Ethabentfuperfeborram,cuiuscolortenditadal^ bedinem , 8C habetodorem bonum , & eftin ea fubftantia ? 8C habet infummitati* bus ramorum femen fimile femini herba? filueftris,qua? dicitur ormen, nafcitur au* tem in locis afperis. Galenus. ) Complexio huius arboris eft calida, caliditate ma* nifefta,& ek parum ftiptica. Diofcorides.) Decoftio foliorum 8C ramorum ipfius, q uando bibitur,prouocat urinam 8C menftrua,8c* expellit fcetum,8c* confert morfui trigoni marini,8c denigrat capillos, 8c" confert apoftcmatibus , 8C abfcindit fluxum fanguims.Et mundificat hulcerafraudulenta,8c* cum decodione foliorum 8c* ramo rum ipfms fitablutio,fedat pruritum genitalium uirorum 8C mulierum. DE ANAGALLIS- CLV- / Nagallis.) Eft plantula habens folia fubtilia parua,8c* ramos quadrangulatos, 8£femen fimilefemini coriandri , 8c* mafculus ex ea nominatur in Gra>co xan tala, 8c^cKminacardabella,&eftherbadehaiileic. Diofcorides. ) Eftherbacuius dua?funtfpecies,una earum habet florem cceleftis coloris,8c"eftfcemina, altera ue* r o habet florem rubei coloris , 8c* eft mafculus , 8C funt duae plantulas expanfa; fuper faciem tetra?,habentes folia parua, rotunda, fimilia folijs herba? qua? dtcitur laclin, c^habetramulosquadrangulatos,8ifemenrotundum,8^radicemfubtilem. Ga^ ieniis.) Virtus eius prima eft,qua?calefacitparum,8^deficcatfinemordicatione.Et fecundaeu^quxabftergitabfterfioneforti,8Cattrahit.Ettertiaeft,qua:extrahitfa5* gittas 8C fpinas,8c*aliainfixa corpori.Etfuccus eius iniedus in nares, purgatcerebru ab humoribus qui funt in eo , 8c* incarnat hulcera , 8c* confert corru ptionibus merm» brorum. Diofcorides.) Amba? fpecies huius herba? conueniunt apoftematibus, 8C prohibent erifipila,8£ extrahunt fagittas infixas corpori, 8C reprimunt hulccra frau* dulenta.Et quando teritur aliqua ex eis,8£ exprimitur fuccus eius , 8C fit ex eo garga* rifma,extrahitphlegmaacerebro,8^cumeocaputpurgiumetiamadhoc,8^fedat doloremdentium,8£quandofitcumeofternutariouelmafticatioinparteoppofi* s ta dentis dolentis,aufertdolorem eius,8c* quando ifte fuccus mifcetur cum melle re gionis Atich,confertobfcuritatiuifus8<:caligini,8<:abftergitoculum . Etquando bi bitur cum uino,confert morfui cyri , 8C dolori renum,,8c* epatis, 8C lateris. Et dicunc quidam A SIMPLICIVM iii B *» 9 £ quidam quod illa fpecies anagallis,cuius flos eft cceleftis coloris, confert exirui an &illacuiusfloseftcolonsrubei 3 facitanumegrcdi D fitiatcumeoemplaftrum. DE OZIHO GARIOPHILATO. CLVJ. Erengemifch,id eft,ochnumgariophilatum. Ifaacebenamram. ) Eftocimur gariophilatum^foliaeiusfuntparuajquorumcoloreftinteruiroremScgl.u cedinem. Etodor huius herbae eft fimilis odori gariophiloru. Et ftipes eius eft qu drangulatus,cuius color eft ficut color foliorum ipfius , 8C femen eius eft minutun nigrum,8£colligitur in. menfelunio. Eftcalidum&ficcuminfinefecundigradus. Confert ftomacho frigido,8£ facit digeri cibum groiTum. Et confert epan,8£ cor* di.Et aufert catdiacam , qi\x fita melancholia 8C phlegmatc , 8C aufert triftitiam 8C folicitudinem.Et odoriferas facit eruftuationes,8£aperitopilationes cerebri.Et quandoodoratur,aperitopilationesqua?funtinnaribuspropterphlegma. Abeii mcfuai.) Eft calidnm &ficcum in finefecundi gradus,aperitopilationes cerebri,8d confertcardiacxquajeftaphlegmate 8C melancholia,8c"quando comeditur,aut odoratur, confertopilationi narium. Sindaxar. ) Augetcholeram ,&eft bonum emorrhoidibus. Alkalamen. ) Eft magis temperatum quammaiorana, &quam £incibrium,nec eft in eo de ficcitate tantum,quantum in illis. D E OZIMO NON GA fiophilato. CLVII* ■ BErendarog, id eft, ocimumnon gariophilatum, fed aliud commune. Diofco ridesincapitulo defclatro dicit.') Quod domefticum folatrum eft arbuftum paruum,8£habet folia coloris iiigri,fimilia folijs berendarog,fed maiora 8C latiora* Galenus. ) Eft calidum infecundogradu,8£ habet humiditatem no naturalem. . EtdixitHippocrates.)Quodipfumeftficcuminnaturafua,8£rctinetuentrem.^ EtdixitRuffus .) Quodeftficcuinnatiirafua , 8£conuertiturad choleram ueloci ret,8£ mundificat humiditates pedoris.Et uirtus eius fecunda eft,quando fit empla ftrum cum eo , qua? refoluit 8C maturat, 8C non eft alicuius iuuamenti interius fum* ptum.Et dixit in libro de cibis,quod eft malum in cibo fumptum,graue digeftioni. Etdixitinlibroxgritudinum,quodeftunusexcibis quigenerat choleram. Dio* fcorides. ) Quando fumitur de eo in cibo multum ,inducitobfcuritatem uifus , 8£ mollit uentrem,8£ generat uentofitates , 8C prouocar urinam , 8C lac , SC eft difficilis digcftionis. Et quando fit emplaftrum cum eo,& cum farina? polenta,8£oleo cofaceo 8£aceto, confertapoftematibus calidis. Etquando fit emplaftrum cum eo folo,confertmorfibus fcorpionis.Etquando fitcmplaftrum cumeo,&uino Chio, confert pulfationi oculi. Etfuccus ipfius quando auffertur fpuma eius, abftergit uifu m . Et femen eius quando bibitur , confert illi , in cuius corpore generatur me? lancholia,8c" confert ftrangurie 8C inflationi , 8C quando odoratur , facit fternutare, $C bedarog quidem facit hoc ctiam, fciiicet herba ipfa , 8C oportet quod ftringantuc oculi eius,qui fternutat cum eo in hora fternutationis. Multi quidem cauet ab odo* tatione 8Ca comeftione eius,propterea,quia quando mafticatur,8c~pomtur in fole, generantur cxeo nermes. Et homines regionis Lyonoy dtcunt,quod fi quis come* derit bedarog, 8C pungatnr eadem die a fcorpione, non euadit mortem ex punctu* ra illa. Hunairn. ) Quandoreperimusaliquosexantiquis phyficisdicentes,quod ttrineit uenttem,& aliquos qui dicunt quod laxatilcut uidifti, uidetur ex hoc quod habeatin fe duas uirtutes contrariasficutcaules. Quando ergomuentt uirtutcm ex* ptiifiuam fortem in corpore , adiuuat ad fluxum . Sed quando muemt uirtu tem i e* tentiuam fortem,adiuuatad retentionem,ideo,quiain eo funt du* uirtutes,fciltcet uittus laxatiua,& ftiptica , fed fitficut didum eft. Et dixitin bedarog , 8C m naponu bus , quod quando non bene coquuntur , noccnt ftomacho : propter mordicauo* ncm qux eft in eis. Et dixit in bedarog iterum , quod calefacit iangumem , 8C deii<> catdeficcationeforti. Etdixititerum. Ficus&uu*8£alij frufe, quando nonfunt ta D£ t E M V fi R A ft E N t JS C bene maturi,&: caro citri,8£ bcdarog,& napo,8£ baucia,8£ holera alta omnra,8£ ra* dices eotum, & uinum groffum,nouum , multashabentfuperrluitates , 8C propte* rea exprimunturab eis fucci eorum , propter fuperfluitates qua? funt in eis. Aben mefuai in faturegia dixit .) Q.uod acuit uifum multum fubtiliter, 8C ideo comedituc bedatog8£raph r i ^ * D E C OT V L A- CLVIII Ihar,id eft cotula. Diofcorides. ) Habet ftipitem mollem uel lenem,8£folia l!# milia folrjs marathri,& flos eius eft citrinus plus flore camomille,fimilis oculo 4 8C ideo nominatur hocnomine,quia nafcitur in bixana. Galenus.) Acuitas 8C moc dicatio funt in ea plus quam in camomilla,8£refolutio eius eft amplior refolutione ipfius.Adeo doneccuretapoftemata dura,quando admifceturei caera diffolura. Diofcorides. ) Quando teritur flos eius cum ceroto , refoluitapoftemata phleg*» matica,8<:dura,8<:dicuntaliqui,quodquando idericus biberitex eo inbalnco^ poftcj egreditut § camera catidiori,meliorat colorem ipfius, 8C facit ipfum uomere. DETEREBINTHO ET lentifco. CLIX. BAton uel boton,id eft, arbor grani uiridis , 8C eft botin, id eft terebinthus. Albb tinOSecundumMedicoseftduarumfpecierum^fcilicetdomefticaj&filueftriS;, 8C domefticaeftbotin fecundum ueritatem,8£frudus eiuseftgranum uiride, 8C&U ueftnseftlenttfcus,8£amba: habentgummi. Abohanifa. ) Lentifcuseftarboriii montibusnafcens,8CdixitmihiAtabs,quodarborlentifcieftficutarborglandium magnatum,nifiquia eft pukhrior . Summitates foliorumeius funtadrubedincrn decliucs,8£ funt folia leuia,8£ facit fruclum in racemis ficut botin, 8C quando matu^ p rantur fru#us,funt rubei , 8C folia eius fimiliter rubefcunt . Coquuntur folia eius be* ne, 8C colaturaqua illa , 8C ponitur iterum fuper ignem , 8C coquitur , donec (itucat tob,8C curantur cum eo afperitas pedoris,8<: tuffis,8<: dolor auris, 8C eft in eo ponti^ crtas.EtquaudoappareEgummieius,apparetparuum,deindeaugetur,donecap^ paretftcut melo,8<: dixit,& emanata lennfco lac utfcofum, nigrum, ftcut facit ex lau ro.Etgluten quidem ex lentifco eft odoriferu,8<:ingreditur in confediombus odo* rtferis,8£ propter fimilitudinem fuam cum arbore botin. Dicunt quidam, quod ua bor lentifci,eft arbor grani utridis. Galenus. ) Cortex huius arbotis, 8C fruftus eius 8C folia eius omniafunt ftiptica . Et cum hoc calefacitin gradu fecundo,, 8C iftud eifc fignum quod deficcat,uerum quando eft reccns,humida eft minorts deficcationis, adeo quod quando deficcatur, fitficca in fecundo gradu . Sed frudus eius proprie* quandodeficcatur,deuenitadtertiumgiadumrerumdeficcantium,8(:acctditeide caliditate tantum, quod tlle qut mafticauerit ipfum , cognofcit ftatim , 8C ptouocat urinam,&:confertfpleni. Diofcorides. ) Terebinthuseftarborgraniuiridis,&:elt arbor nota,cuius folia,&cortex,8<: fruflus funt fttptica, S£ ideo conuenitad omnia y adquxconuenitarbormaftix,&fruduseiuscomediturabaliquibus,8<:eftmalu& ftomacho , 8C calefacit , 8C prouocat urinam , 8C incitzt coitum , 8C quando bibitue eum uino,confertmorfui rutclla?. Sedgummi huius arboris afferturde Garbi,8£ re peritur de ipfo in Paleftina,& Syria,8<:Cypro,&: Lintoutjn , 8C in infulis qnx dictni tur Cydades,& eft mclior 8C clatior alrjs, 8C color cius eft uergens ad albedinem,ft* milis colori nitri,& coloris CGeleftis,8£ eft boni odoris, habcns odorem arboris gra ni uiridis.Et melior qutdem gummarum omntum eftgummi terebinthine,&: poft tpfum eft maftix , 8C poft hoc eft gummi iambut , 8C poft ipfum gummi ari , & poft ipfumgummiarc.Etquaelibetirtarumgummarumcalefacit,mollit,&:diflbluit. Sedterebinthinaconuenittun1,8Chulceribuspulmonis,8<:fputofanguinis.Mand( ficatenim pedus 8C pulmonem,quando fitloch cum eafola, autcum melle,^ pro uocaturinam,8<:maturat,8clenituentrem.Etfacitadhererepilospalpebrarum Et quando mifcetur cum ciniar^: calcanto,& tiitrp, 8C xce ufto , confett fcabiei hulce=» toix \ - I M P t I C 1 V M. «* A rofar ; & quando mifcecur cum mellc & oleo , confert humidicatibus emanantibus ab autibus 8C pruritui. Et ingredirur in confedionibus ungucnrorum refoluentium laffitudinem.Ec confert dolori lateris,quando fit inundio cum tcrbentina fola DE BALSAMO* CLX BElefem uel belefma,id eft balfamus. Diofcorides. ) Magnirudo arboris cius cft ficutmagnitudo arborisgraniuiridis,&ficucarboris bocates, habens foliafimi liafolrjs rutse,nifi quia funcalbiorafatis &fubtiliora, &eftin rcgione Iuda\r,in fuo Occidentej&diuerfificaturinlongitudinejC^bteuitatej&graciliratej>ofricie» Et quoddam fubtilefimilecapillis , quod inucnitur in arbore balfami , nOminatur barlaton,& nominatur ita,quia eft uiride , lignum uero eius dicitur xilobalfamum, femcn carpobalfamum , 8C lachryma eius opobalfamum . Colligitur autcm oppo-' balfamumindiebusafcenftoniscaniculac. Nam tunc uulnerantur rami 8C ftipitcs huius arboris in pluribus locis cum inftrumento ferreo, 8C quod egreditur ex eo, eft parum. Summa uero eius quod colligitur ex eo omni anno eft a quinquaginta ufqj ad fexaginta roculorum. Ec uendicur in loco ubi nafcitur, duplo ponderis eius ex ar gento.Melius aucem es eo eft nouum,fortis odoris,purum,non habens aliquid acc tofitatis,uelocis refolutionis,lene,pungens linguam pauca pundione. Adulceratur autempluribusmodis,quidamnamq}admifcent ei oleum quoddiciturrobton, alij ueroadmifcenteimel8^ca?ram,autoleummfrti,aut oleum alcannar,donec * fubtilieturmultum,&:agitantfortitermifcentes,quouf9nonapparetca:ra,uerum cognitio ipfius eft facilis . Nam purum,quando aliquid ex eo diftillatur fuperla- nam,8iabluiturlanaipfa,nonremanetinIanaucftigiumeius,fedadultctatumre^ Iinquitueftigium.Etiterum,quando purum diftillatur inlade,coagulatipfum* Adulterarum uero non facir hoc,3£ purum quando diftillatur in aqua,diffunditur, g 6£fitficutfubftan:iaiadis cico , adulcerarum uero fic ficutoleum quod fcparatur in fuperficie aqua?,& facit uelut ftellas. Et purum quidem , quando antiquatur, indu^ refcit^corrumpituruirtuseius.Errauitautcmille quidixic quodpurumquando diftillatur in aqua , defcendit primo , deinde afcendit in fu perficiem aquar , 8C non difToluitur . Sed lignum quoct dicitur xilobalfamum , melius ex eo eft nouum, re^ cens,fi]brile,boni odoris,cuius odor eft ficut odor opobalfami, 8C eft magis odori* ferumquamgranumeius.Etgranumqutdemipfius^quodnominaturcarpobalfa^ mum,eft granum rotnndum , ad longitudinem aliquantulam , tendens ad acuica* tem in ambobus capitibus , in medio uero groflius, cuius cofor tendit ad rubicun* ditatem,&eftplenum,graue,mordenslinguammordicacionealiqua,nonmulca; Etquando frangitur interius,haberhumidiratem fimilem melli,&eftodoreius bonus,defertur autem ex tcrra qux dicituranraramon ,granumfimileancarion,8£ adulteratur cnm eo granum balfami.Sed difcernitur quia eft paruum, uacuum, de* bilis uirturis,&faporeius uergitadfaporem piperis. Galenus. ) Odorbalfamieit bonus,&fubftantia eius eft fubtilis.Ecuirtus eius ptima eft qua? calefacit,& deficcat infecundogradu.Oleumueroeiuseftfubtiliorisuirtutis quamarbor.Ecgranum eius eft minoris fubtilitatis quam oleum . Lignum uero eius eft in hoc minus quam oieum. Diofcorides. ) Virrusbalfamieftbona,&eftcalida mulrum,&abftergir tenebrofitatem uifus , Aaron.) Ieucbaueeftnuxmufcaca X affertur ab India. Ifaac eben amram.) Meliores ex eis funt rubeae,pingues,gra „ts & deteriores funt nigrx,leues , 8C ficcae , 8C funt calid* &ficca; , ftrmgunt uen ttemaromaticantftomachum,&:odoremorisefficiuntbonum,aufferuntfumofi tatesaftomacho.Etdigeruntcibum,&expelluntuentofitates,&corroborantfto machum, 8C epar , & conferunt lentigini faciei, 8C ferpigini , & exrenuant fplenem &moliiuncapoftemacaduraeparis. Abenmefuau) Naturaeiuseftficutnatur; gariophiloiu,&: eft calida 8C ficca in tertio gradu, 8C eft bona ftomacho,8t epati fn mdis. Mefeahem ) Nux mufcata eft calida 8C ficca in fine fecundi gradus,& ftrm* |it uentrem,& aromaticat ftomachum,&efficit odorem oris bonum,8£ confert de bilitati epatis 8C ftomachu Albafari 8C Rafis fimiliter. DENVCE BT-AVEl» lana, CLXII. f > Eum &agileiinv'd eft,nux 8C w — Galenus.) Quodexfiucecomedicur; eftfubcile8^unduofum*EtEecentesexeisqu*nonfuntbenematurx,necficcc, fcmt plena: humiditace,8<: maxime femimacurae,uc dixi. Et olei nucum antiquarurn uirmsprimaeftcalida.Etfecundaeftqua?refoluit.Ettertiaeft,quieconferthulcenj=' bus corrofiuis , 8C etifipilae , 8C fiftulae lachrymah ♦ Et quidam utuntur eo in hulceri* bus neruorum , fed in folrjs nucis , 8C in fummitatibus eft ftipticitas ♦ In cortiee uero nucum dum eft recens,eft ftipticitas manifefta. Et propter hocfit ex eo rob,quando ex eo exprimitur fuccus,ficut exprimitur ex moris,& ex fruftu rubi, deinde coquicuc cummelle,8iconfertiftudrobina?gntudinibusoris8^gutturis,8dfaucium,&iti omni eo in quo iuuantfupradifti fucci.Cortex uero nucis durus,ficcus, quando ad nritur,ficMedicinafubrilis multum, 8£deficcatiuafinepundione.Inauelanis uero eft fubftantia terrea,frigida plus quam in nucibus magnis,82 fapor earum eft magis ponticus fapore illarum,8£ hoc reperirur in arbore,& in frudu, 8£corcice. In alij Diofcorid Nuces comeftae _ proprietatibusfuntfimiles nucibus maiorib funtgtauesdigeftioni,nociuafftomacho,generantcholeram,nocenttuff«entibusi 8C quando comeduntur ieiuno ftomacho,prouocant uomitum, 8C quando come^ duntur cum ficubus 8C ruta anteMedicinam mortiferam , funt tyriaca optima con* traipfam,8ifimiliterquandocomedunturpofttoxicumfithocetiam.Etquando amplius ex eis comeditur , expelluntafcarides. Ec quando admifcentur cum pauco melle,& ruta , 8dfit emplaftrum cum eis , fuper mammillam refoluunt apoftemata tpfius,8<:refoluitenodationesneruorum,8iquandoadmifceturcumeismel8ifal, &ca2pe,&fit emplaftrum,confert morfui canis 8C hominis,&quando nux ce* ritur , fictit eft cum cortice fuo , 8£ponitur fuper umbilicum , auffert torfiones, 8^cortexeiusquandoaduritur,8imifceturcumoleo&uino,8iliniunturindeca^ pica infantiu^fiiciccapillos pulchros 8C bonos,8£ facit oriri pilos inalopicia . Quod autem eft interius nucis,quando comburitur,8£ ceritur , 8C mifcetur cum uino, 8C flc inde nafale,prohiber menftrua 3 8£ quod eft interius fimihter, icilicet, caro earu qi^e iunc t S I M P L I C ) V M. > fantuemfta?,quandomafticatur,8c~ poniturfuperapoftemata qure dicuntur anco " ria,&fupererifipilam,&fuperfiftulas lachrymalium,&fuperalopiciam,&cura ca.£xpnmiturautemexipfisoleumquandoteriuiturautexpriiiiuntur.NiiL.C3Ucn hunuda: funtminus nociua^ftomacho airjs,&funt dulaoreSj&delcdabil ores 6C propter hocadmifcentur cum alrjs , ad trangendum acuitatem eorum . Et quau do fitemplaftrumcum eis,deletcicatrices percuflionum.. ! Sedauellanaefunt mabe ftomacho,qua? quando teruntur , 6C bibuntur cum me bcrato,curanttuftlmantiquam,&quandoaffantur,&comeduntur cumpaucopi pere,maturantcatharrum,8£ quando aduruntur cum comce fuo,& tcrutur, Sc cu.i ticiuntur cum axungia,aut fepo hircino, 8C linitur cu eis alopicia,tacit onri pilos lbi Et dicunt quidam,quod auellanx combuftar quaudo teruntur cum olco,8c ungui turindecapita pucrorum habentium giaucos oculos,faciunteosnigtos 3 8<:deui grantcapillos D E NVCE V M I C A» CLXiil LEamalkei,uelalke,td eft,nuxuomica. Habix.)Faciteuomere fortiter(bla,aut cum alijs Medicints,quando tentur,8£ mifcetur cum pauco falis,eo quod lai iu- uai ad uomitum,8c" mouet humores,& facit eos egredi facilius per uomi tu.fct q uan titas doiis eius eft, drachme. duae.Et buliant folia uel fummitatcs foliorum anetiiic* ct in pondere drachmarum uigmti,in hbra una aquae, ufcg ad coniumptionem me* % dietatis etus,deindcapponatur parum mellts , 8C medicma conficiatur cum melie, ^pofteaadmifccaturcumaquatlladecoda,cibibatur,quoniamfaciteuomcreuo mitufacili,cW:fortaflisfoluituentrem.Ettalimodo praeparatut cumdes,&lemeii atripticts. Abraam.) Eftnux,cuiuscoloreftintergiaucedinem &albeduicm,ma« s (or auellana parum,& funt m ea nodt.Et quando accipitur decortice eius,et tentur, £ccribtatur,d£accipiturdeipio drachmauna,cum duobus atireisanetitntt 3 autie* B nime fcenieuli, 6C coficitur cum melle iufficienti,& bibitur cum aq ua calida,mouet pomitum,A:expenttfupertiuitatescholcricas,cx:phlegmaticas,&laxatinfeuusctii lecuudum uirtutem QC iecundum naturam fupertiuitatum. ♦ € DE NVCE MECHIL» CLXUII- T Eum alrachaha,id cft,nux mechiL Haamet eben Dauid,) Dixit mihi quidam | ^ Arabs ex hominibus fecretis,quod rachahe eft arbor magna ficutnux,habens fohaftcutficus magna,&frudumficutmalagranata parua, qui nafciturad radicem foliprum,ficut ficus nafcuntur,habens pendiculum indinatum propter onus mag* iium fradus. Etcolligitur deipfo quantitas multa,& dixit,quod 116 nominabimus eas iuniaucen,td eft,ficus Pharaonis,ne$ eft ficus,fed rachaha.Et ego uidi id m Ori jitcmulcum ex cis , & rachaha eft frudus fictit ficus , habcns cutem groflam, 6C eft dulcis,bonus,boni odoris, 6C comcdunt eum homines 6C paftores. Et dixit Au nmebetcn, quod eft nuxuomica.Sed quando confyderabis duos fermones,fciliccc cachaha 3 8£ nucis uomicae,uidebis uarieratem. ( DE POtlO M O N T A N O. CLXV. CAhade id eft,polium montanum. Diofcorides.) Sunt eius duae fpecies, fcii cct magnnm 8c parnum,& paruum eftquo utuntur Mcdici,eteft planta paru* fiibtilisjeius iongitudo eft circa paltnum,* eft plenafcmine & fecundum fummt* tatem eius cft capitellum paruum, rotundum , fimile capitello fpiiuc albi, m cuius odore cft grauitas cum pauca aromaticitate,8c maius eft debihons odoris. Galcnus.) In fapore ctus cft amaritudo SC acuitas parua,8c hic fapor eft «n minort plus,8c" magis apparens.Et uirtus eius prima eft,quar calefacit in iecundo gradu qua fi m finc ipffus,* deficcarin tertto.Et fecuda eft q u e ab ftergi t, SC proprie Uitid quod ft minoris fpccici quando dcficcatur.Maiocis uero fpccict dum cft rec«^ c j. .i k 4 qua: / u« DB JPBMPBRAMENTIS C qux mcarttat . Et tertta ch\ qua? aperit opitationes membrOrum interirrum, BC pro* uoc.it unnam 8C menftrua,8<:curat hulcera maltgna quando puluerizacur fuper ea, &proprieminorisfpecieiquando eftficcum,fed maioris fpeciei quando eftrecens incarnat uulneramagna» Diofcorides . ) Virtusambarumfpccierum eft,t£quan* do decoftio earum btbitur,confert morfibus uenenofis,8£ hydropifi,8£ idericix^ qtiandobibiturcumacetOjCunfcrtapoftematibusfplenis^uerufacitfodajSieftma^ lu m ftomacho,8<: laxac uencrem,8«: prouocac menftrua » Et quando fternitur fub le* clo,fug.ituenenofaanimalia.Etquandofttemplaftrumcumeo 3 conglutinatuulne ra humida,8£ipfum munditlcatcaput^rcfrenat libidinem, 8C prouocat urinam» DE BAVCIA V E L PASTlNACA- CLXVl- IEzar,id eft,baucia. Diofcorides. ) Eft ex ea domeftica,&:fiiueftris,& domeftica quidem eft nota.Silueftris uero habetfoliafimiliafolijs fumiterre,nifi quiafunt U rtora cis,8£fapor quidem ipfarum uergit parum ad amaritudinem , 6>C habet ftipite . rc&um,afpcrum,8£ fuper ipfum eft capicellum ftmile capicello aneti,& eft in eo Jlos albus,&: in medio tpfius floris eft res fimilis fungo,cuius color eft purpureus , 6C ha* betradicemingroiritudinedigiti,8^inlongitudineuniuspalmi,boniodoris,qua» colftacomeditur. Galenus.) Domefticaeitfubtilis. Etuirtuseiusprimaeftquajca leficit.Etfecundaeft quacfubtiliac.Ettercia qua^excitaccoicu. Sed agreftts eftfub* tiiior.EtuircUs eius primaeftcalida.Etfecudaeftqua?abftergit,&noninflat,Etter^ ria eft qua? prouocat urina 8£ menftrua.Et tota herba facit hoc, maxime uero femen &radix^Sedquandoexfolrjseiusfir emplaftrum fuperhulcera quando incipiunt corrodi,conferc. Diofcorides. ) 5emenfilueftrtsquandobibitidmulter,autfa* citfibinafatecumeo,prouocatmenftrua,&:quandobibitiir,etiamconfertftrangu^ . ne,8£ fterilicaci,8£ pleurefi,& morfibus uenenofis.Ec dicunt quidam, quod eft ex ea fpecies quae eft mafculus,8£ qujedam qua? eft fcemina . Mafculus uero habet femen p oblongum,foeminauerorotundum.Q.uarquidemfeminaquandobibuntur,coni! feruntimpregnationi.Etradixhuiusherba!prouocaturinam,&excitatcoitumfor^ ticer,&: quando fit nafale cum ea,expellit foecum,8£ quando folia eius cerucur,& mi fcentur cum melle,& ponuntur fuper hulcera,curant ea. Domeftica uero eft conue^ nientior cibo,8£ melior <$ filueftris,8£ipfa eftconueniens ad ea,ad quae conuenitfil iteftris,nifi quiaoperatio eius eft dcbilior operatione ipfi . ^-i D D E V I S C O. CLXVU. Ababch,tuel dibach,id eft,uifcus. Diofcorides . ) Melior ex eo eft nouuS,qui eft fimilis in colore fuo colori porri,extcrius ucro fubrubeus, fine afperitatc, 8C fine furfureicace,8<: fit ex fructu rotundo qui nafcitur tn arboreglaudium, cuius foliu eft ficut folium arboris buxi. Fruaus ergo ilie contunditur 6t abluitur,deinde coqui turinaqua.Suntautemquidam,quimafticandofruclumtpfumfaciunt.Reperitur autem in arbore malorum,& pirorum,8£ in alrjs multis arboribuseciam.Repericur etiam aliquando in radice arborum aliquaru paruarum , Vidi autem inmonte Na fcahomines,quifaciuntipfumexarboremagnaqua?nafciturapudeos,quarnomi^ naturabeis tarabella. Accipiuntergoramos eius,8£excorianteos,&facientes fafci* culos,infunduntinaqua,8«:dimittuntficmenfibusduobus,demdec6tundunfcoii tufione forti,6V: fit inde uifcus bonus. Galenus . ) Subftantia uifci eft compoftta ex fubftantiaaquofa 8£aerea,8c de his ambabus eft in eo multu,et ex tcrrea paucum,et in iapore eius eft acuitas plus cpamaricudo.Etuircus eius prima eft qua: calefacic, n5 tamen cico quaudo apponicur corpori,fed poftquam facic moram incorpore, ficuc facic capfia. Ec nos quidem diximus in his qax prarterierunr, quod ha?c res inueni;* tur in Medicinis,quarum uircus eft quar calefacic, quando cum calefaftione earum eft humtdicas fuperftua indigefta. Ec uircus eius fecunda eft quse fubciliac,8c*accrahit &diflbluic,8<:tefoluit. Ettertiaeft qua?atcrahichumidicaces excorporefatttaclione forn,8<: non attrahitfolum humiditates fubtiles,fed eciagroflfas . Etfubtiiiat, SC difc foluit,8<:refoluit. Diofcorides. ) Habetuirmtemrefoluriuam,8<:di(roiutiuam,ac* rraaiuam.Etquandomifceturcomrefinapini a 8Ccaera,ineq4ialiquanritatedequa^ iibct, * ** ** s i m P l r c r v~m i* - h'bet,matiirat^poftemataetiam,qutffiuncinradic^^^ do fit emplaftrum cum eo , c u r at fyrar,8£ quando mifcetur cum olibano,curac hulce raantiqua,6iquandomifceturcumcalce8<:lapidegagate,autcumlapideafio,(Sd coquicur cum eis,& ponitur fuper apoftemata fraudulenca,autfupcr duriciem fple* nis,curat6iCrelbluitapoltemata &duriciem,t8dquaildo mifceturcum auripigmeto citrino aut rubeo,& ponitur fuper maculas unguium,aufert eas,et quando nnfcecuc cum caice 8C rob,fortificat utigues. Dli SORDICIE f N C O M M V N !♦ CLXVIjj. YAfach ,id eft,ferdicies. Galenus. ) llla qua» aggregatur in paricribus balnei,ca lefacit,&lenit,8CdilToluit,&facitnafcicarnem,&eftconueniens fcuTuris qua: fiuntinano^emorrhoidibus^quandoponiturfupereas.Etquoddelordiaecol* ligitur excorporibus exercitancium,calefacic , 8£ refolukexicuras dura: rcfolutionis, 8e"eft comteiiiens hulceribusfenum. Sed illa quar colligitur ex corporibus lu&anti^ itm,confertnodis quifiuntin matrice,quando ponicurfuper eos,8£confercfciatica: pofita loco unguenti . Et dixitin fexto,quod fordicies balnei mollificat tempcrace. Etdixitinodauo,quodfordiciesqua?reperiturinuafts,inquibus oleumaduritur, rcfoluitniultum,8£lenit. Etdixitinforde quaiaggrcgatur incorporibusluctanciti, quodfecundumquodineaeftdepuluere,diucrfificatur abalia. Er fordes quidem •uniuerfalicer refoluitapoftemata indigefta,3£illa qua-accidunc propcer foda,et co- fcrtapoftematibuscalidismammillarfi,8dhocquoniamipfaextinguit inflamma^ tionemearum,8iprohibetcurrumhumorumadipla,etreloluitquodiamflu\icad • ea,quoniamipfaeftcompoficaexpuluerecV:oleo,8ifordiciecorporis homints,8£ fudore eius.Et puluis quidem prohibet 8£refrigerat,oleum uero,& fordes,8c" fudor hominis refoluunt,fed fordes uaforum recipit acuicacem a uafis eris,8d elt acucior.Ec dixicindecimo,quodfordicieseftrefiduicasgrotTa cerrea,remanens are a quare* {bluitur,8iabomnibuscorporibus,refolutioneocculta,etexhocfcitur,quoduirtus eiuseftdeficcatiua,8c" eftcumhocineacaliditas,8£dicitur m fordicieauris,quod " ipfaconfertpanaricio. 4 * DE S O R D I C I E S E- M I C V P I I balnei. CLXlX. Afach alcur,id eft,fordicies femicupi) balnei . Eft fordes nigra qua? reperitur m balneis,8£infundofemicupijbalneorum. Diofcorides.)Oportecquodeli^ gaturex illa,cuius color eft rubeus,boni odoris,8£fimilis meha, qunc nominacur irf Syria ftorak,& eft lenis,excenfibilis ficut maftix,8£ reperitur in femicupijs baineortr, 8c:alfimilatur mum. Galenus.) Subftantia eius eft fubtilis. Et uirtus eius primreft quarealefacictnprincipiofecundigradus .Etfecunda eftquar abftergit abfterfione non multa , 8i attrahit attractione forri. Diofcorides. ) Virtus fordicief femicup- balnet calefacic forticer,8c: accra'hic,8i excrahir fagiccas,8£ mfixa corpori , 8C curac tuf> f»m anciquam 3 quando fit fumigium cum ea , 6C quando ponicur iupcr impetiginc, auferteamplenev DEVIRZ- Irz. AladmaioSunt trcs res,nec reperiutur nifi in Iaeme,uel Alremeu. Et lant T eft terra tota plena ex cannis 8C latfe. Abohanifa. ) Virzfeminatur,8£ non eit filueftre,8c-n6nouidecoaliquid,niftinAliemen. EtdixitAbimbentflbdracach.) Virc feminacur,8^ perdurac annis aiginci , 8c nafdtur quohbec anno, ncc deficic , 8c plantaeiuseftficutplantailfami,8iquandodeficcatnrpoftmacuricatem,apennn^ rur uagime eius,8i colligitur uirc. Et dixit alius,quod melms ex eo eft illud , quod <*ft nous planrx.Ecaliud quidem nominaturabfi,propccr mgredinem qtnrcft iti eo , 8C abfi facic cinduram citrinam , 8£ aliud facit cotorem rubeum ,& uirc a& . ulteratureumutrciuniperi,8inoneft iniunipero fua medullaex femetipia ? 6-t^ perirurincorticeipftus,8<:femeneftrcsficutmrc. ■ * • itoen mefuai . ) Virc affercur cx terra laiemen , 8C eft correx arborrs qaa? Iaemen . Accipituc ergo cx co , SUoiagittfr , & affimilatur aoco concttto. _ M u8 D E M c D f Jfaac eben amram . ) Virc funt dua? fpecies,fcilicet,abfi,8£ Indum, & Indum qu dem appellatur 4rabicu,& eft rubei coloris,8£ dicitur,quod curcuma eft radix eiu 8i affertur ex Syria,& ex terris Iaemen, & habetgrana ficutgrana mes . Et melius ex eo cft rubeiim bonuni , habens pauca grana , quod adhceret manui, 8i habet coloa remuiola?,8£exterius eftrubeum,cuius toxicumeft mukum,ettoxicum quidem eft res parua minuta,mollis , adhaerens manui quando tangitur uagina eius . Et ipfum quidemliniturfupermorpheamalbam 5 6<:fuperpruritum,&fuperbothor,6<:coni< fert eis. Mefeae . ) Virc uirtUs eft calida 8£ficca in principio tertrj gradus. Albafari.) Vir^eftfubtiliflimuficcum,quodfilinitur fuper morpheam albam, 8t fuper pruritum,8£ bothor confert. Atabari. ) Virc eft calidum Qt ftipticu, mun* dificat,8£ confert calef. DE ARISTOLOGIA CLXXf. & Araund,id eft,ariftologia»Barbari nominant eam mafmochra. Diofcorides.) Nominatur ariftologiaa Graco arifton,id eft, melior, 8£lochon,id eft,puerpe ra,edquodmultum puerperisconuenit. Etfuntei duaefpecies,fcilicet,mafculus,8£ fcemina,8£longa eft mafculus,3£ rotunda eft focmina . Rotunda uero habet folia fi miliaciimis,ideft,hedera?,quafirotunda,odorifera,mollia,8^1enia,&habetramu los oblongos egredientes ex una radice,8£ florem album , habens interius ruffum, fcetidi odoris,8£ nullius utilitatis, 8t habet radicem rotundam fimilem rapar. Sed longa habet folia longiora quam rorunda,& uirgas fubtiles , longas circiter palmi menfuram . Flos eft ei coloris purpurei,odoris fcetidi , qui eft in fua aperitio^ ne fimilis flori herba? quae dicitur acuus , 8C habet radices in longitudine unius pal* mi,8£ plus,8£in gtoffitudine digiti , 8C quod eft intra radices , eft fimile ligno buxi , 8C odor eius eft pinguis. Et ex ariftologia longa eft alia fpecies , qua; habet uirgas fubtiles,fuper quas funt multa folia rotunda , fimilia folrjs femperuiua! minoris,8C flos eius eit fimilis flori rutas.Radix eius eftlongafubtilis,fuper quameftcortex groffusboniodoris^quo.Apothecarijutuntur in confeftionibus unguentorum 82 oleorum. Galenus .)Quodeftmagisiuuatiuuex ariftologiainopereMedicina? 3 eft tadix eius,8£ fapor eius eft amarus,acutus parumper, 8C fubftatia eius eft fubtilis * Vetutotunda eft efficatior,utilior,8£ fortior in omnibus operationibus fuis, 8C loga eft poft ipfam,8£ poftea eft alia. Et uirtus eius prima eft quaicalefacit 8C deficcat. S culida eft qux abftergit 8£refoluit. Et tertia eft,qua? facit nafci carnem in hulceribus matricis,8£ alrjs hulceribus,8£ maxime longa,quoniam ipfa eft debilioris fubtilita* ris . Sed roturtda propterfuifubrilitatem confert dolori pedinis, accidenti a uento;? fitite grofla cruda,cfcexrrahit infixacorpori,8£extrahit putredinem,8^abftergir hulcerafordida,8£abftergitdentes 8£gingiuam,8c"confert afmaticis , 8C fingultui, ^podagrx,8iquandoipfabibiturcumaqua,fitc0nueniens conquaflationi,qua; acciditincapitibus neruorum,8imufculorum,plus omni Medicina. Sedfpeciet rertiar odor eft melior , adeo quod Apothecarrj utuntur ea multum in confe&ioni* bus bonorum unguentorum,&ipfaadminiftratur in ufu Medicinae, uerum opera* tioeiuseftdcbilior. Diofcorides.)Ariftologialonga quandodeipfabibirurpon dus drachmauinius,mundifkatfcetas a fuperfluitatibus matricis earum, 8C prouo* cat menftrua , 8C excludit fcetum , 8C quando fit nafale cum ea, facit hoc. Ro tu nda ueroadminiftraturin his,ad quxadminiftratur longa,uerumoperatio eius excellit operarionemlongaeinafmate,Sifingultu,&:rigoribusfebrium,8iapoftematibus Iplenis,8Cindoloribuslaterum,quandobibiturcumaqua,8^ quando fitempla* ftrum cum herba eius,extrahir infixa corp0ri,8£ frufta offtum,8<:aufert putredinem ab hulceribusfordidis 8C fraudulentis,8£mundificatfordiciem eorum , 8£quando tnifceturcum yreos 8£melie,replethulcera profunda,8£abftergitdentes.Etdfcunt, quod fpedes ariftologia? quas dicitur kalmatides , facit id , quod longa 8t rotunda x uerum eft debilior eis multum. r D E ZUVMBETH CLXXII Zurumbeth SIMPLICl V M »? A econuenieuti Vrumbertvd eft,zedoaria. IfaacebenaimamOZurumbethfiinrndicesro' 4 as^milesradicibusariftologie^^ lesinfapore&colorecinciberi^arTerunrurdeSeni, Aben mefuaiOZurumberii eitcalidiiinKiiccuminfecundogradUj&impinguiuimpinguation .,...,.„ &aurertuentofitates.EtdeproprietateeiuseIt,qu^^ parum,&umi. Mefarugie,& Bedigoras.) Proprietas eius eft , quod confcrr moc* iuiuenenoforum. Mefeahe.)Refoluicmultum,&confertuenK>fituibusgroiTis &morfibusuenenoforum,8aerineruencrem. Mefarugte.) Refoluir aportemata proprie qua? funtin matrice,& recinet uomirum,8c confert uentoikaci colic.v. 4 D E C R O C O CXXXIII. I -Ahafaran,id eft,crocus Diofcorides . ) llle qui eft forrior in Medicina, eft ille, /qui eft nouus,pulchri coloris,cuius capillus uergic ad albedinem, longus, non fragilis,plenus,qui quando fricacur,cingicmanumciro,acun odoris,quiuero no eft ralis,eftaucuecus,aucinfufus.i\dulceracuraucemcumMediciiia,qu.e dicicurcro* comagnia,auccricaciilichargyro,autmolibdena,ucficgrauiorisponderts,&:iiniu!i turiftafupereumcumrob.Viaaucemcognicioniseiuseftperid,quod apparer fu* per eum, nam eft quafi puluerulencus,*: in odore fuo leurirur de odoretob. Galenus. )In fubftantia eius eft res terrea frigida , fed quod uincit fuper eum, eft complexiocalida,8t^nfaporeeiuseftftipticiraspauca . Eruirruseius prinu eft quac calefacitintertiogtadu,8£deficcacin primo. Et fecuda eft qu ae maturualiquali m turatione,8£quod adiuuatad hoc, eft ftipticitas patua , quac repericur m eo . Et hoc quoniamMedicinarumquecalefaciunrcalefadioneforri,ete!lineisftipticitas.\ r nv: tusefta?quaIisuircutiMedicinarum,queconglutinant,quandoineiseitcaleradio. Et nos quidem iam declarammus,quod Medicime conglutinariure fuut ilhe, tn qui buseftcaliditasnonfortis,tamenquiatunceirentmaturatiux, DiofcoridesjVir* tuscrocieftmaturatiua,lenitiua,ftiptica,prouocariuaurina?,8 tibuseius, DE ASPHALTO" IVDAICO E T napte. CLXXVII. Aftalieudi,eftafphaltumludaicumrubeunr Diofcocides . ) Quoddamex _ _eo eft melius altero,& illud quod eft melius,eft illud quod eft colocis purpurei fortis odoris,grauis pondetts.Sed nigcum fordidum eft malum,quia eft adultetatu cum pice,qua! efteiadmixta. Eft autem in Stcilia humiditas quxdam natans fupet aquas fontium,quam ponunt homines in iampadibus loco oki,6C nominant eam homines S I M P L I C I V M u: A -B hominesiiliuslocibleumficilium,& ipfi quidem errantin hoc,quia ipfa cft fperies afphalti humidi 8C napta?. Afphaltum uero Babylonicu quoddam eft dariric.im,& color eius eft aibus,& quoddam ex eo eft nigrum. Galenus.) Quedam eius fpeaes generatur in mari,& eft quaedam quacgeneratur in fluminibus fimilis ci,8C idco re* peritur Medicina hec natans fuper hama,8i in abollogne,& in affos,& in alrjs locis pluribusnatansficutbutyrum,8£dumpermanetfuper aquam,cfthumtduliqui* dum,SCpofteadeficcatur,&fitduriuspiceficca,&generiturexeoinmarimortuo, 6ieftmarefalfumultraterramSeni.EtdixitAlmafaherodi.) Nonrecipithocim* re fubmerfos,& non eft in eo animal aliquod , 8C uenit ad ipfum fluuius ex mari Ta bario,8£ elt fluuius ilte iordanus,& quidem Tabarie uenit penitus ad mare Rafren, 8t quando perficit curfum fuum fluuius Iordani ad mare mortuii, pcrfrangit ipfum perueniens ufqj ad mediu eius, ita quod manifefte cognofcitur aqua fluurj intca ma ceillud diftin&a ufq; illuc,8d figitur in medio eius.Eft autem fluuius magnus,6£ ne* iaturfiniseius,namnonfacitaugmentuinmariculoillo. EtdixitEmba. ) Eftma* reillud minera napte. alba?, 8£alterins,8£ non eft m toto mundo aiiud napta uerum nifi hoc loco,6c!eft in finibus regni Syria:,S£ in iftis maritimis,q uarum mare Tabare fte eft riperia cius,8£ Iergen,8<: mons,8i dailem,in iftis eft napta,8£ eft fons ex fonti* bus ignis,non quiefcens aliquo tempore ex temporibus anni,8£apparet cx eo ignis magnus,uolans per aera in altioribus locis montiuexcelforum , 8C peruenit ad hoc niare,6£ afpicitur hoc in ampliori fpacio centum milliario^ terrx , 8C iftud q uidem «Aethna eft fimile Aethn? montiu Birichen Sicilia», in terris Chriftianopr,8£ in partt bus Aphrica?,in Occidentali plaga,& non eft alicubi forrior uox, necfortioris nigre dinis fumus , nec magis inflammatu Aethna , ficut illad quod eft in regionc mehe* reg,& poft illud eft Aethna deyedaburoth,8C eft in partibus regionu Affar Maueth, 8t eft in terris de Sah,& eft in Aliamen, 8C in terris Hamen , 8C fonus eius auditur fi* cut tonitruiiin milliaribus plurimis,8<: prorjcit ex fundo eius prunas, 8C fru fta faxo* rum nigrorum qua: eleuantur in aera, 8C afpiciuntur a longc miliaribus plunmis,8C reuertunturinferius,8<: perueniuntad fundumfuum,8£ prunarquidemeius funtla^ oides izniti uehementer,8£ hoc accidit propter calorem excellentiffimu,qui accidit igne» Gale Vittus huius Medicmse eft qua; calefacit 8C deficcatinfecun do gradu. Et fecunda eft qus conglutinat. Ettertia eft quae congl centiacumfanguineeoru,8dconfertinomnicoinquooportetdeficcarccumpau^ cocaiore. Diofcorides.) Naptahabetuirtute,quiaiielociteraccenditurineoignis quandoappropinquatei,confertdefcenfui aquae ad oculum,8£albugimeius.Ec omneafphaituhabetuirtutcmquodprohibetapoftemationemuulnerum 8Ccon olutinatpilospalpebrarum,&:eftmollificariuum,8<:refolutiuum,8c:quandofitna f ile 8C fuffumigatio cum eo , confert doloribus matricis 8C exitm eius , 8C fi tumige* tur cum eo epilenticus,facit eum cadete,fimiliter quando fumigatur cum Sf™& quarido bibitur c«m caftoreo 8C uino, prouocat urinam 8C menftrua fc cofen tuffi antiq uar,&! afmati,8d morfibus uenenoforum, 8C fciartcar, 8C dolori lateris, 8c iiunt cum eo pulula.,qua, dantur habentibus tuflim antiqua, 8C quando bibitur cum ace tO,d2Snguinem coagulatu in corpore , * fit chftere cum eo , 8C aqaa horf« adLceraintemnorum,8.quandoodoraturfumuseius,conie = do bo nitur fuper dentem doientem , fedat dolorem eius , 8C q uod eft iiccum ex aL^ pX 3teritur,8cadminift^ & a uanS emplaftrum cum co,8C farina hordei,8i nitro, & ca^ra, contert poda^ ^refoluit&diffoluit. Atabari. ) Naptaeftcalidu^ ^refolmt, ^^ n ^" ue » ^g ftigiditatiuefice^membro^ Mefarugif.) Sibibtmt«na p cipara^nte«« antiqu^ afmati,8i uemofititi,qua. cft ,11 uefica pro^ ^urarufngidis^propriealbumexeo. Alchanci.) Na ^ ni f^^ m ^r do adminifttatur cum iana u«miculis,quz fiiiv m ano 3 8C in alns «««n^ c * » DE TESIPBRAM DE OLIBANO. CLXXVTH KOnder,ideft,olibanum. Rafis.) Incarauieftgumiexkateth. Diofcondes.) Sunt eius fpecies quatuor,una eius eft melior. Eft ex terra Indiz cuius color eft fmaragdiuus,& Gcut color melongene, 8£ colligitur m conchilns , « figura eius eft rotunda , 8C fradura eius eft angulofa , 8C ponunt illud homines in ollam terream, & ajritant ollam tam diu,donec rotundatur figura eius , & poft tempus fit rubeum. Secundum eft ex terris Arabum,8C eft fecundum in bonitate & mehus ex eo eft ma fculum,& eft illud quod eft rotundum,durum,album,non facile frangibile, quan* do frangitur,quod eft interius eius,eft tenax,&: quando tit fumigatio cum eo,com* biuitur ato.Tertium eft in bonitate ficu t Arabicum,& eft habens frufta mtnoraqua iplum,^ declinat plus ad colorem lacotij. Et quartum eft coloris albi,8d quanoo ftaneituruergitodoreiusadodoremmafticis.Etolibaiiumadulteratutcumgum^ mipini,i g ummiArabico,^cognofciturperodorem,&quandoapponiturigni, difcernitur in hoc quod gummi Arabicum non incenditut , &gummi pim fumum facitnonfuauem,&olibanumflammaturftatim. Galenus.) Saporolibanietttti* pticus,ftipticitate forti, uerum album ex eo non habet ftipticitatem manifeftam. fct uirtus cius prima eft q ua? calefacit in fecundo gradu,& deficcat in pnmo. Et dixit m fecundo de ingenio fanitatis , quod rubeum ex eo eft magis deficcatiuum quam ab bum. Diofcorides. ) Olibanum eftftipticum,8dcalefacit,&abftergitobfcutitatem uifus , 8C replet hulcera profunda , 8C incarnat ea . Confohdat uulnera recentia cum fuo fanguine,8£ quando bibitur olibanum,confert fputo fanguims, 8C abfcindit flu xum menfttuorum,8C cuiufcunc^fanguinis,undecunc$flaat,8i fanguis qui fluita ce rebro,qui dicitur mefahax,& eft fpecies fluxus fanguinis nanum , 8C prohibet hulce ra fraudulenta,qua; fiunt in ano,& in alijs membtis, quando mifcetur cum lafte,& fitindelicinium,6<:adminiftratur,&quandomifceturcumaceto8doleo,&fitlm^ « mentum formica?,in principio eius aufferteam,&aufertimpetiginem , 8C mifcetur cum adipe,8£ axungia porcina , 8C curat hutcera fafta a combuftioneignis, 8C fciffu ras pedum qua:fiuiita fngore,& quando mifcetur cam pice,curatcontuffionesau> rium,a£quandoadmifceturuinoduici,&diftillaturinaurem,confertdoiorieius, 8>C quando admifcetur cum cimolea 8C oieo rofaceo, 8C liniuntur cum eo apoftema ta calida mammillarum , quae fiunt poft partum , confert eis , 8C ipfum admifcetut Medicinis conferenribus canna? puimonis, 8C emplaftris refoluentibus apoftemata interiora,& quando bibitur,confertfputo fanguinis,8£diffoluit phlegma,8£aufert triftitiam,8£ auget in memoria , 8C quando bibuntde eo fani parum , meliorat eos, fed fi nimis cum uino biberint, inducit maniam , 8C amplius cum uino , occidit,8£ comburiturolibanum,quandoaccipiturfruftumexeo,8^incenditurutinflamme^ tur,8£ ponitur 111 tefta fubtili, &comburitur , 8C quando comburis eum , oportet q» cooperiascumaliquoaliouafe,quiacumfacishoc,n6incineratur,8dfuntquidam qui tegunt uas cum alio uafe ameo,ita quod fumus olibani adh^reat uafi,8£ ego nar rabo qualiter fit hoc , quando memorabor , quomodo colligitur fumus olibani i, & Deus uoluerit. Et de olibano eft quod ponunt homines aliqui in oila terrea , quam nontetigitignis,&obturantoseius,&ficcomburutinfurno,8ifuntaliquiquipo nuntipfuminuafenouoterreo,&faciuntbulirifuperign^,donecabfcindaturebu^ lirio eius 7 & no apparet in eo aliqua humiditas ebuliens, aut aliquis fumus,& quan do mouetur,frangiturcito. Diofcorides. ) Cortexolibanimeliorexeo eftgroffus, glutinofus, habens odorem bonum eft bonus ♦ Adulteratur admixtofibicotticearborispini,autcorticearboris iambutjC^difcerniturappofi* *us in igne,nam cortices airj non inflammantur , 8C cortex olibani facit fumum bo* niodoris. Galcnus . ) Subftantiaeiuseftgroffiorfubftantiaolibani, &faporejus -eft ftipricus manifefte. Virtus eius prima eft,quae deficcat,deficcatione fotti,quoufcg fit in fmegradus fecundi , 8C non funtin eo acuitas 8C mordicatio manifefte. Etfe* cnndacftquaefotrificat.Ettettiaeft,quaeabfcinditfputumfanguinis,&corroborat ftomachum, laxat QC cofert fluxui uentris 8C hulceribus inteftinorum , 8C oiibanum tpfum V- k ■\ S I M P L I C I V M y A ipfumfacithffciuuamenta,nifiquiacortexeiuseft inhocfortior proptcruirtutem fuajftipticitatis. Diofcorides. ) Virtuseiuscorticiseft ficutuirtus olibani , nift quia cortex eft fortior 8C ftipticior,& ideo quando bibitur eft iuuantior q uam olibanum fputo fanguinis, 8C fluxui humiditatum matricis antiquo , quado fiunt nafalia cum eo,6£ confert ad abftergendas maculas,& cicatrices qua? ftunt ab h ulccribus in ocu* loqua?dicunturepilomata,6dconfertlipitudini,&quandoa(T:itur,confcrtpruri55 tui oculi.Etcortexolibani comburitur ficut olibanum lplum , 8C fir miuutum thus. Diofcorides. ) Meliusexeoeftalbum,mundum,habensminutafrufta. Quod quidem adulteratUr cum gummi pini,& pulucre molcndini, 8C cortice olibani,fed difccrnitur,quiafacitfumumclarumcumnoneftadultcratum.AduIteratuniucro facttfumumobfCurum,nigrum.Virtusueroeiuseftficutuirtusolibant. Sedfumus olibani fieri poteft ftc. Accipe de olibano cum forficibus paruis, 8C mcende in flam* malucerna?, Laccaelt res rubea,qua?elt fuperlignafubtilia.Saporeiuseftbonus,S^iplacoquitur,&:tingunturiiKiep;iniii in tubeum colorem,8£ dicitur tindura illa karmes. tc quod rematict ex ea liipcrflu^ ensab eo quod efttinftum,eft lacca,qua? remanetin manibus ttndorum,&: lpfa de fjerturabArmenia,&eftcalida&ficcainfecundogradu,aperit opilationesepatis 8£ftomachi,8£conforcacea,&confemftericia?. Modusablutioniseiuseftquodac cipiuncurex lignis eius & reruncur,8d prorjdtur fuper ea aqua calida , in qua bulieric ariftologia 8£fquinantum, 8£ mouecur bene cum piftillo , 8£ dimitctcur refiderc,S£ deijcicur aq ua,deinde deftccacuc m umbra,8£ reponitur tn uafe uicreo, 8c" fi non da> rificacurprtmauice,facias hocfecundo. D E .M E V- CLXXXIL Vjd eft meu. Diofcorides. ) Habet uirgas fimiles uirga? aneci, 8£folia fimili.4 _ _folijs eius,nifi q uia uirga eius eft groffior uirga aneti, QC longitudo eius eft du* orum brachiorum,8£ habet radicem non fubtilem , cuius aliqua? partes diuiduncur in plures,quarum quardam funt corcuofa?, 8£ qusdam refte longx , 8C habec odore bonum,c^radixeiuseftquoddeipfaadminiftratur. Galenus.) Radixhuius her* bre eft id quod eft iuuaciuum in ea,S£ eft calida in fecundo gradu, ficca in fine lllius. Ec fecunda uircus eius eft qua? incidic . Ec cercia eft quae prouocar urina8i menftrua, 6C quando aliquis utitur ea nimis , inducit dolorem capitis , eo quod calefaciac mi* nusquamdeficcet,8<:ideoeciam,quiaineaefthumidicasinrlactua,cruda,noiidi- gefta, quare quando afcendic humidicas hacccum caliditatead capuc, inducit do^ lorem. Diofcorides. ) Calefaciclinguamquandoabluitur,8c:crudacumtentui\8£ diffoluicur in aqua,8<: bibicur,auferc dolorem renum Kuefica?,accidentem propter conclufionemftiperrluitatumineis,8<:confercftranguria?,8<:quandoreritur&mi^ fcetur cum melle,&rnt inde loch,confert uentofitati quar exiftitin ftomacho,& pun aionibus,&;doioribusmatricis,8diunfturarum,&peaons,quandoadipfumcur^ tunthumores &quandocoquitur,&fitcumeaencatifma,prouocatmenftrua,&: quando fit emplaftrum cum ea peflini infantium, prouocat urtnam , & quando ac cipitur ex ea pltis quam oporceac,facic foda* • DEMASTICE- CLXXXIII. MEftehc,id eft maftix. ) EftglutenRomanunv Diofcorides. ) Eftquidamex eo albus 8£ quidam ad uiriditatem dedinans. Sed melior ex eo eft,cuius co* toreftalbus,ftcutCcTraalba,perlucidus,habensgranumgraueficcifftmum 8^cito franeibile habens bonum odorem.Et eft de eo quidam qui eft mger,8: qmdam c* trinus &ipfeadulteraturcumoiibano&gummipini.- GaLenus. ) Albusexmaftt* re eft ille aui dicitur glucen Romanum, SC eft compofttus exuirttmbus dtuerfis,uo* lodicereexuirtuteftiptica,&uirtute molliftcaciua.Ecuircus eius prima eftuircus nua.calefacic^deftccacinfecundogrado.Ecfecunda eftutrrus qus molliftcar& forrificat QL refoluit.Sed niger , QC eft tlle q tii dicttur kapti , eft maiorts deficcactonis q uTm albus * uircus ftipcica eft in ea minor,& ideo eft conuentens , ubi opmtec re* folu«e amplius SC pro pcer hoc conferc mulcum apoftemactbus duris , qu* fiunr m excerLTusco p orlsedoleimaftictsaibiuircus,eftfimihsnircuc4maftictsalbt.Et chxl no^ ri™riM?fflSiS cum hoc quod eft in eo de ftipticitace pauca, quae conferc de. & noti habec acukacem aliquam,* eft mulcum fubciits ^J^Iw^mcS ^Trr fnmrr» fe»«Hiini<;& ruffianciqua?, quando bibicur , 8ceft bonus ftomacno , mo- los palpebrarum,»: qSando maftiurat , faac odotem oas bonam , *■ ft[ln ^ \ n* DE IEMPERAHEKT1J C giuam. EtdixfrGalenusinoelauo,quodaibor mafticiseft compolltaexftibftan^ tia aquofa,calida SC terrea,frigida non multum , SC in fapcrc omnium partium hu=* ius arboris dico radicum,&fm&us,8£corticiscft ftipticitas pauca.Etuirtus eius pri* maeitincaliditateSdfrigiditate mediocnter temperata,8£deftccatin finefecundi gradus,uf<5 ad principtum terttj .Et uirtus lecunda eft, quando fit emplaftrum cum folijs huius arboris , dum funt tecentia , eft uirtus ftiptica , ftipticitate manifefta , SC tdeoquandobibunturfola,autcumalijs Medicinis adhulcera inteftinorum,aut ad fiuxtim uentris conferunt multum,8£conferuntfpuentibus fanguinem,8£fluxui' menftruoru m,8£ exitui matricis,8£ ani,conferunt multum, QC non eft in iftis o pera^ tionibusdiuerfitasafuccohypoquiftidos> Diofcorides.)Totaharcarboreftftipti* ca,8£ uirtus fru£tus,8£foliorum, 8£corticis ramorum, 8£corticis radicu eft arqualis, ^decoquunturcortexcius,8dcortexradicis,8ifoliadecoftioneplurima,&quan^ do fuertnt cofta,colatur ab eisaqua,qux iterum coquitur , ufqj ad mcllis fpifTitudi^ ncm,8£ confert decodio ifta bibita,fputo fanguinis,8£fluxui uentris , QC hulceribus intefttnorum,8£ fluxui menftruorum,& cxitui matricis,8£ ani , 8C uniuerfaliter qui* dem ponitur pro acacia,& hypoquiftidos,8£ ponituretiam decodio iftaloco fucci foliorum, 8C quando proijcitur decodio iftafuper hulcera profunda , 8£fuperofla frada,reftaurat carnem in hulceribus,8£ reftaurat offa, 8C reftringit membra Iaxa,82 abfcindit humiditates antiquas a matrice , 8C prohibet hulceracorrofiua,nc dilaten tur in corpore,8£ prouocat urinanij&quado fitcollutio oris cum ea,rcftringit dens tes commotos,8£quadq,cx ramis huius arboris fit dentifricium,abftergit SC reftrin* git dences, SC fit ex fruduhuius arboris oleum ftipticum , q uod eft bonum ualde in omnibus,inquibus conuenitftipticitas. Hunaiminlibro detyriaca.) Maftixrefol ^itapoftemataftomachi,&conferttufli. .Abugerig.) Ipfumnon eft pauca^attra^ dionts phlegmatis quando mafticatur, &propterhocmifceturctimaloe,utpr«pa D retipfum,8£utattrahatcumeophlegmaacapite, d E m v R I. CLXXXIIir, MVri. Diofcoridcs. ) Hludquodfitcxpircibusfalfis^catncfalfa^quandopro qcitur fuper hulcera corrofiua 8C fraudulcnta , prohibet dilatationem eorum, 8£curat morfum canis,8£ fitclifterecum co ad hulcera intcftinorum,ad cauterizan* dum ea, 8£ad fciaticam ,8£ad commouendamembraad expellendas fuperflufta* tes. Sed ius pifcium recentium,quado bibittir folum, aut cum uino,laxat uentrem. ¥it etiam ad laxandum uentrem ius cum aqua 8£oleo , SC pauco pifce. Galenus in fecundo. ) Virtusmurieftcalida SC ficca,8£ideo adminiftrant ipfum aliqui Me* dicorumin hulceribus putridis,8£ apponitur in clifteribus , qua: adminiftrantur ■ ad hulcera inteftinorum , &ad fciaticam. Paulus. ) Eft calidum fortiter, SC fic* cum,&adminiftraturinhulccribus putridis.Etinteriusadfciaticam^diflenteru am. Abcnmcfuai.) ^lmuri^fitexfarinahordei^&eftcaliduminprimo^ficcum in fecundo.Sed illud quod fit ex pifcibus,eft calidius &ficcius, mollificat uentrem, 8C inctdit phlegma, confcrt dolori fciaticae, quando comeditur , aut fit cliftere cum eo. Mefarugia?.) Habet ftipticitatem,8ifortificationem,&mundificationcm, 8C fit cum co cohol in aegritudine iedri , id eft, uariolis , ut non egrcdiantur in facie, SC poftquam egrediuntur,diflbluir eas,8£confert eis. Abenmefuai.) Deproprietateciuscft,quodmundificathumiditatcsftomachi, QC facit bonum oris odorcm,8C eft calidum in tertio. D E HVJCO. CLXXXV t Mlfch, id eft mufcns. Abohanifa.) Dixit Habonhafcu ex uerbo.Abulhuafini. j41mafchadi,mhbroauri Sc minerarum SC margaritarum,rerr;r, in quibus iuntgazella? mufci,funt rcgioncs Tumbafci Qc Seni 7 8C funt tcrrar confincs . Ve* cummufcus regionis Tumbafci,eft mdior mufco Seni,duabus caums, una cft, 1 quia JIHPLICIV»; : . «r £ quta gazella? de Tumbafci comcdunt fpicam nardt , 6Z aiias fpccies odoriferas, gazcllae uero dc Seni comedunt alias herbas ab iftis , quas diximus odorifer is. Tamen cft ctiam alia caufla,nam homines de Tumbafci non extt ahunt mufcii a fol iiculis fuis,fed homines deSeni trahuntipfum afolliculis, 8£adulcetantipfum cum liiodis adulterationis. Prneterea illi dcScm abfcinduntfolliculos in tcmporibus hu niidis,8£ turbidis,8£ in aere incoiiucuienti.Et fi homines de Seni non habent res cu quibus adulterent,teponunt cum in uafis uitreis,8£obcuranr bcne, 8£ mictunt eum in terris Sarracenorii,8£ in Hamen,8£ Perfida,8£ Haharac, Scin alrjs regionibus Ba* bylonue,ac fi ipfe fit de Tumbafci. Melior autem mufcus,8C magis redolens,cft ille, quiabfcinditLiragazella,poftquameftbenematnrusinea,8dnondirYcruntifta:ga co ab ab alrjs in figura,8£ colore,&cornibus.Sedcognofcuntur in dentib carum tantum,quia quadibecex ipis habetduos caninos dentes egredientes aborc ipfius,ficutegrediunturaboreporcorum.Etfuntdentesiftialbiualde,&refti,lon* gitudinem unius palmi aut plus habentes,8£ uenatores quidem in tertis Betheth,et Seni,extendunc funes 8£ laqueos,ct capiunt eas,aliquando uero fagittant eas,et ab* fcindunt ab cis foliculos,8£ ligant eos lmmaturos, 8£ tunc eft in odore eorum horri bil,itas,fufpenduntergo cos,relinquentes aliquo tempore,donecmaturencur,ecrc> cedat fcecor eorum,8<: mundentur in aere 3 6£ fit tunc in eis mufcus bonus. Hoc idem ctiam contingit fructibus arborum, quando coliiguncur ab arboribus fuis , ancequi macurcfcant. Verum mclior mufcus eft ille,qui maturatuf in folliculo fuo , $C cft plcta? maturacionis in folliculo ipfo,antcquam abfcindaturab aniniah , deinde fcinditurabanimalipoftcomplementum,8ipfopterhocaccidit,cumnaturaexpcl lit curfum fanguinis ad folliculum illum uel chiftim , 8£ copletur eflentia fanguinis , in eo,nocet ilii animali,8£ tunc uenit ad faxa,uel ad alique ex lapidibus calidis a ca^ iorefolis,8ifricatfemultumcumdcleaationemagna,doneclamaturcutisinloco illo,8Cemanatquodcontineturibifuperlapides,quemadmodumemanatabapo £, ftematealiquo quando aperitur, &fentittuncanimal illud inexim eius deledacio* nem magnam,&: quando eft euacuata chiftts tota ab eo,quod in ea continctur, in* carnacur,&confolidarur.Ecpofteaiterum colligitur in locoillo abundanscurlus fanguinis,ficutfecit primo. Egrediuntur igitut homines deThebcth , qui nouerunc locaubi pafcunrgazelixiu\T,8£peruenientes adfaxailla8dlapides,inucniunt fan* 8 uinemillumquicftdcficcatusfuperiapides8^faxa,8icolligunteum,8Cquomam digeffit eum uatur a in fuo animali,8£ deficcauit eum fol , &, prarparauic eum aer, ell melior omnibus fpecicbus mufci,&: eledior. Colligunt ergo ipfum, 8C ponut in fof iiculis,quoshabencexgazcllis,quasipfiucnatifunt,&feruaueruntapudle.i:thic eft ille mufcus,quo utuntur Reges,8<: qui donatur pro dono magno, dC quem ueiv duntmercatorcsiiliusregionispromciiori.EtinThebethfuntmulta>ciLiitates,uc^ rum totus mufcus qui colligitur in partibus illis,defertur a ciuirate qua: ptoprie no* minaturnominetotiusregionisThebeth. AlchalahamenOEftcaiidusmfecutv doXiccus Aben mefuai.) Calidus eft et ficcus,fot tificat cor et mebra riora quado bibitur, aut ponitur cxterius in emplaftris. Hachim Eben Hunaim.) Calidus et ficcus eft.adminiftratur in Medicinis oculi , et abftergit albugtnem fubtt* lem etdeficcateiushumiditatcm. Mefeha.)Eftcalidus etl.ccus tnterriogradu. toban.)Siccitaseiuscftpluscaliditateipfius,caiefac«tcerebru,ctd dofiunt ftcrnucaciones cumco , cc corroborat cerebrum. . Mefarugie . ) Cal.duset ficeus in fecundo,fubtilis,corroborac membra fua aromartauce, ^^M^ qua.,quxeftabhumiditatibus,ctcorroboratcerebrum. MediaPerud* .)S a.ci 2itudeeoparum,ctrcfolLiiturcumoleodckerua,etliniturcumeouirga,iuuatid Ltum. Er Sicunt,quod eft in eo humiditas qu*dam,per quam excicat coitum, DE LASAHATEN- CLXXXVl- Abach. Diofcorides . ) Lafahacen afFertur ex tcrris Indis , ct cft Gmihs comct , ^ mori,et odoris boni,er habet uirtutem caietacientem, fiunt cuni eo u mtgaaq- nes^ponuunnconfeaiontbus^ its D E tEMPERAHENTlS C sc habetuiWtem fimilem uirtutiealami aromatiei , et qtiado fit fumigatio cnm eo; ualet torfioni matriris-. Galenus in tertio .) Eft ex fpeciebus India?,ctconfert in fu* migationibusmatricis,quandoeftficcum. Paulus dixit ficutGalenus. D E -N E R S ( N. CLXXXVH. Erfin. Ifaac eben amram.) Eft arbuftum fimile arbori rofa?, habens floremal _ bum,8£dicuntquodeftrofaagreftis,8£rofaSeni. i\benmefuai.)Eftficutnar cifcus,8£ ita eft oleum eius bonum pieurefijqueiit a melancholia,confert dolotibus matricis. Mefarugie.) Eft fimile in uirtutefua ieufemin , nift quia eft minus calidu eo,8<- leuius natura qp ipfum,8£ minus ficcum. Rafis.) Vidi in Gorafceni quofdam, qui dabantexfolijs eius a drachmis duabns ufcg tres, 8£faciebantaffellaremultum. D E HARCTSC O CLXXXVHI- Atces,id eft,narcifctis. Diofcorides. )Eft herba habens foliafimiliafolijs por _ rorum,nifi quia font minoraeis,& habetuirgamconcauam,in qua no funt foM ha,8£ longitudo eius eft plus palma,8£fuper ipfa eft flos albus in circuitu , 8C in me* dioeiuseftrescitrina,&eftquaedamfpecies,cniusmediumilludeftpurpureicolo^ ris,8£ habet radicem albam rotundam,fimilem bulbo , 8£feme nigru in thecis lon* gis,8£ nafcitur ille qui eft melior in locis montuofis, 8C habet odorem bonum . Sed fecundae fpeciei odor eft,ficut odor lix,& odor fpecierum , ^illud quod de hac her baadminiftratur,eftradixeius. Galenus.) Virtuseius primaeftquas deficcat.Se* v cunda,;quae abftergit &attrahitj& incarnat. Et tertia, quae incarnat hulcera magna. Etdeuenitdeuirtuteeius,quodincatnatincifionesqua;fiuntinlacertis,&quando mifceturcu orobo,mudificatfordes corporis,8£aperitapoftemata. Diofcorides^) Q.uando comeditur ex radice narcifci elixa,aut potatur,mouet uomitum , 8C quan* do adminiftratur cum melle trita,confertcombuftionibus ignis,& quando fitcurn ea emplaftrum,conglutinat uulnera neruorum,8£ quando admifceturtrita cu mel* D lej&fitinde^mplaftrumiCoferttorfioni&dolorineruorumpedum^&doloribus iundurarumantiquis,etqnando admifceturcum femine quod dicittircambadios, 8C aceto,mundificat impetiginem,& quando mifcetur cum orobo SC melle , mun^ dificat fordicies hulceru,& aperit apoftemata dura,difficilis maturationis,& quan^ do fit emplaftrum cum ea,8£ farina loli),& melle,extrahit fagittas infixas corpori,et tepletlocum carne. Aben mefuai.) Narcifcus facitoperationes ieufemiu,nifi quia eft debilior eo,8£confertdoloribus quifunta phlegmate, 8£oleum eius eft bonum ad haecetiam. Mefeha.) Eft calidus 8£ficcus infecundo , tadixeius incarnat hulce ta neruorum,& habet uirtutem lauatiuam t D E LILIO- CLXXXIX. Vfen,id eft^lilium. Diofcorides.)Eftexeo domefticum,&filueftre,etfilueftris mulr t Tfuntfpecies,8£tK)minam^^ eftnotum. Galenus.)Floseiuseftcompofitusexfubftantiaterreafubtili,8iidem acquifiuitamarumfaporem,&exfubftanriaaouofatemperata.Etuirtuseiusprima eft qtia. deficcat deficcatione temperata.Secunda,qua_ abftergit abfterfione tempe* rata. Et tertia eft,q ux confert combuftioni ignis , q uando alBi tnr , & teritur cu oleo iofaceo,& ponitur fu per lbcu combuftionis, 8C dimitritur donec curetur ; eft bonus adincarnandumomniahulcera,&mollitduriciemmatricis,8 bon 8£habet 8£ poftcxiccentur,8£poft exiccationem reponantur , SC : quod exradice eius eft jm eft breue,dimcths fradionis,cuius color pauiulum dechnat ad rubedmem, dorem bonummon partici pantem odoti terr*,pungens imguam,et mo utationem quando tcritur 3 8c quado ^^^^!^^^^ fternutationem foratut 3C habetmeliotemodorem. GaIenus.)SubftatiaeiusetHufc fert fDecTebus tuffi S) 8i facit afcendetefcteatum a peftore , * curat torfiones uentn: HteSKfli.»do bibitutcum melle&aquacahda.laxaruentten». & ^r!" ^c\v „,,s vreos calefacit 3C fiibtiii*,* confert niffi, 3c lubt.hat 1 d Diofcorides.) Virtus yreos nrniinMt1afhrvmas&cutattorfoiiesucnrris,&hulceralordida,^qtiandoD.p^ & elixatu^fiunVj encatifmata muheribiis in decodione tpu 3cc6fertd &molmduticiemeiu S ,^aperitoriftciueiusqncpltr^ ,>• AThrir nnri ^IIC ill fiftulfcet 111 hlllceilbllStfUyi&S, Ct qU ttt UtiW ftcre fciatic;e,8£ facit co cu in * 1 . ficutfuntuulnera magna,S!: proprie qu* funt in capitibus mufculorum,& ad hu! raomniaantiqua,qti;efuntcufficilisincarnationis. Sed r.tdicis ems uirtus prin elt,quedeficcatcumteniperamento.Secundacft,queabftcrgit,3Crefoliutcumte; .peramentofimiliter.EtteLtiaeft,quxconfertcomDuftioui igni$,8caqu;eferueii! quando aflacur,8c'tentur,8c poniturfupcrlocumcombuftiouis ,donec confolid tur6Cfanetur,quoniamiita^combuftionesegentMedicina,qu;rdeficcet,Qdabft« gat cum temperamenco,8£ ipfa propter hoc eft Medicina boua,laudabilis ad inca nandum,8c confolidandum omnia hulcera,8i ipfa quidem mollft duricies niat laxataquam citrinam,8£ humiditates uifcofas,8£melancholiam, 6iapetitopilationes.Veruipfainferttrifticiam,fedquandomifccturcumalrjsMess dicmis,quae aperiunt opilationcs,8£ q ua? fortificat epar, minuitur nocumentu eius, SC reclificatio cius eft,cj> accipiatur cum aqua SC mellecodo,8£ dofis cius in decoctis one eit ab aur.rj.ufig ii). uel iirj . Sc (iccx contriraeab una drachma ufqj ad duas , cum mellecodo. Diofcorides.)Exlilioeftfpeciesagreftis,qua?diciturkimaz,&nomi natut yris,8£ eft herba habens folia in uirga fimilia folrjs SC uirga? yteos,8£ florecro* ceum uel album,amari faporis,patum SC molle femen , SC radicem unam in grofli* tudine digiti,longam,ftipticam,boui odoris,nafcitur fub arboribus,8£ in locis um* brofis. Galenus . ) Radixhuius plantas non eft rotunda,fedlonga, habens digiti groffitudinem,8iodoreiuseftbonus,6ifaporeiuscftftipticus.Etuirtusciusprima cft calida,8£ deficcat in fecnndo gradu . Secunda cft compofita ex uirtutc prohibiti* na SC refolutiua.Ettcrtia eft,q; ipfa confcrtdoloribus dentiu,quando cudecoftione eius fitgargarifma,ucl oris collutio. Sed folia eius conferuntomnibus exituris dum q funtinaugmento,6™™h" *cus * ftipites,& fimilia mftxa in carnc, &quandom,lceturcumh tmaloln^uinoquodhKdromeldicitur^fitindeemplafttuapoitemanbusqui dicunturfacheratella 5 refoluitea,&:ideouigrediturinconfediombusunguento,u quar reioluunt ifta apoftemata,& ualet puftuiis,& quando fit naf ile cum ea, ptouc catmenftrua.Etdicunt,quandobibiturcumuino,ftimulatlibidmem 7 &qu.mdc radix mferior bibitur,abfcindit a fpermate uirtutem generandi . Et d,cunr,quod ra dixfuperiorquandodaturinpotu infantibus habennbus rupturam inteihnalem cumaqua,conferteis,&emplaftrumfadumexea,refoluitapoftemataiugumum DiolcocidesOEtexlilioagreftieftfpeciesquardiciturfafarheramon,6<:eftherb .habes foliafimilia folqs ife tiifi quia funt fubtiliora eis,& magis iudmata,& longiora, SC habet ftiptte & ramos in quorumfummitatibus funt quedam quaeormntur in eis rotunda ikut pilluLv, m quibus eft femen eius. Galenus . ) Virtus fimiliter deficcat. Diofcorides. ) Exhin betur radtx huius herbx dC femen cum uino contra morfos uenenofos. DBSISE.LEOS- CXC- Ifalios,id eft,fifeleos. Diofcorides.)Habetfoliafimil,afolrjsfa:niculi,niftqui:t funt lougiora &grofliora,C congelatos , SC propter hoc aperit uias omnes, 8£cannales opilatos, QC prouocat urinam, 6C menftrua, 6C confert afmati , SC omnibus egritudinibus ftU c gidis phlegmaticis D E RAPA' CXCF Eliem,ideft,rapa. Diofcorides.)Eftexeaagreftis,3c:domeftica,fedagreftiseft planta habens multos ramulos,quorum longitudo eft unius brachij, nafcitur in locisficcis,&habetfummitateslenes,&foliamollia,quorulatitudoeftuniuspolli cis,aut amplius parum,& habet femen in uaginis,& eft femen nigrum paruu,quod cum frangitur,eft album interius.Domeftica uero rapa eft nota. Galenus.) Radix 6cfemeiirapjegenerantuentofitateminflatiuam,8<:ideomouentlibidiiicm,&au^ gent in fpermare. Diofcorides.)Radix eius cofta 8>C comefta nutrit,& generat uen tofitatem,&incitatlibidinem,6<:augetinfpermate.EtquandodecoAioeiusinfim diturfuperpodagram,8ifuperfciffurasqua:fiuntafrigore,conferteis,6Zfitempla* ftrumcumrapaipfacontrita,facithoc,&quandofoditurrapauuainrerius,&:poni tut in cauatura ilia carra liquefafta cu oleo tofaceo , QC ponitur fuper calidos ctnetes, n &calefic tj* D E TEMPERAMENTIS C 8Z calefit multxtrti,confett fciiTut ts hulceratis,qua? fiunt a frtgore. Medirulium folio rum eius quando comedttur co#um, proudcatutinam . Semen rapanngrediturin confeaionibus tyriacarum,quaefiunt contra uenena', SC confert morftbus ueneno* fis 3 8^fedatdoloremeorum,6iualetpotionibusuenenofisquandopotaturcumui no,ueihydromelle 3 &qnandobibitur 5 incitatlibidirtem,&quadolauaturcuaqua &:faie,&aceto,fitminoris nutrimenti poftquamdecoquitur, &commouetiibtdi* nem.Sedfemenagrem'sadminiftraturinMedicinis,qu*mundificantfaciem&:cu tem corporis,admixtum cum farina fabarum^ lupinorum,& orobi,uel folum. Eteftfpeciesaliatapjeparu£e,qua!quandocomeditur,generarinflariones,&nti trimentum eius eft minus nutrimento alterius fpeciei , SC quando bibitur ex femine eius,prohtbetnocumentumMedicinarum mortiferatum,8£ingreditur ifl quibuf* dam confeaionibus elec1uariorum,&: radix eius ptaeparatut ficut de tapa diximns * D E C I P E R O. CXCII. e Aherade, id eft, iucha 5 id eft, cipetuS. Diofcotides . ) Habet folia fimilia foltjs ^ porri,nift quia funtlortgiora eis,8C fubtiliora,8Z duriora,habent 8C ftipitem lon gitudine unius brach*rj,8t" plus,nd redum,fed eft irt eo tortuofitas, 8C eft quadratus, ftmilis ftipiti fquinanti,in cuius fummitate funtfotia patua^, SC habetfemcn . Radix eius eft fimilis oliuae,8£ quaedam ex eis eft longa , 8C qua?dam totunda, 8£eft nigra 3 nafciturinlocisdomefticisaquofis,8£in pratis,8£locis paludofis.Eftautemfpecies ciperi in India,quae eft fimilis zinziberi in fapore fuo,8£ quando mafticatur eius co* lor,eft ficut croci color,quae qtiando linitur fuper cutem eorporis , facit pilos cadete , ftatim. Meltor autemexcipero eftille,qui eft plenus,grauis,groffus, durus, difficil frangibilis,afper,habens odorem bonum cu pauco acumine . Etquod adminiftra* tur ex cipero,eft radix ipfa. Galenus ', ) Odor eius eft bonus , SC in fapore ipfius eft caiidiras cum paucaftipticitate. Et uirtns eius prima eft uittus qua? calefacit,& deftc* D cat fine mordicatione.Secunda eft quae incidit . Et tertia eft, qua? confert hulceribus difficilis confolidarionis,propter nimiam eorum humiditatem, SC confert hulceri* busoris,quandoadminiftraturficcuscontritus,&frangitlapidem,8^prouocaturi nam SC menftrua.Diofcorides. ) Virtus ciperi eft caiida,aperitiua orificiorum uena* rurn,quando bibitur,prouocat urinam in habentibus lapidem, 8Cin hydropicis,82 confertueneno fcorpionis,8£eft bonus frigoribus matticis, 8£ftridura?orificrj eius, quando ftt emplafttum cum eo,8£ ptouocat urinam , S£frangit lapidem renum, SC prouocatmenftrua,8^conferthulceribuscorrofiuis8iputridis,quandoadminiirra tur ftccus contritus,& ingreditur in unguentis calefadis. Damafci.) Eft bonus giti giuis. .Abenmefuai.) Faciraugmentum in fenfu,8£rumpitlapidem renum, SCim coriatftomachum,8<:melioratcolore,8(!:eftbonusemeorrhoiaibus,8iefficitodo5 tem oris bonum,8C quando bibitur cum oleo lentifci,calefacit renes, SC de proprie* tate eius eft conferre frtgiditati ueficae , SC diftillationi urina?. Ltber aggregatus.) Aduritfanguinemjquaretimetut,neutensipfofiatleptofus. DE SCOLOPENDRIA* CXCHI. SColophendrion,id eft,fcolopendria. Diofcorides. ) Nominatur hoc nomine propterfimilitudinemcuiufdamuermisdifttfcolophendria,eteinscompofitio cft xiiij.pedum,habet folia multa egredientia ex una radice, SC nafcitur in petris , 8C in muris xdificiorum,8£ habet ftipitem nullum,nec flotem,nec femen,8£ folia eius funt ficut folia polipodrj,8£ pats eius inferior eft quafi rubea,et pars fuperior uiridis* Galenus.) Subftantia eius eft fubtilis . Et uirtus eius prima eft calida. Secunda eifc quae incidit 8C tefoluit.Et tet tia eft quae ft angit lapidem,et tefoluit duriciem fplenis* Diofcortdes. ) Quando herbaiftacoquitur, &bibitur xl.diebus,refoluir &exte^ nuatfplene. Similtterautefaciuntfoliaipfa,fi terantuf, 8£fiatcueis emplaftru fupee fplene :QC quado rerutut,8c" mifcetut cii uino,cofet ut diftillationi ntin^SC fingultui, &idetici?,8<:ffangutlaptdeueftc?qnbibiitur. Etputauerutquida,Cf>ipfaprohibe impregnatione,qnfufpeditur fupetmulierefola,autcufplenemul§. Etdixitiile qui • natrauit hoc,a? oportet ipfam fufpedi in die aliquo 3 id cmus nocle no apparuit luna* De hermo* t S I, M P JL 1 C l V M «j A B t> E H E R M ODACTYLIJ, CXCim. * ■a Vrugen,ideftHermodaaylus. DiofcondcsoEfthetbaquxflorcfcicinfincau^ tumni,8£ cft cius flos albus,fimilis in figu ta fua flori croci,deinde cmitdc folia fi* milia foitjs bulbiiin quibus eft humiditas adherens manui, 6c habet ftipitcm in lon gicudine unros palmi porredum,cuius color eft albus,declinans ad nigredmem,8C habet radicem cuius correx eft niget , ad rubedinem declinans . Sed quando aufer- tur cortex,apparet radix interius alba , mollis , dulcis faporis , 8C plena humidirate. Eft autemradix ipfa rotunda,fimilis cepe bulbi, QC habct radix lfta in medio fui fciC furam,exquaegrcditurftipes,fuperqueeftflos, Nafciturmultumhxchetbaiiilo^ co qui dicicutKarin,8£ in terris qua; dicuntur Gnagna , hacc herbafi comedatur,oo cidit ftrangulando,ficutocciduntfungi.NosautemmemotauimuseffeilIiusinli^ bro noftro,nc etras aliquis comedat eum loco bulbi,nam ipla eft boni fapons,dul cis & deleftabilis , quare forcaffis comederet eam aliquis ignotans , coferunt auceiri illi,qui ipfum comederic , omnia qax conferunt illi qui comedit fungos malos , eft autem fummum remediti ei lac bouinum,non egent namqj alio adiurotio qui cam fumpferunc. Et dixit iterum Diofcorides in capiculo de achimeron , & eft lilium OU ueftre r quodhermodadylusquidicicurachimeron,eftinccrficiens,8cicactanftulit Albacarichincransiacionefua,inMedicinisftmplicibus. Gaientis.) Habecuircu^ tem iaxariuam, 8£fimiliter aqua in qua bulieric , $C adminifttacur in doloribtts iu fr durarum. Paulus. ) Radix hermodactyli habet utrtucem laxaciua, 8C fimiiicer aqua inquabulieric,dacuraucemproprieindolortbusiunduraru,intemporeflu.\ushu mprumadeaSjUerum ipfe eft malus ftomacho. Bedigoras.) Propriccaseiuseft conferre doloribus iuntf urarum. Damafchi. ) Conferr dolori podagne,8£ cft lau* dabilis finis operatiois eius,uerum nimius ufus eius facit puctificati mufculos. Con^ Fert tamen iunduris multum.Et ideo exhibendus eft maxime habentibus iuuftutas molles,8£ nimis humidas. Ignotus. ) Surugenalbus augmencum crTictcin fperma te.- Melarugia:. ) Albus eft bonus podagra?. Sed rubeus occidit,et 116 eft njigidus ni mis,ira quod narcotizet, quiafi hoc effec,non effetlaxatiuus. Abugetig. ) Hermo* dactyluseftcalidusinprimogradu. Abenmefuai.) Rubeusoccidit,8£albuscon* fert podagra:,8£ deficcat hulcera antiqua,8£ abftergit ea, 8C eft frigidus SC ficcus in fc cundo. Rafis.) Sihermodaftylus effetcalidus,mordicatethulccra. Alkalhemen.) Hermodadylus eft calidus , multae caliditatis. Habix. ) Eft calidus &ficcus m ptm cipio fecundi gradus, QC habet proprictatem fedandi dolorem iundurarum,&: po* dagra?,&conferrcuariolis,&:mciiorexeoeftille qui eft interius&excertusalbus, ac quando frangitur,eft cofradio eius facilis,& non dura. Niger uero 8C rubeus funt ambointerficientes.Erraueruntautemqui putauerunt quodipfe fitlagiaagteftis, qad defertur ab Aphrica,nam ilia lagia impinguat mulieres, quado btbunt eam,8C humeaat corpora ficca,& augmentum efficit in carne , 8C facit rubere faciem colore bono,q uando datur in potu cum fauich,eft calida,caliditate forti , 8C comouet fcn* guinem,c^ acuit eum multum , & fortaffis inducet potanci fe dolores caltdos, aclu^ ftiuos,ficuccholericosoZfanguineos,8<:infercnocumencummagnum,8i2Stit«aii» nes ficut erifipilam in capite 8C facie,8£ in membris alrjs corpons. D E M E L L E- CXCV- T TAelideftmel. Galenus.) Virtuseiusprimacalcfacit&:deficcatinfecudogra H du.Ec uirtus eius fecunda abftergic,& quando coquicur 8C macuracur ftc paucaj acuicacis,& paucz abfterfionis,8£ideo adminiftracut ad incarnandu ttftulas,8£hui ceraprofunda.Mel uero amarum eft compoftcum ex uircuctbus diuerfis 3 iicucit com poncresmelcumabfmchio. Diofcorides. ) Mei bonum , eft tilud quodeftdulce k in quo eft acuicas aliquancula in guftu,& habet odorem bonum 8C color etu eft uergens ad rubedinem^neqj eft nimis liquidum, 8C quando immiferis in nmd^ tum,adh?ret digito,o£ uentt cum eo. Et uirtus quidem mcliis eft abftcrfiua apen w> ua orificiorum uenarum , tefoluit humiditates , & ideo quando ponttur in ^hulcett boifocduttiBtpiotod^noeiittcB.iiii*^^ / V4 D E T^E M £E & A M'E fc f D * DE LIGNO ALOES- CXCVII H ad , id eft lignumaloes. Diofcorides. ) Agaloian eft lignum quod defertuc abIndia,&aterrisAraburrL,habesodorembonum,&corticemueIutconuiiJ, cuius odor eft bonus,in cuius fopore eft amaritudo,8£ ftipticitas, 8C maftica£ ,ut bo numinferatodorem ori. Eft autem conferens multum habenttbus argritudincm in epate,& ad diffenceriam,& fedatdolorem lateris , & eft cx fumigrjs , 8C datur cx co aureusunus,8£remouetputredinemlftomacho,8ifortificatipfum,&qUandobi^ bitur cum aqua,confertdoloribus latcris 8c"epatis, 8C hulceribus inteftinoru,8£tofc* fionibus uentris. Galenus in translatione Albatarich. ) Algaloyan eftlignum aloes indum,habens odorem bonum,quodquaiido mafticatur, acomatizatos,8£ admi niftratuc - fciffuras cutis,confolidat eas,& qltando coqUitur cum aneto humfdo,8t" eum eo 1 niturimpetigo,curateam,8iquandom!fcetLircumfaletrito,^diftiliaturtepidLira ■in aurem/edac cinnicum,8C curat dolorem eius 5 & quarido fit hnimentum cum eo, ©ccidit pedicuios &L lendines , 8C quando indumentum alicuius eft breue nirms,& tuetitexlana,8£uultquod elongecur, dumegreditur balneu,firoraueritcumaqua • demde linirctmellc,elongabitur, &mel abftergit tenebroficacem uifus , quando fit collyriucum eo quatuordecim dtebus continuis , 8C ftccum eo gargarifma , 8C con* fert apoftematibus gutturis infanttum,8£fquinaiitiae, 8C ptouocat unnam,8<: eoferc •tufii, 8C quando bibitur calidumcum oleo rofaceo , confertmorfibus uenenoforu- 8C ilh qui potauetic opium,8£ quando fit lochcum eo,aut bibitur, cofert illi qui xo* -medtt fungos morriferos^confert morfui canis rabidi.Et mel, cuius fpuma no eft ablata,facit tufftm,& laxat uentrem , quare ncceffc eft quod non adminiftretur,an* tequam auferatur fpuma etas.Et melius quidcm mel eft mel ueris. Deinde mel a?rta ns,meluero hyemaieeft malum 3 quiaeftfpiffum,groffum,8equaiidb meleftgrofe l"um,nonhabetfupradiaasuirtutes,fedm€lquodeftinSama,eftamarifaporis,82 hoc ideo,quia apes illius regionis comedut abfinthiu,8d hbc talecft bonum,quan* do lintrur cum eo ad abftergendam impetiginem , 8C liuores qui apparentin facici 8C alias fordes cutis,qua:ab humoribus fuperft uis generantut.Eft autem quoddam inei quod uafcitur in terra Dadiae Benticht, quod aliquado reperitur tale,quod qUi comedtt tllud , incurrttinfaniam mcncis cum fudore plurimo , fed ft comedat poft tpfum ru tam,& ptfces falicos,8<: bibit poft oximel , confert 8C euadic, fed bportet <£ comedat 8C btbat huiufmodi uice poft uicem,detnde uomat, iterum comedat 8c bi bat 8C euomat.Et hoc quidcm eft mel acutum, adeo quod quando odoratur,com* inouetfternutatioiiem.MtfceturautcmhocmelcumcoftOj&liniturindcimpetU go,8icuratcam,&:admifceturcumfalc,&curatliuoresquifiuiitapcrcuffionc. D E A M B R A- CXCVl. HAmbra,ideft^mbra. Dict'turquodnafciturinmari,cligcncraturincoficutgc 3 neratur fpectes fungorum tn cetra,8£ quando mare turbatur, eijcit a fundo eiu$ lapides rtiagnos, 8C cum eis erjcit frufta ambraj. Et plurimum quod ex ea egreditUr, cx mari eft,in terris Zin, in Occidente , 8C illa defcrtur almahadiae , deferunt nam^ ipfum illuc homines, qui nominantur Miherae, id eft ueloces , quando nouctintq* mare eorum ei)cit ambram. Melior autcm ex ambra eft tl la,q ux teperitu r irt infulis iilarum regionumj8£in ltttoribus illis, cuius figura eft rotunda coloris cceleftini.il:* .4aueroquaeeftalbaficutooumftrutionis,eftmaia. Ecexeaeftquamdeuoratqufc dam pifcis magnus,quidicitur Azel,quiquando tranfglutiueriteam,occiditurab ea,8i natat fuper aquas maris mortuus,quem uidentes homines de Zing, protjciut Tuper eum Uncos ferrcos 8C funes, 8C extrahunt ipfuma mari , 8C exttahentes ipfunij excrahuncambramexucntrecius,8<:eftambranonbona,maximequxinuentrerc peritLir,&nominantcamapothecarr) Perfid?mandi 5 uerumillaqu?reperituriLixta Jpinam dorft eius,cft pura 8C munda multum,8d bona ualdc,8^ hoc fecundii quan? tttatem moKz quam facit in uentre pifcis. 4ben meluai. ) Eft calida c^ftcca, c^ for^ tiftcac cerebrum,8i corroborat tpfum,& fenfus omnes,8£ eor,8i confert fcnfibus,c^ frigidis complexione ualde. i V 1 SIMPLICIVM- ijj - nifttatur in dentifricrjs ad facienduodorem oris bonum,& eft dc fumigrjs, Sc quan dobibiturexlignoctusdrachmaiina&dimtdia^exptllithumiditacenicorrLiptam aftomacho 3 8Ceftbonumhabenttbusa:grituduiesepatis,&habcnttdiirentenam, 6£fedatdoloremlateium. Abohanifa.) DiciturquodinArabi.t,fiueinrerris^ra- bum non nafcitur ex planta cius aliquid , uerum lignum . Nenig quod ibi nalcitur, appropinquataliqtiibusfpeciebus eius ♦McliLisuero cftlndum , SC quamuis plures ciusfpeciesfiutinlndia,unatamen exfpeciebuseius habct comunitatcm cum eis in hoc nomine,adeo quod non dignofcitur,nifi per hoc , unde ikut fi nomines m/ robalanos nigros Indos , SC rcpcritur ex ligno aloes Indo in infula que dicit Fimua, inIndia,SCmeliusexeo eftnigrum,trahensaduariumcolorem,habensmultam aqueitatem,graue,durum,groiTum,in quo nulla eft albedo,8i quod rcmanct mul- tumfuperignem,&poftipfumeftMonduni,&:eftdenominatuaterialndi'x,qua; dicitur Mondel,& poft ipfum eft Seifi , & eft de bonis fpeciebus lignt alocs , SC fub? mergitur in aquam propter fuam bonitatem Sc"grauitatem,8cexiito codem mckus eft grofliim, in quo eft aquofitas multa , &poft titud eft Alkumeri , eft na$ tmnoris bonitatis quam Sein,& ab Alkumeri uf<$ ad Seifi funt tres dietx itmeris fpacio.Me* lius ucro ex ipfo Alkumeri eft nigrum, mundum , ad albedinem pondcrofum , dtti permanensfuperignem,fed cum hoceft minus bonuquamSeifi. Chealfetcbeni. ) Meliusexlignoalocseftilludquoddeferturab]ndia,&:portipftimcftSeih,3<:fig lium in hoc eft,quod in ipfo eft aliquantulum lu ti,SC hoc ideo , quia fepehut i pfum interrisSiti^poftipfumeftAlkumeri^funtduicfpecies^quaruniunadtciturkai» * fhile,& eft melior altera,& alia dicitur fufori,& eft minorts bonitatis,& poft ipfu m eft Seni,& eft in eo fuperfluitas humida, SC ipfum eft minus bonu qua Seth, SC poit cft albel quod defertur ex terris Sufellx,& eft fimile fpeciebus ligni aloes ahjs , prx> ter illas de Seni, SC poft ipfum eft alhabeli, Si eft tn maioribus fruitts quam altquod aliud exligno aiocs.Nam ex ipfo fiunt pedtnes, SC tabula: , SC dianu quod iiguuin aloes inciditur ex arbore fua,& fepclitur per annu m unum.Corroditur igitur i terra 8 quod non eft lignum aloes,& remanct ltgnum aloes purum,ita quod terra non nu tluit de ipfo aliquid,& dicunt quod reperiuntur fruftula ligm aloes tnter ahas fpect^ cs Medicinarum , 8C dicunt quidam quod ramuli ex arbonbus hgni aloes frangun* turinterrisillis,Sicaduntinauminibus,8dcurruntcumeis,&deferunturperregto^ nes & dicunt quod aheruma eft frudus eius arboris,& figura eius eit ftcut piper mi* nutum , nifi quia eft coloris rubei , SC nominatur piperella. Ataban. ) Eit calidum «Cficcum , ftipticu, ftringit uentrem , corroborat uifcera proptet utrtucem itipticam quar eft in eo cum aromaticitate , & eijcit fuperfluitates humtditatum corruptaruni acoroore. Rafis.) Eftcalidum&ficcum,6<:eftbonum ftomacho humido. Haac cben amram. ) Eft calidum SC ficcum in fecundo,& eft bonum cerebro,& : fortthcac uifcera Kexpclitt fuperfluitateshumidas,Scfacit defcenderephlegmaaeercbro, q anaofitfumimigatiocumeo,&:maximeiliud phlegma quodgeneraturmua* SaS«m,P«>hibctfl B xumurin* quifitafrigore ftdcbiliutc ticiics. Paulus ) bitur oitur cx eo drachma una SC dimidia , expellit humiditatem cotrupta qus eft in fto* macho « corroborat ftomachum , 8C confert habenti a-ntudmem in epate fuo # dikenteriam,& fedat dolorem mcmbrorum. D E P R A S I O. CXCVIII. T-Arafio ideftPrafium. Diofcorides. ) Eftherbahabensraniulosmultosegredi F atesab uni radicc,» fuper ipfos eft borra pauca , cutus color eft albus, 6c mrp T entes ab un ^fg* ? £ . {onglt J dine pollicis,obrotunda,rugofa, leu funtq '^^^^^^^^^SXZ du Jicca in tertio 3 in medio eius uetfus fincm refoluic t ■ I c ' V tj« D£i TEMPE. RAMBNTIS tefoluit.Et tercia eft uircus quae aperic opilaciones epacis,& fplenis, 8C mudificac pnl nionem 8C pcflus per fcreacii,& prouocat menftrua quando bibitur,& quando ap* ponicurexterius 3 abftergit&refoluit,S:ipfumquidem,quandoeftftccum,decoqul wrinaquacumfeminefuoJedquandoefthumidum,teritur3iexprtmiturfuccus eius 8C fuccus quidem qui accipitur ex folrjs eius,poft<$ eft deficcatus in fole,refolui tur iii melle,&: admtniftracur ad uifum acuendum,& fit cum eo fternuraconum ifte ricis ad mundificandam tnfedionem coloris eorum , 8C admtfcetur cum Medicims ad dolorem auris anciqaum , 8C adminiftratur quando neceffana? funt Medictnar, qua?aperiunt6tmundiftcantmftLumentuauditus,&:partesqua!ueniuntcumne^ uisaduobus pauniculiscerebri,ad perficienduaudicum. Diofcorides. ) Foliaeius quadodeftccantur&coquunturinaquacumfeminefuo,&potaturaquaillacum melle,confeit habentibus hulcera in pulmone,& afma , 8C tuffim , 8C admifcetur ei radix ireos ftcca,8teradicac fuperfluitates a pedore,8£ utuntur ea mulieres ad prouo canda menftrua,8£ ad educendam fecundinam 8C partum , &datur m potu ilh qui fumpfitMedicinam mortiferam,uerum ipfum nocecrenibus, 8£uefica?,&quando fit emplaftrum cum folrjs 8C melle,mundtficac hulcera fordida,& eueilit panariciu, 8C carnem putridam,& fedat dolorem laceris,8£ fuccus qui accipitur ex folijs eius re centibus,deficcatur in fole,8£ facit hoc,& quando fit collyrium cu eo,S£ melie,acu* it uifum,8£excrahic humorem qui facit croceum colorem in iftericoru oculis , fado cum eo caputpurgio,8C quando diftiilatur in aurc folus,aut cum oieo rofaceo, con* fert dolori auris,& quando admifcetur cum melle, confert argritudinibus neruoR:. Paulus.) Quando fit emplaftru ex eo,8£ marubio cufale,cdfercmorfui canis rabidu D E FELENG- CXCIX Eleng. Abenmefuai* ) Similacurgranofinapis,8£ingredirurinunguenrisodo a riferis,eftcalidumS£ficcum,8£habecodorembonum. Acabari.) Felengeftca* n lTdiun3U'iccum,refoluit,&eftmeo aliqua uirtus ftiptica. Rafis. ) Eftcalidum8£ ficcum. Ifaac eben amram. ) Ingreditur in Medicinis odoriferis , 8C eft calidum 8C ficcum. Aperit opilationes capitis,fortificat cerebrum , 8C eft in figura fua ftcutgranu finapis 8C maiu s,8C habet ligna parua ficut nodi, 8C melius ex eo eft maius, 8C fbrtio ris odorts,8£grauis:deterius uero eft leue,nigrum,8£ ipfum refoluit,& eft in ipfo de ftipticitate. Mefeacha.) Eftcaiiduminfccundogradu,8<:uirciiseius eftdiuerfain reiblucione3£ftip D E FAGRE. CC Agre. Aben mefuai, ) Fagre aflimilacur ciceribus,8£ eft calidum 8C ficcum in fe* cundogradu^&ingrcditurinMedictnis qua? praepatarftomachum. Jfaaceben amram. ) Fagra affimilarur ciceri, 8c habet interius granu paruum , nigrum,rorun* dum,deforis ueto rubeum,8£ ex fucco eius fit collutto ad fetorem oris,8£ confetr 3 8S nos ucimur eo iu nodach,id eft,in puluerizacionibus 8C unguencis. D E A L O E, CCI- Aber,ideftaloes. Diofcorides.) Planciipfiushabec foliafimilia folrjsfquill^, _ in quibus eft humiditas uifcofa mulca,cenax,adhf rens manui,8£ funr laciora f©* li)sfquilia:parum,8iquafirOcunda,8iinclinacuradpofteriora,8ifuncineisfpina?, qux egrediuncur ab eis , breues 8C rarac , 8C habec ftipicem fimilem ftipici aphodilli, 8C habecflorem album,& femcn fimilicer fimile femini aphodilli,8C coca herba ha^ becodoremgrauem,faporemamarummuicum,8iradixeiuseftunafimiliscanicu la? ligne tem capitisV quando diflbluitur in uinO tetinet cap.llos fluctes # q^ndo imfce tur cum melle 8C uino,confert apoftematibus fauc,um& radtcts hngD^£P tum,&aiiarUmpartiumorts,&huiceribuseoi.omnibusmtret '"^'"S e ^ incollyrqsoculo*:.^^ quorum ^ 1}8 O E T E M P E *R A M E N T 1 $ C niftratur in collyrijs oculo^ abluitur donec feparatur ab eo partes areriofap, quie fuiuinipfo,quianonen:iuuameiKuineis,8<:donecreperiturclarum6Cmundum, Alfenfei. ) Auget acuitatem in corponbus,& eft bonum dolonbus lunclurarum 8C podagra? , quando apponi tur exterius , 8C laxar,quando fumitur mterius,hunio "reseorum. Paulus.) Aperitorificiauenarum,qu£efuntinano. Aichanzi. ) Arabi* cum,linitur fuper apoftemata,& eft melius in hoc quam citotrinum, 8C citotrmum nonapponiturinungnentisomnino^necArabicuminpotionibus. Meherent. y Nocetepati&fiftulis. Abenmefuai.) Confertoculis,«deficcatcorpus,adhniunf cum aqua eius fciffuras manuum,6C confert, 8C de proprietateeius eft q? mundificac ftomachi"i& caput ab humonbus groffis, 8C inteftma a ftercore, 8C mollit uentrem, & aufert ldericia, fed ipfum nocet ano, Sdgenerat hemorrhoidas,& quado ahquis uultillum fumere,miiceat ipfum cum maftice,aut abluat ipfum cum aquafpecieru, ficutfpicxmafticis 3 affari,xilobalfami,carpobalfami,cinamomi,caffi?,8<:fimilium iftis.Modus affumptiois eius eft,quod teratur bene , ita quod poffit uilhs ftomacht adherere , 8C purgat plus , 8C attrahit humores a cerebro propter moram eius quam faciet in ftomacho , &dofis eius eft a drachma una uf$ ad duas ,fecunduuirtutem recipientis,autdebilitatem. Habix.) auiuuiteffefoticitusinpra?parationeeius, accipiat ex eo libram una trito & cribrato, deinde accipiat ex abfinthio bono quan titacem libra?,& de fpeciebus ier? pigra? de qualibet ana,drachmas tres , teratur cro? cus per fe,8£fpecies coquantur in libras duas aqua?,donec cofumatur medietas,de* mdecoletur&ponaturaquaillacolata inuafe uitreo,deinde ponaturaloesfupef tabulam marmoream,uel uitream,6Z teratur in fole tritura forti, 8C ponatur m paro pfidemundauitreata,cumtantoaquaEfpecierum,inquaimbibaturc^cooperiat'ar cum panno fpiffo mundo,& dimittatur in fole donec deficcetur aq ua, deinde tere^ fecundo,8£imbibecum eadem aqua,&dimitteficcari,8£tam diu facias hocdonec totam aquam illam biberit,ultimo igitur tere bene ipfum , 8C tunc adde crocum, 8£ D commifce bene,8£ repone in uafe uitreo,& obtura,&: liga os uafis. Et dofis eius eft a drachma una ufg ad duas,& quando aloes ueterafcit,fitnigru,& minuitur acuitas eius,& inabluto etiam cotmgithoccitius. Hunaim. ) Eftlaxatiuum,&melquan* do admifcetur ei,minuit de uirtute laxatiua,8£ attradiua a longinquis membris* D E C A R T A M O CCII- KArtam,id efi: cartamus.Eft ex eo filueftris 81 domefticus. Diofcorides.) Dome fticus habet folia longa,alta,afpera, fpinofa, 8C diuifa, 8C habet ftipitem longi* tudinisduorumbrachiorumfpinofum,&fupereumfuntcapiteliainmaguitudine olma? maioris,in quibus eft flos croceus,fimilis croco,& habetfemen album 8C fub rubeum,oblongu,angulofum,6^quoddeipfoadminiftraturaduentremfoluen^ dum,eft femenfolum. Galenus*) Eius uirtus primacalefacitinfecudogradu,quan doadminiftraturexterius. Diofcorides. ) Poniturfemeneiusincibo,8£exprimi* tur fuccus eius,8£ mifcetur cum hydromelle,au t cum iure pullo^, 8C laxat uentrem, fed eft tnalum ftomacho,8£ conficitur poftquam eft excoriatnm cum amygdalis 8C anifo,6Z nitro,8£ melle cofto , 8C fit inde ficut eladerium quod purgat uentrem , 8C oportetquod accipiatur de eo duo uel tria frufta in quantitate nucis ante cibum , 8£ in huncmodum non nocet ftomacho , fed confortat digeftionem . Et modus con* fe&ionis eius eft fic. Accipiatur de carramo albo kift.i.de amigdalis mundatis,8£ afe fatis.irj.onoloiat,8X de anifo drachmas.ij.8£ de nitro drachmas.ij.8£ carnes interio ris ftcuum pinguium.xxx.de melle autem tantum,quantum neceffe eft ad confedi^ onem.Succus cartami coagulat lac,8£ facit ipfum amplius laxatiuum,quidam uero cum fucco eius admifcent ex melle 8C amygdalis, 8C anifo, aut mifcet cum aqua hor dei,aut pulli , 8C datnr in diffenteria , 8C dicnnt multum conferre , 8C quantitas qua* de eo datur,cum his admixta eft drachmae fex. Sed cartamus agreftis , eft fpina fimilis fpina? cartami domeftici , nifi quia fbK* ameiuseft longius folio cartami fatis , 8C folia eius nafcuntur in fummitateuirga* rum eius,8£quod remanet ex uirga,eft fme foliis,8t mulieres . gapro i SIMPLICIVM. «? A ga pro fufo , & fuper fummitatem uirga: eft capillofitas fpinofa, 8C flos croceus,& iadixeiuseftfubtilis,inquanullumcftiuuamcncum. Galenus . ) Virtus huiusfpi naedeficcat,6Zcalefacittemperate. DiofcoridesOQuandocerurur capilliciusauc flos,8£ bibuntur cum pipere 6C uino,conferunt pundura: lcorpionts.Et quidam di? cunt,quod ii petcuiTus a fcorpione tenuerit radicem eius in manu, non icncicc dolo rem,&quando prorjcieceam,fenciec, Mefarugie.) Flos chartamieft crocus hoitu Janus,eteftftipticus,caliduscumtemperamento,quifitcrarurcumaceto,etlimafur luper impetigmem,aufert eam omuino,& quado cum melle & eo linitur fuper cub laqua:fiuncinorcinfanrium,curacea. ,Atabari.)Incrocohortulanoeftqu antitas ftipticitatispauca^agreftiseftcalidior&ficcior, Rafts.)Ertcalidus,&eftbouus impetigini&chaalaf. Abenmefuai.)^greftisquando teritut cum acetOj&lmi- turcumeoimpecigo,expelliteam,&quandotentur&mifcetur cumateto,&:lmi> tur fuperlinguam pnerorum,expellitculla. Mefeha . ) Cartamus coagulatum lac diffoluit,ck:a^flblutucoagulac. j\ben mefuai.) Cartamus laxat humores adufto?, 6£groffos,&: eft malus ftomacho,&: proprietas eius aquac eft,quod laxar phlcgma, &fimilicer facit medulla eius.Et doiis eius eft drachmapc uigiti,cu inedia libra aque. calid*,quando prorjcicurfupeream,&colacur,ecponancur inea drachma* decem penidiorum.Sed agreftis eft calidior,et ficcior cj? domefticus, plus abftergcns phlc^ gma uifcofumjetmundificatftomachum et peclus. DE K V L K A S I A> CCllh is huius plantarcft amarirucfo» KVlcas,id eft,kulkafia. Galenus. ) In fapore radi( SC ftipticitas pauca. Et uirtus eius prima eft calid fccudo gradu, cc quad quitur,confercftomacho,ecprouocacurina. Diofcorides. ) Radix huius plancvco quicur,echabetfaporcbonu,eceftbonaftomacho,ecincicacappetitu,ec,puocacun nam. Abenmefuai,)Radixhuiusplanteeftcaltdaethumida,etaugetinlpermate. DB CVCVMERE A S I N I N O- CCIHI- g. |y Epheailiemar,uelkacealheniei. Diofcoridcs.) Iftaplancaeftdiuerfaaplanta cucumeris domeftici in fruftu eius folum,quoniam ipfe eft minor fatis cucume domeftico,ec eft figurafua fimilis glandi longa? , et folia et rami eius aflimilantur ifoli)setramisdomerticis,fedradixeiuseftmagnaetalba,nafcituriiirupibusetcatn pis arenofis,et plurimum quod de eo adminiftratur,eft fuccus fruftus eius et radicts etfoliorum. Galenus.)Succifruduseiusfubftatiaeftfubtilis,ecfaporeiuseftama c us. Ec uircus eius prima calefacic in fecundo gradu.Secunda abftergic, ec mollifieat, et refoluic.Ec certia prouocat menftrua,et interficit foctum , quando fit cum eo nafa^ ie,c5iquandoficexfuccoipfounguentumcummelle,autcuoleoueteri,apoftemati busgutturisintrinfecis,confert,clc:quandoficcapucpurgiumcumeo&lade,c6fert iaericiiE,cx:fimiliterquandoadminiftratur in hunceundem modum habentifo* da,quxdiciturouum,curateam.Ecfuccusradicis&folioriieftlimilisfuccofrudus, nerumeftdebilioreo,&uircusradiciseftfimilishuius,fed corcex radiciseft m.*gis deficcatiuus cp radix. Diofcorides. ) Succus huius hcrbae quando diftiliatur in au^ remjConfert dolori eius,& quando fit cum radice eius emplaftrum cum fauich hoc dei,refoluitomneapoftemaphlegmaticumantiquu,8<:quandopoiitturfuperapo ftemata {amofa,cum glurino albocin,aperic ea,& quando coquicur cum aceco, ec fic emplaftrumcumea^confercpodagri^quandocudecodioneeiusficcliftere^coii fertfciatica?,8eTifiatcollutio oris,confertdolori dentium,etquando adminiftratuc deficcaca,&ficca,cx:trita,mundificatimpetiginem,&:fcabiem hulcerofam , &moc bheam,& ueftigia nigra qua: remanent poft confolidationem hulceru, & fordicies qusefiuur in facie, quando accipitur defucco radicis eius onolofat.i.&femi ad mi* nus,&decorticeeiusiirj.aefne,laxaccholera&phlegma,&:proprie in corporibus hydropicoru,abfcR eo q> inferat nocumencu ftomacho , SC accipiatur de radice etus libra med*a,&teracur cum duobus kift uini,maxime Babylonici,&: mtfceacur bene &teraturcumeo,&deturhvdropicoonolofacirj.mieiunioqualibecdie,donecmi naacur uentris tumor diminutione for ti 3 & edocatur aqua qua: eft in uentre eius. m 4 Sedquod V * HO D E TEMPERAMENTIS C D Sed quod dicitur etaflerium,fir exftuftu eius cucumeris amari in htinc modum. «Accipe decucumeribus iftis antecjj ueniantad plenam maruritate,8£ coacetua cos, 8C dtmittc fic node una,poftea in meridic pone coram tc uas,et pone fuper ctibrum non fpiffum,8<: refupina fuperipfum cultellu,ica q> acuties fic defuper,& accipe cucu meresfmgulariterunumquen<5perfe,&ponefupercultellu 3 etfcindcpermcdiu,cc cxprime ipfum donec egrediatur totu quod cotinecur in eo de humidicace, 8C cadat iniubiecKiuas 3 c^quodremanetdecarnecucumetisfupeccribru ? cxprimefricando donec pertranfeat per foramina cribt',8<: defcedac in uas,quod autem remanferit in manu cua,au t fuper cribru de fubftantta cucumeris,pone in uafe alio,ita q» quado ex pleuerisopus,poneiditerufupercribru,etpror)ciasfuperipfumaquadulce,ctcxpri mas bene,8<: poft prorjcias,deinde mouequod cft in uafe exfucco , 8C cooperi cum panno, mutct colorepaxu, SCfacinde pil* lulas in quancicace granoruorobi,8«C cr ibue,deinde bibatpoft ex aqua calida quanri tatem.i.conos,fed fi uis uomirti prouocare,dtflblueipfum cuaqua, 8C pofteaaccip de ipfo cii pluma,8<: pone in radice lingua: fuperius, fedfi homo fueric durusad uo* niendum,diffbluccuoleoc6muni,autciioleodciilio,&eftprohibcndus quiillu acceperic,a fomno omnino.Si aute uomitus fuperrluir,decur in potu uinueunVoleo quia fedabit uomitu,q> fi cum hoc non fedacus fuerir,decur fauich hordckum aqua frigida,aucacecuaqua mixcu,feuda eiin potu exrob.uelfuccoaliquotufrucluum,fi cm malorum,uei aliorii qui pofluntreftringere. Eteladerium quidc prouocatmen ftrua,8 purgat aquacitrinam abfqj no cumento ftomachi,8<: purgar phlegma,8<: melior ex eo eft oblogus,amarus forricer, ecrectificarioeius eft,q> accipiaturciiaqua mellis cofti,autcurob.Dofis eius eftaiirj» kirat u£# ad v.8C proprietas fucci cius eft (icuc proprieras fubftanct|eius,eceleaus cx co cftalbus,ieuis,amarus,qui quando appropinquaueririgni,inflaturcito,8<:dofis cius eft a kirat ij.uf^ ad tres,cum amilo 8C aqua meliis. HabixO Eft calidus in fecun do gradu,acutus multu,plus § coloquintida,8<: amatus plus ea,8<: qui Uult collige* re cucumeres ipfos ex planta,colligat eos in fine aeftatis , intranre hyeme, 8C accipiac cittinos,8<:illos qui euelluntur ciro,8<: rtielior planra cft,in qua funt cucumcres plu^ tes 3 QC quit habet niultum fuccum,8<: ipfc & fuccwS eius eft da^riu morcs S t M P L I C l V M '4* I moresgroiTos,3£melancholiam,quando mifcecurcualrjs Medicinis,S<:laxataqu;i citLiiiam.EcMedicin?qu5conueniun£admifcendunieJ,funtaloes,fuccotriiuim,<3«: centaareaminot&maior,&:hermodadyli,6dbuzeiden 3 a<:k.miepuheos,6<:co(tii$ 6Zmyrrha,&crocus,<8ifpica,&cinamomum,&:aiiitologiarottitid.t,&:airirum, 1 S<; femenapr)montani,(Scdomeftici,&ferapinum,&:turbith,&:bd^lliuin,etiallndu, c^carpobalfamum,6(:granumnil,etquandoadm!rccturcumhisMedicinis,autcii aliqutbus earum,confert doloribus iuncturarum,podagra?,8<: colica? , QC dolonbus melancholicis,tortur«oris,8£infrigidacioiii pedum S£maiiuu,S<:eltMediciiia ma gna,fiuefiatindeemplaftrum,fiuepiliula!,8<:quandofacispillulasexeL>,iioiicon^ fulo q> apponas cum eo fcamoneam , aut coloquintidam,quia pilluhr 11011 dcfccn* dant cico,8£ remanet diu de uircute elacterrj in ltomacho , quarc fi cum eo rcmanec de uirtute aliorum laxarinorum forciorum,efTec periculofum,elacteriu uero defcen^ dit in tempore breui,8£ no facit moram m ftomacho longam,et ideo bonum elt ne admifceatur de altjs Medicinis acutis cum elafterio in pillulis, quia grauatcuc naru^ tamfortiter. EtmodusopenselacterrjeitjCfeliganturcucumereS qut fuuc citnniin fua arbore,8C exprimantur expreiTione ftne contritione in mortatio, nec cerantuc cu eisgranafua,8:aquaqueegrediturcumtotafubftantiagroil;i,ponamiinuafe,ctdi mittacur refideregroiTum>deindeabi}ciacurfubcile,reliquumuero ponacur m pattf nogroffo,8£fufpendacurcum patinoillo,donecdiftillecexeo rcfiduum aque fubr* h's,8t"remaneatfubftatiagroiTa pura,deindeextende ipfum cum patino toto fupee cineres in quibus non funtlapides,donec exicceturaliqualt exiccatione, deindeau^ "*ferapaniio,&exteiidefupercabulaminumbra,donecdeficcecurdenccationccoin pieta,deindecolligc,8imifcecumMcdiciiiisfecundum quod diximus. Ecquantas quajdeipfodaturforci^eitcumalrjsMedicinisaiiiediodauicufcp.id.i.ASfifrangere uis acuitate eius,quando ponis ipftim in pillulis,tere cum eo quanticacem pondetis cius exgummi Arabico,S<: mcdiecatem ponderis eius ex bolo Armeno,fed quaudo ponis ipfum in elacterr)S,oparcec q» frangas acuitatem eius etiam * Scd quando ela* * aeriumantiquatur,minuituracuitas eius,8£facitfuamoperacionem,3dexillisqua: niinuuntacuitatemeius,eitgummiamygdalaxumamararum3Cdolciu,&:quide^ coquitelacteriumcumoleofifamino,8<:ungitcumeoemorrhoidas quaeapp.irenc inano,curateas,8£locoolei fifamini poteftponi oleumdeliiio,S£quidifiblueric ipfum cum lacte,S£ linierit nares,actrahit humiditates plurimas a capite. DE CALAMO AROMATICO- CCV T « Afabel derrire,id eit,calamus aromaticus. Diofcorides.) Nafcitur in India,ec ^ ^melior ex eo eft,cuius color eftficuc hyacinthus,ec habet nodos fpilTos,et quan do c5tunditur,habet in fe neruoficaces,8£ canna eius eft plena cuiufda rei,fimtlis cex ture. aranea;,cuius color eit albus,& eft uifcofa. Galenus.) In fapore eius eit acuicas, &punctio pauca,S£ftipcicicas paucaecia . Ec fubftancia eius eft copofita exterrea3£ aerea cxTunt amba: temperac? *equalicer,SC eit in eo cii hoc res fubcilis.Et uircus cius prima eit q ua: caiefacic , 8C deficcac infecu ndo gradu , $C deficcario eius elt amphoc fuacaleniftione.Ecfecimdaeftuircusqucfubtiiiat&fornficac.Eccerciaprouocacui:i nam prouocacione bona,8£ coferc quado ponicur in emplaitris epati Sdftomacno, etinmediciniscuquibusemplaitracurmatrix,quado uoiumus prouocaremcitrua, quandonancMadmifceturcum Medicinis adhoc,conferciuuameutum magnuim Diofcorides.)Stipticus,8deftiiieoacuicas,8dhabecodorembonum,8cquando bibitur,prouocat urtnam,8<: ideo coquitur cum gramine,aut femme apii,coretc hy* dropifi 6C egricu diuibus renum,8<:diitillactoni urinar , 8C habenti deficcationc ner* uorum'8<:quandobibitur,autficnafalecumeo,prouocacmenitrua,8ictiratcuiT:ni quadoftcfumigiumcumeofolo,auccumcerebiiichina,*:accrahicurfumuseiuspeE cannulamimmiiTamori.Ecquandodecoqutcur,&fedencmeomuheres,coiercdo lonbusmacricis,8<:ipfeingredicurinaliqutbus unguencis cauiTa aromanzanai ea, Hamx.)ConfercliuoribusquifiuncapercuiEone,cXrefolmtapoitemaca,quan^ do fit ernplaftcum cnm eo, Dereu* c D DETEMPERAMENTIS 141 ~ D E REV- CCVI. RAaed id eft,retu DiofcoridcsOEftradixnigM 9 lata,rimiliscentaate«maior!, nifi-quia eft breuior ea,leuis, fme odore, cuius color eft rnffus , prope colorem fanguinis,uelcroci quando mafticatur,& eft uelociter frangibilis,&mehocex ea eft iil 1 qua? 11011 ert pertbrata,quae quando mafticatur,apparet color euis cttrmus uer* fuscoloremcroci.&eftamara. Galemis.)Subftantiaeiuseftcompofitaexduabus fubrtantiis,fcilicet,aerea fubtili,& frigida terrea,8£in fapore eius eft ftipticitas,et acu icas SC pundio. Et uirtus eius pritna eft calida.Secunda fubtihat. Et tertia curat con* uuaffationesquicacciduntneruis,&:humores,&impetiginem,quandoliniturlo^ cuscumeoaiaceto^confertafmati^fputofanguinis^fluxuiuentris^mtefti^ norum hulceribus. Diofcorides. ) Quando bibitur,confert uentofitati 8C debihta ti ftomachi,8i magnis dolorihus & apoftematibus fplenis,et dolotibus epatis et rc* num 8C punftionibus uentris,& dolori uefica?,& peftons, 8C matncis, fciaticx fpu* tofanguinis,afmati,ftnguitui,hulcetibusinteftinotum,fluxuiantiquo,febtibus,pe* riodicis,motfibus uenenofis. Et modus 8C quantitas eius exhibitionts eft ficut aga* rtci,8Cdaturin omnibus,in quibus datur agaricus,8£ quandohnitur cum aceto ad* niixtoeifupercicatricespercuffionum,&fuperimpetiginem,euelhteas,&:quando fit emplaftrum cum eo apoftematibus antiquis cum aqua , tefoluit ea . Et uirtus ceu eft ftiptica,cum caliditate pauca,6<: ficca. DECANABE' CCVII. r^Cehedenegi,id eft,canabs. Diofcorides.) Eft plantaiuuatiua,8cfacitfemen,et w habet folia fimilia folijs melina?,grauis odoris,&: habet haftam, 8C ramos logos tnterius uacuos. Galenus . ) Seminis eius uirtus prima deficcat fortiter. Seciida re* foluitinflationes.Ettertiaexpellituentofitates,6drefoluitinflationes.Etquandoco mediturnimisexeo,deficcatfperma.Etquidamexprimuntipfum,etexpreffionem eius inftillantin doloribus aurium,8£ puto quod curant cum eo dolores accidentes ab opilatione. Diofcorides.) Semen eius comeditur , & ufus eius exiccat fperma, & quando femen eft recens,& exprimitur, 8C exttahitur fuccus eius , 8C diftillatut in aurem,confert doloribus eius. Sed canabs agreftis habet haftam fimilem haffce aifa? , nifi quia funt minora,8t nigriora,8£longitudo eius eft circa brachium unum, 8C folia eius funt fimilia folrjs canabis domeftici,8£ nifi quia funt afperiora 8C nigri* ora eis,8t ftos eius eft rubeus , fimilis flori herba? hehaheras , 8C femen eius 8C radix funt fimiles femini 8C radici herbae quce dicitur alfe,cuius radix quando coquitur,8£ fitcumeaemplaftrumfuperapoftematacalida,&membraubiputrificatifunthu^ motes,fedatapoftemata,o^tefoluithumoresputfificatos,8icortexhuiuseftidones: us ad funes faciedos. Aben mefuai. ) Eft calidus 8£ficcus 111 tertiogradu,8£de pro* prictateeiuseftquoddeficcathumiditatesqujefiuntinauribus,quandodiftillatur in eis ex oleo eius,8£ quando aliquis utitur eo nimis,facit foda 3 8£ folium cius aufert caliditatemcapitis. D E F I C V B v 5. ccvm. In,id eft,ficus. Galenus.)Suntexeisdomeftica?,8<:filuefttes,&montancc,82 exdomefticisqua?damfunttecentes,&qua^damficcac.Virtusrccentiumeftdei» bilts,quia admifcetur eis de humiditate.Siccefuntmeliotes,maxime carnofg, 8C ilig quibuseftacuitas,8^punftio,abfterguntmagis,8<:refoluunt,8ihabentinfcfubtili tatem. Et uirtus ficuum prima eft calida in fine primigradus,autin principio fecun di.Secunda maturat 8C refoluit. Et tertia manirat apoftemata, quando admifcetuc cum farina ftumenti,S£ refoluit ea,quando admifcetur cum farina hordei , aut cum tnedulla panis fermentati , &aqua in quacoquuntur ficus decoftione muita, eftfi* milismelliinuirtutefua,8dfuafubftantia.Etrecentes 8cTicc£elaxantuentrem. = Sed ftlueftrium uirtus eft attraftiua,refolutiua,8£ ita eft in d omefticis antequa ma tureutur,quia eft in eis aliquid laftis ex arbore ipfarum . Et atbot is ficuum domeftu carum uirtus eft calida,8£ fubtilis,& lac eius 8C fuccus foliorum eius calefaciunt cale faftione forti 3 8C mordicant . Et uirtusearum fecundaabftergtt abfterfione forti.Et tertia • S! M P L I C I V M '<« •, jl tcrtia hnlcmt Cdrpus,8Jaxantueil trerrt,8£ quanao conficiuntur cum nicro,8£ faruia,cum aceco,8£ iale, & fir inde em-* plaftrum,replenr hulCcra humida qua? funt in capite, 8C conferunc fyrx , 8C linituur cum eo etiam fciiTura* palpebrarum,8£conferc,&quatido decoquiitur in aqua mel iis,6£fitcaindecodiOiicillagargarifma,confertapoitemacibusgutturis,amygda^ iarum,&: fquinantia^eit enim ualde utile medicamen ad id , 8C funt couenientes in €mplaftris,3iqnandocoquunturcumfoenugr.rcoiiiaquahordei,&fiuntcumcis fcirionei,confcruntduriciebusmatricis.Etquandoterunturcumruta,&fuiudecli B ftere,torf onibus conferunt,nam &emplaitrum quod iuex eis , eftrefoltituuim , 5C mollificauuum,8<: quando fit emplaitrum cu eis, 8C yreos,8<: nirro,aur cake, pou\ p foerint decocta?,8c: tritatcum eis , maturantapoitemata dura , 8C qiv.v fltinr in radicrf auris,& clauos,8<: quando tcruntur crudae,8£ mifcentur cum calce 8C nitro, 8C fit etrt tolaftrumcumeis^refoluitduraapoftemata^humoresquifluxeruntadmcnibrai $C quando teruntur 8C mifccntur cum calamcnto,conferunt fctuuris crunu, ec quan docoquunmictimuino,&teruntui;c^mifcenttira]mabfiiithio,&farinahordci, $C fitcum eis emplaftrum fuper uentrem hydropici,facit eum decumefcere,8c quan •doterunttir,8«:mifcenturcumcfroto,conferuntcombuftionibiisignis,8<:cxcoria^ tionibus calcaneorum,8<: quando coquuntur cum finapi , 8C ponitur decoctio earii fnaurem,conferttinnicui,8Cpruriruicarum,8iquandocoquuncL?raimfceiuigrcccl &teruntur,8iconficiunrurcumeademdecocrione,ctliniunturfuperimpecigineiTl «&macuias qu£fiuntincute,conferunt. Ecficus funrdimcilis digeitionis, &moIlt* untucntrem,&ipfeetdecocriocaruhabetuircurimollificandiomnesduricics.Sed foliaarboriscius,cuiusfr^^ Sed ftctis immaturar cii melle conferunt morfibus cams rabiofi,8<: hulcenbus a qtit* busemanathumiditasfimilismelli,8iquatidomifcenturcueistoliapapaucrisex^ trahuntoffafrada,&quandomifceturcueisuinu,refoluuctauos,^ eisemplaftru cum orobo&uino,coiifertmorfuimugah. Sed agreftis ficus fol.a quando fit emplaftrum ex eis,8<: fale,& aceco,curant furrures capicis & apoftemaca qti^fiuntincutecapitis,qua:dicuturacoras,&quaHdofncaumrpalpe^ ipfis,auferuntafperitates,&:prurirum,&fcabiemearum. Sedlacquodemanacex irbore etus^uando linitur fupcr morfum ferpcncum,& ucrmtum uenenoforu con fert multum> confert formic*,& non finit eam dilacari m corporc , quando bfl* t^ircumeocircumc|imximc,fiadmifcetureiptngLicdo porci,& W™**?™™* in emplaftris c6uenienribus,confertimpet.gini 8C rcabici hulcerofe, 8C maculis qu$ fiunr ab humoHbus,^ podafcrs, 8C extrahiturfuccus a fummuanbus «**™J££ i • <%« • . - * 1 144 " DE TEMPERAttBNTlS C accipiuntur in principio Vcris } dum apparent molles * & plenn? humiditate , antecp incipiaiit emittere germina,&: teruiitur,8£ exprimitur fuccus ab eis 5 cl£ ficcatur in am bia,&reponitur,c^faciteaqUctdelaftediximus.Et uirtus eius* eft quod coagulat lacliquiaum,8idiiroluitcoaguiatum 5 &ilimmitateseius quandoincipiuntemitte relac,laxanc uenerem,fimilieer lacearurm Sed ciins ramorum ipllus quando fitlixi Uium cum eo,ualec diflenceria^fado cum eo cliftere,& quando hulcera lauanrurfa: pecumeo ? diflToluit ? cV:corroditduricieS J c^abftcrgitconcaUitatesipforum.Etquaii dojnfunditurfpongiainipfo,6^poniturfuperhulcetacancrofa,curat 3 &quadoda tur in potu illi qui fumpferit potatioiiem uenenofam, confert » Et quando mifcetuc cumoieo,&liniturcumeocorpus,prouocatfudoremjhocidemfaciuntalr)cineres & maximearboris glandium. Sed ficus immatura?,fcilicer,prima?,qua? cadunt ex arbore,quando fit emplaftrum cum eis crudis,cum farina frumenti , conferunt for mica?,& quando fit emptaftrum cum eis decoctis fuper enodationes neruorum , 8C fuper fcrophulas,duToluit eas , & quaildo ponuntut fuper morfuram uenenofam attrahunt uenenum ad fdperficiem cutis» DE SICOMORO. CCIX. Vmdz,id eft,ficorhorus. Galenus Eius fru&us non nutrit, 8c eft malus fto macbo.Sed uirtuslaflis arboris eius eft uirtus mollificatiua,etconglutinatuu! , & datur in p0tu,3t" ponitur in unguentis ad morfos uenenoforum , 8C conferc duricieifplenis s 6dd0l0riftomachi,6c:fpeciebusrigoris. Diofcorides. )Mumeiz • eft arbor magna,fimilis arbori ficuum,&: habet ladis multitudine, 8C folia eius funt fimilia folrjs mori Celfi,&: profert frutfum ter uel quater in anno 5 8C frudus eius no egreditur ex fummitattbus ramorum,ficut ficus faciunt,fed ex ramis ipfis,& eft d 1 cis,8cfimilis fruaui ficus agreftis,& eft magis abfterfiuus § ficus immatura?, &gra* nafiuefemina einsfunr minora q?grana ficus,&uo maturantur, nifiradantur cum D inftrumenro fcrreo,& nafcitur multum in terris Carien,& in Rhodo, 8C in locis ubi frumeneum abundac,&conferc fruflus eius fcabiei,&: utuntur eo pro cibo mulrum, v q uod omni eempore repericur. Et ifte frudus laxat uentrem , 8C eft modici M J menci,& malus ftomacho,& colligitur lac ex ifto arbore in tempore Veris,anteqi profeiat fruaum,quoniam percutitur cortex eius lapide fuperficialiter tantu,ut uu_ neretur,na fi perculfio lapidis pertranfiret ufg ad inceriora,non egrederetur aliquid ex lacle,& qnando emanat lac,colligitnr cum fpongia uel lana,& exprimitur in ua* fe,& ficcatur,& fiunt inde trocifci , 8C reponuneur in uafe eerreo. Virtus huius ladis eftmollificactua,eecongh?rinaeiuauulnerum,refolueiuaapoftematumqureuintdu tx refolunonis,&: bibitur,fie cum eo u ngueneu morfibus uenenofts,&: duriciei fple* ms,&doloriftomachi,&:rigoribus»Poftquamdeficcaeur,feruaripoceftlongoceni pore. Nafcitur autem in infula Cypri fpecies huius arboris,qux dicicur cacalla,cuius rolia funcfimiha rolrjs mumeiz,& frudus eius eft in quancieaee prum" 8C eiidulciot co,fed uueliquis eftfimilis frudtn mumeiz,id eft,ficomori. D E K E I H l. CCX. Eiri. Diofcondes. ) Eft planea noea,habes diuerfieaeem in fpecie fua, quara di uerfieaee florum cognofctrur. Nam qua»dam habenealbnm, quardam purpure um,& quazdam ciennum : qux habec cirrinum,melior eft 8C apcior in Medicina. Galenus. ) Flons eius fubitancia eft fubcilis,aquofa,& proprie fucci ex eo,&fapoc eius eft amarus.Ec uircus eius prima calefaciLSecunda abftergic 8C fubciliac. Ee certia lubciliaemaculasgrouasquxfuneinoculo.Eeaquadecodioniseiusprouocacmeii itma,^expdlitfecundinam,&f in caliditate cius fit humid tas,quia non apparet mordicatio eius,poftc£ bene mafticatur. Aben mefuai. ) Cori fcrt doloribus lateris,8£ prouocat urinam inclufam, auget in fpetmate, QL cotrobo? ratlibidinem. Bedigoras.) Proprietaseiuseftaugerefperma. Damafchus.) Con fertcardiacac,&augmcntumemcitinfpctmate. Rafis. ) .Augetfpefma,prohibet cardiacam. Ifaacebenamram.) Calida eft 8C deledabilis,8£de proprietate eius eft fortificarelibidine,& augere in fpermatc. Et pro ea ponitur pondus eius dc nuce mufcata,8d mcdietas ponderis eius ex behen rubeo; 1 ; D E M 1 H A D- CCXVII- Mlhad. Ifaacebenamrarri,) Suntuena?arborisgranati filueftris,qua;nafcituc iri Sceni ultra mare,& in Chorafceni,&funtuenjcgtoiTa?,alba!,colliguntur m ,Alhazinen,8£ eius malagranata funt ficut domeftica in ptincipio eot um ottus,8£ co lor eft inter t ubedinem 8C nigredinem , 8C intra malum funtgrana rubea , rotunda, in magnitudine feminis lentifci, 8C dimittunt ea in cortice fuo , 8C quando egent eis R extrahunta corrice.Et mihad calidum eft,& humidum infecudo, augetin fperma- te,8icorroboratcoitum,8ieftbonumpodagric,quandoteritur8<:conficitutcum accto,8ilinitutfupercam,8^confertfpafmo,&:mollitduriciesiunaurarum. D E nvce indica. ccxvm- NEregil,id eft,nux Indica.Et eft palma inful?,qua? eft in mari Arni,& in partibus infularu Zing,8C dicunt quod neregil eft palma de Mochol , 8C iftar intube no* minanturT)abget,& ab eis defertur Dabig,& eft Neregil, ultima uero iftarnm infu* larum eft Sarandib. Artram in librri de cibis. )Nux Indica eft calida in fecundo,hu mida in primo,&fignum fuper humiditatem cius eft q» cito corrumpitur,& ipfa eft groffa,grauis ftomacho, nifi quia ipfa non eft mali chimi , 8C oportet q> caueatur ab ca qua? eft recens,multa: albedinis iti carne fua,8£ in qua eft aqua dulcis,bona,8£ il^ la quidem aqua qusc eft intta ipfam,cft fignufua: recetia?,& dcbetexcotiati id quod cft album,ex ea exiftens exterius,quia ifte cottex eft durus , grauis ftomacho,longin quus a digeftione,8ifi aliquando digeritur,n6 inuenit corpus ex co aliquid nifi nu^ trimcntummodicu,8iiftaquidemnuxcomediturcumzucharotabarzed,autcum penidrjs albis, 8C proprieab illis qui funtcalefafti , phlegmatici uero cu pauco mel* lc 8C cholctici quidem non utantut ea , calefadi bibant poft ipfamoximei cum mi* ua' q uia cuiii hoc defcedet cito a ftomacho , 8C fumant eam phlcgmatici m ieiunio, 8iexpeftehtdonccdefcendataftomacho,&poftcomedant,&:cluandoipfainue^ teratUr cxpellit afcarides fua proprietate, 8C oleum eius uetuftum confett uentofita* tibus lumboifc,8£ doloribus genuum , 8C hemorrhoidibus q ua: fl uunt a phlegmate quahdo bibitur,8i quando linitur exterius,8£ maxime quando admifcet cum -.aUr nucleb^ Pcrficoru , 8i adminiftrat de unoquo^ ipforii drachma.i.aut aur.i . Ole^ uero eius qux noua eft,confert phlegmaticis, 8C eft melions chimi quam bunru uac . cirium,uelouirium 3 quian6 pungitftomachuficutfacitbutirum uaccinum^oui^ num^hegjmoilificateum. Mefarugi*.) Caiidumeft,retinetuentrem. Smdaxar.} 01cumciuseftbonum 3 &laxatuentrcm 3 8Cconfei:tucric^. b e M«di D i4 l DETEMPERAMENTIS C DBMEDICINISFRIGIDIS 8C ficcis fecundigradus. DE BERBERIS- CCXIX- Mirberis,ideft,Berberis,eftrubustabens. Diofcorides. ) Eftacfa. Hu ?\ naim.) Acfa,8£ eft idem diftu quod acutum, 8C acfa eft difta fpina,etgo ^ * uultdici fpinaacuta,8£eft illa qua? facitfruftum qui dicitur zaiiahy&eit amirberis,8<: defertura Corafcis. Diofcorides. ) Eft arborfimilis arbo* ribus pitorum agreftiu, quae dicitur aharas,nifi quia eft minor,8£ habet multas fpinas , 8C habet ftuftum fimilem gtano myrti , nifi quia eft maior, 8C rube* us,facilis feparationis, 8C habet interius grana , 8C habet radicem habentem multas radiculas infixas tettar. Galenus.) Virtushuiusatboriseftfimiiisuirtutiarborispi* rorum,nifi quia arboris pirorii eft ftiptica, ftipticitate forti, fed eft in ft udu eius cum ftipticitateres incidens fubtiliter. Etuirtus eius fecunda, eft uittus quae ptohibet, 8C retinetomnema!gtitudinemqua?eftexfluxuquandocomeditut,autbibitur. Dio fcorides. ) Frudus eius quando bibitur,autcomeditur,abfcmditfluxumantiquum, 8C humiditates autiquas qux fluunt a matrice, 8C radix eius quando fit emplafttum cum ea tt ita,exttahit fagittas quac funt infixe in cai ne, 8C haftellas fpinas,& alia fitni lia,8£dicitut quando percutitur uenter mulieris pregnantis cum radice huius arbo* rister,autfitinun#iocumea,expellitfcetum. Abenmefuai.) Eft frigidus 8C ficcus in fecundo,incidit 8C ptohibet fitim calidam, 8C fortificat ftomachum 8C epar. Be* digoras. ) Proprietas eius eft,quod confert apoftematibus calidis. Armafios. ) Fru ftus eius retinet,& ptohibetomnes aegtitudines qua? fiunta fluxu uentris. Mefaru* gix. ) Frigidus eft,8c" eft bonus apoftematibus caIidis,quando fuperponitur eis* D E psiiio. Ccxx- BAzarachatona,ideft,pfilium. Diofcorides.) Eft herba habens folia pilofa, uir* gas habens longas,menfura unius palmi,8c" tota herba eft pilofa,& exitus ramu fculorum eius efta medio uhgx , 8C fuper ipfos funtcapitella duo uel tria rorunda, in quibus eft femen fimile pulicibus , nigrum 8C durum , 8C eft illud quod de ea ad* miniftratut. Galenus, ) Vit tus eius eft frigida in fecundo, arquaiis in ficcitate 8C hu miditate. Diofcotides. ) Habet uittutem infrigidatiuam , quando fit emplaftrum cum eo,& oleo tofaceo,8£aceto,8c" aqua ,confert doloribus iundurarum,8d apofte xiiatibusfaucium,6ihulceribusquaealTimilanturfananem,&apoftematibusqujc fiunt in radice auris,&: exituris, &apoftemanbus phlegmaticis,&contorfioni net* uo^,6^quandofitemplaftmcueoadradiceinteftiniinfintiu,&ademinenti«'ium bilici,aurat eos,8£confert ad foda cu oleo f ofaceo,& pauca aq ua,8c" aceto,8£quado opottetfietiexeoemplaftruadtamicepuero^,ueladaliaquarfupradiximus,acci* piatut deeo quantitas duo^ casfuf , teratur , 8C infundat' in duabus cotilis aqua?,3£ q uando infpiffata fuet it aqua in panno,extendat J 8C fiat emplaftru , quonia" infrigi* dat,infrigidati6e forti,&ftringit,&ipfum cofertlachrymis oculo£>,8c T ophthalmi? calida?,& doloribus calidis capiris,quando infunditur in aqua,& linita pecia fron^ tiapponit,8dquandoinfunditufnocteuna,ueldieunoinaquaintegru,ficuteft,de mumadditutei pamzuchari,6^bibit ? extinguitferuorcs maximos acutaru febtiu, 8cTitim,8£ foUiituentte. Aben mefuai. >Sedat dolotes pungitiuos uenttis , 8C lenit afper itates hulce^ inteftinog* , 8C abfcindit tenafmonem , 8C confett dolori capitis, q ui fit a caliditate,6i fuccus folio^ eft ex Medicinis laxatiuis,proptet frigiditatem 8C humiditatem qua? funt in eo, 8C cura nocumenti eft cum Medicinis calidis &ficcis. Habix. ) Semen pfilrj eft,ficutcoriandru humidu, quadodatur deeo partiin po tu,fedatinflamarionecholera?,8 exprimic fuccus eius/icu t exprimic ab hypoquiiti dos.Ec uirtus eitis eft ftiptica,& confcrt ad omnia qux confett hypoquiftidos. DE DRAGAGANTO, CCXXlL Itira,id eft 5 dragagantu. Aerniafios.) Dragagantueftexarborechaccth. Dio* fcorides. ) In Ragafina eft arbor dragaganci,& eft radix gcofla, lignola, ex qua apparec res qua?da fupcr terra,unde egrediuntur rami eitis, &funt rami lcu uirge. lllg breues dure,extenfefuper faciem terrar,in quibus funtfolia parua , gracilia plurima, « c^interipfafiintfpina!alba?,requales,durx,qua:teguntur,&:occultanturabirfisto liis & draeacancu eft humiditas q ax emanat a radice ipia,q uado uulneratnr tcrro, in cemporc fu* maturationis, &apparec in loco incifurs , & meiius ex dragaganto eftclarum,purum,fubtiie,cuiusfaporuergitaddulcedinc. Galenus.) Virtuseius Dtima cft uirtus qux deficcat.Et fecuda qtix coglutinat.Et tertia eft uirtus qux ttan cit acuitate rcru calidarti & acutarti , & dixit in ty tiaca in gummi Atabico,aim con inationequa: eft in eo,eft deficcatio,fed dragagamucum hoc quod coglurtnat, ^^eummiArabicunondeficcat,&propterhocadditurrebuslaxatiuisquodnon fitdegtimmiArabico. Diofcorides.) Virtus eius eft conglunnatiua fimiliteruirtu t eummi Arabici, & ipfum adminiftrat in cohol oculop , & in Medicmis cuffis, SC ZrTtSs cann x 'pulmonis, St abfciflionis uocis, & curfus catam ad «ulam q uan. do fit ex eo cofedio cu melle,& ponit fubtingua,^ tranfglutic quod de ipfa difiol* ukur auc daTde ea drachma una , poftcp infundic in uino c ? do dula , & cunc uaiet ffi dolorf ienfl,« ad hulcera uefics,*quado admifcec ei ex cornu ceruinc . ad* nr^ancueft frigidu,& eft in eo humiditas quar laxat uentrem, & contert tufli,6C Dragagantueituigi u, &re primitacuitateMedicinarulaxatiuarum. £« : T™d^ »™™& confert cl,m ' 8: hulC€ ' Eft in eo res ^ ^"^ inceftinoR:, nifi quia addic in foliittoe,^ coii nbus puimoms,&coglunna^^^^^ ferthuceribusocuii&lipPKU^ ^c^ ipftus Medicinx fuper nacuram,fi Deo place- aq b E PLANTAGINE- CCXXIJI ,r iu ~ x ;^fl.i;«miiariecis,&eft»iancago. Diofcorides.) Diacurarno* }f* D £ T E M P £ R A M E N T J S £ &gloffalingua,etdidtur etia heptapieuros,id eft,habens fepte coftas,nam in folio cius funt feptem cofte,8£ hepta in Greco eft fepte,8t pleura,id eft,cofta , 8C hoc ideo q? lpfum foliu habetfepte neruofitates manifeitas in fimilitudine coftaruiaceris ani malium,8£ func ei duas fpecies,maiorfcilicet 8C minor, fed minor habet folia fubcili ora minora,8£ leniora qj folia maioris,8£ habec uirga qux inclinaf uerfus terra,mul tos habens angulos,8£ flos eius eft croceus,8£femeeius efttn radicclinguf,id eft,fo lr),maior uero habet uirgas afperiores, 8C folia iata limilia holerib 9 qu£ comedunt, 8£uirga eius fimiiiter angulofa eft,ad rubedine declinans,cuius iongitudo eft uniuS brachij,fuper quam eft iemen in ftgura fua a medietate ipfius fupra,8£ habec radices molles,8£plures,fuperquas func pilialbi,8£groffitudoradicis eftficutgroffitudo digiti,repericur in locis paludofis ce humidis,in ualhbus,in hortis,ec in pracis,ecifta rquidemmaior,maioriseftiuuamenric|minor. Galenus.) Subftatiaeiuseftcopo fica exfubftaciaaquofa 8C cerrea,8£faporeius eft ftipticus.Etuirtus eius primaeft que. uifrigidat in.rj.gradu.Secunda uircus incarnat . £t feminis eius uirtus fecuda abfter* git propter fua iubtiiitate. Et tertia cofert hulceribus omnibus corroiiuis 8C pucredi* ni eojt,8£ propcer hac cauffam cofcrc hulceribus inteftino^, QCcvl hocabftergitfan^ guine,8£ fi adeft ibi aliq ua inflamatio,excingui c eam, 8C incarnac fiftulas, 8C alia hul cera humida 8C antiqua . Semen 8C radix funt propinqua huic uircuci , nifi quiafunt ficciora,& minus frigida,& femen eius eft mulrufubcile, 8C radix eius eftgroff? fub* itancif ,6i ipfa cofert dolori denciu,quando mafticat,8£ quado fit collu tio oris currt aquaeius,8£ femen qutdem,foliu 8C radix,func aperitiua opilacionu epatis,8e" reiiu, propcer abfterfione quae eft in eis,nifi quia femen eft forte in hoc facis, quia in omni ' bus.iftis eft uircus qua» abftergitfatis, 8C forcaffis eft uircus ifta in hac herba,du eft re* xens,nifi quia uincicur ab humidicace qua? eft in ea,8£ idco non eft manifefta opera* tio fua proprcr uiftoria humiditatis , fed quado folia cius deficcancur, uircus eo> fit .fubnlior,8£ minns frigtda,quonia fuperfluitas aquofa qua: cft in eis,refoluicur 8C de frruicur.Diofcorides.) Folia plancaginis habetuirtuteftiptica&deficcatiua,6iideo quadofitempiaftrucueis,c6ferthulceribuscorrofiuis,&hulceribusadqua?currut humiditaces,8<: hulceribus fordidis,& coferunt elephanti?, 8C prohibet dilatatione hulceKcorrofiuo^,&formica,8dfyre,necfinunteaaugeriincorpore,&:c6folidant hulcera antiqua 5 8£ curat corrofiua quae dicunf abloniae, &glutinat uulnera profun da in fui recentia,& coferuntfanguinis fluxibus omhibus,& abfcindiit eos,8£ quan- do fit emplaftru cu planragine 8C fale,cofcrc morfui canis,& cobuftionibus ignis,8£ apoftcmaci quod dicit forgella,fcrophulis 8C fiftulislachrymaliu,et quado ipfa hec bacoquit&comeditcufalc&aceto,c6ferthulcerib 9 inteftino^,ecfluxuianciquo, . maxime fi comedat cu lcncibus loco ficle, 8C comeduc ea habences hydropiftm car* nofam,8£ eofert ets,& fumpca coferc epileticis,8t afmaticis,fed fuccus folio jj> quan* do fit cu eo coltutio oris,curat hulcera q ax fiut in eo, 8C quado mifcet cii chimolca, autcenlfac^raterifipila,8iquadofitcliftcrecueohemorrboidibusaquibuspluri^ , mus fanguis emanat,c6fertcis,&cofertfiftulis qua? fiiitin ano, &quado diftillatur de eo in oculo,coferc lippicudini 8C doloribus oculo^ , 8C quado diftillacur in aure, coferc doiori eius,& cofercgingiuis fangutnolentis,8£ quando bibiturex eo,confert fpuco fanguinis a peftore,82 hulceribus pulmonis, 8C pedoris , 8ificcum eo clifterc hulceribus inceftinojfc,& cofert iuuamencii magnu,8i fit cu eo nafale,8£ confert fufc * focationimacricis,& fluxui humidicacu.Sed femen eius quado tribuif ,cofertfluxui humiditacuad uentre,&fputofanguinisa pedore. Scd radixeius quadocoquitur, 8C lauatur os cum decoftione rpfius,aut mafticatur radix ipfa cruda, confert doiori* feus dencium , 8C dacur in pocu radix 8C folium cius cotila una,fapa in doloribus rc num 8C ueficg cofcrt , 8C dicunt quidam cj^ (i bibantur ex ea tres radices cu uncij s 4.8C dimidia. uini mixci cii cantunde aqu&auferut febre tertiana,& quado bibun^.4.radt cesfimilidifcipiina,auferiitquartana,&quidafufpenducradicceiuscollo,habecis D •^ :* fcrophulas,& dicut eas rcfolui,ncc alias amplius nafci. Alexander. ) Rcdnet ucntrc quado bibit, «elficclifteiccuca, 8ic6fcrtfcbritcrciane,quando bibicurfuccus eius* DcMemiche A + + B * M JIHPLICIVM. D E M E M I T H E- CCXXtllf «;i Emithe. Diofcorides. ) Snccus herbreeiufdem nominis,qua? eft fimilis in fo lris fuis herbx fpeciei papaueris,difti ceratides,id eft,cornuri,nifi quia eft m ea hunuditas adharrens manui,8c"eft propinqua terra?,8c habetgranem odote, ct ha* bet multum fuccum,8c" color fucci eius eft fimilis colori croci. Galenus.) Sobftan* tia eius eft compofita ex fubftantia aquofa & terrea, 8c* amba: funt trigida? , nifi quia frigiditas eius nou eft fortis,fed ficut frigiditas aquarum non currentiu,fcilicet,ftag;* norum,8Caccipiunteam homines illius terrx,& ponunteam in uafea:neo,8£cale# faciunt parum,donec extenuetur,deinde terunt eam,8£ exprimunr indc fuccum, SC adminiihant eum in cohol,in principio egritudinum oculotum,ipfe enim eJt ftipti cus ftipticitate forti.Et uirtus eius prima eft uirtus,qua: infrigidat infrigidatione ma nifefta.Secunda eft uirtus qua: fortificat . Tertia curat erifipilam , qua? non eft fortis. DiofcoridesOAccipiunturfoliaeiusherba?,etfepeliunturincinerecalido,deinde exprimitur fuccus ab eis : 8£funt quidam qui ponunt ipfa folia in uafe terrco, QC ob* turant os eius cum argilla,& ponunt in furno,& dimittunt lbi , donec folia fu nt ali* quantulum extenuata,8£ uelut marcida 3 poftea terunt,8t" expnmunt fuccum, quem ponunt in fole,& informat trocifcos,8£ reponunt.Et melior cx eo eft ille, qui eft ilfc» teriuscroceicoloris,exterius uero,ad rubedmem 8e" nigredinemdeclinans,am.irifa poris,8£odoris nonboni,8£habetuirtutem ftipticam,8£frigtdam parum,quando refoluitur in aqua,8£ cum eo liniuntnr oculi in pnncipio egritudinis ophthalmie,ec aliarnm,confert,8iprohibeteas,8iipfeeftc6ueniensconfeaionibuscollyriorum. DE SVMACH- CCXXV- Vmach. Diofcorides. )Suntquidam quinommantipfumadurion,8£eft:ui^ mach cibi in Arabico,8£ eft planta qua: dicitur rosbarfadifticos,uel rofaidicos,et in Arabico fumach coriariorum,8£ eft arbor nafcens in locis faxofis , cuius longi^ Hudoeft duorubrachioru,habens fohaoblonga,quorumcoloruergit ad rubedine fanguinis,& habet ramos altos,8£ frutfu fimtle racemis , 8£grana funt lbi in magni tudinegranorulentifci,aliquantululata,tuuamentumeiuseftincorricegranorum. Galenus.) Melius quod eft in tota arbore,eft cortex grani eius,8t" fuccus cius quan do exiftitin eo fapor ftipticus fortis.Et uirtus eius prima infrigidatin fecundo, 8£de ficcatintertio.Etfecundafortificat. Diofcorides. ) Virtus foliorum eftftiptica,8c* conferunt ad omnia,ad quae conferut acacia,8£decoftio foliorum eius denigrat ca* pillos,8£fitcumeo clifteread hulcerainteftinorum ,8£daturin potu etiamad ipfa, & fiunt fefliones fimiliter in ea,8t" diftillatur de ea in aurem,unde fluit fanies, 8^ de* ficcat eam,8£ quando fit emplaftrum cufolijs eius,cumaceto &melle, deftruit pa* naricium,&:prohibetapoftematacorrofiua,qua;dicnnturancora,8idecoaiofolio rum eius pofttt funt ficca,8d teruntur cum aqua ipia,8c- coquuntur, donec fiat deco* aioipfiificutmeifpiffa^fra-paratur^fitdeeaficutdelicio^couenitade^adque conuenit licium,& frudus eius feu grana faciunt hoc idem quod folia , & conuentt quando ponitur in cibts ad lllum qui habet fluxum antrquum,&ad hulcera lnteitt* norum & quando fit emplaftrum ex eo cum aqua , prohibetapoftemata qux fiunt mcmite 8?apoftemataqtia:acciduntapercumonefeuc3fu,& prohibet uinditate qu*cotingitinde^^ mdleaufertafperitatelingu^ rrirc -k cunt fluxu hemorrhoidaru.Et mifcctur cu carbonibus ligni querctis, 5c po* sc fup hemorrhoidas,curateas,&infufiofruauseius quandocoqtntur d ihfpiffatur eftoperatioeiusmelioroperationefruclusipfius,& reperitur marbore dus gummi quod ponitur in corrofionibus dentifi , adiedandum dolores carum l^eniXioE aibuspullints,uelalris,ftr^ eo,& cofert curfui choleraiad ftomachu,8<: ad epar,8dad mteftma, ^^^ fit fortius ftringens uentrc^ quado infuud.tur m aqua rofacea , ^^femnpr.« o ophthalmi/calid^acdecQaio eius quando pomtut fuper exituras prohibet cipio ophthalmia: calidie n 4 apoftet tn DE TEMPERAMENTIS w C apoftemationem earum.Etfauichexfumachftringit uentrem 5 &incoriat ftoma clmm^ confert uomitni cholerre 3 & fluxui eius. Aufig,ideft D E R A M N O, CCXXVf. ranmus. DiofcoridesOEftplantaqua:nafciturmuaUibus,etfunt fpecies,ima habet ftipitc reftu fpinofum,ficutarbor que dicii achftachis, ramis & fpinis eius,et folia funt obloga habctta humiditatem uifcofam,que adh? ret manui.Secunda uero eit fortius alba $ ipfa , fed tertia habet minora folia cp ipfa, &. latiora,et dedinat parii rubori,et rami eius funt longt iogitudine unius brachij,et eft fpinpfior alijs,et debilior,et fpina eius eft acutior, et frndus eft tatus fubtilis,et eft uelut in uaginis ftcut herbe. que. diciitur fachidalion. Galenus.) Quod adminiftrac* exaufig,funtfoliaeiusdafuntrecetia.Etuirtuseiusprimainfrigidatetdeficcatinijv grada.Et tertia curat formica,et ertfipila que eft tepid? caliditatis. Diofcortdes.) Fo ftafpecieruramniquadofitemplaftrucueis,curaterifipila,etformica.Etdicuntalu qui,cb quado rami eius fufpendunt tn oftrjs et feneftris, cefftt opetario arbons eo jk., DE GALLA, CCXXVU* Afs,id eft,galla. Diofcorides.) Eft ex ea que. accipitur ex arbore fua recens, im , matura,parua,rotnnda,nodofa,n6perforata,&grauis:8ieftalia,qu?eftleuis, perforata,fed melibr eft no matura parua,quc. primo dida eftv Galenus. ) Virides exgallis,etfuntacerbeplurimu,quodeftineis,eftfubftatiaterrea,etfaporearueftftl pticus multu.Et nirtus earu prima eft uirt* frigida in r).gradu,ficca in irj. Et feciida eft uirtus que repercutit,;phibet,et aggregat.Tertia uirtus fortificat mebra fluxa debilia, et prohtbet omnes egritudines que funt diffolutiu? humoru , et^hibet fluxus eoru* Suntaliegallequafirubee,etfuntmagna?,ipfedeficcat,etminoraturearudeficca^ tio minorationefueftipticitatis.Etuirtus earii tertia eft,q> quado coquuturgallarfo la?,ficutfunt,terutur,etfitemplaftrucuds,eftMedicinac6ferensiuuameto magno apoftemanVcalidis que fiiitin ano , et fici,etoportet (£ quado egemus ftipticatioe D pauca,cp decoquaturgalle in aquafola,& quado uolumus ftipticitateforte^coquari tur in uino: & quando uoinmus adhuc ftiptieitatem maiore et fortiore fatis,fit uinu in quo coquumr,uinu ponticii multii.Et fpectes quidegallaru quando coburuntur, acquiriit caliditate et acuitatc,et fiiit fubtiltores,& plus deficcatiue $ no cobufte ,8C fituittus earuabfdndensfluxufanguinis,8£quado tu uis hoc,oportet(£ tuaffeseas fuper carb5es a deinde extinguas eas tn aceto,aut in uino. Diofcoridcs.)Omnes fpe gallarufuntftipticcfortiter,quequadoteruturetpulueriztaurfupercarncfup fluam,deientea,etc6fernntadhulceracorrofiua,etprohibcthumiditatc quecurrit ad gingiuas,& coferunt ad culla. Et quando accipitur id quod eft tntra galla, et po* nituriri corrofuramdentis,fedatdoloreeius, 8£quandocoburunturfuper prunas, QC extinguuntur in aceto 8£ fale,ftringiit fluxiifanguinis . Et decoclio gallaru quado fit feffio in ea.cofert exitui matricis,&: curfui humiditatii eius antiquo , 6C exitui ani, et quando infunduntUr in acetoautaqua,nigrificantcapillos.Etquado puluerizan tur,&danturrn potu in aqua,autuino,conferunthumiditatibus hulceruinteftino* rum,8£ ad fluxum antiq uum,8£ funt conuenientes in cibis eoriufimiliter etia quan* do eoquitur cibuseorum in aq ua in qua bulierint.Et uniuerfaliter quidem admim> ftranda:funtadftipricandum,retinendum,6Zdeficcandum,&infrigidantfatis. * • fl DE SOLATRO- CCXXVIII Ameb athahaleb,uel hameb alchahaich,id eft,uua uulpis , SC eft folatrum» Diofcorides.)Sunteiquatuorfpecies,unaearucomeditur,aliaueron6,fecl iiiaqu?comeditUr,eteftdomeftica,eftherban6magna,habensramulosplurimos & folia nigra,fimiltafoirjs bedarog,id eft,ozimi, fed maiora,8Uatiora, 8£ habet fe* rnen rotundu,cuius color eft uiridis etniger,fed quando maturauerint,fit rubeus,et qiiado frangitur,inuenitur in eo humiditas multa,etgramila, quefuntfemina eius. ' Galenus.)Sapor eius eft fttpricus;Et uirtus eius prima infrigidat in ij.Et dixit in v. quod folatri coplexio no eft humida,fed eft media inter Medicinas que humeftant, &C iritenllas qua: deficcant, quia ipfum eft copofitum ex uirtutibus contrarijs, uolo diceic SIMPLICIVM W dicere,etf uirtute humida &ficca,& hoc ideo,quia func in co duefubftancia?,fcilicer, * terrea,&aquofa. Diofcorides.)Habentuirtucem ftipticam &infiigidaciua,quaii doficemplaftrucufoli)seius,&fuccuseiusconfercformica!,&crifipilx,&:qt!ando teruiKurcomritioneforctj&ficemplaftiutueiSjrcfoluuncapofteniaca^curaiicfci biemhukeroIam,S<:pruricueius,S:confcicdoloricapicis,Siinfl.immacioniftonKi chi,& quando ceruncur forcicer, QC mifcencur cu fale , & fit empl.iftrucu eis , refoluit apoftemata qug fiuc in radice auris,ec quando fuccus eius mifcecut cucerufa,ec lirhar gyrio,ecoleo rolaceo,c6fercerifipile,eiformic^&quando miicecuc cu pane, cofetc fcabiei hulceraca?.Ec quando fic emplaftrum cum eo,addico oleo cokceo, QC muca* tur hora poft horam,confcrt apoftematibus calidis qu? fiunc m cerebro infantium, 8£ mifcecuc fuccus eius cum fief,qua? fiunt ad curfum humidicacum acucacu ad pcu* lumloco aqua? rofacea\,&loco albuminis oui,&quando inftillacur in aurcm,con* ferc dolori eius,& quando fit nafale cum eo , conferc curlui humidicacum macricis. Sed illod quod 116 comedicUr,ec eft una ex fpeciebus eius illa qu? dicuur kekengi, &granaeiusfunclehu. Diofcorides.)Scdaliudiolacru quodquidamnomuumc kakemb,auckelcb,kekengi,habecfoliafimiIiafoliisprimi,nifiqut.ifuucl.icimacis, ^ramieiusquadoelongancur,declinaiicinfettusuerfuscerrJ 3 echabecIriiduinkifti totiida fimilis uefice,et eft fruaus eius granii rocund u,rubeu,leue, fimtlegcano uue. Galenus.) Vircus folioru huius eft ficuc uircus folioru domeftict,ec fcu ftuj ctus pro uocacurina^ideoadmifcecuriftefcuftus^eteftgranualkekcngiinmulnsMedic^ nisqueconferutepaci,uefice,ecrenibus. Diofcorides.)Hecherbaadmiiufti.icui .id ea,e«alimodo,ficucfopradida,m^ ncatiaericiaperprouocationeuriiuc,ccexprimicurfuccusfoliocueius,eciimiliccrto Itorufpccieiprime,ecdeficcacurinumbra,etreponicur,ecoperacioambocueftun.i. Hab-x >Alkekengieftmoncanu,ecdomeftku.Moncanumcftalbii,eceitlinnleiii forma ec nacu ta flia folacco.ec eft ex Medicmis,quaru fuccus bultcur m tgne, ec cotcrc nDoftemactbuswlidis,caincriiifccis,§extnnfecis,ecquadoltnitucfuperapoftemic.i B excerius,c6ferceis,ec quado granueius bibicur,c6ferc hulcecibus r«nu ;,et uefice, mod tanLimquidcmeftforciusdomcftico. Ecahaeft fpectescius quart.ictc fonmum. D«ofcoridcs.)Eft placa habcs ramos mulcos ec fpiffos egt edietes ab ea,ec func dtfti ciles ad fran2cndu,ec func pleni foirjs , in quibus eft humtdtcas que adhctcc manut, ec alTtmiiacur folrjs citonio^et flos eius eft rubeus ftcuc fanguts,no magnus,et fcmc etus eft in checa,cuius feminis colot eft ccoceus,ec habet tadtce no magna taatfmp» + eft rubei coloris,et nafcitur m locis afperis et petrofis Galenus huinspLunainfrigidaci.iiii.gtadu-Secadauitcusfac.tdorm.re.Temaeftu.rr.B.qus auado accipiturcorticis rad.cis eius aut.i.ecb.bitur cuuino,fac.cdo.m.re,ecu.p:0* SaX.«e.u S alnseftfimmsopio J niGquiaeildeb.lioreo,etu,rtusfem.n. S prouo L urind et deoadmin.ftra t ur in hydrop.fi.Ecf, b.bircur de eo plus xn. S<™ff< hom Smfanu. Diofcorides,)Q.uado b.bi.ur excorc.ce rad.cs hu.us drachma.Ua c^do mi rTlen ori fomno S giimi papaueris ,etfuccus eiuspuocac urma fotc,rer,et ueru ditu acXrithoc > f,b.beritmultumelicratu ) curatur Eccortexrad,c.se,us... ; ra d.cuunV ^dic"usLdribusdolorenarcori : ado : m g reditettamrroc.fas al.qu.bus aZoc «auado coquicurin uino et teneturdecoc.o e.us ,n ore,fedat dolorcdcr^ eSo mifcewc fuccus tadtcis eius cu melle,acuic uifum Sed eft al.a q..{ fac.c ma n i D?on lllud ame qtf diccur furiale,eo q, facic furore,feu mamaleeo £ ac.t ma maeft Ma a habi foUa q f.m,liafolijs etuce.n.fi quia funt ma.ora e,s, et fpmota l.cur nia,erc piaca naoo iuij ' .. ItP i u ; rff 1S maenas cgredieces ab una radicc fpina que d«o^^« h *^^^S fommicaribus eorufuntcap.tc.la x.autxn.etlog,cudoeameft^ tJ4 DE TEMPERAMENTIS G 8£ftafdtur inlocis montnofis,8£locis uentofis,iiiterarboresdulb Jd eft, platani. Galenus. ) Virtus corticis radicis eius eft frigida in tertio gradu circA jprincipiurii, & deficcatin fecundo prope finem eius.Secunda indurat.Et tertia curat huiceta ma ligna,quando fit emplaftrum cueo.Aliae uero partes huius plaiite nort funtalicuius iuuamenti 3 receptxinterius,immofibiberitaliquisexe0aurair)aTioriturinde 3 6<-fi *' biberitniinus,inducitinfania.Sed unus aureus aliquando non nocet ; Exterius aute appofita,facitoperationecorticisradiciSjnifiquiacortexeftfortior. Diofcorides.) Quandobibiturexradiceeiusdrachma unacum uino,inducitfomnia nonreda, fedaliena,6^accidentianobona,necnimismalainducit 3 &quandobibuntutexeo drachm? i] .inducunt furorem, et uelut ebrietate tribus uei quatuor diebus,& quan* do bibuntur ex eo drachme. iirj .faciunt hoc idem,8£ cnm hoc occidunt , 8£ cura eius eftmelicratum,quandobibiturexeo quatitas plurima,&euomiturY8£fithocfepe. Mefeha.) Solatrum eft frigidum 8£ficcum in fine tertij gradus,8£ eft plus ftipticuj c£ omnis alia herba,c6fert ubi oportet,extinguit caliditatem igneani s, & frudtus eius generat femper permixtionem fenfus, quare oportet caueri ab eo; DE G V M M.I A R A B I C O. Anig,uelfanagArabicum,id eft,gummi Arabicum. Diofcorides» ) Eft gummi __ qiiodreperiturfuperarborem Acacia?,ficutalia? fpecies gummarum,6£melius ex eo eft iilud,quod eft ex hac arbore,quOd eft fimiie uetmiculis irt figura fua , coloc eius eft ficut uitrum clarum,8£ non habet lignum,fecurtdum uero poft ipfum eft al* bum.Sed illud quodeftfimilefordicieirefina: pini,eftmalum. Galenus. ) Virtus eius primadeficcat.Secundacoiiglutinat.Et tertiacurat&aufertafperitates, &fran gituirtutemMedicinatumacutarurrt; Di6fcorides.)Virtuseiuseftglutinatiqa,re* prtmitacuitatemMedicinarumacutarumiquandoadrtiifcetureialbumenoui,^!! ponifurfupet combuftidnem ignis , nonfinitlocum ueficari. Bedigoras . ) Lenit P afperitarem pe#oris,8£ ftrirtgit uentrem. Abugerig . ) Retinet uentrem, &. fottifi catirtteftina,8£meli0ratofl"a frada,quando fitemplaftrum cum eo , 8£confertma* lignitatihulcerumpulmonis,8ieftfrigidum&ficcum. Abix,)Frigidumeftpau* ca* humiditatis,retinet uentrem quando nimis fluit,et conglutinatintoftinu,in quo eft tenafrtion,8£ confolidat ofla frada,quando fit emplaftrum cu eo.Et fedat tuflim quando tenetur in ore,et tranfglutitur q uod inde foluitur, au t quado mifcetur cu ali quibus Medicumque coferunt tuffi,8£ conferut hulceribus pulmonis, q ri bibiturex eo,& cofert ophthalmie,et reflificat Medicinas laxatiuas,qri mifcet cii eis,8Q>hibet acuitate earu,et frangit uomitii qui prouenit ab eis , 8C quatitas dofis eius ad tuflim, &adrerinenduuentre,eftaut.i.8<:qrimifceturcualijsMedicinis,eftauf.dimidius. D E R A M I C H. e Amich eft galia,feu materia ex qua fitgalia. Albafari.)Accipitur ex multis fp ciebus,8£ aliquod accipitur ex gallis , 8£ aliquod accipitut ex dadylis immatu* ris,& eft aliud quod accipitur ex corticibus granatoru,8£ ex herbis afperis,et omnes fpecies eius funt frigids SC ftipacse,8£ ipfum eft radix fuch,id eft,gali?,8£ quando fit cx eo galia,mifcentur cum eo fpecies,8£mufcus, 8t iecudum quod admifcetur ei de fpeciebus 8£ mufco,erit amplior uel minor caliditas eius,8£ erit tuncMedicina com pofitaexuirruribusdiucrfis,uolodicere,cxftipticitate8<:caliditate quamacquifiuit a mufco 8£fpeciebus. Ifaac eben amrarm) Ramich fit exgalia,&: eft frigidumin fi ne gradus fecundi,8£ ftringitnatutam prOpter fuam ftipticitatem 5 8<: prohibet calo^ tem propterfuam frigiditatem,8i ex ramich fit galia,q uando admifcetur ei mufcus &fpecies,&fecundum quod admifceturei ex mufco &fpeciebus,eft caliditas eius* Et modus operis eius eft iftje.Accipiatur exgallis pondus librarum decem , 8C tetati tur fubaliter,deinde accipiantur ex paflulis librae tres,8<: buliant in aqua fortiter,de* bentautem poniiLiperunamquanc| menfuram paflularum duafmenfura^&dimi^ diaaquce,8i poftc^ bulierit,cola eas,8£exprime,8£ proijcefubftantiam paflularum, 8<:deindeaccipeexmelleapumlibras duas,&mifcecum decotfione paflularum, & proijce in omnibus libtas x.huius mixtut^libtam Unam olei kadi 3 quod fi no ha bes,ponc HMPLiClVM i« ^ bes,poneloco eiusoleum ftfaminum , 8C fac bulite fimul forriter , 8C mouefemper, donecfciasquodbenefitcoftum,&cauequodfimiiiuiturnimisaqua paffuljruni ponejn ca de aqua,ne adurat Medicina , deinde accipc de rofis 8C cmnamomo,ga* riophylis, 8C ex folio caffte,uel ex ligno eius, fi 116 habes folia,8C tcre omnia bene,8£ /? pone fuper decem libras galla:,libram unatn lftarum fpecierum , demde nufce tottt • * cumdccodioneaqtuxpairiilaru,(3imellisinollaubtclt,3<:coquefuauitercudilcrc? tione,8£mouefemper,8<: quando finieris decodionem eius, exrendefuper fcftorni infole,8£quando deficcatum fuerit,facttocifcos,3iextendecosfupercribrum info ie,donecficcentut bene,& ferua,8dutcre« D E K l B B S- CCXXXf* Ibes. Ifaac ebcn amram,). Ribes elt planta,habens capreolos recentes , rube* os,ad uiriditatem tendentes.8£ habet folia magna,lata,totuiida,uiridia,8<: ha betgrana,quorum(aporcrl:dulcis,cuacetofitatc,3^ipfaeftfrigidacx iicca in fecun* clogradu,ckfignumfuper hoc eftacetofitas eius 8C fttpricitas,8<:ex hoccoutuigit,cj» infrigidatftomachum,d^incoriateum,c^abfcinditfitim,6£fluxumuentris,&uo mitum,6^robeiusconfertcardiacis,&uomitui, - t^afcem» Et Rafis memorauit eam inter fcuclus. DE MEDICINIS FRIGIDIS BT H V« midis fecundi gradus. DE HOLERE IAMENO, £T eftblitus. CCXXXIL /chalalemenia,id eft,holttsIamenum. Galenus.) Virtus eius prim^ infrigidat 8C humcdar in fecundo gradu. Diofcorides.) Hcc herba co meditur,& mollit uentrem,& non eft altqua uirtus in ea ex rebus Medi r c inalibus, Aben mefuai.) Habet in fe aqueitate multi, plus c| alia otrt holera 8C eft frigidu,& quado ftt emplaftru cu eo fuper apoftemata calida,edn* fmetfedatfitim8<:tuiTim,quandofiuntacaliditatc,etipfumpauci eftnutrimenti, quandocomeditur,ertardepenetrationis. ]faacebenamram.)Quadofitempla* ftrum cum radice ipfins,confert hukeribus q uap dicuntur faut, a qutbus cmanat hu* miditas fimilis melle. Habix.) Eft frigidu et humidum in lecundo gradu,et hurni ditas eius eft amplior c§ humiditas laauce,etcucurbtre,etfubftantta etus cft aquok, non habens in fe «ofliciem,quare cito defcedit,et molltt uentre , et ideo modicum ceditinnutrimemumexipfo.Etquandoexpriimturfuccusfoltorueius,etmifcetac cumoleorofaceo,confertdoloricapitis,quiacciditexcalorefolis,cYquandocoqui tUrherbaipfa,6<:pronCtturfuperipfum olcum amygdalinum,&liiccusmalorum granatorum duicium,confert tuffi ficc«,quecft cum caltditate 8C afpeman petforts. - -• V r~ x , 6 DETEMPERAMENTIS J G D E M E L O N E, CVCVMERE, citrullo. CCXXXIII. BAthechaj&chathc^kura^deft^melo^citfullus^cucilmer» Calenus.)Mej lonis maturifubftantia eftfubtilis , 8£non perfede maturi fubftantiaeft groffu r Et uirtus eius prima infrigidat 8C humedat iii fecuiido gradu . Etfecunda incidit 8C abftergit.Et tertia eft nirtus qax prouocat urinam, 8C mundificat cutem , 8C propric femen eius quando ficcuteritur^cribratur, &adminiftratur in lauaturis corporis, Et radix eius 8£femen quandoficcantur,funtin primo gradu ficcitatis , autin princt pio fecundi,8£ eft in eis plus de abfterfione,qp ia carne eius, 8C q$ in carne cucumeris qui comeditur. Diofcorides. ) Caro melonis maturi quado comeditur,prouocat urtnam,8£ quando fit emplaftrum cum ea,fedat apoftemata oculorii calida, et cor* rexeius quando poniturfupercaputinfantis,fedat apoftema calidum,quodfitin eius cerebro,8£ ponitur fuper frontem illius,ad cuius oculos currunt humiditates,ec prohibet eas.Totum autem quod eft mtra melonem cum femine fno , quand ftcitur cum farina,etficcatur in fole,mundificatcutem mulierum,quando lauamcu eo facies fuas,8£ reddit eam fplendidam . Scd radix melonis -quando deficcatur, 8C fumitur de eo in potu drachma una,cnm hydromelle,prouocat uomitii,et quando accipitur poft cibum in hunc modu, facit euomerefinelabore, 8C eft fufFiciens dofis ufgad duosonolofat,&quadofitemplaftrucuea,cuiathulcera quae dicutur fauu Sed cucumer. Galenus .) Subftantta cucumeris eft groffa,dura digeftioni,gene rat chimum malum,paratum corrumpi,8£ fieri materia febrium putridarum mala* rum,quamuis melo fitcitius corruptibilis . Etuirtus eius primainfrigidat 8£hume* flat in fecundo gradu .Et fecunda abftergit,fed non eft ficu t melo . Et uirtus tertia eft uirtus qua? mollificat uentrem,& prouocat urinam , 8C quando fumitur cu rob , aut cumlade,conferthulceribusuefica?,&fedatinflammationemftomachi,6^fitim O quandocomeditur,&:quandohabensfyncopimexcaliditateodoratipfum fertei ex proprietate quam habet. Sedcitrulli. Galenus.) Citrullusfrigidioreftcucumere,8t"generatchimumui* fcofum,8£ humores crudos in uenis,& accidut ex ufu eius febres antiqug malar, neqj prouocat urina ficut melo,8£ nocer ftomacho , quare oportet, quod qui utaturameos,nififtomachuseiusfitualdecalidus. Diofcorides.)Cucumerdome fticus mollituentrem,8£eft bonus uentri8£ftomacho,8£infrigidat finenocumen* to,8£ confert uefica?,8£ reuiuifcere facit fyncopizantes quando odorant eum, 8C pro uocat urinam fortiter,8£ quando bibitur cum lade 8C rob, confert hulceribus uefice, quando autem fit emplaftrum cum folijs eius 8C uino,curat morfum canis, 8C quan do fit ex eis emplaftrum cum melle,curatfyrae. Aben mefuai . ) In cucumere 8C trullo eft frigiditas 8C humiditas in tertio. Mefehah.) Aqua cheriar,id eft, cucume ris,fedat fyncopim , 8t eft mala ftomacho . .Aben mefuai . ) Proprietas cucumeris dulcis eft,quod laxat choleram qux eft in ftomacho 8C inteftinis , 8C extinguitacui* tatem eius,& lenit peclus,8^ dofis aqua» eius eft a tertia parte libre/,ufqj ad librauna. Habix . ) Aqua cucumeris 8t citrulli confert inflammationi febrium , fedatfitim, 8dlaxat uentrem laxatione bona,finenocumento aliquo , 8C debent buliri cumzu charoalbo,8Cdofiscuiuf<5earueftdrachmaruiii).8dnooportet quod detur deeis • potu habenti naturam duram nimis ad mouendum,quia iftorum aq bent tantam uirtutem,quod laxant naturam duram,8£fi ipf? facerent moram in fto machojorfitan inducerent laborem,8 dodaturinpotucumaliquibus trocifcis conferentibus adfebres,8£iftifrudiuseli* xantur,8£ datur elixatura habentibus febres acutas,8t" confert, 8C funt frigidx 8C hu^ midx complexionis,& habent fere fimilem faporem ambo. DE MELONE MAGNO V i R I D I CCXXXIIII» Vllaha,id eft,meio magnus uiridis. Rafis.) Eft fcrtis.humeclationis 8C extin aionis,8<:confert febribus adurentibus , 8Cilli 3 in cuius corpore oportet quod generetur D ■ I V 1 S I M P L I C I V M. 1,7 . geueretur phlegma humidum , ad refiftendu humoribus acuris exiftcntibus in fto^ macho,epare,6^uenis,fcilicetquandoiprifuntmalxqLialicatis,&Ip.iuca:quant:^ tatis 3 quoniihuiufmodimelononlaxatinprincipioiaxationetbrti,&ilhquidem qui funt cum hoc debiiis corporis,8£ diminutg carnts 8i f.mguinis , quonia oporcec q> in iftis permutemus complexionem cholere eorum omnmo,& quiuis poilemus immucarecomplexionemeiuscumrebusacetofis,resramen infipida: m hoc calq funcconuenicntioreSjquoniaimpoiribileeftqLiinrcsacetofeinciciantSdfubtilient, 6ihuiufmodicorpusnonpotefthocfuftinere,quiafituamiefaciseifquingtbin,faiJ cis augere in corporefuo maciem , 8C debiliratem fuat uirtutis , 8C difrumpis ftoma^ chum eius,8£ forraffis inducis excoriationem,8£cenafmonem in fuis intefttnis,& 11 cu facis eum aiTuefcereacetofis habentibus ftipticitatem,non eft poflibile quin auge ant opilaciones,fi adfunc in fuo epate,8£ m poris,8£ no n h umeftant ectam cum hoc quia ces acetofaz ftipcicce deficcant,8c" non humedat,fed res infipidae, 8C maximc ha benres groflitiem fubftantia: cum aliqua dukedme , ficuc dullaha , ipfae humeclant &infrigidantcomplexionem,8(!:generantinepatefanguinemaquorum,quirec\i* ficacmaiiriamfmguinischolerici,quieftinLienis,quandomifceturcumeo.EtCLi^ cumer quidem facir operarionem propinquam huic, nifi quia prouocac urina plus quam dullaha,quare iuuamentum eius eft mmus in hac difpoiitioue. Mefehah. ) Melo ifte eft frigidior alijs fpeciebus melonum, 8C tardioris immutationis in ftoma cho. Ifmahelita. ) Eft minoris humedationis omnibus fpeciebus meionu, 8C am* plioris frigiditacis,8<:ideo eftgroflior,8<: tardioris immucatiois in ftomacho,8£lon ginquior a corrupcione.Ec propter iftam cauflam eft conueniens febriennbus,&: ha u^^u.« M f;^i; MMm in (YnmirUn fi/ nmnrpr fu.im ornlTinem-8i oroDtet eloneati* -» bentibus calidicaccm in ftomacho,6c propter fuam groflitiem,&: proptet elong. onem a conuerfione,eft conueniens calon febnli, quia extinguit cahditatem , & dat inll ammationcm DE LBNTICVLA A Q^V AE- CCXXXV- r-ri Ahaleb,id eft,lenticula aqua?,8£ eft ex ea marina, 8C eft ex ea aqua dulcis,fed li ^ I laq'u;eeftaquadulcis,utimurutpiutimum. Diofcorides.) Eftlencicuiacp teperitur fuper aquam eteda,habens coiorem uiridem , 8C eft totunda ficut lenticu 8L reperitur in paludibus fuper aquam ereda , nacans fu ) Complexio huius eft frigida 8L humida in feciido gra la,fimilis ei in figura fua faciemaqua?. Galenus, _ Diofcorides. ) Eft frigida,& ideo cum fic emplaftrum cum ea fola , auc cum lauicn, conuenicerifipilx,8dapoftemacibuscalidis,&podagrae,8iconfecccrepacur«ince^ ftinali infancium.Sed marina. Diofcorides. ) Eft res nafcens m lapidibus tuxca rm re & in liccocibus, 8C eft fubcilis , fimiiis capiilis in fua fubcilicace , 8C non habec crus. Galenus. ) Vircus eius eft compofica ex fubftancia terrea,&aquofa, &fapor eius eft ftipcicus,&:uircuseiusprimaeftfrigida,quandoficempiaftrucumea,confercafgr^ tu Ltbuscalidis,iuua^^^ &conuemc apoftemacibus calidis,& eft bonaad infrigidandu podagracalidam. D E T V B E R E. CCXXXVI. R Amech id eft,tubeta. Diofcorides. ) Eft tadix totunda,non habens foha.neqj vcrus8icolotei U sefttubeus,8iteperitutinuete,&comeditutctudu&coaum. Calenus ) Subftantia eius eft tettea multum, SJadmifcetuc ei patum fubftanna: lubtilis.E.dixicinlibtodechimis,9tamechgenetatgtoffumhumotem,8inoneft muhutn mali chimi.K dixit in libto uenenotum , q. genetat fttangunam SCcoUca S f multe faciunt fungi. Alchalahamen. ) Alchamech eft mmus gtoffumquam MeVehah. ) Genetatfanguinem aquofum,8caqua ews abftetguuffum. D B CHRnOHillA. CCXXXUI- _. Etmex uet mitmix,id eft,chtyfomilla. Galenus. ) Vittus ^l^fjo Schumidainfecundogtadu.Etdwitml.btodech.m.s^.pfu^mpopomo natut PetficMrifi quia eft melius eis , qu.a .pfum no cottump't„t m ftoma ho ficu PetfiaA non geneut acecofuatem. Alchanzi. ; laxac cholew, Sigenetat h umo 3» i;t DB TEHPBRAHENTIS C resgroffos. Rafis. ) Quidam patiebaturfumofitatesabaliquohumoreexiftenteir? ftomacho fuo,et.deditfibiincibo exchryfomellis recencibus,ec£edatus eftfumus il le,quare poft hocufus eft infufione eorii affidue,& ego no credo q> reperiatur cibus aliquis frigidior ftomacho, &. magis iuuatiuus ftomachi quam lpfa. Diofcorides.) Sunt meliora ftomacho quam Perfica,& auferut faftidium cibi, 8C qui uult eacome dere,fmc nocumetofumat poftipfaanifum 8£ma(ticem de unoquocg drachmam unamuelduas 3 &bibatpofteauinumpurum,bonu,autuinudulcecoduuelmel. DE CVCVRBITA- CCXXXVIIl- HAraha,ideft,cucurbita. Galenus.) Virtus eius primainfrigidat,& humedat in fecundo gradu.Secunda eft q> fuccus abrafionis eius confert doloribus aurium qui accidunt ab apo 1 ematibus calidis, quando adminiftratur cum oleo rofaceo.Si militer autem caro ipfacucurbit&quando fitemplaftrucum ea,extinguic8£infrig : - dat apoitemata calida extintfione QC infrigidatione cum temperamento.Et dixit fu bra,cucurbitaeftminorismalicieiquamfrudusa:ftiuiomnes,quandobcnedigeri^ tur,quia fi corrum patur & non bene digeratur , nec defccndat a ftomacho cito cor* ruptioeius,eftmalaualde. Diofcorides.)Quandofitemplaftrucumeacruda,con fertapoftematibusphlegmaticis,&:dolonbusapoftematucalidorum,&:quando aquarafura?poniturfupercapitainfantium,c6fertapoftematibuscalidisqua^fiunc in cerebro eoru . Similiter autem facit quando ponitur fuper apoftemata calida or lorum 8C podagras quando fuperponitur, 8C quando fuccus rafurac eius mifcetur oleo rofaceo , 8C diftillatur in aurem, fedat dolorem eius,qui fit a caliditate,8£ qu: do fit collutio oris cum eo,confert dolori dentiu , 8C quando coquitur cucurbita i cegra ficut eft,8£ exprimicur ab ea aqua eius , 8C ei additur mel cu pauco nitro,& da- turinpotu,laxatuentremieuiter.Simiiiterautemfacit,ficaueturcucurbita,&pom tur in cauatura illa uinum , 8C calefiat , 8C bibatur uinum illud. Ec quando aqua eiii! admifceturcumoleorofoceo,&liniturindecorpusfebrientis,mitigatcalorefebris D Et quando fit emplaftru cum rafura eius, 8C medulla panis fuper podagra calidam autfupererifipila,confert. Sed quandocucurbitaficcacoburitur,8£puluerizaturfu per combuftioneignis,confert, &quando puluerizaturiftecinis fuperhulccra gar putrida,mundificat ea,8iconfolidat perfede,& hoc nos uidimus multoties per experientia. Sed femen cius prouocat urina,8£ mollificat ftomachu,& aufert fitim, 8C quando deficcatur , 8C puluerizatur iteru fu per hulcera concaua, replet ea. Aben mcfuai. ) Sauich cucurbita? confert tuffi 8C dolori pedoris,qui a calore contingit,8£ abfcinditfitim,8£c6fertanxietati quaefitacholera. Mefarugia?. )Q.uando cucarbi ta inuoluitur in pafta 8C affatur,deinde exprimitur aqua eius , & datur in potu,con* fert febribus acutis,8£ tuffi,& fedat fitim , 8C quando fumitur cum zucharo,mollin> catuentremleuiter. Habix. ) Eft frigida8£ humida,extinguiccholera,quandoco* q uitur cum mes,id eft,robilrjs , 8C cum lentibus. Et fi elixatur, autaffatur in igne , 8C accipituraquaeius,&bibiturcumzucharo,c6fertfebribusaduretibus,8iabfcindit fitim,8£ mollit uentrem,maxime fi bibatur cum iuleb,pondere drachmarum uigin ti,zuchari albi,6^ q uantitas qua> fumitur in potu dc aqua cucurbit^ , eft ab uncijs.4. uf<5 ad libram dimidiam,cum eo quod diximus» DE LACTVCA- CCXXXIX- Herbas,id eft,laftuca. Galenus. ) Eft de ea domeftica 8C filueftris. Sed dome* ftice. uirtus prima infrigidat 8C humeclar,ficucaqua ftagnorum,uellacunarurm Et fccunda eft uirtus quae indurat ♦ Et tertia eft uirtus quajconfertapoftematibus ca* lidis,8C erifipila?,quado ambo funt dcbilia . Ecfecundum uiam cibi abfcinditfttim, 81 femen eius quando bibitur , abfcindit diftillacionem humiditatis fpermacicar,8£ confertpollutioniquacfitinfomnis.Exrcbusenimqua?funtcontrarijefpcrmati,eft femenlacluca;quandobibiturcumaqua.Etdixitinlibrodecibis. LaducaeftmeliV oris nurrimeci,8dmelioris chimi,omnibus alrjs holeribus,quiaipfageneracfan ncm,quanqp multum non malnm,immo bonum in finc bonicatis . Et ego qu comcdcbamladucas,quandocramiuucnis,quia in ftomacho meogcnerabatuc choleca 1 IN 5 I M P L I C I V **. ij| . 'cholet a, 8£ fic infrigidabam ipfnm , 8C nunc poft^ eciam fenui , comedo eas clixas, ideo,quia iion reperio aliquam berbam.cum qua poflkn adco curare u»gilias, ficur ,- m ipfa.Humor uero qui generarur ex ea,eft frigidus QC humidus,3eneq; accid ea nocumentu,ficut accidicex alrjs holeribus,S£n6 ftringic ueturem,ne$ laxat eum, qtiia non habet ftipticitacem,nec ponticicacem,nec faliedinc,nec acuitatem,Sc um^ uerfalirer non elt in ea uirtus abfterfiua , neclaxatiua uenrris.Ec dixit,quado locutus effc de malua,fi facis ex lactuca emplaftrum iiiper apoftemaca calida, manifeftabituc q> ipfa infrigidacin fecundo gradu, 8£fi tu facis comparationem lftarum trium hep* barumadinuicemjfcilicetiiclejO^molochiar^&laaucXjtureperiesmolochiagrolIi ' orem,8£ uifcofioris humiditacis,8cUa&ucafubcilioris,8£renuioris humidicacis,ficla uero eft media incer eas, 8C latfuca eft media in humidttace 8C ficcicace , incer cauics, &holusiamenum,ideft,blicus. Diofcorides. ) Domefticaeftbonaftomacho,8c* infrigidac uentrem,facitdormire,& prouocac lac , 8C quado ipfa decoquitur,eit ma gisiiucriciua,&quandocomedicurficLiceuellicurfineablutione,c6ferc!llisquicon qiieruncui'deftomachofuo.EcaftiduusufuscomeftioniseiusoDcenebracuifiim,6C quando fitemplaftrum cum ea,confercapoftemacibus calidis,^ crtfipila?,dummo do nonfintuehementisinflammacionis,fimilitef aucem comefta facichoc. Scd fe> men eius quando bibicur,conferc fiuxui uentns,8d* excinguic libidiiicni,& pollu cio* nem feminis in fomnis,fed quando laduca emiferic ftipicem fuum,cunc efficicut uic tuseius,8<:uirrusfucci,^laaisipfius,fimilisuircuciladuca!agrertis. Sed laduca agreftis. Galenus. ) Lac eius abftergic hulcera quae fiunt in cunica coc * nea.Quorum hulcerufunr rres fpecies , quarum una nominacurgaltcerua, 8C eft ex* poficio eius cegens.Ec color eius eftficuc color fumi,& occupaL ex magnicudine ocu lilocii magnum.Ec alia nominacur muftokeheden, 8C expoficio eius elt cfTuiio fan? guinis,St" eft in cotona nigredinis oculi,& occupat ex albedtne oculi,fed de nigredi ne occupac locum paucum . Ec tercia nominacur ahecherciiach , & eft eius cxpoficio ftanges,&:efthulcusquodapparecintunicacorneafimiledenano. Diofcondes. ) B Laduca^agreftis eft fimilisdomeftic&nrfi quia habet ftipitem maiorem,ad folia eius funcalbiorafolr)sillius,&;fubtiliota,&:afperiofa,&fapoteftamafus,&eftinutrtu>' teftmilis papaueri nigro , 8C ptoptet hoc multi admifcentlac eius cum lacte papauc 8C qnando bibicut ex lacte eius drachma una cumaqua lactucx, temperaca aceco,iaxacchimumaquofum y &ipfummundificachulceracunica:cornexc quse dicLincur adijs,S£ illa qux dicuncur atgaman qux funt in cotnea ecta, 8C quan* do ficcouVfmm cum eo,& cum lafte iuuenculx,conferc hulceri cornea:,quod dici* turancvorta,-c^quatidoliniturfuperfroncem,inducicfomnum,&:placacdoloresca. picis&prouocacmenftrua,8dcuratmorfumrucellx8ifcorptonis,&quadofemeti ausbibicurabfcindicpollutionesqua?fiuncinfomnis,8^libidinem,licuttacitdo> meftica&aquaeiuseciamfacithoc,feddebilius,&exprimicutfucciisetus,8<:exic^ caturiiifoleftcutopium,8«:feruacur,8<:laceiusfimilicerdeponicurinuafeuicreaco, pbftc* exkcatum tueric in foie , ftcut fic exalijs huiufmodi. RufTus. ) Lactuca curac «efitudinesquxfiuncabebtietate,quando fumicut m medio pocactonis uini , 8C confer£unaioniquxaccidicinano,fedipfanocetinceftinis,&leiiicuentiem,8iab fcindit libidinem,8c facic dor mire. ^ben mefuai. ) Laduca abluca cum aqua,augec in conturbationem uencris,nam omne hoius ablucum cum aqua auget m coturba nonem uentris^fiaffidueturcomeftio eius ablutxcum aqua,debilitatuiium : Conftatinus in ltbr o de agt icultura. ) Quando lactuca coq uituc cum oleo fifamino tf comeditur,expeliit itaiciam,& eft Medicina bona opilationtbus nat tum 8c co ric*,Sc^intationidiuecfarumaquarum,quand eturctbuseiLis,obfcuratuifum,a:mollituencrem. Ignotus ;.) ^^Confett mu tac on. dquatumigiiotarum,quandocomedicurieiu^ niillarum , & dolores pedoris r 8C femen cius fedat dolorem punfturx fcorpioms* u uando tcximt 8C comeditur cum alijs. ( D t affa facitin apoftemate uuulaj , id quod facit peonia iii epilepfia .. Et dixit in katagenis,cp caliditas ieufis,id eft,oppoponacis,non eftficutcaliditas affgaliquo modo. Diofcorides. ) Radix huius arboris eft deficcatiua , difficilis digeftionis, 8C eft nociuaueficae,quando mifcetur cum ceroto, refoluitfcrophulas 8C exituras , 8C quando fit empiaftrum cum ea,8£ oleo,aufertliuorem qui fit fub oculo, 8C quando mifceturcumceroto fadocum oleodeireos,ueloleoalkannae,8£fit indcempla* ifrnm,conuenit fciatic£,8£ quando coquitur cum aceto in cortice granati, 8C fitinde emplaftrum,curat hemorrhoidas ani , 8C quado bibitut cum tyriaca Mcdicinarum mortiferarum8^uenenorum,8iipfaprxparatur,&comediturcumfeminibus,8ifa le,& comeditur, 8C eft bona ftomacho, quia fine his eft ihflatiua , 8C facit eruduare, Schomines fcinduntftipitem 8i radicem cius, ^egrediturinde lachrymaquecol* ligitur&ficcatur,8e^ftidquoddicitiuaffa. Etmeliorexaffaeft iila quxuergitad rubedinem,8£ eft clara fimilis myrrha?,habens fortem odorem,non fimilem odori |jorri,nechabetodorem horribilemfubito, 8C quado infunditur , cito refoluitur,8£ quandoteneturinorc,prouocatfaliuamcito,8iaffaqua!diciturkurbanchas,quan do tcritur dc ea aliquid,facit terentis fe corpus fudarc fubito , 8C odor eius no eft ab* ominabilis , 8£ideo quando accipiturdeeain ore, non apparetodoris horribilis, nec fortis , fed affa qux nafcitur in fordachos , 8C eft illa qux nafcitur in Sytia 7 8C cft debiliorisuirtutis,quamillaquaceftcxCorienatos,&pcionsodoris. Etadulterantnrfpeciesaffa?omnes,antec|deficcenturcumfcrapino,8ifatinafa* barum,fed difcernitur facile adulterata per fapotem,8£ odorem,8<: colore,8£ quida nominam l^ I * r ^f S I M P L I C I V fl. Ui A iiominantplantameius,feucrusemsfilpn^^ roltumnominantmafcafl:en 3 fomusautemquodeftiiuotoeius,eflgumi]ii,&poft ipiumeftfohum^poftfoliumftipes.Sedgummieius^cilicetaflTa^ftinH.uiuuacu tum,quod non mifcetut cum uino,&aceto,& pipere,8c" ponitur iupcr alopic» j,cu* rat eam,a: quando mifcetur cu m melle,8c' fit collyriucum eo, acuit uifum,& auferc aquam qita? defcedit ad oculum in principio eius, 8C poniturin corrofionibus dcn; tium,&iedatdoloremeorum,&ficoquitutcumhyfopo&:fivubusmaceto,aqua temperato,auc mifcecur cu thure,facit hoc idem quado tcnetut m ore, & aflfa quan* do ponituriuper hulcera,qurc fiunta v morfu canis nbidi , confert ualde, 8c quando bibitur,autliniturcumea,conferr nocumento uenenorufumptotum, feu morfibus uenenoforu,8c* uulneribus quae fitint a fagittis uenenofis , 8C difloluitur in oleo,5c H niturfuperpunauraicorpionis,&quado fcindunturapoltem.ua quardicunturan* coria,&funtapoftemataperniciofa,6iintermictitutafri,confetteis,&:quandopo niturfupetduticiesquaefiuncfuperhulcera,moIliteas,&quadoponiturfupetloca iindeeuuif3?funtucrriic?,&:glanduleapparentes,poftc|admifcetiireiccrotuautfi cus ficce,conferr eis,8£auferc refiduu eoR-,8<: quado mifcetur cum aceto,cutat impe* tiginem,6^quandoadmifcetureicalcantu&ciniar,&poniturinnafum,&fithoc pluribusdiebus,curatcarnememinentcineo,6^eftpolypus,6ioportctq>euellatu caro illa, poft\| comediteam Medicamen cum forpicibus nomm:itis facolanis ,8C confercafpericaciguccuris antiqu£,8<: quado diflbluitur cum aqua,8c" bibitur, poJKj? fueritcolata,curatraucedinemuocisquaetltfubito,6^quandodiflroluirufinaqua, 6^admifceturmelIi,6iliniturindeapoftcmauulu?intrinfecus,rcfoluitipfum,8 aliqna: gentes , cum non poffunt prxferuare fata fua a rebus nociuts fine lpfo quia tpfi fufpendut affam ligata in petia,in campis fuis fuper biadu,8£ fuper fiu mina 3 quoniaipfaoccidit,&:fugacfuoodorecanesfluuiales,&;omnequodgene^ ratur in femintbus,ex uermibus & aiijs nociuis, 8t hommes qmde Armente,quado . inueniiit cj. in uulneribus fuis que fuerut a fagttcis,apparet uenenu„pptetea q> fagttca fuerictoxicata,apponutin uulnereaffam, & euaduta ueneno illo fmenocumcnco. r D E A N I S O- CCXHl Neifum, id eft, anifum. Diofcorides. ) Melius ex eo eft recens , habens groffa grana plena , & non excotiatur quando fricatut excoriatiombus fimilibus tur* turUiabens odore bonum,fortem , 8t illud quod eft ex infula Cretenfi , eft mehus, & poft ipfum eft Babylonicum. Hifpanicu uero eft deterius, 8C cp ex planta eius eft, niagisiuuatiuueftfemeneius. Galenus.) Saporeiuseftacutus,amarusmodicum. i Et uittus eius ptima calefacit,^ deficcatin tertio gradu.Secuda refoluit.Et tertia pro uocat urina,&: expellit inflatioes uentris. Diofcorides.) Virtus eius princtpaliter eft deficcatiua 8t calefaaiua,& expellit uentofitates a corpore,& fedat dolores,8£ refol uit,prouocaturina8<:fudore,&c6ferthydropi(i,8c:abfcinditfitim,quxfitabhumi ditatibus falfis,quado fumitur in potu,et eft couenics uenenis 8t inflationtbus,ftnn git uentre,abfcindit humiditates albas a matrice fluenres, prouocatlac,8£ excitat h* bidine, 8C quando atttahitut odoratu fumigatio uaporis eius,fedat foda . , 8C quado tetitut & mifcecur cum oleo rofaceo,8c difttllatur in aurem,curac, quod intra ipfam accidit ex cafu , aut ex percuffione , 8C fedat dolorem. Abugerig. ) Aperitopilatto* nes epatis, 8cTplenis, renum, 82 matricis, 8C mundificat uias ab humiditatibus opi* lantibus,8^propterhocconfertfebribusantiquis,8c:habetinfeacuitatempropin* qnam aduftioni,quarerefoluir uencoficaces,maximequando affatur. - : D DEMATRICARIA. CCXLIIL AChuen,id eft,matricaria. Diofcorides. ) Habet folia fimilia folijs coriandri,& floremalbucircuquacj,&inmediocittinu 3 8i:habetgtaucodore,8:infapore eius eft amaritudo. Galenus.) Virtus eius prima calefacit in tertio gradu,8£ deficcat in fecundo. Diofcorides. ) Eft calida; uirtutis , 8C quando bibicur ficca cuoximelle, purgac phlegma 8tmelancholia ficutepithymu,^ cofertafmaticis 8C melacholicis, 8^quadobibiturherbaipfafineflorefuo,frangitlapide,8c:c6fertftrangurie8c:afma ti,8<: quando ex elixatura eius ftt encatifma, in quo fedent mulieres, confert duriciei matt icis,86" apoftematibus eius, 8C fit emplaftru cu flore eius,8£ conferc criftpila? , 8C apoftematibus calidis. Hunaim.)Vircuseiuseftcalidacuftipcicicace,digeric8c:ap- ricopilacionesquandobibicurexeacuhydromelle,8c:prouocacurtna,8c:diffoluic fanguinccongelacii,8c:prouocatfudore,8c:quadobibututinpotufummitateseius, 8C flores cu.uino,prouocant menftrua,8c: confert potus eo^ afmati, 8C refoluit 8£ ab ftergit humores flueccs ad os ftomachi, ueru nimius ufus eius nocet ori ftomachi fic co,8c:laxacphlegma,82melancholiapropriecuoximelle,&propcerhocc6fercdu^ riciei fplenis 8C colicc,ac doloribus ueficg. Ec quando fic emplaftrii cu ea,cofertapo* ftemacibus frigidis,8£ refoluit ea,8£ confert hulceribus antiquis difftcilis cofolidati* onis,8c:diffoluitcallo{itatesquaefuntineis,8c:aperithemofrhoidas,8<:confertapo ftematibusani,8<:quandocoquiturinaqua,8c:fedentmeamulieres,aperitorificm matricis,8c: refoluit duricie eius,8£ proprer hoc prouocat menftrua , 8C quado infun ditur in ea fpongia,8£ ipfa eft calida, confertattritioni lacertORr, 8C contorfioni ner* uorum.Etquandoinciditutlocuscrepatura;fcuhernieaquofa»,&extradaeftaqua eius,eftftbiMedicamenconueniens,8c:fitoleuexea,habensuirtuterefolntiua,8:ca lefaaiua,&fubtiliatiua,8<:propterhocquandofitcumeonafaIe,facitmaperiendo os macricis,8£ refbluendo duritiem eius,8c: in ptouocando mcnftrua , id quod facit herba ipfa,8<: qnando diftillatur ex co in aurem,confertdoloribus eius. Alcanci. ) &uando odoptur humida,facitdormire,8Cnimius ufus eius inducitfubeth. DeAfaro r i e > B S I M P L I C i V M. D E A S A R O. CCXLIIJi 16, c A Saron,id eft,afarum. Diofcorides.)Quidamnominantipfumnardumagr _f\fte,habet folia fimilia folrjs cuffus,id eft,hedera:,nift quia funt miuora lacis , $t diora,6£ non frangibiha,& habent florem inter foli a luxta rad eftpurpureus,fimilisflori iufquiami,8£habct femen fimile carcamo,&hab inulcasradices,inquibusfuncnodicorcuofi,ftmilesgranis,nifiquiafu res facis,& habecodore bonu,& nafcicur in mocibus , 111 quibus func mulcc arborcs. Galenus , ) lllud quod eft iuuaciuum in eo , eft radix . Ec uircus euis cft timilis uir- tutiacori,nifiquiaeltforciorea,. Diofcorides. )Calefacir&pungic imguam mul tum. Et uirtus eius eft qua: prouocat urinam , 6C menftrua , &confert hydroptfi , dC fciaticae.EtquandomifceturcumuinocVpleo,&inungiturcorpus,calcfacitipfum. Et quando bibuncur ex eo drachmxfeptem,aut aurei feptem,cum aqua mellis, pur ' gat ficut elleborus albus . Et ipfum quidc admifcetur m confedionibus aromancis. Aben mefuai. ) Eft calidum &ficcum in tertio gradu,& ficcitas cius cft fortior fua caiiditate. Et quando accipiuntur ex eo rres aurei , & ponuntur in duodccim cono* fat mufti noui , QL dimittitur fic in uafe duobus mcnfibus, poftquam obturatum fu* critosuafis,deindecolatur,&dacurinpocuhydropico,conferciuuamencummag^ num. Ecilmilicer curar idericiam,&eonfertfebribus anciquis mulcum , nam apcrit ppilationesepatis,&fplenis,&confercduricieieius,ecprouocacurma,ecmen«rua. Ignotus.) Prouocat urinam,& fortificat renes,& ueficam , & fedat dolores mem brorum incrinfecorum.Er quando ponitur in collyrrjs,acrenuac tunicam, qua: dicu» * turcornea,8£clatificatuifum. D E S A V I N A» CCKLV» : a bel,ideft 3 fauina. Diofcorides.)Sunteiusdu^fpecics } unaeft,cuiusfoliafunc jf\fimilia folijs cupreflt,et eft magis fpinofa c£ alia,li abens non bonum odorem. Etarboreiuseftfortis,&crcfcitampliusinlatu,quaminlongum.Etquidamutun^ tur folrjs eius pro fumigio.Sed alterius fpcciei foiia funt fimiiia folrjs tamanfci. Et la poripfiuscftftcutfaporcuprefli. Galeiius.)Subftantiaeiuscftfubttlis,8^nodo* ceipfius eft aromaricitas , &in faporeamaritudo & ftipticitas 4 minus tamen quam ln xerbim. Et in quantum xerbim fuperat eam in acuitate,& ponticitate , 111 tantum cft minus ftipticum.Et uirtus eius prima calefacit 8C deficeat in tertio gradu.Et iccun da uirtus fubtiiiat St diftoluit quando bibitur. Et tertia abftergit putredmcm hulce* rum putridorum malorumcorrodentiumanriquorum , quoniam puttefaaio eoru quandoeftfecundumhuncmodum,poteftfubciliareforcicudinemhuiusMedici^ nar fine nocumenco,& ipfa fimilicer miidificac hulcera melancholica fordida quan doponicurfupeteacummelle,&aufercerifipilam.Ecpropcercauflamfua:lubcilita tis prouocatmenftrua plusomnialiaMedicina,&facir mingtfangumem , &mcer* ficic fcecum uiuente,3cexpellic morcuum,& ingredicur in unguenns * morciferis,et # Aii , ajrooriein unguenco ditfo alocas,ec ponicur pro cinnamomo duplu ponderis eius, 0(icrt ^ t Diofcorides. ) Folia ambarum fpecierum prohibenc dilacacionem hulcerum corrodencium,&:fedanc apoftemaca calida. Etquando fitemplaftrum cumeis, aufert liuores cutis , 8C fordicies eius,qus accidunt propter fuperfluitates corpo 5 8^ aufert efcaram ignis. Etquando bibitur,facitcx,re fangumem cumurina &expeiht fcecum.Ec quando fic fumigium cumea,auc ntnafalcc X ea,facichoc fzTngtcdizut in confeflionibus unguentorum calidorum,&pcoprtetneo,quod fitexfucco uuae. ^r-vim DE EPITHYMO. CCXLVI * , , a Phitimo ideft,e-pichymum. Diofcorides.)Eftflos cuiufdamhema^qnareft fiSS? 8: eft habcns capiceila parua,lcuta,8c rocunda, habenc.a caudas m&SX^iSmi . ) VircuLius *£» ^^^^^ 6 eft fimiiis uirtuti hafce thymi m omnibus uerum eft fornor ««"« «"^ nHofrorides iQuandobibuncurdeeodrachmsquaruorcummene ^moaico * . : t^ 4 DE. TEMPBRAWENTIS C cholicT mflammationibus,8£ uertigini,fed ipfum facit naufeam, maxime cfride , Et quando mifcetur cum radiceireos et melle,et datur ficut eleftuarium 5 edutit tiumo resapcdore. Danrafcenus.)Confertfpafmo. Aben mefuai . ) Meliorex eoeft graue, cuiuscolor eft propinquus rubedini,acutiodoris ,8£illud quod deferturab infulaCretenfi,8£ adomo fanfta. Et proprietas eius eft, quod purgat melancholia, nifiquiafacitanxietatem 3 6ifitim,&:iiccitatemoris,propter fui multam ficcitatcm. Et tcc^ificatiO eius eft, quod admifceatur cum oleo amygdalarum dulcium. Et dofts eins eft infufi a drachma una ufcg adquatuor, & ftcci tritiab una drachmauftg ad duas drachmas. Abix . ) Virtus epithimi eft fortis in educendo melancholiam a corporibus,& quando datur de eo melancholicis , ingroffat naturam ipforum,& accidit eis ex poteftate eius anxietas,8£fortaffis facit eos euomere. Et ipfum quidem confercfenibus,8d plures curati funt cum eo ex melancholia , quando admifcetur ei abfinthium.Sedquandobibiturfimplex,oportetquodungatur cuoleoamygda* lino,aut uiolaceo . Et dofis eius eft a drachma una ufcg ad drachmas duas,fed cum alrjs Medicinis drachma nna fola. Et melius ex eo habens colorem rubeum, 8C acu* tumodorem,&:proprieilludquoddeferturexinfulaCreta. Et quando coquitur, in decoftionibus non debet multum bulire. DE V S N E N E T K A L I- CCXLVII. T rSneneftherbakali. Abohanifa.)Species ufnenfuntmultae,8£omnesfuntex V Hanidh,8£ ufnen eft hari , SC eft illiid quo lauatur panni. Albuzid alharabi.) Non uidi harim albidius,nec purius illo quod nafcitur in terra Armenia:. Sed aliud eft quod eft fupra ipfum in bonitate,quod nominatur iohal chanfarin,8£ habet fub tiles fummitates.Etarboreiuseftmagnaadeo,quod forfita poffemus ftarefubum* braeius,8£habetlignum. Abenmefuai.)Vfneneftquo dealbantpannos,8£eft alumenaffor.Aiiudeftilludquolauanturpaimi,8£liquefit cum eo lacca,donec poffetcum ea pingi,8£accipitur exarborechannis , ex quo accipiturfalalkali. ■* Mefarugie.)Eftcalidumadurens,8£caliditaseiuseftadurensingradu tertio. Alcanzi . ) Expellit animalia uenenofa , fada fumigatione cum eo . Liberuenenorum.)Sibibaturamuliereexufnenpondus drachmarum quinq?, eqcitfcEtumuiuum,fiuernortuum:8£fi bibaturadrachma una cumdimidiaufifj ad drachmam unam,prouocat urinam 8C menftrua : 6C fi dentur hydropico drach ma:ttes,confertei,fedpondusdrachmarumdecemdeipfo,interficit. Mefehah.) Alkali eft calidum 8C ficcum in quatto gradu,8t" iuuamentum eius eft ficut iuuamen tum falis,nifi quia eftacutius eo, 8£adminiftratur in Medicinis conferentibus mor* , phea?,8£fcabiei,8£ deftruit carnem fuperfluam in hulceribus. D E .POLYPODIO. CCXLVW; isberg,id eft,polypodiu. Diofcorides.) Eft planta nafcens infaxis,8£rupibus, &murisantiquishumidis,8ifuperftipires,8!:iuxta radices arborum antiqua* rum,maxime quercus , cuius longitudo eft unius palmi,& eft fimilis herba: dideba taros,et fuper ipfam funt pili,et eft alta,fed ho eft exaltatio eius fubtilis ficut bataros, &habetradicemfuperquamfuntpili,aquaegrediuturramulieius.Eteftradixeius fimilis animali quod diciturquadragintaquatuor pedum . Etgroffitudo eius eft fi* cut digitus,8£ color eius interior eft uiridis,ad albedinem decliuis,et dulcis faporis, &eftillaqua?ceditinufumMedicinae. Galenus.)Infaporeeiuseftdulcedo Stfti pticitas .Etuirtus eius prima deficcat fortiter fine mordicatione. Diofcorides .) Virtus huius radicis eft laxatiua,8i datur ex ea cocla in iurealicuius pulli , aut pifciii, autmolochia,autficla,8^fimilibus.Etquandodeficcatur,8iteritur,&daturcume^ licrato,purgat phlegma,8c*melancholiam . Etquando ficemplaftrum cum ea,con fert attritionibus neruorum , 8C fciffuris digitorum , 6C hemorrhoidibus . Aben mefuai .) Proprietas eius eft,quod purgat melancholiam,8^ phlegma,fin< punclione 8C malicia.Et melius ex eo eft citrinum,cuius fapor uergitad ponticitate &dulcedinem.Etgroffitudoeiuseftficutdigitus.Etquiuultipfumfumere,deco^ quat ipfum in aqua hord cuQC in aqua fickc decocta, poftea bibat . Quando autem ipfum e SIMPLKIVH 16 f »# ! ^ ipftrniuisponcreindccoftionibus,nonopottctqtiod reftificemr alirer,nifiquod * tcratur } &rnifceatLucueis.EtdofisciusdecoaiautinUifielUdrachmisduabusufc^ addrachmasquin£$,etfinedecoaione&infufi6eadrachmauuauf9addtach!n.is duas. Mefeha.)Proprietaspolypodi)eft,quod purgatmelanchohaleuiter,quaii r dobibiturfimplex,autcumzucharo,autquando admifcctut cum aliqutbtisdeco; dionibus,autconfeftiouibus,8^ngeniiti ruerunt aliqui Medtcorum adillos,qui nonpoterancpocareMedicinas,8<:proijciebancipfumcricum inahquibuscibiseo* rum,8c*purgacmelancholiam leuirer.Ecdofiseius cumzucharo eft drachmarum 4uarum,8£ decofti cum alijs Medicinis drachmarum quaruor. DE CICLAMINE. CCXLlX- BVchormarien,ideft,cidamen. Diofcorides OCiclamen habec folia fimilia plancx qux dicicurcuflus,id eft,hedera,nifi quia funt maculaca nuculis nlbcdi* «i crahencibus.Ec habet uirgam ad nigrediuem rendenrem 3 fine folrjs, cuius longt * tudo eft digitorum quacuor,8£amphus,fupcr quam eft flos ftmilis rofic,rubcLis,aut |»urpureus,6ihabetradicemnigram,groff:mi,rotundam,latam,uelpreflrani,firni^ lemrapae.Nafcirur inlocis umbrofis,maximead umbram arboru . Etindditur hxc radix,8£ficcarurficucfquiila. Galenus . ) Vircus huius plant.Tcftapcriciiu .$C hoc, ; quiauirtuseiusfecundaabftergit,aperit,etrefoluit,&:inhoceftfignumoperitiouis -cius particularis,quamfacitin pnmis,quiafuccuseiusaperit orificu uenarum qux .funtinanOjSdcxtrahirftercuSjquandoinfunditurincolanaj&imponicurano:^: ipfeadmifcecurcumMedicinis.qux refoluunt apoftemara,8<:fcrophulas,&:dun; icies alias. Ec quando fic cum eo cohol mixco cum melle,confert aqua: defcen- denci ad oculum,8<: mundificat cercbrum,quando ftc fteruutacoiium cum eo,8c" eit ci cum hoc tanta uirrus,quod quando fit cmplaftrum cum eo fupcr uentrcm , laxat cum,6^expellitfoztum,&abf($ hoc qtiando fitcum co nafale , eft ex forciotibus Me dicinisadexpenendumteum.Etuirtusquidemradicisciuseftdebilioruirtiiti fuc ci eiuSjUerumcumhoceftfortisnuiItum^proprerhoc prouoc.it menftrua. Q.uan B do bibicur,auc fit nafale cum ea,confert ictericis , $C hoc non propterea folum, quia mundificat epar,8£ aperit opilationes eius , fed quia cum toto hoc diminuit chole? tamquxeftintoto corpore,8Cexpellic eampcrfudorem. Verumcamenoporrer, poftquam biberit eam potator eius, quod ingenietuc ad faciendum ipfum fudar £t dofis eius quidem non pertranfeat atireos tres,cum uino dulci , aut cu aqua mcU lis . Et femen eius fimilicer abftergic,8£ ideo acuic , q uod cnrar alopiciam, impctigi- nem,lenrigenes,8£ egritudines alias fimiles his. Ecifta quidem planta curat durici* emfplenis,quandofitemplaftrumcumeaficcauelrecenti,&datureriamcxradice eius poftquam deficcarur,afmacicis,8c" conferc. Diofcorides , ) Q.uando datur dc f adice eius cum hydromelle iif potu,purgac multum phlegma,et chimos corporis, Ecquandobibicur,8£nrnafaiecumea,prouocacmenftrua. Ecputauerequidam, fi muliet fuper ipfam tranfierit aborcic,8d quando fufpendic eam muliet in collo u humerofuo-prohibecimpregnationem,8:riligacafuericfuperfccmurparcuriencis, facit eam cito parere,8£fumitur de ea in pocu cum uino,ad Medicinas mortiferas,et ad uenena,8£ptopriecontrauenenumleporis marini . Similiter autem quandofit emplaftrucumea,eftbe2aarconrr3uenena.Etquadoadmifceturcuuino,8ibibm« inducitebrietate,8dquadobibuturdecaaureitrescufapa,autcumelicraco,8Caqu.'i calida,curat iaericiam.Oportet tamen quado datur in poru tderico,q> conftiruatur in domo calida,&: cooperiatur multis pannis,ut fudet,na tunc apparebit fudor ciu$ croceus,fimilis cholera?.Succtis uero eiusadmifcecurciimellc^ fic fternutacormcu eo ad purgandum cercbru,8iarrrahic multas humidicaccs. Ec cii imbibicur in eo la e. na,8Cficindefijppoficorium,laxacuentrcm :8CquandoemplaftratuFuentetcu co, laxat uentrem,&: expellit fcetum. Et fuccus eius confert cum melie, dC ftr mde cohV* rium,3£confercaquxdefcendenciao^ rurihMedicinis -..-.- «. ,- ... — ~ r r * »v^ - pulucnzacuc -« \66 DE TEMPERAMENTIS C puluerizatur fap« eum,& excoriatur radix eius,& teritut ,& exprimitut fuccus,et co quitur^donecfitficutmel,&:reponitur,cumquofiliuores,quifiuntincorpore4ini* untur,auferuntur»Etfimilitercuratpuftulas,&hulcera 5 maximecumaceto'mixtus k Similiterantem &radix eius mundificatfaciem,6iaufertbothor, &quando mifce turcumaceto&melle^curatexiturasquafcun^.Etquandofitemplaftrumcumea, curatfcrophulas^duriciesfplenis^&mudificatimpetiginem^&curaralopiciam, eftconuenienscontotfioni neruorum,& podagrae.Et quando decoftio eius proij* citur fnpet tibias, confert hulcenbus qne fiunt in eis,&fciffuris quse fiunt in calcane* is SC pedibus propter frigus. Et quando teritut Cum oleo ueteri , SC iungitur cum e; facit hoc,& confert hulceribus uirg;e,&: ponitur in Medicinis quae mundificant hul cetafordida 3 &:hulceribuscapitisfimiliterconfert;Oportetautemquodcaueturiii radice eius fouea,qua? impleatur oleo,& ponatur fuper cinerem calidum,donec bu lire incipiat,& fortaffis ponitur ibi aliquantulum minrj,maxim£e regionis, quae di* cirurTrana. Armafius.) Infucco eius eft quod laxat uentrem, quando fitfuppofi* toriumcumeo,&:femeneiusaufertimpetiginem 3 &omne quod nafcitur incute, quando fitemplaftrum cum eo ficco,fiue recenti. Paulus: ) Quando bibuntur ex radice eius drachmsquin$ cum melle &aqua calida,laxatuentrem fortiter,& cum fapa mundificatcutem,&fuccus eius abftergit oculum a panno,qui fitab humidita te grofla. Aben mefuai .) Buchormarien refoluit exituras 8C apoftemata, 8C quan* do fitfuppofitoriumcumeo,foluituentrem ,&quando fitcoholcumeo &melle, eonfertaquae congregarann oculo,&:fi fiat fternutatotium cum eo, facithoc etiam. Er fi fiat ungnentum cum eo fuper uentrem,foluit eum,& mundificac impetiginem alopiciam,&: fedat foda , confert fpleni , 8C bothor,& hulceribus. Diofcorides. ) Ciclamis eft alia fpecies,habes folia fimilia folijs cuffus,id eft,heder.*e, nifi quia funt minora eis,& ramosgroffos habentes,& nodos,qui inuoluut fe uicinis arboribus, c^floseiuseftalbusodoriferus3&femeneiuseftficutgfanauua»,rimilefeminicuf» " fus,id eft,hedera?,in quo eft acuitas non multa cum uifcofitate , 8C habet radicem in qua nullum eftiuuamentum,&:nafcicutinlocis afperis&ficcis. GalenusORadix huius non eft ahcuius iuuamenti,fed feminis eius uirtus eft fottis . Sapor eius eft cali dus acucus,8£eft cum hoc in eo uifcofitas . Si bibitut defemine eius pluribus diebus cum ttibus uncrjs uini,curatfplenem dutum,ideo quia prouocat urinam , 8C mollit uenttem,3£ extfahitfecundinam,& confertafmaticis. DiofcoridesOQnandobi buntut exfemine eius drachma? dua!,cum duobus conob uini albi, refoluitapofte^ maca fplenis,& datur de eo in potu afmacicis,qui non poffunciacere 3 S£ confert e\s. Et quando datut de eo in potu puer pera?,mundificat eam. D E B V Z E I D E N- CCL. Vzeiden eftfpecies fatytionis. Salomon eben hafem . ) Buzeiden funtradices dura?,alba;,fimiles behen albo , confertpodagtx,& doloribus iundurarum ftMedicinalndia;,quanos parumutimur. Quidamuerpdetulere eamadnos, 3£uidimus eam fa?pe. Aben mefuai.) Melins quod eft ex buzeiden,eft album 3 ha* bens lignum groflum,& multas rugas. Illud uero quod eft fubtilis ligni,habens fu* perficiemlenemparuealbedinis,eftnonbonum,nuUiusiuuamenti. Habixdixit ficut ifte. Et dixit cum hoc,quod iuuamentum eius eft ficut iuuamentum hermo* 4adylorum,ad remouendos dolores iunclurarum , &ad conferendum podagra?. Mefarugiar.) Buzeiden eft calidum , auget in fpctmate . Et de proprietate eius eft, cjuodlaxataquamcitrinam.Sedillud eftmalum tefticulis . Et f eclincatio eius eftcu inapi,& melius ex eo eft nouum.Et dofis eius eft pondus drachmarum duarum. DE B E L, ET S E L, ETPHEL- CCLI- El,8£fel,&: phel. Ifaac eben amram.) BeleftMedicinaIndia? t Ecfuntcapitel* lanigra,fimtliadota,nifi quiafuntminota eis . Et inacuicate capitum ipforum, 6c intra ipfa eft femen pingue,& eft illud quod adminiftratur. Ec eitin eo fubtilitas, SC defertur ab India,& eft calidum 8C ficcu in ter tio gcadu . Confert fluxibilitati ner* tt0tum,6C podagre,6c" augmentura facic iti (bermace. MefehahOBel eft Medicinar Indix, S I M P L I C 1 V W i&1 A >* lndia?,8£eftficutfel, 8£confercuencoficaci hemorrhoidarum. Mefarugie . ) Bel, S S^o»^ °°» P°« ft ^ W « moUiriuum,nir. «l?dauodeltiiom.m q?odetiamc6tingitdebdelUo,8cammon.aco ) etgalbano. ,, : ll D.SdlTvl«u%u,u S gummi&efto PP oponax,eftcalet a a.ua lubt. at.. n > moUificatiua & ideo qnando datur ex eo m poru cum me1.crato,aut uim uino, / 16$ t>E TEMPERAMENTlS #* W C 6£ doloribus laterum,8^ torfionibus uentris,8£ tuffi,8£ diftillationi urine,8£ fcabiei, 8£ueficac. Etquando diflbluiturcum mclle,8£adminiftratur, prouocat menicrua^ 8£corrumpit foetum,etrefoluitinflationes matricis,8£ duricies cins,8£ cum poiiituc fuper fciam,confert dolori eius,8£ingreditur in confedionibus oleorum 8£unguen torumjqu;r fiunt ad laffjtudine,&: in Medicinis foda.Et quando ponitur fuper apo ftemata qua:dicunturcarbunculi,aperiteamaximecum paffulis . Etquandofitem plaftrum cum eo 8£oleo j coiluenit podagrae ,8£quando poniturincorrofiombus deutium,fedatdolores eorum,8£quado fitcollyrium cum eo,acuituifum, etquau do mifcetur cum tantundem picis , fit emplaftrum conueniens, &iuuatiuum mul* tum morfui canis rabidi. Radix uero plantae huius quando abraditur , 8£fubijcituc mulieri,expellitfcetum,8Cfanathulceraantiqua.Etquandoteritur,etmifceturcum meiie,8£fit emplaftrum cum ea,ueftit carne offa denudata.Sed femen eius quando datur in potu cum abfinthio,prouocatmenftrua , 8t quando datur in potu cum ari ftologialoiiga,confertmorfibusuenenofis.EtqUando bibitur cum uino,confert fuffbcationibus matricis. Aben mefuai.) Proprietas eius eft,quod confertad om* iiia quae iuuat ammoniacum. Et dofis eius eft a drachmis quincjj ufqj ad aureu unu, " poftquam infunditur in decoclione. Acaraui.) Oppoponaxconfertneruis . Habix.) Eftcalidum 8t ficcum in tertio gradu,in ultima eius manfione,8£ficcitas eius eft amplior caiiditare eius,8£ habet odorem acutum multum, 8t confert hulce? ribus,quandoadmifceturcumunguentis,8dlaxatuentrem,quandoadmifceturcii alrjs Medicinis,8£ confejrt colicae quas fit a frigore , 8t expellit uentofitates a corpore gtoffas,8£extrahit humores crudos s & refoluit dolores iun&urarum. DE GENT. IANA CCUlL . GEntiana eft bafilica» Diofcorides.) Eft planta habens folia quae funt iuxta ra=* dicem,fimiliafoliisnucis,uelplantaginis 3 uellacluca?,8^coioreorumtrahitad £) rubedinemfanguinis^amedietateeorumfuperiusuf^adfummitatem funtinci faincifione minutaficutferra,8£ habet haftam concaua interius 8£lenem, ingrofli* tudine dighi,8C in longitudine unius brachij,8£ habet nodos a fe inuicem diltantes inquibus nafcunturfolia,8£habetfemen uelutin pomulislatislenibus,ficutfemen plantae quae dicitur fachilios,8£ habet radicem longam , fimilem radiciariftologiac longae,groffam,amaram,ad nigredinem tendentem,8£ fragilem, nafcitur in mon* tibus excelfis,8£ locis umbrofis,8£humidis. Galenus . ) Id quod deipfa admini* ftratur,eft radix eius,fapor eius eft amarus in fineamaritudinis . Et uirtus eis eft mag nainmundificatione 8£abfterfione,8£inaperiendo opilationes. Diofcorides.) Virtus radicis eius eft calefaftiua 8£ ftiptica,8£ quando datur ex ea in potu quantitas drachmaeuniuscum pipere,8c"ruta,cumuino,refiftitmorfuiueneuofo .Et quando bibitur ex fucco eius drachma una cum aqua , confert doloribus lateris , 8t cafui , 82 attritionineruorum,&contorfionieoru,8idoloribusepaas,8Cftomacho.Etquaii do fit ciim ea nafale,expellit fcetum.Et quado ponitur in uulneribus cum licio,con fert eis,8£ curat hulcera corrofiua,fed fuccus eiiis eft melior irt hoc, 8L fit cum eo Me* dicina apoftemati calido oculorum , 8t mifcetur in fief calidis loco fucci papaueris nigri,&radixipfadeletmorpheamalbam,etexprimiturfuccusquandocontundM tur,&infunditur in aqua quincg diebus , 8i poftea coquitur in eadem aqua , donec uirtus tota in aquam ttanfeat,8£ fricatur,8t" colatur,8£ iterum aqua ipfa coquitur,do necfitficutmel,8dreponitunnuafeterreo. Abix.) Ingentianaeftproprietas,qug confert morfui canis rabiofi , 8£quae eft contraria uenenis mortiferis, bibita, aut im* ppfitafuperiocummorfura?,&morfuityri,8dferpentum,&fcorpionum,&:aiioru uenenoforum. Etego non uidi Medicinam melioremifta inmorfu canisrabidi, quando datur ex ea qualibet die drachma una trita,cribrata cum drachma una myc, rly?,8<:cum drachmis duabus pulueris cancrorum fluuialium aduftorum, in princi pioegritudinis,antequamtimeaturaqua.£tha?cquidemplantaeftcontraria uene ' qis mortiferiSj&aufertnocumentum eorum^cum auxilio Dei. D E D A V C O CCUIH • « Daucus A * i 6 'I « - S I M P L I C ,1 V M D i^ ^ Aucus. Diofcorides. ) Sunt eius tres fpecies, una habet folia fimilia folrjs ma rathri,nifi quia func minora, fubtiliora, & mollia,& habec hafta m longicudi ne circa palmos duos,& habeccapiceliafimilia capicellis conandri,&: habec floreni album,& eftibi femen afperum,8£ quafi pilofum,minucum , quod quando mafti catur,eftacutifaporis,&boniodoris,&habecradicemgrofficudinemuniuspollu cis habencem, 8C longitudinem circa palmum , 8C nafcitur in locis iiccis , 8£afpcns, &foliexpofitis.Etlecundafpecieseiuseftfimilisapioagrefti,habensodorcm.uoj» maticii,&acucum faporem,pungens linguam,fed melius eft Crecicum ,de quo fu* pra diximus. Tertia uero fpecies haber folia fimilia folrjs coriandri , 8C florem albii, 8C femen in capitello fimile capitello aneti , 8C femen QC capitellum allimilanrur ca* pitello baucie,in fua figura,8£eft plenum femineoblongo,fimilecimino agrefti,6C eftacutum. Galenus.) Virtusfeminisdauci eft calidaforciter,8£fecunda eftquas refoluit,quandoponiturexterius,8iincidit,8ifubciliac,quandofumicurinrerius,82 terria prouocat urinam, 8C in hoc fortius omni Medicina , 8C ptouocat menftcua,8£ foliorum uircus eft eadem,nifi quia eft debilior feminis uircute , pcopterea cp admi* fceturfolijsdehumiditateaquofa,quceeft frigida: complexionis. Diofcorides. ) SemenomniumiftarumfpecierumqUandobibicur,calefacic,8iprouocacurmam, &menftrua,&expellitfo2tum,&fedattortioncs,8ituflTimantiquam,8<:quando bibitur cum uino,confert morfui rutelte, 8C quando fit emplaftrum cum eo , refob «it apoftemata phlegmatica , 8C curat puftulas. Et omnium fpecierum dauci admi* niftranrur femina in ufu Medicina?,praeter femen illius fpeciei quae dicitut karricon, 8C eft fpecies prima,quoniam radix eius adminiftratur, radixenim eius dacur m po tu cumuino ad morfus uenenofos. D D E F V M O. CCLV. Ochan,id eft,fumus. Galenus. ) Subftancia eius eft terrea,fubcilis,& cft in ca cum hocrefiduum.paucum ex igne. Etomnis quidemfumus defiecac^fed di* ^rfificanrutfpecies eiusfecundum diuerfiracem corporum,a quibus refoluumur, namexMedicinaqua^eftcalidior&acurior,generacurfumus,quieftfecundumna turam ipfius. Et a Medicina quae declinatad dulcedinem, 8C eft parum mordicaci* ua,generaturfumusquieftfimilisei. Etfumusolibaniadminiftraturaquampluri* bus Medicis,in Medicinis oculorum,habenribus apoftemata 8C hulcera,nam mun dificat ea,8£ replet ea carne,8£ adminiftratur etiam in cohol,qua? fiunt ad reftauran dum piios palpebrarum. Ecfumus myrrh? 8C cerebinthin? funt longinqui a nocu* mento. Sedfumusftoraciseftforcioriftis. Etfumuspicisadhucfortior. Etfumus alkitraneftforciorfumopicis. ErMediciquidemadminiftrariUosquifiuncexfor* rioribus fpeciebus in Medicacione palpebraru, quado eft tn eis egricudo,quc dicicuc fulach, 8C eft srgritudo cii qua cadunt pili cu duricie palpebr?,8£ rubore,&: QCm Me* dicationeeorrofionis&pruritui,ouifuntinlachrvmaliocuh,c^inMedicatioeocu lorii humidoru,in quibus non eft apoftema . Er adminiftrant alias fpecies qua? iunc magis mollificatiue in alrjs aegrirudinibus , in quibus admimftratur fumus ohbanu DE CINNAMOMO CCLVl DArfeni , id eft , cinamomum. Diofcorides. ) Dicitur lingua Perfica arbor fcn Et darfeni quidem funt mulr?fpecies, 8C denominantur plunbus nommibu: 8C diuerfis,fecundum diuerfitates locorum, fed melior ex fpeciebus eius eft illa quce diciturmafolires,quiahabetcumcan1alignea,queetiamdiciturmalolitesali^ fimilitudinem. Et melius cinnamomum ex iftafpecie eft illud quod eft nouum, ni grum,cinericium cum i ubore,8i eft fubtile, lene, & rami eius funt fpiffi adinuicem fenes 8C pleni nodis, habentes odorem bonum , & mehus ex hoc etiam eft , quod cumodoreoprimofuo trahir odorem rutar,&:cordumeni,&eftin eo acuicas6r mordicacio lingu* 5 & parum falfedinis cum cahdirace,& quando frang- — greditu inde puluis odoriferus , cuius odor fuperac omma * func circa fe. Et de experientia bonitatis eius eft , quod quando ramos eius ; eud is a tadices eius euelluntur facile cum eis . Et mehus quidem ex hoceft iliud q P piei • < - ••■ a i 7 o DB TEMPERAMENTlS C teptet fubtco fauces fuo odotc , in primis quando guftatur. Et cft fpecies alia , cx co quod elt montanum, afperum , bteuc in fua akitudine , 8£groffum , cuius color eft fubruffus. Tercia ueto fpecies eft propinqua fpeciei quae dicitur mafolen,id eft,caf fi;c mafolites,cuius coloc eft fubniger,leiie,nott habens mulcos nodos. £t eft fpeci* «squaftacinnaniomijCuiuscotoreftalbus^tcneritaauSjtumens^cuiusramifuntfatf cile tt agibiles,Si tale cinnamomum eft utile ad plantandu , nam r adices habet ma* gtias. £t eft fpecies quinta, cuius odor eft fimiiis odoti caffue, habens odorem bo* num >, fubruffi coloris , cuius cortex eft fimilis cortici cafliae lignex rubea? , SL tale eft durum tactu,Sc habetgroffam cadicem,& odoc illius cft fimilis odori kaud &odo ti myccha»,aut caflia:,8c" eft odot eius cum quadam pinguedine , 6L eft minus in bo* nitate quam optimum, & melius ex hoc eft album , habens lignagtoffa. Illud uero quod eft lenegroffum , noncft alicuius iuuamenti. Etinuenituralia fpecies cinna* momi quaz dicituc uafoc,8c" cinnamu,^ eft gtoffe planta?, non habcns fortcm odo* rem,8c eft debilis uirtucis,8c"eft ex canna cinnamomi quod nominarur cinnamum, quod habet fimilitudinem cum cinnamomo tn appatentia , fed diffetentia quae cft in eis,eft pinguedo ipfius odotis. Sed id quod dicitut ketfe, eft fimiiecinnamomo, tn radice fua,8£ mulntudine nodorum,8£ cft cinnamomum lignofum, habcns ltg^ nafortia&longa, &bonicas odoriseius eftminor quam cinnamomi, &qqidam putanc quod ketfe eft alia fpecies a cinnamomo , 6C quod fit alterius natura? ab eo. Galenus. ) Subftantiaeius eftfubtilis,c^uirtus eius primaeftcalidain tertiogtadu, &n6eftinaliquaMedicinacalefaaiuadeficcatio,ficuteftdeficcatioipfiusptoptec fubtilitatem fuae fubftantiae,fed kecfecinnamomi eft quafi cinnamomum debiie,& quidamfunt qui nominant cinnamomum cor, SC dixit in libro de cibis , quod cin* j namomum aromaticaf ftomachu,8£ confert frigiditati epatis, SC facit euenire fom* num,8iaperitopilacioncs,&prouocatmeiiftrua,^abftergitobfcuritaccmuifus,82 deGccathumiditatesquae funt in capite 6t"ftomacho,&depropriecace eiuseft,(£ ^ ufus comeftionis eius confertobfcuritati uifus, qux acciditab humiditate. Diofco* cides. ) Virtus cinnamomi eft calefadiua,ptouocatiua uriua:,mollificatiua,matura tiua,prouocatiua meufttubtu,ft cum aqua bibitum fuetit, SC expellit foetum, quan* do fit nafale cum eo folo,aut cum myt rha,8£ eft conueuiens morftbus uenenofis,8C Medicinis morcifetis fumptis pet os,& abftergit obfcuritatem uifus,8£ aufert humi* ditatembfteamquareftinoculOj&maculajadlentiginesqtKTfuntinuultUjquan^ do fit linimentum cum eo,& mellc,&confetttuffi,&catarro, SC hydropifiA do, ° tirenum,8iftrattguria?.Etipfumquidemingteditur inconfedioneMedicinarum odoriferarum bonarum,8c' eft maximi iuuamenti. Cinnamomum quidem teritur, Sc" conficitut ctim uino bono,8£ fiunc inde ctocifci qui deficcancur in umbra,8<: repo nuncur , SC fic uirtus eius diutius feruari poteft. Reperitur au tem fpecies alia cinna* rnomiqua^nominatur bramonium,8£quidam nominant illud fiftitium cinna* momum, habens apparcntiamboni,habettamosafperosmultum , 8c"groffum li* gnum,plufquam cinnamomum multam, & no eft ita fubcile, nec boni odoris,nec faporis,nec uirtutis,ut ipfum. DEHYPERICONE. CCLVU- REiofticon,id eft,hypcricon. Diofcoridcs. ) Sunt quidam qui nommanthanc herbamcamepitheos,proptcrfimilitudincmquamhabetfemenciusinodo* t ecum refina pini,nam pithcos,id eft,pinus, 8c"eft arbuftum,quod eftidoneum ad accendendum ignem ficutligna,8£ habetfoliafimilia folijs rutar, 8dongicudo eius eft circa palmum untim, 8£color ipfius eft uergens ad ruborcm fauguinis , SC habet florem fubtilem,album,fimilem flori keiri albo ,8£ femen eius cft in corticelongo, fidrotundo , magnitudo feminis cft in quantitategrani hordci , SC color eiuseft ni* gcr,8<: habetodotem fimilem odoti refinac pini , nafcitur in locis afpcris SC domefti ris,3c" ufus eius eftquod adminiftreturficuteft,ita quod non fimus contentifcmine folo intcriori. Galenus. ) Subftanria eius eft fubtilis.Et uirtus eius prima eft quar ca lefacit $L deficcar.Secunda eft quae fubtiliat, Et tectia eius uirtus prouocat ut inam 82 mcnftrua S I M P L I C I 7 M. 171 . menftrua^quandouolumus exipfodareinpotu^oportetquodcxhibeacurfruj* duseiusficureft,8£ nonfimuscontenrifolo femtneinterioriy&cum hocfiaccipiun turfoliaeius,6ifitemplartrumcumcisfuperlocumcombuftionisignis,confeit,fiC quando ponitur fupcr hulcera,faciceaincarnaricico,8£qu:mdo deficcacurSi Sipuluericacur puluis ipforum fuperhulcerapurrida,cuute.i : 3£iamcur.iuit ifte puluis plurimos a dolorefcia?,datus ifl potu. Diofcorides0,Q. lunc * nt &*&k» prouocatmenftrua,8dquandobibiturfemencumumo,curatquarcanam,8iquan* do bibitur codem modo q uadraginta diebus continuis,fciacicam cur.it, 8c quando fitemplaftrumcxfolijs&femine,curatcombuftionemignis. Etexhypenconeft fpecies quazdicitur asbirach,uelafquiron, diuerfa .i fpecie prima in magnitudi* fua,nam hsec eft maior,& habet plures ramos maiores,8c" magis hgnofos , 8c cft plus apta accenfioni ignis,8c* color cius cft rubeus ^8C flos citrmus , fed femen eius eft (imilefeminihypericonfupradidi,&quandofricaturinterdigitos,inficiteoscolo re rubeo ficut fanguinis , 8C odor eius ab ipfo eft ficut odor refinx pini. Eft alia eius fpecies quaedicitutandrofeman,8c"differtab hypericon primo,8<:eftarbuftuquod adminiftraturadaccendendumignem 3 ficutfupradida'fpecies,habens femen fub cile, 8C ramos rubicundos , plurima rubicunditate ualde, QC tolia fere triplo maiora folrjsrutaeinquantitatcfua,8iquandofoltumeiusfrangitur,cgredicurindehumi^ dirasfimilis humidicati rutar,8C habct ramulos plurimos, habentes fummitates di* uifas,fuper quas funt flores fubtiles,cittini,parui, 8i feme eius eft in rhecis,fimilibus recis papaueris nigri,& quando ha>c herba frangitur,flagrat odorcm fimilem odo* * ti refin* pini. Galenus.) Frudus ambarum iftarum fpecierum laxant uentrem.Sed folij cius uirtus eft qua? deficcat , 8C abftergit parum , 8C confidunt de cis quidam qi curcnt combuftionem ignis,8C quando coq uuntur in uino ftip tico , habet uinum i! lud uirtutemincarnandi uulnera magna. Diofcorides. ) In fpecie qurc diciturasbi tach,uelafquiron, quando bibiturex folijs huius plantccum cotylauna hydromel lis,confercfciaticje , 8c laxat uentrcm , 8C expdlit choleram , 8C oportet quod utatur 8 cohabens fciaticam donec fanetur, 8C quando fit emplaftrum cum hac planta,coti fcrtcombuftioniignis,8cdiciturandrefegian,quandofemeuhuiusplantartcritur, ec bibuntur de co drachma: dux,laxat ucntrem , 8c purga t choieram , 8C curat prr pricfciaticam,«oportetquodillequifumithancMedicinam,bibatpofteiusp*ir^ gationemfuainosfiuefurfosaqua?,&quandofit emplaftrum cumhacherba^ rat combuftiones ignis. Et cx hypcricon cft alia fpecies quac dicitut coras , habens foiia fimilia folijs herbaj quse dicitur arich,nifi quia funt mtnora eis , 8C cft m ea hu* midicas qua?dam pauca,quar adhgret manui, 8C color eius eft rubeus,uergens ad ru borem fanguinis,8chabec ramulos multos,longos 8C graciles,8c longitudo eius eft auafi palmorum duorum,habet odorem bonum, 8C faporcm acutum. Galenus. ) Virtushuiuscftfubtilisdeficcatiua. Etideodicuntquodconferthabenntottiones in uentrc Et nomen quidem eius deriuatur a nomine rutcllje,quia ipfa confcrt mor ,.„ cius Diofcorides. ) Semcn huius quando fumiturin potu, prouocat mcnttrua S urinam 8C quando bibitur cum uino,confert morfui ruteliar,8C contei t fpeciei pa fui * fe ivfis que facit hominem dcdinare caput ad pofteriora,8i quando bibttur cum pi pete,confert ad alcucec,8£ fic ex eo cum bacis lauri unguentum, quod confert para* Ivfi quxfacitdeclinarccaputad poftenora. iyi ,q D E AMONIACQ. CCLVIIL 1-1 Axach id eft,amoniacii. Diofcorides. ) Eftgummiplantefimiltsplantegal t necaXUo mr £ fematur, fed aiiquando de ipfo cadit fu per terram, quare admtfce quecoUigitur ^ieruatu i h r eQ eft habcns odorembo ius frkiones funcfimiles fruftus olibam , * eft pururn , fineford <£°**» »"£ ad odotcm caltotci 3 « &por «us eft amatus , « haberw fe pmgueduK i .1 p e IUS p x dorem j \7t DETEMPERAMENTIS I C doremcuToiiditate, 8£illud quod eft huiufmodi,dicitur carni{ima,fed illud quod condnetterrani6ilapides,nominaturchironia 3 6^deferturaterraqiia!diciturMojs nacon,8£ eftfuccus plantae,fimilis plant^galbani in fimilitudinefua,8£nafcitur ibi. Galenus. ) Virtus eius prima eft qux calefacit 8t dcficcat, 8t fecunda eft qua» mollit 6£ refoluit,8£ attrahit , 8t tertia eft uirtus qua: refoluit duricies quae funt in iun&uris, 6trefoluirduriciesfplenis,&refoluitfcrophulas. Diofcorides, ) Virtus amoniaci eft uirtus moliificatiua,attra&iua,calefa&iua,refolutiua duricierum , 8t exiturarum, •8£ quando bibitur , laxat uentrem , 8t extrahit fcetum , 8t quando bibuntur de ipfo drachma:dua:cumaceto,refoluitduriciesfplenis,8icuratdoloresiunfturamm8(: fciatica?,8^quandomi{ceturcummelle,8ifitcumeolohoc,autmifceturcumaqua hordei,8£ bibitur,confert afmati 8t coartationi anhelitus, qua? cogit hominem fta* te ereftum,8£ cpilepfia?,8£ humiditatibus qua? funt in peftore, Sc" prouocat urinam, fi^m«ndificathulceraquaEfuntinoculo,qu.Tdicunturleucomate,8dlenitafperitatf tem palpebtarum,8£ quado diflbluitur in aceto , 8t poniturfuper fplenem,& epar, refoluit duricies eorum,8£ quando fit emplaftrum cum eo,cum pice 8£melle , refol uit humores petrificatos in iunfturis, 8t quado mifcetur cum aceto,3£ nitto,8£oleo alcannae,8£fitlinimentum cum eo,confertlaxitudini 8£fciaticae. Abugerig. ) Con -fert hulceribus ipfum , 8t myrrha in unguentis pofitum , 8t comedit carnem corru* ptam,&facitnafcibonam,8imatnratapoftematadura,8ireftificatMedicinasiaxa tiuas,8^ipfumputgatphlegmauifcofum,8iconfertaquaecitrinaequandobibitur, autfitemplaftrumcumeo,8^quandodi{Toluiturinaqua,8ifitcoHyriumcumeo, confertlachrymisoculorum. Atabari. ) Interficitafcarides,prouocatmenftrua8£ urinam,8£expellit humiditatem a corpore. .Aben mefuai. ) Proprietas eius eft con ferrefciatica?,8ipodagrae,&doloribnsiunclurarum,qnifiuntaphlegmateuifcofo, quado datur ex eo aureus unus,poftquam refoiutum fueritin decoclione,8£ipfum bsbiturfimplex 8t mixtum cum alijs Medicinis* D £> E ACORO, CCLIX V Aeg,ideft,acorus,8£nominaturfpatella. Diofcorides. ) Foiiaeiusfuntfimi* lia folijs iris, nifi quia funt fubtiliora,8£ latiora.& longiora ad albedinem tra* hentia,8£ in fummitate ipforum funt rigida 8t acu ta,ad fimilitudinem gladij, 8t ha bet flot em crocei coloris,8£ radices non multu diftimiies a radice iris , nifi quia funt coherentes adinuicem,8£ non fuiit recte,fed tortuofa^habentes nodos,8£genicula tcs,8£colorearumexterioreft trahensadn.ibedinem,8£habentacutumfaporem, 8£odorem non malum,8£habetfemen plenum,denfum,8£tumidtim,odorts pla* cibilts,8£ melior ex acoro eft radix eius, 8t eft iile qui eft albus,non corrofus pleuus, odorem bonum habens,8£ ille qui defertur ex regione Halchis, eft huiufmodi. Ga lenus.) Quod deipfo adminiftratur,eft radix,8£fubftantia eius eftfubtilis,8£fapor eius eft acutus,cum pauca amaritudine 3 8£ odor eius non eft makis,8c uirtus eius pri m a eft calida 8t ficca in fecundo gradu,8£ feciida eft qux abftergit 8t fubtiliat,& ter* tiaeiusuirtuseftquapprouocaturinam,&confertduricieifpleiiis,abftergit&fubti^ liat quod generatur in tunica cornea oculi, 8t id quod ex eo eft magis iuuatiuum ad hoeeftfuccus radicis eius. Etdixitinfecundotimci, quod acorusabftergitfinemor dicatione,&natura eiuseftficutnatutaariftolOgia:, feradicis liquiritia?. Diofcori* des. ) Virtus radicis eius eft calida,8£ operatio eius,8c" meu funt fimiles in omnibus, nifi quiaacorus eft fortiorisoperationis,8£fortioris caliditatis,elixaturaeius pro* uocaturinam quandofumiturin potu,8£confertdoloriiateris, pulmonis,8£ peelo ris,8^epatis,8dtotfionibus,8iatttitionibusneruorum,8^refoluitduriciemfplenis, &confertdtfficultatiurina?,8imorfibusueiienofis,&fitencatifmainquamulieres fedentexdecoftione eius , ficut fit ex decotfioneireos ad dolores matricis , fed fuc* cusradicis eius abftergit obfcuritatem uifus. Et radix quidem acori ingrcditurin confedlionibus tyriacarum,8<:aliorum antidotorum. Mefarugia? S I M P L I C I V M t7< A Mefarugie.) -Acorusrefuluitucntofuates quifmucoarcatx fubfplcne. Sinda* xa*.) Eftbonusgrauicatilingux. Abenmeiuai.) Propriccaseiuseirfubcihaceal* bugiuem oculi ,6£ abftergcre eam. D E H Y S O P O SICCA. CCLX. CYfx,ideft,hyfopusficca. lfaacebenamram.) Eithetbanafcensinmontibus dbmusfandx,qaxextenditramos fuos fuper faciemcerrx,quanmateumus brachtj,8Cminus.Ramulieius6£foliafunrfimilia tolijs maioranx,6c herba qui* dem eii uindis pnmo,fed poftea citnnefcit . Ec ramuli eius funt puluerulenti , quo* rumgromtudoeitficutramulorummaioranx,v3ihabetodorembonum,6ifap 3t collig Diofcondes. ) Eft herb.i nota , & elt duarum fpecierum,fcilicec,moncana,&domeitica. Galenus.) Subitantia eiuseftfubci* lis,3duirtuseiusprtmaeftquarcalet'acit&: deficcat in terno gradu. Diofcondes.) Vircus eius elt calefadiua,quando ipia coquitur cum aq ua , $C ficubus, melle, 3c tu* ta,6£ datur in potu , confert apoftemati fplenis , pulmonis , &afmati, S SC difticulcati eius,in qua cogitur ho SC occidit lumbncos , 6C quandofitlohoccumea6£melle,facithoc,&: quando bibicur decodio eiuscum Oximelle,purgatchimumgro(Tum,&:comedicurcumticubusrecencibus,ad moU liendum uencrem . Et quando adnnfccntut cum eo cordumeni,& neos, eit torcio^ rislaxacjonis,6£meliorar colorem.Etfit cum eo cmplaitrum cum ficubus&ni> «o,ad fplenem,& hy dropifim . Ec quando bibicur cum uino , refoluic apoltcmaca *dura,&ficexeoemplaitrum cum umo adapoitemaca tahda,8<:quandofitcum eo emplaftrum bulico in aqua,relolujtliuorem fangumis qui cft iub oculo,8£quaii do fumicur cum decodione ficuum,eft bonu iqumantix qux dicitur tangi,& quan do coquicur cum aceto,& ficcum eo collucio ons,fedacdolorem dentium,8<:tit fu* migiumcumdecoctioneeiusaunbus,3<:refoluicucncoficacemquxcftineis. R Alkanzi. ) Mollificat duncies corpons,&:ualcc adduncies 8£fngidicacesqua: fontinmatrice,&inrembus,3<:uefica,&:epacc. Rurfus laxathumoresctudos. D E Z V R \ r M B E T H- CCLXI- Vrumbeth . Galenus in translacione Arabica . ) Tarich adhueba eftzurum* beth,6£eftexfpeciebusodoriferis,8£proptec hoc adnnfcecutin confectionw* ^aromattcis,6ieftcaiidum&:ficcumpropetertiumgradum,6c:eftinuittuceiua fimilecaffixlignex,6:cubebis. EtdixitCaiTidonius.) Sinon habes cinnamo* mum poue pto eo zurumbcth. Paulus ficut Gaienus, nec plus,necminus una lt- tcra quarefignatur,quodabeotranftulit. lfaaccbenamram.) Eitarbormagna qnx iiafciturm montibus Lubnen ,id eft, in Onente, nullum taciens trudum, ha* bens folia longa,quorum colo r elt incer uiridicacem 8£ cicrmicacem , fimtlia toiijs ja licis &icaeilcolorramorumcciam,5<:habecodorem ficuc odorcicn,&eftcalida &T ficca 8£ftiprica,refoluit&fttingituentrem. Mefeah . ) Eft in ea ittpacicas,6:cu hac eft in ea iubctlicas , 6C caliditas , SC itnngit uentrem . Mefuugix . ) Virtus e.us eft itcut uirtus nucis mufcatx,uerum eit fubtilior ea . Quando tit iternutaconum cu co,& oleo uiolaceo,confert dolon capicis fngido & hunndo , & contect itomacho &epacipropcerfuamaromacicicatem. r tr DE PICE. CCLXJ!. T^ Erf idcft pix eftexcahumida&ficca. Diofcondes.) Humida colligiturex hluimidiorTparteligniandi^e.mafcul^ Sc naeiusc lt alba,fplendens,ienis,& mund ft de fubtilirate,6c- in eius faporeelt fapor ex ficcitate. Et uitcuseius prima ca lefa7tVl^ Secunoa uirtus eft uirtusficut picis f.ccx,nifi quia ipfa non incarnac Ec *** « uimtt eftuircusqu ? confertafmaticis,66fpuentibusfaniem,quandodeipfto mpondusuniuscouos^ertunciaunaetfem.scumeile,6cipfaaute^ b*unguium,&a^^ ^ P 174 DETEMPERAMENTIS C ficca.Etfit ex pice ifta oleum,quod colligitur quando ipfa coquitut , 8C colligitut ex cafumusetiam^oleuiiipicishumidareftfimileeiincorporeitateiua^uerumfub^ ftanriaeius eftfubtiliorfubftantia picis humidx. Diofcotides. ) Pixhnmidacoiu fert Medicinis mortiteris bibita, SC quado acci pitur ex ea ficut lohoc tn pondere un* cix unius 8C dimidia? cum melle, confert habenti hulcera in pulmone,&faniem in pedore,8c' pulmone,& tufli,8£ afmati, 8c quando fit linimentum cum ea,8c mclle, &confertapoftemartiieruorum,quoddiciturkarifmon,8ceft apoftemaquodfic intertracheam arteriam,8<:meri,8£apofremati uuui#,&apoftematibus faucium, &apoftemaci quod fit tn lateribus gutturis , 8£quod tenditad interiora,8£dicitur fqmnantia , 8C confert, SC quando adminiftratur cum oleo rofaceo , confert •: qua egreditur fanies,8c quando fitemplaftrum cum ea,8c" falc,confert morfibus u nenoiis,6£quando mifceturcummumin ajquali proportione,aufertmaculasquae fiunt in unguibus,Sc" impetiginem,& refoluit apoftcmata dura, 8C duricies matricis 6i ani,6c quando coquitur cum farina hordei , & cum urina infanrium , runcaperit fcrophulas,8£ quando mifcerur cum furfure, autcum corticeiacut, 8C eft pinus ma? fcula,8£ linitur cum ea formica,canfert, non finens eam dilatari in corpote,8c' quan do aim puluere thuris mifcetur 8C mum,incarnat hulcera profunda, 8C quando co^ quitur fola , 8C ponitur fuper fcifluras quae fiunt in pedibus ,8Cin hulceribus quajfi untin ano,conuenit eis,& admifcetur melli , 8C mundificat apoftemata 8C hulcera, QC facir nafci carnem in eis, Sc* quando admifcetur cutn pafta & melle , aufert efcaras quaefiuntinhulceribus,quxdicunturpruna,6Chulceraputrida,6^conferta?gritu^ dinibus epatis ac ftomachi , 8C datur ex ea uncia una, Qc facit hoc , 8C quando admi* fcetur cum unguentis putrefactiuis,confert. Eteftexpice qux dicitur kepfen,qua: fit quando anferrur ab eaaqueitaseitiSj q^uandoapparetineaaqueitasfimilisaquajcafei^quarcolligitur quandodecoqui^ p tur pix,quoniam fufpenditur lana fuper picem , 8C quado lana illa fueritmadida ex humiditatequx elcuacur ex pice,exprimttut in uafealio, 8C pixdecoquitur,uelkap* f^quouf^auferaturtotahumiditasj&confertadomniaadquafconferrpixhumi da,6d quando fit emplaftrum cum ea,8c" farina hordei , facit nafci pilos in alopict 8C pix humida curat hulcera animalium, &fcabies eorum, quando liniuntur hulcc ra cum ea,8£ conferc contufioni neruorum,8£ chordarum ac fciatice, 8C colligitur ex pice humida fumus,quem fic colligere debes , accipe lucernam ferream , 8C ponein calicinium,8<: parum picis,& accende licinium,6<: cooperilucernam cum cooper* tono,habenteculmuminfummitateperforatum,6«:dimittasarderc,6dquandof^ iiietur pix q ua? fuit impofita in lucerna,pone de pice iterum , 8C facias hoc donec ha beas.defumoquanrumuolueris,8<:uirtushuiusfumieftftiptica,ficutfumiolibani, 8C adminiftratur in collyrijs qua? prx parant oculu , acin unguentis quse faciut nafci pilos palpebrarii qui cecidere , 8C in debilitate oculorum,lachrymis, 8C hulceribus. Sed pix ficca fit ex pice humida quando coquitur, 8C eft qua?dam ex ea quar eft fi* milisuifcoinuifcofitatefua,&nominaturuifcofa,&eftaliaquxeftextotoficca,62 melior cx ea eft illa quaecft pura,tenax,odorifera,fimilis refina? pini. Galenus. ) Sa por eius eft acutus , 6c fere amarus , 8C uirtus eius prima eft calida in tertio gradu , 8C dcficcatio eius eft plufquam calefaftio ipfius, fecunda uirtus eft,in qua eft patum ab fterfionis,8£ parum maturationis, 8C parum refolutionis ,&incarnationis, 8C tertia uirtus eius eft,qux auferc maculas albas qux funt in unguibus,quado mifcetutcum ca?ra, 8C aufett impetiginem , ac maturat omnia apoftemaca dura , quando ponitut in emplaftris, 8C incarnatloca percuflionum fortiter. Diofcorides. ) Virtus eiusfic* ca eft calefactiua,mollitiua , aperitiua , refolutiua apoftematum , 8C generatcarnem in huJceribus,8i ingreditut in unguentis quaeftuntad uulnera. Sed pix qux abraditur a nauibus,quidam dixerut quod eft ficut refina pini mixta cummum,&ipfadeficcatfuperfluitates,acdifloIuiteasproptermoramquamfccic maquamaris Galenus.) DiflbluitfuperfluitateSjquiaipfaacquifiuit uirtutiiftam aqu DcCardo I SIMPLICIVM D E C A R D O- CCLXfff. Vf A "J^ Axoseftfpeciescardi. Diofcotides.)Sacolomaseftexfpcciebusipinarum,&: foliaeiusfuntficutfoliacameleonta:albx,niii qqia iuntnigriora,& h.ibcr riv gamlongamplenamfolijs,<&:fuperipfumcrtcapircllumfpinofu!n : 6<:habctradicc nigtam6igrolTam,8rCeftidquoddeipfapJantaadmiiiiltratur. Galenus.; Virtus eiusprima calefacit infecundo gradujinultimoeius^&inpnncipiotcrtnjikcaiii tettio. Et uirtus tertia radtcis eius eft,qua? prouocat urimm multam fccndam,quau , docoquituriiniino,&bibituriTluduinum:cicpropter iftam caurtam aufertfoeto- rem aiTellarum,ac foetotem totius cotporis. Et opetatio cius in hoc tit a tota fubftaij tia fui,quia expellita corpOre humores tales. Diofcondes . ) Quando decoquituc radix eius in uino,et bibitur tiinum iliud,aufert foetorem afTellarum } ac prouocat urft nam multam fcetidam. Et comeditur planta lfta recens,iicur comeduntur lparagi. DE CAMELEONTA ALBA- CCLXIll! Emeleonleuce,ideft,cameleontaalba. Diofcorides.)Sunt homines qui uo* minanteam accia,8£ eft planta qua: reperitur iuxta radicem culTus, 8C nomina - tur ex nomine cuiTus.Hoc nomen accia 8C eft diftum uifcofum,nam uifcofitas qua:* dam reperitur prope radicem huius plant;v,qua mulicies utuntur loco malhcis , <3£ foliaeiusfuntfimiliafolr)sfpina:,quamhomines Onentis nominant harub,&fo^ hjsfpecieifpina?,quxdicitutfacolomas,vSCir>haeiusfunt.ifpetiora,&acuitatcsiuni mitatum magis quam cameleonta: nigra:,<3£ non liabec uirgam, fed nafcitur m me> dio eius fpina fimilis Ericio marino,au t fpin.e qua: dicitur alkarcozau, id eft,cardi), in qua eft flos coloris purpurei,fpiiTus paruus,feu fubtilis fictit capilh, 8C femen eius cft fnnilegrano cartami,ck radix eius cu ipia orirur in bona tct ra , 8C pi ngui,eft gtof- fa,fed quando nafcitut in moncibus,eftfubtilis,color eius inrenor eft albus, 8C m o> dote fuoeftodorgrauis,8codoraromaticusfimul,eittenera,5ddulcislaporis. Gaienus.)Saporeiuseitamarus,c^plurisam.iritudinisquaninigra. Etipfacale^ jfacitinfecundogradupropefinemeius,&!deficcatinrertio.Etd.itutinpotudcra<« g diceeiusacfotaphenunumcumuinoftiptico,5iocciditaicarides,Sddaturlimilitcr hydropicis. Diofcorides;) Q,uandodeipfabibiturpondus unius acfotafencum uino ftiptico,in quo decoquitut polium montanum,expellit afcarides , 8C datur hy dtopicis in quantitate unius alchiman, 8C attenuat tumorem eoru m . Et bibitut de j co&io eius ad itranguriam,&: quando decoquitur SC bibitut,confert motfibus uene nofoLum^diffentedac. Etquando mifceturcumfauich ,6dcoiifucuwiciimaqua&: oleo,occiditcanes,porcos,&mures. DE CAMELEONTA NltiRA- CCLXV- T^ Ameleonmelanos,ideft.cameleontanigra. Dtofcorides.)Norninauteami |\^homines cameleonta,ptoptet uarietatem rlorum eius , quia de eis repenuurur uirides multum , 8C aliq ui ad albedinem. declniantcs , SC ahqui ad cceleftem coIcm tem,& quidam ad rubedinem fanguinis , fecundum diuerfiratem locorum in qui* bus nafcitur . Eft planta,cuius folia funt fimilia foli)s fpina; qua: dicitur fcoloinas,ni i'i quia funt minora eis,& fubtiliora. Et eftin eis rubedo trahens ad rnborem fangui nis,& habet ftipitem in groflitudine digiti,& in longitudine palmi u nuw , 8C coloi eiuseftadrubedinemfanguinis,&:fuperipfumeftcapiteilumfpinofum,inquocft flos ftibtilis,finulis in colore flori herba: qua? dicitur boachis , dC funtin eo macular. Et radtx eitis eft groiTa,nigra,& ueluti corrofa,cuius color mrerior eft declims ad ru* bedinem,& quando mafticatur,mordicat linguam, 8C nafcitur m locis petrolis , & inlittoribus maris. Galenus. ) In radice huius mgneipecieieltres occidcs,& pro* pterhocadminiftraturextetiustantum.Etuirtuscius prima calefacit m terrio gra# du in fine eius,& deficcat in tertto . Et uirt us eius fecunda eft qus abftergir . Et terna tiittuseiuseft,qu«curatfcabiem,impetiginem,c^morpheam.Etuniuerialiterau* fertomiiesegncudinesqu.cegentabfterfione. Etquando fit cum eaemplaftrum, curat hulceracorrofiua. Diofcorides . ) Quando tentur radix huius phnt£,ot rnifcetur cum calcanto,cum.alchictafn,^fepoannquo a cuwt fcabiem . Er qu.an* ' p 4 domifcetm * c D »7< D E M P E R. A W dom'Tcaarcamfulphaie&afpbalco,fi£coqaitaf«macero,«Iinitarimpctigp > curac eam,& quanclo fit cum decoaione eius oris collutto , autert dolorem denuu, 8C quando mircetur cum squali quantitate eius ex pipere,& caera, conftrmat denres commocos,&: calcfacit eos,& aufert dolorem eorum , 8C decoquitur cum aceco , & cft cmplafttum conueniens dennbus 8C nafo,& quando tentur, 8C ponicurin fom« mitate itili,& ponitur fuper dentcm malum,frangitipfum , 8C quando milcecur cu fulpluire,nuindificatimpetiginem 3 &morpheam,&cicatnces,etquandomilcetut irt unguentis corrodencibus,facic hoc, hulcera fordida corrodenriaaaraudulenca curac,& mundificac,quando emplaftratur cum ea,fi Deo pl~~ D e K A R. A B £ V £ L K A K A B R E CCLXVI Aur romud eftkarabe uel kakabr „ MB ^ WM Galenus.)Inrofahuiusarboriseftfub* S^pittsSgtofficies^Eta^ eius ptima eftcalefaaiua intettiogradu,fed defScatio uel humeaatio non func in ea multum,uerum dedinat ad ficcicacem pau lulum,fed gummi eius eft karabe. Ec uircus eius eft fimilis uirtuti floris eius,nifiquia cft cahdior parum , 8C femen eius feu frudus cft fubtilioris fubftanrne q? gummi , & maioris deiiccacionis,& eft hoc plus c| flos,nifi quia non eft mulca: cahdtcacis . Sed fohorum uircus eft ficuc uircus rofa: eius,nifi quia opcracio eorum cft dcbihor opera pf, Diofcorides .) Quando ficemplaftrumcum folijs haur romi,c6fett pulfacioni podagr?,gummi eius ingredicur tn confeaionibus unguencoru, & q do bibicur femen eius cum aceco,curac epilepfiam. Ec dicitur, quod gummi hautto mi,quod nafcicur iuxta fluuium quod dicitur Rhodanum quando diftillacut in flu mineillo 5 c6gelatutibi,8£cftilludquoddicicuralapton,etfuntquinominatipfum arfopodon,S<: eft katabe.Et hoc gummi quando frangicur,procedic ex eo odor bo* nus,& cblor cius eft ficuc color auri,^ quando fumitur in pocu,prohibet curfum hu midicacum ad ftomachum 8C inceftina,& fttingic uenttem , 8C ftomachum confor 8C abfcindit fluxum fang Paulus.) Katabe cft gummi arboris haur romi cmanat ab haur romi,& coaguiacur,#: eft coloris auri,& quando lpfum bibicu tinec fluxum uencris 8C ftomachi,& abfcindic fluxum fanguinis : putant quidam,$ iftud karabeficfandaracha,&dicunc,cp karabe Sodoniac eft huiufmodigummi,c1£ cft gummi funcris,eo quod Lacini ponebantipfum fupet corpora defunaorum» . Bedigotas . )Karabe calefacit,8£ recinec fanguinem undecuncg fluat. Abugerig . ) Caliditas eius eft tempcraca cii pauca frigidicace, 8C habcc proprieca* temrecinendifanguine,proprieintenafmonc.6ic6fcrccardiaca?,ecftringicuencre. Mefarugie.) Recinet fanguinem undecuncj fluac a corpore . Alcanzi. ) Sufpenditur fuper apoftemaca calida,&conferc,&eft frigidum,& conferc cardiacae,&fpuco fanguinis,&fluxuieius a naribus. Mefcach,& Aben mefuai,Rafis,& habix,Ifaac eben amram,ficut ipfe 3 dix«c $ PHYJA6RIA, VEL STA? phylagria CCLXVH ALberas,id eft,ftaphyfagria, id eft, granu capitis. Diofcorides . ) Staphyfagna cft diaa paffula moncana,& eft illa quse dicitur muibazagi,& eft planca habes folia fimilia folijs uicis agreftis,incifa ficuc folia maluae agreftis , 8C habec ramos lon gos^reaosjnigros,^ flores fimiles floribus plantar,qti£e dicitur batacis, uel katarcis, 8C habec femen in uaginibus uiridibus ficuc cicer,habens tres^ngulos afperos,cuius colot eft ad rubcdinem 8C nigredinem decliuis,fed interius eft album, 8C fapor eius eftacutus. Galenus.)Eftacucafortitermultum,8iuirtus cius primaeftcalidaadu rens.Etfecundaeftqu?actrahic6Cabftergicfortiter,8£terriafacitdefcendereacapice quando mafticacur,autfitgargarifma cum ea,phlcgma mulcum ,8C conferc egricu* dinicumq r cucis. Diofcorides .) Si accipiancur ex granis eius xv . 8C 8C purificanrur,&: bibancur cum melicrato,faciuc homincm cuomere humo roflbs,uifcofos,phlegmacicos,8doporcecuccuftodiacurillequipotaueritcam c decur fibi m pocu fepe ex melicraco,& perambulcc,propcer accidcncia que pro unt ei cx fuftbcationc 8t afperitatc. SCatdore guttUris eius . Et quando fcmen ipfa.m * S I M P L 1 C I V M. •7? A ipfum teritur-86' mifcetur cum auripigmcto &, oleo,conferr pediculr SC pnirirui,& fcabieinonhulceratap,6dqLiandonnlticatur,attrahitmukumphIcgm.i,crqii.mdo coquitur cum aceto,& fitcollutio ons cum lllo accto,confet t dolon dennum,8c' au ferthumiditatemgingiuarum,8Cquadoadmifceturcimcl,curatcul!a,&:ipiumiii* greditur in cofe&tonibus unguentotu mollificatiuoru,et nalcitut m umbtofis locis . D E G R A N O B E N CCLXVIil- H Abben,id cft,gtanum b Diofcondes.) Eftgranum, 8- cft fruftus arboris fi arifco-S_. frutfus ifte eft fmnlis auellanis,& mtcnus eius , fcil me- dulla,exprimitur,ficutcxprimuiituramvgdaleamarx,8icgredirurindc humiditai quajponiturinMedicinisodorifcnslocooleij&nafcitufhicarborinternsHaabex &Baby4oni*,c>:inlocisAiabum,&:tcrrisPalcftiiia%quaenominanturNitran, tum.cfcomnes cgritudines qux gcnerantur ab humonbus groiTis , $L aurcrt cicatri- ceshulcerum.Etquandoopottctilludimponiinemplaftnsquxfujntadfplcncm, debcmus etadmifcere aliquaex farinis,ficut eft farinaorobi^radicis Ii.tj. Sed cor > tex extcnor gtani ben-ftipticitas eius eft ampliot multu, & ptopter hoc adminiftra* tur in locis,quibu< nccefiaria eft ftipticicas multa. Diofcor ides . ) Quando bibitut ex eo trito pondus drachmx uniuscum aceto mixto cum aqua , extenuat fplenem, 8£fitemplaftrtimcumco podagrxcumireos.Etquando adminiftraturcum aceto, aufertfcabiem hulccfatam,c^morpheam,8c- cicatfices nigras qua: fmntaconfoltda rone hulcerii.Et quando ad mi ni ftra ru r cu urina , auferc borhor phlegmaticu , pro* uocat uomitu.et hxat uenttc,&: eft nociuu ftomacho mulru . Oleu uero eius quado bibitur iaxatuenttemfimilitet.Etcortexeius eftftipricior. Etreliduufubftantiee.us noftc? expreffum eft oleu ex eo,admifcetur Medtcamintbus couementibus afpenta 8£p Salmuie.)Stringitgingiuam,8£ abfcindit ftuxum fang D E A M O M O CCLXIX- Amenis,id eft,pes columbinus,8£ eft amomum _ Diofcorides.) Elt planta fi . .___racemustotafimulconnexa,habensfloremparaum,-milemnoripla diax locadan , 8. habet folia fimil.a folijs brioni_.& habet ramos duros cu ramu* hfuMuotumcoloittahitadmbedinem,&citc»m ban K 'f-mcnciiB in tacem.s,8£ habet flotem albu f.m.le flor. u.olem figura fua,& meh'us amomum eft Atmenum , cuius colot eft uelut auicus , Kcoloc kgni ems eft XboTmTergcns.3^^^ fdiSocLpe^ t le et ho tus ei left ficut iacemi,et eft pleivi femme, et odor ems eft pums et lhpt| fis £ fliudTuod eft pe o^s _ doris.eft ,Um,album,ac eft opt mu,eif.abe t r- los colorisfaVi««>« quando non efl mat«u,eft cxpanium,plenufemnie,fim tacemis t DB TEHPERAMENTIS C racemis pmiis,graue,haberisodorem bonum multum,mordtcatlinguam, 8£co* lor eius elt unicus,non diuerfus. Etquidam adulterantamomum cum planta, quae diritur amomides,eo quod affimuatur amomo, nifi quia non habet odoreni etus, nec femen tale,& nafcitur in Armenia,& flos eius eft fimilis rlori origani.Et fi uis no decipiab hac,uel afimtlibus,cauea planta qua? eft nimis iuuenis,8£eligeillam , cu* ius rami egrediuntur ab una radice. Galenus.)Virtus amomi eft fimilis uirtuti aco ri,ntft quta acorus eft magis dcficcatiuus,8£amomum eft plus maturatiuum. Et di* xitinquintoaphorifmoru^quodomniaiftafuntcalidafortiter^uidelicetjCanla lig* nea,coftus,ciiiamomum,acorus,&amomum 3 6dfactuntfoda.Similiteraute&plu res ex fpeciebus faciunt,quia funt calidce fubtiles. Diofcorides.) Virtus eius eft ca* lefaftiua,inducitfomnum,fedatfodam,quandoemplaftrumfitcumeo fuperfron rem,8£ maturat apoftemata calida,8t confect punclurae fcorpionis , quando fit em* plaftrum cum eo,8£ bedarog,id eft,ozimo,8c" ponitur fuper locum puncturae, QC c5 fertapoftematibusoculorumcalidis,quandofometanturexdecoclioneeius,8ic6* fertinttinfecis,quLindoponiturexterius,fadocxeoemplaftrocupaffulis,8iconfert dolonbusmatricis, quando fitnafale cueo , 6C quando fitencatifma ex deco&ione eius,8£ quando bibitur decodio eius,eft conuentcns illi,cuius epar eft infirmu,etc6 fertegritudinibus renum 8C podagre,8£ipfumingrediturinconfedionibus multis, cx magnis confeftionibus 8Codoriferis. Humaim filius Ifaac tn tyriaca.)Amomu eft ex rebus qax inebriant,cft enim in proprietate eius 9 inebriat, 8t facit dormire. D E I V N I P £ R O. CCLXX- Abhagar,id eft,granum iuniperi. Diofcorides . ) Iuniperus eft una ex fpecie* buscupre(rtmafculi,Etomnesfuntquatuorfpecierum,8<:funtiuniperus,&:ha bei,id eft,fauina,8£xcrbin,& gar,uidelicet iunipcrus , quae nominatur arconas , ucl archcncas,Eftcxeaalia,qu2eeftmagna,8daiiaparua,&haberfruaum,8Cquxdam D rcperitur,cuiusfruftuseftmagnus, ficutnabach,8<:qu$dam cuiuseftparuus,ficuc faba , nifi quia ipfc eft totundus . Virtus arboris prima; cft calida 8cTicca in ter* tiogradu,fed 8£caliditas ipfiusfrudus cftfecundiihoc, 8£ficciras eius cft in primo, Sed fauina,& eft illa qua? dicitur brachos,nd habet fruftum, 3C nos iam diximus de ca fupcnus.Scd xerbin eft illa,qua: nominatur padras,8£ habct frudum fimilem frn ftutcupreffi,mfiquiaeftminoreofatis,8<:eftexxerbinarborparua,fpinofa habens frudum fimilem frudm iuniperi,cuius magnitudo cft ficutgranum myrti fed eft ro mndum 8ifermodcipfouenictpofteaincapitulodeaikitran,Etuirtus xerbin cft £l ? a" m T tl ° 8* du - Et uirtus fcuftus ««* «ft teperata , a:qualis adeo, q uod pombtlecft quod comedatur,nifi quiafi quis comcderer ex eo multum , inducerer fodam &calefaceret corpus,8cmducerer mordicationem inftomacho fuo.Sed gar,&eftfpcciesparuaxerbin,memoratioeiusucnietinfra. Diofcoridcs . ) Arco* uas,& cftiumpcrus magna 8C parua,ambs calefaciunt, dc fubtiliant , Qc prouocam urtnarn,* quando f«t fumtgatto cum eis,expeiiit uenenofa reptiiia,8c habet frudS cmus qutdam reperttur 111 imagnttudine aueUan^&quidamm 1^*^^^^^/ ™ IT^ t0t T das & habet odorcm bonum,8c eft dulcis , habens in fc altquaiS « Zn T U u K f no ™ C eum arconas > & cakfacit P atu ™ . & ** ftipticu acbonus ftomacho,8^ quando fumitur ex eo in potu,confertdolori pedoris & ™l fiammattontbus,8c tornonibus,& expelliruenena,ac prouocat urinamTeft xcZ ueniensattrtttomneruorum^doloribusmatricis! ™nam,&eftcontieniens ftomachoacpedon.Q.uandofumiturinpotucumfale&aceto,laxatchimugrof^ fum,8£phlegmacictim,8£quando adminiftratur decodio eius cum melle, conferc dirTiculraci anhelitus,in qua oporcec homine erigi, 6c afmati , Sc expellit lumbricos longos,&: prouocat menftrua,& expellic fcetum , SC fecundinam , SC prouocat uri* nam,& q nando conficitur cum melle,& fit inde lohoc,cxcludit fciperh' uitaces a pe cTore,8£ quando fit emplaftrum ex eo cum aceto , refoluitapoftemata phlegmanca dumfuncnoua,8£refoluicfanguinem coagulacum,&>euellic hemorrhoidas quce funcinano,8iuerrucas.Etquandomifcecurcumfauich,&conficicurcumuino, SC apponitur calidum fupec fciaticam,confert ei , SC quando puluerizatur fuper cibos, 8C comeditur, confert obfcuritati tufus , 6>C quando cericur , SC contkicuc cum aceto, dC adminiftratur,delet uerrucas,& abfcindic fuperexcrelcentia mala. RufTus .) Non eft ex fpeciebus ongani , SC ipfe quidem curat obfcucicatcm uifus, 8C refoluic phlegma a corpore. D E C O L O Q_.V INTIDA- CCLXKlh K.Andel,ideft,coloquintida. Diofcorides.)Eftplantaqua?emiccicramos&fo lia excenfa fuper cerram,fimilia folijs 8C ramis cucumeris domeftici,ec habec fru dum rocundum,iimilem pile, mediocris magnitudmis, SC folia eius funt habentia incifuras,&amara,frudusuerocolligenduseft,quandocoloreiusmucatuiadcicri^ niracem. Galenus.)Saporeiuseftamarusforcicer,&quando fumitur,non facit operationem malam 3 nec periculoiam,quoniam uelociteregreditur,propcer uiicu* tem magnain quam habec in laxando. Et quando coloquintida eft recens, SC frica* tur cum ea fcia m qua eft dolor,confecciuuamentum magnum. Q.uod aucem de co £ loquincida adminiftratur,eft pulpa eius . Diofcorides.) Pulpa huius frudus quan doaccipiunturexeaquatiioconolofat,c^conficiuturcumhydromelle 3 aucmiicen^ tuccummirrha,8<:nicro,&mellecoclo,&fiuntindepillulie,laxatuentrem.Frudus ipfe ficut eft,quando deficcacur SC teritur,3£ ponitu t in cliftenbus,confertfciacica!,ec paralyfi,&:colica%laxateriimphlegma,&humorescrudos,acquando9fanguine 3 SC quando fit nafale cum ea,occidit fcetum , SC prouocat menftrua , SC quando lpla catiacuc,& exrrahunruc inceriora eius,deinde inuoluictic circa ipfam luctim , SC poni tutinipia acetum,3icalefitfuperignem,&fitcumillo aceto oris collutio, aufertdo lorem dentium. Er quado decoquicur in ea uinum quod dicicur melicracu, &aqua mellis,6iuinumquod dicituralkokeos,&bibiturexeo,laxachumores groiTos,8£ confertdolonbusinteftinorum,ueruntameneftmalumftomacho,&:fitfuppoi*ito rium cum pulpa eius,8£laxat uentrem,8£ accipirur frucTus ipfe dum color eius eft ui ridis,acipfeeftrecens,Siexrrahiturfuccuseius,8«:fricarurfuperfciacicam,cj<:eftiuua ttuusualde. Habix.)Coloquintidaeftmeloagreftis,qu.'equandofumirurinpo* tu,pnrgatphlegmagrofllim,qtiodaduenitiunduris,6dilludphlegmaquodemit- tit fumofitates ad capuc,& expellic humores qtii aggcegancuc in corpore ex melan* chotia, &alijs malis humoribus . Etoportet quod ille quicolligit coloquintidas, cotligat eas in fine fui anni,quando funt matura; , SC color earu incipit fieri citrinus, 8C non colligatur illa,quae eft uiridis , quando uidelicet incipit condeniari fua tofa, aut dum ipfa habet aliquid uiciditacis,quoniam modicu ex ipfa occidit , SC pcoprie illa qu;e repeiitur fola in arbore fua,occidit potantem fe fine dubio,quoniam quan do datur ex pulpa fua,facit tortiones fortes,8£ euomere fortitec,&: ert iaxatio eius fi* neiuuamento,&:inducittenafmonem,&:a!ixietatemanimi,&:coatcacionemanhe litus,&:ftequentiam eius,&fyncopim,8eTudorem fcigidum, SC forcatTis incerfkic, ficucdixi.Sedquandocolligicuc poftquam citcinatuc pomum eius , SC cft perfccTe maturum,& hoceft,quando aduenitfrigus ei , uidelicet, quando accendicuclam' pas,fcilicecinmenfeSeptembci,inptindpioautumni 3 confectpotanti 3 &:expeiIit. r r bumotcs tS3 C e O DE TEMPERAMENTIS I luimorc$qiiosuolamuspurgarc,5£noncftncccffe 9 quodmifccatarcamMcdicitt fllia. Sed eft ualde cauendum,ne detur in potu in tempore magni frigoris,uel mag m caloris,nam lfta ilint duo tempora,in quibus nos docuit Hippocrates, non debe re dare Medicinam laxatiua 3 in libro fuo Aphorifmorum, dixit enim, Non oportcc quod detut Medicina laxatiua,quando afcendit fcahari,8£ tn magna hyeme : 8£in* telligit in Iunio,& Inlio,6C Augufto,8£ per hycmem tioluit intelligi , in Nouembri, Decembri,8£ Ianuario.In iftis igitur duobus temporibus anni 3 no oportct quod d tiir Medicina laxatiua,8£ proprie acuta,fed folum duobus temporibus alrjs,uolo di Cere3inVere,&Autumno.Q.uandoigiturbibiturcoloquintidainhora magnicalo ris,nocet membris interioribus fortiter,8£ nocet etiam ftomacho , 8£ cxpellit fangui nem per ora uenarum,abradendo ea. Et quando datur in hora magni frigoris, fati<» gatpatientem fortiter,quia nattira non affentitei,quarefacit tortiones. Si igitur luetis coloqutntidam redificare,etmifccrecum ali)sMedicinis,purgaipfam primo n granisfuis,8£acorticeexteriori,adeo quod remaneatpulpafua pura, deinde terc ipfamcumgnmmiArabico,&:dragaganto,&amilo,cumomnibusiftis,uclcuuno ipfornm,S£ quandoaddis ei aliqua ex iftis Medicinis,pone de ea quantitatem ecjua lemei,fedfiuisadmifcereeiomnes,pone deunaquaqjMedicina rcqualiter,ita q» fummaqua?proueniet,fitffqualiscoloquintidxinp6dere,8<:hocquandofacisM dicinamlaxatiuam, ficut funt pilluhe . Verum qliando uis ipfam ponere in ieris , 8C Medicinis magnis,non oportet quod temperes eam cum aliqua Medicina alia, nifi cnm illis quae ingrediuntur in Medicina illa,nec cures multum reprimere acuitatem eius.Etquantitas qux datur ex ea,quando praeparatnr fecundum iftum modu cum Medicinis airjs,eft aduobus dauich u% ad unum kirat. Etfcias quod coloquinti da quando extrahitur a porno fuo,& permanet fic diu,eft minoris uirtutis ia laxan* do,8^minuituracuitascius.Etquandotcritur,8<:dimittitur fic tempore longo,fit adhucinhocminus,&:magisrcmiffauirtuseius,fed quando dimittitur in pomo fuo,nonrecipitimmutationem,nifiinlongotempore. , Etoportet quodnoncol hgatur coloqumtida exarbore,in qua ex una radice non cft ortum , nifi pomu illud folum,quoniam nutrimentum totius radicis uenitad illud pomum folum,et auget liieoiiirtutemmultamlaxandi.Talisigiturcoloquintidainterficitpropteracuitatc fuam nimiam,& fortitudinem,nam qui fumpferit ex ea duos dauich non rctincbi^ turfluxnseiusquouf^moriatur. Etfciasquod ego uidi inomnibtis hominibus qiHdeguntunernsmagn2frigiditatis,quodinpluribuseorumuincitfupernatu^ ram eorum cholera mgra,quap,ropter non poffuntin eis operari, nifi Medicina? for tes & acute,ficut eft coloquintida,& folia eius,proprie SC cfula,et mezerion,& dam difeni,&fiimliahorum.Scamoneauerononefteisncceflaria.Etoportetcauerene apponaturinaliquaMedicinaexcorticccoloquintid^neqjcxfeminibuscius^ ma cortex eft dutus & ficcus & adheret uillis ftomachi, 8C inteftinis, & punmt pun* ftione fort, & prohibet affellationes : fimiliter etiam facit cortex feminumjed femi ins ipfius oleum eftcahdum molhficatiuum.. Et Arabes quidem infundunt femina l fa 1 ,na ? ua Pl»«^donecrecedatamaritudo eorum,&ficcG.a.^.. iL t .^ c , & alio ahquo modo 8d prsbet eis nutrimentum , uerum quandocomeditur^e» ^±!T^!™^!± nicantur plante pelium i„ domo prima bal medunt eadecocla exeis nocum^ ' % **■* ( " Cm ° e 8 erere > & euomere,& conferr,& non aug or,or?«T,nT ^«'«^'"«'.'"««^«pponicoloquinridaindiftenaliquo ^°' "?"° dappOnat0 " ndec ? a,onedifte " s integrafinecon I ririone & ° e tuncconfertcoIice,&facitdefcend reffj* umores groffos,crudos,8£ ou a^o fc°//c?nn ni " X arb0 J erUa J D ° ftaUa ™~™ Ponfa «WSffiE E±222S£25?«*«M» rem P°" uideliceLuo dix.mus deberecol ligipomaip(a,6cficcenrarinumbra,don ris,Kficreponanrur,&q andofuerirneceffy,qVo'de^lbVa"uTd' «erq U odre m pe C etu tC uam«o J a«tgommiAtabico ) ao,dtasagan * diximusdeberecol remaneat in eis aliquid humidita* potu,opor lino iftoru, uetcum S I M P L I C I V M. 18 1 * * DelcumpludbusXicatdiximiisincolloquintidaipfa.Quandoigiturponuturaim " eis,exiftisfaciuntoperationemmirabileminexpellendo melancholiam,8tTquan* do admifcenturcumeisMedicinaeconaeniencesad hoc,ficucaloes,anii'um,& epi^ thymum,8£falindum, 8£fidanturin potu cum hiera picra,eritMedicinaiuuatiua 9 multum. Etego non uidialiquam exMedicinis laxatiuis magis conferentem in do loribusmeiancholicisquamfolia coloquintidas.Ecanciquiquidemdefecerunciii memoratione ipforum 3 8£om'iferunc ufum eorum. Etego rencaui , & dedi de cis in tnelancholia,8£alopicia,8£ tyria,& lepra, 8C inueni iuuamentum magnum, & for* caffis facient euomere illum qui fumpfetit ex eis, 8C nihilominus confert multum le profis,&faciuntconfifterea!gritudinemfuam,8idoioresfuos,8Cnonpermittunt augeri. Etfcis tu qt> ifta eft cura eorum, in quibus confirmatafueritargritudo , nama quibusmembraceciderunt,impoffibileeftcprenafcantureis,propterhancMedici^ iiammodoaliquo. Ecfciascpcoloquintida que oricurinrupibus8£locisaltis,que. non eft imbibita humiditate pluuix , eft fortioris 8C meltorts operationis quam illa qua:eftpropinquaaquis,&imbibiturexeis,8iquantitasqua!daturexcolloquin^ tida ilii qui eft fortis,eftpondus drach.femis,ufquead duosdauich,8£eft ope* tatio eiusconueniens hominibus qui funtdura;naturaeadlaxandum,ficutilliqui degunt tn regionibus frigidis,8£ qui utuntur in cibis eorum lade,8£ cafeo, 8£fimtli* bus,quia iftorum natura non mouetur , nifi per fortes Medicinas, 8C quando poni* tur inclifterrjSjlaxathumores crudos,8d melancholiam ,8£confert colice, quando # ponitur de ea in Medicinis,cum quibus cliftericantur a drachmis.4. uf<$ ad.>. 8£co* quitur,8£colacuraqua,8£ficclifterecumea. Etfciascpfoliacoioquintidae quando accipiunturexarborefua,8<:feruantur,quouf9annusunnspertrahfeatfiiperea,aut anni duo,aut tres,minuitur de uirtute eorum , 8C propter hoc neceffe eft cp Medicus ;augeatinpondereeoru,quandouolueritexipfisexhibere. Rafis.) Dixitmihiqui^ darnq» radixcoloquintidae eftmeliorMedicina qua^effepoflitpunduraefcorpio* D nis,8£Arabeshabentipfam procommuni8£ manifeftaMedicinaadhoc.Ecdixit " mihiArabsc^fcorpiopupugeratfiliumfuuminquatHorlociscorporiSj&deditfibi inpotudrachmaunamderadice coloquihcidae,8<:fedata funt ftatimomniaquae patiebatur. Chriftianus.) Quandotecicur8£ linitur fuper locumpunaura?,fedat dolorem eius , maxime radix coioquintida: mafculi, nam foemina eit mollis, alba, <3£eftdebiliorinhoc Abenmefuai.) Proprietascolloquincidxeft cp mundificat cerebrum ab humiditatibus malis,8c" expellitliumores crudos,fed ipfainducit pun ftiones 8£ tortiones,8<: tenafmonem in inteftinis,8<:uomicum,8<: reftificatio eius eft q admifceatur ei dtagagantum,8£ quidam admifcent eigummi Arabicum,fed dra gagantum eft melius eo,quia iuuatad laxandii,gummi ueto eft ftfpticum, &opor* tetquidemcf coloquintidanonceraturmultum,neadhereatinteftinis,8ihulcerec ea. Et melior coloquintida eft illa quae eft matura , citrina in co tticc fuo , & incetius alba,8: lenis. Et cauendum eft ab illa quae eft fola in fuo arbore , quia eft mortifcra. Et dofis coloquintidx eft a tribus kiratufq^ ad fex. Abugerig. ) Coloquinttda pur* eat choleramadmixtam humiditati uifcofae , non illam qua> eft admixta fangutnt, quemadmodum facit elleborus niger , 8C fcamonea , fed ipfa trahit a membris ner* uofis,8d ille cui conuenit potus coloq uintida? eft ille qui habet a?gt ttudinem tn capi te fuo\ autin uelaminecerebri , quod eft fimik cethi , aut in alio uelamine ptoptn* quo craneo, ficut eft,habens fco tOmiam,8t hemtctanea, 8C cephai ea, td eft, ouum, &foda 8C habens ftuporem,& paralyfim, 8C fpafmum,& humiduacem oculorum antiquam 8C ftrifluram anhelttus ab humoribus groflls,8<: dolores tun«fcurarum,et fciatica!abhumoribusgroflis,8£iEgritudinesrenum 8dueficar. Rafis.) Redifica* tio eius eft cum bdeilio. DE GRANO INDICO- CCLXXIIN HAbel,ideft,nil,&eftgranumIndicum. Ifaacebenamram.) Planta eius ^efi :te milts planta! icbleb , adherens arboribus duobus brachns , uel tnbus, 8: habet ramos fctolta utridia , 8C iu tadice cuiuftj folij eft flos coions putpuret , ^niil^P^ tSa DB TEMPERAMENTfS C mulis in figura fua , 8c quando cadit flos , dimitcicfemen in uaginis ,in quibus func rriagratiaminoragranisftaphifagria?lenia,m tribus parcibus diuifa,8£iftagrana funtid quod deea adminiftraturm Medicina. Aben mefuaL ) Proprietas eius eft iaxarephkgma,&mLmdificareipfum.Ecpraparacio eius eft quod benecerarur, mifceatur cum oleo amygdalarum dulcium . Et melius ex eo eft nouum, pondero fum,8«inonftipticuminfaporefuo»Etdofiseiuseftaquatuorkiratuf<3jadodo. Habix. ) Grauum nil,eft cartamum Indum, calidum eft Qt ficcum in primo gta* du,8£ habet hoc , quod quando mifcerur cumMedicinis;, facitmoram in inteftino duodeno,at9inilloquodfequituripfum,8ieftpropinquummeferaicis,&facitibi puudiones,8£ quando fumitur in potu folum,non laxat eadem die, nifi completis uiginciquatuor horis poft eius iunftionem , 8C quado admifcetur ei fcamonea, faeit * i pium deicendere, QL tunclaxat phlegma uifcofum, 8£operacio eius eft ecia in ed cendo choleram, 8£forcaflis acctducex potu eius iuuenibus ftipticitas in ore ftoma* chi,8£ tottiones magna?,8£fi nimis fumpferinc,faciet eos euomere,8£ forcaflis indu cic ceuafmouem.Ec dofis eius cumalijs Medicinis eft drach. femis, fed fimplex nuii quamuididari inpotu,niiiadimfcearureifcamonea, quiaiuuaripfumadexpelleti dum phlegma , QL choleram , quoniam ipfum expellit humores duorum diuerfo? rumcolorumperfeceflijmu D £ EBVLO ET SAMBVCO. CCLXXIIII- KAmeaftis & iaphadi funt dua? fpecies, quarum una dicitur in Graeco a&is,8£ in Latino fabuca , uoluit dicere fambucus. Et fecunda nominatur in Greco kame* atfis,ec eft eius intentio terrena uel infima adis,8£ tn Latino dicitur aboias,uoluit di cete ebulus , 8t eft arbor ebuli. Diofcorides. ) lfta planta eft habens duas fpecies, ima eatum affimilatur arboribus , habens ramosfimiles cannis rocundos ^ quarum coloreftadalbedinemcendens,&fundongi,&funtineisfoliaquacuoraucquin9 p fortita fuper ramos quosliber, & funtfimilia folijs nucis, minora tamen eis,haben tiagrauem odorem,&infummitatibus ramorumfunccoronae, in quibusfuncflo* resalbi,8cgranafimiliagranislentifci,ueigi:antsuiridibus,quorumcoLordeclinat adpurpureitatemcumnigrediue,8:funtuelutinracemis,&habentmuitamhumi ditacem,habencem odorem uini , 8£ ifta dicitur aftis » Alia uero fpecies qme dicicut kameadis,eft minor prima, habetramos magis herbae pertinentes quadratos,8£ in qutbus funt multi nodi,& foliainuicem diftacia in fingulis nodis 3 fimilia folijs amy gdaixinfummitatibnsfLiis,nifiquiahabentuenas,8<:funtlongioraeis,habentia grauem odorem,& in fummitatibus ramorum funtcapitella,feu coroiiie fimiles co romsiupradiclxfpeciei^femen^flosfimiliter^habetradicemlongam^roai rudmem digiti habentem. Galenus. ) Virtus eius prima dcficcar,8cTecunda incar* nat,8drefoluit,relolutionetemperata. Diofcotides. ) Virtuskameadisfimplexeft ltipcica,qua> quando fumicur., laxat humiditates aquofas , fed ipfa eft mala ftoma* cho,&tohaeiusquandocoquunturinaqua,&comedunturficucaliaholera,laxac Phlegma,fimiliter&:fummitatesramulorumipfiuselixata?&comeft^faciunt,ra^ dix uero eius quado coquitur in uino,& datur in cibo hydropicis,miro modo cow tert,& quando fumitur in po tu de ipfa,uel ponitur fu per locu morfus, confert mor* iuityn8Cquandodecoquiturinaqua,&fitencatifma,inquofifedeatmUlier,moi liriCacauriCienim^rriric ^Jilirnnri^.'..»..: or _?-. j n. • . . eius cdurtciem macncis , SL dilatat orificium eius ,8£coaptacomnes deuaftationes cx quando eius femen fumitur in potu,facit hoc , & quando fit linimenm cum l a ° l ^ den «8fatcapiilos, foliauero eius recentia quando mifcenturcumfauich hordei,8i fit inde emplaftrum , fedat apoftemata calida , & eft bonum combuftio* nibus igms,8<: morfui _canis,& congiutmat fiftulas , & hulcera concaua , 6C quando ftt emplaftrum cum eis,&fepo hircino, conferc podagrs, 6C quando fi in decodi* pneeorumfemoexpe^^ lia 7 &exprimimrfuccuseorum,&diftillacurd aufercfibilum,8i nicum,& occdic uermes qui funt in eis , & quando linicur cum eo cepido, prohibet fcabiem, & pruncum, ^quando fumirur de eo in potu , «mfcrt moifibusSno' ■ • I h lormn S I H P L I C I V M- ,si A foram^iiifroUiitfangiuncmj&lacquando coagulaturiin ftomacho, 8i occidit fanguifugas qua: adha;rentingutturc,&conferttuflriantiqua?, uerum multipUcat nouam^confertcoartationianheUtus.quaECOgithominemftarceredunijqiian^ dobibiturcalefaclus^accipitur^fitgargarifmacumeo^confertcatarrodefceii denti ad fauces,8£ fquinantias,8£ augmento uuula? , 8C quando fit collutio oris cum eo,fedat dolorem dentium,8£ quando accipiuntur fummitates ebuli, dum funt te* nerae,cum folrjs fuis,8£ teruntur , 8C datur exfucco earum cum uino in potu, confett lapidi renum,8£ quando radix eius decoquitur in aqua,donecremaneat tertia pars eius , 8C datur in potu decoftio eius, habcnti duriciem fplenis , affert iuuamentum magnum,amba;ittaefpeciesuniusfuntuirtutis,&habentuiLtutemdeficcatiuam382 . . * glutinatiuam,8£ refolutiuam temperate DEHARMEL. CCLXXV- HArmel,ideft,pigamus. Diofcorides. ) Nominaturmoly,&'nominanteam mulflrutamfilueftrem,8£eftplanta quasegreditur ex una radicecummultis camulis , 8C habet folia longiora folrjs rutasalterius , 8C molliora , habentiagrauem odorem, 8C habet florem album , 8C capitella maiora fans quam capitella rutac do* meftica?, diuifa tribus diuifionibus , in quibus eft femen , cuius color eft ad rubedi* nem dccliuis , habens tres angulos,amarum , 8C eft id,quod de ipfa planta uenit in ufumMedicina!,&ipfummaturatur,&colligiturinautumno, Galenus.) Virtus eius prima eft calida in tertio gradu,fecunda incidit , 8C tertia incidit humores grofe fos,8£ expellit eos per urinam. Diofcorides. ) Quando conficitur cum mellc, 8C ui iio,8£ fellegalli,& croco,8£ fucco fceniculi, confert debilitati uifus. Species ifta rocac nocatur a quibufdam moly,&: in Syria nominatur uafac,8£ ortus eius eft plurimum ' interrapingui,bona,8£culta,8£humeftislocis. .Albafari.) Harmeleftcalidum, fubtile,incidit chimos groiTos,uifcofos,& expellit eos per urinam.Sed nos in hofpi B Srali infirmorum utimur eo,ad expellendam melancholia, 8C phlegma, per fluxuni uentris,8£ipfum exiftit fuptaomne Medicamentuminepilepfta. Abugerig.) Fa* cit euomere,8£ inebriat potatem fe,ficut incbriat uinum , crgo 8C per iftam uirtu tem confert patientibus amorem qui dicitur eroticus,nam facit eos dormire.Dixit enim mihi quidam experimentator,quod fumebat de eo in potu ab drach. femis,ufqj ad drachmam unam,& faciebat eum dormire. Habix. ) Harmel facit euomere,& in* ebriatficut uinum,uel prope id, 8C modus prarparationis eius ad prouocandum uo tnitum , eft quod accipiantur exgranis eius quindecim , 8C abluantur in aqua dulci pluries ,' poftea deficcentur 8C terantur in mortario , 8C cribrentur cum cribro fpiiTo, deindeproijciantur fuper ipfumexaquafluenti uncia?quatuor,8£mifceaturbene in mortario cum ligno aliquo,8£coletur per pannum fpiiTum, deinde proijciantur fuper illam colaturam unciar quatuor mellis , 8C uncix duar olei fifamini, 8£admi* niftretur,facit enim euomcre fortiter. Ignotus. ) Harmel eft bonum melanchoh* cis, 8C purificatfanguinem. D E PEVCEDANO- CCLXXVf. HArbatum,id eft, peucedanum. Diofcorides. ) Eft planta habens ftipitcm fub tilem fimilem plarita:marathri\&habetuelutcapillos adherentes propcradi cem,& habet florcm citrinum,8£ radix eius eft nigra,grauis odoris,groffa,plena hu miditate,& iiafcitur in montibus,& iti umbrofis locis,& in locis obumbratis ab ar* boribus, &radix quidem eius fcinditur cum cultello ,dum eft recens , 8C extrahitur liumiditasqua:eftinea,&poniturinumbra,quiauirtuseiusdebilitareturafole,Si quando coiligitur humiditas illa, acciditillis quieam colliguntfoda,&obfcuntas uifus , nifi ponant in naribus fuis oleum rofaceum , &fundant etiam ex eo fuper ca* putfuum,quandoergo extrafta fuerit humiditasaradiceipfa,nonremanetinea aliquod iuuamentum,extrahitur etiam humiditas ex ftipite eius,ficut extrahitur iuc cus radicis mandragorx , fcd uittus cius eft debiiior uirtuce humiditans qax - q . hitur ij* DETEMPERAMENTIS C hicur ex radice,nam uircns eius uelocicer refoluicur. Repericur autem aliquado gum moficas adhecens radici,fimilis olibano , fupradiftis melior , 8C melior ex ifto fucco huiusplanta^eihlle 3 quidefercurexterraquedicicurSardinia,&:excerraquedicitut Samnrachi,&: eft grauis odoris , 8cin colore fuo eft rubedo , 8C mordicatlinguam, quando gurtatur,&: melior radix eft noua,no corrofa,dura,puri odoris. Galenus,) Plurimu m quod adminiftracur de hac planca eft radix eius , proprie eciam admini* ftracurfimihcer lac Sifuccus eius,& omnium nircus eft una, nifi quia lac eft forcioris uirtucis,<3c hoc quod uirtus eius pnma calefacit fortiter, 8C fecunda uirtus eft qua? re* foluiCj8cfubc.liac,3£incidic,&cercia uirtus eft quaecofercsgricudinibus neruorunij 8C «egritudimbus q ax accidunt petfori,& pulmoni, ab humoribus groflis,uifcofis, quando fumuncur m pocu cum uino,& fit fumigiumcumeo, &odoratuelatcrahit ajger tumum etus,& facic idem , 8C quado ponicur ex eo in corrofionibus dencium, fedac dolocem eorum ftacim , 8C curat duriciem fplenis. Radicis uero calefadio eft mtnor,fed deficcacio eius eft forcis , ipfa nan$ calefacic in principio tercij gradus, 8C uirtiiseius fecundacft,qu*abftergit,&incarnat,8aerciaeftcalis qp poteftadmini* ftrari in omnibus fupradidis,&: quando ponitur ex eafnper os,cuius corticem uolu mus expeltere, expelliteum cito , &incarnacipfum , 8C confert multum hulceribus fraudulentismalis,quandodeficcatur,&teritur,&pulueri.caturfuperea,eocjmuii. dincac ea,& replec carnem , 8C confolidac. Diofcorides. ) Lachryma huius , quan- domifcecurcuoleorofaceo,conferclychargi^,&karabico,&opilacionicerebri,& fcocomia?,&: epilepu>,& foda anciq ue,& paralyfi,& fpafmo , qui facic declinare at pucad pofteriora,SMiminucionifenfus,&mocus membrorum,&fciacic£e.Ecuni* " uerlahcer quando fic linicio cum eo,& oleo, 8C aceco , confert omntbus ajgricudini* bus neruorum,& ipfa odoratur in fuffocatione matricis, 8C m fubech, 8C quando fit fumigatio cum ea,expellic uenenofa ex domibus,& quando mifcetur cum oleo ro* p ce ° 5 5cdiftillaturinaurem,confertdolorieius,&quandoponiturincorrofioni# v bus dentium,confert doloribus eorum,& datur in ouo forbili,& confert tuffi,&: eft conueniens afmati,& tortionibus uentris,& inflationi eius,& lenit uentrem,ienici* one pauca,& conferc muamencu magnum difficultaci parcus, 8C excenuac fplenem &confeccdoloriftomachi,&quandofumicurinpocu,confertdoloribusuelica?5c; renum,&: dilatac orificiii marricis.Radix uero ipfius confertad omnia,ad q ^ w „- fert humiditas ipfa,feu lachryma, utdelicecUecoaio eius,nifi quia exiftitdebilioris operationis quam lachryma nam decoftio eius quando ficfeflio in ea,conferr argri* tudinibusmacricis&quandoradixipfaficcacur,&tericurforcicer,&puluericatu in hulcenbus mu ndificat ea a fordibus , 8C excrahic corcices offiiim , 8C fquamas feq fragmenca«pforum,&incarnac,8<:confolidacanciquahulcera,&ipfain^edicu'riii unguencis , 8C ca.rons ealefadhuis , & lachryma quidem ems diffbluicur fum an Z D E CrHINO. CCLXX^n. tVoPrio en ',lf T i am r " e °aS"t fa P oris • & eft P ro P rie carmfnum , X eiu S maeU ad minilf/" eo ^ omeftlcu r m » « a 8"»e , domefticum uero eft illud , quod d & carT£ S ' max,melemen ' f ' c ««d m in-ftratur femen anifi , « euifti. dafftu^uSd 'T|- Et0 ' ttUS e ' US P rimae ft«"''dam rerriogradJ.acfecun, «nfla ,Wc H C,d ^ &teraa P rouocatunnam »8cexpelliruenrofitat eS ,8Caufer C - tcmpetato S I M P L I C I V M 1*5 A temperato cum aqua afmaticis,8- confert,8c" datur in potu cu m uino ad morfus ue* rt^noforum,6i confert apoftematibus teiticulorum , quando admifcetur cum oleo 6-farma fabarum,8- paffulis , 8C aeroto, 8C fuperpomtut , & q uando mifcetur cum aceto,abfcmditmcnftrua,&curfumhumiditatumatricis,&:abfcinditfluxumfan^ gui"isnarium,tritumcumaceto,&:quandoliniturcumeocorpus,autfumitutde eo nimis in potu , facit croceum colorem cutis , 8C ipfum confert dolon ueftc:e 3 pro* pter fuam cah"ditatem,& confertlapidi renum 8C ueftoe. Sed cyminum agrefte nafcitur multum in terra qu# dicitur Calcedonia , 8C eft in regione Hifpani„,8£ eft planta,cuius altitudo eft circa palmum unum uel amplius, &(uperuirgamipfiusfuntquatuorautquin^foliafubtiliffima,incifaficutfoliafu^ niiterrie,&infummitateeiusfuntcapitellaparua,quin9autfexrotuda,6<:mollia, in quibus eft femen,&circa ipfum femen funtgranula , ficutgrana ficuum , uel ficut furfur,&:ipfumfemeneftacutiorisfaporisquamcyminumdomefticum.Ortusue^ toipfius eftinlocis humidismaxime,femenautem huius quado bibiturcumaqua, confert tortionibus, 8C inflationibus , 8C quando bibitur cum aceto , confert fingul? tui,8, quando bibitur cum uino, conuenit uenenis fumptis,& uenenis animalium, &humiditatibus ftomachi,& quando mafticatur,& mifcetur cum eo mel,& paffu la?,aufert liuorem qui fit ex fanguine mortuo,fub oculo,aut alibi, 8C q uando fit em* plaftrum cum eo,& his qu_ diximus, eft conueniens apoftematibus calidis ueficar. Eft Stalia fpecies cymini agreftis, fimilis domeftico,8- egreditur a lateribus eius ua^ gina fimilis cornu alta,in q ua eft femen fimile nigelle, cuius femen quaudo fumitut inpotu,confertmorfibusuenenofis,&affertiuuamentummagnumpatietibusdi^ ftillationem utinx , 8C lapidem , 8C dolorem ueficae , 8C educit fanguinem coagula* tumcumurina,maximefifumaturcumdecoftionefeminisaprj. _\ben mefuai.) Cyminum domefticum,quando fit nafale cum eo,8£ oleo ueteri,aufettfuperfluum fiuxumfanguinis. DECVBEBIS- CCLXXVIH- .f~* Vbebe. Diofcorides. ) Eft myrta agtia,8£ eft myrtus filueftris,eft plata habens folia fimilia folrjs myrti domeftica_,nifi quia funt latiora eis , 8C fummitates eo* tumfuntacutxficutfummitaslancea!,&habetfruftumrotundualiquantulumde pteffum,Silatuminterfoliaeiusrepertum,quiquandomaturauerit,uergitadrube dincm 8C intra ipfum eft granum triangulatu,& habet ramulos fimiles ramis plan^ tx di&c laros,egredientesabunaradice,difficilefrangibiies,longoscircabracnium unum , plenos folijs , radix eius eft fimilis radici planta? qu„ dicitur agreftis , id eft, ramen , quae quando teritur , eft pontica , (apor eius declinans ad amaritudinem, cortexeius declinatadrubore,foliahuius plant_,&fru„useius quandofumun* turin potu cumuino,prouocanturinam,8_menftrua,&franguntlapidem uefica?, &curantiftericiam,6Cdiftillationemurina?,&doloremcapitis,nafciturinlocisaf* peris,8_ altis montibus,8- quando coquitur radix huius plant_,8£ bibitur deco&io eius cum uino,facit operationem foliotum,8- frudus cius, 8C ramuli eius comeduti tur ficut fparagi,dum funt recentes,8_ eft in fapore ipforum amaritudo, qu_ prouo cat urinam. Galenus. ) Eft Medicina fimilis fu.in fapore fuo,8_ uirtute,nifi quia eft fubtilior multum, Et proptcr hanc cauffam fitaperitiua Opilationu quae funtin cot* pote toto,& prouocat urinam,& mundificat renes a lapide, qui gencratur in eis. Paulus. ) Eft bonagutturi,8-ftringituentrem.Ego poftquamaggregauiinterfer* tnonem Diofcoridis 8C Galeni , fupra omnem herbam , inueni quod Galenus non memorauit myrtum agreftem , 8C Diofcorides non memorauit cubebas . Et uidi <$ defctiptio Galeni fuper cubebas,eft defcriptio Diofcoridis fuper myrtum agteftem» D E C A R V I. CCLXXIX, G-Aruia,id eft,carur. Galenus.) In faporeeius eft acuitas tcmperata.Et uirtus eius primaeftuirtusquxcalefadt,Kdcficcat in tertiogradu,&fecunda uirtuseft _ • *_*______ * _ • _ « • {•• ___#*« _^ C _.--. ____r__i •__*_•_ ItTT qujtincidit&fi cnam omnes eius parccs *ubtiliat,8_ tertia cxpellit uentofitates , non folum femen eius,uetum iuspartcs. Diofcoudes. ) Huiusfemenprouocaturinam 7 &:nabet I prouocat urtnam , o_ •**"— q j bonun? iS6 > D 6 T E » P E R A M E N T I S C bonum odorem,& calefacit,& eft bonum ftomacho, & facit digeri cibum,& irigr e dirutiiiconfedionibusMe % cis humidts,&eftmaius apio domeftico,fed uittus eius eftficutuitcus illius. Eteftahafpecies api),qu*dicituffalis,&apiumOfientale. Diofcorides. ) Eft „ maius apio domeftico , 8C color eius uergitmagis ad albedinem , 8C habecuitgam D concauam&longam,inquafuncueluclicera?,&folialariorafolijsdomeftici-wm uind.tate dechnante ad rubedinem,&:haber comas fimiles comis herb* qu* dici* turhmanons,&habecmultacapitella,aquibusegrediturflos8dfemen,cuiuscoidc eft ntger,longum,& acuti fapons,# odoriferum , & habet tadicem albam 8Codo* ti eram,quando guftatur,non groffam , nafcicur in locis umbrofis , 8C humidiwfta plantaadmimftraturinc^^ tadix eius comeditur,* coquuncur folia eius,& fummitatesramoru, &comedun* mr,& fortams coquuncur cum pifcibus , 8C comeduncur , 8C condiuncur cruda I fale ,&adminiftranrurfkutoleraalia. Galenus.) Speciesquxdicitiiraaafehnmi? * alia fpec.es qus dicitur hypofelinum, funt fimileLpio SSmSS^ quia illud quod dicicur acrafelinum,eft debilius eo , comparacum ad mud quod di do bibiturcum oximelle,a«ccum uino,prouocac urinam & Lnftm ^ „.?^ J fum.curperos,uelfitinunaiocumeo,calefacitinfnSos^^^ «nnce , radix eius fimiliter facit hoc , i^^S^i^^^^ confert pundurs fcorpionis,& morfui canis , 8C ^nX^^^^^ tatommaqua&dacurinpotu,confertreten c io2iurinrE m# nafcicurm locis monn o & laoidofi ^, ^T*' f ' mil,S O*****»!* I \ Diofcoridea 51HPLICIVM iS? A Diofcorides.)Virtas feminis & radicis eius eft calida,quar quando bibuntutctim mno,ptouocant urinam 3£ menftrua,8£ ingrediuntur m confeftionibus Medicina rum calefacientium,8<- aliarum compofitarum,& non o portet q putetur,q uamuis npminetur oreofelinum,quod no nafcttur nifi in montibus, fimihter & illud quod dicitur petrofelinum,cum nominetur hoc nomine, 116 oportet quod putetur quod fconnafcaturntfiinpetris. Sediftudquoddtctturpetrofeltnum. Dioicorides . ) Petrofcltnum nafcitur in locis petrofis altis,8£ rupibus, & haber fe men minutumfimile ameos,nifi quia habet meliorem odorem, SC acutiorem fapo tem,8£ eft aromaticum aliquantulum. Ga'lenus.)Melius quod eft in eo,eft femen eius, propriefapor eius eft acutus^amarus. Et uirtus eius prima,cft calida 5c" deficca* fciua in tertto gradu . Secunda incidit » Et terria cft tiirtus , qua. prouocat menftrua 8£ «rinam,6irefoluitinflationes,& expellit eas.Et tota planta eius cum fuis folijs 8£ ra gnulis eft fimilis in uirtute feminiiniii quia uirtus eorum eft minor uirtute feminis. Diofcorides. ) Prouocat urinam } &menftrua,8£eftconuentensinflationibusfto machi,8£ inteftini,quod dicitur colon,8£ tortionibusjquado fumitur tn potu , pro* f)ter calefadionem 8£ deficcationem fuam multam,eteft conueiliens dolori lateris, '&renum,&aeftca?,c^ingrediturinMedicinisquffiuntadurinam prouocandam^ SC alijs confeclionibus. Tertia uero fpecies eius dicitur feniruion , 8t habet uir^ gamfimilem uirg? aprj cum ramulis mulris,&folta latiora folrj s ap ij, $£ quod ex ft> lrjsdeclinatuerfusterram,cotHiertituradexteriora,6do temcumacuitate.Etfaporeorumeftficutfaporalteriusfpccieij&fuperfummitates tamulorumeiuseftcoronafimiliscoronxanetij&habetfemen rotundumiimile feminicauliumjnigricoloriSjacutifaporiSj&odoreiuseftficutodormyrrhar^ra^ dix eius eft mollis,leuis,habens multam hnmiditatem,puticens linguam, acuti fa^ , _• ori _.: _ J •_ ; ^ ii :-^„. , ..^_„J n < • » • t •• i • - i potis,& boni odoris,cuius cortex eft niger,interius uero eft uirtdis,ad albedinc uer a gens,&nafriturinlocisperrofis. GalenusOHaecplanta eftmediainterplantam ® ^pij domeftici,6i_ plantam api) montani,namuirtuseiuseftfortioruirtute aprjdo^ meftici,8£debilior uirtute apij montani. Et uirtus eius prima eftcalida 8£ deficcati* toa in tertio gradu. Et fecuda diffoluit SC incidit. Et terria prouocat menftrua, &i uri* fiam,8£incarnatuulnera,8£refoluitduricies. Diofcorides.)Virtustadiciseius,8£ ftimmitatum,6dfeminis,&Iflorum,cftcalefadiua . Etconficiuntur fbliaeiuscumfa lc,6icomeduntur,&:ftringuntuentrem,&quandobibiturradixeius,eftconuenies morObus tienenoforum,& fedat tuffim,& curat afmaticos,8i ftranguriam, & fran^ git lapidem,6£ hydropifim,8£ quando fit emplaftrum cum eo.refoluit apoftemata phlegmaticarecentia,8£apoftematacalida&dura,& conuenit curx exiturarum» Etquandofitnafalecumeo,expellitfcctum,etfemeneiuseftconueniens dolotire* iium,8£ fplenis,8£ uefica.,8^ expellit fecundinam,8£ prouocat menftrua,& quando fumiturinpotu,eftbonumfctatica!,etfedattumoresftomachi,8<_prouocatfudore 3 &auferteruftuationes,8Cbibitur proprieinhydropifi,8ifebribus periodicis. 1 •' Galenusinlibrodedieta.) Apium domefticum cft magis conferens ftomacho alijs fpectebus,8£ magis fibi deledabile-, 6£in famarinton eft aromaticinitas , & eft meliusdomeftico,8£leuiusfatis,&magisprouocatiuum urina* 8£menftruorum. - Conftantinus in libro de agricultura . ) Apium excitat libidinem in uiris 8<- mult* «ribus,8Cpropterhanccauffam prohibetur htitricibus ladanribus pueros,quiainci tat eis libidinem,et abfcindit lac earum , et ipfum fadt odorcm orts bonum , ct pro* pter hoc fumunt ex co in cibo habentes foctorem oris,quando uolunt loqui coram principibus. Achimebenunaim.)IngeniofiMedicorumponuntapiumtnfecun do gradu caltditatis etficcitatis. Hutiaim in libro de tyriaca . ) Proprietas feminis apij montani eft,quod laxat Uentretri iti colica. Abugerig . ) Aperit etconfertoj>r> lationibus epatis , ct aperit uias aqua: citrince . Sed fi bibitur fubftanria eius Ctacde^ codio , facit mot am iri ftomacho ,et tiimius ufus eius prouocat uonntum. ' Abcn mcfuai . ) Confcrt inflationibus ftomachi,ct aqua ciusfacit nauleam, etr*« dix cius c: : q 1 > ,88 DETEMPERAMENTIS C dix eius eft fortior femine , et femen fortius folrjs , et ipfum ell malum epiientlciSt Mefehah . ) Radices omnium conferuntftomacho. DE CAPPARO VEL CAPPARIS* CCLXXXI. Apar,id eft,capparus. Diofcorides.) Eft plantafpinofa,quaeextcnditurcircula riter fuper faciem terra?,cuius fpingfunt reuoluta? uerfus fe,ficut fpinae rubi,et ha bet folia fimilia folijs citonr) in figura fua,et frudum fimilem oliuae,qui ft aperitur in arborefua,emittit florem album,fed fi ceciderit ex arborefua ficut eft,inuenitur clau fus,ad lohgitudinem decliuis,et tunc fi aperitur , inueniuntur in eo femina minuta, fimiliagranuhsbalauftia?,colorisrubeiuerfuspurpureum,etradiceseiusfuntma* gn*,plures,et lignofar,nafcitur in locis ficcis,et prope muros. Galenus. ) In corticc radicis eius uincit fapor amarus,deinde ftipticus. Et uirtus eius prima calefacit et de ficcat. Etfecunda eft qua* abftergit, et mundificat, incidit,etaperitfuaamaritudine, 8C refoluit fuaacuitate,&: aggtegat&reftringit fua ftipticitate. Ettertia eft uirtus,que, confertfpieni,pLilmoni,aliaMedicinaquandoapponiturexteriusinemplaftris,& quando fumitur interius cum aceto & melle, poftquamdeficcatur8iteritur,6^hoc quiaincidithumoresuifcofos,groffos,quandobibiturinhuncmodum,incifionc mamfefta,&: expellit eos per urinam,& per feceffum,& expellit per feceffum egefti* ones fanguineas,&ficcurat egritudines fplenis,&:alleuiaripfum, & fimiliter hoc fa cirindolorefcia?,6£cumroto hoc prouocatmenftrua,&facitdefcendere phlegma plurimum,quando fitcum eo gargarifma,aut quando mafticatur , &confert attri* «onineruorum,&lacertorum,&:quandoponiturfuperhulcerafraudulenta,affert iuuamcntum magnum , quando abftergit ea,& deficcat,abfterfione , & deficcario* ne forti,& fic confert dolori dentium,quando adminiftratur, aliquado coflus cum umo,aiiquandocumaceto,aliquandofolusmafticatur,&abftergitmorpheam,& D quando linitur fuper eamcumaceto,&refoluit fcrophulas,&apoftemata dura, quando admifcetur cum confeftionibus ad hoc. Sed fruclus huius plant* uirtus eftficut uirtus corticis radi«s,nifiquiaeft debilior cortice. Et ego quidem refolui du nciem fcrophularum aliquando inpaucisdiebus,cumfolrjscapparisfolis 6Zali* quando admifcetur cum folrjs aliqua ex Medicinis , qua: poffunt frangere uirtutem eorum.Et poftquam folta faciunt hoc , non eft mirum , fi fuccus eorum occidit uer* in partibus noftns,cahditate multa , & propter hoc exiftit in eis de umute aduftiua £2 n0 "r ca ^ E ^; x, » n H bf0 de dbis ^ uod fruausei„seftfalfus,quando comed.tur,ab%quodabluatur,^^ &excitatappetitumc,bi,&abfter g itquodeftinftoLchoexS^^^ oT r r i rc ^^'^^^""""^^«^Etfummitatesipfius&pendiculi «ir?, k t S ' } Summ,Mtc j e,US & frudus P^P^tantur cum faie,& admimftran «r in ctbts , & quando comeduntur , laxant ucntrem , & nocent ftomacho & fari* ZfZiuT^ C ° medu " tur C0 *> fuu < ■*** LpoSSStoSS^fato du r a LS ™ q ° fUm r ltUI 2" P ° tU de rad,ce ^au t de femine,pon* S^t^uSmTf 1 ^ 9 ^ tn8inta dieS ' Cum ■***#* duriciem Dtouocntmfnfl-,.^T-I 1 i ,CE '«P«atyfi.,6<: attrmouibus netuotum & qui quando teritut &p^uerhZt ^„f/T me,,S ad e 8 t,tud, «« *>* diximos, lorem SIMPLICI VM 199 ^ lorem in dentefuo,momotderitradiccm eius cu dente dolence, fedacur dolor cius ScTi teritur bene,8£ mifcetut cum aceco,8£linicur fuper morpheam albam, abftergit eam. Et quando teruntur folia QC radices eius,& ftcinde emplaftrum fuper fcrophn. Ias,& apoftemata dura,refoluit ea.Et quando teruntur,& expnmitur fuccus , Sc di* ftillatur in aurem,occidit uermes qui funt in ea , Et quando radix eius coquirur cum aceco,aut cum oximelle,8c" bibitur decodio eius,aut teritur ficca , 8C fumitur m potu puluis eius,laxat humores phlegmaticos crudos,&uifcofos,non foluperfeceflum, uerum etiam per urinam,8c"educitmultociensegeftioncm fanguinolentam , ucdi' ximus,8£ fic fedat dolorem fciaticum,& extenuat fplenem . Cappari autem qui na* fcuntur in paludibus,8£ in terris Lochia?,in locis ubi habirancgences , qua? dicuntur £arbari,inflant inflatione forti » Etilli qui nafcuntur in terra , qux dicitur Aquileia, commouent uomitum.Ec illi qui nafcuntur in maritimis Cuzum,8£ qui funt ex tcr' faLinia,funtacutimultum,&hulcerantos,\ben mefuai . ) Jlliqui condiuntur cum fale,faciut iftas operationes fupradiclas,nifi quia funt mali ftomacho , malicia camen pauca. Sed illi qui condiuntur cum aceto,fornficant ftomachum,8£ prouo^ cantappetitum,quoniam acetum prohibet nocumentum eorum a ftomacho. Rafis. ) .Attulit mihi quidam amicus meus confedionem quandam capparorum recentium,8£ cum comediflem ex eis,induxerunt mihi tenafmonem,etconfueui fc cere cliftere ad fciaticam,cum fucco capparorum,8c" iuuat multum» D E M Y R K H A. CCLXXXil- T Er uel mura,id eft,myrrha. Diofcondes . ) Eftgummiarboris,qu*nafcicur in J^terris Arabu,fimilis arbori,qua? dicitur in Gra*co fpina Babylonica . Fiunt tiaiKg fciffura!inlignoarboris,&:indeegrediturgummiquodemanatcadensfuperfefto* cia qua» fternuntur fub arbore,8£ q ua?dam pars eius coagulatur fuper ftipitcm, 8C eft de ipfa res qux dicitur bathnafas,& eft groffa,a qua egreditur miha,id eft , ftorax li^ g quida,q uando exprimitur,et dicicur mirnaftaten,8t eft de ea que dicitur ai:en,ct eft pinguis mulcnm,8<: arbor eius eft in terra , qua? dicitur Parthemia , 8C eft pinguis,8: quandoexprimiturfuccus,egredituruelutftoraxmultum.Etmeliormyrrhaeftilla qax dicitur carhalud,8£ tanchi,& nominatur hoc nomine,eo quod defertur ex ter risquxficdicuntur.Etcoloreiuseftaduiriditatemtendens,pungenslinguam,clais ri coloris.Et ex ea eft qua: dicitur liti,8£ eft litraglutichi,8c" eft mollis ta&u ficut bdel* lium,& in odorefuo eft pinguedo,8£arbor eius eft in locis foli expofitis. Et ex ea eft quaedicitur poaclis,8£eftafpera mulcum,mgra,8c"apparecin ea ueftigium ignis . Et deterior eftilla qua? dicitur argafmi,s.Ecquandoce^ netur in ore,meliorat odorem oris,8£ipfa admifcetur cum aneto recenti, 8£linirur cum ea>ualecad fcccorem affellarum.Er fic cum ea,8c*acero,8c' oleo , collutio oris,re ftnngicdentes,8£gingiuam,8c"quando ponicurin hulceribus capicis,confolidac, ec incainacea.Ecquaitdo coquiturcumcarneanimalis, quod eftin conchulamarinai curatdoloremaurium,&ueftitcarneoffadenudata.Etquandomifceturcumopip 6^caftoreo,3ememithe,curatfaniemaurium,8iincarnatoffadenudata,&apofte^ mata calida qux fiunc in eis,8c* adminiftracur cum caflia lignea , : SC melle, liniendo uetrucas,&conferc,8<: fic linicio cum ea diffoluca in aceco,ec abftergic impeciginem, &L qiiando admifcetur cum laudano , 6C uino , 8C oleo myrcino, retiner capillos ca* dentes,8f:lininnturnarescUmealiniendocumpluma,8iaufert cararrum anriqui c^ipfareplethulceraoculi,&abftergitalbuginemipfius,&confercobfcuricatiuifus 8^afperitatipalpebrarum,8^colligiturfumuseiusficutfumusolibam,8deftiuuat^ uusadomnia,adqua:iuuacmyrrha. Galenusquandorememorauicaquampifci umfalforum,dixitoauodipfaconfertexiturisputridis,ficucconfercmyrrha.Ecdi xicin Hbro deMedicmisconcra uenena,#Medicinas morciferas, quod exmyrrha eft qua?dam,quae eftadmixca cum lade cuiufdam arboris,qu« dicicur fucaffis,8c" eft arbor morcifera,quare fic hsc myrrha,fi fumacur per os, incerficiens , uerum ipfa eft iiurabihs in collyrijs,nam ipfa refoiuic humorem , qui eftin oculo , fine mordicari* .one,8cforcaffisaufercmfuiprincipio,dumeftfubcilis. AbugerigoMyrrhaconfert adaquamcicrinam,quandofumicurexeainpocu,aucficemplaftrumcumeafuper uentrem.ErquandoficcapucpUrgiumcumunodauichexea,mundificaccerebriL 8c au fert ab eo uentoficaces groffas. Damafcenus . ) Incoriargingiuam , & confir* macdences. Mefarugie.)Eftbonacolic*,quandofitlinitiocumea., D E M V H I A- CCLXXXIII. MVmie id eft mumia fepulchrorum cum aloes & myrrha, 6C quod admifcecur eisexhumidicacecorporishumant. Diofcorides.) Eftincerris,qua:dicun* tur Acoloiiite,defcendic nanqj ex moncibus,qui ducunc flumina cum aqua, & encit eam aqua fluminis in ripis,8d eft coagulaca , 8c fic ficuc c.Tra , & habec odorem picis ^ata:cumafphalto,cumaliquofcetore,8cuircuseiuseftficucuirtuspicis,&afphd ttmixcorurn. RafisexnominequorundamMedicorum.) Eftbonafodxphles* S£?S r 8 " e ™ atcria > & hemigraneae^ paralyfi, & corrur* oris,& epilt plix 8dfcotomiae,namfacimuscaputpurgiu cuunograno exeaciiaqua maiorane ^coertdolonbusauris,quandodiffoluiturexeagrLuunuinoIeofambu^ diftillaturinauiem,8cconfertdolorigutturis,quandodiffoluim cumaqu£inquadeco^^^ horde, , * febeften,8c datur ex ea in potu tnbus d.ebus in ieiunio , 8C caTdiace con* crtunuskiratcumaquamente,8Cuentofita t iintemnoruconfe^ ftomacho H SIMPLICIVM «j>i A ftomacho,aut epate,conferc,quado fumicurtinum kirat cum duobus dauich cx ho* lo Armeno,8£ uno dauich croci , cum aqua folacri , aut cafft? fiftula?^ datur ad [m* gukumgranumunumexeacudecodioncfeminisapr),-)f 8£ciminicarmcni,6dad & Al dolorem capitis antiquum,quando accipitur ex eogranum unum , 8£ ex mufco , dt fc, uxi. ti camphora,&caftoreo,antegranumunum,&mifcenturcumoleodeben,&fitca> purpurgium cum eis,8£ ad fquinantiam pondus unius kirath cum fquiugibi, id eff, cumoximenefimplici,uelacetofofimplici,6iaddoloremfplenis pondusumuski taccumaquacacut,8£ad uenenagrana duo cum decoftione tribulorum marinoru, &foliorum aniuden,8£ad punfturamfcotpionis pondus unius kirat cum mno pu to,&poniturinlocumpundur?cumbutyrouaccino. ,Abugerig.)Conferrfractii tis6iconquaflationibus,qua!fiuntininterionbuscorporis,&exterioribus,&con^ fertpecton,6ipulmoni,6deftpropetemper3meutum,Hifiqutaipfahabecproprie^ tatem in fedando dolores,qui fiunt in iunduris 6C fracWis, quando fumitunn po* tu,8£linicurcum ea,8£ficcum ea cliftere,8£conferchulceribus uefica? 8£ uitga;. ^tabarioEftcaiida6^fubtilis,eteftbonacafui,6ipercu(rionibus,etuetotitatibus, Rafis.) Ditftum fuic mihi,quod quidam emittebat fanguincm.& non poterac t e* ftringi, per aliquam Medicinam,quoufq? datum efteidemumia pondusgrano> tum trium cumuino,8£reftriftuseftftatim. Mefarugte.) Eftfubnlts,8ceftbo^ nauentoficacibus,8£quandoficcaputpurgium cummodico ex eacum zan*bach, confertdoloricapitis. ^ben mefuai . ) Qalenus memorauit eam in aimayemur, * quandolocutuseftdefodainlibroquarto.Etdixit,quodex Medicinis oculorurr» funtqua!damcalida?acuta?,ficutmumia,&:afa,&:ferapinu,6<:euphorbium.Etuni^ uerfaliter,omnis Medicina quas calefacit forcicer,abfcg co quod faciat in oculo afpe* titatem. Alcanzi.)Mumiaeftfubtiiior omni Medicina adfputum fanguiuis,8£ quandodiffoluiturinoculodezambach,6ifuindefuppofttorium,confertillisqiu nonpoffuntretinereiuinam. DE BDELLIO IVDAICO. COLXXXIflf- B \ >r01ochil,uelmolocal,ideftbdelliumIudaicum. Diofcorides . ) Eft gumfni M rboris qux nafcitur in terris Arabum , & melius ex eo eft illud, quod rum,clari coioris,quod eft uelut gluten,quod fit ex cortjs boum diffolucionis,lene,ad albedinem dedinans,non habens ex fe ligna , nec fotdes ali* quas,quando fir fumigium cum eo,proferens odorem bonum, ftmilem odori bla* €tx Btzancia:. Reperitur autem exeo quoddam fordidum,cuius odor cftficucodoc darfifaham,autodorcorticiscapparis,quoddeferturablndia,&quoddaexeode^ fcrtur a regione qux dicitur Baronamis,fimilerefine pini,cuius color eft proptnqui* us colori melongenx,& eft fecundum a bono in uirtute. Adulceracur aucem bdelli* um cum gummi ArabicOjquod admifcetur ei,& tale non haber amaricudtnc , qua* lem habet non adultecatum . Etquando fit fumigium cum eo , non habec odorem bonum. Galenus.)Bdellij funtdu?fpccies,Sicuium,6£eft nigrius ct molhusalio» Ec uirtus eins eft mollificatiua,6£ operatio eius eft in hac uirtute operatio forciflima. Ec aliud eft Arabicum,& eft ficcius alio , 8i illud eft plus deficcatiuum q: moUmuu, fed uirtus tllius quod eft recens humidum,quod quando maiaxatur manu,diffolui tur totum,eft uirtus forcifftma in mollificando , & quanto plus uecerafcic,ftcfapoc eiusamarior,&calidior s 6iacutior.Etuirtus bdeilrj primaeftcaltdadeficcartua. Ec fecunda eft molliftcatiua diffolutiua.Et terria diffoluit apoftemata qua! fiunt m can fta putmonis,6£ tumorem qui fit in crepatura inteftinali,quando diffbluttur cum la iiua hominis'ieiuni,donec ftat ficut unguentum,ct frangit lapidem rcnum,quando fumitur in pocu,8£ prouocat urina,& expellit uentofitates groffas , Sc" diffolutt apo* ftemataduracruda,&curatdolorescoftarum,&attritionesneruorum. Diofcorides.)VirtusbdeUr)eftcalefadiuamollificariua,qnandodtffoiutcurcum faliuahominisieiuni,curatctepaturam,&diffoluitapoftematadifficilismaturatio nis^&apoftemataquxdicunturnaiarchili^qu^fiuntiugutture^diffoluitramice aquofam,6C quando fic nafaie cu eo 3 6C fumigacio 3 aperit onficiu matncis , * ~£™ F %9 z DETEMPER.AMENT1S C fartum,5arua,multa,dura,8c' afpera,bonum odo* tem habentia,alba,fuper quxfunt pili parui,& habet uirgas multas egredientes ab una radice,8£albiores uirgis praiTij,nafcirurinlocis moruofis 8£afperis. Galenus.) Sapor etus eft acutus,putigitiuus,amarus,8c" uirtus eius prima calefacit in terriogra* du.Etfecundaabftergit8iincidit.Ettertiaprouocatmenftrua,8^occiditfcetumcu hoc,8£ expellit fecundinam. Diofcorides. )Habet uirtutem calefadiuam acu tam, &ideoquandobibiturdecodiofoliorumeiuscumuino,prouocatmenfti:ua,8ifa^ citaborfum,8c*expellitfecundinam. D E M A I O R A N A- CCLXXXVI. Erzenius^id eft,maiorana. Diofcorides.)Eftherbamulrasuirgashabensex? tenfas fup« faciem terrae in fuo ortu , 8£habet folia parua rotunda , fuper quae eft borra,fere fimilia folrjs calamenti habentis folia fubtilia,et habet odorem bontL Galenus.) Virtus eins prima calefacit,8£ deficcat tn tertiogradu.Secunda refoluit clcTubtiliat. - Diofcorides.) Habetuirruremcalefacliuaualde, quandofumiturde* codio eius in potu,conuenithydropifiin principio eius , &ftranguri£e, & tortioni* b.us.Et quando fuccus foliorum eius mifcetur cum melle,& fttlinitio cum eo,aufert liuoremfanguinis mortui qui eftfuboculo, 8dquando fitcumeo nafale, prouocat menftrua,8cquandoadmifceturcumaceto8<:fale,etfitindeemplaftrumfuperpun fturam fcorpionis,confert,8£mifcetur cucaeroto, 8Z. poniturfupercontorftones ner uorum,8cattritioneslacertorum,&fuperapoftemataphlegmattca,8iconfert,&: quando fitcum ea emplaftrum,admixta magra,apoftemattbus ocuiorum,confert, 6cipfatngrediturtnconfeaionibusunguentorum,quefiuntadlaxitudine,8^admi fceturinunguentts mollitiuiscVfedatiuisdolorum. Abenmefuai.) Quandolini turcufuccohuiusplatitaffuperliuoresfanguinismorrui,auferreos,8d:propterhanc cauflam ponentcs uentofas,adminiftrant eum in uentofatione, ungentes locu poft uentorattonemcumeo,neappareantcicatricesferri , Etquado fit caputpurgiucum ca^confertdolonbuscapitis^maximemelancholicis^uentofitaticerebri^aperit opilanonesquxfuntinco,8dpropterhanccauiramconferrepilepfia?,8Cparalyfi,et torture oris 8t hemtcrane?,attrahit enim humiditates malas a cerebro,8£ cofert mui tum,c^fttoleumcuea,quodconfertadomniafupradiaa,quandoinungtturctieo. binoaxar.) Quando tetitur maiorana ficca,8i conficitur cum melle, 8d linitur fu* perltuoremqutfitfuboculo,aufertpfum,&:exprimiturfuccusexeadumeftrecens &fttcaputpurgtumcumeo,8imundificatcerebrum,8£confertegritudinibusfrigt^ dis etus 8d melanchohcus. Et quando imbibitur in eo cotum auc iana 3 & imponifur in auccni I S I .M P L I C I V H ' 1*3 A B inaiirem,aperitopilationeseius,S£fim^ 8£ ponatur in aurem,S£ quado imbibitur lana in olco eius, & fit cum ea nafale,ape;s rit orificium matricis, SC confert fuflbcationi eius , 8C calefacit matricem. Rafis. ) Proptercaliditatemfuam,8daromaticitatem,6^fubtilitatem,c6fertomnibusa!gri^ tudinibusfrigidis,&:confortatcerebrum,&:omniauifcera. D E AMEOS CCLXXXVII- m NAnochach,uel anazue, id eft,ameos. Diofcorides. ) Quida nominant ipfum pomum ancheninon,ideft,cyminum .Aethiopicum,uerum natura cymini Aethiopia?eftaliaanaturaameos,&eftnotum,eftnam9femenferefimilec^mino Aethiopia?,nifi quia eft minus eo multum, 8C albius, 8C denfius , SC ifl fuo fapore eft de fimilitudine faporis origani Aethiopici,8£ illud quod eft eligendum ex eo,eft il* lud quod eft recens , 8C mundum. Galenus. ) Magis iuuatiuum quod eft in eo , eft femen eius,S£ eft in fapore eius amaritudo pauca,& acuitas, 8C uirtus eius prima ca^ Iefacit,8£ deficcat in tertio gradu,8£ fecunda abftergit , fu bdiiat , 8C refoluit, 8C tertia prouocaturinam. Diofcorides.) Virtuseius eft caleradiua,inflammatiuacorpo2 ris,8£confertquando bibiturcumuino,tortionibus,&ftranguria?,&:motfibus ue=s nenofis,S£ prouocat urinam , 8C menitrua , SC admifcetur cum Medicinis qua: pro* uocant urinam,in quorum confeftionibus ingreditur fcenicuIus,S£quando mifce* turcummelle,&;fitemplaftrumcumeo,aufertfanguinemortuumquieftfubocu* n 16,6^quadofumiturinpotu,&liniturcumeocorpus,inducitcoloremcitrinumin % corpore,8£ quando fit fumigatio cu eo,8£ pice,S£ refina pini,mundificat matricem. iVben mefuai. ) Quandomemorauitproprietates,dixitquodprouocatutinam. Idem.) Semen eius eft bonu febribus anttquis,&: quado decoclio eius ponitur fu per puncturam fcorpionis,aufertdolorem, 8C quando in Medicinis eft conueniens frigiditatiftomachi,8iepatis, Diofcorides. ) Eftdeeodomefticum&filueftre.Sed domefticum eft pianta inclinata fu per faciem terrae iacens , 8C quod de ea tan* git cetram,infigit in tecram tadices,8£ habec folia,& ramulos fimiles folrjs, 8C ramu lis origani,nifi quia fimt albiotes, 8Cin odore fuo eft aliquantulum ex odore maio* tanse , 8C ntuntut ea multi in cibis fuis , 8C nominant eam multi arclas , 8C arclanem azantor,8£ illa qua? exipfa nafcicur in paludofis locis^eft maior. Galenus. ) Nomi* nant ipfum multi ftfnabar, fapor eius eft fortiter acucus. Ec uircus eius prima eft cati* da,& fecunda eftnirtus fubtiliatiua , refolutiua , 8C tettia prouocat urinam, 8C men* ftrua. Diofcorides. ) Eft filueftre,ex eo nominatur ragis, quod non inclinacur ficut aliud fuper cerram i-n orru fao,immo ftat eredum, 8C haberramulos fubciles,ligno* fos,adeoquodpoflrumusexeisiiciniafacereadlumenaccendendum,8ifuncramu li longi circa palmum,pleni folrjs,fimilibus ruta?,nifi quiafunt ftticliara,8£longio*' ia,& duriora folijs rutae , 8C habet florem acuti faporis , 8C odoris boni per fmgulos - ramulos diftinftum , cuius color eft in fummitate eius purpureus , 8C habet radices, in quibus non eft iuuamentum, nafcitur in rapibus , &locis lapidofis , 8C eft forcius . calidumdomeftico,&:adminiftraturinMedicina,namipfumprouocatmenftrua, quando fumitur in pocu,8d~ urinam, 8C conferc tortionibus uentris 3 8c"actritionibus q mufculoram,8£fummitarum eoram,8£apoftematibusepatis calidis,8i eft bonum concta nocumenta uenenorum quando bibitur,8^fit emplaftrum cum eo fuper lo^ cum morfus, 8C quando coquitut cum aceco , 8£admifcetur ei oleum rofaceum , 8C prorjcitur fuper capnt,fedat foda,8£ eft conueniens proprie lethargie,8£ carabiro,8£ quando fumuntur ex eo in potu drach.4.cu aceco, fedat uomicu fanguinis. Sed alia fpecies agteftis eft fifnabario , 8C nafcitur in locis habitabilibus , 8C domefticis,8£ eft fimile menra?,nifi quia funt eius folia latiora quam mente,8c" meliorem odorem ha bentia,8c adminiftratur in cibis. Galenus. ) Subftacia eius eft fubcilis, 8C uircus eius prima calefacit,& deficcatin tercio gradu , 8C femen fimuicer eftcalefaftiuum fubti* le,8c ideo quidam dant tllud in potu, habetibus fingultum,& tortioncs cum uino. Diofcotides . ) Habet uirtutem calefaftiuam, quando femen eius bibitur cum ui* no,confert diitillationi utina?, &lapidi , 8C fedat uentris tortiones, 8£fmgultum,8£ ntemplafttumcumeiusfolrjs fuper pulfus temporum adfoda,8£fitempiaftrum cum eo,ad punfturam apum,& acambor, quando fumitur in pom,fedat uo* mitum. Abenmefuai. ) Serptllumaperitopilationesnarium,8d;habetproprieta5» tem conferendi multum punaura; acambor , quando fumitur aureus unus ex eo in potu cum fquingibin, D E R V T A« CCXC Adeb ideft ruta. Diofcorides.) Rutaqu2dameftdomeftica,&qu*damagre ms,ied tutaftluefttis eft calidior domeftica, &acutior, 8Cnon conuenitin cibis, ledruta domefttca, 8C maxime illa quar oritur iuxta arborem ficus, in cibis eft bona* Gaienus. ) Subftantia ruta? eft fubtilis,8^ in fapore eius eft acuitas, 8£amarirado, &. uirtus eius pnma eft calida,deficcatiua in terrio gradu , 8C fecunda refoluit,8d inci dtt humotes gtoffos,uifcofos, & purgat 8C expellit quod eft in corpore per urinam, 8C _eft de rebus magis iuuatiuis,&: conferentibus inflationibus , 8C ucntofitatibus,8£ i&SSBS^ ^ ****' Diofcotides ' > Ro " dom ^^ & filueftris, ambar ^^^SSSfS^^V^ T*> & «««feuomm, 8C quando bibitur aut comeditui, ftrmgtt uentrem , 8C quadofumitur in potu ex femine cuiu% quan^ titas S I M P L 1 C I V M W A titas unius kifuph cum uino, eftMedicina conferens multum Medictnis mortiferij, & quando comeduntur folia eius fola, aut cum ficubus ficcis , &nucibus , auferunt nocumentumMedicinarumpernkiofarum ? &eftultimaMedicinac6rramalitiam nenenoru adminiftrata , ficu t diximus, 8C quando comeditur aut bibitur ruta fxpe, abfcinditfperma 7 &quandocoquiturcumanetoficco 3 6ifumitur 3 fedattortiones' ,&quandoadminiftratiirfecundumhiincmodum J confertdolorikteris,6(:dolori peaoris,&afmati,&tuffi,&apoftematipulmonis 3 a<:fciaricar,&:doloribusiundu^ tarum,8£ rigoribus febrium,&: quando coquitur in oleo , 8C ponitur iii clifteri,con^ fertinflationicoloninteftini,&inflationibus matricis, &inflationibus rediiutefti* ni,8£quando teritur &conficitur cum melle, &iiniturfupercollummatricis,con* fert dolori eius,8c"fuffocationi matricis, 8C quando coqUitur in oleo,& bibitur,occi dit,& expellit lumbricos,3£ conficitur cum melle,8<: fit inde emplaftrum dolonbus iunduraf um , 8C fit inde emplaftrum cum ea , 8C ficubus ad hydropifim carnofam, &quandocoquiturcumuinouf9adconfumptionemmediet.itisuini,&bibitur, confcrr huicfpeciei hydropifis,& quando comediturfola ficutcft,aut falita,acuit ui fum,8c*quanao fitemplaftrum exea cum fauich fuper oculum,fedatdolorem eius, &quando teritur,8imifceturcum aceto, &oleo rofaceo, & fitindelinitio,confert doloricapitiSj&quado intromittit tritainnaribus,autfuccuseius ,abfcinditfluxu ' fanguinisabeis,8^quandofitemplaftrumcumea,8ifolrjslauri,confcrtapoftema tibus calidis tefticuIoru,8£ quando adminiftratur cum cgroto, fado cum oleo myr n«no,confertadbotor,8iquadomifccturcumaceto,8ifricaturindemorpheaalba, auferteam^quandofitemplaftrumcumeajaufertbotorduraj&uerrucasquaidi cuntur marmachias, 8£linitur cum ea mixta cum melle,8£albugine oui impetigo, 8C co n fert ei, 8C quando calefit fuccus ruta? in cortice malt granati,8£ diftillatur in au tem,confertdoloribus etus,8£mifceturcum fucco fcenicult, 8C melle,Sc" fitcohol cu co,confert debilitati uifus,8c" quando mifcetur cum aceto, 8C oleo rofaceo, 8C confi* B citur eum cerufa,8d fit linimentum cum ea,confert erifipila?, 8C formica?, 8C hulceri* bus humidis capitis , 8C quando mafticatur ruta poft comeftionem c? parum , SC aU tiorum, auferteorum fcetorem ualde. Sedrutaftlueftris,fifumatutnimisdeea,occidit,&tpfacolligitur maximecum floseiusincipitapparere,ficarnemtetigerit,hulcerat,&fatit inflare cum pruritu, quare oportet eum, qui illam uult colligere , q* inungat manus fuas , 8C faciem cum 3 oleo rofaceo . Etquidam eftimauereqifi fuccus eiusfpargatur fuperpullosgallina tum,noncomediteosmiluus,8^quidamputatc|»rutaqua:nafciturinMacedonia, propefluuium,quidicitnrAchimon,quandocomeditur,tnterficit,&locainqLu^ busnafcitur,funtmontespleniferpentum,fedfemenruta:quandobibitur,coHfert dolortbus inttinfecis,8£ ipfum intrat in confeclionibus Medtcinarum, 8C eft iuuati^ uum» Galenus. ) Ruta agreftis non conuenitcibo,8£eftcaiidior,8^amariorquam tuta domeftica , 8C calefadio , 8C deficcario eius eft in quarto gradu. Rufus. ) Ru* taeftMedicinamaximeiuuatiuainteftinisinfcrioribus,8^confertuifui, Abugerig.) Gummt rutae eft calidum in fine tertrj gradus,ficcum in fecundo. Curat hulcera ocu liquando puluerizatur fuper ea,8£fcrophulas, qaaefuntingutture,8tfubafTellis quando fit caputpurgium cum eo. D E CASSIA LIGNEA- CCXCI- SElycha,uel fekhat,td eft,caffia lignea. Diofcorides. ) Species caflta; lignear funt multac, 8C nafcuntur in terrts Arabum , ubi nafcuntur fpecies alia? aromaticae. Et prima haber ftipitem groffum,8£ corticem groflTum , 8C grauem , 8C folia huius funt fimilia folrjs ireos , nigra , purpurea , 8C habetodorem fimilem odori rofs , 8C hxc fpecies eft prima in bonitate,& fecunda poft hanc irt bonitate eft illa, cuius color eft ficutcorallt,8(r eft fubtilis,dura,leuis,longa,grofficalami, 8t pleni, mordicans lin* guam cum ftipticitate pauca , 8C acuitate, habens odorem bonum , participans ali* quid odoris uini.Hae enim duae fpectes funt utiles tn Medicina,alia: uero omnes na funtadminiftiandar.EtcgoquidemcasuolorememorarejUtnonadmintftreiitur, ■ c z fed x 9 6 . DETEMPER AM E N ;T I S C fed abijciantur.Et de eis eft qua?dam qua? eft nigra,habens odoteitt malum,8£ cor* ricemfubtilem.Etrepencurresquafdafimiliscama^igne^S^noneftcaffialignea, qu# cognofcitur per faporem,quoniam non eft acunfaporis, nec odorifera^ cor* fexeiusadh?retl!gno.Etreperiturquardamfimiliterhabenscalamumlatum,mol^ lem,leuem,afperum cadu,$:ifta eft minus mala quam illa qux eft modo dicla.Sed deterior omnibus eft llla , cuius color eft albus , SC odor eius eft fimiiis odori porri, nel iuxta,non habens calamum groffum , fed fubrilem. Galenus. ) Subftantia cafe fia: lignea? eft fubtilis mnltum, Si fapor eius eft acutus,cum pauca ftipticitate.Et uir* tns eius prima calefacit,& deficcatin tertio gradu, 6C fecunda refoluit., 8£ incidit, 8£ fomficatmembra,&teri-iaincidit,&refoluitomnequodeftincorporeexfuperfluf taubus,& eft in ea cum hoc fortificatio membrorum,& prouocat menftrua, qu? re* tinenturcauflahumorumgroflbrum,uifcoforum.Etdixitini\lmaiemur,(jcaffia lignea habetuirtucem propinquam cinnamomi in ptopriecacefua. Diofcorides. ) Virtus caffiae lignea: eft calefa&iua,deficcaciua,prouocaciua urinae,ftiptica,leui ftip* ttcitace,^ eft conueniens adminiftrationi Medicinarum acuentium uifum,& admi niftranomaliquorumunguentorum,8iquandoadmifcetur cummelle,8dlinitur cum ea humiditas laclea qua? apparet in facie,auferteam , 8t prouocat menftrua,8C confercueneno tyri,quando fumiturin potu , &omnibus apoftematibus calidis in trinfecisquandobibitur,8idoloribusrenumfaftofomentocumea,6iconfertdila ta rionimamcis, quando ficencacifmaineius decodione,aucfumigatio,8iconfert fimilicer lubricicaci macricis SC ani, 3C caffia lignea ponicur loco cinnamomi in con* fe#i6ibus,duplicaco podere ex ea,8£ eft ucilis,8£ iuuatiua. Mefehah. ) Caifia lignea fortificatftomachu,8£epar,8t" eftfubcilis. Meheres. ) Expellitfcetucufoctitudine. DESERAPINO- CCXCH. SAchabenigi,id eft, ferapinum» Diofcorides. ) Eftgummicuiufdam planca?,fo* milis galbano in figura fua.Melius autem ex eo eft clarum,exterius rubeum,8t" in u tenusalbum,8codoreiuseftinterodoremaffa?,&interodoregalbani. Galenus. > Saporeiuseftacutus.Etuirt-useiusprimacalefacit,&fecundafubtiiiat,cV:abftergit, &terciamundificatmaculasoculi,8ifubtiliateas,8i eft de melioribus Medicinis aquae quae defcendit ad oculum,8£ ad obfcutitatem uifus,quas fit ab humiditatibus groffis. Diofcorides.) Confert doloribus lareris,8£ pedoris,& atritioni neruorum, 8ccuffianciqu2e,8Caufercfuperfluitatesgroffaspulmonis,&curatepileticos,8:fpa* fmum,qui facitredinarecaputad pofteriora,&ualer dolori fplenis,et paralyfi,ecet qu: perdidicfenfum , 8c"mocum altcuius membri, cauffafrigidicacis quar accidiciti menibris,&cuftodiccorporaafrigore,&maximeafrigorefebriumperiodicarum, & ficcum eo immdtio in doloribus magnis , &conferc, 8£quando bibicur cum hy* dromelle 7 prouocar menftrua,8£ occidic fcecum, 8£ quando bibicur cum uino,con* fercmorfibusuenenacis,8^quandoodoracur,confercfuffocacionimacricis,&:quaii f* lo linicur cum aceco fu percicatrices , attenuat & abftergit ueftigia hulcerum oculo* u m,& coufert obfcnritati uifus,& aqua? defcendenti ad oculum, & prohibec eam, ecdiffoluiturficucaffacumamygdalisamaris,auccumruca,auccumpanecaiido,ec ficadmimftracurad ea qua? dixu Armafios.) Serapinumeft concrarium uenenis morcifens,&operacioeius in hoc eftpocioropcracionegalbani. Achimexuerbo Galem. ) Serapmum eftconcrarium uenenis morciferis,8<:quando cericurcumace* co,8dlmicurfuperhordeolum,aufercipfum. Abugerig.) Conferccolica:,quando lumicurin pocu,aucftccltfterecumeo,&:purgar phlegma groffuma iunauris,8i. mollicuenccemcompecencer,&conferchemorrhoidibus,quandobibicurfimplex auccomporicum,8CeftconueniensMedicinislaxaciuisacucis,8Cexpellicuencofica^ tes groffas. Alpheufi. ) Serapinum diffoluiclapidem,& conferc rigoribus febrium, ^^addicinipermate&eftbonumepaci. ^cabari&Mefarugiar.) Purgacaquamci trinam,&:diffoluitlapidem,8dconfert punftur* fcorpionis. Abenmefuai.) Dc propnecacelerapimeftconferrepundura?fcorpionis,&colica?,&uencofitacibusiii reitinorum , & coftarum , & purgat phlegmauifcofiHn . Et dofis eius iimplicis eft a drachma S I M P L I C IV M, Jrachma una uf$ ad auteum unum ? fed infufi in aiiqua decoflionc, aucin aqua 197 aquamellis 5 aucfoEinigr.Tci 5 6ifiadmifceturcunialrjsMediciiiis,inrric!da aurficucdixi.Etdofis eius fita drach.fcmis u% ad drach.i.Melius ferapinu eft ljlud, cuius color declinacad ruborem,8£eft darum,habens odorem bonum,& faporem acucum. Habix.) Serapinumconfertcolic^quandofumiturin potu,autquando fic clifterecum eo,& laxat phlegma groffum a mntfuris , dC mollificat naturam niol lificatione conuenienci,& conferc dolori hemorrhoidaru , quando bibitur fimplex auccopofitum,& eft conueniens admifceri ipfum cum Medicinis Iaxaciuis , & pro* hibecdifficulcacem,8c"grauedinemearum fuper nacuram , & rcfoluic uencoficaces groflas in corporegeneracas. DESCAMONEA- CCXClIt- .^ Camonea. Diofcorides. ) Scamonea cft planca habens ramulos cgrcdienccs ab ^una radice,quotum longicudo eft trium aut quatuor brachiorum,fuper quos eft iiifcofitas adhcrens manui,8£ parum borra?, & habet folia pilofi,fimilicer fimilia fo lrjs lebleb agreftis,aut folijs cuffus,id eft,heder$,nifi quia funt molliora folrjs cuffus jK habenc tres angulos,8t flores albos,rotundos,cocauos, fimiles in figuca fua char tula,grauem habens odorem, 8£ habecradicem groffam ficut pollex, albam,grauis odoris,plenamlacle,quodcolligiturfecunduhuncmodum,namuulneraturuirga $C radix eiusjSi fiut fouear iuxta uulnus , ita quod humiditas emanans a uulnere,col ligitur in.illis foueis,qua? poftea colligitur in cocleis , quidam ucro fodiunt circa caif % diccm, 8t fternunc ibi folia nucu m , QC uulnerata radice , quod de humiditatc ema* iiantcaggregaturfuperfoliafuppofita,colligunt,pofteaficdimittiir,donecha!chu tnidicas fuenc deficcata , quam ceponunc. Melior ex ifta humidicate qux eft fcamo* nea,eftillaquxeftclara,leuis,fimilisincolorefuo,glucinofadoexcorijsboum,ha pensgibboficaces,8ccftfpongiofa,8£illaqua: dcfercur cx locisMufia?,8£excerris Afia?,efthuiufmodi,&illequiuulceligerefcamoneam,opoccecq>nonficconcencus 6 ucrum albefcac quando cangicut cum lingua , quia idem contingit , quando ipfa eft adulcecaca cum ladc cicimalli , uerum difcernicur quando non eft ci admixcum , co q> non aduric,nec mordicat linguam aduftione,uel mordicacione forci,nam hoc ac cidit quando eft fibi admixcum lac cicimalli. Ec dececior fpecierum fcamone? cft illa quse defertur cx Seni,8£ ex Paleftina , quia iftae duae fpecies funt ambar male adulte^ catscumlaclericimalli,&cumfatinaorobi.Virtus uero fcamonea?eftifta,<£fiaccf piacurexeapondusdrach.i).aut.iri.onolofatcummelicrato,autcumaqua,purgat choleram,8£ fufficic quancicas duorum obolorum ad laxandum,maxime uero ad mixca cum fifamo,auccum aliquo alio femine, q> fi eges forciori purgatione,8£ ma* ximefiuis melancholiam educere, poffuncdari.irj.onolofaccumduobus onolofac hHleborinigri,&drach.ij.falis,8Cficfallaxaciuus,quiaadmifcecurcum.vi.onolo^ fac,exco.xx.alki,&ficdrach.i.exfcamonca,&dofis cius ficfecundum forcicudinem ciusquifumiceam,&fccundadofisficpondusphahalielcrium,8^mediadofisdu otum phahali,8£ parua dofis unum phahaii, Accipiatur autem ex radicearboris ci* roniotum pondu.s drach.i.8£ mifceatur cum fupradidis, 8£ laxacfimilicer. Suncau tem qui accipiuiir ex radice planca? fcamonea:,8£ coquunc illam,& danr elixacutam inpocu,8icoquicuttadixipfacumaceto,ties,&laxitudinem,8£te.iafmone,&anxietatem , dC dimittere eam penitus eftme* lius quamadminiftrare. Etmodus quidem retfificationisprima?,fcilicet eiusquce cft bona,eft ut accipiatur citonium,& remoueatur de capite eius rotula , 8t fodiatur medium eius , 6£intromittatur ibi fcamonea , deinde reducacur rotula qua? fuit ab* Jfciffa de citonio,& firmatur cum brochis infixis in citonio,deinde inuoluacur fuper citonium pafta , 8£ ponatur in furno non multum calido , & dimitcacur camdiu in furno,donec pafta fic coda,deinde extrahatur fcamonea,8C dimittatur donecficce* tur. Etdofis fcamoncarfic prsparataj, fitab uno dauich ufij ad duos . Etfcias quod 'fcamoneae acuitas rion mutatur , nec minuitur cirCa fpacium triginta annorum , aut • H^ Pe '^¥l Ui J ,:1 - ? alcnus -' Virtuseiusprimacalefacitfortiter fcpropter coquatur Pafta ucHumm &if P ° natur In tamo » »« fepeliaturin pranMonec iiol.. nftSS e SEtatS? exttahatur * & confidereturfi eft bene coda , q, Q acc,p,er !pn , SftKffifa" °T aS > n3m fi n ° n affatu ' b^ , ^ "^«".««iuto^&pomturinatanor.doneccoquaturbe* 8£ $1 M P L~l C I V M i?&oportetquod quandofquillafueritbenedecoa^quodaccipiatureiusinD «s 3 ^abi)ciaturcorcexeiusexterior.£tfuiicquidamadi)cietescorticemeius ecme duullium accipiunt illud q uod eft inter utrun$, 8C quidara incidunt eam m fmfra GC elixant illam in aqua,& mutant fxpe aquam eius,donec uidelicet non remaneii amaritudo m ea,ne<$ pundio ; 8C quidam incidunceam, 8C infeiunc frufta in filo li- ni^feparantinterholrum^fruftum^nefecontingant, &deficcanceaminfoIe er td quod eft mcifum ex ea,pomcur in aceto,et uino,ec oleo,fed illud q uod eft m me* nes,&: proijciuncfupereamquin^kiftaceri,quidamaucemaccipiuntfquilla,&.muudant eam,& nd exiccant illam,fed fic rccentem praeparant ipfam , proijcientcs fuper unu mannes ex ea acetum,& dimiccuntfic fex meniibus,&:illud acetumfquilliticum flu fium fecundum huncmodum,eftmagis incifiuum chimorumgrofTorum, quaah> quod aliud acetum fq uiiliticum. Eft autem acetum fquilliticum ad multa utiliffiV mum,nam q uando fit oris collutio cum eo,reftringirgingiuamiaxam , &cofirmac dencescommotos,6^aufertputredinem,&fcetoremoris,&quaudofumituriiipo tUjindurat tracheam arteriam , 8C ingroflat eam , 8C auget eius carnem , 8C darificat aocem,at9fortirlicateam,-Sdadminiftraturaddebilitatemftomachi,&admalicia digeftionis,& ad opilaciones,5£ ad melancholiam , 8C apoplexiam, 8C epilepfiam &frangirlapidemuefic£,Sd"conferrfuffocari ££fdacica?,& forcificaccorpus debile,&: refticuic illi fanicacem, 8C melioraccolorcm fidacuic uifum,ec fi prorjcicur in aurem,confercgrauicari auditus,et uniuerfalitet con uenit egritudinibus omhibus corporisj,excepcis hulceribus in interioribus fadis 8C oporcecipfuminpocudareftomacho ieiuno,&derurprimoparumexeo,deinde augeacur in dofi eius paulacim , donec perueniacur ad duos conos, 8C quidam dancduos conos,&plus. , - , Sed Syrupusfquillicicusitcfecunduhancmodum. Acdpirucfqoillaficucdidu eft fuperius,&exiccacur infole,8£ accipiarur exea quanricas unius mannes,S<: cctjcuk & cribrarur cum tenui cribro , 8C ligacur in panno iini moJK ponicur pannus in xx., r 4 kift zoo DE TBMPBRAH ' C kift uini dulcis,noui fcilicet mufri,& dimittitur fic intus tribus menfibns , deinde ee* latur uinum , 8C poniturin alio uafe,&fetuatur,poftc| obturatum eft beneos uafis., Fitaiitemexfquillahumidafecundumhuncmodum. .Accipiaturfquillacruda tecens ficuteft,&infunditur,ficutinfunduntutrap{,6^accipitur exea duplum eius* quodaccipereturexfquiHaficca^&proijciturfuperfquillammuftum^&ponituciii fole4o.diebus 5 8icolatur,&reponitur,&hoctalequantoeftantiquius,meliuseft» Fitetiamuinumfquilliticumaliomodo. Namaccipiturfquilla,8£mundatur,et inciditur,&accipiuturexeatrtamannes,6£prorjciturfupereamexmuftobonoIta^ lia» anphora una,& dimittitur fex menfibus, poftea colatur , & reponitur in uafe,8£ uinum quidem fquilliticum confert malicia? digeftionis,& corruptioni cibi , & fto* macho,& inteftinis,& dolori fplenis,& fciatica?,8£ motioni cetebri , 8c mal? habitii dini praeparataead hydopifim,&confert hydropifi etiam,& iclericia?,8£ ftrangurik &. torfionibus ,& inflationibus,& rugitibus,8£ paralyfi,8£ opilationibus , 8t rigori* bus febrium antiquarum,attritioni lacertorum,8£ dolori laterum,& prouocat meti ftrtia,8tnocumentum quod facitneruis,eftmodicum. Etipfumeftcontrariumue* nenis»Etmeliusuinumfquilliticumeftantiquum.Etoportetcaueriapotu eiusfe* brientem,& habentem in interioribus hulcera. DE HACVB ALCARDEC CCXCV. Acubalcardeg. Diofcorides.)Suntquidamputantes,quodfitqu£damher ba,quam nominant homines Orientis hoc nomine,& eft fpica lata habens fo lia,fimilia foltjsalbiscameleontse. Elixatnrh«cplantain principiofuiortus,&co* meditur cum oleo & fale,& lachryma quas egreditur ex radice eius , fi bibatur ex eo drachmauna cum melicrato,prouocat uomitum. ^atilus . ) Quando bibiturex fucco huius plantarcum melle,8t aqua caiida, in ponderedrachm*unius, prouo j uomittim D _ _ D B C V R C V M A. CCXCVl- ^uroch 5 ideft,c«aima.Cuius du* funt fpecies , fcilicet , maior , K minot. DiorcondesoChelidomonrhoma dicunt quidam,quod nominetur hoc n. m.ne,eoquodincip.tappat«e,quandoapparenthitundines,&deficcatur,quan do recedun^Putant ahqu. etiam,quod fic nominetur,propterea quod quido exca: Zft^T .defert eis mater hanc herbam , & dat eam illis in cibum, «redd.tu.fum h.rund.mbus . Et eft planta.habens haftam fubtilem ' cuius longm. do eft unuts brachn,8c plus,ex qua egrediuntur ramuli non duri, in^ulo "s eddft.m fohaf, m .l.afoinsborach.on,nifiquiafuntformofiora,moUiora ac?lbro ^e coZ ITTP'"^ ^^^^«n^floreseorumfu n«_hn1^SteflX?to bar,qu.-e diciturabnon,& fuccus eft crocei coloris,& fapor eius eft acutus mordicas .n8uamfort.tercumamaritudine,&cumodorefatido ) &rad^ n. paratat.s,ex.ltensinuaginisfubtil.bus!ongis, nquibus eft femenfimilef«>mmi E r nf ParU "V? ml *"& Ecuuod ^mmiftratur exhacplamaeftWdus & folia ^SSffiS&?JK! ptUnaS ' acint ai(am ■ E"ccipi„mur radix & exprimitur fuccuTeo u& •dfmZ, , """^" P«"cpioeftatis,Kterunturomnia, & fiuntinde trorifc &m^d'T" t " nn "^" d °n*«°ag«l««,8cfiatfpiflrum, tat iaer.ciam,& quai^o fit emofZ- P ° m f e " di «^ m a »«°=& «foo albo,cu' do mamatu .cuSo^deilT^ "*" * u '™" fo ™««» » * 1 ** Sed mirior SIHPLICIVM A Sedmmotchdidomon^cftmeniten^ftplanca^habesramosaltos^t^aciies, quos habec fuper uirgam,& habet folia ftmilta folijs cuffus,id eft, heder^ nifi quil funtrotundiora,&minora,&propinquioraalbedmi,acpinguiora,&moliia,h^ bentiauifcoficatem,&habetradicemcumradicuhs cgredientibus abea plurimis minuns,addiiparibuslongitudine,&annexisjdinuicem,ficutfpic«frumenci noii cxtenfis per tetram,&nafcicur propeaquas &paiudes. Galenus . ) Vttcus eius eft propinq ua mrtu ti , q ax caiefacit dC deficcac in tertio gradu . Et tertia euellit albaras ungutum,a<:quandoponiturfupercutem,aduriteam.Etquandofitcaputpurj?iu Cumfuccoetus,educic fuperrluitatescerebri anaribus. Diofcondes . ) Vircuseius ?itcalida,fimilisuittutipapauerisruftl,&quandoapplicaturcuti,hulcerateam,era «licat.icabiem,&: ungues ieprofos,& quando exprimitur fuccus radicum eius SC mi lceturcummelle,&inijcfturpernaresintus,mundificatcaput. ' D £ RAPHANO, CcXCVtl- Vgel,id eft,raphanus. Galenus.) Virtus raphani prima eft calefadiua in cercio gradu,&deficcatiuainfecuudo.Etfecundaiefoluit. Ettertia cofertlenciginibus faciei,& omniliuoriraaoincuce.Ecfemen raphanieft fortius omnibus parcibus plant* eius.Et raphanus quidem agreftis eft fotcior domeftico. Ec dixic in libro de dieca,quod uircus raphani eft fubciliaciua,ec calefadiua forcicer,& illud quod uincic fiiper eum,eft acuicas eius. Ec dixic,quod oleum raphani,eft fimile oleo de kerua,ni fi quia eft calidius. Diofcorides . ) Raphanus quando comedicur,generac uencofi n taces,babet bonum faporem,& non eft bonus ftomacho,& facic eruduare , prouo* cat urinam,6c calefacit.Ec quando comeditur poft cibum mollic uencrem ,'&: uiuac cibum ad defcendendum.Ec quando fumicur ance cibum , impellic eum ad fupecio tamecdimicciceumdefcenderead fuiidu ftomachi . Ecpropcer hanccauffam quan dofumicura!icecibum,prouocacuomicum.Ecraphanusfubciiiacfenfus,a<:ficoqua tur ? & fumacur,conferc cuffi anciqua?,&: humonbus groffis aggregacis in 'petfore , Et fj corcexeiusquando admiiiiftracurcumfquingibin,eftmagisprouocaciuus uomicus fiCconueniens hydropifi,& quando ficemplaftrum cum eo,conferc fpleni, & quan domifcetur cum melle,& fit emptaftrumcum eo,aufertliuorem fadum fub oculo, &confertmorfuityri,&mifceturcumfarinalolij ,&facitnafci pilosin alopicia,6i abftergic bothor,&: confert ftrangulationi fungorum,& quando comeditur & bibi tur,prouocac menftrua. Semen uero raphani quando bibitur cum aceto,facit euo inere,6i prouocat utinam,cx:refoluir duriciem uel tumorem fplenis.Ecquando co* quicurcumfquingibin,&ficgargarifmuscumeiusdecodionecalida,refoluicfqui^ lianciam,et quando fumitur in potu,conferc morfui animalis,quod diciau ceraftis. Etquandofitemplaftrumcueo&:aceto,auferthulcera,qua?dicunturancoria,abla tione forci,& conuenit ftomacho. Sed raphanus agreftis , quem Romani uocant armorachion,habet folia fimilia folijs raphani domeftici,& habet radicem fubcile, longam 3 5i mollem,c^ fapor eins eft decliuis acuitati,cuius folia & radix coquuntuc 8c" comeduncur,&: conueniunt ftomacho . Et uirtus eius eft calefactiua, 8t infl ariua, prouocac urinam,& menftrua , Sc quando fumitur cum aceco,conuenic ftomacho, $£ quando fumicur cu melle,incidic humores uifcofos peftoris.Radix raphani com buricur,&:puiuerizacLirfuperhulcerahumida,cx:muiidificac&exiccatea.Etputant aliqui,cj»quadoexprimiturfuccuseis,6<:daturciiuinoinpotu 3 couuenitadMedici^ , tiasmorciferasj&femp quide facic hoc.Ec nos quide multoties experci fumusin hac planca,cpquandocoquicurmulcucukifthordei,donec diffoluacurindecouione, &.dacur in pocu,habec maxima efficaciam in egricudtnibus peftoris anciquis, faais abhumortbusuifcofis. Ruffits.) Raphanusconfercphlegmaci,& prouocatuo* tnitu,& eft malus capiri,oculo,decibus,8£ palaco,corrumpit cibu, $t couenic omni* bus egritudinibus mulieru, 3t generac uentofitates in fuperioribus partibus uentris. Hunaim.) Propcer fui maiiciam eft uelox pucrefaftio fux fubftancia?. Paulus.) Semeneiusrefoluithumore,quieftfubcorneaoculi,6(:mundificatma anciq uas facici a & uirtus foliorum eius in omnibus eft ftcut uircus praffn Afceos / / ros D E TEHPE-R A M E JN T I $ C Afceos in IibrodeagrfcuituraOConfercdoloribusrenum 3 &uefic« D actuffi 3 5^in* . citat coitum,6c" auget lac,6£ defendit corpus a morfibus uenenoforum,quando lini tur cum eo,6£femen raphani confert uenenisficut tyriaca . Et quando contunditur raphanus,6^proiicitLirfuperfcorpione,moriturftatim. RafisOReculicmihiqui* dam amicus, qubd ipfe eft expertus hoc , &inuenicuerum, nam diftillauitaquam raphani fupT fcorpionem,6£ uidit illum ftatim immobilem , deinde continuo in* fiatuseft,62crepatuspermedium.Etraphanusconfertfebribusquartanis,acrigori bus febrium periodicarum,6£doloribus uentris,quando propinatureius femen cil melle.Etffaliquispungaturafcorpione,quiprxcomederitraphanum,nonfentiec dolorcm punfturx.Ec raphanus delet cicatrices fadas a percuflione, dC facit nafci ca piilos in alopicia,&fi afuefcit ille eo,cuius capilli cadunc,confert ei. Et quando bibi turfemeneius,curatdoloremepatis,fedauget pediculos incorpore, Ec fi bibatur fuccus raphani,expellitaquam hydropicorum. Atabari. ) Raphanus refoluicdu* ricies,6£ femen eius conferc impecigini,6£ fuccus foliorum eius purgac idericos,fran gic lapidem,6£ euacuac aquam hydropicorum. AlcanziJ Raphanus augec in d fyderiocoicus,6£infpermate. AbenmefuaioRaphanusficomediturcumfquii gibin,facitnaufeam,6£ficomeditur exeo nimis, prouocatuomitum,6£corrumpic in ftomacho cibum,fignum in hoc eft eruduatio eius. £t folia quidem raphani con feruntidericia?,6idoloribusepatis,&opilationieius. DE PANACE ASCLEPII. CCXCVIH- PAnax afchilibet,id eft,panax afcleprj. Diofcorides . ) Eft planta, a cuius medio egreditur uirga fubtilis,cuius longitudo eft circa brachium unum , QC habet no* dos,& foliafimilia folijs mararhri,nifi quiafunt maiora,&pilofa, & habet bonum odorem,& fu per uirga eft capitellum,fuper quod eft flos aurei coloris , 6C feme eius eftacutum,habensbonumodorem,6£habetradtcemamaram,paruam,&fubtae. Galenus.)Poftcapitulumdeoppopanace,eftminuscalidum,cpquod diximus y ante 3 6£proprereaadminiftracurflos &femen eiuscum melle,&curanturcumeis uulnera,& exicura?,6d hulcera corrofiua. Diofcorides.) Flos 8C femen huius plan tx quando teruntur,6£ mifcentur cum melle,& ponuntur fuper hulcera,et uulnera confert eis,6£ confert hulceribus corrofiuis. Et quando bibuntur cum uino, aut mi fcemurcuoleouiolaceo,6Cfitindelinitiouelinundio,confertmorfibusuenenofis Diofcondes. ) Phanax caromon,id eft,panax cyromon , habet foliafimiiia folris marathr^floremaureicoloris,6<:radicemfubtilem,n6multumf«xaminterram, c^habetlapotemacutum,qu«radixquandofumiturinpotu,confertmorfibusue^ nenofis,f«militerfac.unteiusfoliaemplaftrata. Galenus.)Virtushuiuseltficucuir rus ilhus,quam fupra rememoratus fui. 4 ™« u*a D * E A G A N ° c A S T o. CCXCIX- Amancheft,.deft,agnuscaftus. Dicunt,quod eftarbor Abraha?,&femeneius Aif^T T ICa *r ,K nominatur P^rella,6^eftpipereunuchorum. K T £.!?•*£* Ph ^ m lon § ,tud!ne ar borum,6d nafciTur prope aquas , & in lo* deshuT^^ iTa ^ fem n Bfo^ *+? U ° d admmiftt *«" cx hac «bo K in Medicina,funt fo. riufeftlS ^nS^^^^ U,rtUS ^ IUS Pri"» «» «lida «ficca in tertio gradu. mcauand^n^ h ? C multum * Et «*«* abfcindit libid.nem coitus,6?maxi eft ftmile pulegio in odore, 8C Romani uocant illu d proprie nepi t am. Ter^ tialpecies eftllmihs menta^ agrefti,nifi quia folia eius funtlongiora folris mentre & uirgar,& ramuh ems funt maiores uirgis 8C ramulis aliarum fpecierum,8<:uirtus eius eft debihor uirtuteaharum fpecierum.Radix uero ipfius nullius eft iuuamcnti,uafci ranncampis,&inlocisafperis,&aquofis. Galenus. Subftantiaeiuseftfubtdis,8£ in fapore eius eft caliditas,& acuitas manifefta, 8C res pauca pertinens amaritudinu Et utrtus ems pnma eft calida in tertio gradu, 8C fecunda abftergit,incidit,& fubtiii* at ,&tertia uirtus eft cp quando bibiturfuccus eius cum aqua mellis, prouocat fudo* tem,8a-eibluit,& deficcat corpus totum,& teriturcum olco,8£inungitur corpus to tum,8£ confert rigoribus febriu periodicaru, 8C datur in potu etiam ad hoc,& q uan do fit emplaftrum fuper fciaticam,habentis fciaticam paflionem, eft Medicina m.v gnaqua:attrahitaprofundocorporis,&calefacitomnesiunaiiras,namaduritcu^ temmanifefte,6^quandofumiturinpotu,prouocatmenftrua,&quandofumitur ^ in p0tu,eft exMedicinis magnis conferentibusleprofis,nonfolum refoluendo lni* mores fortiter , fed incidit &fubtiliat humores groflbs fortiter , 8C abftergitluiores, BC aufert liuoremfub oculo fadum. Et melior modus adminiftrationis eius ad hxc eft^coquaturcumuino,&emplaftreturlocuscumeo,^propriedumeftrecens, &quandoeftficcum,eftforteualde,adcomburendumcito,&quandoapponituc loco in quo momorditaliquod uenenoforu,ficutapponiturcauterium ignis,con^ g fert multum.Et debes fcire 9 omnes Medicina: pofti| teruntur, 8C habet acuitatem, SC pundura,&fubtilitatem,attrahunt cito ex profundo corporis humiditates, quas inueniunt in illis locis,8£ quando fumitur 111 potu fuccus eius,aut fit cliftere cum eo, occiditafcarides,&lumbricos, 8£occidit fimiliter uermes generatos in auribus,8t ' in uulneribus putridis , 8C quando fumitut in potu , 8C fit nafale cum eo , expellit 8C occiditfcetum,&confertcoartationianhelitus,&idericiae,propteramaritudinem - quam habet proprie,ficut omnes Medicinae amara:,confert illis,nam ipfum abfter* git,8£aperitopilationes.Etpulegium quidemmontanum eftmagisiuuatiuumin omnibusquamdomefticu,&nullaMedicinaeftadeobonaophthaImkficutpule gium,poftqpdeficcatur,&teritur,&fitcollyriucumeo. Diofcorides.) Foliaomni nmiftarumfpecieruhabentfaporemacutum,pungentefortiterlinguam,6cquan^ do bibuntur,autfitcumeis emplaftrum,confertmorfibus tienenofis , 8£quando bi bitureorumdecoftio,prouocaturinam,(S^confertconquafrationicarnismufcuIo tum,8£fummitatum corum,8£afmati,8£ dolori lateris tortionibus, 8C cholicx pafe fioni,8£ rigoribus febriu,8£ quando fumitur in potu cum uino , eft conueniens Me* dicamen ad refiftenium uenenis mortiferis , 8C mundificatifteritiam , 8£accipitut crudum,feu coclum,8£teritur,8£bibiturcum melle8£fale,8£occidituermes in uen tre,qui dictintur deficcatiui,8£funt lumbrici longi, 8C afcarides, SC quando comedi tur,8tbibiturpofripfum aquacafei,confert elephanria?,8£debilitati ftomachi,8C prouocatmenftrua,8icumtonduntureiusfolia,8^fitnafolecumeis,educuntfce^ tum,8iocciduntipfum,8<^prouocatmenftrua,&quandofitfumigiumcumfolijs eius,fugat uenenofa animaiia , 8C fternuntur folia, 8C rami eius in domo , 8C faciunt idem,8d quando coqttitur recens cum ruta,8£ fit inde emplaftrum,confert cicatrici* bus nigris,& aufert eas , 8C delet liuorem faftum fub oculo a fanguine mortuo,&: fit cumeoemplaftrumfciatic£,8£aduritcutem,8£praebet maximumiuuamentum, 8C quando diftiilatur fuccus eius in aurem,occidit uermes generatos in ea. DE RADICE PIPERW. CCClI. % , Falfamine - 20 * DB TEHPERAHENTU C T^iMfamme,ideft,radixpiperis. Abenmefuai.) EftradixpiperisquflfdefertnTad Jf nosex-Jndia,8^confertcolica!,&:doloribusfrigidis. Rafis.) Falfamineeftca* lida,8£eftbonacolics,8c"uentofitatibus, 8£funtlignaatboris piperis. Mefehah.) Falfamine eft calida,8£ ficca,8£ conferc colica?, 8C alijs doloribus frigidis. DE SATVREIA- CCClIf. SAhater,ideft,thvmbra,&eft(atureia. Diofcorides.) Eftplantaomnibusnota. Et eft fahater,id eft,fatureia,& nafcitur in locis faxofis,8£ afperis,8d eft fimilis thy mo,nifiquiafoliaeius funtmaiora&molliora,8£habet fpicam plenamflotibus, quorumcoloruergitadcitrinitatem,8^uiriditatem.Etuirtuseiuseftficutuirtusthy mi,8£adminiifraturficutthymi. Vfuseius couenitadconferuationemfanitatis, 8C ponitnr in cibis. Et quxda fatureia feminatur in hortis , 8C eft debilioris operationis quamalia,fedipfaconuenitmagisincibis,eo quodeiusacuitas eftremiflior. Gale nus. ) Virtusthymbr«eftcalefadiuamtiltu,&deficcatiua,&refolutiua, prouocat urinam,& menftrua,& expellit fcetum,& purgat membra interiora,& facit excrea* te fuperfluitates a peclore. Aben mefuai.) Satureia eft calida 8C ficca in tertio gradu, 8C maxime agreftis , proprietas eius eft, quod ipfa expellituentofitates , 8C inflatio:* nes,8£ tortiones,& adiuuat ad digerendu cibum , 8C expellit fuperfluitates a ftoma* cho,8£ prouocat urinam,8£ menftrua,& acuit uifum debilitatum ab humiditate.Et proprer hanc cauflam comeditur cum bedarog,& raphano, 8C confert dolori fciati co,8£ quando fit emplaftrum cum ea,conttita cum frumento trito. Etfatureia agre* ftis eft fortior domefticav DE CENTAVREA ttAIOft.E. CCClIIf. KAnturion kibir,id eft,cehtaurea maior. Diofcorides. ) Habet folia fimilia foliis nuas regalis,longa,uiridia , ficut folia caulium , in fummitate gradatim incifa, & habet tntgam fimilem uirgae acetofa? , cuius longitudo eft duorum brachiorum, q aur tnum,habens ramulos plures egredientes ab una radice,fuper quos funtcapitel la,timilia capitellis papaueris,rotunda,tendentia ad longitudine, 8C habet florem, cuius color eft fimilis kalh,& femen fimile cartamo , inrra florem eius , 8C flos eft fi* mthslan«,&habettadicemgtoiram,duram,grauem,ctiiuslongitudoeftduorum brachtorum,& eft plenahumiditate,acuti faporis, cum ftipticitate pauca, 8C dulce* dme panca,cums coiot tedit ad rubedinem, 8C color fucci eius eft ficu t color fansui* ms , 8C nafcitur m terris expofitis foli , in montibus arborofis , 8C in terra pineu, , 8C q uod adminiftratur de ea eft radix. Galenus.) Quod dc ea adminiftratur eft radix, in fapore eius eft fapor compof,tus,diuerfus,nam in eo eft acuitas, 8C pundio,& fti* pt,citas,cum pauca dulcedine.Et uir tus eius prima calefacir,& fecunda incarnat,uel conglutinat,&: abftergit,& fortificat mcmbra,8d tertia prcuocat menftrua, SC expel ht fcetum mortuum,& cortumpit uiuum , 8C expellit eum : 6C congiutinat uulnera, 8C confertfputo fanguinis Et quatitas dofis eius eft duorumaureofum. Etfi ille qtii hbit cam, habet rebrem, bibat illa cum aq ua , 8C fi caret febre , bibat eam cum uino, fr.^ c f A T ? ll ° d rad,xt P fa '^"^madminiftranteam loco licn. Dio* lon hr e ,H £"r ° % m T ^ ?° tU ^r* hoius ^onfert attritioni lacertorii 8C do* fcbifeX ' a U » ant,ai1 *> &f P uto C ™&™ * Peflore, 8C quando datuc cunui^ EaTSrfm!^ k m * a1 " u C,S ClUS i & ^ uando datur feaindam hanc for, Z ^ S? c tort r on,bus ac dolonbus matricis , & quando contunditur , & poni^ t^mexrmX^ d^^ldaST ?°T m '? C °o rrUnip,t uiuu ^^f u ccus eius facit hoc, 8C quar, 0oteritutdumeftrecens,humida,&adminiftraturinuulneribus autlieftfirrl t^ gl ^ITuA fU T ftf P t,c,tatem conglntinatea, ^fuccus eius fimil, e co« ntbuTin^s^^^ nmus mcuts,conglutinat eas , habitantes autem in tetra Lichi^ , exprimunt fuccum ab ea. S l M P L I C I V M. 207 ... abeapSZdenfatumferuanceuminencesipfolocolicrj. Abenmefuai.) Propri< & radicis cencaurea? eft quod laxat phlegmauifcofum , 8£choleramfimilem fecib cXconfercfciacictfquandofumiturinpocu^aucficcliftere cumea, Alcanci.) La . phlegmalaxationeforti,&aquam citrinam cum forcicudine. * OECEN.TAVREAMINORE* CCCV. Anturion fege fegir , id eft Diofcorides, ) Nafcitar ~* A ^quofis,&eitfimilisherbxhypericon,autpulegrjmontano,habetuirgamlon gam,quadratatn unius palmi, 8£fiorem rubeum, uergentem ad pur0ureitatem,fi> milem flori piantx qux dicitur hambes,& habetfolia parua, obionga ficutfolia ru tx,&femen ficutgranum frumen ti,8£ habet radicem paruam , in qua nullum eft iu uamentum. Galenus.) Radixhuiusplantecftnulliusualoris,8£infaporeeiusuin citamaritudo plus quam aliud,8£in ea eft ftipticitas pauca. Et uirtus eius prima de^ ficcatfinemot'dicatione,8c"fecundauircus incarnat,mollificat, 8£abftergit, 8£tertia uirtus incarnat uulnera magna , quando ponitur recens fuper ea more emplaftrt. Ec incarnac,8£confolidac hulcera anciqua quxfunc diftkilis tncarnacionis adminiftra ta,recens fteut dixi^dC quando ficcatur,8£ admifcetur cum unguentis incarnatiuis in quibtts eft potentia incarnandi fiftuias,& hukera profunda,& quando admifcetur cum Medicinis,in quibus eft porencia mollificandi apoftemaca dura antiqua, 8£ cu tandi exicuras antiquas,malas,profundas,eft ualdemaximi iuuamenti,& mifcetur eciamcumemplaftris qua? curancxgricudmes fadas ab humonbus fluencibusad inembra,8£quando decoquicur , & ficdiftere cum eius decotfione , habenti fdao* cam,expellithumorescholencos,6^quando9laxatiutantu,quodfolutioneedu^ cit humorem fanguineum,& cunc confert magis. Et uirtus fucct eius , eft ficut uirtus huius,8c' operarur ad omnia qux diximus operatione bona , 8t ficcum eo collyriu, - admixco melieoculis^quando ficnafalecum eo,expellicfqecu, 8c prouocat men^ ftrua , SC quando daturde ea in potu habenci argricudtnem in neruis, conferc , quia n deficcac8deuacuachumoresexiftencesineisdeficcacione,&:euacuationefinenocu mento.EtipfiquidemeftexmelionbusacnobilionbusMedicinis,adopilationes epatis^confertmagniftceduricieifplenis^quandoapponiturdefuper^moreem^ plaftri,autfumiturinporu. Diofcortdes.) Saporhuiusherba?eftamarusmultum, &.quando ipfa concundicur dum eft recens , St fic cum ea emplaftrum, conglucinat uulnera,8c" mundificac hulcera anciqua,8i tncarnac, 8£ confolidac ea,8c quando fu* micurin pocueius decodio,laxaccholeram,8d:chimumgroffum,8Cfirclifterecum ea ad fciacicam , SC laxac fanguinem, 8£ auferc dolorem a fcia, 8£ quandofuccus eius mifcecur cum melle,abftergic obfcuricacem uifus,8cadminiftracur m nafalibus, & prouocacmenftrua,8c^ducir foecum, 8£ quando fumiturin potu,autinfundttur cxterius,confertdoloribusneruorumpropne,exprimiturauremluccusabhacplan ta,dum habetfemen,quoniam cum flore,8£fummirattbus,8cTemineinfundimr in aqua quinqj diebus,pofteacoquitur donec aqua illa uideatur confumi tota fere,de* indecolaturcumexpreffione, 8£prOieda fubftanriaaccipiatur colaturailla,8£co^ quaturicerum,donecinfpiffecur ficucmel . Quidamuero accipiunc hanc herbam dumeftrecens,8chabecfemen,8icerunt,&:exprimuncfuccumeius,8iexponuntil* lum foli,8£ mi feent eum cum baculo faepe, uc quod ex eo in fuperficie deficcacur,mi fceatur cum parte inferiori liquida , SC ceguncfuccum de node propcer rorem , uam ros prohibec fuccoscoagulari. Omnisaucem qui uulc fuccum exprimere a radice quacunqjficca,aucplancaficca,oporcecquodcoquacurprius,8cprxpareturficutdi ximus in gentiaua. Et qui uulc exprimere fuccum ex radicibus humidis,aur ex corti* cibus,fiueherbishumidis,oporcecquodceraceas,8«:exprimac,S^ponactnfole,ficuc diximus. Ec fecundum hauc formam exptimtcur fuccus tapfia? , SC mandragora?, SC uuxacerbx,8ialiorunihuiufmodifitmlium.Sedaroorisadad,ideft,lic^,8^abfini thrj,8ialiorumfimiliumexcrahuncur,quandoeoquuncur,donecaquatnipiffatur, ftcutfupradiximus. Abenmefuai.) Propriecashuiusplaura:eft,quodlaxacph gma uifcofum fimile feci,8c conferc Cciaticar, quando fumicur m pocu decodio en fic 20 $ DE T EM PERAMENTIS C D aut fic cliftere cumea. Etdofiseius eftinpotione drach.rj^nclitercunda^irj, cumoleofifamino. DE CARVI AGRESTI- CCC7I- Ardamenijtd eft,carui agrefte.Dicicur Perfica lingua karda,& a Romanis firmV licer. Diofcorides.) Meliusexeoeftilludquoddeferturab Armenis,&eftdc n cerris Indiae , 8C Arabia?. Ec melius ex eo elt illud quod difficile frangitur, ple* num^coniunclumjdurum^grauej&extenfarfuperficiejjCuiusfaporeftacutuspai* rum 5 quodaucemexeononeltcale,eftmalum. Galenus.) Saporipfius eftamarus parom.Ecuircuseiasprimacaiefacicfortiter,6^fecundaabfteigit,6itettiaoccidit uermes,8£aufercfcabiem cum forticudine , quando fitlinimetum cum eo,8£aceto. Diofcorides. ) Virruseiuseftcalefa&iua,&quandofumicur in potucumaqua, confert epilepfia?,8£ turTt,8i fciaticx,8£ paralyfi,8d relaxacioni,8d attritioni neruoru, 8C torcioqibus uencris,S£ expellic afcarides, 8C quando bibicur cum uino,cortferc do iorirenum , 8C ftranguriar, 8£puncruraefcorpionis . Etconfertgeneraliter omnibus morfibus uenenoforum,8£ quando fumutur in potu ex eo drach. rj. cum corrice ra dicisiauri,frangitlapidem,&quandofumigacurprfgnanscumeo,educicfcEcum, &prouocacmenftrua,82quandolinicurcumeo,curacfcabiem,8dintratinc6fedio iiibuscollyrioruoculoru,8^propterfuamcaliditatemrubir1icatcutemiicutfinapis. DE ABROTANO- CCCVlI. CAtfum,id eft, abrotanum, Diofeorides. ) Speciesabroranifuntduae,quarum una dicicur mafculus , 8C alia fcemina . Sed fcemina eft fere ficuc mafculus. Dife fert camen in hoc,quod ipfa eft planrafimilis arbufto,habens foliaalba,8£cft plena folqs qua: funr fu per ramulos fcifta,parua fciftbra ficutfaricon, 8C in fummirare eius cft flos ad rotunditacem tendens , aureicoloris,aureus apparens in jeftate, 6C habet odorem bonum cum grauedine pauca,amari fapcris.Ecdicuncaliqui quod abrota num Siciiix eft cale , fed mafculus habet ramulos fubciles , lignofos aliquanculum, 6£eft parua planca eius,ficucabfinchiu,8£quod ex eaadmimftracur,eft floSj&fum* micaceseius. Galenus.) Subftanriaeiuseftcerrea,quamcalorfubtiliauit,ci£fapoc eius eft amatus , 8C irt eo eft parum ftipticicacis. Et uirtus eius prima eft calida in tei tio gradu,& fecunda eft uircus abfterfiua,refoluciua, 8C incifiua,8£ cercia eft uirtus,

mafticec eam,8£ degluciac, 8C bibat pofl uinum tepidum,confert ualde.Ec datur in potu ei,qui fpuit fanguincm a pedore,in quantitate trium onolofar,cum uno conos uini mixci cum aqua tepida , aliquantu^ lumconfert,&danturinpotuhabentidoloremfciacicum,&:doloremtenu,acuefi ca?,drachma? dua? cum aqua , 8C dantur in potu hydropico febrienti drachmas duae ex ea cii hydromelle,8£ non febrienri,cu uino 8C melle,8£ quado dacurde ea drach^ ma una cum uino,prouocac menftrua , 8C quando dantur deea drachma: quatuor, cum decodione conos hydromellis,laxat uenttem,& quando darur cum melle,c5 fert hulceribus pul monis antiquis,et faniei pedoris,et datur idericis,ficut dixi in hy dropifi,& dantur de ea drachma? tres cum aqua calida in colica, 8C in dolore intefti norum,8£ fint aqua: conos quatuor, 8C quando dantur ex ea in pocu drachmae duae cumgranis i7.piperis in conos tres uini calidi,confertdolori iateris.Ec qui uult repq nere folia eius,o porcec cp deficcet primo ea,deinde terat illa fot ticer,8£ reponac in ua fe ce*teo,de quibus fi puluerizetur fuper uulnera fada in cutecapicis , conglucinatci* to ea.Et fi accipiacut betonica hurnida antequam d eficcetu t ,8£ teracur,8£fic empla* ftrum cum ea,facic hoc idem,fed emplaftrum debet renouan farpe.Et fi fiat ex beto* *iicahumidaemplaftrum,exrrahicfragmencaoffium,quacfuncinuulnenbus,fedra dixbeconicar coda in aqua,donec dax partes fintconfumptar , 8C liniuntur oculi cii ea,fedat apoftemaca calida eorum,8£fi linitur frons,fedac dolorem capitis.Et quan do folia etus humida teruntur,fit emplaftrum cum eis fuper oculum,aut fuper fron* tem,facichocidem,cjiquandocoquicurcumLiino,autcumaceto,&fitexdecodio^ neeiuscollutiooris,confertdolohdentium,&quandofumiturinpotuaflfiduede ea drachma una cuni aqua calida ftomacho ieiuno , confert obfcunratt 8C debilicaci uifus,8c"quandodancurdeeain pocu drachmarquaruor cum aqua calida, conferc corize,8c"catarro,8£difficultaci parcus,fedfi mulier non habuerirfebtem,deturcunl uino 8C aqua . Et^iuando fit emplaftrum cum ea , confert uulneribus netuorum,8£ ^ $ 4 oonicui zu D E TEMPERAMENTIS C D ponfcur fnpcr membrum,quando nolumus ipfum calefacere^fumitur ex eaifl po tu cum aqua ante potationemuini,8£ prohibetebrietatem/icuc pucantaliqui,8£te* ntur,8£ mifcecur cum axungia SC aqua,& confert bothor , SC quando fumitur in po cu cum uino ab itineranribus,prohibec excoriaciones quce fiunc in membris,ex con* fiicationemembrorumadinuicem,8£darur deeainpotu cum oximelle conuale* fcentibus,& aufert faftidium eorum» Ec quando accipiiltur ex ea crica drachmg qua* tuor,8£ mellis uncia una,& coquuntur ad fpiffitudinem , SC fiunt trocifci ex eis qua* tuorjquorumunusfumaturinpotucumaquacalida^laxatuentrem^acprohibet uomitumcibi.EtquandotericLirtotaherba,&:fitcumeaemplaftrum,fedatdolorc SC inflacionem uentris , ac dolorem podagra? , SC extrahit uenenum ex morfii canis tabidi 3 fi fuper locum morfus dimittatur ligata». D E S6NATIO NE cccxur Oreathalmi dicicur 5 quod eft apium aqua?, SC nominancipfum in Hameanel* _ la,8£ eft fenacion» Diofcorides ; ) Eft planta nafcens in aquis , SC habet ftipite reclum,6iramos } &totaplantaeftpinguis,&habetfoliafimilia folrjs api) nomi* natipetrofelinum,nifiquiafuntminoraeis,ethabentodorembonum quandoma fticatur. Galenus.) Secundumquodinhacplantaeftdebono odore 8£fapore, itaeftineadeuirtutecalefacT:iua.Etuirtuseiusfecundarefoluit.Ettertiaprouocatu^ rinam,8£ frangit lapidem tenum,8£ prouocat menrtrua. Diofcorides ♦ ) Quando ha:c hctba comedicur cruda SC cofta,frangit lapidem renum,8c" educit cum cum uri na,8iptouocaturinam,acmenftrua,&expellitfcEtum,8iquandocomeditur,con^ r fert hulceribus inteftinorum. Kacebras . ) Extimaui, flddixi , quod ha?c eft herba, qtiaehabetfolia pauca rotunda,quorucoloreft niger, 8£funr fimilia folijsmenta?. autfolijs ruca? in figura fua. D E F OE N I C V L O cccxriir* Aienigjd eft,fceniculus. Galenus.) Exeo eftdomefticus,&agteftis,feddo* meftici uirtus prima calefacit in tettio gradu ,8£deficcatin primo» Etfecunda fubttliat, Ettertia generatiac, &confert defcenfui aquaead oculum, prouocacuri* nam 8£menftrua.Et agreftis dicicur maritimus,8£ moncanus, SC radix SC femen fc&* Uiculi agreftis eft forcioris deficcacionis quam radix &femen foeniculidomeftici, quoniam in eo eft parum ftipticiracis,& ipfe quidem frangic lapidem , SC curac idx? riciam,8£ prouocac urinam,8£ menftrua , fed h*c fpecies non habec uirtutem in ge* nerando lac,ficutdomefticus , SC ex eo eft marinus magnus , cuius femen eft rotun* dum fimile femini coriandri calidi,acu ti faporis , & uirtus eius eft fimilis uittuti fce* niculifupradicli,nifiquiaeftdebilior. Etdicitutinlibto Democriti Medici,quod animaliacomeduncfceniculumrecentem,utciarificecuruifuseorum. Diofcorides . ) duando fceniculus fumitur in cibo, augmentatlac , 8£femen eius facitidem,quandofumiturinpotu,8^quandocoquiturcumhordeo,etquandouj mitur decodio fummitatum fceniculi in potu,prouocat urinam, SC ideo confert do lotibus renum SC uefic:e , SC datur ex eain potu cum uino ad morfus uenenoforum, & decoftio eius prouocac menftrua,et quando fumitur in potu cum aqua ftigidaui febribuSjfedatnaufeamj&inflationemftomachi^quaeaccidit.Etquandotetiturta^ dix fccniculi,8£ fitemplaftrum cum ea mixtacum melle,curat morfus canis,et quan doexpnmicurfuccusafolijs &fummitatibus fceniculi, &ficcacurinfole, conuenit in collyrijs oculorum,&: acuit uifum,8£ eft magni iuuamenti.Exprimitur etiam fuc* cus a femtne fceniculi recenti,ficnt dixi de folijs SC fummitatibus , SC preparatur co* dem modo,8t ualetad eadem,& acuit uifum . Similiter autem ex radice eius exptt* tnitut fuccus,uaiens ad eadem.Fceniculus uero qui nafcitur in Afia uerfus Occiden* tem,habet mrtutem fimilem huius fucci,& homines illius regionis incidunt uirgas liuiusfceniculi,8:approximanteasigni,donecfudent,emiccunc enim humidicace gummi,qux quidem eft forrior in collyri)s,quam fcenicuius. Fceniculus autem agreftis eft maioppraedido in quanticatefu* plant* , SC femen cius eft mams femuie ilims.QC eft femc fimiie fcmini iinobo rin, 8C nominatu r fahar, $C habet ^ MPLI C I V H. 21« A 82habecradicembomodoris 3 &quandobibiturdecoaioeius,curatdiftillarionem minx,8C quando fit nafele cum ea,prouocat menftrua, SC quando fumitur in poru, augetlac,8£quandobibiturderadiceeiusaucfemine,ftringit uentrem,6c confert morfibus uenenofis,8£ potus eorum frangit lapidem,&: mundiftcat ldenciam , de* coctio autem foliorum prouocatlac,8£ mundificat puerperas. Eft alia fpecies Fceniculi,quaj dicitur otomarathrum,habens folia parua,fubtilia, oblonga,8£ femen rotundum,fimile femini coriandri , acun fapons , &: boni odo ' ris,8£ uirtus eins eft fimilis uirtuti alterius foeniculi , nifi q uia eft debilior eo . Ec dici* tur,quod radixeius retinecmenftrua,& fluxum uencrisi DE R E S I N A, MASTICEi C 6 L O phonia,c^Terebinchina. CCCXV. Atin,id eft,refina. Diofcorides.) Species eius funr diuerfa: , fecundum diueo es arborum,in quibus colligirur,nam quajdam colligicur ex pinu , 8C qus* damnon,fedcolligicucexalrjsarbonbus 3 fedrefina,qufcoIligicurexpinu,qu^d:im cft ex pinu mafcula, quse dicicur com,8£eft haec colophonia.Ecalia eft,qui colliW tur expinu quadam chirronolia,8£eftarbor,cuius frudus funcgrana magna. Etalut caiuspinus nominacur chirrandam,8£arbor iachuth,8£facit fruAum paroorum granorum.Et eft quaedam de ea,q ux fit in pinu ficut llla , quae fir in arbore mafticis ** &:inarboregraniuiridis,&cupreflfi 7 8<:aic.Melior autemomnium fpecierum reft> tix eft illa,q ux eft boniodoris , dari coloris , non mulcum exiftens anda, nec mul* tumhumida,fimilismum,facilisfraftionis. Galenus.) Omnes fpeciesglutinis calefaciunt8£deftccant,uerum,diuerfiftcantur adinuicem,propcerea quodinali* quaearumeftdeacuirace 8C punftione infapore &uircuce quancicas maiorquam inalia.Et quia eciam quaedam habec fubcilicatem paucam,8£quxdam amplio* fem,8£qua?damhaberftipticicacem,qua?damueronon. Ermeliusquidemomni* umglucinum,eftgluren Romanum,8£eft maftix,8£hocideo , quia cum hocquod in eo eft de ftipcicitate pauca,cum qua confert epaci,8£ ftomacho,ac inteftinis , 8C in eo eft uirtus deficcatiua,fine mordicatione 8C nocumento , 8C hoc quoniam non ha becacuitatemaliquam,8£eft fubtilis mukum. Sed cceterarum fpecierumglutinis meltus eft giuten albotim,8£ eftterbeiKtna,8£hocquidem glutennonhabetfti* pticitatem manifeftam , ficuc eft ftipticitas mafticis , 8C tn eo cum hoc eft amaricu* do. Et propter hanc cauflfam deuenit ad hoc,quod diffbluit plus quamimaftix; Erpropcerhuncfaporemfimilicereftinhocgluctneres,quaeabftergicadeo,quod curarfcabtem,8£ipfumquidem accrahic abincerioribus plus alrjs fpeciebusgluci* nis,quia eft fubcilius alrjs. Sed gluten , quod eft de fpecie pini, qua? dicitur cophi, & illud quod eft ex pinu,qua? dicirur chitranolia,& eft pinus magna, funt acutiora* quamgluten albotim , ueruncanaen non refoluunc, nec accrahunt plus ipfo , 8Cglu* ten pini magng habec plus de hac propriecace,quam glucen pini,qua?dtciturcophn ' Sedglutenpiniparua;,8£gluten arboris,qua?dicicuralafti,funcmediaincerduas res,nam func acuciora quam glucen album,8£minus acuca,quamglucencopht, 8C in glucine pini magna? , 8C in glucine albocim cum hoc eft aliq ua mollificacio,8d poftea in mollificatione eftmaftix. Sed gluten cuprefli habet pundionem SCa* fuitatem,8^gluten,qua!diciturlachos,eftfimiieglutimalbotim. Etdixitinalma* iemut.Gummi piniquod diciturfachilus,8£eftfudorarbons pini faciencisfrudum niagnum,eft forcius omnibus fudoribus arborumaliarum,incalefa&ione8£de* ltccacione,qtiemadmodumfudorarborisalbotimeftminuscalidus,8cminusde^ ficcatiuus , quam fudor aliarum arborum,8C fudor pini facientis paruagrana,eft nii norfudore pini magna? in deftccatione 8dcalefaftione plufimum . Diofcorides . ) Refinaarborisgraniuiridis terbenrinadeferturexterris^rabum^ & ex terris alrjs etiam,fed eft illa,qurE defertur ex terris Alcheades, cmus coior eft al - bnsjfimilis colori ■* uitri,dedinans colort coelefti , habens odorem bonu , referens * MAS nttT! odorem co zl4 DETEMPERAMENTIS C odorcm arborisfufc.Eftautem mclior omnibusrefinis,poft eamuetomaft{x,& poftipfameftiacuth,6£eftcxatboce-ccamdtcaris,6ipoftipGimcfti:cfinaarborisdi de aladi,& poft tpfas in bonicate eft reftna cophi, & eft arc , 8C refma pini , & omnis refina arca?, Etornnes iftae refina? caiefadiu ae,moiiificatiuaj,8d diffolutiua?, 6i mun* dificariua:funcconferentestuft1,8ihulceribuspulmonis,8ifputofanguinis,&tere^ bvnrhina cum hoc mundtficat pedus , quando fic cutn ea folaloch, aur cum melle, prouocat urinam,nioilir uencrem,6^ conuenic ad faciendum pilos adhaerere palpe hrarum,qui punguncoculos,8iquando mifcecur cumziniar, 8£calcanco ,8£.nicro, ifercfcabieihulcecofa?,8iauribus,aquibusfluunchumidicaces,quandomifcetuc nm elle,8Coleo,confeLtpruricuihulcerum,oiinccacinconfedionibusunguenco rum,& oleorum refoluenciumlaffitudinem,&confertdolorilateris, quando inun gicurcumea, SC quando fitemplaftrumcum ea,confertexituris , &uulneribus . Et mclioresquidemtftarumrefinarumomniumfuntillac,qua!funtfplcndentes,c^ex gummiuelrefinaiacuth,8ieftreftnalocaman,8ieftarcmeliorilla,qugefthumida, ^deferturexparcibusGalli^,8iexterraqua?diciturTrania,8iolimdeferebaturex terra,qua? dicicur Golophonia,Si propcerea dicicur refina Colophonia.Defercur eti amex Galatha,quae eft proxima terras Abax,8£nominant eam homines illius terra: laichas,& ipfa quidem eft magni iuuamenci in cufti anciqua , quando fitloch cu ea. Et funt ex refinis quaedam humidaj,8d refinaj quidem humid^ funt diuerforum co lorum,8£ hoc quia quaedam earum eft alba,& quaedam coloris oleaginei,8£ queda colocis mellini,ficuc eft aichas,8£ eft fimilicer ex cupreflb gummi humidum , quod ftucileadomniaquardixi.Accipiunturaucemexipisrefinisquasdamficca?,qua!ex iscepcriuncurfupecpinum,8£fuperarc,8^fuperiacuch,&fuperarboremalacli. Ec nelior refina eft illa,quae habeccolorem meliorem,clarum , quae non eft ficca mul* e rum humida 3 fimilis mum,nofacile frangibilis,8£boniodoris.Ec y. ltorearumeftrefinaiacuch,&aladi,quiafuntboni odoris,fimilesodoriolibani, ■* Deferunturautemqua:damexiftisreilnisdiuerfarumfpecierum,exterris Kanraro* fa,S£ funt in regione Hifpaniae,uerum refina cophi,8£ eft arc,8£ rcfina pini , 8t refina cupreffi,funt debiliores cp refma iacuth,8£ cp refina aladi,8£ no habcnc uircuces quas / habencifte.refinx,quamuisadminiftrencurloco earum.Sed uircus mafticiseftpro* xima uirrutt terebynthinae. Coquuncur aucem omnes ifta? refinaj in hunc modum. Refina poniturin uafecapientequadruplum eius quodfitexaere,8c"ponanturin eo refinaelib.io. 8£ aqua? pluuialis librae ts. 8£coquitur bene fuper prunas, 8cmoue* ncurfemperc6cinue,donccoccultecurodoreius,8<:deficceturforcideficcacionc,do tiec fiacfactle frangibilis,ica quod fcangacur cum digicis, 8£deinde reponarur in m* feftdili.Ficenimalbatalttercoda8Cpraeparaca. Oportetautem,quodrcfina cola* tur in huc modum. Illa uidelicet,quae eft humida,ponatur fuper prunas fine aqua, 8dcoletur,aciterumponaturfuperprunas,&:quandoccepcritcoagulari,addantu£ pruna? fub ea mulcae,& coquacur crtbus diebus,8£ cribus nodibus,donec fiac calis,fi* cucdidumeftfuperius,&repone,8iferua.IllaUeroexrefinis,qurefuericficca 3 furT^ citquodcoquaturdieunatoca^amaneuf^adnodem.Etiitcequidemrefinje ficco fta:conueniuntinconfedionibusunguentorumodoriferorum,8<:inunguencisrei! foluencibus laflicudinem.Faciuncnan^eaodorifera^mehus coloraca. Colligi* tur aucemfumus ab iftis refinis,ficuccolligicur fumus olibani, 8C conucnit in cohol y quarfmncadpilos palpebrarum,8£ad corroftonem lachrymalis oculi,8i cofert pru ricuioculi,8<:lachrymis,cV:ficeciamexeoencauftumapcumadfcribendum, Abugerig.) Refina pini confcrr ad cxicuras duras , 8C quando puluerizacur fupcr hulcera fada m cure capiris cum balauftia,curat ea.Similicer 8Calia hulcera qus func corpor • # D E A.NETHO. CCCKVl Ebeth,id eft/anechu. Gaienus. ) Virtus anethi prima calefacit in fine cerrrj gra — 8£deficcarin principio fecundigradus.Secunda refoluicacmacurac.Ec d * refohuc,8<: fedacdoiorem,8Cfacicfomnu 3 d:macuratapoftemata rnollia , crud: quand I S I M P L I C I V M. A quando coqmcur cum oleo ,8£adminiftracur,& hoc quod complexio otei,in quo anethu eft codum^eft propinqua complexiont Medicinarum aperitiuat um, SC ma* turaciuarum,nifiquiaipfumeftcalidius parum,&fubcilius eis,ecpropcerhoceftre* foluciuum. Ec quado comburicur anerhum,fic uircus eius prima in cercio gradu cale n faftionis^&deficcacionis.Eccerria eftuirrus,queconferr hulceribus habencibus plu *> ttmamfaniem,quando cericur,8£ puluerizacur ia eis , & proprie quando fueriuciti genicalibusmembris.HukeraueroanciquajquarfuncinanOjincarnaccicOjdcconfo lidac. Anechi uero receris uircus prima eft plus humida, ec minus calida . Ec fecuuda ciusuircusmacurat,&:refoluic,&:facicfomnum. Diofcorides.)Virtusaiiechieftca lida,acuca,quando decodtiofummicacum 8£feminis eius fumuncur in potu,prouo caturinam,&fedattortiones,6iinflationes,&recinecuencrem 3 8CfedacftnguItum. Etfianethucoquaturinoleo,refoluitexituras,8imacuracapoftemacatrigtda,cru^ da,&quadoanechumficcumbulicurinaqua,ecbibicurdecoftioeius,prouocaclac, &fedaccorciones,6^uencoficaces,acinflaciones,&confercnaufeae,&fingultui,8<: prouocac urinam,ueru,nimius ufus anechi debilicac uifum , 3C abfcindic fperma , 8£ quando mulier fedec in decodione anechi , coferc dolonbus matricis. Semen uero anethi quado comburitur , 8C fit inde emplaftrum fuper hemorrhoidas , aufert eas, 82quandopnluerizaturfuperhulcerauirgac,conglutinat,&confoltdatea,8iconfo lidat hulcera antiqua difficilis cofolidacionis . Anethum uero recens humidum, eft niinuscalidum,&minusrefolutiuum,8iminusmaturatiuum,^anechumficcum. Aben mefuai.)Anechum eft calidum in feciido gradu,8c: propnecas eius eft,feda* te fingulrum,8£ inducerefomnu,& oleum anecht cft bonii uentoficacibus , QC quan doponicurfemeneiusinpolencis,mulciplicatlac,8dfiaccipiturfolum,minuitfper* ma,8£ debilicac uifum,maxime nimius ufus eius. D E ROREMARINO. CCCKVIh XAieralmerien,ideft,arborMarta?,uelrofmarinus,8^eftapinalphach,8^eftca^ chola. Diofcorides.) Species libanotis func cres, una earii habecfemen quod B nominatur fachi. Etquidam nominant hancfpeciem ra, aur canufana, auccafane* mo,8£habecfoliafimiliafolijs marathri,nifiquiafuntlatiora, parum groifiora,8£ extenditurfuper terramcirculariter , habens bonum odorem, 8£longicudo ftipitis cius eft unius brachij,8£ plus,8c* habet multos ramulos , fuper quorum fummitates funtcapitella,in quibus eftfemenalbum,fimilefeminiplancae,quedicicuc fpondy* lon, rotundum,angulofum,acuti faporis, in cuius odoreeft fimile odori reftnx pi* ni,etquandomafticatur,mordicatlinguam.Radixueroeiuseftalbamultum,cuius odor eft ficut odor thuris. Eft $L fpecies alta fimilis fupradi&e,nifi quia femeeius eftlatum,nigrum,fimilefemini plancx dida?fpondylon,habens odorem bonum, fed non motdicatlinguam,8£ habet radicem exterius nigram, tnterius uero albam. Et eft fpecies alia fimilis fupradidis,nifi quia ipfa non habet ftipitem , nec femen, necflorem,8£nafcitur libanocisinlocis pecrofis,8£agreftibus . Galenus. ) Exfpe* ciebus huius planrae una non habecfemen,8£dua;habenc.Ecuircusomniumea* tum eft fimilis,8£ hoc,quia uirtus earum,eft uircus,quae refoluic,8£ mollificac,8£ ab* ftergic,8£ incidit.Et fuccus radicis eius,8£fuccus herbieipfius, quando urerqj mifce* tur cum melle,curat obfcuritatemuifus,quae fit ab humiditategroffa. Sedfpecies alia qua? habeccapicella,8c* eft illa,quam Romani uocant rofmarinum, quar quado datur iderico,confert. Diofcorides . ) duando accipiuntut folia libanocis, cutufi» cuncgfincfpeciei^ceruncur^fttemplaftrumcumeiSjConfertfluxuifanguinishe:* morrhoidarum,8£ fedat apo ftemata calida ani , SC extenuat hemorrhoidas egredi* *ntes,8£maturat fcrophulas,8£apoftemaca difficilis maturacionis,quandoradix eius adminiftracur ficca cum melle mixta , mundificat , SC quando fumitur m poru cum uino , confert torcionibus uencris , dC conferc morfibus uenenofis, 8C prouocat urinam8c"menftrua,8tquando ficemplaftrumcum eacalida,refoluic apoftemara phlegmatica.Et quando exprimitur fuccus radicis,& aliarumpartium eius,er mifce tur ciim melle,& ftt inde coUytium , acuit uifum ♦ Ecfemen eius quando fumicur m potu zt & «™ fcabiem Mcmtam & t£ foluit apoftemata phlegmatica anciqua , & apoftemaca dura, & ceritur ac mifcetu r "munnaantiqua 3 &ponitutfuperuerrucas;^carbunculos &SS S &quTdf^ eftcahdeui tTrk do bibitut exm Hr^K ' qtand ° fum,turi n Potu cunitro,fedatafma,&quan cum eo faSnSJ^ U " a '? 3qUa ' C °I ert morfui rutdl *^ Q uando * nVmSS &digerirchU>satfcofo^^^ pucaf^fifumacurni^ toemphlegmaS^ r 6 l ^^ mcIancnollca 3^occiduafcandes,etc6fertmorfuitutellar. Defchea r- - S I M P L I C I V M. A DESCHEA, id est, sandonico. cccxtx. SChea , id eft , iandonicum j ut in capitulo de abfinthio. Diofcoridcs. ) Sand. nicumeft planta, 8c"eftabfinthiummarinum , habensfemen minutum ,fimil pianta: qua? dicitur abrotanum,& eft plena femine, & habet folia ftrifta, 8C non c s eft n cantsamaritudiniSjUteftabfinthiumj&habetgrauemodorem. Galenus.) Ffe faeiusinapparentiaeftficutfigutapiant«abfinthrj,8ifaporeiuseftficutfaporab^ fmthrj, nifi quia non eft tantas ftipticitatis , 8C calefacit plus quam abfinthium , 8t in ea eft plusdeamaritudine quam in abfinthio , cum paucafalfedine . Sed uirtus eius eftdiuerfaa uirtuteabfinthr) , nameftmalaftomacho,6doccidituermes in uentre, plusquamabfinthium quando apponiturextra,autrecipiturinterius,&calefacit infecundogradu,&deficcatintertio. Diofcorides. ) Saporeiuseftamarus,8£eft mala ftomacho,& habet grauem cdorem, 8t eft ftiptica cum caliditate pauca,8£ co quiturfoia,autcamari2a,&:bibiturcummelle,&:occidituermes,8iexp aimlaxationeleui,8<:quandocoquiturcumlentibus,&bibitur,faci,t-hoc.Etpecu des quidem impinguantur,quando comeduut eam. DE TVRBITH- maris *\ TVrbith. Diofcorides. ) Caricamon eft ptanta qua; nafcitur in littoribus , in locis fcilicet,quos mare cooperit,qnando crefcit , qnando uero eft quietum^ lion tangit ea . Non enim nafcitur intra aquam maris , nec eft multum longa ab ea, 8£nifiquandomareturbatur,8c"crefcit,non tangitea,8£habet folia fimiliafolrjs planta?, qua? dicitur arafatis, nifi quia funtgroffiora eis , 8t habetftipitem longum, duobus palmis diuifum infummitate.Etdicunt quidamquod flos eius mutat colo rem fuum ter in die,q uia mane eft albus , 8t in meridie declinat ad colorem purpu? reum,inuefperisuerofitrubeus.Radixueroeiuseftodorifera,alba,qu£equando mafticatur,calefacitlinguam,&quadofumunturinpotudeeadradi.z.cumuino 3 laxatuentrem,8ieuacuathumoresaquofos,8iprouocaturinam,&fumituradpro g hibendum nocumentum uenenorum,ficut alia bezaar. Galenus in translarione al batarich.) Nafcitnr in littoribus,8£in arenis,8c" naturaeius eft calida, laxat, 8t mun* dificat uentrem,8£ meiius ex eo eft illud, quod cumeuellitur eius radixa terra,aufet turcortexeius ftatim,8£abijciturgroffum quodeftintus,8£excorticibus eius melfc* or eft ille qui eft ut cannula,gummofus,8£albus, 8t quando uolumus ipfum frange te,frangitur dto,8£ tuncaccipiatur illud turbith,quod eft tortuofum,in modum nu ds corni. Etin translatione hunahim in oflauo. Radix huius plaute habet calidum faporem,8£ uirtutem calidam in tertiogradu. Et eftimauit Hunahim,quod ipfe di? mifitrememorationemeiusinfexto,nenan:etipfaminduobuslDcis,eoquodcoii uenietiuseratquodrememorareturdeeoinfexto,quamquodrememoraretipfum in octauo. Aben mefuai. ) Turbith eft catidum 8£ficcum in tertio gradu, 8t melius cx eo eft illud,cuius color eft albus multum , 8c" lene exterius , fubtili sligni, non ha^ bens lanam.Et proprietas eius eft laxare phlegma uHcofum,uerum ipfum tnfert de* bititatem in animo,propter horribilitatem, 8£abominationem fui faporis,& recti* ficatioturbitheft,c6ficerecumoleodeamygdaiisdukibas,&dofiseiuseftadrach ma una,ufqj ad duas,8£ oportet quod detur potanti ipfum cuftodia magna, 8t non deturfolum.Etturbithquidemeftbonum humoribus fciaticareducenseos. Me* farugig.) ExpeUitfuperfluitatesgroffas. Alcarizi.) Laxathumorescrudos. Abix.) Melius tnrbith eft album,8e" quod in figura fua eft ficutcalamus argenteus, 8t putpa calamieftfubtilis , 8t quod frangitur facile , non exifteus groffum, ne<£graue,8c"eft facilead tercdum,8^tritumeftalbum,illud uero qubd non eft tale, noneftalicuius ualoris.Ettutbithquidemfuperquodtranfiuitlongumtempus,fiunruermesineo ficut in alrjs lignis,8£ uirtus eius debilitatur,8£fignum in hoc eft,quod foramina ui- dentur in eo,ac fi effet perforatum cum acubus , 8t eft leuis ponderis.Et quando in* uenis turbith tale, non utaris eo , quiauirtus eius euanuit, 8£turbith quidemlaxat phlegma leuiter,8£ complexio eius eft calida 8C ficca,ficut complexio fcamonea?,SC ineft ei proptiecas iaxandi phlegma , Si ergo mifceamurarnbo fimul , operantur m * ItS DETEMPERAMENTIS C colica8£phlegmate,S£educuntambos humores perfluxum uentris. Et redificatio turbith eft,quod fi fricetur cortexeius exterior , donec perueniatad albu eius,& po* ftea teratur , 8C cribretur , dc (i debes illud ponere in magnis antidotis , cribra lpfum per tenuc cribru m,& fi ponis ipfum in Medicinis laxatiuis, ficu t in piUulis,6£ in de* co#ionibus,cribraipfum cum cribro raro, utfit in eo aliquagrofficies, neadhaereat uillisftomachi.Etcommuniormodusredificationiseiuseft,quodconficiaturcum oleodeamygdalisamatis,poft contritionem 8C cribrationem eius. Etfi uisdare ipfum habentibus phlegma uifcofum,tenax,tereiliud fubtiliter,&cribra , utipfum adharreat phlegmati , 8C expellat ipfum. Et quantitas dofis eius eft a dtachma una, ufcg ad duas Jn decoclionibus uero ufqj ad dtach.quatuor. D £ ALLIO ET SCORDEO. CCCXXI- Haom,ideft,allium. Diofcorides. ) Alliumaliudeftdomem'cum,&aliud agrefte,&: eft quoddam ex eo quod inuenitur in Babylonta, quod non eft diut fumindentibus. Galenus.) Virtusallrj eftcalida,8cTiccainterriogradu.Sedinal lioagreftifaporeftcompofitus,namineocftamaritudo,&:acuitas,^ftipticitas,6i — nctio.Etacuitas quide eius eftflmilis acuitari alli) domeftici ,6Cuirtusallrj fecun* ,eft uirtus qua? tefoluit,abftergit,& incarnat,& tertia mundificat mcmbra imcti* ora,&calefacitea,S£prouocaturinam,&:menftrua.Etquandofumiturinpotu,cu^ ratattririones lacertorum,& neruorum,&dolores lumborum,fados ab opilationc cauffa ftigiditatis,& conglutinat t ccentia uulnera magna, quando ponitur fuper ea recens,& mundificat ea , fi fuetint ibi fordes in eis , 8C mcarnat hulcera fraudulenta, - quado deficcatur,S£puluerizaturfuperea.Sedfcordeon,c^eftalliumagreftc &eft' fortius allio domeftico. Et dicitur q, allij porrani uirtus eft,ficut uirtus allij,& porri. fctdixitmlibrodeconferuationefanitatis,alIiumrefoluitucntofitatcsplusaliaMe^ d icna omm,qiKT rcfoluat uentofitates,& cft bonum dolori inteftinot um,non cxi* D « en «febrc. Hippocrates.) 4Hiumc6mouetineoquiipfumcomedit,omnedo* Ioren 1 quiacciditlibi,&mcliusquodeftineo,eftquodipfumprouocaturinam.Et dixit in undecimo quod allium cxpellit fanguifugas , undecunqj adhefetinr. Dio* fcondes. ) Virtus aKn eft cahda,fedatiua inflationum uentris,deficcatiua ftomachi, induccnsfmm,hulceratcutem,&quandocomeditur,cxpellitafafidcs,&:prouo^ cat utinam. Etquando comederit allium ilic qucm fcrpens momordit/quinomi. mtur amras, & bibcrit poft ipfum uinum , in quo coftum cft allium cumYffiduat l one , aut tt luent alhum cum ruta , 8C potauerit , confett. Et fi fecerit fib"cmp aftt um cIarif,c:uuocem,&fcdattuffimanriquam,&occiditpemculos&k^ do f^ atTidua comeftio eius cu cibis, & quando alliun^b^ renegi,id eft,origan,,facit ,dcm,& q uando comburitut, 8C mifcctur cum meUe au. fcf thuote ocuh,& quando fic prsparato additur oieum de ben 3C SS P^urateam,S^uandomifcem^^^ f^cummellecutatbc^ furfures capitis &motpheam,& fcabiem hulcetatam.Et quanl oquS * gnopin,,&olibano,&tcncturdecoaioeoruminorc aufer Zlnrem^^^ quando mifceturcumlumbricis tcrreftr,bus,cura Z5K^ S Km ™^SS? f COnfcrtcK Et * Qzndo f ™ alUam poft ipfum , 6C & pvnpllir n.mt^;» s c • v^ tncatuma m llla decoftione,prouocat menfttua 8C aperit orificia ntn^i^ Tf at0 , tni ' & comeditor, prouocar urinam, ora ei S ,& haber ftipitem lon^um per Z m h^ L "! iT."'' f qu,lf,,nt *** ad omtua. i * S I. M P ■ L 1 . C I T M-* ,1 A adomma 3 ficutallinmdomefl:icum,Siconuemtaduulncra maiot^&hukerafr i dulenta 3 ad morius uencnofos,&attritioneslacertorum * Sed alitum poainmn eft planta ficut planta porri ulcramarini,& in faporc fuo , SC eft fimile porro,& aiiio & propcer hoc uirtus eius eft compofita ex uirtuteamboru, SC facit ca qux raciunt pqr* tum SCalimm l, mfi quia operatio eius eft debilior operationeillotum , & coquicur, ©^icdulcius 3 deindecomediturficutcomeduturporridomeftia. Rufus.) Aluum caleracit 3 &incidithumoresgrolTos } uifcofos,&nocetuifui,quiaadurittunicasocu lorum,8£ humiditaces eius,&: conturbat uifum,& nocct auribus 3 8c" epati,^ pulmo ni,8c renibus.Et fi cft dolor in aliq uo loco corporis 3 incitat 3 8C commouet ipfum,6C gcncratuentofitaccm.Etallium quidemnouum,&recens eftmeliusad prouocan^ dumurmam,&:mollituentrem,8cexpellitlumbricos. Dixit Hunahim.) CauiTa omnium ho.rum eft aeuitas eius. Et m libro de prajparatione dietx dixit. Aliium eft calefacTiuum,8£nociuumoculis. Hunahim.) Confertoculishumidis. Abenme fuai. ) Propriecas alli) eft, quod abfcinditfitim faclam a phlegmatc falfo ,generato in ftomacho,propter refolutionem eius,ac deficcationem ipfiusin eo 3 6cTugere fo* lia iacuth recencia 3 8£ colluere os poftea cum uino odorifero , aufert odorem al lioru abeo 3 quicomeditallium.Etalliumquidemeftficuttytiacaadomnegenusuene^ ni,8£addoloresfrigidos. Conftantmus. ) Quandocomedituralliumcrudum,ex pellitlumbricoSjficconfertftranguriaCjC^difRcultatiurinar. DE GALANGA- CCCXXII- RHulungen,id eft 3 galanga. Ifaac Eben amram. ) Eft uena in groffitudinc caiTig lignea:3- ." * S I M P L 1 C I V M. - cUttipolcntafrumend^aLithotde^poft^fucricbenetdtus.Echelleboru^cfteligenv dus longus, pinguis , cito frangibilis,8£ non groffus , &C quando franguur,a pparet inrra ipfumfimile teix arane02.Ec dofis eius a drachma una u% ad duas. Et hellebo rus occidic canes,5C porcos,8i purgac phlegma,& mundificac pedus,8d conferc im^ peciginimorphea?,&fcabiei,&quadocericurcumcorcicefuo, n temcorrofum^conferc.Eccaueacfibiquirecipicheileborumjneincurracfpainium, Sed propriecas hellebori nigri eft purgare phiegma ac melancholiam , 8C non eua* cuaciftos humores per uomicum,ficucfadchelleborusalbus, 8C eftdebilioris opera tionisquamhelleborusalbus.Ecmeliorexeoeftille,cuiusradicula?funtplena?,pin gues,fubtiles,6^quandofrangitur,inueniturintraipfumcesfimilisteixaranea?,ha bens odotcm bonum , 8C cuius hot tus eft in iocis ficcis,altis.Et dolis eius eft a drach ma una 8C femis,uf$ ad duas. Mefatugise. ) Hellebot us albus eft fortioris operari* onis quam niger,& cimor eft,ne ille q ui fumic hellebotu , incuttac fpafmum,^ ipfe occiditcolumbos,quandoinfunduncurfaba?,aucfrumencuminaqua,inquainfun ditur helleborus,8£ dant columbis,aut pullis ad comedendum. D E L A V R O- CCCXXUil. GAut,id eft,laurus. Diofcotides. ) Ex lauto eft habens ftrifta folia,8£ex eo eft ha bensiaciora,8£eftmafculLis. Galenus.) Exlauroadminiftrancurfolia,femi* na,8£corrices tadicis eius. Etuittus eotum primacalefacic,8£deficcacforcicer,8<:gra num eft fortius quam folium. Cortex uero radicis eft minus acucus,8t minus pungi duus,8iplusamariis,8iineoeftaliquantuiumftipticitatis.EtproptethaccaulTam * frangitlapidem,8«:conferta?gritudinibusepatis.Etdofisciusadhoceftadauich4* &femis,ufc$ ad drach. duas , cum uino odorifero. Diofcorides. ) Folia ambarum fpecierum funccalefaftiua , 8£decoftio eorum calefacit , ita q fi fiat encatifma ex ea, confett argrirudinibus uefica?,& macricis,8c" fedat dolotes eotum. Folia ueto recen* , ciafuntfttpticaieuiftipticitate,quando fitemplaftrum cumeis,confett pundurne zanbor,8£ apum,8C uefparum, 8C fit empiaftrum cum eis,cum pane 8C iauich,& fe* ® datpuifationem apoftematum calidorum, 8C quando fumuntur in potu 5 iubuertut ftomachum,8£prouocantuomitum.Granalaurifuntcalidiorafolrjs,8^quadoad miniftrantu t ia loch cum mclle,confetunt hulcetibus puimonis , 8C fttiftutce anhe* litus,8ituffi,8Cafmati,quodcogithominemftateeteaum,&:cutfuthumiditatum ad peftus,8£ quando fumitut in potu cum uino,confett punfturae fcorpioms,& au* " fertmorpheam.Lignumlauriquandobuliturcumuinoantiquo,8<:oleotofaceo, SC diftillatut in aurem, confett tinnitui 8C fibilo eatnm , 8C cofett afmati , SC mttat ui confeftionibusunguentorum,quaefiuncadiafficudinem,8iinconfeftionibusun^ guentorum,qux refoluunt SC calefaciunt.Sed cor tex tadicis lauti quando tericur 8£ fumuncur ex eo in potu chitat nouem,ftangit iapidem,8^ expeUic fcecum,&: confert habentibus a?gr itudinem in epate. Delauto Alexandrina. Sedgat Alexandnx eft plantahabensfo lafimiiiafolns myrti aereftis , nifi quia funt maiot a , 8C molliora, 8C albiora eis 8C habet fruftu ui* tet fotia eius,in magnitudine cicer is , cuius color eft in rubedine fanguims , 8C habet tamos longos , duorum paimorum,aut plus , 8C radices eius funt funiles radicibus myrti aereftis , nifi quiafunt maiores , 8C mottiores,&odorifene 5 tendentes ad ru* botem% naicitur in iocis montofis, 8C quod adminifttatut de ipfa eft radixeius. Galenus.)Sapothuiuseftacutus,c^ineaamatitudo.Etuirtuscmsfecundamci dic8tabftergir,8£terria eius uirtus prouocat urinam,8imenftraa. Dioicorides. ) Quando accipiuntur ex radice huius drachmae fex cum tob,confetc difficulcati par* tus ? 8ddiftillacioniurina?,S^ingenribusfanguinem> De lauto chamedaphne.Sed ex gar eft que dicitu t cliamedaphne, & habet mrgas reaas,fubttles,len«,k longas,m^ folrjs lauri,fed funt minota,8£ fubtiiiota,8£ leniota,quot um color eft « «*«,# m- bergranarotunda,rubea,adherentiafoirjs. Galenus. ) Ramihuius teceute scome dun, «t . Er uirtus eius eft fimilis uirmci iauri Jttexaduns fop^. Dioto^ • iXi DBTEMPERAMENTIS C Quandorerunturfoliahuius plantaebene,&ficemplaftrucum eis ,fedacdolorem capicis,8£inflacionem ftomachi,& quandofumitut in pocu cum uino , fedattortio nesuencris,fuccus uero eorum quado fumitur in potu cum uino, prouocaturinam, QC menftrua,8l quando fitnafalecum eo, facit hoc. Delaurodaphnides. Ecexgareftfpeciesaliaquedicirurdaphnides,cVeftarbor parua,cuius altitudo eft unius brachr), 8£ habet uirgas multas , fubtiles a mediecace, lupraquasfupcrius funt folia & uirgx eius, non facile frangibiies,& fuper eaeft correx fortiter adhxrens ligno,8c"folia eius funt fimiliafolijs lauri,nifiquiafunt moUiora,&tenaciora,6^adfrangendumdimciliora,mordicantia&pungetiaiin* guam,8£ gulam exafperantia , & habet flores albos , & grana quando funt macura, fiunc nigra,& habet radicem nullius ualoris in Medicina,& nafcitur in iocis montu ofis. Calenus.) Orruseiuseftftcutchamedaphnes. Diofcorides. ) Quandofolia ficcahuiusbibuntur,autuiridia,laxantfuperfluitatesphlegmaticas,6<:commouent uomitum,8dprouocantmenftrua,&quandomafticancur,attrahuutphlegmaad . os,&:inducuntfitim,5Cprouocantfternutationem,8dfifumanturexgraniseiusgra na quindecim , laxant uentrem. Oleum uero lauri ficex baccis lauri anceJp maturen . tur,SCeftpinguequadoipfagranacoquuncurinaqua,apparecfuperaquamundu^ oficas qua? colligicur in codeis. Quidam uero buliunc cyperu cum oleo,8£ fquinan* tum,& calamum aromacicum, dcinde prorjciunc in ipfum folia lauri recencia,& co , quunc.Ecfuncquiproijciuccumfolr)slaurieiusgrana,&coqunncuromnia,doncc ficodoriferum.Quidamueroadduncftoracem,aimyrcum.£cmeliorfpecierulau^ ri ad faciendum oleum eft laurus moncana,habens latafolia.Ec melius oleum lauri eft recens,uiride,amarum,& acucum mulcum. Galenus. ) Oleum laurinum eft ca lidius oleo nucis, & id quod cft magis refoluciuum eo,eft alkicran. Diofcorides. ) Vircus olei laurini eft calefa,& punauns eorum bib«rum,& fado emplaftro cum eo, & ficubus, 8t incracir, confcdionibus magnis. Aben mefuai. ) Eft calidum fcficcum, & confercuentofi. catibus,maxime mamcis,& cofortatcor,8<:c6fert tremoricordis,& ad caphacam. DE HEDICINJS CALIDJJ ET humidis tertij gradus, ET PRIMO DE ZINZIBERE, CCCXXVI. Engibel id eft,2in2iber. Diofcorides. ) Eftarbuftum quod inue^— in cerns Arabum,* hommes illius terr* utuntur folijs eius in m uh hn i^hcTT* rUW ' U,dehcetm Clbis » & Poribus , K.decod ^^^bus,8^alns,&rad!ceseiusfuntparu S ficutradicescyperuquarumcolor eli«n«n'ite ^ nn^ ^ P ' PCt *' ? habem bonum odorcm * opoiES ^^SS^^^^^ am ^ ^ hoc ■* Puttefcac, cibis % comedicu r cum ^ cibus ^ rT » P To Romanorum > « conuenir ir, nos ab Jndia,& eft idTqKL^ * " hU, ° S ^ tX deteur ad • dicacis S! M P L I C I V H. JiJ A dicatis,corroditur 3 8aorrumpiturcito , nam ifta corruptio non accidit rebus nimis ficcis,ne$ rebus habentibus humiditatem digeftam,fimilem fubftantix fua:.£t ter* tiaeftuirtus,qua?additinfpetmate.Etquandouolumus calcfacere aliquod mem* brum,adminiftramusipfum,8c"qiiandouolumus calefacere corpus totumfubito, adminiftramusillajqurEquandoponunturfupercorpus^calefaciuntfubitOjficurpi per,&longum piper,8dfi aliqui contradicunt in eo,quod dixi in pjpcre nigro,eorii contrarietas in eo eft pauca. Nafturcium uero, 8£finapis,8£ tapfia,4£ ftercus colum* barum filueftrium,non operantur hoc operatione completa,nili tempore longo. Diofcorides.)Virtus2inziberiseftcalefadiua,iuuataddigerenduineibu,&:inol^ Iit uentrem leuiter,& eft bonum ftomacho,& obfcuritatiuiius,5<: intrat m confedi* onibus eleduariorum,6Z uniuerfaliter,habet uirtutem pipere fimilem. Aben mefuai . ) Zinziber confert opilationi epatis h&x a frigiditate 6C humidita te,8£iuuat fuper coitum,& digerit cibum,8£ refoluit humiditat** groflas ftomachi, 6C inteftinorum,mollit uentrem,8£confert obfcuritati uifus,fada: ab humtduate,fa cto cohol cum eo.Sed zinziber confeftum cum melle,eft calidum 6C ficcu,quia mei remouetabeohumiditatem;,&commouetfperma,&calefacitftomachum,&cor* pus totum 3 8£ digerit cibum,8c" confert uenenis,8£ deftruit phlegma , Qc confert ob^ lcuritati uifus. Ignotus.) Confertmemorie. Etproprietaszinziberis eft,diminucdi humiditatejqufeftinftomachOjacomeftionefruduu^ficutfuntmelones^etfimilia. D E G R A N O ZELIM CCCXXVH HAbzelim,id eft,granum zelim . Et eftgranum pingue , in magnitndineciceris, 8ieftcitrinumexterius,albuminterius, Sihabetbonum faporem,8<: defettut ex terris Barbaria?,& nominatur piper nigrorum : uerum piper nigrorum fecildum uerirate eft aliud,8£ in Barbaria nominai? cro ni , 8£ eft fimile phafeolis in forma fua, nifi quiagrana eius SC cortex funt minora phafeolis,8d habet colorem nigrum, 8Cfa poremacutumficutpiper,&!:deferturexterrisNigrorum,&confertdoloribusdeii B tium Hahefe.) Eft calidum in tertio gradu,8£ humidum in primo , additin fp bono augmento , odorem oris facit bonum , 8£ nafcicur in locis, qui dicun Chedenfor D E E N V L A CCCXXVIU Afinud eft Diofcorides.)QuidamnominantzinzibetdeSem,8£hab foliafimiliafolijsplanta?,quediciturflominosuelflomos,nifiquiafuntafpetiora <8£ longiora,8£ habet ftipitem magnum,et folia eius non eleuanrur a terra, fed exten dunturfuperfaciemterra?,8ihabetradicemmagnam,boniodoris,cuiusfaporha5« betacuitatem,& eft fubrubei coioris. Inuenitur autem planta enula?, qua? nafcitur cut ireos,8£ eft ficu t ferpentaria,8£ nafcitur in locis montuofis,«S£humidis,C fit emplaftrum cum eo poda* grx,cumuino,aucapoftemacitefticulorum,aucmamilK'eenixx 5 conferc,8<:mifcetur cum emplaftris alrjs , qna? fiunt ad fedandum dolores, &confert. Ec crocifci fafti ex folijsiufquiami,conferunc eciam ad fedandum dolores , 8C quando mifcentUr cum fauich,8£ fit emplaftrum cum eis,aut fit emplaftrum folum cum cis , SC emplaftrii fa ftum etiaexfoirjs recerttibus eius,fedat doiorcs. Et dantur in pocu cria folia eius, aut quacuor,cumuino,curantfcbrem,&epilepfiam,&eftfebris,inquafuntfrigus8<:ca lor fimul.Et quando coquuntur foiia iufquiami ficut alia holera,et comeditur ex ets quantitas tripli,aufertfenfum eo tempore . Et quidam putauere, quod fi fiatclifterc cum eis in colica,facic hoc etiam. Quando uero coquicur radix mfquiami cum ace* to,8£ fic cum decodione eius oris collucio,remouec dolorem dentium. DE SANGVINE DRACONlS. CCCXXXI- DEmalochohen,id eft,fanguis draconis. Diofcorides . ) Qutdam nommant hanc plantam fidrichis,&: egilos, 6C eft planta,habens uirgas longas uniu s pal mi 3 aut pius 3 fimiies fufis 3 quibus fiUtut 3 fupet quas funt folia parua, fimilia toifr ~ I tiandri zl 5 DE TEMPERAHENTIS C tiandri,quorum color uergit ad rubedinem , 8£habet uifcofitatem , 82odorem for* tejn,non tameu malum,fed propeodoremMedicinam,&mfummiLitibus tamo^ rumfLmtcorona:rotundae,8ifioresalbiinprincipionatiuitatiseorum,infineuero fiunt aurei,8£ nafcitur in terra bona culta. Galeuus. ) Sidrichis in planta ifta eft res qua?abftergit,6ieftineahumiditasmulta,8Cipfainfrigidat parum,6icumhociii ea eft ftipticitas pauca, 8C ob hanc cauflam prohibet generationem apoftema tum, &conglutinathukerafadaapercuflione.Etfuntquidam,qiunominantplantam, qua?dicituregilos,nomineilhus planta?,8£eftplanta,fimilis huicinuirtute,inom* nibus,nifi quia hec planta eft fuperior in ftipticitate ab ipfa,8C propter hanc caufifam confert fluxui fanguinis,8£ hukeribus inteftinorum,8£ fluxui immoderato menftru orumfuperfluo. Diofcofides.) Quando ha^cplantateritur bene,8£ponitnrfuper hulcera cum fuo fanguine,conglutinat ea, 8C prohibetapoftemationem eorum , 8C abfcinditfluxum fanguinis menftruoru, 8£fitencatifma exdecoclione eius,in qua fedent mulieres,& abfcindit a matrice curfum humiditatum antiquarum,8£ bibitur decodio eius ad hulcera inteftinorum. Conftantinus.) Succus huius planta: dici^ turfangnis draconis,8£eftrubeus fo rri ter,& fa p o r eiu s eft ftipticus,8£uirtus cius pri mainfngidatintertiogradu.Etfecundaconfertincifionibuscarnis.Et tertiaincar* nat uulnera,6^conglutinat ea,& hulcera,6i quando fit fuppofitorium cum eo,ftrin gituenttem,8£confortatftomachum,interius receptus,&exteriusappofitus etiam. D E S P O D 1 O. CCCXXXIJ. Ataifcir,uel refcius,id eft,fpodium. Bedigoras.) Proprietas fpodij eft,quod co }fertcaliditaticholera?. Rafis exuerbo Galeni.)Infpodio eftrefolutio,8£ prohi bitio,8£ repercuffio,8£infrigidatio,fed infrigidatio eius eft fortior , 8C in fapore eius eft amaritudo,6£ ftipticitas,8£ propter hoc deficcat . Et iam eft declaratum, quod in fpodioeftuirtuscompofita,ficutinrofa 3 6dnoneft in fpodiotantum ftiptititatis, D quantii in rofa. Diofcoridcs.. ) Spodium cofert apoftematibus caiidis oculorum. Mefehah . ) Spodium eft frigidum in tertio gradu, ficcum in fecundo,confert in* flationi cholera!,8<: fortificat ftomachum,8£ confert hulceribus oris. Mefarugie . ) Eft bonum choler?,8dfyncopi, 8£bothor faftis in ore puerorum. Rafis.) Spodium eft frigidum 8c ficcum in tertio gradu,ftringit uentrem , 8C con* fert hukenbus ons,& inflationi choler? , 8C fortificat ftomachu,&: cofert fyncopi,8£ cardiac?cahde,quandodaturinpotuexco,8<:c6fertbothorfrigidisinoreinfantiii. DE MANDRAGORA ET MARCO- CCCXXXIIl Abora,id eftmandragora,8£ frudus cius dicitur lofah. Yfaac eben amram.) Eft fceheng & eft archtleta. Diofcorides . ) Spccies mandragor* funt duar , fcilicet, mafculus 8C fcemina ,8<: color fceminx eft niger,& uocatur bandachis , aut laduca, nam m folijs eius eft fimihtudo cum folijs laduca>,&funt pinguia, grauis odoris,8£ cxtenduntur fuper faciem terrar,& m mcdio foiioru cius eft fimile mefpili , 8C cft lu* Jufa,8£eftcitrinico^ris,habcnsodorembonum,&intraipfumfuntgranafimiiia granis pirorum,* habet radices magnas mcdiocriter duas,aut tres, adinuicem ad* ha?rentes,exterius nigras,8c: interius albas,fuper quas eft cortex groffus. Et harc fpeci cs mandragora: non habet ftrpitem Sed mafculus eft albus, 8C uocatur antimcnon, & habet frolia magna,lata,alba,fimiha folijs fids,8d mojlia , 8C poma cius funt ma' hnn,l 5 P ° miS P " m ? f P eclc, ^ uor um ™lot eft fimilis colori croci , habentia bonumodorem^cumquadampuedinc^paftoresquidemcomeduntaliquan^ el°,1hf i l UC r Ut T fubcth * Rad ? Uer ° dus eft fimiI,s »<**■ prime fpeciei, mfi quia 2^^^"°!^^'^ ™* m iuccus ^ortice u£ro EE&S*' P °? ea P ° nitUr m fo Monec infpiffatur,6^ reponitur in u?fc a Z ,% ifiEu- T l eUam f ^ CCUS a Domis eius > ficut exprimitur a cortfce radicis , nifi in r7^l*A S 'f reDonitur ; C ^*™ - ) Virtus prima mandragors cft frigida in tertio gradu^ cft in ea cum hoc pauca ficcita^ed in pomis mandragora. cft 8 h u, miditas ^ ^ SIMPLICirM nr A mtditas,&: propter hanc cauffam faciunt fubeth. Sed cortex radtcis erus eft frigidus multum,8Ccum hoc deficcat, fed medulla radicis in tempore eft debilis uircutis. Diofcorides. ) Suncquidam coquentes radicem mandragorx cum uino ,doncc minuaturtertiaparseius^colantjacreponuntjetaccipiutexcoquantitacemunius conos,8c*adminiftrantad fuperfluas uigilias,8t"ad fedandum dolores ,& quando < fuerit neceffarium incidere,auc cauterizare aliquod membrum , & uolumus , quod dolor non fentiacur,detur in potu ex eo plus,& fi bibantur duo conos, ex fucco radi cis eius cum melicrato,faciunt euomere phlegma,& choleram ficut helleborus, fed - fi plus accipiatur , occidit. Et cortex radicis incrac in Medicinis oculorum , & in Me* dicinisquiefiuncad fedandosdolores,8£innafalibus.Etquando accipicur exeo mediusonolos,8£ fupponicur,prouocac menftrua,8textrahit fcctum,&: quan* doponiturinanoficutfuppofitorium,prouocatfomnum.EtdiciPur,quod quan* do coquitur eius radix cum eborefex horis,mollificac eum, & facit ipfum apcum ad faciendum quamcunqj uelis figuram. Ecquando fitemplaftrumcumfolrjs eius re* cencibuscnm fauich,conuenicapoftemacibus calidisoculorum,8Capoftematibus calidisfuperuenientibusuulneribus &hulceribus,8£refoluit apoftemata dura,8C fcrophulas,& exituras.Et quando fricatur cum eo imperigo,8£ baras , 8t itmiha illis quinqj auc fex diebus,atiferc ea fine hulceracione loci,& conferc accririoni facl.-e ab id tiere,8£remficatcoloremmalum fuperueniencem hulceribus:8£dcfrccantur folia eius,c~adminiftrancuradfupradida. Radixueroeiusquandorericurforricer,&fic cumeaemplaftrum&aceco,curaceriftpillam,«Sdquandomifcecurcumelleauccum ^ oleo,eftbonamorfuiuenenoforum,&:qu3domifcecurcumaqua,refoluicfcrophti^ las & extturas,8£ quado mifcetur cum fauich,fedat dolores iunciurarum , &omnes aliosdolores.Fitaucemuinumcumcorticeradicismandragora? abfqj decodione, fecundum tftum modum. .Accipitur ex uino dulci anphora una , 8C proijciuntur in ca tres magne radices eius,& datur in potu ex eo quantitas quatuor onolos,ei quem B neceffeeft cauterizare,autincidere,8c' non fentietcauterizationem , aucincifionem, propterfubech,quodaccidic. Exiccanturaucem poma 8£folia mandragor» ficuc dixi,8i oporcec,quodinexiccacioneeorumcaueaturuaporabeis,nameorumodor facit fubeth» Simile etiam accidit ex fucco eius,quare elongetuc ab eis.Et qitando fu miturdeeisminus,autde fuccoeius,faciunt apoplexiam . Sed femen pomorum mandragorequandofumicurinpotu,mundificatmatricem,8iquandomifceturei fulphur,8C fit inde nafale,abfcindit fluxum menftruorum. Colligitur autem lachry maab hac planca,quando radixeius perforatur,8£colligitur id quod ex lachryma cmanatinuafeuicreo,uerumfuccuseiuseftfortiorlachryma,8inoneftinomnipac teradicis tantum de humidicace,quod quando uulneratur,emitcaclachrymam* quodquidemperexperienciampoceftuideri. Eft autem alia fpecies planta?,quam quidam dicunt huius herba? effe fpeciem , 8t uocant eammarbus,qujc nafcitur inlocis umbrarum,8£habecfoliafimtliafoh)S yebrohach albi,nifi quia funt minora illis,8£ habet uirgam longam cirea duos pal* mos,cuiuscoloreftalbus,82foliaeiusfuntlongacircapalmiiunum 3 8c:alba,8Cfunt prope radicem eius. Radix uero eius eft alba,mollis , longa , plus palmo uno,8£ cft — JB _Pt . _■ M ^P^ "B m 1 _ _ _ _ - — __ _ ___. . _ _ _m __^__ groiTaficutpollex.Etdicitur,quodquandoexiftaradicedaturahcuiinpotu,autui cibo cum pane,autcum quocunqj alio cibo,inducitfumentes eam in fubeth , ut di^ cunt,8£ perfeueratin eo tribus aut quacuor horis.Er ideo Medici Chirugiae dat eam, quandouoluntinciderefeucoquerealiquodmembrum.Etdicitur,quodquando bibituriftaradixpoftfolatrum,quoddiciturfurTocans,efttyriaca. Rafis.)Dixeru.c mihi quidam ex antiquis Babylonia:,q> puella qua»da comedit quinqj poma mati* dragora?,8iceciditfyncopizata,8^fadaefttotarubicunda,8imiidamfuperueniens crTuditfupercaputaquaniuistotiens,donecfurrexit.Etegouidihomines,quifttm^ pfecunt de radice eius auffaimpinguandi,8^ acciditillis,ficutfolet accidere homt* nibus exeuntibus a balneo,et bibentibus poft balneum uinum multum,nam faflus fuit uultus eotum rubicundus nimis,8C tumtdus. Decamphora jit DE TEMPERAM • • C . D.B, C A. M P H O R A. . CCCXXXIIII- K.Aphoc,tdeft,camphora. Diofcorides . ) Jtfmacodi,terracpancor,funtinfula» quae&nc propinquecegioni Sacandin, &ideo dicicur camphorade Pan<;or.Et in anmsin qutbus fiuncmulca fulguca, &conitcua, 8C multi cecca:mocus,genecacuc ibi mulca canphoca.In annisautemin quibus nonfiunthaecjfit pauca . Et dicunt,qi in motibusIndix,5£Simfuntexatbocibuscamphoca?. Ifaac eben amcam.) Cam phoca defertur exregione Faflfella 3 &ex regionecalca,8Cdhabehach,6£harigi,8£ plurimum quod defertur ex ea,eft harig,& eft minor Sim. Ec camphora eft gummi arboris nafcentis in pacctbus illis^ eftgummi maculati coloris rubei , 8C lignu eius eft album tenerum,quafi ueiit fierinigrum.Et camphora reperitur in corde ligni ar boris in petijs ligni,q uae funt ibi intus excenfae t Sed melius camphora eft rihach , 8C eft illa quas nafcicur 8C egreditur ex ligno per fe in fua arbore , 8C color eius eft rubeus maculatus,quaepofteafublimaturtbi,&fit camphora alba,8£dicicuc riachin,ed quod primuscex , qui regnauitibi,nominatns eft Rihach . Ec no.men loci in quo cepericur,dicicur Pancor , 8C ideo dicitur canphora illius loci,canphora dePan* $ot,8C eft melior,fubcilior,&: albior,8£maioris duribilitatis , 8C maius fruftum quod ex ea inuenirur,eft ficut drachma una,8£poft ipfam in bonicate eft canv phora,Q;ua?diciturfaucen 3 ^eftgroiTa,habensobfcurumcolorem,neceftclarafi^ cut rihach,nec precium eius eft tantum,ficut precium illius , nec duratin tatum ficuc rihach,8£ poft ipfam in bonitate eft camphoca,quae dicitur carfab , 8C eft fufca,& eft minotis pcecrj c| cihach,8£ poftiftameft illa,qu?balonich dicitur,in quafuncadmi^ xta fragmenta ligni camphora?,8£ eft unduofa,gumofa , et ifta reperitur in fruftis ad quantitatem unius amygdala?,aut ciceris,aut fabae,aut ientis, et eft bona ad aroma* rizandum,ficut aromatizatur cum fumigationeex cofto,mirrha,et thure,in templis Epifcoporum,etomnes iitefpeciescamphora?clarificantur per fubiimationem,et egreditur ex eis camphora alba in lamis albis , fimilibus in figura fua parafidibus, D ec uocatur tfta camphora ficfublimata,camphora opecata. Etdicitut, quod deBa* lonich et Carfab exit in fublimatione ex imoemud libta una de fubtimata, uf<$ ad li bram mediam , et eft mediocris pcecrj inter alias fpecies camphorae . Et camphora quidem eft ftigida et ficca in tertio gradu , confert calefaflis , et patientibus fodam tholericam,quadoodoraturfimplex,autcumaquarofacea,autfandalisconfeais, et odoc camphotae abfcindit defyderium coitus . Sed potio ipfius eft fortioris ope* rationis,et quando mifcetur ex ea quantitas pauca cum Medicinis ftringentibus flu xum uencris cholecicum, fit eius operatio melior,et ufus camphore acceleraccanos. Ec quando fic caputpurgium ex duobus granis ex ea in pondere cum aqua laftuca?, reprimitcaliditatemcerebri,etfacicdormire,etaufettfoda,ecabfcinditfluxumfan* guinisanartbus.Erquandofit capucpurgium cumeacrita cumfucco uuasacerbar, prohibetfluxumfanguinis narium,ecabfcindit eum , et ftringitetiam ipfum a quo* cun<$ loco fluat. Et camphora tntrat in confeftionibus fumigationum , et unguen* torum,prxcerqpingalia,etdiambta. Rafis O Camphora eftfrigida,fubtilis,etcd krtadfedanduegricndmescalidasfaaasincapite,&:intotocorpore,etquiutitur mmis camphora,mcurnt uigiiias,es fi fumatur in potu,infrigidat renes , et ueficanf, €Ccoagulucfperma,etgcnetategritudinesfrigidas,etmaximeinregioibusfrigidis. Meieah.) Canphora eftfrigida etficca interciogtadu,etabfcinditfluxumfan* guims nattum,quando fit cumea caputpurgium,cum fucco uux acerba^ Meiarugie.) Cluidamfampfitexcamphoraaureosfexintribusuicibus,etdeftru xit adeo ftomachum,quod non poterat cibum diger ere,et abfcidit ei fperma. Aben mdaai. ) Catiphoca ftrmgit uentrem,et potus eius acceleratcanos, ec con* fect apoftematibus calidis. Aben amcam. ) Canphoca eft frigida in teccio gcadu, ec conf ect calefafhs cum aqua cofacea,et confoctat membca eocum,etfenfus tpfocu. fct quando mifcetucexea pacua quantitas in Medicinis fadis ad ftcingenduni fluxit uius fa&um a chol MedicinaantiquaoCanphora ftcing « Deaucllana S I M P L I C I V M A DE AVBLLANA INDICA- CCCXXXV- -- 4 F Aufel,ideft,auellanalndica. Haboanifa.)Arborfaufel,eftficurarbornegil,& emittit camcrulas,in quibus eft taufel ficut dadylus , 8C arbor lfta non edin rerns Acabum. Ifaac eben amram.) Faufel cft auellana Indica , 8C eft frudus fimilis nu* cismufcataeinquantitate&colorefuo,8£ineafuntruge,&infaporeeiuseftparum caliditatis,&: cum pauca amaritudine,& defertur ex Sim,&eft frigida,& forriter iti* ptica,&forrificatmembra.EtuirtuseiuseftficututrtusiUndalorumrubeorii,6ccon fertapoftemattbus calidis,qua: quado no repentur,poniturloco eius poudus ipfms exfandalocubeo,8£medietas ponderiseius excoriandro recenti. Atabari.)Faufci eftfrigidum,&fortiterftipticum, 8£fortificat membra . Etuirtus eius eftficut mrtus fandali rubei. Maha^er . ) Fanfel eft frigidum 8C ficcum , 8C eft bonum cgritud bus calidts,quando Bedigoras.) Ertbonum apoftematibus ^s groffisuelduris. Mefarugie. )Etconueniensdoloridentium,8£fcabieipalpebra rum. Aben mefuai. ) Faufel eft frigidum 8£ficcum in tertio giadu , 8C ftipticum,S<: confertdoloridentium,8ifortificatdentescommotos,&:gingiuas,ftipncitatefua a leprimit caliditatem oculi,quando fitcohol cum eo,aut emplaftrum. DE SANDALO- CCCXXXVI- Andal , id eft , fandalum . Defertur cx Sim , 8C eft album , rubeum , 8C cirrinum. Mefehah.) Eft frigidum in tertio gradu,8£deficcat in fecundo „ Aben mefuai.) Eft frigidum in tertio gradu,8£ confert debtlitati ftomachi , 8C dolori capiris fadts a cholera. Etfandalurubeumeftfrigidiusalbo,&cttrino,&magis iuuattuum, nam ipfum prohibetfluxum humorum ad membra,S£ertficut faufel in frigiditateSdfic^ citate,&ftipticitate,8^fortificatgingiuas,8^ftomachii. Aben mefehah.) Omnia generafandalorumconferuntcardiacar,qua!ertcumiebre,quando linitur cumeis fupercor. Ifaacebeiiamram.SaiidalumeftlignumquoddeferturexSim,8£fpe£ cieseiusfunttres,fcilicet,album,rubeum,8icitrinum.Etomniafandalaconipetunt B ufuiMedicina?,8£ funt frigida in tertio gradu,8£ficca in fecundo,8£conuentuntcale faclis,8£conferuntdebilitati ftomachi,8£cardiacae faftaracholera. Quando terutuc S£mifcenturcumaquarofacea,8£applicantur exterius,&quandoconficiunturcu aquarofacea,8icumpaucacamphora,8Cliniunturindetempora,confertfod$fadg acaliditate,8iquandomifceturcumuna quantitate fandaii aibi,mediaquantitas farcocollap,&conficiturcumalbugineoui,8iponiturfupertempora,confertfodae calidas,8£ prohibet defcenfum catarri ad oculum,8£ linitur cii eo in balneo,8£ prohi bet odorem pfilothri. Et fandalum rubeum eft frigidius albo , 8C quando mifcetur cumfuccofolatri,autfemperuiuae,autportulacx,autlenticulgaquar,confertpoda^ grie calidae,8£ apoftematibus calidis,8£ prohibet humores ab iilts membris. Et me^ lius ex fandalo eft citrinum pingue,8£ poft citrinum ficcum, 8C poft ipfum rubeum, SC eft magis ficcum citrino,8£ poft eft album,& eft Medicina quae poteft teri,aut mo li,autfricaci. Abugerig.)Sandalumalbumeftfrigidumintertiogradu,teritur,8<: refoluitut in aqua rofacea,in cauffts caliditatis,8£ ponitur in fronte , 81 in ftomachis calidis,8£infrigidar ambo,8£ febri calide,8£ birfem,& debilttatem ftomachi patien ' tibus ex cauflfa calida. Sed fandalum cittinum,& rubeum, funt frigidain tertio gra* du,8£ ficca in fecundo,8C non habet ftipitem,nec pundicitate rofce . Et quando difc foluuntur cum aqua rofacea,8 ipfa habet omnes has uirtu tes,8£ in folijs , 8C in radice eft eiufdem uirtu tis cum magna. Et eft fpecies alia ex femperuiua., quam quida nominant andrach^ abara,feu audragne agria . Et q uidam nominant eam tilaphon ♦ Et Romani nomi* nanteamaifcebram.Etiftafpecieshabetfoliaextenfa,fimiliafoli)sportulaca?,nifi q ui funt maiora , 8C latiora . Et nafcitur in rupibus , 8C habet uirtutem calefactiuam, aduftiuam , hulcerat cutem facto empiaftro cum ea , 8£axungia pordna antiqua,3S tefoluitfcrophnlas. . DE VIRGA PASTORIS- CCCXIJ. BAfialrahagi , id eft , nirga paftoris. Et in lingua Perfarum dicitur berfendarrj,uel birfaudamum,id eft,uirga paftoris. Diofcorides. ) Species eius funtdua? , lcili* cet mafculus,8£ fcemina, Sed mafculus eft herba qua» nafcitur omni anno, 8C habet ramos,feu uirgas teneras,molles,fubtiles,8£ nodofas, & dilatanturfuper faciem ter • ra ficutgramen,8i habet folia fimilia folrjs ru tx , nifi q iria funt longiora,& mollio^ ra,& habet iuxta unumquodq? folinm femen, 8C ideo dicitur mafculus,8£ habet flo tem album,8£" rubeum . Sed uirga paftoris fcemina , habet plantam paruam,8£ uir* gam unicam,teneram,fimilem canna?, 8C habet nodos fimiles nodis qui funt in ra^ dice canna?, 8C in illis nodis funt folia egredientia ab illa uirga , fimilia folrjs pini,8J habet radicem,in qua nullum eft iuuamentum , 8C nafcitur iuxta aquas. Galenus. ) Plurimumquodeftinuirgapaftoris,eftfrigiditas,8<:infaporeeiuseftftipticitas.Et uirtus eius prima infrigidatin principio tertij gradus;Etfecudaeft uirtus qusreper^ cutit,& incarnat. Et tertia eius uirtus eft qux confert inflationi oris ftomachi,quan doapponiturextra,ficuteft,poft^fuerittrita,8c:c6fertapoftematiquoddicituren^ fipilla,8iapoftema'tibusantiquis,cXrepercutit,&pfohibethumoresfluereadmem bra,& cft ex meiioribus Medicinis erifipille. 3 quando dilatatut 6C extenditur,ambu* u » lans de" xn DE TEHPBRAHBNTIJ C lans de membro ad mcmbru,&: confert hulcetibus alijs, 8C conferc iuuamento ma* nifefto hulceribus apoftematum,quibus fluunt humores, 8C conglutinat hulcera re centia cum fanguine fuo , 8C confert hulcenbus auns , 8t fi eft fauies in aure, deficcat faniem,8£ ablemd tc fluxum menftruorum tmmoderatum , 8C curat hulcera inrefti* norum,8£ fputum fanguinis , 8C refifttcfluxui fanguinis, a quocunqj loco fluar,8£ in hisomnibus mafculuseftforriorquamfcemina. Diofcorides. )Mafculushaberuir tucem ftiptica,frigidam,6iquando fumitur in potu exfucco eius, conferc fpuco fan* guinis antiquo , 8C fluxui uentris , 8C a?gricudmi qua? dicicur colica paflio , 8C diftil- lationi uriua?,quia prouocaturinam forticer. Etquando fumitur iu potu cumuino, confertmorfibus uenenofis,8£quando btbitur infebribus periodicis,anceacceffio* nem per horam,confert mulcum,8£ quando fit nafale cum ea, muliert habetiti hul^ ceramatricis,confert,&abfcmditcurfumhumiditatumantiquarumabea,&diftil lacur ex eo in aurem , 8C conuenit doloribus eius , 8C faniei fluenti ab ea , 8C quando coquiturcumuinOj&mifcetureimeljCOnfertiuuamentumagnumhulcenbusma* tricts , 8C fic emplaftrum cum folijs eius inflamationi ftomachi , 8C fpuco fanguinis, 8C focmica;,8£ erifipillav&apoftematibus calidis , 8C frigidts in principio eorum,8£ confert.Ecdixitin fcemina quod habecuittutem ftipticam,infngidatmam, 8£facit ea qus facit mafculus,nifi quia eft debiliot eo. D E F V N G I X. CCCXLII. Atar,id en\nmgi. Dtofcorides. ) Species eorum funtdua?,una eftapta cibo,5C alianon,quiaoccidit. EtCauflacpropterquasocciduncfungi,funtmulta?.iiuc quianafcunturinlocis putridis,autiuxta cauernas animaliumuenenoforum,aut iuxta phncas,feu atbores malas,mortiferas , auc funt mali moruferi in fpecie fua , 8C cognofcuntur,quoniam fuper eos inuenicur humidicas uifcofa,& quando frangun cur in loco aliquo , 8C dimiccuncur , cico corrumpuncur. Alia uero fpecies ponicur in u iuribus,&incibisalijs,c^eftdeleftabiliscibomulcum. Galenus.) Virtusfungo* rumprimaeftfrigida,&humida multum,8£ propcer hoc funcpropeMedicinas mortiferas. Ec proprieilli,quorum fubftantue admifcecur aliqua putrefactio . Ec dixicin libro de dieca.Fungi boni non func nociui, 8C funcfrigidi , 8£fi aliq r nimis eis,generanc malos humores,& ex eis func fpecies male. morcifene.Ec ego qui dem uidi uicum qui paffus eft ab eis anxiecacem anhelicus , 8C coarcacionem,& fyn* copim,&fudoremfrigidum,8<:camenliberacuseft,poftqu^mpocauicfquiiieibin, m quo coflum tuit pulegium , & origanum , 8C proiednm fuper ipfum baurach , 8C fic euomuic fungos illos,ex qmbus generati fuerunt in ftomacho humores groffi.Et dixtt ln hbro de chimis.Fungi generant chimos groffos, uifcofos, frigidos Diofco tidesj In fungts fants qut comeduntur , ufus fungorum eft malus. Accidit enim ex eis fuffocatio,& colica,8i uia curandi nocumentum eorum,eft dare in potu nitrum autaquamcinenscumaceto,8cTale,8c"decoaionem fatureire 8iorisani 8£fter* cus gajlinse mixtum cum aceto , 8C melle fado inde ioch. Etfu ngi quidem nu ct iunt faperfluo nutrimenco,nifi quia funt difficilis digeftionis, 8C egrediiitur integri cum ftercore , fine immutacione Alcanci. ) Nimietas fungorum generat ftranguriam. ™ u " m c! aiU 2 M l h ? S cft quod fan 8 i P dmo c °q»ancur cum pytis ficcis , aut re* fuffocatlonem ° S "^™ P urum ' Et P r0 P rictas fungorumeftgenerare Medicinarum frigidarum 8C hutntdarum tcrtij gradustraaatusexplicit. INCIPIT TRACTATVS CL.VINTVS Medicmarum fingularium quarcigcaduscali * dx8C ficcae DE E7PHORMO. CCCXUII Euphorb SIMPLIjCIVM. -II A % B "N Vphorbion,ideft,euphorbium. Diofcorides. ) Eftarbuftumfimilefe rulic m forma fua, dC nafcitur in Mauritania C^farienfi , Si Tabex. Et eft plenummulto gummiacuto.Etcauentfibi ab eo homines quicolli* guntipfumpropter nimiam acuitatem eius.Etideoaccipiuntucntr*s anima l ILi m,^lauanteos,&alligantftipitiarboriseius 3 demdepun{>at Itipitem arbons ftantes longe cum lancea . Effu nditur enim tn uenti ibus illis Mim* mi exiens a ftipite multum,copiofum,fubito , acfi effundetctur a uafealiquo , ita q« aliquando eftunditur mterraetiam exeo,propterfortem &uiolen:emimpetuni iui exitus.Et egrediuntur duar fpecies de euphorbio ex arborc , una earum eft fimilis iarcocolla?,&funtftuftainquantitateotobi. Etaliafpecies eftfimilis feci aduiteri* curautemcumfarcocolla^&gummiArabicofibiadmixtis^meliusex^eoeltcl^ tum,acutum,experientia tamen eius per guftum eft difficilis, quoniam ipfum fubi* to mordicat linguam cum uioletia multa, 8i durat eius motdicatio diu,ideo omne quodguftaturpofteaexeouideturbonum.Primusautem,adcuius cognitionem perueuithrecMedicina,fuitLinoasrexLinoi» Galenus.) Virtuseiuseftlubtihs,aai ca,ficutuirtus aiiorumgummifimilium.Etdixitin tertioalmeiemur. Euphorbium nouum eft calidius fatis quaaffa fcetida, quamuis affa foetida fit calidior omni ladte arboris* Diofcorides. ) Quando fitcoholcum euphorbio , habct uirtutem abfter- gendi aquam qux eft in oculo , nifi quia mordicatio eius durat tota dic , & propter hoc mifcetur cum mellein fiepf , propter acuitatem fua nimiam , & ufus eius in hoc debeteffecumcautela.Etquandomifcetur cum aliquibus potionibus,quarfiunt cum fpeciebus,& bibitur , confert fciatica?, & euphorbium excoriat offa in die una, &feparatab eis fragmenta eorum , oportet tamen quod pmnuniatur caro circun* ftansofficumcerotoaiiquo, uelcum pannis lineis. Eteuphorbium habetuirtutem laxandi,&calefaciendi humores aquofos ficutfinapis,ideo eius laxatio confert hy* dropifi,8f colica?,&alijs cegritudinibusfrigidis,fimilibus iftis,fed ipfumacuitcho* Ieram,8dinducitnimiamfitim,quiadeficcat,oportetautemquodeiadmifceaturfe men pettofeiini,autanifi,autcymini , & quando coquitur cum carnibus duris,facit cas decoqui cito.Etdicunt quidam, quod quado aliquod animal uenenofum mo* morderitaliquc,fifcmdaturcutiscapitisiHius,&:ponaturinfciffuraillaexhocgum mitrito,nonnoceteiuenenum. Bedigoras.) Proptietaseiuseft conferreaquxci* trina?. Liberuenenorum») Euphorbiumquandomilceturcumaliquooleo,8tfit linitio cum eo,confert paratyfi multum , 8£ pondus drachmarum trium ex eo occi* dit,quiauulneratftomachum8£inteftina. .Alcanci. ) Euphorbium ftringitorifici* 1 um matricis multum , adeo quod prohibet fcetum .Abenmefuai.) Prop phorbrj eftcplaxatphlegma uifcofum a lumbis,8£inteftinfs,nifiquiainfert anxietatem,deficcationem , & aduftionem , & tenafmonem. Et reclificatio eius eft quod non teratur multum , 8C mifceatur cum bdellio , autcum fucco liquiritia? , aut cum fpeciebus aliquibus,ficut eft fpica,8£ cinnamomum,8£caflta iignea,8£liniatut cum oleo rofaceo,uel cum oleo amygdalino. Et melius ex eo eft clarum,nouum,fu per quod tranfierutab uno anno ufq? ad tres.Et color eius eft citrinus,odor calidus, faporamatus 3 8£acutus.Etdofis eius eftaduobus kirath ufqjad tria. D E C AE P I S CCCXLJIJI Afil,id eft,ca?pe. Galenus.) Subftantiaca?peeftgroffa.Etuirtus eius primaeft calida in quarto gradu. Et eft in eo humiditas . Et fecunda eius uirtus eft aperiti* ua.Eteiustertiauirtuseft,quaeaperitorificiauenarumqua?funtinano,quandoap^ plicatur in loco, & prouocat menftrua. Et quando diffoluitur cum aceto , 8C linituc mdemorphea,aufertillam.Etquadoliniturcumeoalopicia,facitnafcipilosinea citiuscpfpLimamarina .Etquandoexprimitnrfuccusexcaepefubftantia,exquaeft expreffus que remanet,eft terrea, calida forti caliditate.Sed fubftantia fucci eft aquo (a,aerea,calida.Etobiftamcauffamconfertaqua!defcendentiadoculum,&obfcu ritati uifus,facla* ab humoribus groffis, adminiftratus in cohol.Et propter humidi^ tatem qua: eit in caepe a quando comeduur 3 generat uentofitatem , 8£inflationem. r n uj ttptopter ,, 4 DJB TEHPERAMENTU C Etpropteriftamcauffamca?pe,cuiuscomplexio dedinat ad ficcitatenijeftminus fa nliis. Diofcorides. ) Cepelongc, funt acutiores quam rotundae,& plus fti 8irubea:funtacntioresquamalbie,&:ficcaequamrecentes,&crudequamal ptKa?,C^ruDea:iuiiiauJuuie:>cjuitijiiuuit,v*.*iv.tu: w > u.iiiii^».«-iii.c;>,wK.Li.uusu ( uaniaf* fara?,8<: quam prarparaca? cum faie 8C aceco. Eccarpe mordicat, generat uencoficaces, fubtiliat humores,facitfitim,&: mollit uentrem,& aperit hemorrhoidas ani. Quan do ucro uolumus adminiftrareca*pead aperiendum, remouemus cortices exterio* res,& eius interius terinius,&fitindefuppofitorium.Et quando ex fucco eius ftcco* hol cum melle,confert debilitati uifus,& hulceribus oculoru qua? nominantur ara* ginati, 8C principio defcenfus aqua* ad oculum , 8C prouocac mcnftrua , 8C admini^ fttatur in capucpurgijs, 8C mundificat caput , 8C ponitur in Medicinis fquinantiae,&! adminiftrarur aqua eius in emplaftro cum fale 8C ruta , ad morfum canis rabidi . Et quando mifcetur cum aceto , 8C linicurinde morphea in fole,curai: eam. Ec quando mifcecur cum cucia , fedac pruricum oculi , factum a phlegmacefalfo , 8C quando mi fcecurcumfalc,&adminiftracurfuper uerrucas,auferr eas, 8C quando mifcecurcum adipegallina?,&:apponirurfupercallos pedum fadosacalciaroetis,aufercilIos. Ec quando diftillacur ex fucco eius ia aurem,confcrc debiiicaci audicus, 8C cinnitui auri um, E h V l B I $. CCCXLV- q "Q Afaralrir,ideft,bulbus,6c!diciturcxpefinctunicis. Galenus.) Infaporeeiu: Jjeft amaritudo cum ftipticitate . Et uirtus eius prima deficcat , & fecunda abfter git,&: incarnat,8c: qnando comeditur,generat humores uifcofos,grofTos, D fortilaxatione,8£inducittenafmonem. Oportetergo , quod potatoreiusin primo euomar,8i poftea detur eibutyrum , 8£lac in potu , QC dentur fibi ex Medicinis reti* nentibus uentrem,in quibus eft uifcofitas,ficut eft portulaca , Sc pfiiium , 8£gummi Arabicum,8<: dragagantum,8<: detur ci pcifana rici , 8C hordci muudati cum oleo ro faceo,fiuccumcucharo,&fumanturcamesincifa!fruftatimcumagrefta,etfuccopo morum,8i roretur defuper parum uini,8£comedant pifces,8£ alia his fimilia. Abugerig . ) Dend funt tres fpecies,fcilicet,Seni , &C Sahan, 8C Indi . Et Seni habec grana grofla,fimilia fifticis. Et Sahari eft fimtle grano catapuciayitfi quia eft puncta tum in uirgis punftis paruis. Indum uero eft meditim in quantitate,inter Seni,8£ Sa hari.Et eft pulueruientum rcndens ad citrinitatem. Sed Seni eft melius omnibus,8£ fortius ad laxandum . Et Indum eft magis iuuatiuum,quam Sahari. Et fcias , quod caro eius interior femper procedir inconfumando , doncc in proceflu tempotts ni* hil de ipfa remaneat, 8^ proprie , quando non eftin terra fua . Abixdixitficutiftc. Etdixit.)Dendeftmultumcalidumactitum,&cftmifandu dc tanta acuitatefui cum tanta uetoficace,qua? eft in eo,8£ ipfum expellitgroifos hu* moces uifcofos , 8C phleema , quod uadit ad iuntfuras . Et homines quidem India» 1 r & u 4 mifcenc / c D 23* DE TEMPERAMENTIS ....fcentipfum inconfeaionibus magnis eorum,8£in ftomatico, &cum Medicinis iaxatiuis.Verum,confiliummeumeft,quod non detucin tertisfortiscaloris,ficut fLintHayrach,&Babylonia,&tamenptopterdiflolutionemcorpocumeoriimqug accidit ibi plurimum,& ipfum inducit poft folutionem debilitatem fortem, & in ce gioneBabyloniiE,&:Biges,quiafuntcalida!.aificcie,putcidjE. Sed in Hayrach pro* pter diflblutionem humiditatum ibidem habitantium propter caliditatem , & fie* citatem.Sed ifl Yamen,quia eius hyems eft #ftas,& «ftas eius eft hyems , &funtibi pluuise magna?,& rores.Quod ergo eft magis iuuatiuum hominibus illarum cegio iumi,cftMedicinahabensftipttcitatemcumlenificatione,ficutturbith,&mycoba^ lani,&: uiolar,&: lebleb,8c" teceniabin,& pruna,&: alia his fimilia , Potus oero dend conuenit in terris frigidis,flcut eft Seni,3£in alijs fimilibus. Et ego confueui , quado aliquis ipfum fumebac,&: nimis ibatad aflellas,pcecipece,q> federet in frigidaaqua, aut cp funderetur fuper corpus eius,quia tunc ceflabat fluxus. Et dend quide eft Me* dicina,quodfinoniuuaturadretinenduuentceeiusquifumiteam,occidit.Quiue^ to de eo uultfumece,fumat Seni,illud quod habecgroflum granum,poftq? redifica tuc,autIndum,quodeftfimilitecgroflum.SedSaharihabensgcanumparuum,n6 uidetur mihi exhibendum alicui,quia tardatfuam opetationem ,&facit torciones, 8t anxietates,S£ accidentia mala. Reftificatio autem eius eft , quod accipiatur ex Se* ni,uel ex Indo,8£ excorietur ab eo cortex exterior,et caueatur,ne appropinquetur o* ri,quia cortex eius fuperior fi tangat labium,immutat colorem eius, 8£ inducitin eo colorem album,ficut morphea: albie,8£ auferatur ab eo lingua eius fubtilis , qax eft intra ipfum,in quantitate medi) grani,&: cortex eius extecioc , & abrjciancuc ambo, 8£teraturgranum cii pauco amylo,&rofis rubeis mudatis,8£croco pauco.Etfitem pusfueritcalidum,frangeuirtuteeius,nediflbluat exhumoribus nimis*Etfi tuuts inifcere ipfum cum aliqua Medicina laxatiua,ip(um mifce cum turbith, 8£fucco ab* finthrj,8£fucco eupatorij,8£ alrjs iftis fimilibus. £t quando mifcetur cum Medicinis quas dixi fupra,eft Medicina magna, multum iuuans in dolocibus factis a phlegma te,&Tmelancholia,& tefoluit dolores iunAurarum , 8£ conferuat capillos in fua ni* gredine,ficutfunt,prohibens eos cito canefcere.Dofis autem eius poft rectificarione l"ui,ei qui eft fortis naturae, ad fuftinendu medicinas fortes , eft a duobus dauich uf pil lula! eius liniantur cum caera liq uefada,auc cu meile difpumato,8t" fic fumantur, aur accipiantur ex ficubns,in quibus diftillatum fuit lac,tres ficus,aut quatuor, quia fuffi ciuntadlaxandum.Etlacquidemciusquandoaccipiturrecens,8Cadmifceturole^ umei,8diiniturcumeoIocusinfole,aquouolumuspiloseuellere,depilateos,8<:ca pillos,& facic 3 (j pilLqui oriuncur poftea,nafcucur fubrilioreSj&rubei, qj fi fecundo ,r "* V r - ungancur, Z5S DE TEMPERAMENTlS C ungantur,&caduncomnino,8£ponicurin foraminibus denrium corroforum,& fed.it dolores eorum,uerum opottec,quod poftmodum opilecur foramen cum ca^ ra,ne lac fluens,rangac linguam,& hulceret eam . Et quando linitur fuper uerrucas, aufeiteas,autfuper carncm fuperfluam eminentem tn ano, qugdicitur condiloma, aLitfupermipetiginem,aufertea,&conuenitungul«oculi 3 6^uariolis 3 8ipruritui 3 ec hukeribus corrofiuis,8£ hulceribus fraudulentis,cancco,8£ fiftulis. Colligitut etiam fenien huius hetba: tempore autumni,8£deftccacur in fole,8c" teritur leuiter, 8d defic catur,ac reponitut . De quo fi accipiatur, purgat uentrem leniter. Similiter autem Qt foIialk.cantur,acreponuntur.Quandoergoaccipiturexfemine 8£folrjseius pon* dus cluorumacfufi,8£ bibuntur,faciuntidem quod ipfumlac ♦ Etquidamaccipiunt folia eius cum feitatagt,8t mifcent cum lacle,8c" cafeo recenti » Radix uero eius quan do de ipfaaccipicurdrachma una,8£ proijciturin hydromelle,8£ bibitur,laxatforti ter.Etquandocoquiturcumaceto,8^fitindecollutiooris,confertdoloridentium* Species au tem alia , quae dicitur carfites , 8£ eft faemina, eft fimilis naturae plantae , qux dicitur diclomadas,8£ habet folia fimilia folijs myrti,nifi quia funt maiora,ftri ftiora,8£ duriora,foctidi odoris^8c habent fummitates acutas,uelutfpinas , 8£ habet uirgas egredietes ab una radice longas, circa palmum unum.Et habet femen,quod profert omni anno ter,fimile nuci , mordicant linguam fortiter, 8C nafcitur in locis . afperis. Virtusautemla&is huiusfpeciei,8^radicis,&foliorum,acfeminis,eftfimi^ lis uirruti primx fpeciei,nifi quia citius commouet uomitum,cpfpecies prima. .Alia uero fpecies thyctmalli,qu£dicicur peralios.Et expofitio eius eft prope mare, 8£eftillud,quod nominant homines mingath,8£canfomias,8£nafcitur in parti* busmarinis,8£ habet quincg aut fex ramos,quorumlongitudoeftcircapalmum unum, redos , quorum color tendit ad rubedinem , exeuntes ab una radice,in qui* bus funt folia ftrida,parua,8£ oblonga,fimilia folrjslini, SC in fummitate ramorum funtcapitellaamygdalata, rotunda, in quibus eftfemenrotundum,fimileorobo, D uarij coioris,8£ funt ibi flores , q uorum color eft albus , & tota planta eft plena ladc albo plurimo.Vfus uero 8c"modus repofitionis,eftficutpraedicWumfpecierum. Sedfpeciesaliathytimalli,qugdiciturheliofcopos,habetfoliafimiliafolijsportu laca?,niii quia funt fubtiliora,8c" totudiota,8£ habet quatuor ramulos,aut quincg,ab una radice egtedientes,quorulongitudo eft circa palmu unu, fubtiles , dC rubeos.,8£ plenosmultolafte,8ihabetinfummitatibusramorucoronafimile corone anethi, mquaeftflos&femc,&femeeiusuertiturcureuolutionefolis,&proptereadicitur heliofcopos.Et eius expofitio eft intues fole . Et nafcitur plurimii in ciuitatibus,&: in fu nerrjs, St iuxta muros. Lac igitu r 8£ feme eius colligiturficut lac, 8£ feme aliarii fpc cierum,quasfupradixi.Etuirtuseiuseftficutillarumuirtus,nifiquiaeftfortioreis. Species uero alia thytimalli,quaj dicicur cypatifias,habecuirgas ferelongas unius palmi,aut pius,quoru color eft rubeus,in quibus oriutur folia fimilia folijs pini,que. diciturcanlicaris,nifrquiafuntmolliora,8ifubtiliora,minora.Etuniuerfaliterfunt fimtlia ets in princtpio ortus eorii, & propter hoc nominatur cypariftas , a cypreffo. Et harc planta etiam eft plena lade , SC nafcitur in loeis lapidofis,ficcis, 8£afperis . Et uirtus eius eftfimilis uirtuti fpecierum fupradidorum. Aliauerofpeciesthytimali.EteftillaqurEnafciturinterIapides,&diciturdendro des,8d habet multos ramulos,8<: multa folia, plena multo lade , 8d color ramuiom eft rubeus,& fummttates eorum funt folia fimilia folrjs myrti,fubtiliora, SC longio* taparum,&habetfemenfimilefeminiilliusfpeciei,qua!diciturcarcicias.Etmodus operatiois huius,et uirtuseius,8i forma repofitiois eius eft ficut predidarii fpecieru. bedlpeciesthytimalli,qua!diciturplatofilosmabetfoliafimiliafolijsplante,que dic.turphilommos,&radixuero,8ifoliaeius,&lac,laxanthumoremaquofum, & q uando teritut ,& prorjcitur in fluuio , uel ftagno, occidit pifces exiftcntes ibi . Et fpeciesettamfupradidorumladiciniorum faciunchoc. Eftauteaiiafpeaesthyrimalli,quxdiciturpthias,fimilisfpeciei,qua?diciturcy^ parmas.Et propter hoc pofuerunt illa quidam inter fpccies thyrimalli, SC habet uir* gas fimiles / JlMPLlCI VM Xl« 'gttfimilttuirgislcn^^^ nodis,& hab-ec folia fubcilia,& ftricla,in fummitate acu ca,fimilia folrjs pini & ideo tic nominatur & . babet flores magnos tendentes ad longitudinem , q uorum color eft purpureus,& habet femen depreiTum, fimile lenti, & habet radicem al bam , ma gnam,groflam , m qua eft multum lac . Quod accipiuntur de ifta radicc drachmar ducxm potu,laxatchoieram. Etquando fumitur in potu defemineipfius drachma una 7 laxatphlegma,3<:choleram 3 5<:quandobibiturpondusuniusalki 5 racitidem, bedtoliorum eius fidentur inporu tres alki,faciunc operarionem eandem. X Saporfpccierumiftorumlaaiciniorumeftacutus^eftcuhociiicisamaritudo. Ec uircus eorum primaeft calida &ficca in quarcogradu.Ecfeeunda abftergit, &in^ cidit.Et forcius q uidem quod eit in eis,eft lac eorum,& poft lac eft femen, & poft Cc tnen funtfolia,& tn radicibus etiam eorum funt uirtutes,quas dixi,fed hec non func : in omnibus lacticinrjs asqualicer.Ec radix quidem ladicinrj curat dolorem dentium &auferteum,quandocoquicurcumaceto.Etuirtusquidemlaaiseftforrior,&ma gis manifefta,nam quando ponitur exeo modicum in dentecorrofo, in quoeft do lor,poftquam cuftodiuncur os & lingua,ne tangatur ab eo,proprerea quia hulccra^ ret quodcuncg eorum rangerec,hoc tic,poftquam pofica eft Ihlla una ladis in forami ne,Opilaturftatim,&municurcumaliquancoca!r;r,aufercdoloremftarim.Etquan dolinicurlocus ubifunr pih,quos uolumus euellere ctimladeladiciniorum,aufert • cos omnes,fed propter fortitudincm eius et uiolentiam,opottet quod admi/ccatur . eioleum,&quandofithocfa?pe, prohibetradices pilorum,&facitquodamplius ^* non renafcuncur.Ec hoc quidem lacauferc uerrucas,quado liniuncur cum eo,& car- nemqiKTfuperexcrefcicinlaceribusunguium,&abftergicimpeciginem,&fcabiem <& propcer exceliencem calidicacem fuam ftacloco cauterrj , & curat hulcera corrofi* ua,& erifipilam,& hulcera putrida.Ec quando adminiftracur fuo cempore,& fccun dum modum&quancicacemficucdebec,aufcrcduriciemfiftularum . Ec folia cuiide n pelaciones,fimilicer & femen , uerunrameu femen ip cft debilioris operacionis. Et func quidam,qui accipiunc folia & femen, & proijciuc amboinaquas,&accipiuntpifcesineisexiftences,e6quod pifces fiunc ficuc ebrij, nacances in fu perticie aqux. Cinis uero ladicinij fpecierum , & aqua cineris habent operaciones,quashabencipfaladicinia. Alkanzi.)Omnesfpecieslafticiniorum purgancmelancholiam,& phlegmagrofTum,&aquam. Abugerig . ) Ladictnia iuncmecerion,&xebram,&hofcinlargina,&artanitha,&alchic,etfpeciesali?mul xa?,&id,cui Medici appropianc nomen laclicinrj , eft lac largia?. Abix.)Lacladicini)accipicurexarborefua,&accipicurfarinahordei,&confia^ tur cum eo.Ec fi uis ipfum redificare,mi(cecum pauco amilo , &ponecum eo olei amygdalarumdulciumparum^ancoleiuiolacei.&melioresmedicinarquajadmi^ icencur fibi,func rofa? crica?, & fuccus liquiricije,& aloes,&curbich,& mirabolani, & abfinthium,&euparorium,&fucciamborum,&fallndum,&crocus,&amilum. Q.uandoergocemperacurcumaliqua iftarum Medicinarum,rectificacur coplexro eius,&confercfebriquarcana?,&purgacaquamcicrinampurgationefacientemag< liumiuuamentum.Sedquandodaturfolumftneredificacione,corrumpiccomple* xi6nem,& facic crifticiam multam,& dolorem in epate,recipienti ipfum,ec deftruic ftomachum,&aufercappecicumcibi. Ec ipfum quidem eft calidum,&acucum, iimile fcamonex. Ecdofis eius poftquam redificatur,ficurdixi,eftaduobusda* uich,ufqueadcres,quandouecerafcic,diminuicur operatio eius,&iuuamenrum ipfius. D E P O R R I S CCCLh id eft,porrnm. Ecexeoeftdomefticum,&eftHifpanum.Eteftexeo abati, & eft monrantim,& eft porrum Porrumagrefteeft niediuin inter porrum & allium . Et repericur uirtus huius pianta: fecund iTiodum.Etuolodtcereinteruirturemporri,&all.r),&propterhoceftmagisacura, <&deficcariuum,cfeporrum,&obhoceAmaiumftomacho i &eftacutum,&iHcifio ^* &operacio i4 o ■DETBMPERAMBNTIS C Qc operacio eius ftinc plus quam domeftici,&:ob hoc pcouocat utinam,8£ menlttua fape qua ndo retinentur propter humores frigidos gtoiTos, &t habet tantum decaie factione,qtiod hulcerat cutem quando extecius applicatur corpori . Et ego quidem iam dixi,q> omnes Medicinas quae calefaciut tali calefa&ione, func in finegraduum. Diofcoctdes.) Porrum ultramarinum & nabatifunt inrlaciua, &gcnerancchimu malum,& accidunt ex eis fomnia mala,uetuncamen prooocant urinam,& molliiit uenrreni,5£ fubtiliant humores,& faciunc obfcuricace uifus,8£ prouocauc menftcua, 8t nocentrenibus &uefica?,quatido in eis funt hulcera , Sed quando coquuntutcu aqua hordei,extrahunt fupertiuicates a pedore St pulmone.Et quando accipiuntur eius folia,& coquuntur cum aqua maris,& aceto,8£ mulieres fedcnt in illa decodio !ie,confertcoartationiorismacricis,&duricieieius. Etpotri quidem dulcorancur, quando elixancuc bis,8d" proieclis illis duabus aquis, ponuntut poftea in aqua frigi* da.Quando igitur ita dulces,minuitut inflatio eorum. Et porri quidem nabatifunt acutiocisfaporis,($ulcramarini,&ineiseftaliquanculumftipcicicacis 3 &ideoquan do fuccus eorum mifcetur cum aceco,& minuco chuce,autolibano ipfo, fttingic fan guinem,& pcopcie ex naribus. Ec pottum quidem incitat libidinem,& quando mi lcetut cum melle,& ftt inde loch,confert doloribus pe&oris , & hulceribus pulmo* nis. Et quando comeditur,mundificatcannam pulmonis, &quando aiTuefciturci bus eius,inducitobfcuritatem uifus,8£eft malum ftomacho. Etquando fuccus eius mifcecut cum melictato,confettmotfibus uenenofis , Etquando iit emplafttum cu porrisipfis,8^poiiitutfuperlocummorfum,facithoc.Etquandomifceturcumace to,&ohbano,6ilade,&:oleorofarum,&diftillaturin3urem,confertdoloriauriu, S£ tinnitui eius,Sd quando cum ds 8c*fumach fit emplafttum,aufert ucrrucas,qu? di cuntur afua,S£ curat fytix,8t quando (it emplaftrumcum eis &fale,mundificac hul cera fordida.Ecquando bibunturexfemineeius drachma? dua?, cumgranis myrti, fimulttitis,abfcinditfputumfanguinisantiquuapeaore. Ruffus.)Potruprouo* D cat menftrua,& mudificat pedus,8c" aufert acetofas eruduationes , ac mollit darus.)Proprietas porrieft,quod deftruicdences,&gingiuas. Aben mefuai.) Proprietas porri eft,quod nocet renibus,& uefica?,quando in eis funt hulcera, 6C fo lia porri de fceni conferunt matrici , ex proprietatequae eft in eis, quando in matcice eft humiditas faciens lubricare foecum. Mefarugie.) Semen potci quando fuffu migatur anus cum eo,deficcat fiftulas qua? fuutin eo. De porro uineaj. Diofcorides . ) Eft deterius ftomacho alrjs porris, & calidius & magis prouocatiuum urine,ec prouocat menftrua,et quando comed'icur confetc morfui uenenofo uaide. ' D E CONDIJf. CCCLlf. Ci Ondcs,id eft,condifi, Galenus.) Id quod ex ea adminiftratur,eft tadix et fa* por euis eft acutus.Et mrtus eius prima eft calida etficca in quatto gradu Et fe* cunda abftergit.Et tertia commouet ftetnutationem. Diofcorides.) Lauacores la? i^utunturiftaadfaciedumlanamleiiem,&pulchram,quonia^uff^ cum ea,&eft noca. Radtx eius eft acuta,& in forma fua lon'ga,ac rocunda, de qua fi acctpiacuc pondus faclananum cum melie,prouocat urinam, & confert epatis eezi* tudiiiibus,&coartationiaiihelitus,quxcogithominemerig«,&tum,&i^^ axatucntrcm . Etquando bibitur cum opo pauace, 8c cum radicecapparis , frangit apidem,&: expelht eum cum urina,& t cfoluit duriciem fplenis,& q uando fit nafa* ttZT m f*™& ™?Mt <««n fortiter . Et quando fit cx co empla SS^3hSSSS C ^ hukeracam ' * ^™ d ° «q *w cmn farina hocaci fr, ^n ? i apoftemata in ptmcipio eotnm,fafto emplaftro ex eo, 8C ipfu m in, f«Zu feai0mbusfi 5^ uxfiuntad «^umacuendum,&confertadhoc&inco cutZ^Sel^ P rou ^ tft ^«^oncm.Etquando teritur^mTfcctur Demccerion m A S I M P L I C 1 V M I DE MEZERION- CCCLIII 241 MEzenon,ideft,chamelea. Diofcorides.)Eftarbuftumparuu>uiusramifunr apti ad ignem accendendum,& funtipfi rami extenfi fuper terram,longitudi* nem duorum palmorum habentes,& habet folia fimilia folijs oliux , niii q uia func fubtiliora eis,8£ mordicantia linguam, &gulam exafperatia , & funt deprefla fuper ramos. Galenus.) Saporeiuseftamarus,&:uirtuseiusmundificathukerafordida multum,8e\iufertcortices,feu efcaras magnas ,qua:funtin facie hulcerum ab adufti one,quandoponituLineis. Diofcorides. ) Fohahuiusplanra!laxantphlegma,8<: choleram,8£maximequandoadmifcetureisduplumeius exabfynthio,&quado mifcecur curri abfinchio, 8£ cOnficitur cum melle,auc cum aq ua , & fiunt mde pillu* . la?,&adminiftrantur,facithoc.Etpillulxquidemqua:fiuntexea 5 nondiiroluun- turihuenrre,fedegrediunturintegra:ficutfunt.Etquandoaccipiunturfoliahuius . plantae 3 &terunturbene,&mifcenturcummelle,8<:ponunturinhulceribus,mun* dificantea,&auferuncefcaraseorum. Bedigoras.) Proprietaseiuseftquodlaxat melancholiam,8£aquam citrinam , quemadmodum faciuntfpecies alia: lafticini? orum. Liber uenenorum. ) Pondus drachmar unius ex eo occidir,propterea, quia : deficcathumiditatemepatis.Paulus.) Meeerion nigrum purgataquam,8£album fimiliter,8£cum hoc educitafcarides,8£in hoc eftmelius nigro,& nigrum eft bonu pruritui,8£fcabiei. .Alcanci.) Proprietaseiuseftquodlaxatmelancholia. Etdixit Cucena,quodipfumeftficcuminquartogradu,&corrodit,acdeftruithumiditatc _ epatis,&totiuscorporis,8£facithominem hydropicum. Aben mefuai. ) Proprie* tas eius eft,quod deftruitcomplexionem corporis, 8£euacuataquam citrinam, SC choleram,8£phlegma,8£operaturplus in hoc,quandofiunt pillulxcumeo. Ec quandoaliquisuultfumereexeo,admifceateiduplumeiusexabfinthio,&confi^ ' ciatcumaqua calida,8£fumat. Etmeum confilium eft, quod anteeius potationetn prxparctur fecundum hunc modum , fcilicet, quod accipiatur ex eo drachma una, g &proijcianturfuperipfumaqLKTlibra?tres,&coquantur,donecexaquaremaneat t tibra una,deinde coletur,8£ proijciatur fuper ipfum drachma una olei amygdalini, ; 8£ iterum coquatur, donec aqua confumatur , 8C remaneat oleum. Et dofis eius fit a ' drach.3.ufcg ad.f.Sed ille qui bibit fubftantiam eius,admifceat ei duplum ponderis eiusdeabfinthio.EtdofiseiuseftatribuskiratjUf^adfex. Habix.) Mecerionfunt ' dua?fpecies,una habecmagna folia,& alia habecparua,grofla,rugofa, & eft deceri* "' us,8£illud cuius folia func magna,eft melius , 8t uolo dicere magna uel parua folia, '" non quod exunaarborecolliganrurmagna,auf parua,fed quiadiuerfxfuntfpeci^ es,quarum una habet folia magna , 8£alia parua. Et mecerion in uirrutefua eft ficuc fcebram in acuitate& ftipticitace.Et quando bibitur ex eo fineredificatione, acddic ex eo laxicudo,8£ debilicas,& forraflis facireuomere, 8£aflellarefimiiiter,& fortafc iis naturaexpellitipfum perunumhorumlocorum.Etquandodaturfineredifica^ tione, facitalTellarefimile rafurarinreftinorum , autficutfarina diflblutacum aqua, 6^hocrionaccidit,nifiquiagrauatnaturam,cx:inteftinaexcoriat. Sed homines ha* benteshumiditates multas,pofllintmeliusfuftinerepotionemeius quamalij,8£fe ries poflunt ipfum melius fuftinere quam iuuenes , quia impoifibile eft q> ifta? Medi cinar fiCcalida? non inducant laborem iuuenibus propter caliditate eorum , & cho^ leram i\ux abundat in eis. Quaproprer meliores Medicinaril his funt decodiones, in quibus inrrantmyrobalani,citrini,tekebuli,8£ thamarindi,8£ pruna,8£febeften, & iuiuba»,8£ fumi terrx,nam huiufmodi Medicina? laxant leuiter propter uifcofita^ tem in aliquibus exiftentem , & propter ftipticitate in aliquibus earum exiftentem. Et quando das alicui aliquam ex iftis Medicinis acutis in potu, poftcj? preparaue* ris eam in antidotis,aut in pillulis,aut in trocifcis , prarcipue cj> bibat eam cum aqua quamfepefecitaerfolum,noncumaquaquamcalefecitignis,namfibibanturcum aqua quam caleferitignis,inducuntlaborem,8£ prouocar uomitum, quando ergo ifta? Medicina: fumun tur cum aqua,qua: non eft calefada fu per ignem , laxant leui^ ' ter 3 nififorte fuerintaliqui exfenibus 3 qubtuftomacni funtinfrigidatiualde, quare x Medicin* l4 » D E TEH P E RAMENTU C Medicina in eis non poteft dtflblui , nifi in longo tempore . Talibus namqj detur in potu cum aqua,qua: buiiturfuperigne,8<:cufortiter bulierit, poftea dimittatur,do* nec tepefcat,8c" fic detur Medtcma cum ea. Et non facias id quod faciunt ftolidi Me# dici-.qui dantMedicinas cum aqua tepida,qua? nonbulitur,quareprouocantuomi tum,Pra?cipeergoutaquafortiterbuliat,deindetepefcat,aipotetur»Sedfcamone# ampoffuntfuIrinerequilibet,fiueiuuencsfint,iluefeiiesfint,uelfeniores,dummojj do bibant eam cum aqua bulita,& tepefatfa.Si autem aliquis conqueritur q> Medi cina non quiefcit in ftomacho fuo,donec euomat eam , fac illum comedere diuerla cibaria,8c replere eos multum, deinde daei in potu uinum poft , in. quo fitaliquod duke,deinde fac eum euomere,aut bibatur loco uini phuca tepidum , cui fit mel ad mixtum,&:fal,& tunceuomat, donecftomachus eiusmundificeturafuperfluitati^ bus exiftentibus in eo coadunatis,deinde cuftodiat fibi illa die,8£ in fecunda die bi* batfuamMedicinam,8^hocfieftexhominibus,quipoflinteuomerefinelabore, Nam quidamfuntquiabhorrentuomitumfortem, &propterhocdebeteuomere paulatiue cum rebus facilioribus, donec mundificetur ftomachus eorum, 8C expel* lantur hnmiditates qua? funtin eo,8£ hoc faciant una die, aut duabus , antecp capiat Medicinam,nam faciet eos affellate,& non euoment eam.Si igitur uis exhibere me ^erion^eligeilludquoddixieffemelius^fcilicetillud quod habet folialongiora,8£ iatiora,8ifubtiliora , 8C infunde ipfum in forti aceto duobus diebus ac noaibus,8C hoc tiat ante contritionem cius , 8C ficut eft integrum , renouabis acetum bis aut ter, &proi)ce acctum in quo fuit infufum mecerion,8: laua illud cum aqua dulci bis aut ter,& deficca ipfum ad umbram,autad folem,fi n6 poteftcito ficcari in umbra,do* nec recedat hu midias eius,8£ poft tere ipfiim groffe, deinde mifce ipfum cum oleo amygdalino dulci,autcum oleo uiolaceo.Etego quidem no dixi , utteratur gtoflfo modo , nifi quia ut non adhsreat uillis ftomachi , 8C inteftinis , & noceat. Et fi uis D ipfum admifcere cu m rebus fibi couenientibus , mifce cum eo dend, aut epithymu, aut mytobalanos citrinos, aut rofas, aut epithymum. Et ad humeftanda ficcitatem ctus mifce ei fuccum liquiritia? ,8£ cyminum , 8C fal Indum. Quando crgo tu ponis ipfum cum huiufmodi Medicinis, quas diximus , fit Medicina coueniens omnibus ffgntudimbus facns a melanchoiia,nam expellit eam,8£ cofert doloribus phlegma ticts.Et fi uis euacuare cum eo aquam citrinam^praepara ipfum prius, ficut dixi,nam ipium laxat eam , & affertiuuamentum manifeftum . Demum poftct reaificaueris ipfum mifce cum co has Medicinas,fcilicet radicem ireos, 8C batituram * ris, 8C afla mm,8<: myrrham,8c feraptnu,S£ myrobalanos citrinos,8<: fal Indum,8£ femen apii domeftict,8d fuccum eupatorij, 8C fuccum abfinthrj , 8C fpicam nardi, 8C mafticem, 8C detur cum fiicco fo atri 8C foeniculi bulitis , 8C clarificatis , 8C fi uirtus fuerit fortis, appone de caffta fiftula,altas tapfia cum fuccis herbarum,8<: cum pauco Medicami* ne prarpnrato ficu t dtxi, nam ipfum laxabit aquam citrinam. Et fi uis facere pillulas, aut troafcos ex eo,q uia conferunt , nifi quia debiles nequeunt fuftinere eam, uirtus quorum eft proftrata ,quarecouuenitfortibus. Siautem mecerion pr*pararurficut d^xi,8c mrrus argri pofftt ipfum fuftmere,8£ tempus fuetit medium inter caliditatem & : frigtdttatem, & , difpofino aetis 8c loci conueniat, 8C stas. Sit eius dofis forti, qui non habet * grttudtnem aliquam in corporefuo drach. femis , ufqj ad duo dautch. E et0 fecundum Eftplantaquammulticom* lputantinterfpecieslaaiciniorum,habetftipitcmconcauum,habentem dmemuntus brachn _ fr omOtmAin*** „«...5j.- .- • *. ■... <-. ' i . . giti ramorum untus brachtj , 8C groffitudinem unius digiti , 8C in fummitate ftipiris 8i ^^^^^ q - d - h*#** * * q-dam funrfunprrimiilncil^r r Ar i ";-•""•■ M u ««*"""F crm P ,,:cm »Otquapaar Irn^Tii , r r 3f f d foIa qu ^ funt fu P cr m P"«n,fum longiora fimilia foln amygdalavnfiquiafuntlanora,8clen^ s • ;' ciores $ I M P L I C I V M H* ^ wrcs,funtminotafolijsariftologiajlongx 3 appropinquatiafimilicudfnifoliorufn hederac,8c" habet frudum in fummitatibus ramulorum ttiangulatu , 8C uelut rotun* dum,ficutgranacyperi,6^intraipfumfuntfeminatria qua»diuiduncparie:es,qui funtin eo,quxfemina funt in magnitudine orobi,exterius fubnigrum colorem ha* bencium,fed quando excoriancur,func alba, habentiafaporem dulcem,8£ habet ra dicem fUbtilem , in qua nullum eft iuuamencum. Galenus. ) Virtus eius eft fimilis uirtutiomniumfpecierumladicinioru,8dnondiffertabeis,nifiinuno,&eft,quod in femine eius eft dulcedo , 8C hoc femen eft illnd quod habet uirtutem laxandi. . Diofcorides. ) Haecplantaefttotaplenalade,ficutalialadicinia,8dquandofu^ muntur in pocu ex femine eius odo grana uel nouem,8£ fiuc inde pillulx, & fumun tur,8ipoftipfambibituraquafrigida,purgantphlegma,choleram,8Cchimuaquo fum,&laceiusquandofumicur inpocuficucrecipirurlaclafticiniorum,facithoCi. 8C q uando coq uuntu r folia huius plancg cum pullis, auc cu holeribus,uel cibis alrjs, faciunc hoc. Paulus. ) Laxac ficucladictnia alia, 8C proprie lac eius,uerii femen eius habecuircucempocioremad laxandum. Salamine.) Quando hxcMedicinaco* q uitur cum axriplicibus , 8C gallo ueceri , laxac uentrem. Albafari. ) Laxat ficuc aliae fpecies ladiciniom, 8£femen eius eft fimile femini ipforum , nifi quia in ifto eft dul^ cedo. Abenguefit.) Arroseftgranummendena,8haxacficucfcamonea,8£eftfor> tius ea,& dacur ex eo fecundum fententiam antiquorum a fepcem granis, u% ad i>; Ec dicitur quod eft error , quia non debec dari de eo , nifi ab uno grano ufq? ad duo, &fecundum fencenciamModernorum grana quin$, 8C quando ftomachus eft for ^tis,dagranaintegra,&fieftdebilis,daeaconcrita. Abix.) Habetfolialongaficut digitus per ramos ordinata,icaquod quando afpiciuncur,aflimilanrur paruis pifci^ bus,8£ propter hoc Armeni nominac ipfum pifces, 8C quando uulneratur in aliquo Ioco,egrediturindelac,8^quandocoquuncurfoliaeius,8ddancurincibohabenci^ bus aquam cicrinam, euacuaceam per feceffum , &fidacur in pocu ex folrjs eius,auc e exlaaelaxant,&fortaffis faciunteuomere, Etlac quidem eftfortius folrjs,8£femen extrahitur acortice fuo,ficutgrana koti, 8t func eiufdem quantitatis,aut minora pa* rum granis koti,8£ in quolibec fr udu func cria grana parua, de qu ibus fi dccur in po* tudrachmjedua;,laxantphiegmam,8Cutran(5choleram,achumoresgroffos. Ra fis. ) Laxat8Cprouocatuomitum,8iconfertpodagra:,&laxatcholeram,&aquam • citrinam,&operaturficutlaaicinia. Abugerig.) Mendenafuncduaefpeciesquje habent folialonga,ficut digicus,laxantficutlaaicinia, 8-femen eius ficutfemina eo tum fimiliter eft,8£ in fapore eius eft dulcedo . D E M £ H I Z A H A R A G h CCCXV- ** rEizaragi. Abugerig.) Confertdoloribusiunduraru^&articulorum. Abix.j JVlEft m ea proprietas qua? iuuat in doloribus iundurarum , St contortioni digi* torum,8£ ex arbore fua quod eft iuuamencum,eft cortex eius exterior , 8C ponitur in Medicinis magnis. Et dixerunt quidam <* uiderunt in folijs huius planca: id quod dixi in arbore agine,8£ hoc quod quando ponitur in fluuijs , inebriat pifces. Et me^ lior ex ea eft illa quac habet fubtilem corticem , 8C in fapore eius eft acuitas pauca . Et dofis eius fimplicis cum ^ucharo eft aurei unius , 8C quando mifcetur alijs Medici* nis, eft dauich quatuor. Et fimiiiter pofitain piliulis , aut in eleduario, 8cCi ponitur indecoaionecualrjsMedicinis,dofiseiuseft drach.duaruufij ad tres.Etego reme morauiiftapondera,ideo,quod quandoifta Medicinapotatur fimplex,operatur cum fua uircuce fola 9 8C quando admifcecur cum alijs Medickiis , forcificacur uirtus unius per aliam,8£ ideo oportet quod fit quatitas eius quod de ea fumitur cum alrjs Medicinis,parstertiaeiusquoddeeabibiturrimplici,&nonaugeaturdeMedicina quando admifcetur cum alrjs . Ideo ne fit uirtus unius fuperans fuper uirtutem rum Medicinarum , 8C debilitat uirtutes earum fortiter . In decodionibus uerc eft iu,quoniam fubftantia Medicinx abijcitur,8i recipitur aqua. OE PHBTRQ. CCCLVI _ _ X 2 Machaf ■:. I44 DETEMPERAMENTIS i C \ JC Acharcaraha,id eft,pyretrum. Diofcorides. ) Eft planta,cuius folia funtfimi* Ji \\lia folrjs dauci agreftis, aut marathri,8£ ftipites fimiliter ficut ftipes illius,& fu per ftipitein eft corona fimilis corona? anethi,fimilis capitellis rotunda,& habet ra* dicem in groffitudine digiti. Galenus. ) Plurimum quod adminiftratur ex ea eft ra dix.Et uirtus eius prima eft proptietas adurens , 8C fecuda eius uittus fedatdolotem dentium faduma frigiditate,8£confert rigori febrium, quando fitinundio cum eo diffoluto in oleo,ante aduentum paroxifmi,8£conferthabenti membra fua narco* ticata , 8C habenti ftuporem in membris , aut relaxationem» Diofcorides. ) Pungit linguam forriter quandoguftatur,8cattrahit phlegma,8£ideo quandocoquituc cum aceto,8£ fit cum eo collutio oris, confert dolori dentium , 8C quado mafticatur attrahit phlegma,8£ quando teritur,& mifcetur cum oleo,8£inungitur cum eo,pro uocatfudorenij&confertadcutem^membtis^quibusdominaturfrigus^&coni 1 feruat corpus a nimio frigore aeris ne noceat, 8C amiffioni fenfus , 8C motus , 8C eius iuuamentum in hoc magnum exiftit,8£ confert paralyfi,8£ rigoribus febrium. D £ P 1 P E R E- CCCLVll- Vlfel,id eft,piper. Diofcorides. ) Eft arbuftum in regionibus Indiar nafeens , 8C habetfemen quod in ortu fuo eft longum, fimilephafeolis, 8C elongatur in fbr* mafua.Eteft macropiper , & intra ipfum funr grana parua , fimilia geguers,quac . quandomaturantur,fitpiper,&hocquiafeparatur,&fitficutracemus,inquibus funtgrana parua primo,8£funtgrana piperis, 8C quando colligitur , perfede matu* rum eft piper nigtum , fed quando colligitur ante maturationem , eft piper album, nam color eius eftalbus,8Cnon recipitin colorefuo nigredinem antematuritatem.' Et radix huius arboris eft fimilis cofto . Eligendum eft autem ex piperenigro illud quod eft nouum , in quo non eft res fimilis furfuri, graue, 8C plenum. Sed ex pipere albo melius eft illud quod non eft rugofum, album , 8C graue ♦ Sed ex pipere longo p eligendum eftillud quod quando frangitur ? apparetdenfum,habens granaquae funt intra ipfum adinuicem iunda, &fapor eius eft acutus , mordicas linguam cum calefaclione. Galenus. ) Sapor piperis eft acutus , 8£illud quod non eft maturum, eft piper album, & ipfum eft acutius nigro , 8C pungens linguam magis , 8C hoc eft, quianigrun>,propteteaquodmaturatut,acciditquodrecipiataduftioneinfeipfo, • aduftione 8C deficcatione forti , quare minuitur illa acuitas , q ax quidem magis re* manetin albo. Ambae tamen iiteduaefpecies funtdeficcariua?, calefadiua! fottiter. Etftuclus quidem eius quando incipit, eft piper longum , 8C propter hoc accidit <$ piperlongumefthumidiuspiperealio,c^fignumfuperhoceft,quodquadoelon^ gatur tempus fuper ipfum,corroditur,&: perforatur, 8C quando tentur, non inuenit tntor in pnnqpio fua? contritionis pundionem multam,8£ quando incipit mordi* care,noapparetmordicatio eius multa,antec| beneguftetur,deinderemanetmor* dicatioeiustempotenonpatuo.Etdixitinlibroderegiminefanitatis.Piperalbum eftmehusftomachoalijsduabus piperifpeciebus. Diofcorides. ) Pipernigrumeft acutius ptpere albo, 8C piper albu eft debilius eo. Et uirtus piperis eft calefadiua , at* ttamua cibi,prouocatiua urma?, refolutiua , abfterfiua obfcuritatis uifus. Et quando iuniitutmpotu,autfitinunaiocumeo,&aliquounguento,confertrigoribusfebri umpenodicarum,&:confertmoffibusuenenofis,8dexpellitfc£tum.Etquidampu tantquodquandofitnafalecumeopoftcoitum,prohibetimpregnari,&:admin^ itratur in loch,&: m ft/rupis competentibus tuffi,&dolori peaoris,& fitlinitio cum eo,c* melle,& confet t fqumantix,8C quando fumitur in potu, maxime cum granis laun,autcum foltjs eius,confert tottionibus uentris,&: quando mafticatur cum fta* pniiagria 3 8£ cum paffula montana, facit defcendere phlegma a capite , 8C ipfum fe* dat dolores,&confortat uirtutem digeftiuam , 8C intrat in commixtionibus fpecie* rum,quibus utuntur foni in condimentis ciborum,ad prouocandum appetitum 82 quando mifcetur cum pice, refoluitfcrophulas ,& quando mifcetur cum nitroX ftergitmorpheam. Piperautem affatur , quia ponitur fuper nouam teftam 8Cmo* uetur cotinue,ficut mouentur lentes,donec affetur quanm oportet. Et non eft radix piperis SIMPLICIVM» Hjr A * B p!petiS^in^iberficiitqu!dacredtdere,immoradixpipcnseftfiniiliscort:o,qarEqui^ dem radix calefacit,mordicatlinguam,8t" atttahit humiditatcs ad os,3t" quado mi^ fceturcumaceto^fitemplaftrumcumea^refoluitapoftemajUeidiiricicmfplenis, &fifumiturin potu,facitidem,8c:quando mafticatur cum ftaphifagria,atttahic phlegmaficutpiper,8£eftmultotumiuuamentorum. Aben mefuai. ) Proprie* tas piperis eft,quod prohibet impregnationem fuppofitum poft coitum, 8t prohi* bettortiones,&uentofitatesqu?funtinftomacho,5<:inteftinis 3 &inciditphlcgma uifcofum,&aggfegatuminpedore,&pulmone,acintcftinis.Etpiperquidemcft calidum & humidum,& digeritcibum,acexpellit uentofitates ftomachi,8c" intefti* norum,6ieftfebricitantibusnociuum. Libetquadtionum. ) Siquisutitutpipere hiultum,prouocat urinam,& fi utitut eo parum,laxat uen trem, & fcamonea in hoc exiftitcotraria. Xarchaindi. ) Piperfacithominem macrefcere,8£deficcatfpetma, & in pipere albo cum acuitate fua eft humiditas addens in fpermate. Humaim .) In t^riacap!permundificatepat,c^uentrem,6ipulmonem,acftomachum,&confert morfibus uencnofis,6i calefacit neruos,ac mufculos plus omni alia re* D E S A P O N E- CCCXLVIH- • • . •...■■ ^Abon,ideft,fapo. Paulus») Virtuseiusabftergit,cVpurificat. Albafari.) Sapo tjeft bonus ad maturandum apoftemata,& faniem colligenda,8dad mollifican* daapoftematadura. Rafis.) Eftcalidus,ckhulceratcotpus,8t^ftinhocforris. » D E KITRAN- CCCLIX. - # Itran. Diofcorides. ) Eftoleumquod egreditur exferbin.Etferbinfuntdua: fpecies,una eft arbor magna , 8C ex ifta eftalkitran , habetfrudilfimilem fru&ui ypreffi,nifi quia eft minor eo multum,8£fecunda eft arbor parua, fpinofa, habens fimilitudinecumarboreiuniperi,6^magnitudofruduseiiis eftficutgtanummyr* ti ♦ Melius autem alkitram eft lllud quod eftfpifllim, clarum, habens fortem odo* rem cum horribilitate,8i quado intingitur digitus in eo, non cito fluit ex digito pro pter fuam fpiffitudinem , 8C quado ftilla eius cadit in loco, remanet colleda,& non expanditur. Galenus. ) Specierum ferbin complexio cft calida & ficca in tertio gra du.Sed olei quod ex ifta arbore elicitur, fubftatia eft fubtilis. Et uittus eius ptima eft calida 8£ficca in quatto gradu,6c* fecunda deficcat,& purificat carnem,uerum citius puttefacitcarnem teneram,duram nero putrefacitin temporelongo, 8£ tertia cufto ditcorporamortuotum,8ihocquiaeftdebiliusexMedicinisputrefadiuis,expellit putrefadionem,8£deftruitquod eft ibi de humiditateabfcg eo q> ledatmembrara* dicalia.Sedquandoapplicatur corporibusuiuis,calorcorporis auget &fortificat uirtutemeius,quatefitcauffaadurendicarnemtenetam&mollem,&propterhoc occidit pediculos,8£ lendines,& lumbricos,Sc* uermes aurium,8c* quando fit nafale cum eo , corrumpit fcetum. ,8c" exit foras mortuum. Et quando linitut uitga cum eo in hora coitus,defttuit coceptum,8£ pt optet hoc eft ex uerioribus Medicinis,& for* tioribus ad prohibendum impregnationem, adeo quod accidit ei qni illo utitut,ur fiatomnino fterilis. Etquando diftillatur exeo in dentecorrofo,fedatdolorem,8£ frangit dentem,& aufert liuorem fub oculo factum,&: curat erifipilam fadam ab hu moribus groffis.Et pinguius ex alkittan eft iltud quod eft optimum,exeo quod col ligiturinlana,quandofufpenditurfuperipfumdumcoquitur,8ceftfubtiliusquam alkitran totum , 8C eft minus acutum , uerum calefactio eius non eft minor multum refiduo eius 8C hoc refiduum quod remanet ex aikitran,eft illud^quod ex eo eft fpifc fum 8£gtoflfum,8<: eft ficut id quod remanet ex fpiffitudine oiei , 8C ideo deuemt <£ alkitran propter groflitudinem fuam mordicat 8C aperit , 8C propter iftam caufTam commouet hulcera,8c" facit ea apoftemari , 8C quando linitur cum lllo alkitran fub* limato, calefacit multum , 8C molltficat , 81 pt optet hanc cauftam hmuntur cum eo orificiaapoftematum,8^curateaficutfacitpixliquida.EtfuntquidamquiadtDmi^ ftrant alkitran ad fcabiem, & pruritum animalium. Sed gram ferbin uirtus eit tem* x » petata I 24* DE TEMPERAMENTIS G pcratajadeoquodpoteftcomedi^nifiquiafacitfodajSccalefacftcorpns^&mordM catftomachum. Diofcorides. ) Virtusalkitraneftquod corrodit,&inciditcorpo* rauiuorum,&:conferuat corpora mortuorum, 8£fifiatferetrum,inquo tepona* furcorpusdefundi,exiignoferbin, pra*feruat corpus necorrumpatur } 8£propter hoc quidam nominant ipfum uitam mortuorum . Et alkitran adurit plantas 8C co* tia,ptopternimietatemfu€caLiditatis, ego reftrinxi fluxum fangutnis cum iftis cineribus.Sed cinis arboris ficus non adminiftratur ad hoc,eo cjiin ipfo cft acuitas multa,8<:aduftio,8£ abfterfio,& ideo eft q> iftecinis eft corrarius cineri qaer* cus.Et uolo dicere q> pars fumofa qusr eft in eo,eft alia a parte fumea,qua: eft in alijs cmenbus,8i pars terrea etiam qua? eft in cinerequercus, declinatad ftipticitatem,8£ in cinereligni ficus eft abfterfio,8£dicitur cpMedicina? quando coburuntur, excori* ant propter cobuftionem eorum , 8C acquirut ab aduftione tem igneam, 8i propter hoc pats ignea fepatatur ab cis per ablutionem,quando ergo iauantur,remanet ter* reum fngidiim,deficcans fine mordicatione, 8c dixit in nono, aqua cineris intrar in putrefaciennbus,& adurit fine dolore propter fuam fubtilitatem,& fecundum acui tatem cineris eft aciutas aqux eius. Et dixit in feptimo , aqua cinct is eft abfterfiua 8C in hoc : qutfdamexeisforuor eft, SC quxdam debilior, 8C utplurimum aqux cineris funtabftetfiua!onmes,exceptocinereficus,&ladiciniorum,8<:ift«dua!aqua?funt jn uirtute fua propinqu? Medicinis putrefaetiuis, fed aquar aiiorum cineru in uirtutc fualunt abfterfma?,8t deftccatiux , fecundu uirtute lignorfi , ex quibus cineres fiunt. Diofcoridcs • • M P L I CI V M HT • A Dfofcondcs.) Operatio aqus cinetis ficus agreftis, 8C domeftica*,eft ; quod rami "adurun^ fichocisaiiquibus,^ -^confert uius eius ad hulceca rraudulcnta,& comcdit carnern crefcenteni in hulce' i 'u "l 1 """" «nfalafpongia in ea,&pofita fupcripfum , &adminiftracur in . ^»q^ushKdropicis,quian,mnditurfpong.ainea,6(:poniturfupertumorem 6C tircliltcrecum eaad hulcera inreftinorum,etad fluxum antiquum,etadminiltratur . «nhuIccriDusfraudulentis,quiaaufettcarnemcorruptamabeis,&mcarnat&:con^ lohdatca,ficutfaciuntMedicinaealix,8dcolatur,8icUrificatucexca,&:daturinpo^ tu uncta una & lemis,cum pauco oleo , ad fanguinem coagulatum , 8C ad caiidum GC atcrmonem,8c" datur de ea iolum uncia una &femis , patienti fluxum uentris, 3C adhulcerainteftinorum.Etquandomifceturcumolco,&liniturindccorpus pro* uocatfudorem,&confercdolonbusneruorum,¶lyfi,&btbitcamillc,cuida* tumcftgypfuminpotu^ei^qucmrutellamomorditjetconfcrc.Faciuntaucemhcc omniafpcciesaliajaquarumcineris^&propriccinerisatborisglaudiumj^omnes. funtftip D E E S V L A- CCCLXl- » SCobram,td eft,efula. Diofcotides . ) Eft planta habens ftipitc extenfum in lon gitudine unius bcachi) , habens nodos multos , 8C fuper ipfum func folia parua, iubcilia,acucacum exccemicatum,fimilia folrjs pini,& habet pacuos flores , purpurej coloris,a^fcmenlaru,fimilelenci,&radicem albam,groiTam, plenamlacie, & h.rc planraeftfimilisquodammodolaclicinio 3 quoddicirurcyperifios.Rcp h;cc planca magna in aliquib )Quidam purauerunc,q> hxcfir i fpeciebus la#iciniorum,eo q> habedac/icucilla habenc,8£laxacficu eciam in alijs pcoprietatibus eft ficuc uitcus illacum. Diofcorides.)Si de radicc accipiatur dcachma u'na,& btbacur cum meliccaco , laxacuencrem ,8C folia eius g laxat,ii accipiantur de eis >.oleginat.Et fi de femine eius accipiatur dcachma una, la* xat cholera SC phlegma,8C fi fumatur ex lafte eius pondus drachme unius,facit hocw Abcn mefuai.) Scebram proprietas eft ficut me^erion,8c qui uult ipfum accipere y pra!parecillud,ficucpc.cparacurmcccrion,nifiquodponaclocoabfinchi)rofam,cV: dragagancum,& bibac ipfum cum aqua mellis,auc cum rob, anc cu decodione mel Jis,autcum holereiamcno . Etdofis eius eft abuno kirar ufqj ad^ . Paulus.) Sce* bram laxacaquam ciccinam,quando bibicuccufauich. Abenmefeha.) Laxacphle gma SC melancholiam. Libec uenenorum . ) Id quod de ipfo occidit , eft pondus drachmarum duarum,& abfcindit fluxum qui accidit ab eo, federe in aqua frigida, - 8C proijcere ipfam fuper caput eius. Habix. ) Scebcam eft calidum in ceccio gradu, SC ficcum in principio fecundi,8£ eft in co cum hoc ftipricitas,8£ acuitas,ita , q> quaa do aliquis fumicdeeoin pocu , inuenicexeo in guccurefuoftipcicitacem . Ecantiqui urcbaiitureo,8£inuenerein operarionc eius nocnmenrum, habennbus calidam co « plexionem, indncit febrem poranci ipfum , 8C cum hoc coco nocet habencibus hemocchoidas.Nam apericuenas ani,8£ prouocar ftuxum fanguinis eatum,quia ue tix i\lx de nacuca fuafunc fluxibiles . Cum ergo fcnciunc ftipricicacem 8C ficcitatem fcebram,faciteoscuimfceceplus,8£fluecC,quiafcebram facic duabus qualiracibus quas dixi hoc,8£ propcer fluxum eciam SC Mcdicinac qua? laxanc cum fttpricicace SC acuitate, ftcucfcebram,8£ mecerion,faciunt hoc. Sed operacio rcrum ftipticatu,quac ftringuc'nacura,ficucfuncglandes,8Ccaftanee,8<:gcanulapa(rulacu,8Ccocccxgranaci excerior,8c: karachich,8£galla,8c: myccus,8£gcana eius,8£ fimilia iftis. Ex Medicinis ihpcicis cft o peracio cocraria operarioni fcebram, 8C mecerion,quia ipfe ftringut na* turam,8c: reftringuncucnas illas,cVabfciunduncfanguinem ab illis fluentem . Et fcc mein bcam quide quado redificarur,coferr iuuamenru manifeftii , &: habcr proprie foluendo aqua ctcrina,8i in colica,8£ melancholia,eclaxac phlegmagromim gacu in iunduris. Ec melius ex fcebratai eft,cuuis color eft rubeus,lcue, hab fubtiles, Sed illud quod non cft ita,fed eft gtomim 3 8C non eft rubeu,nifi parum. x 4 Ecquando * c D 248 DE TEMPERAMENTIS Et q uando nis ipfum frangere,non frangitut facile propter fuam gtofficjem, & ap* paret in eo fimile filis. Et eft deterius ex fcebram . Et tu muemes omma ifta m fcebra aerefti SedfcebramPerfidxeftdeteriusali)s.Etreaificatio eiuseft,quod accipias cxeoquantitatemquamuis,&:infundeiHudinlaae,&dimitteipfuminicperdic & nodem,& caue,lie amplius dimittas,ne eius operatio debilitetur ad chimos ex* pellendosmatos a corpore,8£oportette lacmutare indieilla¬fe bisautter, •quia fic expoliatur a ftipticitate&ficcitate,qu£ funtin eo. Etfi uis ipfum cum Medi* cinisaliisadmifcere 3 mifceillascumhis,qua:conueniuntei 3 ricutfuntan!fum 3 &fcc niculum,&C7minum,turbim,&:myrobalani,quiaift«medicinae,&;fifitinfaporc carumrtipricitas 5 tamenipfaenonfuntitaacutiefkntfcebram,quiaineiseftcomplc xio,quaiuuantcorpus pius quaminfcebram,S£ipfa: fubtiliant ipfum,8£auferunt acuitatem eius.Et quando tu uis curare colica fatfam a uentofitategroffa,aut a phle* gmate,aut ab apoftem'ate,uel opilatione cum eo redifica illud cum bdellio, &fera* pino,8£ armomaco,8C fac pillulas cum illo, & pone cum cis parum ex ftercorelupi albo,ficutca?rufa,autquod reperiturfuper fpinas 8£herbam,autalbum,ficutlapis albus . Et fi uis ipfum extrahere a lafte,8£ deficcare,infunde ipfum poftea in fucco cit diuia?,folatri,& fceniculi,de quibus extraftus fit fuccus,&: clarificatus,& ftet illic tri* bns diebus ac noaibus,deinde ficcetur,& fiant inde trocifci, 8t temperentur cu mo^ dico fale Indo,8£ turbtth,8£ myrobalanis citrinis,8£ aloe,nam infurget indeMedici «a iuuatiua multum. In lade uero feebram non cxiftit aliquod iuuamentum,immo nocet recipienti ipfum. Et Medici uiatores occiduntcumeo multos, propter pauci* tatem fcientia; eorum . Et ego quxfiui ab aliquibus cx eis , quae effet ha*c Medicina, quamipfi"dabantinpotu,8dfciui,q^uoderatlacfcebram,cumoleofifamino,8dfoli* uebat aliquos ufq? ad mortem . Et ex his funt quidam accipientes myrobalanos ,;8£ ponentes eos in colloquintidam humidam,extrahentes myrobalanos a colloquhi tida,8£ iterum ponunt myrobalanos in aliam colloq u intidam , deindc dant unum myrobalanum folum in potu,& laxat,doncc occidit.Et iftae quidem Medicin? funt ignis,quare nondebentdici Medicina?,fedpotiusuenena.£tquidam exeisfunt dantes in potu kafartim,8£ eft in ea de malicia 8£ deftr u&ione com plexionis , 8C de commotione choler? epatis,8d ipfius opilatione res,quam eft impoffibile extimari. £tquidamdantinpotudearthanita,qualauaturlana,&dealbatur,eteftpropema liciam kafartim,8£ haltith,8£ eft hetba nafcens fuper flumina , & lignum eius eft ru* beum,& folia uidentur effe purpurea,8£ quando inciduntur, cgreditur lac ab eis,fi* cut ex fcebram . Et quando ponuntur folia eius fuper corpus , faciunt rubere locum, 6C fortaffe hulcerant,fi ponantur fuper carnem mollem . Et omnia ifta , qux faciunt rubereexterioracorporis,non debentdariinpotu* Etilli,quosego dixi,dantiii potu lac iftarum herbarum , 8C omnes funt perniciofa?, deftrucntes complexionem humanam cum uomitu,&fluxuuentris,quare dimittereeas omninoeft meltus, quam dare . Et dofis ex fcebram quando reclificatur , fecundum quod diftum eft cu alrjsMedicinis,eftaduobusdauich ufqjad quatuor,fecundumuirtutem 3 &£ta* tem,8dtempus. D E SEITARAGI CCCLXII. Eitaragi id cft,haufab Gaienus.) Virrus eius,&fapor,8£ odor,funt fimilia uir* tun,fapori,8£ odori nafturcrj,nifi quiacft minus deficcatiuum ipfo,etcalefacitin quartogradu. Diofcorides.)Eftplantanota,8<:adminiftraturcumlaae,8<:aqua, 8C fale. Et uirtus fotiorum eius cft calida hulcerariua , Qc propter hoc fit emplaftrum cum eis fciaticae,& pungit multum quando teritur,8£ mifcetur cum radice enufce ,8£ dimitntur fuper iocum fpacio unius hora?,& fimiliter ponitur fuper fplencm,8d lini tur fcabies hulcerofa cum ea,& aufert eam ,6C deiet maculas unguium, & confcrt ba ras,& dolori fciae. Et quidam putaucrunt,qood radix feitaragi fufpendatur in coUo habentis dolotem dcntium,& fedat illum. O E MHAPI. CCCLXIIL Cardel * A C Ardel,id eft,finap S i M P L i c i V M *4* Diofcorides.) Eligendum eft illud,quod non eft ficcum nimis,ne$ «tenuatum,habcns granum groffum , & quando frang bum interius^ eft humidum-nam iitud tak ell nouum bo Galenus. ) Vir* finapis prima calefacit,& deficcat in quarto gradu . Sed in agrefti eft abfterfio 6C relolutio,6^fecundum cibum generat humores m piscalefacit,acfubtiliat,&;attrahitquandomaftica Diofcorides . Virtus fina (Sdquado teritur,6imifcetur t • cumaqua,&temperaturcumhydromelle,&fitindegargarifma,coiifettapolK.,.. tibus radicis linguar, & afperitati anriquac canna? pLilmonis , fado cum eogargariG mate.Etquandofitemplaftrumcum eo &rebus conuenientibus adhoc, wvllllt fcrophulas.Et quando teritur,& applicatur naribus,commouet ftermitationem, Sc confertepilenticis,excitas eos,8c*mulieres habentes prefocationem matricis, 8dcoii fert letargia?,fado emplaftro cum eo fuper caput,euuifis primo capillis per abrafio- ncm.Etquandomifceturcumficubuspingu(bus,&poniturfupercutem,donecru beat,confertfciaticae,&duricieifplenis.Etconuenitproprieomnibusdoloribusan tiquis,quandouolumusattrahere humoremaliquem abinterionbus adextenora corporis . Et quando fit emplaftrum cum eo , curat alopeciam. £t quando mifcetuc cummellec^adipc,autcumca?radiffolutainoleo,mLindificatfaciem,&:aufertnia culam,feuliuoremfuboculoexiftentem,c^coquiturcumaceto,8<:liniturcunieo fcabies hulcerata,8c"impetiga, Etquandoteriturgroffe,8£daturin potualiquibus, confertfebribusperiodicis,6^confertgrauitatiauditus,actinnituiauiium,6i:quriu^ do teritur,8£ mifcetur cum aqua SC melle,8c" fit indc collyrium,confert obfcuntan ui fus,& pruritui palpebrarum. Et cxprimitur fuccus finapis a fonine reccnte, & defic* catur in foie. D E M E D J C I N I S F R I G I D I S B B T quartigradus.Etprimodepapauere&opio, S I C C I $ CCCLXMI, Haxthax,id eft,papauer . Diofcorides . ) Suntei mufttffpecies. Nam exeoeftdomcfticum,quod feminatur inhortis,cuiuscapita funtob* longa , 8£femen eius cft album . Et cx co eft agrefte . Et funt ei dua: fpe* cies. Vna earum eft,habens caput depreiTum, 6C femen eius eft nigrum* Et fpecies aiia eft , quae habet caput oblongum ^minus tamen altcro, SC nominaturfeil.Etexeoeftconcuffum,edquod floscius ipfo concuflb caditcito. Etcxeoeft almucharam,8C eft cornutum,quod nafcitur iuxta mare inlittori* bus . Et ex eo eft cebeoli) . Galenus . ) Semen papaueris domeftici inducitfom* num temperate,quando puluerizatur in pane,aut mifcctur cummelie,8c"come ditur.Sedconcuffum femeneius infrigidatfortiter,&propter hanc caufTamnon cft aliquis,qui eo folo uratur,qui efftigiat nocumentum eius, co quod facit dormirc f fortiter. Etgummihuiuspapaueris 8£fuccuseiuseftopium.Sedfeil,ideft,liqui* dum,intrat plus in Medicinis,uidelicct,femen eius,8c"capita,8£foliaeius,8£iac» Et uirtus eorum prima infrigidatinquarto gradu .Etfecunda eftuirtusnarcotica* niortificatiua . Diofcorides . ) Virtus trium fpecierum , intelligo domeftici , SC agreftis,eft infrigidatiua,8£ideo fi coquantur eorum folia cum capitibus fuis i« aq ua , 8C infundatur decoftio illa fuper caput , facit dormire , 8C datur ex ea non ua^ lentibus etiam dormire.Etquando terunturfolia eius fortiter,8£ mifcenturcum fauich,8£ fit inde emplaftrum apoftematibus calidis,8t"erifipila?,confert8c"con* ueniteis. Et teruntur capita papaueris recentia,8t" fiunt mde trocifci,qui ficcan^ tur,8t" reponuntur,& adminiftrantur. Er quando coquuntur capita papaucris, cum aqua,donec confumatur medietas aquar,deinde admifcetur illidecodioni mel,8£ coquatur iterum,donec mel coaguietur,&fitinde !och,8£eftualdebo* numtuffi,&fuperfluitatibusdefcendentib^usadcinnampulmonis,cV:fluxuiueni* tris,antiquo. Quando uero admifcetur ei acacia, 8£ hypoquiftidos,fit ad hoc fortius . Semen uero • t KO D E T E M R A H N S c \ D * Scmen acro papaueris nigri teritnr fortiter , 8£ datur in potu cum trino ad fluxum ntris,& ad curfum humiditatum antiquarum ex mamce. Caue tamen a nimieta* eius,ne inducat fubeth,au t lethargiam,uel mortem. Et tcritur cum aqua, aut cum rofaceo,8£fitinde emplaftrumfronti, 8C temporibusaduigilias,8£ad dolo rem capitis. Gummi uero papaueris nigri , 8C eft opium , 8C fuccus eius infrigidae plus quam femen , deficcat,8£ingroffat . Et quando de opio fumitur parua quanti* tas , ficu t granu m orobi , fedat dolores,8<: facit dormire , 8C maturat , 8C confert tufe fi,& fluxui antiquo . Quando uero fumitur magna quantitas , facit fubcth , 8C poft occidit.Etmifceturcumoleorofaceo,&:linitiirindecaput,&:confertfodae.Etquan do mifcetur cum oleo rofaceo , 8C myrrha , 8C croco , 8C diftillatur in aurcm, confert dolori eius.Et quando mifcetur cum uitello oui affati,8c" croco, confert apoftemati* bus oculorum. Et q uando diffoluitur in aceto,conuenit erifipil2e,8£ exituris calidis. 8C quando mifcetur cumlafte mulieris,8£ croco,eft bonum podagre,8£ fit ex eo fup pofitorium paruum,8c" ponitur in anum,& facit dormire. Melius uero quod eft ex iito gummi,eft graue,amari faporis,& facilis refolutionis in aqua,lenein tafiu,&: al bum quando fuerit refolutum,non afperum , neqg granulofum , neqj coagulatur cu fuetitdiffolutuminaqua,ficutfacitmum.Etquandoponiturinfole,diffoluitur,a: fiappropinquetigni 3 incenditurcito,8iflammaquamemittit,noneftobfcura,^: q uando extinguitur,fit odor eius fortis,non malus . Adulteratur autcm, admixto ci fief memithe. Sed quando diffoluitur in aqua,apparetibi res fimilis croco incolo* re,&adulteraturcum fuccolaftuca?. Et cognitio illiuseft,quando diffoluitur,eft debihsodoris,&:afperitaaus.Etadulteratumcumgummicognofcitur,quiaha^ bet uirtutem debilem,&: colorem darum,8c"quando tangitur,adhxret manui. Etfunt quidam,adulterantes ipfum cum adipe,mifcendo ipfum cum eo fortiter do necrubeat. Vlusautem opij in collyrijs eft incolumis. Verum Diagoras refert,quo'd Erafiftrates uitabat ufum opij in ophthalmia , 8C non utebatur illo in egritudinibus oculorum,nec,n ahqua egritudinum aurium . Nam dicebat, Quod opium debili tatuifum,inducensfubeth " " * *".'_.,_ " tum 3 induceret ccEcitatem oculis , quibus intromitteretur, .. ^..„ MJ M , dixtt. ) Quodiuuamentumopij eftfoluminodore,faciens dormire. Inalii a u« u modis omnibus ufus illius eft malus , 8C periculofus uaidc. Sed omnes m errauere. Nam id , quod experimentatores teftificati funt de uirtute opij,operatio eius uerifi* caturperexperientiam. Etopiumquidemeftgummipapaueris,&fitfecundum hunc modum . Mane poftquam Sol deficcauerit rorem , qui cecidit fuper planta™ fiunt fixurs in capmbus papauens fubtiles,cum cultello , non profunde , kd fuper' ficiahter,ne transfigatur cortex papaueris . Deinde q uando gummi feu lac egredie, tur.fixurisfaaisacultellc ► 3 radaturredefuperquaml,bctf,xuram,&noncompri, matut a rafor,o,ne abradatur cum eocortcx papaueris. Accipia tur ergo gummi Im'f^ UnetUt m Codea ' & f ando colk g«* abomnipapauere pfrordi' nem red, ad pnmum papauer , &collige iterum id , quod inuenis a 2e Latum fu per fixuras 8C red, fic ter faciendo , donec aliq uid eft aggregamm f S? E? te^ h0 f .S ummi > * W Hlud in uafe mundo^ tf r W fiSn 1 & ?ac Et.Andreatos dixiu) Quod nifi ipfum effetadultera* EtMefidemusquidem nde trocifcos,& repone Fit autem opium alio modo . Nam accipiuntur folia 8C ^ I P P ^ UocatL1r mecon, um, 8C uirtus eius eft debilior uirtutealteriiK paueris aeteftis & te»j^ri™ ? art " el ?*'* habet fummitates altas,f[cutfblia pa» &ficutfa : num gsTSS U h a , S ' n ' s J u ( bt,llbas ' lon 8 ls f ««".ficutcotnua, cerarides > &exp^firioeiu7e P ftn?n,„, £Cluff ; m no™«»«'Pfi>nicanridas mecon^ ua S mi Sj eft minWmXum S Sfn fe W»'« *ft '«lufnm in iUis , i ' u,ns0t:U P« um »«nafcituniiparabusmarinis&afperis. r- Caleuus. S I M. P L I C I V M t'% 1 Galerius . ) Vittus eius fecunda abftetgit , incidit, diflbluit, & diminuit ♦ Et tercia * eius uirttis eft , quod quando coquitur in aqua, ufqj ad confumptionem mediecv tis,confercegricudinibus epatis . Ec flos eius 8C foliaconfecunc multum apoftemaci* bus,uel hulceribus fordidis.Ec oportet quod caueacur,poftquam fuerinc mun^ dificaca , quia abftergunc nimis, quoufcjj diflbluunt 8C minuiic carnem . Ecipfa q ui* demdeiencefcaraseorum aduftas. Diofcorides . ) Quando coquirur radixhu* iusplanr#cumaqua,ufqj ad conftimpcionem mediecacis,8£dacur in potudcco* ftio eius,confertfciatic«,(SCdoloribusepatis,&;conferc habenribus in urinis fuis uelut telam araneam,8£ eis,quorum urina eftgrofla. Etquandofumiturfemen eius in potu , ad qnantitatem duorum kafuf,cum melicrato , laxat uenrrem leuiter. Etquando cum floribus 8£folijs eius fitemplaftrum,&oleo,aufercfraudulenci^ amhulcerum.Erquandoficcoholcumeisoculis animahum , auferc hulcera fada in cocnea , qutf dicuncur argamen , 8t illa , quar dicuncur facalia . Ec quidam errant in hac planra,pucances quod ex ea exprimitur fuccus , quo fic fief memiche , 8C errot corumeftpropcer fimilicudinem,quamhabent infolijs fuis cummemiche* Seddabreeiuslongicudo eftfereunius palmi,8£folia eiusfuncparua mulrum,fi milia folijs ftorobion , 8C iuxca folia eft femen album , 8C tota planca eft alba, 8C uir ga eius,8£ folia,^ femen,funt fimilia uirga?,8£ folijs,8c' femini turbich in fua albed ne, 8C habecradicem fubcilem , 8£nafcirurin mnlcis locis , 8c"colligirur femen eiuSj poftquam fueric bcnc macurum , 8C hoc fic in xftate , 8C deficcatur,& reponitur . De quoquando accipitur pondus duorum kafuf cum melicrato,mundificatftoma • chum per uomitum , 8C purgatioha* conferc proprie epilencicis. Galenus . ) Semen huius plancx purgatphlegma. Rafis . ) Galenns confirma uitinlibrouenenorum,quodopiumeftfrigidum&ficcum,&confertfluxui tris,8£ hukeribus inreftinorum. Et dofis eius eft ab uno dauich tifqj ad duo,8£ quan titas excidens exopio,eft drachmarum duarum. Etdixitintertio libro detyriaca, quemmifitadC.Tfarem. Opiumftdeturhabentibusfodaanciquu,euaduncamoti: B te, 8£fi decur eis , quorum uircus diflbluicur propcer uigilias,curac eos,eo quod farit illos dormire , 8C fic facic redire uircucem eorum . Ec dixit Galenus in libro de ' genio fanitatis , quod opium , 8C iufquiamus,& mandtagora,deftccant hulceta. Rafis . ) Eft in carne fana deficcatiuum magis . Ioannes . Aben mefuai . ) Dcco* ftio papaueris albi,quando lauatur caput cum ea,facit dormire temperace : 8C fi ate quis ea nimis utacur,inducirfiibeth,8£fi fumatur in potu , confert tufli facbeabhu* tniditatibus calidis,defcendentibus a cerebro,quia expellit eas, 8C maxime quando fumicurcumaquapluuia:,&:uino,propcerponcicicacemqua!eftinaquapluuiff. DE N V C E METHEL- CCCLXV- TEum mechcl,id eft,nux mechel. Iahi. Eben albatarich . ) Eft fructus fimais uomic£,8£ femen eius eft fimile femtni cicri. Haefe . ) Nux mechel eft fimihs nu* « uomica? , 8C femen eius eft fimile femini mandragorse , 8C corcex eius eft afper , 8C fapoteiuseftdeieaabilis,c^unauofus,8iuirtuseiuseftfrigidainquarcogcadu.Ecfi detur ex eain potu unum kirath cum uino , inebriar forrirer : 8Cfi denrur duo aurei, occidit ftatim. Rafis.)Ieuc methel eft narcotica,& forcaffis occidit,& opilac,8t fe* datc^facituomere. Erdixicinfemein,quodfidencurexeadrach.quin9,inebriat forcicer 8£fidecurexeamulcum,occidic.Etoportecillumquifumpfiteam,utaca* piat poft ipfam butyrum calidum,& ponat excrema eius in aqua cahda, 8C fiac, ucfa aseuomat,8Ccuteturcuraeius,quifumpfitmandragoram. COMPLETVS E S T TRACTATVS O.V I N- tus deMedicinis quartigradus,cum quo complctur fermo de Medi ' c inis,quffumuntutexplantis,cx:exhisqu?fiuntexeis. S£ RH O Sn CVHV AE PARTIJ UBSI toMcdirinisfimpliribu*. s yz D E T E M P E R A M E N T I S C T R A C T A T V S D E M E D I C I N I S, Qj fumunturexmineris,8£exlapidtbus,8£exiutfs. Etfunt 43 .Medicina? D E ANTIMONIO. CCCLXVL Itmad,id eft,antimonium. Diofcotides.) Melius ex eo 8C fortius eft il lud,quod quando frangitur,habetinfrafturisfuis claritatem,8£ lumi^ nofitatem,8c^ftinteriuslene,mudum,nbnhabensaliquid admixtum ex terrauel forde aliqua. Galenus.) In hacMedicina eft uirtus ftiptica exiccatiua,iddrco mtfcetur ophthalmicis Medicinis, qua? uere forman^ tur incoltyri|s 3 qua:deficcant. Etdixittnquarto cathagenis . Antimoniunieft fic* cius quam nitrinm Dtofcorides.) Virtus antimonrj eftdeficcatiua,ftiptica,conglu tinatiua,infrigidatiua,aufert carnem fuperfluam hulcerum, incarhat 1 , 8C confolidat ea 3 &mundificatfordicieseorum,&aufertfordicieshukerumoculorum,&ftrin^ gitfluxumfanguinisuenarum,qua?funtin panniculocaerebri.Et uniuerfaliter uir* tus eiUs eit fimilis uirtuti plumbi adufti.Et quado mifcetur cum aliquo adipe recen* ti,8Cliniturfuperigniscombuftionem, prohibetfieri puftulasibi. Etquando mifce turcummum,&:ca?rufa,confolidathulcera faftaacombuftioneignis. Et affatur intimonium fecundum iftum modum.Mifcetur cum adipe,& dimittitur in prunis tamdiu,donec inflammetur,deinde remouetur a prunis , &extinguitur inlafte mu lieris,qua? peperitmafculu,autin urina pueri,autin uinoantiquo . Fit autemaliter, namfolumponiturfuperprunas,8^infufflaturtamdiu,donecinflammetur',dein^ de remouetur a prunis,nam fi plus ftaret,fieret ftcut plumbum. Abluitur autem ftcut cliniia,&:aesuftum.Etfuntquidam,quilauantipfum,ficutlauaturfcoriaa?ris/ Bedigotas.) Proprietas eius eft,conferre epilepfia%8£ fuperfluitatibus gtoflis» D E M I N I O. CCCLXVlf. A frengi,id eft,minium. ^lexander,Paulus,&Alchindidicfa.)Quodipfumeft /l^carcon. Etalij dicunt,quodafrengifitexplumbo,quando ponitur inigne, & tnflammatur,& fit rubeumjconfert exituris,appofitum in unguentis , bulitumin oleo,autcumaliquibusexoleisodoriferis,&pofteaponiturinunguentis,a(:ipfum quidemeftdeficcatiuum,conglutinatiuum,&:mundificathulcera,etaufertcarnem putndam. Diofcorides.)Qrufacomburiturfecundumhuncmodum.Accipitur caerufa,8t ponitur in uafe concauo, mundo, poftquam fuerit trita, 8C ponitur fuper ignem,&:moueturfemper,donecrubefcat,&:fituelutauripigmentumrubeum Et quidam nommant hoc fandax. Galenus . ) Quando comburitur plumbum uel caerufa , mutatur,& fit afrengi,8£ eft res fubtilior eo,fed 116 ita fedatiua. Alchindi ) grau Acciditei,quibibitafrengi,illud,quodacciditei,quibibitlithargy in ftomacho fuo,8£ coartatione anhelitus^ mania,& alia his fimiiia,¥ vlH ^ .u,, iicutcruraillius,quibtbitlithargyrum. . "aj • -j * D f C f E R V s A * CCCLXvnr. A ffideg M d eft,ca?rufa. Galenus.) Virtus eius prima eft infrigidatiua. Etfecuda ^\eft congiutinatiua . Diofcorides . ) Csrufa affatur fecundum hunc modum. Acapitur teita noua ex terra Archici uel Archacha , 8C ponitur tefta fuper prunas, 8C puluerizatur fuper ipfam camifa poft tnturam eius , 8C moueturfineinterpolatione, admm ftr, Z m TT m ColoKm «n«is,temouetur ab igne , 8C infrigidatur^ f 1 iZ r^ * EC a i untUr Itemm fecundum h«»c modum alium. Ponitur c*rn* done t ™°>P oft «'mouetnr tamdiu, furQu*^^ tur.utiarlic pr?parata,dicitur a quibufdamfandicon,S<:iftud eft minium * auan-ein nominarurfandix. Lauarurautecerufaficurclimia nlff l® d f ,ua ' terolu » u ^™»Sn.tinariua,&moU,ficatiua,rcplethHl« t aca r nefubt.l^&^f«tcar 1 ,en,luperauahulceru,&incarnatea,pof ! tainVo t r&?nu guem.s.qucduururlachunsaciutcocifcisAcErufacuhoceftMcdicriurirfficfe Degypfo A » 6 S I M P . L I C I V M ., VI D B ■& Y P S O. CCCLXIX- G* Epfim,id eft,gypfum. Galenns.) Gypfum non adminiftratur,nifi exterius. Ec luircus eius prima deficcar,& fecunda congliitinac,Sc" opilac, 8C hoc ideo,quoni am lpfum facit aggregatione partium cito , & tertia coferc fluxui fanguinis, mixcum cumMedicinisficcis 7 quiagypfumfolumfitdurumficutlapis,8<:piopterhaccauf? famoportetipfumadmifceri cum albumine oui fubtili,quandoadminiftracuriii dolonbus oculorum cum puluere molendini ,queaggregacur,quando euolat ex ra rina frumenti fuper parietes,6<: teda molendini,& cum pilis leporis,^ quado adus* ritur,minuitur de uifcofitate fua,& augetur eius fubtilitas, 8C deficcacio fua,8tfit ili* pticum^&maximequandocoficiturcumaqua&aceco. Diofcorides.) Habecdia phanicacemficucuirruni^&melius exeo eft tllnd,cuius Uminaefuiitlatifunt compofita?,fciiicet una fuper alia, y non U4 DB: TEiHPERAH E N TIS C non habcns terram admixtam,neqg aliam fordem. Reperitur autern aliud aurip *' putrificatiua,gencratiuaCaniei,mordicatiuafortiter,&:aufertcarnefuper* difutiuu* fluam hulcerum,8: abradit pilos,& habet caliditatem, &aduftionem fortem. Sed uitcusauripigmentirubeieftficutuirtusaufipigmenticitrini,3iaffatur,&aduritu5 ficutillud.Et quando mifcetur cum refina pini,curatalopeciam, &quado mifcetut cum pice,aufert maculas albas unguium , & quando mifcetur cum oleo r 8£ inungi* tu t caput cum eo, occidit pediculos. Et quando mifcetur cum adipc , refoluit cxitu *as,& puftulas,& connenit hulceribus nafi,& oris,& hulceribus alijs.Et quado mi fcetur cum oleo tofarum, couenit bothor, & hemorrhoidibus ani, & mifcetut cum ouo SC mclle,& datut in potu habentibus faniem aggregatam in peftorc,6<: confert magnifice.Et quando fit fumigium cum eo , addita tefina pini , &attrahitur fumus eiusperosmediantecannula,confefttuffiantiquie,&fitlochcumeoadmixtofibi melle,&:clanficatuocem,&mifceturcumrefinapini, Sddaturhabentibus afma 8C coattadonem anhelitus, & uocis , SC confert. ^lcanci. ) Auripigmentum citrinum aufertfangutnem mortuum fub oculo exiftentem. D D E V I T R O- CCCLXXII. Vgegvd eft,uitrum. Galenus.) Eftcaiiduminquartogradu,&exeoefl:lapi dolum,&exeoeftarenofum.Etquandouittumincedituf,&mifceturcumeo lapis magnctes,coagulatut corpus fuum propter plumbeitatcm quar eft in eo.Et ut* rr i funt mulucolot es. Nam ex eo eft albu fortiter , fimile criftallo, & eft melius ains. Etcxco eft rubeum,& eftcittinum,& uitide,&aculinum . Etuitrumeftlapisma<>is ftultus alns iapidibus.Et eft inter lapides ficut homo ftultus inter homines Nam ui trummcltnatur ad omnem tinauram,&facilis eft diffolutionis ad ignem & in ae* refngidocitocoagulatur & petrificatur abco.Sed criftallus eft fpecies uitri,ntfi quia tnuenttur m mtnera fua,ubi ipfe coagulatur in fruftis fuis integris unius figurar, Z}TT/ eperiturco ^ uitrt eft caltda m primo gradu,& ficca in fecudo,& intrat in multis cohol. Et uitrum & m C !W lemficat ca / Uos > * barbam * Et w™ d ° «*S , & bibiZ cum umo albo,fubttl,,frang,t lapidem ueficar. Diofcorides. ) Frangtt tapidem foc tttcr,quando btbttur cum uino albo,fubtili. Aben mefuai. ) Vitrum eft caSum K ftccum.&: eft bonum pulmoni,& cafui capillorum. DE ZINIAR, ET E S T " "deams. CCCLXXIII Zlniar. Galenus.) Saporeiuseftacutus,S:uirtusei a sfecundarefoluit «abftet „„„ 8 "^"'^^^"«^'«^""m^^tfodi^aelcomediteam&diffoluit «tet catom ^ DfofconZ^o" 1 ,fceta ^ cum " rot ' s ' f,t Medicinaabftet 8 ens P finemo t di l"ocuiommpoft C o no l?S #•■ ■\ i ^ armomaco S I M P L I C I V H vs ^ A atm6maco,6£fitindelicmium,8a*ntromm^^^ 6icalIoficates 3 8£confertapoftematibusgingiuatum.Etquandomifceturcunimel le,8£fitindecohol,diffoluitduticies palpebrarum,uerumquando coquitur,&nc cohblcumeo,oportetquodponaturfuperoculnmfpongiainfufainaquacalida. Etquando mifceturcumglutino albotim,S£arreufto,8<:nitro,aufertfcabieni hulce rofam,&;baras.^duriturautem^iniarfecundumhuncmodum. Namtentur&po nitur in uafe cerreo,& ponitur fuper prunas,8£mouetur cum aliqua re,doncc mucet coloremfuumincolorem tuchia?,deinderet louecur abigne,82dimirricur donec infrigidetur,8£ reponitur ufui neceffitacis.Quidam ueto ponunc illud in olla cruda, 8£ dimiccunc ipfum ad ignem camdiu, doiiec coquicur olla, Ec fcias quod non fem* per conuerciturad unum colorem,quando comburitur. DE LAPIDE SMARAGDO- CCCLXXIIII- Abarged,8c dicicur$inarad,id eft,fmaragdus. Sunt duo lapides habentes duo nomina, uerum funr fere unius fpeciei, &ucerq3 congelatur in mineris auri , 8C in terris Garbi,S£eft uiridis,fortis uiriditatis,rplendens. Etillequi ex eo eft uitidior, eftmelior,8:quimagiseftdiaphanus,eftmelioreoquieftmagis *obfcurus.Etla #■ AtiU pisdahanegeftfimilisei,nifiquianoneftdiaphanus(icucfmaragdus,&:cabarged. obtu[us* Et naturafmaragdieftfrigida&ficca,quando fumiturm poru 3 confercuenenismor tiferis,& morfibus uenenofis , 8C pun&ionibus animalium habentiu aculeum. Qui ecgodederitinpocudeiimaturaeiuspondusgranoriiodohordeiilli,quifumpiit uenenum,ancecp uenenum faciac ii eo impreffionem , liberat eum a morte , SC non cadentcapilliabeo,neqjexcoriabitur,&:efteuafiofua.Etillequiaffiduatafpicerein ipfum,pra»feruatuifumeiusanocumencis,8^confcruaceumincolumem,8:quide^ ferc in anulo fmaragdum , prarferuar illum ab epilepfia , quando induic eum in fuo digito , anteq* fu perueniat ei epilepfia , & propter hanc cauffam docentur Reges qi fufpendantfmaragdosadcollafuorumfilioruftatimquandonafcuntur,nefupcr^ 3 ueniat eis epilepfia. Rafis in libro de mineris. ) Generatio fmatagdi , &cabarged, eftficutgencracio iacoch , nifi quia ipft non habenc deficcicace illud quod habecia> coch.IEc iriridicas coloris nafcicur a uircute minerarum arraminis. Et dixit in libto de proprietatibus.Sicadatafpedustycifuperlapidemfmaragdum,diffoluunturoculi tyri,8£liquefiunr. Albafari.) Smaragduseftlapisuiridisquiapporcaruracerrisnb* grorum. Ignotus.) Zabarged confertleprofis, quando fumitur in poculimacura. • cius.Etfmaragdus liqucfacicoculum ryricum afpicirura ryro. Diofcorides. ) Qui* dampucancquodanafisficfpeciescabarged.Ecexeoeft cuius color eft ficutcolor aeris.Etexeoeftcuiuscoloreftficutcoloruini.Etexeoeftcuiuscoloreftficutreifu^ migatse.Et ex eo eft,in quo funt uense alba?,clarar.Et ex eo eft cuius color eft ficut co^ lor graniuiridis. Et quidam exiftimauere,quod omnes iffce L^ecies, quando fufpen duntur ad collum alicuius,aut ad humerum,quod conferunt memori?. Et quando fufpenduntur ad coxam mulieris , accelerant partum . Sed uiridis ex eo confert fto* macho,quado fufpendicur fuper ipfum,aur ponitur in anulo, & portatur in digito. Galenus.) Quidamfuntteftati,quodinlapidibuseftproprietasfimilishuicpfo ptietari, qua: cftin hoclapide uiridi , uel cicrino,uidelicet quod confert meri , & ori ftomachi , quando fufpenditur ad collum. Et ego quidem fum expertus hoc in ifto lapide, Qt repperi per experieticiam quod confert. Et ideo ieci fieri chanacha , 8£ eft torques qua collum ornarur,8£guccur ex lapidibus , 8£feci fufpendi ad collum,8c" fe ci ptotendi longitudinem eins ufcg ad os ftomachi,8i iuueni quod non iuuant mi* nus quam quando poccacuc in anulis . Ec ccanftulic Albacacich hoc captculu per h:ec ncrbaoEtquidam dicuntquod eftlapis quidam quidicituriafis, quifaciteaquaefa ciuntlapides ifti,nam confert ori ftomachi,quando fufpenditur fuper eum. DE ARGENTO VIVC CCCLXXV- Aibar,id eft,argentum Quando bibitur argentum uiuum /jintetficit. Diofcocides. ) Quando bibitur argentum uiuum , occiditg Ca7& quia cotTodic omne,cui obuiat ex mcmbris incerionbus,& confert y z ttseius t %$6 D E TBMPERAHENTIS c tis eius lac fumptnm in potu , in multa quantitate , 8C euomitur , 8d" conferc fimiliter. potare uinum cum femine apij , aut origano, aut abfinthio, aut fmapi , aut hyfopo. .Abenmefuai.) Argentumuiuum mortificatum,8cmixtum cum oleorofaceo, mterficitpediculos,&:curatfcabiem, Abugerig. ) Argentumuiuummixtumcnm Medicinis fcabiei,confert.Fumus uero eius eft ualde nociuus, nam freques ufus eius deftruitneruos^inducitparalKfim^aufertfenfum^motum^corrumpitfen* fos,S^nocetuifui 3 6^auditui,&facitfcetoremoris 3 &expeIlitomniauenenola. Paulus.) Quidamfumpfereargentum uitium mortificatum,&mortuifucrunt ex iliaca paflione, Raiis. ) Argentum uiuum extindum , confertfcabiei , 8C occidit pediculos, fed fublimatum ex eo eft putrificatiuum , adurens ficut ignis , 8C deftruit carnem ftiperfluam malam in fiftulis 8C in hulceribus , &occiditmures , &omnia animalia qua: recipiunt lpfum. •» D E VITREOLO. CCCLXXVl ZEg,id eft,uitreo!um. Calentis. ) Vidi in mineris tres uenas extenfas, unam fo* i per aliam , pcr longum fpacium , 8C uena inferior erat ceg rubeum , &fecunda q ax erat fuper cam , erat colcorar , 8C tcrtia fu perior crat ceg uiride , 8C hoc cft quod ceg rubeuni conuertitur, 8C fit colcotar, 8C colcotar fit ceg uiride. Et omnes iftar fpe* cies tres diuerfificantur adinuicem , 8C in fubtilitate, &groflicie, quoniamgroflius ex eis eft ^cg rubctim,&: fubtilius eortim eft ceg uiride , & colcotar eft medium inter ambo.Et uiitus omnium iftorum eft aduftiua,comburens carnem , facicns cfcaram duram uftam,8£cum hoc quod adurunt,eft ftiptica , 8C ^eg uiride nocet carni dete* fta?,ptoptermordicationemquamfacitinea,cumtotohocquodipfummordicat minus quam colcotar,& hoc quod minus mordicat, eft in eo inuentu propter fub* tilitatemfua?fubftantia?.Etcegquidemuiride,&colcotardiflbluuntur,&:liquefiut pofteafuperigncm.Zeguero rubeumnondiflbluitur,ne$liquefit, quiacoagula* v tio eius eft fortis pumficata.Zeguero uiride eft maturatuma calorefuo naturili am phori maturatione quam colcotar,& ideo cititis liquefit quam colcotar,6d quando comburiturcolcotar,minuiturmordicatioeius,8dftipticitasmultum,ucrumdefic^ catio eius non minuitur, 8C ideo colcotar aduftum eft melius non adufto in omni* bus o perationibus fuis, 8C hoc quia fit ftibtiiius qu^m ante cffet , ficut accidit ommV bus Medicims qux comburuntur,& eius non augetur acuitas , ficu t plurium MediV cinarumcombuftarum^omnesMedicinrBquxcomburuntur^quandolauantur poftcarumcombuftionemfiuntleuiorcs,&longinquioresamoidicatioiic. Diofcorides. ) Zeg alitid eft Bab vlonicum,&: aliud eft Ciprenfe, 8C ex Bab vloni comeliuseftdurum,quodcumfra^^^ cftficutuirtuscalcanti,6dcomburituj:ficutipfum.SedCiprcnfehabetcolorcmau' mim,uerfusco lorem X risfrangibile 3 uenenofumficutalumeniameni habensintc rius maculas fpiendidas,fimiies ftellis,* melius cx co cft mundtimAecci "ft „^ bUe, 8c uirtus cius eft fimilis uirtuti colcotar , 8C comburitur ficutcolcotar,&malia autem S °a T emS t W" Uk T Cakadis ^ combu "tur fKtit calcadTs llud autem quod defcrtur ex Babvlonia,eft melius , nifi quia non cft bonum ad hLZ tZ cft f Z COn ' * Cft d L UCffUn ? ' C ^ ic ° Car in fo "^ine& debLS "4 S n ZlJ« S5S ■" ° m " ,b - qUam Ciprcnfe ' P rarter * m Medicinis oculorum nim mhoc^debiliusquamC.prcnfcmultum,&habctuirtutcmftipt«cam^^^ ma^ cera perambulatiua de loco ad locum,& corrofiua, 8C q uando fit nafalc cum eo r~ * V Sed S I M P L I C f V M. iH Sed bicjrias putantaliqui quodfitfpecies ceg, &eft illud quod aggtegaturfupet capitannnetarumaeris/icucialj&exeoeftquodgeneraturfupeimineriSjquodd^ ptur maltina,quod inuenituf in mineris, ubi foditut res , 8C a!iq uando rcpcrituf fu* per ipfum xs 3 SC complexio eiuseft terrea , SCex eo cft quod inuenitur in mincris,in rerra qua? dicicur Falchia,8<:alias Cilicia,&in alr)s plunbus locis. Et melius ex eo eft illud,cuius color eft ficut fulphurr color, SC eft lene, a?qualium parcium mundum, ^quandotangicurdigitis,fitnigtum»Virtuseiuseftaduftiua,;fimilisLiutuciceg,&: aduftio eius ftcut aduftio illius, uerum habet maiotem uitcucerii quam ceg , ad uul* nera conglutinanda. Sedfuria?,&eftfecundumquodquidamdicuntcegrubeum,quodipfumfitfpe : ciesmaitiiia£.Sederrauerepropcerea,quia eftfimileilli,immoeft alceriusfpecier, quamuis fiteiufdemgenens,8£in eo eft unduofitas, faciens naufeam,commoucns uomicum.Repericurauremin Babylonia, 8Cin Cypro,8£inHifpania. Eftautem fpecies alia,eius qu# eft magis fimilis ceg,fed melius ex eo eft Babylonicu.,8£ quan^ aoftangitut,eftnigruminterius,cumquadamaurofirate,cauernofum,unduOfum infaporefuo, 8£odore, 8£facir naufeam,fed illud quando excoeft fplendens,pur* pureumficur ceg,eftalterius fpeciei quamfuria:,&debilioris uirtutis.Sed uirtus furt cft ficut uirtus ceg,& combuftio eius eft ficut illius, & ipfum auferc dolorem dcntis, quandopoiiiturincorrofo,&:reftringitdentesc6motos,fl£quandofitclifterecuni eo,8£ uino,confert fciaticx , SC quando mifcetur cum aqua , 8C linicur borhor latf ea cumea,aufertea,&adminiftfaturinMedicinisdcnigrantibuscapillos.Etucdicani > fetmone uniuerfali,quod omnia ifta cotporamineralia non adufta,ficuc8£alia plti rima corpora,excepco fale,8£ fece uini,8d nicro, 8£calce,8£ his fimilia , qux quando aduruntur,fuiir fortioris uircucis non aduftis , nam iftorum, SC aliorum habenciunt limiIemnacuram,uirtus&operatioaugeturperaduftionem/ Sed calcancum eft crinm fpecierum , una earum generacur ex aqua , qua: emanac peidiftillacoriadomorum,inquibusfundunturmecalla,&hoc,quoniam in aqua B iliaeftdefuperrluicatibusmetallorumjperlongamaftiduationemjCoagiilitutpar^ tes illae in illis locis , in quibus diftillac , S^fic aggr egatur illic ifta fpecies quar dicitu t fciacon.Alia uero fpecies reperitur in mineris,in quibus fodiuntut mecalla quaj coU ligitur,8£ aggregarur,8£ praeparatur,8£ mundatur,8£ ifta dicitur fichon. Species ue* ro alia fit in Hiipania,quando accipitur apua metallorum, 8C coquitur donec infpif fatur,&pofteaproiiciturinformulis,8^dimittituttamdiu,doneccoagulaturinfru fti,8C ifta fpecies eft pulchri coloris,fed eft debilis uirrutis,8£ hoc dickm afron. Me* lius aucem prima? fpeciei maxime eft illud quod eft coloris ueiut nebulofi, 8£ eftgra iiefoiidumcumfplendore,nonhabensaiiquasfordes,8£poft hoc eftiilud quod inuenitur in mineris, maxime cuius color eft nebulofus. Iliud uero quod ficarcifici* alicer,eftbonuttiad faciendumencauftum fcriptorum magis quamad ufumMe* dicina?. Et calcantum habet nirtutem ftipticam 6 8C confttiftiuam , 8£aduftiuam,8£ quando fumitur in potu ex eo dtachma una cum hydtomelle , expellitafcarides,8£ lumbricos,8cquandofumiturcumaqua,aufertnocumentumafuiigis,facienseuo niere, 8C quaiido imponitut ex eo in naribus , diffoluto in aqua , mundificac caput, ££quando ponicurpuluis eius in naribus,ftringir fanguinem fluentem ab eis,8£ mu ndificac hulcera narium , SC aurium , SC fedat dolorcm auris , & ftringic fangut^ iiemfiuentemabeis,&occidituermesaurium,comburiturautcmficut^egcypcii DE SPVMA MARI5 CCCLXXVIII- ^ . ZEbethalbahar,ideft,fpumamaris. Diofcorides. ) SpunKEtnarisfuntquinqt fpecies,unaearumeftfolida8<:grauishabensodorcmpifciumputridorum,&: fimilitudoeiuseftfimilitudofpongia2maris,&reperiturmultum in littotemaris^ Secunda uero fpeciei figura eft longior ifta , SC eft leuis ponderis , habens foramina* niuica , SC eft fimilis ungular oculi , leuis ficut fpongia , SC odot eius eft fimilis odori !enticuhemarina?.Ettetciafpecies eftfimilis rofse,cuiuscoloruergitad rubedmcmi ec purputeitatem. Et quatta fpecies eft fimilis lana; fuccida: a leuis ponderis ficuc fe^ K» cunda c D *5* D E TEWPEfR-AWENTIS cund;t fpecies.Quintauerofpecies eftin fuperficielenis,interius autem afpefa,fimi* lisfttngo,nonhabensodofem. Galenus.) Omniumuerofpecierumfpumama* ris fubftantiacft fubtilis,&: uirtus eatumfecunda abftergit,&: refoluit,uerum una ha bet plus de bonitate qtia alia,& alia eft minor in his uirtutibus , & in fubtilitate fub* ftanriae,8c ptoptcr hocfunt diuerfarin uirtutibus fuis tertrjs. Etuirtus quidem amba rumlpecierumprimarum^confertfcabieij&impetigini^&morphea^^&segritudi^ ni cum qua cleuatur cutis,8£ mundificat faciem.Et tertia fpecies eft fubtilior alijs fpe ciebns^ideoquandoaduritur^&mifceturcumuinorubeOj&fubtilifubftantiae, 8c linttur cum ea alopicia , curat eam. Et uirtus quartaj fpeciei eft fimilis huic uirtuti, nifiquiaeftdebilioreaquantitatenon patica.Etquartafpecies habet tn faporefuo .ponticitatem,&: acuitatem.Et uirtus eius prima eft calidior alrjs fpeciebus.Et fecun* da adutit pilos , 8C excoriat cutem , 8C profundatur intantum uirtus eius quod facit hulcera. Diofcorides. ) Duaefpecies prima?adminiftranturinlauaturis mulierum, quia mundificant earum cutem,&:fimiliter confertad bothorlaftea remouenda,8£ lentiginem,& impetiginem,&: baras,&fcabiem hulcerofam, &morpheam,& ma culas faciei,8£ quaj funt in alrjs parubus corporis , 8C horum fimilia. Et tertia fpecies confert ftranguria?,&: lapidi uefice,&: dolori renum,& hydropifi, 8C dolori fplenis, s* 8C quando aduritur,&: mifcetur cum uino,& linitur inde alopicia,curateam.Et alie dure fpecies ftipticant, 8C abftergunt , 8C mundificant , 8C ideo abftergunt dentes,6£ quado mifcentur cum fale, abradut pilos. Si quis autem uult adurere aliqua harum fpecieru,oportet9ponateaTiinollacruda,8<:luteteam,&:ponatinfofnace&di5= mittatdoneccoquaturolla,deindeextrahatur,&reponatur,cVlaUeturficutclimia. Sed fpuma alia quse dicitur adarchi, ipfa congelatur, ficutfalfupercannas,&: fu* per iuncos,& fupet alias herbas,& reperituradhaerens cannis, SC herbis in locis hu* midis,8c lutofis,8£ faifis,quando loca illa deficcantur,&: color eius eft fimilis colori floris lapidis afios,aut florts fpumae maris, &. habet fotamina multa ficutfpongia. Galenus.) Virtuseiusprimaeftcalida multum,8c~fecundaabftergitfortiter,&: tertia coferta?gritudinibus, in quibus calefadio eft neceflaria appofita extra corpus, led mterius fumpta non conuenit propter nimiam fortitudinem fui. Diofcorides.) Eft bona fcabiei hulcetofa? , &: bothor lafteis, &: impetigini, & fimilibus.Et uniuer faiiter eft caltda,immutans complexionem malam , quam habent membra ad bo* nam,8£fedatdolotes,&: confertfciatica?. DE L A P i D E LAZVLI- CCCLXXIX- FT^geraIecaoard,ideft,lapislaculi,Oportetquodeligaturexcocolor,ctiiuseft lcoeleftis multum,& eft lenis fine afperitate , &: fine mixtionc alterius lapidis 8C qtnnonfiangitur facile,8dcuius frufta funt magna.Etuirtuseiuseftfimilisuirtuti glu tims aun,nifi quia ipfe eft debilior eo,&: facit nafci pilos in palpebris. Galenus.) Eft in eo ftipticitas cum acuitate non panca.Et uirtus eius prima deficcat.Et fecunda SC terna mfrigidat palpebras, quando depilantur propter aliquos humores acutos 8C rcmanent quod non augentur pili, ne$ multiplicantur, 8C funt fubtiles 8C debi ' les,&c hoc quia lapis laculi m his locis deftmit humiditatem iftorum humorum lidorum,&immutatfuperfluitatemadcomplexionemfuamradicalem,. H w 1MU «, Iit pilorum generatio palpebrarum augmentum,&J fortitudo eorum.Et oportet ad fiocquodteraturmultum,&adminiftrcturinpuluere. Linacosinlibrolapidum.) CLuando iaptslacuh fufpenditur fuper mfantes , remouentur timores ab eis, 8d facit irtos ;capillos&: fi teratur cum aceto,8t* liniatur fuper morpheam, 8C baras,ctiratea. Alcanci. ) Habet uirtutem aduftiuam , putrificatiuam , 8C ideo aufert uerrucas. 2,edquandofumiturinterius,laxathumoremmelancholicum,&:mundificatfan* gtitnem ab humonbusgroffis.Etdofis eius eftaquatuot kirath, ufc* ad drach unam,mixtus cum alrjsMedicinislaxatiuis, 8C potus eius confert dolonbus S<:aimati.fctquandofumiturinpotu,autfitnafal ca cumqua mam renum .. 1UI1JI , UI IU FUtu t auc m naialc Clim eo prouocatmenftrua, &: potus eius commouet naufcam,&: uomitum,fed abluno eius remouet hoc ab eo\ DE t.APlOB I V O. A I C O. CCCLXXX- / Hagei ! S l M V L I C I V M *?9 A TTAgeralyeudi,ideft,lapis Iudaicus. Diofcorides . ) Eftlapis fimilis lapidi ha* __ §t eft iti Paleftina in Ocience,8c' eft in figura fua fimilts!glandi,albus,bonae figurae mulcum,habens lineas anguiatas,tn longitudineextenfas,6£ uocanturfum* mitateslatetatiC,&eftlapis,quidiflbluitucinaqua,&nonhabetfaporem. Galenus.)HiclapiseftinPaleftinainterrisSen,habenscoloremalbumuelutpul uerulentum,8ieftpulchrasfigura?,namfuntibilinea!fpondofa?.Etdiciturlapislu^ daicus,quia repedtur in teccis Iud«orum , 6e* Medici utuntur eo in haben tibus fcipi* dem in uefica,nam fricant illum fupet cotem,6£ dant in potu fricaturam illam cum nncijs quatuoc 6£femi aquae calidas. Et ego uero fum expertus hoc in habentibus la pidem in ueftca,6£ nullum inueni ex eo iuuamentum , fcd in lapiderenu m eft fortis operationis ualde. Diofcondes . ) Quando accipitur ex eo ad quantitateiu unius ckeriSj&fricaturincoteaquxficutfief^funiturinpotuquantitasduoiumonolo^ fat cum aqua caiida,confert ftranguriae,8i lapidi renum , 6£ ueficx , Qi propter haiK cauffamuocanteumhomineslapidemdiffblutiuulapidis. AbenniefuaiODebt- iitatappetitu,&frangitlapidemrenu,&lrringitauxuianguinishemorcoidarum. DE LAPIDE ADAMANT6. CCCLXXXl- Agerfumbedig,id eft,lapisadamas. Eftmes fluuius,in quo eft lapis mes,&eft flumen,ad quod nunqua iuit aliquis,nifi Alexander.6c" eft m finibus Corafcen, ^roloreiusapproximatcolorifalisarmoniaciclari.Etiftelapiseftfrigidusetficcus tn quarto gcadu,& raro aggregantur iftae dnx naturae in aliquo lapide. Et m eo funt dax pcopnetates. Vna earum eft,quod non coniungituc alicui lapidi,quem nd fran * gat,6£pcopcerhoccoapcanturfcagmenta eius infummitatibus terci aptiad perfo* randum,6^cumeopecfocancuLali)lapides,ficutfuntfmaragdus,dirabarged,&fa^ ph>'rus,6£gemmar aiiar. Etfi accipitur granulum unum ex fragmentis eius,&coglu tmatuc in fummitate fecri,cnm glutino Roniano,& lnttomittituc in ueficam pec fo ' ramen utcgar,frangit lapidem. Et alia propnetas eius eft , quod nihii eft q uod fran* gatifrumlapidem,nifiplumbum,nam tumpiteum,&: concecit. Diofcondes.)E!t B lapis quo utunturaccifices,ponetes eum in ftilis ad iapides fculpedos, & admmiftra confeaiombus unguentocum puccificaciuorum,6<:aduftiuocum,6£ confecr gingius fiuxg,& putrifiaat d qupdabftecgitfo 9 QC fignum m hoc eft,quod aucifices utuntuc eo in hoc,quod indiget abftetfio Et ego quidem expectus fumeum,quod abftergit dentes,6£ mundificat . Et m eo eft uiccuscalida 5 6£ptoptec hanccautTam admifcent itiMedicinisaliquibus aduientu* bus,&inaliquibusdeficcancibus,cucantibusgingiuasfluxas. DE COTE, ID E'ST, LAPIDE inquoacuitucferrum, ccclxxxh- Ager almenfem , id eft,lapis in quo acukurferrum. Fricatio a!mcnfem,queac* cipiturexlapide,quardiciruryachfem,prohibctaugmentarimamiilas pueila tum ante tempus,6£ tefticulos puerotum,6£ hoc quia mccus eius infcigida c. Diofcocides.)auandofupeccoceacuicuraliquodfecrum,&linicucexeo,quod ftipec eam aggcedacur alopicia, facicin ea nafci pilos. Etliniuntur cum eo mamiils: puellarum,&:tefticuiipuecocum,6ipcohibecaugmencumeocum,6:confectapofte matibuseoruambocu.Ecquandofumiturinpotucuaceto,confectdolotibusfplc tiis 8£confercepilepfi.T. Etfricatiocotisolearis eftmunditicatiua,5icutertalopici?» ! D E LAPIDE ASIO. CCCLXXXIlL HAgerafos id eft,lapis afius. Diofcorides . ) Lapis afius eftiapis,quireperitur iti i Alexandria,& clos huius Iapidis nominacuc fuca lapidis afr) , 8C eft quodd* appacens fupec fubftanciam eius,fimile pulueci moIendini,ec repencuc etiam iub eo & citca ipfu m ,« ifte eftlapis albus,6<: opoccet eligi ex eo aibum,leuem,limilem pu^ mici,fubcilem,6<:ciro fcangibilem,in quo uenae funcocculcae, &. luper quem dt rtos rubeus.Ethiclapiseftficcus,fimilisfpongix,&:fupereumgeiieramruelutfanna,« qua qucedam eft aiba,qusdam rubea,fimilis pumici, declmans ad croceitacem,t*. quandoapplicamcliagu*,mordiacparum. Galenus. I . t tf* ©ETEMPERAMENTIS C GalenusoNominatur hic lapis nomine acquifito,fcilicet,a loco,id eft, Afia,Sc" n5 cft durus omnino,ficut lapides,fed eft fimilis in colore fuo,8£ in fubftantia fua lapt* idibus repertis in alueolis balnei D & eft tener, cito frangtbilis,& fu per eu m eft res fimi lis pulueri molendini inuenti in parietibus molendini. Et hec Medicina nominatuc fios lapidis afos,S£ eft fubtilis,& propter fubtilitatem fuam diflbluit carne fine moc dicatione.Et uirtus partis lapidofa?,ex qua generatur ifte puluis,eft fimilis uirtuti flo ris eius,nifi quia flos fortioris eft uirtutis,&ideo operatio floris eft melior in omm> bus,quam operatio lapidis,quiaeft magis diflblutiuus,8£liquefaftiuus , 8C deficca* riuus etiam plus,& facit iftas operationes fine forti mordicatione . Et eft in eo cuni hoc res,quae habet bonu faporem,& uolo dicere in flore, Et fcitur eflentia huius pec extimationem eius,ex quo generatur,nam generatio huius floris non eft,nifi ex rore cadentefuperhunclapideminlocis maritimis,quemfoldeficcat. Diofcorides. ) Virtus huius lapidis QC floris eius eft putrificatiua parum, diflblutiua , uel refolutiua exiturarum,&quandodiflbluiturquodcun^amborumcumterbenthina,autcum pice,& flos eft fortior lapide,et habet maiorem uirtute,nam quando eft ficcus,mun dificat dC curat hulcera profunda,difficilis fanationis , dC aufert carnem fuperfluanV comm,qu?eftfimilisfungis,&:curathulcerafraudulenta,&:repleteacarne,8£mun dificatea^quandomifceturcummelle.EtquandomifceturcumcaerotOjConferthul ceribus fraudulentis,non finens ea in cotporeaugmentari.Et quando mifcetur cum farina fabarum,& fitindeemplaftrum podagra?,confert multum,&: quando mifce rur cum calce & aceto,confert duriciei fplenis , 8C quando fit loch cum eo 8C melle, conferthulceribuspulmonis,Etcbmponunturexeolapidefcabella,fuperquspo^ dagrici tenent pedes,& dicitur coferre eis. Et quod puluis eius afpergitur fuper cor* pora pinguia in balneo loco nitri,extenuat ea. Et qui uult abluere lapidem iftii, aut tioremeius,laueteos,ficutlauaturclimia. q DE LAPlDBHAGNBnj. CCCLXXXIIII -Ager almagntos,id eft,lapis magnes.Minera huius lapidis eft in maritimis pat m tibuspropeterrasIndorum.Etquando naues appropinquant montiminere; ipiius non remanet ferrum ahquod,quod non egrediatur a naue, 8C uohtfkut auis ui S1MI'H C I V M 16 i H i w ccpc,prohibctQcabattradionefettLEtfiuis,cj> reuercacuraduirtucemfuaprimam, infunde eum uno die in fanguine hyrci,&fietuirtus eius uc prius , Etquando accipt turfruftummagnumiftiuslapidis,exbono&eleclo,&appiopinquacnlicuiclaua^ tar^aperiteamcitOjnamlapisatcrahitfetrumadfe.Etquandoaliquis uulneratur cum ferro uenenato,8£ terirur lfte lapis,6i mifcetur cum aliquibus ungucntis,&da£ tur de puiuere eius uulnerato in potu,facit ab eo uenenum , uel roxtcu cgredi per cefTum,&ftpuiuerizaturfuperuulnusuenenarum ,curacipfum. Harc naiKjj &alia lliulca dicuncur de ifto lapide. DE MARCHASITA» CCCLXXXV. Ager al,id eft,marchafica. Diofcorides.)Marchafita eft fpecies lapidis, cx quo excrabkur xs,3C oportet 9 eiigatur ex eo ille,cuius colot eft fimilis arri, cv quan do ponitur ui igne,(lmunt ex eo fcintillar tacile . Conibnritur au tem 1 n hunc modu. Linitur cum melle^ ponitur tn igne paruo,& euentacur 3 donec ftt tubeus, deinde cxtrahitur ab igne . Quidam ueto ponunt eum ad igncm magnu ex ptunis , deinde liniucipfumcum melle, &fic faciutfecundo &terno, donecomnes partes eiusfinc adufte. ?qualicer,quia forcaflis aduricur primo excra,& 116 incra,deinde exufflacucci nisabeo^reponicur^&fiindigecurexeoablucoJauaipfumjficuclatiacurclimia. Vircus uero adufti& 116 adufti,eft adures abfterfiua hulceru, 6<:abftergicobfcuricace uifus,refolnicc^macuracapoftemacadura,quadomifcecutcure(inapini,cl<:re{bIuit fanguine coagulacu,& aufert carne fu perrl ua htilceru,cii pauca calefaflione SC ftiprt* citate.Q.uidamueronominanciftiiIapidem,poftv-vaduritur,dicidas,aiiasdiftiges : GalenusO Hiclapis cft untts ex lapidibus habentibtis fortc uircucc. Ec nos admini ftramus eu in unguencis refoluciuis,c^ mifcemus cu eo lapidem facharos,8d rcfoliii- fnusf?pecuhocungueiicohumidicacemulta,qu?eracaggregacainc6cauicatibus,8(: cauemis mufailoru.& quando adminiftracur hiclapis , oporcec q» mulcum ceracur. AbugerigoDepropriecaceeiiiseft,cj>refoluichumidtcacecorrupca.qiieeftfubcuce, ^ideoquadocericurulrimac6cncioiie,&c6ficicurcuaceto,abftergicbar.ts.6<:mor^ pheanr.cldtentigities faciei,& habet uirtutem magnam in abfterfioueocuh, 3C cura hocconfortac fubftanciam ocnli,& acuic uifum . Ec proprer hanc cauftam nomtnac CimincerrisFereft^,ideft c Perfis.lapideluminis,&:faciccapiUoscenues,Si:cciipos. DE LAPIDE BEZAAR- CCCLXXXVJ, HAger albezahar,id eft,lapis liberans a uenenis,uc cyriaca. Albezahar eft nome Perficum,&eft expellens nocumencum.Ec hoc nomencadicfuper duo,unum eft,t£ cadic fu per omnem Medicinam conuenientem alicui ueneno,eo cp refifttc utr* tucieius,&expellitnocumemumabeo per proprietacem, qtiareftmeo . Etiecundu cft quod caditfuper lapidem notum,qui conuenic omnibus uenents calidis 6C frigt dis 5 cumtotafuifubftantia,cV:refiftiteisbibicus,aucfufpenfusfuperpanencem. Alius. ) Colores iapidis bezahar funt multi,nam ex eo eit cittmus,&: uelu c pulue* rulentus,c^manibaci 3 &illequipafcicipatuicidicace,&illequiparrtctpacalbedine. Melior uero omnibus eft cicrinus,&: poft ipfum eft pultierulentus, dC hic deferrur ex Corafcen SCibi nominant eum bezar,& expofitio eius eft concra uenenumj, 6C mt* ticra eius eft m cerris Syri , & India:,& in cerris Orientis . Et mulri lapides fimtlancut cis au inonhabentproprietatemfuam,necapproximant eiinaiiqtHbus operatio* tiibus . Eteftquidarti,qui dicitut chobori,&:mari.ia , Sdeft lapis, in quo nullus er* tacfed muln eirancin alio , qui dicictir chindos , 8C eft lapis niulca: humiditacts, le* iiis,mollis taaus,moilicie finefupcrfluirace^calidttas etus efteciam fmefuper. fluicace . Et proprietas eius eft,qtiod conkrc uenenis ommum ammalium & plan* tarum morftbns,8c pnnduris uenenofomm . Et quando bibicnr ex eo pondus dtio* decimgranorumh6rdei,autqt«andoiicliniuiencumct.nT .eotuper locum morfus tiberariian 9 amorce,cxexpellicueneniimpcrftidorcm.Etquandoponicur.- B iftelapisja-eponiturinoreeiusquifumpfu .«i ei. Ec fi ponitur lapis irte fuper locum punaur^au c fuper locum ^ot^anima lis ueneno&qnemadmodu cft pundura lcorpiortis , aut cantaridarum ■>■*"*££ lo fert 26x DE TBMPERAMENTU ' • .- ; * * . ' * ' - ' C zambor,confert eis iuuametum manifeftum.Et fi teratur, & ponatur fuper morfum reptilium uenenoforum,attrahit uenenum per fudorem , 8£li locus in quo eft mor* fus,eft putrificatus 3 6ipuluerizatur fuperlocumexhoc lapide, mundificat &curat* Et quando tangitur cum ifto lapide aculeus fcorpionis , prohibet ab eo potentiam pungendi.Et fi teratur ex eo pondus duortim granorum hordei, 8£ diffoluatur in a* qua,&ponaturinoreferpentis 3 fuffocatferpentemftatim,&occiditeum» Rafis.) Bezahar eft lapis citrinus mollis,non habens faporem,confert uenenis. . Et ego uidi inipfofuff(rientiam,ad remouendumbixnocumentumnapelli,8£eft toxicu ueru* Et etat illelapis,quem ego nidi,uergens ad citt initatem,8C albedinem,habens colo rem-utni,& cum hoc erat lenis,8£ fplendens ficut lumen ♦ Et iam uidi in eo de fuffici entia bix iilud,quod non uidi in aliqua fimplici Medicina , immo etiam quod noti uidi in tyriacis compofitis. Hahamed ebenririfus ♦ ) Lapis bezahar confert uene no fcorpionis,quando portatur in anulo, SC inciditur in eo imago fcorpionis , iuna exiftentc in figno fcorpionis,8£ afpice,quod fit afcendens , deinde figilla olibanum cumeo,lunaexiftenteinfcorpione,quodtritumdaturpatientiadpotandum,8dlii« berabitur. Abdalaanarach ) Vidi lapidembezahar filijs Almirama manuumcu ftoditorislegisDei,8£eftuerum,quodipfeemitlapidem iftum 3 8t dedit propre* cio lapidis palatium Cordubavn principio guerrae. DE MARGARITIS- CCCLXXXVir- Ager albato,id eft,margaritas» MefehahOMargaritat funtdeficcatiua^humk 5 D camterhomines Delapide •'. P ditatum,8iconferuntdebilitaticordis,8ifuntconuenientesincohoI Aben mefehah.) Margarita? deferuntur ex mari , 8£ funt frigida? Scdccx , & in eis ' eftfubtilitas pauca,8£confertobfcuritatiuifus,8£albedini oculi,8£fordiciebus eius, &intratinMedicinis rctinentibus fanguinc, 8£abftergetibus dentes Atabari.) Margaritae funtficca%fubtiles,deficcanthumiditates oculi,8£fi mifcean turcumMedicinisuifcerum,funtmultumiuuatiua?,quiafubtiliantfanguinem» Rafis.) Margarita: deferuntur ex maritimis,funt frigid? 8dficc? in fecundo gradu, &in eis eft fubtilitas pauca , confernnt obfcuritati uifus , 8£albedini oculi, 8£fotdi* ciebus eius,retincnt menftrua,8£ abftergunt dentes.8£ deficcant humiditates. Ifaaceben amram.) Margarite funt teperatgin caliditate,8£frigiditate,8£ficcirate, ethumiditate,etgtoffiores eariifuntmeliores paruis,etclarefantmeliotes obfcuris, &qu?funteqtialisfuperficiei,funtmelioresangulofisinfigurafua.Etdeproprieta^ te margaritaru eft,q> conferunt cardiacx,8£ tremori cordis, & accidentibus a meian ch.olia fadis,& hocideo,quia clarificatfanguinecordis ingroffatu,8£ deficcat humi ditates oculi,propterea quia fortificat neruos,pcr quos uenit humiditas ad oculum. Alius.)Proprtetas eam eft coferre cardiace,et timori,fadis a melancholia,quia cla rificat&purificantfangumecordis 3 8:fubtilianteu,8dpropterhanccauffammifceri tur m Medicinis egritudinu cordis,& mifcentur in cohol , ad fortificandum neruos ocult.Et quando margarita: diffoluuntut,& linitur baras cu eis , auferut eam poftqj limturftatim.Etillequipatiturfodapropterdilatationemneruorumoculi &fitei caputpurgium cum ifta aqua , curat eamftatim . Pro eis uero ponitur pondus earu, 8t medietas pondens ex conchilis fuis magnis,fplendidis,8£ fulgidis » D - E ^A*. IDE HYAC,NTHO ' ccclxxxviii. Ager lacot td eft,lapis hyacinthus.Species eius funt tres. Vna eam eft coloris ru bei.Secunda eft colons citrtni . Et tertia eft coloris cahali, & coloris antimonm •jwtequidaalrjlap^ cieicueis ? fednohabc t operationesiftaru.Etrubeuseftmelioralris,quiaquadotn^ cenditur.gnisfupeteu,rubefcitmultu.Citrinusueropoteftftareminusfuper^ rubeus.Sedcahaltnequitftarefuperigne,quindcftruaturftatim. Eft aute uirtus hv acmtht,* qut por^ portaueritf«gilIationcrupcrfe,&»ntraueritinre g ionl^ cadut fulgurajnulta/eu m tctta pcftifcram,nulhtcnus noccbit ci , & fo tutus ' ab q e - s 2SSS23S! fUl8Ut fupeC ** Et hsc 1«* ntas cfl m " ka di « ul S^a 3i honoS • A SiMPLICIVM DE LAPIDE RVBEO CCCLXXXiX. 165 H.Ageralbtizedi,eftlapis rubeus,minus rameq bedoeftmagis placibilis hominibus,eoquc H H ua hyacituhus,nam hyacimhi m* ► quod nonfit in eoobfcuricasaiiqtia. Minera uero huius lapidis eftin cerris Oriencis,& quando appoccacur a mincr i fua* cft obfcurus , fed quado excoriat eii aurifex, decegicur bonicas eius,& app.uec, SC cla ttficacur, &quifigillauericcueo,qui fu ponderis tngincigranorum hordei , non ui* debicinl'omnismalafomnia,necctmorofa,&ha?ceft eius proprtecas . Ecfi ille, qui afpexeric ifl fole cancu,quod utfus eius eft debilicacus,& cangac oculos cx laptdeifto, conferc ei. Ec quando ifte lapis fricacur forcicer ad capillos capicis, accrahtc ad fe fefta cam pallearum,Ilcuclapis magnecis ferrum, Dfi LAPIDE CORNEOLO, CCCKC. Ager falachil,id eft,lapts corneolus.Species etus func mulca?,& mulc^eciam mi nerae.Defercur enim ex cerris Iamem, Q£ ex mineris Romanorum . Ec meliot cx eo eft ille, q u t magis uergic ad rubedinem. Eft aucem ex corneolo aha fpecies,ftmihs incolore fuo aqua?,qua?diftillac a carnibusfaIfis,iuquofuncIinea?aiba:mfixa Ec uircus huius lapidis eft,quod quado porcacur in anulo , reprimic iracundiain cauff.t liciscoramiudice,6dftringicfluxumianguinis,undecun9exeac,&proprieiAngui^ nemmenftruorum. Ecquando ficex puluere eius dencifrtcium,abftergicfordes den tium,&dealbaceos,& facitipfos pulchros uaide. DE LAPIDE ALIAZA- CCCXCI. Ageraliazaha,ideftjaliaza.Sunceimulcxfpecies.Eteftlapis,quiapporcacurcx Iamen,luribus,St"mulcoriens uerificaui deipfo fa?pe per experienciam. DB FERRO, £T Q_V AE FIVNT H exeo. CCCXCili. Nadid c D 264 D E M P E R A M NAdidjd eft,ferrum. Diofcottdes . ) Tubel fcrri,&eft fq uania ferri , feu bacicu ra,8£ eft fimilis fquama? ams , nifi quia eft debilior ea in laxando uentrem. Eru go uero ferri eft ftiptica,quando fit naflile cum ea,itringit rluxum anciquum humidi tatum ma tricis,6i quando bibicur,prohibec impregnari.Ecfi linicur cum ea 8£ aceco fuper enftpillam,8£ bochor,delec ea,& conferc panaricio,8£ ungulx oculi,8£afperi* tacipalpebrarum,3^hemorroydibus,&:ftringicgtngiuam»Ecquandolinicurfupec poaagramcum ea,conferr , 8£facicnafci pilos in alopecia anciqua . Etaqua ferri in qua excinguicur ferrum ardens,auc uinum,in quo extinguitur ferrum,conferunc flu* xuiuentris,&hulceribusintelbnorum,&duriciet 3 6itumorifplenis,&colic?pafl01? oni,8£ fluxui a ftomacho faclo,nam corroborat ftomachum relaxatum,8£ debilita* tum,maxime a cholera».Sed fcoria ferri eft coaptatura ferri,qua» habet uirtucem fimt lem uircuci eruginis eius,nifi quia eft debilior ea. Et quando datur tn potu ctifquin* gibin,refiftitueneno planca?,quasdicicuraconttom Galenus.) Omnisfcoriadefic fortiter,nifi quia fcoria ferri eft debilior alijs. Et quando fcoria ferrt teritur, & co* quiturinaceco,fitMedicinadeficcatiuafanieianttquaefluentisab Paulus.) Q.uando ferrumcandens extinguitur in aqua,fit illaaqua deficcaciua, 8C ideo coferc duriciei uelgrofficieifplenis. Ecfi excinguicur in uino,conferc uinum illud hydropi* fi,S£ difienceria^&colica? paffioni,& debilicaci ftomachu Mefarugie.) Scoria fer - gradu,forcificacftomachurelaxacumcoda Rafis.)Iam cognoui per experienciam,quod eonfertfluxui urina?,&meftruorum , 8C uinum in quoexcinguicurferrumcandens,confercrelaxacionificleris,&exicuiani,&:diftilla^ quandoexicinfenfibilicer,&:augeclibidinem D E L V T O * A R M £ N O. CCCXCIIII. TErt Armeni,id eft,lucnm Armenum,&eft ingibar. Paulus & Galenus.)Eft lu cum ficcum mulcum,& color eius eft ulcracroceicacem,uergens ad rubicundica tem,&: cencur cico ficuc calx,eo quod eft lene,fine lapide . Et uirtus eius prima defic* ca t forttter. Et tertia confert hulceribus inteftinorum,& fluxui uentris , & fputo fan* guinis,&fluxuimenftruorum,&cacarrodefeedenciacapice,8ihulceribuspurridis in ore fadis^ deficcanc exicuras,qua: egenc deficcari,8t conferc ei,a cuius capice de* fcendunc humores ad pedus,iuuamecum magnum , & coarcacioni anhelicus fado. Ec propcer hanc cauffam conferc pcificis , & hoc ideo , quiadeficcac hulcera pulmo* nis eorum m tancum,quod non cuffiunt: efto q uod ipfi errenc in dieta errore uehe* menn magno,aut aer fubito permutetur ad complexionem malam . Sed illi qui no erranc m dieca,iuuancur maximo iuuamenro,& maxime paciences afma , & coarca* °uu Cn i2> anciquam,quando bibunc ex eo,curancur cito,&quinoniuuacur abhacMe4iana,nunquamtuuabicurabaliquaalia.EcfumaciKexiinpo nofubc.liffimo medtocriter mixco aqua,quando patiens non febric, aucquando fe bric parum Sed fi rueric mulca febns,detur cu uino mixto multa aqua,ne febris aug* mentetur.Etquandohibiturtnhuncmodum,confertfebribuspeftilencialibusu!l h« T l Clt *T CIUS m tCmp ° te P eft « lc ncis,prsferuacur * "ocumero eius.Ec tam u.dt mulcos euadere m cempore pemienria, per ipfum . Ec quidam func fumen ces ipfum cum umo mixco cu aqua rofacea,& conferc maxime quando feb sadeft • D E T E R R A Ettmachtim,id eft,tertafig S I G I L L A T A- CCCXCV DiofcotidesoTertangillataeftfigiliama Et eft figillum layce,& eft u na ex tettis Almayum 8i X umeft fodter S l T"! A } m iy. am - Et c °'°' omnium eft tubeus . Sed illa S ex mmeal II TmZ f ,0fa ' Ub,no "/ ft "''°^»«h«''a,neclapis.Accipi, natat cum facil.tate,& pXa %m*£?t^FF*' lt T?' t ** , '*'W b P w donec S I M P L I C I V M. ^, A cudata,&:fit.clifteiecumea,pofti$antecelTitciifterecumaquamelIis,&pofteacum aquafalis,8£ pofteacumfucco plantaginis, 8C datur in potti cum aceto ualde mixro aqua, 8C confert morfui tyri , 8i aliorum animalium uenenoforum , 8C canis rabidi, quando bibitur cum uino mixto aqua , 8C quddo linitur fuper locum morfum cuni aceto.Ecfimiliteroporrecqtiodlimantur omnesmorfuraj aliorum animaliumuejj nenoforum,deinde ponatur fuper uulnus aliquod folium,quod rcfiftat putrificati^ oni illius . Etexfolrjs melioribus elt foliumallrj agreftis.,8£poftipfum folium cen* taurea? minoris,6£ poft hoc folium praiTrj. EcMedicamen quod accipicur exluto u? gillato,8£grano iuniperi,in quo admifcetur ex bolo armeno quatitas pauca, quan^ do bibitur ex eo ilte qtii timet potionem uenenofam,prohibet nocumcntum uene^ ni.,8£fi fumit ille ex eo qui iam recepic uenenum, fiue Medicinam uenenofam,dum ^ ipfa Mcdicina adhuc in ftomacho exiftit,prouocat uomitum,6c expcllit ab eo uene iium,&liberatamortecum.Etegoexperrusfumineis,quibiberuntcantarides, malium uenenoforum , 8C intrat in pluribus Medicinis compofitis , 8C cyriacis. AU canci. ) Terra figillaca quado eft bona, fi puluericecur exea in os a quo ftuit fanguis, Jtringit eum ftatim , 8C non eftMedicina quxabfcindat ita omnes fluxus fanguinis ficutifta. Paulus.) Non habet parem in abfcindendo fluxumfanguinis.Etuirtus cius in hoceft fortiotfmrcuceluciterra?, qua?dicirurfamos , 8C prohibet apoftemata calida in principio eorum 3 nifi quando fuerit in membris mollibus , nam tunc non conuenit eis,quia facit in membro afperitatem , quod molie membrtl non fuftinet. Etquandoponiturfuperaduftioneignis 3 tionfinitlocumueficari,quodfiiamha^ bet ueficas,curat eas,8£ datur ex ea in potu poft cafum,a quo timecur lefio membro^ rtiminceriorum,Siliniuncurmembracumeopoftpercuflionem,&cafuram,&ac^ critionem,8£ prohibet ea apoftemari.Et fi in eis fit facta folutio continuitatis,confo^ lidat ea 3 & eft de melioribus 8C nobilioribus Medicinis contra omnia uenena. DE CHIMOLEA- CCCXCVI- Enchimolea. Diofcorides. ) Sunteidua?fpecies,unaeftalba,folida..Aliaefl: purpurea,uelutuncluofa,qua?quandotangitur,adha?retdigitis,&eftmelior GalenusO Virtus eius prima infrigidat,^ deficcacfine mordicatione,proprie quandolauatur,6ifecundarefoIuit&prohibec,&terriaconfertaduftioniignis,&: mifcetur ad hoc cum aceto mixto cum aqua,8£ prohibetlocum ueficati , 8C abluitur ha?c terra,8£ recedit ab ea pars refolutiua, 8>C fi non abluirur , remanet cum ambabus uirtutibusfuis. Diofcorides. ) Virtus eius eft ftiptica,deficcatiua,quandolinitur cum ea fcabies mala,qua? dicitur facer ignis , confert . Et quando linitur fuperignis combuftionem,nonfinitlocumueficari. Eftautem fottis conglutinauouis ex ea fpecies alia,qua? dicitur lutum hanem, cuius color eft niger , 8C eft dnatiOiiis,adeo quod fi applicewtungua?, adha?recei propcer uifcofi* k-< .+ M m utcm 2« , D£ tEKPBRAHlNTrj C tatem fuam,& melior ex ea eft illa,q ux eft nigrior cum Inciditate lenis ta&us,8c* quf cito diffoluitur in aqua,8£eftfimilis chimolex tti fuis operationibus,nifi quia tingit adeo quod ex ea tinguntur ligna , 8C canes , quando uolunt facere ea nigra , 8C idco adminiftraturincohol,ad denigrandumoculum. DESVLPHVRE- CCCXCVH» Ribrit,id eft,fulphur. Galenus.) Omnisfulphurisfubftanti\ieftfubtilis,8c"uic tus eius fecunda refoluir,8£ arcrahic,8£ tertia refiftit uenenis, ficuc uenenis man> nis 3 &alijseisfimilibus.Etquadoteritur,^puiueri^aturfuperlocummorfum,auc quandocontlciturcumfputo,autcumuifco,autcumurina,autoleoueteri,auccum melle,autcumglutinoalbotim,&adminiftratuLEtquandomifceturcumglutino albotim 3 curatfcabiem Sdaegritudinem, cum qua elcuatur cutis , 8C hoc quia ipfum aufert iftas a?gt icudines , abfqj eo quod repellac maceriam ipfarum ad interiora cor* poris. Diofcorides.)Oportetfciri,quodmeliusexfulphureeftillud,quodnonap propinquatigni, 8C eft clari coloris , 8£fplendens finelapide. Sed eius quod pofitii cft in igne,oportet eligi rubeum, in quo eft un&uofitas. Et ex eo eft mulcum in locis diftis Minfal,proprie in infula qua» dicitur Libam,uiicus eius,8£ maxime primx fpc cieieft,quod calefacic,8£ refoluic,macurac,8c" coferc cuifi, 8£educitfaniem dt pedo^ rc,&quandotranfglucicutcumouoforbili,aucficfumigiumcumeo,c6fercafmacL Etquando mulier ptegnans fuffumigatutcumeo , educitfoetum ,8£mifceturcum glutino albotim ,aut refina pini ad fcabiem hulcerofam , 8£ad impetiginem, 8£ad maculamalbamunguium,c£confett,8£quando mifceturcumrefina pini8t"aceto, confertfcabieihulcerofa!,&aufertmorpheam,8^curatelephantia,&fimilitercum^ refina 8C aceto folo , confert uenenis marinorum , 8C punelura? fcorpionis etiam. Et quando mifcetut cum nicro,8£ fhcacur inde corpus,auferc pruricum. Ec quando ac* cipicur cum eo quancicas unius colanamos, id eft, cocleahs, &fumicur in pocu cum D aqua,auc cum ouo forbili,curac iclericiam,8£ eft bonum coricae.Ec quando pulueri* ^acurfupercorpus,aufercfudorem,8«iquandoliniturfuperpodagramcumnitro8i aqua,confert.Ecquando fumigaturcum eo,confercfurdicaci,obliuioni, 8£mifcetur cum melle,8£ uino,8£ curat cicatrices, 8C attritiones auriii, quado liniuntur cum eo. M D E S I N O P I D A* ' CCCXCVIIL O gar,id eft,fmopida. Diofcorides. ) Ex ea eft quaeda',qua» apportatur ex ter* ris Sinos,8£ melior ex ea eft grauis,denfa,cuius color non eft diuerfus,8c" eft fi* cutcolorepatis,autfanguinis,nonhabenslapides,8dinaquapofitadiffoluiturfaci le.llla uero magra, qua ucuncur carpcntarij , eft debiiior in omnibus operationibus ijuam illa qux apportatur ex Sinos,8c~ Babylonia,8c" melior illa, qux facile teritur. Galenus. ) In fapore eius eft ftipticitas , 8C uirtus eius prima eft deficcatiua , 8C fe* conda quandoforbeturcumouo,autfttcliftetecum ea,ftringituentrem. Diofcori des. ) Habet uirtutem ftipticam, deficcatiuam, 8C conglutinaciuam, 8dideo mifce* rur in emplaftris,8i confolidat uulnera recentia, 8C incrac in confeclionibus crocifco rum deficcaciuorum , 8£conftricliuorum uentris , 8C quando forbetur cum ouo,aut ftt cliftere cum ea, ftringit uentrem , 8C datur tn potu ad dolorem eparis , 8C datur in potu ad fputum fanguinis,8£ ad uenena. Paulus. ) Magra, id eft, finopida, eft for* tiot bolo Romano,luto figillato, 8C ideo intrat in confedionibus unguencorum,8£ occidit uetmes in uenrre. DE SALIBVS. CCCXOX- Meleh, td eft, fal. Diofcotides.) Speciesfalisfuntdux,unaqua? eftcxminera, 8C aha qua: eft ex mat i.Et fal qui eft ex minera, cft fortior, 8C aridior, 8C melior cx co eft non habens lapides,clari coloris,cuius partcs funt arquales. Et ex fale mari# nomeiioreftalbus,ajqualiumpartium,&repcritutinlocisaquarumftagnorum. < Galenus. ) Sal qut generatur m ftagnis marinis,aiTtmilatur fali marino,& ifte fal ftcm mantimis,nam quando decrefcitaqua maris,uel cumattrahiturtemporcarfta tts,coaguiatut a caiote folis , adurente id quod eft in marginibus aqua? & fic fal 8C hoc fit piurimum,eo quod aggcegacut in loco illo ex aquis fordidis, quse funt mW tum S I M P L I C I V M -7 - tumcalid^proptereajquiaeumiatioaqu^marisfitinlocoatdo^fiibftatuieiuscn: ro fla, 8C fa p o r eius eit itipticus,falfus.Sal uero,qui elt ex minera , eftgroflions fub B 8C fortioris ftipticitatis.Et uirtus falis prima eft calida, 8C ficca m fccud du,8£ fecunda congregat,abftergit,8£ refoluit, SC hoc ideo , quia mundificat < pore id quod eft ibi de humiditate , adeo q> non relinquit ex ea ahquid, deincie ag* gregaturidquodremanetexfubftantiaeiusdurapropterficcitatemfui.Ettup(Kcs difcernere diuerfitates,quae funt in fale per fapores exiitetes in eo,6c hoc,quia ial q ui participat amaritudine,refoluit, 8C hocfecundu quantitatem quam habetde ama? ritudine. Sed ille qui eft falfus folum , cum refolutione fua ftipticat , 8C reftriugtt. Et uirtuseiustertiaprohibetputrefactionemcorporumparatotucorruptioni,propter humiditatemfuperfluameorum.Etquandofaladurirur,eftmaioris rcfolutionis; 8C fortioris, 8C minoris ftipticitatis . Et dixit in undecimo . Flos falis eft fubtilior fale adufto,8£ fapor eius eft acutus 3 8C uirtus eius eft refoluriua fortiter. Et dixit in undc^ cimo ad Glauconem.Spuma qua? eft fuperfalemfalinarum , quando extendicut fu percorium,8cponiturfuperfpienem,refoluitduriciemeius.Etpuluisfalisa(fimila fpumse falts multum,8i poffibile eft q> fubtiliaret, 8C refoluetet piufqua fal, 8C ag • gregaret quod remaneret de fubftantia ex corpore,ficu t facit fal. Et dixit in qiurto ubi rememoratus fuitmaremortuu,fi tu accipis pifces uiuos, 8C proijcis illos in ma^ ti illo, moriuntur ftatim , 8C deftruuntur.Potes ergo fcireex hoc, q> acciditproptec amaritudinemqu.T-eft!'neo,qu2equidemeftinimicaomnibusanimaIibus,etiani 8C plantis,8£ hoc,quia ipfum in fua natura eft ikcum, ficut fumus qui generarur pro pteraduftionem,quareaquailiiusmariscftamaramultum.Etl;ilquicxeogcncra- tur,nominatur fal Sodoma?,a nomine montiu,qui funtcirca illud mare. Sed mon tes # Sodome no funt tta amari, 8C nifi eflec,propter hoc homines illius regiois ute AliisSy rentur eo in multis rebus,in quibus adminiftrantur fpecies alia> faiis. Sed uirtus hu* ius falis eft, q> ipfe non eft folum plus deficcatiuus alrjs falibus , fed cum hoc eft plu.s fubtiliatiuus,quia iftefal habetdeaduftionefalis plusomnibus alijs fpcciebus falis, 8C hoc,quia in fubftantia omnium fpecierum falis mifcetur parum fttpticitacis, qtio ufcg conltringic,&conferuacfubftantiam carninm, quae fahuntur cum eo,ne minu* atur.Et proprie ille fal qui non teritur facile propter fuam duriciem. Et melior fal eft ille qui eft huiufmodi. Scd fal qui eft ex mari , 8C fal qui generatur in multis locis, in quibusgeneratutfa^fitpetdeficcationemquseadueniteijdoneccoagulctur^c^fic fal,& eft minor iti hoc fale minerarum. Eft eeiam tertia fpecies falis, 8C eft ille qui ci* tb teritur, 8C iftius fpeciei abfterfio eft plus quam ftipticitas , SC fal de Sodon eft p pinquior in uirtute huic fali,& eft ficut fal marinus, mfi propter hoc q> admifcec deamarirud" quieftd n :ute huic fali,& eft fictit fal marinus, nifi propter hoc q> admifcecur ei : eft magis abfterfiuus,8£ magis refolutiuusquam fal matinus , &&i fubftantise,eft magis propinquus naturs terra?, SC hanc naturam ria i bet omnis fal qui effbditur a mineris , 8C eft minus calidus , 8C minus fubtilis alio fale,8£ iile qui eft facilioris contricionis,eft fubtilior 8C calidior in omnibu rationibus omni alio fale.Et quidam fal eft amari faporis^ ille qui eft fic,eft 11 nsinnaturafuainterfalem^acroteroneftoptimum.Etdixitinfecundochatagc^ nis falis ftipticicas eft maior fua refolutioe multum , nam in eo eft ftipticitas multa. Diofcorides. ) Virtus falis eft ftiptica,abftergit,8<: mundificac,8c refoluit,8d aufcrc carneminperfluamhulcerum,8icautefi|Cat.Diuetfificanturaucemifta:operationes iu fortitudine 8C debilitate,fecundum diuerfitatem eius fpecietum, 8C ptohibet hul cera fraudulenta,8d intrat in confetfionibus Medicinat um fcabiei, 8C aufett camem fupeiriuamqua:ctefcitinoculo,&:liquefacitungulamqurefitineo,&ponituriu cliiteribus 8C quando mifcetur cum oleo,8t~ inungirur corpus cum eo , refoluitl ixi* tudinem,&:curatfcabiem,c^eftbonamapoftemacibushKdropicorum,c^quando fic cmplaftrum cum eo,fedat dolotes, SC quaudo mifcetur cum oieo,&aceto, kd pruritum,q uando inungitur cu m eo iuxra ignem, donec fudec. Et idem facit in k bie hulcerata,8£ non hulcerata,8c" in lepra , 8C impetigine. Et quando mtfcettir cum roeUe - Ql aceco , SC oleo , & linitiu cum eo 3 confert fqumantuu , 8- cum melle iolo, • *■ . % i contert r D & xft D E T E M P E R A M E N T I S C confertapoftcmaribusuuu!?,8£duaramamygdalarum,6£corfuihifhiiditatamad oin<>iuflS,8ifitexeoemphftramcumfauichhordei,cofto,&melU,adprantumy %C ad culla , SC ad flnxibilitatem gingiuarum , 8C ad hulcera corrofiua , 8C fit em pla* ftrumcumeo,& feminelini,ad punauramfcorpionis } 8aumongano, 8t hyiopo, 6C melle.ad morfum ferpentis,uel ryri, uel uipera; mafculi, 6C cum pice, 8C alkitran, autcum melie ad morfum animalis, quod dicirar keraftes , & eft ferpens cornutus, cum accto , 6C melle malidac ueneni animalis,quod dicitur fatarion , 6C mifcetur cum adipe uituli ad bochor difta farirakia , qax fiunc in capite, 6C carni fuperfluae, quazcrefcicinexcerioribus qua?dictcurlumel,& quandofitemplaftrum exeocum melle& oleo, refoluit furunculos , 8C quando mifcetur cum origano , 6C fermenco, macuracaportemacacefticulomm, phlegmacica,8£conferc morfui ransexiftencis in fluuio Babylonia?,& quado teritur,& ligatur in panno lini, 8C immergirur in ace to forti,aut mifcetur cum ipfo aceto , 8C ponitur fuper ipfum iocum morlum ab ali* quo animali ueneuofo,conferr,& quado mifcetur cum melle, coferr fanguini mor ' tuo qui eft fub oculo,& confert nocumento oprj , 6C fungorum pernicioibtu,quan* do fumitur in potn cum fecaniabin , 6C quado mifcetur cum farma 6C melle,confert torfioni neruorum,& attritioni lacercorum,8c" quando mifcetur cum oieo,8c" poni " tur iu per combuftionem ignis , non finit locum ueficati , 6C quando ponitur iecun* dumhuncmodumfuperpodagram,conferc,8£quandomifcecurcumacero,con* fert dolori aurium, 8C quando fit emplaftrum ex eo cnm aceto ,«auclinimecum cum hyfopo,prohibecerifipillam,8£formicamaugerimcorpore. Comburiturautem fal in hunc modum. .Accipefalem 6C pone ipium in ollam nouam,8£ cooperi eam, nefaliendoegrediararexolla,proptercaloremignis,8ifepeliollaminprunis,8ddi mitte eam ibi donec aduracur,8£ crepecur,deinde remoueab igne.Quidam uero ac cipiuntfalemminera^,8^inuoluunteuminpafta,8idimittutficinfurno,autinigne donec paftaaduratur. Aduritureciamfalalio modo.Namabluicurcumaqua,de inde dimittitur donec ficcatur , poftea ponitur in olla , 6C cooperitur , 6C accenditur ignis fub olla,8£ coadceruantur pruna? ignis fub olla,deinde mouecur fal donec ca* lefit,8£adurirurcommorionefua. Flosfalisfluicexftagnis,8icoagulacurinexicuaqnarumftagnoram,cValiquado fupcr lapides,8£ eft ueluc pinguedo natans in fuperficie aqua: , anteq^ coagulecur.Ec oporcecquodexeoeligacurille quieft crocei coloris,incuiusodoreeft fcetoruer gcns ad odorem muri ex pifcibus facti. Eftautem ex eo , cuius odor eft fcetidior qua muri pifcium,& mordicatlinguam forcicer,8£ habecinfe unduoficacem.Sed flos fa Lis in ctiius colore eft croceicas uergcns ad rubedinem , auc qui eft granulofus,cft ma lus.EccogniciononaduIceracieftjquoddiffolnicurinoleo^adulcerarusautemnon diflbluiturinoleo,nifiaddaturaqua.Eftaucemconuenienshulceribusfraudulen^ tis,& corrofiuis,& hulceribus quar ferpunt per corpus, 6C maxime hulceribus uirgei 6C humiditacibus fluetibus ex aure,& cenebroficari uifus, 6C maculis qua? fiunca con folidacione hulcerum cornea* , 6C incrar in confetfionibus multorum unguecomm, 6C Medicinarum aliarum,& in unguencis odoriferis. Ecquando mifcecur cum oleo tofaceo,prouocatfudorem,8iquandofumicucinpocucumuino8daqua,laxatueii trem , uerum ipfe eft malus ftomacho , & incrac in unguencis quar func ad laxicudi* nem,8i in his,in quibus corpus inungicur ad pilos fubriliados . Ec uniuerfalicer acui tas eius,& mordicacio,eftficucfalis. Adulteracuraucem cum tecula trica,8ialris,fed cognofcicurficutdixt. b ' D E LYTHARGIRIO. CCCC MArtech,id eft,lythargirium. Diofcorides. ) Lythargirium quoddam cft quod nr ex arena plumbea 7 ica,quia inflammacur donec fiac ficuc ignis,& diffoluicuc donecaduncurSipofteacoagulacur.Ereftquoddamquodficexargento.Ecexeo eft quod frrex pIumbo,quando ex plumbo fiunc lamin?,8£ aduritur pars eius.Et ex eoeft 5 cuiuscoloreftrubeus,&fplendens,&aureum,&hoceftmeliusalr)s.Etexeo «ft pucpurei coloris,& eft argencum. Lythargirium comburicur in hunc modnnu Accipe \ / i * ' S I M P L I C I V M l6? A '■ 1 B ^ Accipelithargyrium 8C frange ipfum in frufta quanriraris unius nucis , 8C pone ea in ollam nouam ex rerra,& (epeli ollam inter prunas, & dimitte donec fiat ficu t ignis, deinde extrahe ab igne,& dimitte infr.igidari,8£ purga ipfimi a fordibus^ repone. Ccfuntquidam,quiquandoextrahuntipfumabigne,extingLiuntipfum inaceto, autin uino,deinde ponunt ipfum fecundo ad ignem , 8C combutunt ipfum, 8£ hoc faciunt pluries, demum uero reponunt ipfum. Modus ablutionis ltthargyrrj eil^fi^ cutablutionis ciimix. Modus dealbandi lithargyrium. .Accipelithatgyrium citri num 8C frange ipfum in frufta quantitatis fabarum,8ipone ipfum in olhim nouani cum libra una ttitici boni , optime purgati ab extraneis rebus , 8C pone fuper ipfum de aqua quantum oportet,deinde accipe de bono hordeo libra unam , 8C iiga hor* deum in panno litii,S£ fufpende ipfum ad orifictum ollar, deinde fac ignem fub ol* la,8C coque tamdiu donec hordeum quod ligafti in panno crepet, deinde aufer oi* lam ab igne, 8C proijce iithargyriu 8C triticum in aliquo uafe , 8£fepara tnticum a li=* thargyrio, 8C abijce grana tritici, lithargyriu uero tere per fe , 8C proijce aquam fuper ipfum,8£ muta aqua eius fa*pe poftc| refidet, 8C tere ipfum tota die , in fero uero ab iectaaqua,ponefuper ipfum aliam aqnam calidam,8£ dimitte ufq$ mane,8£iterum fac ut prius,& hoc cotinuis fex diebus,quo fafto pone iu unaq uaq? mina lithatgyrrj quinoj athgokilos falis exminera,& tereficut prius fecifti tribus diebus, deindemu taaquameius,6iagitafa!pemutandoaquamdonecrecedatfalfedo,deindedimit^ teficcariinfole&repone. Galenus.) Eftineo ftipticitaspauca. Etuirtuseiuspri* imeft*qualisdeficcatiua,ficutdeficcant Medicinx minerales. Secundaeft uirtus qax reftringit 8C abftergit minus quam Medicinatemperata. Et tertia confert exco* tiationi qax fit in coxis,6£ in alijs partibus , propter confricationem in itincu^ 8C eft ficut materia omnium Medicinatum conftridiuarum ficut ca?ra. Diofcorides.) Vic tus lithargyri) eft ftiptica,molhficatiua,fedatiua,infrigidaciua, 6<: conglutinatiua,re plethulceraputridacarne,aufertcarnemfuperfluamquaefitineis,6£coniolidatea. Sed lithargyriu dealbatum 8C ablutum conuenit in collyrrjs , 8C emendat cicatrices turpes,& extendit cutem rugofam,& abftergir fordes eius, 8C lenrigines , 8C impeti* ginem , 8C his fimilia. Alcanci. ) Lithargyrium dealbatu,eft magis iuuatiuu ad au* ferendaueftigiauariolariilithargyrio non dealbato ,6c"aufert fcetoremaiTellarum, «ptohibetfudorem. Liberuenenorum. ) Sibibatur€Xco,fttingttucnttem8cun> nam,6iprxfocat,&occidit. DE APHRONITO ET BAVRACH- CCCCL APhronitum 8C baurach,id eft,nitrum, 8C fpuma nitri. Species baurach 8C mine ra?ipfius funtficutmineta;falis,nam ex eo eftaqua fluens, deindepettificatur. Etexeoeftquodeftinminerafuaficutlapis.Etexeoeftrubeum.Etexeoeftalbum, 6dpuluerulentum,8imultorumcolorum.Etnitrumquamuisfitexfpeciebusbau^ tach,habet tamen operationes alias a baurach. Ifaacebenamram. ) Nitrum haber multas fpecies,una earum dicitur baurach Armenu,&apportatur ex Armenia. Alia qux dicitur nitrum,& defettur ex Rahath. Et funt huius dux fpecies, fcilicet album 8C nigrum,6£ eft fimile faiibus minerarnm, 8ifapor eius eft intet faifedinem 8c"ace* tofitatem.Et dixit q uidam Medicus q uo d baurach dax funt fpecies, una eft arrifici* alis,8i aiia naturalis,& naturalis eft baurach ex mineris. Et funt dua? ipecies , icilicet Atmenum 8C Babylonicum, 8C Armenum eft melius. Er ego quidem no uidi apud nos,fed Babylonicum eftillud quod defertutad nos. Etfpecieseius funtdua:,una carum nominatur nitrum,& eftfal petrofus,cuius color uergit ad rubedmem,& fa* poreiusadfalfedinemcumpaucaamaritudtne fignirlcas fiiper aduftionemfuam. Erfpeciesaliadiciturbaurachpanis,quiainYayautuntuteotnpane,6^hoc,quia hominesilliusterra!dirToluuntipfuminaqua,6<:liniunteopanem,antecpcoquant « P»P« h=>"c cauffam aufert carnem fuperflu* am.qua: crefct m hulcenbus,« deftru.t eam abf 9 nocumento aliquo, fed flos nitr! motdtcat catnem hulcerum, & fimile facit ipfum nittum. Et dixit conh^eratTho ' .T^? nam>q r dOdiligent ? C0nfid « asferm0 " em Gate^^ tto & aphron.tto & comparas ipfum cum fecmone fuo in undecimo de baunch Apht 1 cs,quodeftrDumorum,&baurachfimil,ter,&a g8 re K asope m t°oneseo^ fc.es pto cetto quod intellexit per bautach Aphrice,l«.nfmf& ' pe> b" ^S IfS ? fioc quodbaarac, i P« Galenum )e ft baurach Armenum . • mc SIMPLICIVM »71 £ melle,aut cum uino,qui dicirur anfama,id cft, mulfa , aut cutn aliquibtisMediciuis refoluentibus uentoiitatem , ficut funt dccoclio aneti , &aquae cum ruta,au t aneto, 6ifimilibus,&mifcetuccumaliquibusunguentis,&inungiturcumeoinfebnbus periodicis,8c"aufercrigorem,quando inungitur anrehoramacceffionis febrisiu* xtaignerrv,8£incracin confeftionibus unguentorum refoluriuorum , Starccadiuo* rum,8£ in unguentis,que fiunt ad fcabiem hulcerofam,& pruricum, &. morpheam, 8iquandodiffoluiturinaqua,autcumuino,&diftillatunnaurem,fedatdolorem cius,6tuentofitates,qu.Tfuntinea,difibilum 1> aiconferthumidicatibusfluentibus abeaJ5dquandodiffoluiturcumaccto,mundificarfordesaurium,etquandornifce tur cum adtpe afini,auc cum adipe porci , curar morfum canis , 8C quando mifcecur cumterb«itma,curatorificiafurunculorum, 8£firemplaftrumcumeo8<: ficubus fu peruenriemhydropicorum,8£quandofitcumeo 8£melle cohoUcauit uifum,& quanfiobibiturcumaceto8iaqua,confertfuffocationifungorumpernicioibtil,S«: quatido bibitur cum aqua,confertnocumento fpeciei cantharidaru, qua: dicicur bu phrafitis,& fumitur cu aniuden,&confert nocumento fanguinis tauti,& fit cum eo JMedicamen quodconferradextenuandum,Etquandomifceturcumcerotis,8Cht indeemplaftmmparalyfi,quefacicdedinarecapucadpofteriora,8<:corfionibusncr uorumcWrr,&mffceturcumpafta,exquafitpams,habentipar%iimIingn^ auidamuerocomburuntipfum,ficutcomburiturfal,poncntesipfuminoIlacci:re, ^fepeliuncipfuminprunisignitis^dimittuntipfumfic^doneccadelcit^poftea * B i : auferuntab tgne,reponentes lpfum DE CALCE- CCCOh T TOrach ideft,calx. Diofcorides.)Eftdeea,quxfirexc6chylrjsmarinis,&:qn^ dam fit ex lapidibus,8<: quardam fit ex marmore,quando ha:c combm untur m itnedonecfiuntalbaiiitusetexterius^iuntcalx/edmelioromniumeftcal^quetit Jl .,'<»» Galenus.)Calx aduritfornter,doncc facit efcaramduramuitarm Sed calx uiua poftquam extinguitur,facit cum hoc aduftionem , cum eft nouiter ex* tinaa fedpoftduosauttresdiesdiminuicur hxcuirrusinca,o£quando ablu.turi ceffat hxcoperatio ab ea,&mordicario eius remanecin aqua,8<:aqua cius tic pucrc* fadiua 8C calx fic deficcaciua fine mordicacione,8£ quando buatut multum,nou ha bet mJrdicationem omnino. Et dixit.)Calx eft cx fpeciebus cirtens,& eft fubuhor cincre lienorum,&: hoc accidit propter nimietatcm igms, qua? eft neceffaria aduftV oni lapidis,plus quam aduftioni hgnorum,antequam fiat cinis 8L m ca eft pars ig* nea in quantitacc multa,fed quando lauatur pluries,fit fine mordicanonc 8C fi laue aquamaris,aduenitquodrefoluitfortiter. Diotcondes.) Vircuscalciseft — flammatiua,mordicatiua,aduftiua,caucerizanua,fed fi mifceacur cum axung.a, cum oleo fic macuraciua, mollificaciua, rcfoluciua, incarnaciua, uel confohdati* Ec debes fcire cp calx noua uiua , quam non cecigu aqua , eft torcior llla , quam aut ua. aquatetigit DE SALE ARMONIACO- CCCCIII HVxader , id eft,fal Armoniacus. Ifaac ebcn amram. ) Eft fal albus , \^bcm ZL cxtrahitur a lapidibus duris,daris,&: eft falfus,mordicans mulcum,& defer tur exCorafcni,8i fum ei multi colores , nam ex eo eft niger & puluertHcncus,& al b1,s1edpuluerulencuso>albus,c^ hiccacin Medicinis,& eft calidus ^ficcus in quarcogradu, abfterfiuus , 8C fubcihac. uus fl£ de Dropriecace eius eft , quod accrahit ab interioribUs ad n^^S& *b humidicacU fubciliat Mefehah . ) « «- cdida n a uarto eradu,8i eft acurus ficcus. Atabari.) Eft mund.ficaciuus fubril.a* nuular Vcanci.)Confertuuulxpcndenn,&fquinannx,&diminuitalbedinem ocultfeu pannum^ eft caiidus in fine tertt> gradu s D E AE R E, ET Q_ V AE E X fiuntr * 4 Hohas .- - i71 DBTEMPERAMENTIS D C j jOhas 3 i'deft-,gs> Philofophus.)Quidamfaciuntexej:euafaadcomedenduni £"~l8c: bibendum in eis,& nocent eis ualde, 8£ maxime ets, qui afifu efcunt hoc diu a nam tales paratifuntincurrere elephantiam,8d canctum,8£dolorem epatis 8£fple* nis,8c:maliciam complexionis,maximecomedentes in illis res acras, 8£bibentes iti illis dulcia uina.Et quando comedunt cibii,qui ibi fteterit die una 8£ node,eft peius multum.Et quando ponitur uas a?reum fuper pifces affatos calidos , fiunt pifces ue* nenummortiferum.Sedquodaduriturexa2re,quoddaaduriturfimplex,8£quod* damaduriturcufulphure,&faie,8ialumine,cuhisomnibus,autciialiquibuseoru t Diofcorides.).Aesuftumfitinhuncniodum. Accipiuntur claui aerei ueteres, uel lamina:a:rea?,8£ ponunturferiatiminolla terreacruda,deinde puluerizatut fupet i eos fulphur uiuum,fcilicet,quod noii tetigerit aqua 8£fal ajquali quantitate, poftcp fuerint trita,poftea claudatur orificiumollae cum argilla, 8£ ponitur in fornace figu* li,8idimittituribi,donecollacoquitur,deindeextrahitur.Etfuntquidam,quipo* nuntlocofulphurisalumenIameni,&uintalii,quinihilimponunt,nififoiuipfum aes,uerumiftudnonpoteftaduriinpaucisdiebus,&propterhoc ponuntipfumui fornacetotiens,donecaduritur.Q.uidauerofunt,quiadmifcentfulphur8i2:alumen .fimul,8£ terunt cum aceto forti,8£ fic ex his liniunt clauos, & laminas, 8C ponunt in olla,8i faciuntficut ditfu eft fupra,fed melius uftum eft illud, quod portatur exinfu la Cypri. Galenus.) Sapor xtis adufti eft ftipticus , 8C uirtus eius prima eft acuta, 8C fecunda incarnat,& quando abluitur,eft melius corporibus mollibus,8c! non ablu* tum,in corporibus duris eft melius. Sed fquamae aeris uel batiture fubftantia eft iub* rilior,quam fubftantia ipfius jeris . Virtus eius fecunda abftergit 8C refoluit , 8C terria abftergit&incidit,acrefoluitgrofficiem palpebrarum^quazdicunturfocofas. Diofcorides. ) Virtus seris adufti eft ftiptica,deficcat,& refoluit,fubtiliat,8c: reftriit git , mundificat huicera , 8C incarnat , 8C confolidat ea, et abftergit obfcuritatem ui* fus , 8C diminnitcarnem fuperfluam , necfiniteam augeri, 8C prohibet augmenta* ti hulcera fraudulenta,& corrofiua in corpore , 8C quando fumitur in potu cum hy- dromelle,aut tit loch cum eo8£ melle,prouocat uomitum,&laxatuentrem,82 euacuat aquam,& prouocat urinam* Abluitur autem ficut climia,quiamutatut lirpe aquaeiusiifqjadquatuoruices^autquoufqjnonnatat fuper aquamfordicies ^hqua , 8C fcona ams , 8C eft ftercus aeris,abluitur ficu t xs uftum. Sed flos ams eft res , q u? aggregatur in aggregationibus partium eius, quado con flatur &roraturpofteafuperipfumaquautcoaguletur,coadunantur nana partes xnsadinuicem,&fitaquaillarubea,8c:tunceftibiflos natans fupera* ftmilisfali Diofcondes. ) Melior exeo eft ille,qui frangttur cito dum teritur, 8^eft ficcus mul mm^&eftmfi g urafimilisgeuers&eftminoreoingranisfuis,eteftmulumgrau^ * eft medius in clantate,non habens ahq uid ex limatura ams admixtum , cum q ua multotiens adulteratur , 8C cognofcitur limatura ams in eo , quando ftringicuTcum dencibus,extenditur,& tion frangitur. Et eft flos ams fecundu hunc modKSS liquef.t S snibonsmetallorum,&extrahiturindeaclimia,&eftuibotisaliq^ lum cerr* inceiifs de fubrus in fundo , 8C » purificacu dimittitur cur°e e m Toco uW colatur tunc punficatores eius proijciunt fuper ipfum aquam dulcem donec coaiju latut,8dfaciunthocdonec infrigidetur^eftaquaclara^ Exhocerg?quo7acdd^ am exaggreganone parttum ad inuicem,fit hsc fubftantia & eft ■ fl £ *ris c^ U 1S « p£icus,&dtminuitcarnemfuperfluam,&refoluitapoftemaTaaE^^^ SSSi^ m0C i icari0 "- Et *»"*> fumunmr in ^otu ex e f q Sm^K j&n. M «^«rn«H«f - r ^"s 1 " 1115 c iaram,groilam,in cutus colore eft ruheHr» & quando roratur luper ipfum acecum,ficciniar;8c: ipfa quidem eft ftiptS fuhrtt *>P^"c*,P">hibcrh«lce^^^^^ dobibitut r . SIMP L I G I V M' n» do bibitnr ex ea cu melicrato 3 laxar aquofitatem , &confert hydropifi,nam facit de* A fcendere egritudiiiem aquae . Quidam uero conficiunt eam cum farina frumenti,8£ faciu nt piilulas inde,8£dant eas in potu,8£ mttat m commixtione Mcdicinaru ocu li,8£ delkcat hulcera qua: funt in oculo,& refoluitafperitatem palpebrarum . Laua* turautemfquamaiTrisinhuncmodum.Accipedefquamaarrisoptimepurgatame dtammanrrj,v8ieftlib.i,c^poneinmortario,^tereipfamcumaqua,8idimittere fidere,8£ proijce aquam, 8C fac ita, quoufqj aqua remaneat clara , deinde proijce fii* pereamcorilamunamaquaepluuia!,&mifce,&prorjceid,quodeiHeuiusexfqua mis,8£mifcebiturcumaquain uafemundo,deindeponeinrefiduum aquani alin, 6C mifcecum manu ficut prius,8£iterum infunde aquam cum fquama , qtuc leuiga * bitur cum ea in uafe,demum uero refiduum fquanue frica ad parietes mottari) , do necadhaereatibi,aquamueroponecumalia.Q.uodautem ex fquamaeftlcuiusfu* pematans admixtum aqu?, proijcitur,8£ feparatur a grauiori, 8C hoc cft illud, quod magiseftconueniens in Medicinisoculoruin.Dimitte igitur rcfiderc duobusdie^ bus,donec poffis abrjcere aquam,8C erjce,8£ dimitte ficcari,8c" reponc.Multi uero la aant hanc batituram,ficut lauatur fcoria. Sed batiturx labarti , & eft cortex aitahas, uirtus eius eft fimilis uirtuti batiturx ;eris,8£ablurio cius citablutio ipfius, Diffcrt au , tem ab ea,quod laxat uentrem minus quam batitura arris. DE ARGENTO ET SCORIA EIV5- CCCCV. FEdhe,ideft,argentum. Adamafti . ) InfrigidatS£deficcat^8£limatura argeiui confert car4iacie. Alcanci.) Scoria argenti eft ftercus eius,& eft hona fcabiei,8£ pruritui. Diofcondes. ) Scoria argenti eft bona hulceribus , 8C intrat in unguentis conglutinantibus,8£ confolidantibus hulcera uirga?,8£ eft ficca attradiua. Galenus.) Scoriaatgentiintratinunguentis deficcatiuis. Paulus.)Scoriaar^ genti eft ftiptica : actracu'ua,8£ ideo intrat m ungucntis confolidatiuis huiccrum. DE STANNO. CCCCVI F Ereng,id eft,ftannum. Aben mefuai,8£ Albafari . ) Fereng eft ftannum , 8£eft B Jf 1 ficcuni8ifrigidum,deferturexV'ifabar,8<:foditiircxmineristerra?,8i muemtur omnefruftumdeeo,a ^.ufqjadquinc^. Afaueri.) Jntrat inoperibusAlchimix, &inMedicinisoculotum. Rafis . ) Quando teritur 8Cbibitur 3 confertpunduta:. fcorpionis. D E P V M- I C 6. CCCCVIf FAnech,id eft,pumex,eft lapis de Barehen,id eft,lipari< Diofcorides.) Oportet quod eligatur ex eo leuis,multum foraminofus,no durus,fed frangibilis , albus, in quo non funtlapides.Et modus cobuftionis eius eft,q> accipiatur dc eo quant-icas quamuis,8iponatnrinprunis,8^quandofueritignitus,exrrahatur,8icxtmguatur tn uino boni odoris,& fiat hoc ter,8£ tertia uice quando cxtrahitur ab igne , non ex* tinguatur in aliquo,fed dimittatur infrigidari perfeipfum , 8C poitea teratur,8c icpo tiatur,habetuirtutemftipticam,ftringitgingiuam,abftergitoculum,8caufertmacu las qua? funt in eo,8£ replet hulcera,8£ confolidat ea, 8C aufert carnem fuperflua ocu. torum . Quando teritur, 8C fricantur inde dentes,abftergit eos , 8C adminiftratur ad radendos pilos. Et srftimauitTheophraftus .) Quod fi prorjeiatur in uas uini bult cntis,nondimittitipfumamplius bulire. Galenus.) IntratinMedicinisabfterfiuis dentium,quandononeftaduftus,&quandoaduritur,fitfubtilior,namacquiritab igne r :m catidam,qua? aufertur,&:feparatur ab eo quando lauatur . Et dicunt homi ncs,quod abitergit dentes,8£ clarificat eos , 8C hocfacit non propter uirtutem cius, fcdpropterafperitatem,queeftineo,ficutfacitlapisceineil,uelfmerilus,8<:alialimt lia quando teruntur,qux abftergunt dentes, 8C fortaflfis facit hoc propter utrun$.Ec uolo dicere,propter fuam uirtutem abfterfiuam,propter afperitarem eius. Et ob hac cauiTam cornua quando aduruntur,abftergunt dentes. D E C L 1 M I A- . CCCCVIH. Limia. Diofcorides. ) Species cius funt duar, Vna eft iapis repertus in Cy pro, in curfibus aquatum , & eft petwfa, 8C meiioc aiijs fpeciebus dimiac. Et alia ge* < ;. e V4 DE TEHPERAHENTIS netatacinfornacfbus 3 6iaggtegatutintcaofornacis 5 qiiandopurgatura!s 3 &;gcnc ratur ex a:re,quando ponitur in fornace , 8£liquefit , nam refoluitur fumus ab eo,8£ adheret parietibus fornacis, 8C tedo eius.Et ift? quidem fornaces funt fetreae, habeii tesculmum,&fottaffeaggregaturexhocfumo unafpecies,8c"dua?, &fortaffis plu* res. £t ex his fpeciebus eft quasdam,qu£ dicitiK hancodi,id eft, granulofa, uel race* mofa,quiaaffimilatur granis,uel racemis, 8C eft melior fpecierum eius , 8C eft fubni* gra,media intergrauitatem 8£leuitatem,fed leuitate magis participat, 8£color cius cft fimilis colori tuthiae,quae dicitur fidos,8£ quado frangitur , color eius interior eft cinericius,uergens ad colorem ciniar. Et poft ifta in bonitate cft fpecies nota , cuius color eft cccleftinus,8£exttahitur a mineris antiquis climiae, 8C aflimilatur capharL Eteftexcafpeciesalia,inquafuntuenaefimilesmanthichi,&propterhanccauffani nominat ea Greci mantich. Et eft fpecics alia, qua? dicitur cacafi,8£ eft fubtilis,8£ de* tetiot hatum eft habens colorem nigru,8c" exterius fortaffis eft fimilis tegula?,8£ fot* taffiseftfimilislutoficco.EteftfpeciesaliaalbicoloriSj&eftfpeciesmala.Eteftuna alia fpecies,quae fit ex argento,8£ eft albiot,ac leuior,8£ debilior ea quae dixi ♦ Et iam quide diffoluitut matchafita in fot nacibus, 8£ colligitur ex ea dimia , 8£ nulla iftaru ft bona,quas dixi in Medicinis oculorum,nifi hancodi, 8C zafari. AUx uero omnes fpectesconueniutinunguentis,&pulueriDus,quaefiuntadhulceradeficcada8Cin^ carnanda,8dcompetuntinhulceribus,&inapoftematibus,&inuulnetibus,&coii folidant ea. Reperitut autem quidamlapis in locis, in quibus fodiuntut metallaali qua,fimilis dimiae,& non cft climia. Cognofcitur uero,quia eft leuior climia, 8£ no obedit ita mafticationi dentiu, ficut dimia ipfa, pr opter duriciem lapidis, 8t dimia quadoteriturcuaceto,deficcaturinfole,aggxegatur,&fitcorpusunu,lapisuerono. Et quando tetitu t lapis,8£ proijcitur in ignem , arefcit cito , 8£ crepat aliq uantulum, &emittitfumumfimilemali)sfumis.Sedclimiaquandoponiturinignc,nondc^ ficcatur ita,8£ eleuatut fumi diuerfi,fcilicet albus,8£ fimilis colori xtis,8C fimilis mel D li. Et lapidibusaccidit,quando ponuntut inigne,8d extrahutur, & dimittunturfn* frigidari,mutaturcoloreorum,&:fiuntalbi.Sedclimiaquandoponituriiiigne,8C cxtrahitur,no mutatur color eius,nifi forfan ponatut in igne totiens,donec refolue* tur tota pinguedo eius. Galenus.) Ifta dimia eft in fornacibus,in quibus conflatur ses,quando in fornace proijcitur totba,id eft 5 matetia ex qua fit auticalcum, & eleua tutfumus abea,fimilis fumogroffo,autfumo fubtili,aut'fimiliscarbonibus,aut quomodo uelis nominare.Etfi tu non uis id,ex quo coloratum eft xs in fornace,cu ius pars facla eft xs,8t alia climia , 8£ pars alia auricalcum torba, feu ueiis ipfum no* minare lapidem,non eft in hoc magna differentia . Eft etiam ex dimia in mineris, tmdefoditurargentum,quandoputgatur,8iaffinatur,generaturclimia,8iquado diffoluiturlapis,quidiciturmarchafita,fitdimia . Reperitur autem dimiaahbi qua infornacibus,fcilicet,ininfulaCypri,8iquinominauithancclimiamiapidem,be^ nc dixit.Eo uero tempore,quando ego afcendi in infulam iliam, non erat in domi^ busfotnacisexillaclimia,qua:generaturinfornacibus,nifiresmodica,fedegorecc pi a fideli hommi lapidem,qui repcritur ex illis mineris,in illis montibus , Scin cur* fibus aquatum. Et quado ego dedi poftca iftu lapidem cuidam Medico Italice, qui* daamicus meus,qui erat mecii a-ftimauit,cj dederim ei donu maximii, quia ifta fpc ciesclimi ? eftnobihor8<:melioromnibusalrjsclimi$fpeciebus.Eth ? ceftilla qua: debetnominaticiimiapetrofa.Sedciimiaquaeeftinfornacibus,eftqua3dafpecics, qtie.dicituthancodiideft,botrufa,8iquedamquediciturlaminofa,hisenimnomi nibus nommat Medici cas. Et honcadi eft illa,quae aggrcgatur in fupremis teftis for nacis.Etlammofaeft,qu ? aggregaturin partibus inferioribus fornacis.Etcauffa qua re honcadi eft fubtilior,8£ laminofa,& groffior,fatis manifcfta eft . Et uirtus dimia: pnma eft xqaaliter teperata in c^liditate 8C frigiditate,nam ego non inueni, q, ope* retural«quaiftaruduarucoplexionnmoperationemamfefta,fedipfadef!ccaTficu Medicinspetrofa^^ m tcais,habet ualdc modica quantitate dc uirtute ignis,8C propter hanc cau ffam fit quando t .-*: r- SlHPLICIVM »75 ^ quandolauatutMedicina,qua!deficcat,8<: abftetgitcum tempetamentofinemot* dkationej&c^fetthulcetibLisoculotuindigeiitibusMedicinajfepIeiKeeacariie^ hulcecibus totius cot poris,ecia hulcetibus 116 ftaudulencis , humidts muku,6£ putri dis,quadofuetintincorpotibusmollibusmultu,ficutfuncinfantesS£eunuchi,con fert hec climia,fed q uado fuet int tn cot pot ibus dutis,fortibus,uel folidis,egent Me? dicina plus deficcante multu,Se" fot tiott uit tuce. Diofcot ides.) Vit tus omnis climie. cft fti^rica,replethulceta,& purgatfotdes hulcerii purridotu,^: aufetr,Si diminuic, acdeliccatcarnefuperfluaeorUjCofolidarea^&fraudulenraexeis.Aduncuraucccli^ mia in huc modu.Pone clifnia fuper prunas,$c" dimitce,donec indamecur, & cande fcat,8£ tn ea appatet uefice. ebulietes,ficut funt in fcotia fet ti, deinde exttahc ea ab ig^ ne,8£ extingue eain uino,8£fi indigecut ea pto fcabie oculoru, exringuatut in aceto. Qjjida ueto accipiunc iftam aduftam,8£ tetut eam cii uino , 8t ponunt in uas terreu, ££adurut eam itetu,donec fitcauetnofaficut fpongia,8£ pofteatetunticetu, 8t adu^ runt,8£ hoc faciunt,donec fit cinis , 8C adminifttanc eam ftc paratam loco tuthix,S£ poft hoclauatut, quia tetitur in aqua , 8C prorjcit ut aqua illa , quoufqj non natet ali* quid ex fotde defuper cum aqua,deindeficcatut in fole,8c reponicur. 6 R * D £ P L V M B O- CCCCJX- Afas,id eft,plumbum.Eft fctgtdu in fecundo gradu , quida habent humidum. _ Galenus.) Subftantia eius eftc6pofitaexfubftacia aetea,&fubftacia humida mulcu,que fuit coagulata ptoptet ft igidttace,ec no eft in eo fubftaria tet t ea,nifi modi ca.Et uittus eius pr ima infrigidat 8C humeftat.Ec fignu, q> in eo eft fubftanria humi^ da 3 cft,qp diffoluicuf cico quando ponicur in igne.Ec fignu, (p in eo eft fubftatia aetea eft,quado infrigidatui tariras &mollicies fui corporis,8£ q> ipfum crefcit in quatica* tedC podere,quado moratur in rerris,er in locis fngidts,humidis.Ec utrtus eius fecu* da eft,

mrctnaresfuas,quiafumuseiuseftmultumnociuus,8^accipiturlimaturaplumbi 9 &poniturinoila,&puluerizattufupereafulphur,&combLiritur,{icutdiximus.Et quidamaccipiuntlaminasplumbeas,&ponuntinolla 3 &cooperiuntollamcum coopertono adhsrrente illi , & perforant fummitatem illius,ut fumus exalet,& adu D runt, aut m fornace , aut prarparant fub ea ignem . Et funt quidam , qui puluerizant fuperplumbumcerufamlocofulphuris.Alfjueroproijciuntfuperipfumhordeum. Quidamuero ponuntfuperignem plumbuminolla,etfaciutignemfortem,&mo uentcumcontinuatione,donecfitcinis.Verummodusifteaduftioniseftdifficilis- & labonofus.Et quando aduritur plumbnm multum,fit color eius fimilis colorih* thargyrrj . Nps autcm prselegimus primum modum aduftionis . Lauatur autem plumbum iftud, ficutlauatur dimia. Et uirtus quidem plumbi adufti non ablu ti eft fimilis iiiirtuti eiufdem abiut,,„ifiquiaablutumeftmelius .Sedfcoriaplumbin eli oreftilla quceftfimilis uilphuricitrinoincolorefuo,grauis,diffic«lefrangibilis,n5 habensadmixtumplumbum,c,tmia,clara,fimilisiuclaritatefuaui^ eft finiilis uirtunplumb,uft,,n,fiquiaeft P lusftiptica.Abiuitur^ *ario,&fuperrufaaqua namtentLU .etabrjcituraquail^&ponituralia^fithocto t,ens,donecfit beneabluta,& recedat ab ea uifcofitas,&fit folida & cla a& tuiic di nutte refidere, ^abnceaquam cum tacilitate,& facinde trocifcos,6c repone DE ALVMINC- CCCCX- ° Ccb,ideft alumen. Diofeorides.) Species eius funtmultc. Sed ulequeadmint ftratur,nMed,cinis,funttres.Vnaearueftillud,quoddiciturIameiuS £ t V Z m 1 mS *5 Cft !" u iM uod eft nouu,albu , fortis SSS fe,haben S uelutcap^ ^um^eftfeeunduminbonitate^mehusexeoeftmud^uodaffimilaturtud.^ ^tundum,uturalucr,&nonartificialiterfadumrotundum eit numiaum,^ melius ex eo eft clarum,habens fu per fe uelu t florem fimilem irti ^"^nipartiu^^ cft gcpua^ fubnhus « eis eft Iamenu 3 SC poft ipfum eft tomndl Ai^Zto^cZt omnes « S I ■ M P L I C I V M • 2'7 A omnesfiintgrofT^mLiltum^nfapoieeiuseftftipticitasmuln. Diofcorides. ) Vit* tus o.nnium iftarum fpecierum eit ftipcica,calei.ifliua,abitergit obfcuritatcm uifus, <& aufert borhor qui ftunt m facie, St corrod.t cacnem fuperriuam in fcabie , a^ahjs hulcenbus.Adurunturautemiftxfpeciesomncs,&:aflQintur,ficutaduiiti:r,6d:aflr. turcolcotar.Prohibethulcerafraudulenta^neaugeanturincorporejScabfcinditrlu xum mmiii meiiftruorii,&:reitrmgitgingiuas , a quibus fluit mmiaialiua. Etquan do mifceturcumaceto,&melle,conrirmatdentesconimotos. Etquando mifcetur cum melle,coni"ertad culla . Et quando mifcetur cum fucco uifgae paftoris , confert bothor,8£etiam curfui humiditatum ex aunbus. Et quando coquitur cum tolijs ui* nea:,autcummelle,confertfcabieihulceratx.Etquandocoquitutcumaqua,&lini turfuperpruntun^autfuperunguesleprofos^autfuperpanariciumjautfupercxco^ riationes,qua:fiuntinfrigore,confert,8<:quadomifcetutcumfeccaccti,cumqi]an titate fui ex galhs,confert hulceribus corrofiuis,8<: quando admifcetut ei duplu eius exfale,coiiferthulceribusfraudulentis,&iquandoliniturcumaquapiciscaput,&: ciimeoaufettfurfurescapitis,&:quandomifceturcumaqua,&hniturcaput,occi^ ditpediculos iu firmus poteft hoc fuftinere,fac Medicamen fpi(Tius,in fine uero ponc ipiffum, ita q> poffit coliigi cum radio,8£ pone cum eo in oculo,aut ttahe palpebram ad mfenora $L pone in oculo, SC quando fricatur fuper cotem, ficut diximus , confert fputo fan* gumis,iuuamentomaximo,8<:confertomnibushulceribusquandoliuiunturcum eo&:ciuandofitexeopuluisfubtiliffimus,&puluericaturinhulceribus,aufertcar^ nem fu perfluam,&: confohdat hulceta oculi,& cutat, & quando fricatut ,ficu t dixi* mus cum aqua,8£ datut in potu,fttingit menftrua fuperflua , SC quado bibitur cum uinoantiquo,ftringituenttem. Diofcotides. ) Viftusfcedenigieitftipttca,calefacit patumfubtihat&:abftergitmaculasoculi,&aufcrtgrofficiempalpebrarum,cjuan^ do mifcetur cum melle,6d teritur , SC mifcetur cum lafte muheris,coiert ophtalmia:, &lachrvmis,&aduftionioculi,&fanguinieius,quandohniturcumco,8ibibitut cu m uino SC ualet ftranguria:,8<: fluxui nimio menftruorum , & diffoluitur m aqua gtanatorum ad xgritudines octilot u. , SC fcabiem eorum. Et modus aduftionis eius eftficutdiffiges,&extinguitutinuino. 6 DE TVTHIA- CCCCXIf. Vthia.) Ex ea eft quedam q 8£excaefi:qua:fit , cibus,in qmbus citr inatur xs , & colligitut & re pomtur ficut chiiiia Sed ilhus qux eit in mmeris,funt ttes fpecies.Nam ex ea eft alba,& ex ea eft >>«^f^^ citrina,imbibita rubote. & minere tuthix Indiz funt m hconbus mar^ prope ^gy , • • * i 7 t DETEMPERAMENTIS C onem Indiar, 8C melior omnium eft alba , qua? cnm afpicitur , uidetuc quod habeat fupet fe faiem,8£ poft ipfam eft citriiia. Sed in uiridi eft afperitas , 8C eft perforara,& defcrtur ex maritimis Syri,8£ alba eft fubtilior omnium fpecierum tuthia?,8£ uiridis cffgroffiorilla,qua?eftinfornacibus. Diofcorides. ) Sunteidusefpecies,unaeftal ba,leuis multum,&aliaeft minusleuis ea. Generaturautemtuthia,quandoaccipi* • turclimia 3 8£puluericaturfuperiesinfuicitrinatione 3 &apponiturinipfumclimia, utfiatciarum,citrinum.Eleuatur ergo ex climia fumus,8£ adharret parietibus.Ettu* thia quidem non eft folum,propter tinduram aeris,fed eft abfqj hoc,quia poteft fie* ri ex climia,abfqj citrinatione aeris.Et ego docebo te modum.iVedifica fornacem ha bentem duplicia teda,8£ fupra tedum inferius fit pauimentum pofitum, 8C mundu quodtegattedumfuperius 3 &habeatfeneftram 3 perquamfitingreffusfumiadpa^ uimentum illud,8£ a?difica domum aliam iuxta fornaeem, in qua ftet artifex, dein* de fac foramen in pariete fornacis , inter domu artificis 8C fornacem , 8C fit foramen ftndum,in quo poffit conftitui nafus foilis , ad fufflandum in fornacem , 8C habeat fornaxfimilitcr feorfum hoftium mediocriter latum , aptum ad ponendum, 8Cex* trahendum,quoduolumusmittereinfornacem.Similiterauteminfuperioripartc fornacis fub tedo fuperiori fit feneftra,per quam poifitfieri ingteffus,ad colligendu id quod fadum fuerit ex tuthia,8£ fit fempcr claufa in tempore operationis.Ponan* tur ergo carbones in fornacem, 8C inflammentur, deinde artifex habeat climia pul* uericatam,&proi)ciateaminbotrjs paulatine,&addatcarbones,quando neceffe fuerit,&faciathoc,donecnihilremaneatdeclimia,quoniaclimiafumat,&quod eft exfumo eiusfubtile,afceditad te6tumfornacis,&adh£eretibi,6^parictibus eius, &inprincipiociusafcenfus,affimilaturampullisqujefiuntinaqua,&quandocon tinuatur fumiafcenfus,affimilatur floccis lane, quod uero ex fumo illo eft groffum, graue,caditadinferiora,&caditaliquidexeoinpauimentofornacisfuperioris,&: aliquid in parte ipfius inferiori,in qua eft ignis, 8C haec fpecies tuthie. cft minor in bo nitatealia fpecic,quia in ea eft ex terreitatc 8Cforde. Et quidam putauere cj> tuthiafit in hunc modum. Et melior ex tuthia eft illa quse fit in cupro, quae quando roratuc aceto,emittit odorem aeris. Cuius color eft fimilis colori refinae , 8C fapor fimilis fa* poriluti.Et quando ponitur fuper prunas , aggregantur partes cius , 8C fit color eius fimilis colori *ris,& quando tangitur, non habet afpentatem, 8C eft leuis. Oportet cnim q> inucniantut in ea ha?c omnia , aliter enim non eft bona. Adulteratur autem cum colla ex corrjs boum,8£ cum puluerc agni,& cii ficubus immaturis,ficcis, q uan doaduruntur,&cumaliisrebusfimiIibushis.Seddifcernitur,quiainaduiterata non eft ahquid ex cis quae diximus. Lauatur autem tuthia in hunc modum. Acci* pitur ficca,uel cum aqua mixta,8c" ponitur in petia hni rara,& ponitur in aqua pluui ah,8c mouetur petia m aqua , 8C quod cft de tuthia bona, elefta ,fubtilis egreditur a petiainaquam,&idquodeftineaexforde,8dgroffumremanetinpetia,&poft hocdimitterefidere,deindcproijccaquamcumtuthiainuafealiomudo,8<:quod remanetm fundo exgraui arenofo abijce,deindcdimitteaquam clarificari, 8C pto* rjce eam cum facilttate , 8C iterum infundc fu per tuthiam aquam aiiam , 8C agita 8C facutprius 3 &hoctandiuquodnihilarenofiremaneat,&aquafuperftansfitclaca, 8C cum hoc fecens,prorjce aquam 8C deficca tuthiam. Et quidam funt qui diffoluuc tuthiam m aqua,donec fiat ficut mel,& ponunt eam in petia,8d fufpendunt petiam iuper uas 8c colatur ex eo quod poteft,& reftringunt petia parum, ut amplius egre* diatur,& proijciuntfuper ipfam aquam multam,8c mouent,8c quod natatin fupec ficie aqu^colhgunt cum lana,8i iftud quod natat eft pinguedo , 8C ponunt eam in uafe ^nouo^mundoAinde commouent refiduum leuiter! 8C prorjcifitinuasaliud, 8C q uod remanct in rundo,ex arenofo abrjciunr,8c faciunt hoc fepe, donec nihil are na ? remaneat.Etquidamaccipiunttuthiam,ficuteft,&proiiciuntfupcripfamaqua paulat«ne,8< accpiunt quod eft in inferiocibus eius ex arenofo,8c pronciilt & quod fupernatatexpihs,^^^^ coquodnatat,6c:abeoq„odeftinfundoUs,8CabluitucficutclLaL^ D •* etia tuthia S .1 M -P L I C I V M ^ ^hiafimiliter cumuino terta;,qua: dicitur habos,maxime cum tllo,in qno non eft aquamarina^tuthmquidcquslauaturcumuino/cftplusmptic.iquamilJjqikc lauaturcumaqua. Et uirtus tuthia? cft ftiptica, infrigtdatiu i, repler hulccra c.irne, conglurinatiua,deficcatiua patum. Etquiuultailatcruthiam, terateam t'otmer,8C conhctateam cum acjua,& faciat trocifcos,8_ ponatcos fuper teftam,& pouatiiiper prunas,& uoluat trocifcos cum afftduatione donec deficceiitur, 8c" fiant rubci. Ez fci as quod accipitur tuthia etiam ex auro, SC argenro,8£ plumbo , & illa quce accipttur cxplumbo,eftfecundainbonitateabillaquxfitincupro 3 dcquadiximus. Ali* quandoautemcgemustuthia,8dnonpoirumusinuenite,fednosfcimusMcdici- .nas arquiualetes in bonirate,& fimiles uittuti eius,quas uolumus hic dbccre,& mo; dum earum qualircr fuerir. Accipe ex folijs myrthi cum floribus &granis cius rcccn tibus,ficu t fu nt , 8i pone in uafe terreo crudo , &cooperi uas coopettotio,habctite multa foramina,^ ponein fornaceftguli,& quando decoda fuerit terra uafis,8£ h* tf a tefta,aufcr quod eft ia ea,8£ pone m uafe alio crudo,8£ pone iterum ifi fornacem ficutfecilri prius,8c"fine coqui,&extrahecumcodumfuent uas,8£extrahe quod eft in eo,8£ laua cincrem illum , ficut lauatur tuthia,8£ utere. Fit autem hoc idem ex fo* ; lrjs,&fummitatibusoliuarum,cademdifciplina,&:maximeoliuariimfilue(lrium, 8£fitexcitonijs,poftcp inciduntur perfrufta, 8£abijciuntut femina, 8£exgalla,8£ cx fruftislini,& ex moriseelfi,albis,immaturis,8£ deficcatis in folc,&exfummitatibi:: arboris mafticis,8£ cx fummiratibus arboris grani uiridis,8£ cx floribus uiris ngrcftis SC ex folrjs haufig receti bus,aut ex fummitatibus arboris fiod, aut cx fobros cum fuo flore. Et quidam accipiunt folia arboris ficus, SC deficcant in iolc , SC hcii)iu ut di\i- mus.Etquidamfaciantcumcollacoriorumboum.Etquidamfaciuntcumlanala^ uata,poftcpimbiberinteaminmcIle&pice. Galenus.) Virtus tuthie ablutcertfic^ ca,& plus deficcatiua omni Medicina finc mordicatione,8£ uirtus eius fecunda con . fert hulceribus cancrofis, SC alrjs hulceribus fraud ulentis , SC ingreditut in fief , cuni quibus curantur argritudines oculoru. Et eft una ex melioribus Medicinis,cum qi ^ buscuranrnrhulcera,qua?fturinano,8£uirga,8 tur cum cerotis,tefoluit apoftemata dura , 8C fcroph Tegula? 1 ft abfterfiua , SC maxime teguia? atanor . Et dixit alibi cj> uirtus tefte. abftergit, 8C deficcat,8£ proprie illa qnx eft ex atanor,quia eft ficcior alijs, 8C propter hac caufe (amponiturinunguenrisquae dicunruraufaftas,8£eftunguentuminquodingte* diturhaecteftaMedicina bonaadconfolidanda uulnera,8dincarnanda. D E A V R O CCCCXV D Eheeb,id eft,aurum. Limatura auri confcrt cardiaca? melancholica? , 8C debi* _ litati cordis,8£ quando cautericatur cum co, non facit ueficas cauteticario eius 8C eft melior is SC uelocioris curationis. Et dixere anriq ui,quando accipitur annulus *ureus,aut argenteus,8C ponitut in igne,8C cautericantur cum eo alx columbatum s ? r ___.-,.- ueniunt «i xtt D B T E M P E R A M E M T I S ■ * C Hcniotttcito^KbcntcradtuTrtmfuam^nonfcpaEamurabea. Alcancj.) IFttttUl fitinanuio,autaliter naturaeius talis,ficutftcautericentur cumeo. Completus eft fermo fecundus , fecunda? partis libri aggra gati in Medicinis fimplicibus.Cum quo comoletur fer mo de Medicinis , quac fumuntur ex lapidtbus, 6C mineralibus,8c"lutis. INCIPIT SfeRMO T E R T I V $♦ ET !ST DE Medicinisqu3efumunturexanimalibus,&membrtscorum,&fuper fluiratibus. Sermo de animalibus in feeundo libro Diofcoridis , QC in decimo,8£ undccimo libro Galeni, contincnturfuffidens» cer. Qui crgo tndiget eo, in quantu neceflfarta funt fn uta dietse,accipiateumibi.Quod autcmeftiuuatiuum tn corporibus & fuperfluitatibus coramtn uiaMedicmaedicemushic. DE LEPORE JYLVEJTRL CCCCXVh Rncberri,ideft,lepusfylucftris. Diofeorides.) Q.uandoafiatur&co' mediturcerebrumeius,conferttremori quiaccidit poft a^gritudines. £t quando liniuntur gingiua? infantium cum eo , confert dolori qui acci^ dic eis,quando cmittunc dentes , 8C facit facilem natiuitatem eotum.Et quando comburiturcaput eius , 8C conficitur cum adipe urfi, aucaceto, curatalopeciam. Et dicicur quod quando bibitur coagulum ekis tribus diebus poft mundificacionemmenftruorum,prohibetimpregnationem,&ftringitcurfumhu miditacum macricis,6£ ftringicuentrem. Etquando bibiturcum aceto, confertepi* p Iepticis,&eft becaar omnibus Medicinis mortiferis,& proprie ladi coagulato in fto macho,& morfui uipera?. Et quando fit linitio cum fangutne ipfius calido,mundi* fedat dolorem feda eftmclioromnibus ficat morpheam,&impetiginem,cxI bothor ladea D E A N A T E- CCCCXVII BAt,id eft,anas. Calenusinlibroalmiemur.) Adcpsj cione magna . Et dixittn principio catagcnis . Adcps a adipibus,nam non inueni adipem fubtiliotcm,nec magis mollificaciuam,nec ma* gis refoiutiuam ipfa, propterea, quia caro eius eft calida multum, nam cgo comcdi cx tpfa 8C calefectt me,& dedi ex ca calefado^ calefecit ipfum amplius , dC dedi in* irtgidato,&: calefecit eum. Aben mcfuai. ) Caro anatis habet multam humiditate, BC eft grauis digeftionis,fed clatificu colorcm 8C uocem,& impinguat,& augmen* tum efficitin fpermate,&aufertuentofitates,eft moliis,unauofa,grauis ftomacho, #fornricatcorpus. Alchalaemcn. ) Caroanatis eft caiidior 8C groflioc omnibus carmbus auium domcftiearum. Salemnia. ) Ptnguedo anatis eft fcdatiua mordi* cattonum,qux funt in interioribus corporis,& cft calida fubtilis. DE GALLINA ET GALLO- CCCCXVIII. DIgedi,id eft,gallina. Galenus. ) Gallina? decoa* in phidhbege,uirtus tedifi* cat mukum complextonem corporis.Scd galli dccrepiti ius,laxat uentrcm. Ec oporcecquodtllequiuultaxarcuenrrcmcumco,coquatgailumdecoaioncfotti; fc Llnn? ex P ettus J loc bts > & mueni «encntem effe. Diofcorides. ) Galli quando um EtcereS Cr P unclu, * s '"^oportet quod rcnouetur fa>pe, unus poft ali. d^fl n^fm r^ ClUS qUand ° Dlblcur cum uino ^onfert morfui uenenofo,& abfcin iatur,sc acciptatur pelltcula ftomacht ctus tnterior, 8C deficcatur , 8C teritur 8C dacur ^r^. ? ° CU ^T i in ° jCOnfcrt habenti doloKm rum gallinarum folum acceptum , confert proprie ad reaificadam complexioi em corporumxgrotantium,^ maxime habencium inflammationem tn ftomachC! Sedius I t 8 S I M P L I C ! V M< »si m SediusgalUdecrepitiadminiftraturad laxandiimuentrem.Eroportctcpextrahas nlterioraeiuSj^claueturSircpleatLiriienterciusialCjSdiliaSj&coquasiiiLiigiiuK^^ tilis aquar, donccremaneantrex ,8C bibatur . Q.uidam ueto coquunccum eo i .rules marinos,aut hcrbam qu? dicitut bolmorfatas,aut cartamum,aut pollypodiii,! i\.tc eaiimhumoresgroffos,Hifcolbs,&crud^^^ bdicis,8£ rigoribus, 8C tremoribus eorum , 8C inrl ationibus ftomachi , 8C afmatic», 8C doloribus iunelurarum. D E VERMICVLIS VASORVM* CCCCXIX- Arna. Galenus. ) Eft uermiculus uaforum aqua: , 8C cifternarum,& eft uermi-* _ culus paruus,qui quando tangitur,inuoluitur in feipfum , 8C eft uiridis coloris. Vidt multos ex Medicis rurium , qui ututur eo omni temporein doloribus aurium, a quacunqj cauffa contingat , 8C propter hoc uidecur mihi cjj aliquando curent eos, 8£aliquando nocenc. Diofeorides. ) Porcelionesfuncuermiculi pufilli,qui repeci* tintur fub uafis aquarum,& in cifternis,& in fterquilinijs 5 qL»i quaudo tangutur, iii* fleduntur,Sc' fiunt rotundi,quando fumuntur in potu cum uino,conferunt ftrangu ria?,&iaericix,&: quando terunturcum melle,&liniturcum eis,coiiferutfquiixro* tix,8C relaxationi uuuke,&:quando teruntur cum oleo rofaceo, 8C buliuntur in coc* tice granati,6c diftillatur ex hoc Medicamine in aurem,confert doloribus eius. D E L I M A G I A- CCCCXX- DAlcum, id eft, limacia. Galenus. ) Phoholia eft fpecies cx fpeciebus limacia* rum,qnando cerurur ex eis cum cortice ftio, eft uirtus eat um exiccatiua forriter, ficadminiftraturincuraapoftematum^dinicilisrefolucionis^quxftuntinauribus^ conquaitarione,uel ida,8C exiccant ea , quamuis inueniat in eis humiditatem grofc iam,uifcoiam , & quando ponuntur in hunc modum fuper uentrem hydtopici, 8C fuperapoftemataiunclurartimdolorofa,exiccantfortitcr.Etoportetq)nonponuii curinhisa?gritudinibus,inlocisqua;diximusq»dimittantLiribi,doneccadant.Et quado limacia: aduruntur cum corticefuo,fit uirtus earum deficcatiua fort.itcr,6£ cft cum hoc in eis calefaftio propter aduftionem,& q uando accipiuntur ex earum car* iie quatuor partes,& ex gallis uiridibus partes duar , 8C piperis pars una , 8C ceruntuc omnia,&utMedicinaconferens hulceribus inteftinoru,quaudo nondum ftint pu* trida,iuuamento maximo.Et oportet cj» teratur hiecMcdicina fortiter,& puluerice^ tur fuper cibos eoru , 8C decur ex ea fimiliter in potu cum uino 8C aqua,&: caro lima* ciarum,&teftaearumconferuntmultumunlneribus morfurxcanis rabidi , &caro limaciarum agreftium, quando teritur in mortario,fitMedicina qua: exiccat mem* bra omnia,in quibus eft humiditas multa, 8C propter hanc cauflam confert hydro* pifi.Sedhumiditaslimaciaruquandoaccipiturfolafinecarnibus,6<:mifceturcum oiibano,autmvrrha,autcumaloe,autcumaiiquoiftorum,automnibus,&:teriii^ turfimui,doneciHCorporentur,8«:fiantricutmel,fithrEcMedicinatenax,glunnoia, QUxexiccatapoftematamucillaginofa,qua!fLintfubauribiis,exiccationetorti,&:f^ niilicer ipfa eit adhcrens mnltum, 8C exiccac , 8C coercet humores qui fluuncad ocu* lum quando apponicur fuper tempora.Modus uero accipiedi aquam limaciarum, eft q> perforacur caro ipfarum cum ftilo ferreo,&fmc limacia: recetes,iicutaccipuin^ tur emanat namq* humiditas ab eis,8C colligitur in uafe 8C harc humiditas congiu, tinat pilos palpebrarum,quando non refte oriuntur.Et limacia: admmiftranturad cxtrahendum infixa corpori, 8C fragmenta oflts , quando teruntur cum corticefe. Ec ponuntur etiam in Medicinis qax fiunt ad retinendum menftrua. Sed caro hm ciarumfolaquaudoadmifcetureipHluismoledini,autmyrrha,autolibanum,aut de q uolibet iuc duten,confolidat uulnera habenria aperctonem magnam,tt*m* tionem in neruis^conglutinat.one forti, &. non fmit ften apoftema in neruis; ^maxt* me in corponbus duris,denfis. ^oko^es)^^^^^^ cho cntrem.Sed'iH:e qux funt in fiuminibus/unt pingues.Sed ,dh f rent fpinis arborum paruarum, qux dicunrur fafum , & "«^™^ Uxantuenttcm.KptouoantHoniitum.Etu.KUHeftatum.pf^nommumc^ i m D8TEMPERAMENTIS C quando combutuntut,calefaciunt, 8£adutunt , 8C abftergunt fcabiem hulceratam, 8C motpheam,8£ dentes.Et qnando aduruntur limaciae cum carnibus fuis,8£ Dnw tu t ficut funt,8£ teruntur,8£ fit inde cohol , abftetgit cicatrices cornea? oculi, 8C curae hukeraoculi,quiedicunturloma,6dimpetigmem,&fitemplaftrucumeiscrudis, ficutfuntfupertumoremhydropicoruj&minuunttumorem^ne^feparanturdelo co,donecdiminuanthumiditatemeius,8cfedantapoftematapodagre,8iquando fit emplaftrum cum eis,attrahit infixa corpori, 8C fragmenta offium , 8C teruntur,8£ fitnafalecum eis,8£prouocantmenftcua, 8£fitemplaftrum uulneribus,8£ proprie tieruotu,cum eis piftatis,cum carne fua,8£ maxime addito thure 8C myrrha,& mix* tis adinuice,& coglutinat ea,8£ caro earu curat hulcera, 8C teritur caro earum,8£ mi* fcetur cum aceto, 8C ftringit fanguine nariu , & elixantur carnes limaciaru recetium, 8C proprieiilaru quae funt in terris Linoi,8£ comeduntur, 8£fedat dolore ftomachr, 8C r eruntux ficut funt cum teftis fuis , & bibitur exeis cum uino, 8C confert colica?, 8C doloribus ueficx , Etquandoaccipicurdeuifcofitate, quaeeftfuper carnem agrefti* um,cum fummitateacus , 8C ponicurfuper pilum palpebtie,cuius ortus non eft te* dus ficut debet,conglucinateum,& redificatdecenter. D E H A R B E. CCCCXXI- Arbe. Galenus. ) Caro harbx habetuirtucc actraftiua , qua? quando teritur, 8C fitemplaftrucumea,extrahitinfixacorpori. Diofcorides. ) Quando comedi* cur recens,eftconglutinatiuu,& molliciuu uentris, mundificar pulmonem, 8C acuit uocem,8£quando fit emplaftrum cum carneipfius falfa ueteri,accrahic infixa corpo ri.Etaquacarniumipfiusfalfarum,quandofedentinea,habenceshuicerainceftiMo ruminprincipioxgricudinis,efteisconuenietis,propterfuamattraa4onem,adex^ teriora corporis.Et quando fit cliftere cum ea,curat fciaticam. DE CANCRIS- CCCCXXII- SArtam,id eft,cancer. Galenus. ) Aquacineris eius deficcacficutcinis alioru. Vo lo dicereficutcinisaliorum oftrachorumqua? diximus.Etin proprieratecotius fubftantia: ipfms eft,q uod confert iuuamento magno morfiji canis rabidi , q uando adminiftratur cinis eius folus,ant quando adminiftratur cum gentiana 8C olibano. Ec oportet <$> accipiacur ex olibano pars una,& de genciana partes quincg, 8C ex cine recancroruaduftorucanti^quantueftfummaiilaru.Etaduftioeo^fecunduqjadu rebateos.Aftahadionexpetimctatoreft,9accipiebatcancroscerrotempore,&po^ nebaceos adhuc uiuences in oila,ex aete rubeo, 8C adurebat eos donec fiebant cinis, poftea terebat eos leuitet. Faciebat aute hoc tempore a?ftatis,quado fol erat in figno leonis,&lunaiamhabuetati8.nocles.DabatergoMedicinahacilli,q D derat canis rabidus 4°.diebus,& dabat exea codearunum magnucum aqua.Sed ti seger non etatcuratus a principio,fed tranfiuetantiamfuper ipfum multi dies, prori ciebatexhacMedicinafupetaquainquantitateduofL-cocleario^&dabatinpotu, &fuperlocumorfuredebetapponiunguentu ) quodfitexpice,quediciturinlingua Greca brotia,8i eft illud in quo ingredicutoppoponax,&aceru, 8C quariras qu* po niturineodepiceeftlibrauna,&acetikiftunu,8deftkiftltalia?,&fitacetuforce8«: deoppoponaceunciffcres.EcGalenusquidclaudacmulcuhancMedicina'.Ecdixic J non uidtt alique mon,qui morfus fuerit a cane rabido cum hac Medicina 8C ute* bacur ea ficut dixit.Et dixit q> h*c sgritudo eft multii ficca,& propter hanc cauftam ciment aquam.Et dixit q, cancti fiuuiales funtiuuatiui in hoc, matini uero non,pro pter iairedinem qu* ineft eis ex mari. Galenus uero dixit in hac sgtitudine q, can- cn fluuiales faciunc hoc cum coca fui natura, 8C non uiditaliquem utence hoc Medu camme qm mocerecur ex sgricudine hac. Galenus. ) Sed cancer marinus eft moliis mulcum,& non eft tcfta e.us ficuc cefta conchyliu alio^,nec ita petrofa , 8C in canc o marmo eft ^abfterfio, fimilicer 8C in ceftis omniti oftracho j* , & fimilire eft £2*2 ficcacio.Sed fubnhcas iubftannar eft inuenca in eis plus quam in omnibus ^^«5 alqsoftracho^&propcethocadminiftrancuraduftiinairacionemorphe^S pengims,# ientiginum faciei. Et quando additur eis fal , cominuunt ungull oculi QC SIMPLICIV -M- 2 aj A &nonadufti,mn,abfterguntdentes,&deficcathulcera. Etquiain cancro tnarino cft de grofficie temperaca,non fuperflue fricanrur cum eo palpebra?,quado eft in cis afperitas^fricationefortijnarnfitexpuluereeiusfienongumj&fricacurciirn eo pal* • pebra interius,donecfanguis egrediatur , & quando feceris hoc in fcabic palpebr.r, adminiftra fief qui fiunt ad fcabiem. Diofcorides. ) Fluuiales cx cancris quado adu runtur,8£accipirur ex cinere ipfojt podus aureorii triu,cum aureo uno & femis gcn* tiana?,8£ bibitur cum uino tribus diebus , conferc iuuamero manifefto morfui cams rabidi,8£quando mifcecur cum mellecoclo , confercfciffuris pedum, &manuum, &ani,8£ excoriacioni qux fita frigore,8£caucro, 8C quando teruriir crudi ficuc funt, St bibuntur cum lade afinx,conferut morfibus uenenofis,8£ motfui rucella?,8£ pu n fturas fcorpionis,8£ quando coquunrur,8£ comedicur caro, 8C ius eorii,confert hul* ceribus pulmonis,& illis quifumpferuntleporem marinum,& quando teriturcaii cer cum bederog,8£ mifcetur bene,& approximantur fcorpioni,occidunt eum, cati cri uero marini faciunt eafdem operaciones,nifi quia funt debiliores. DE SCORPIONE- CCCCXXIfl- Arrab,id eft,fcorpio. Galenus. ) Dicuntq? fcorpio quando ccricur , & poriicur fuperlocumpundura?ipfius,confert,8^fimilicerconfercquandoaffatur,&co* tneditur,8£ confert etiam fecundum cp dicitur morfibus uiper.T,8£ femabris,S£ con* ferc cinis eius adufti lapidi renu 8C ueficae. Diofcorides. ) Scorpio montanus quan doteriturcrudus,&poniturfuperpiinduramfuam,curac,SialTacur,8icomedicur^ & facit hoc.Sed fcorpiones marini quando comediitur , uel bibitur ius eoru 3 laxant > choleram,8dconferuntaquasdefcendentiadoculum,8^obfcuritatiuifus DE CONCHYLIIS- CCCCXXIIIl. Edeph,id eft,conchylium. Diofcorides. ) Codea? parua? ficcac, quado adurun tur, cinis eorum,fecundum cp dicicur eft cinis mulcumadurens,ica q> quimifcue :um cum alkicran , 8£linieric cum eo locum pilorum palpebrarum , poftip euulfi j3 fuerinCjprohibecorcumeorumj&quandoceiuncurfineaduftionejScdecodionc, ^;nonuncurfupermembruinfirmum,nondebilicacum,conferunc.Ecdixeruncqui damMedicorumquicompofuerelibrosinMedicina,cf fucruncexpercihoc,8din* uenereica. Galenus. ) Homines Orientisnominanceascalfam,8£eftunaexfpeci* cbusconchyliorumhabenciumparuamceftam,quandofuntrecentes,8icomedun tur,molliunt uentrem, 8C maxime ius earum , fed antiqua uetus ex codcis , quando comburitur 8C mifcecur cum alkitran,& teruntur bene fimul, 8C ponitur tn Medica* tionehacin palpebra,nonfinicrenafci pilos qui pungunroculum, &iusfpecierunt coclearum qutf dicuncur hamae, 8£aliarum fpecierum paruarum, laxancuencrem, auando coquuiirur cnm pauca aqua,& bibicur iusillud. ^ ^ DE ERICN.J. CCCCXXV. CEufud id eft ericius. Galertus.) Quandocomburicurquodcunqjamborum, uolo diccre marinus,^ tenenutfitcinis eorii abfterfiuus ,QC refoluciuus,8£ de* ftruic carnem fii perfluam,& adminiftrant Ci?m qmdam in Medicinis uulneru , q ua= fmtad eenerandacarncm , fed uirtus carnis ericij ttueni deficcat 8C refoluic forater, 8C quando deficcatur 8C bibitur , confercteprofis 8C habcrtfjbns coplexione malam, comipcam,dominancemincorporibuseorum,&confertfpafmo$ccgruudmibus renum 8C habentibus hydropifim carnofam. Diofcorides . ) fcncius mannus ha* t>ec bonu faporc SC eft bonus ftomacho,& mollic uencrc,& prouocac urmam,& cw dseiusaduitaingredicurinMedicinis,qua:curancfcabiem.Ecquadoaduricurcucis cius8dmifcecurcumMedicinis,uelpcrfeadminiltramr,mundificachulccraford paraiyfi,& elephantis,& principio hydropifis,8c abfcmduc curfum humorufluen num ad uifcera,& deficcateos. Epar uero ipfius quado deficcatu r 111 fole ca hdo ,8C daturinpotu,c6fertadomnia,quibusconfertcaroems. Habix.,Caro tcrreni fefebribuslong A 4 DeHana* x8 4 DE TEM P B R A'ME NT I S C DEHANABROCH, ETEST auisupupa. ccccxxvi. . H^Anabroch. Galenus. ) Hnsc auis habetcorona,quefitfuper caput eius.ex plu* mis eius.Quando coquitur kanabroch ad efidhbeg, confert dolori colicai, 8S oportetq»iilequiuult,q>coferateiadhoc 3 bibatf;itisexiureipfius,etutaturciboeius multu. Diofcorides,)Quado bibiturius eius,etipfa comeditur,cdfertdoloricolic£. DE PISCE STVPEFACIENTE. CCCCXXVII- D •* THead,id eft,torpedo,fiue pifcis ftupefaciens. Galenus. ) Hoc animal eft ma* rinum,8c" eft illud,quod inducit ftuporem , quando tangitur cum eo caput ha=* befltis foda,aufertdolorem,&fimiliter dolorem rtomachifuo taftu . Et ego exp tus fum hoc ia his ambobus,& non reperi iuuametum , $£ exiftimaui , cp oportebac me tangerecapu t habentis foda cii pifce ipfo uiuente,8£ fic confert,ficut faciunt aiiac Medicmae uatcoticar,8c" feci ficut cogitaui,8£ inueni conferre , ficut dixit Galenus. Diofcorides. ) Quando ponitur liiper caput habentis foda antiquum , confert 3 8£ quando fitfuppofitorium cum eo,reftringitanum egredientem. D e V V L P E. CCCCXXVIII. Haleb,id eft,uulpes. Galenus. ) Oieu in quo decoquitur uulpes,confert mu! tumdoloribusiundurarum,8CmultiMedicorumponunteamuiuenteminua fecumoleoadcoquendum,8iquidamponunteammOrtuam,fedhocoleumnoii eftplusrefolutiuum,^oleuminquocoquituradhib,namquadocoquiturinoleo, eftuirtuseiusrefolutiuamultu.Etnosquidediximus,(^Medicinxqu^hocfaciunt, attrahuntabinterioribuscorporis,&ideo omnia huiufmodi quando ponunturfu per magnos dolores,fedant eos,nif, quia non fedant eos femper, nam quando do* lor eft propter humore^roffum,uifcofum,adhxrentem,8£exiftentem in profundo membri,non poteft eumattrahereMedicinatotum, propterfui multitudinem,aut propter groffkiem fux fubftantix,8d uifcofitatem,aut propter frigiditatem ipfius ni m,am,aut propter uentofitatem inflatiuam,quaegeneraturab eis. In ueritateautem dico,quod illi,qui operabantur cum uulpibus ad hoc,ipfi faciebantolea, qui refol* uebantcum eis multum,8Cipfifaciebantbalnea,in quibus egri ponebantur,8£iace> bant ibi,adeo quod oleum cooperiebatcorpus egri totum , 8C iubebant infirmo, ca ftaretib» multum,8£faceretmoram ibilongam.Contingebat ergo ex hoc,cp oleum iftudrefoluebatid,quoderatiniunauris,exapoftematione&colleaionehumorii in loco,et non faciebant hoc folum,immo euacuabant cum hoc q uod erat in corpo re toto,ex fuperfluis humoribus,§uis in corpore habentis dolorem iunfluraru effec repletio magna. Non eft ergo mirum,fi hoc Medicamen confert his in hunc modu nam humorcs non defcenduntad iunduras eorum , immo curantur per refolutio ' iiemexlocoubifunt,&illiquifuntiniunduris,refoluunturetiam.Sedficutinpriii cipio dum corpus iftorum effetfanu,et non eratin eo egritudo aliqua,generati funt huiuimod» hu mores,q ui feceru nt egtitudine hanc , propter malu regimen in dieta, iimiliter poteft poftea iteru reuerti argritudo in iuntfuris iliis , propter malam dieta, ficutfecitprius ? &adhucplusproptetdebilitatem,qua^remanfitiniuauris,proptec pt axedentem infirmitatem. Paulus.) Dicitur,quod quando pulmo uulpis defic* catur,&potaturexeopondusdrachma?unius,confertafmatimultum. DB LVMBRICISTERRENIS- id eft,yfculi,uellumbrici CCCCXXIX Suntuermes,quiquudo foditut tetra,uel aratur,inuemuntur,8i quando ipf, teruntur,et ponuntur fu P ^i fnn S ^°? eruntIUuamcnto m 3n»'fefto &fubito , ^quando dantur in p< f™; 'f^"" tMedlc V n ^ ue P rouocatu «n^^ Diofcondes/) Quando P rortiter,^ ponuiuurfuper neruos incifos,conglutinant eos,8£ «u u F u d,ffoluatur,n,f, poft tres dies.fc quando coquuntur in oleo> difhLur ex eo tn au rem opofitam denus doientis,fedat doiorem eius,8£ quando ter u n tu r f o «i te f etbi buuc ex eis cum roKprouocant urinam , * frangunt lapidem , & curant S portet,q» D£ HUVNOiNt. CCCCXXX Thartaph I « SIM P L I C I V M * 1 A ^ « *s hartaph,ideft,hyrundo. Galenus ,) Multifariuntcineremexhyrundtntbus, comburetes eos,8£ mifcent cinerem illum cum melle, SL liniunt fquinantiam, &omniagutturisapoftemata,6Cuuula!,6(:multifui]t,qiiiutunturhoccinerciuco* hol,adacuendumuifum,8talrj deficcanthyruiidines,8£terunt,8<:dant in potti ex f uluerefuo aureum.i. ad hoc. Etquidam adminiftrant animal,quod dtcitur in Gre co carochas,poftc| deikcantipfum,&curantcumeo omnes fpecies cohca?, 8c* dant in potu certum numerum ex eis,cu totidem granis piperis , 8£ dant in potu pro un.i dofi tria corpora eorum,aut quin$,aut feptem,cum totidem granis pipens,& dant inpotuhoraquafedatutdolor,&dantfimiliterincibohabentibusegrirudinemin ueftca de his. Diofcorides.) Quando accipitur pullus hyrundims tn augmento lu Ha?,S^fitprimusquemhabuitmatereius,&fcinditur,inueuiuturinuentreeiusduo |apides,unus eftunius coloris,8£alius habet coloresdiuetfos,qui fi ftnngantur in corio nituli,autcerut,antequam terram tangant,& fufpenduntut in brachio, autcolloepileptici,confertet,8dmultifecerunthoc,6icuratifuntcurationecomple ta.Etquandohyrundocomediturficutauis,qua?dicitur fophlidas,8tfit coholex cx ea,acuit uifunvquando comburuntur,8<: mifcetur cinis earii cum melle, & fit in* decohol,&faliuntur,&deficcantur,8iftcindepuluis,&accipitur in potu exeo dra chma una cuVaqna,& cofert fquinantie,8£ apoftematibus gutturis,5£ uuule,fimiliter uero facircinis pulloru eius quado aduritur. Ignotus.) Cerebru eius quado mifce rureumelle,etficindecoholinprincipiodefcenfusaquceadoculii,cofercmultuni. D D E C A N T H A R 1 D IBVS. CCCCXXXt Herarie,id eft,cantharides. Galenus.)Experrifumusexperientianonmodica in unguibusleprofis,8£inuenimus,quodquandoponunturfupereas cumca?, roto,conferuntmultum,autcumungueiito.i\uferutitenimunguem,&faciuteum caderetotum. Etcantharides ingrediunturfarpein mixtione ungu ntoru&Medi- cinarum^quarfiuntadfcabiemj&adxgritudinemjCumquaeleuaturcutiSjCliinMe dicinisalris putrefa«ftiuis,8<:in Medicinis quae euellunterucas,quaedicunturcapi" B taclauoru.EtfLieruntquidamexMagiftrisnoftris,quidabantexeisinpotu,mifceii tes parum ex eis cum Medicinis,qua? fiunt ad prouocandam unnam. Et quidam ac cipiebant alas 8i pedes ipfarum folu,dicentes,quod harc conferebam illis,qui fum- pferantcorporaipforum,8CeraiitiUisbezaar.Etalijdicebantcontrariumhuius,ut^ delicet,quodcorporaipfarumfolaiuuabanteos,quifumpferant alas 8d pedesea* ttim . Ego uero mifcui omnia fimul , fcilicet corpora cum pedibus, 8£ alis, 8£ dedi. Illa;autem,qLisfuntmagisiuuatiua: exeis,funtilla?,qu# reperiuntur in tritico, in quarum alis funtlineiecitrinx, in latitudine protenfe, 8£ proprie quando prorjcis cas in olia terrea noua,& claudis orificium olla? cum panno lineo,fuper uas, tti quo fit acetum feruens,donec fuffocentur , & moriantur . Et fimiliter oportet , quod fiat cxanimali,quoddiciturxophoftis,quandouolumus ipfumreponere,&fimmter fpecies animalis fimilis cantharidibus in figura 8£ uirtute,8i fimiliter uermis uiridis, quireperiturfuperarborempini,uirtuseiuseftficut uirtus earum,8£fimilitereinis adhayaquandocomburuntur,mifcetutaquibufdaminMedicinisputtefaaiuis,&: inMedicinis conferentibusfcabiei,8£a?gritudwii,cum qua eleuatur cutis. Diofcorides . ) Qux generantur 8£ degu nt ex cantharidibus inter frumentum/unr tneliores,S^idonexadreponendum,8<:oporteE,quodponanturinuafeterreonoii uitreato 8£ligeturpannuslineusfuper osuafis,deindeuertatur ortficiumollxfu* peruaporem acetifortis,quibuliat fuperignem,<5<:teiieatur uasinhunc modum fuperuaporem aceti fottis , donec morianturcintharidesom!ies,8<:pofthocinfe* tanturinltno8<:reponantur.E£melioris8<:fomorisoperationisfunttUae,qua?iunc diuerforumcolorum,8iinaiisearumfuntline.Ttranfuerfa3Citrma?,8ifuntgrouar, c^obtonga?. Operatio autem illarum,qua! funt umus coloris,eft debilis . Reperiuntur autem intempore a?ftatiscanthandes, quardicunturpytonapla, cax ponuntur fuper cribrum,8iponuntur fic fuper cinerem caiidum,donecai* fencur paulacim, & reponuntuc . Et uittus quidem cantharidarum eft P umf ^^ * ■ c / D itS DE TEMPERAMENTIS calefa£iUT>ileeratiua,8c" ob hoc mifcentur cum Medicinis conuenumtibus apofte niattbus-cancerofis ■ & qua? fiuntad fcabiem hulceratam , 8£impetiginem malam, &fi ponunturin nafalibus,prouocantmenftrua. Eta_ftimant, quod quado mifcen ■tur in aliquibus confedionibusad hydropifim , conferunt prop— • -tf«™**m -**—i ^ « f * _ _ ._? J« _-,J_*_. T_T__. _-_.-_ fLa *-^% ^ii/il'/l /llll * p teruirtutem earum fortem,quam habent in prouocado urinam. Et a.ftimauere quidam, quod alae can tharidarum 8c pedes earum funt bezaar illis,qui biberecorpora eatum. i' D E R A N A- CCCCXXXll -p\[phdaha,id eft,'rana. Galenus . ) Cinis ranarum combuftarum , fecundnm J_Jquoddicitur,abfcihditflnxumfanguinis, quando puluerizatur fuper locum, __quandbliniturfuper'alopeciamcumeo,mixtapicchumida,auferteam. DiofcoridesO Rana. qua_funtin paludibus,quandocoquunturcumfale8_oleo- 6,adminiftranturincibo;funtbezaaruenenis,6«-lepr?.Etiusearumquandoelixan tur-eft conueniens apoftematibus antiquis,qna_ funt in chordis, quando prorjcituc fuperea,Etquandocomburunturrance,8ipuluerizaturcinisearum fuperlocuun* de fluit fanguis,abfcindit eum. Et mifcetur cum pice humida , 8C linitur inde alope* cia,8£confert.Etquandofanguis ranarum uiridium ponitur inlocopili palpebrac euulfi,prohibetortumeius.Etquandoranacoquiturinaqua8daceto,6Cfitcollutio oris cum elixatura illa.confert dolori dentium multum. D £ MEHBRI S E T animalium. S V P E R F L V I T A T I B V S CCCCXXXIII. T" 1 Eftcconchylium,uel oftracamarina. Galenus.)Oftracorum exmari,qua_ di I cuntut barcora,non ufus fum corporibuseoru , nifi comburerem prius ea, pro pterea quia funt tefta dura multum,fed quando aduruntur,fit uirtus eorum deficca* tiuafortiter. Etuirtuseotumfecnndarefoluitc^abftergit,8ioportet,quodterantur fortiter,donecfiahtficutpuluis.Etha?ceftregulageneralisomniumMedicinarum- quarum fubftantia eft teftofa SC petrofa,nam quando comburuntur bene, fiutficut arena,quamuis fi bene terantur, fiuntficutfarina. Quando ergo adminiftraturfola, conferuntapOftematibus fraudulentis. Et quando cohficiuntur cum aceto 8<-aqua, auteumaceto 8^melle,conferuntiuuamentomagnoapoftematibus putridis . Sed tefta eorum conchylium,qua_ dieuntur oftrea_,quartdo aduruntur, 8t adminiftran* tut cum curationc hulcerum putridorti,in quibus non poteft nafci caro,propter flu* KumhinTiotumantiquum,quifluuntadea,&inhulceribus,inquibusfaclrEfuntf!^ ftul3?-8£cauenia?,confertfntiuuamentum maximum , 8_ pone cinerem eius circa ea fcxtcrins,poftq; mifcueris eum cum axungia porcina,& interius cum rebus, qua. faci tmtnafcicarneminhulccribus,ficuteftMedicina.qu_ediciturnir,&Gr?cinomina£ eam mohoma , Sc facit hoc poft eius aduftionem. Et h_ec eade uirtus reperitur in o* mnibus,que habent corpora teftuofa,poftqp aduruntur,nifi quia eft plus in illis, que dicuntur oftrca,8_ poft in illis,qu_e dicuntur cobros,& qua_ diciitur purpura,et proJ pter hanc cauffam mifcetur hi cineres cii unguentis refolutiuis , 8i cum quibufcuna adtpibus,&conferunt,nam refoluunt. Etomnis adeps quanto eftantiquior, tanto eft acutior,8c etiam fortioris refolutionis. Et ifte cinis habet uirtuteabfterfiua , quarc abftergit,&albificatdentes,etnonfacithocpropterabfterfionemfolummodofcd proptergrofficicmfua_fubftanti^^ hoc, non oportet quod teratcas multum , fed quado uulteas ponere in hulceribus malis,f_audulentis,oportet cp tcrat eas fortiter,& hoc quod de cineribus habet hanc proprietate,admintftraturadcarnem,quefupercreuitinhulceribus.Etomncsiftcte fta. quando adurantur-tf mifcentur cum fale,fit Medicina,qu_e abftergit dentes for riterquonfcj deltccetgingiuam,& confert hulceribus eius putridis , & alijs hulceri* bus.Sedungula:,qua_cooperiuntoftraca,qu_edicunturnaporam,fccundumquod dicuntquidam,quandobibunturcumaceto,curantduriciemfplenis,&qua"clopG 1 * nuntur fuper prunas,confert fumus eorum fuffocationi matricis , &cumhoc hit-ecundinam , qure remanfitin matrice. Diofcorides. ) Porphiramarina extra^ manha,8dcft conchylium purpureum , habet uirtutem deficcatiuam , abftergit dentes diminuit • _■ carnem M ^7 A carnemfuperfluam,5£mundificachukera J 8iconfolid.itca,&qeiandoteftfeiusre plenrur fale , 8C ponuntur in uafe terreo , QC aduruntur , deinde reru nrur, abftergun centes,&funtconuenientesadhoc,&conferuntcombuilfoniignis,quando pul uerizantQrfuperlocum.Etoportet,quoddimittatur hocmedicameninloco,do nec per fecadat,nam quando locus confolidatus eft,cadit per fe,& fit calx extltts te ftis , ficut diximus fupra, Et dixit . ) Quod quando conchuke purpurea: coq in loco ; v QC fit linitio cum eo , retinet capillos cadentes , 6C facit otiri cap DE BLACTE BISANTIAE. CCCCXXXll/. Ngukeipfarum,8£llintcoopercula,quibus teguntur m foramine fuo,fimiles ungulis.Qua?damdeferunturexIndia,&qHa:damexBabylonia,8t^ua!dani cxIamem,8£melioresomniumfunt,qua:uerguntadalbedinem . Ula?uero , qnaifi color uergit ad nigredinem , funt minus bona? , 8£ funt omnes odoriferar, quarum odor trahit aliquantulum ad odorem caftorei,& quando fumiitur in potu cum ace to,extenuantfplenem,8£ quando fumigantur cum eis multeres patientes fuffocati* oncm matricis , confert eis , 8t ifte fumus excludir fecundinam. Et quando fumiga* tur epilenticus cum eo, excitat eum . Et quando conchylium purpureum , & quod lio cobron 5 fed uirtus eius eftfortius adurens,quam cobron , 8£quando ponitur fo# per carnem fupetfl uam,corrodit eam. Et caro cobron,8c" purpurea: elt bona ftomw cho,& moliit uentrem . Er dixit, fecundum amarchas, eit fpecies conchyliorum,8£ >% melior eft illa,qua! defertur ex terra Nitan,8£ quando aduritur,facit id quod facit co bron,& quando abluitur ftcut plumbum,8£ adminiftratur in Medicinis ocuU,con* fert debilitati,8£ doloribus eius. DE COAGVLO- CCCCXXXfl». ANphca,ideft,coagulum. GaIenus.)Coagulumomne cftcalidum,fubtile, refolutiutim,8£ficcum,8£ proprer hanc cauffam conferunt coagula his,quar di ~ cemus omnino,nam dixerunt quidam Medicorum , quod dederunt in potu ex co* agulo leporis diffoluto cum aceto,8£contulit epilepfiaj . Et dixerunt,quod confert fluxuimenftruorum,&refoluitfanguinem &lac,quando coagulatur in ftomacho. Et nos experientia fcimus,quod ita eft non de coagulo leporis folum, fed de omnU bus coagulis aliorum animalium,nifi quia coaguiuleporis in hoc eft fortius,ac me^ lius . Et dixerunt quidam,quod coagulum leporis confert emoptoicis,fed non fum cxpertus hoc,nec uidi aliquem , qui fuerit cxpertus hoc , nec uidetur mihi bonii ad* miniftrariinhac?gritudine,quoniamMedicina! conferentes huic ggritudini,funt Medicina: ftiptica^Sc" ifta eftMedicina acuta,refolutiua, quare eft contrana intentio nieius, quod neceffarium eftin emoptoyca paflfione. Etdixerunt quidam exeis, quod coagulum equi quando fumitur in potu,ftringit fluxum uetris. Etuidi quof* dam laudantes coagulum animalis manni didi koki , & eft foca , & uirtus ejus eft ficut uirtus caftorei. Non aute uidetut mihi hoc loco rememorandu fermonu quos fcripferunt antiqui , de o p era rione , & proprietate, 8C uirtute coagulorum animali* um 8£cauffa huius eft fuperfluitas longitudinis fcripturar, in qua non eft, nifi occu* patio cartarum & propter nimietatem fit nobis tardium , & aufert nos ab eo,quod promifinius loqui in hoc loco. Diofcorides. ) Coagnlum eft calefadiuum, reioltt nuum exiccatiuum,&ftipticum,&confertommbus flux.bus,&quando fumttut inpotudiffoluitfanguinem,&:lac,quandocoagulatunnftomacho&:uefica. Sed coagulum leporis eft fortioris operationis , nam quando acc.piuntur ex eo , . ono* lofatcumuino confert morfibus uenenoforum,cVfluxuiannquo,qut fitabhub ceribusinteftinorum,&fluxui humiditatum antiquarum exmatrtce^coagula* rioni fanguinis,8ifputo eius , quando coliigitur in peftore . Et quando multer acit ftbi nafale ex co cum butyro,poft mundincationem ^menftruorum,confert tmpreg^ nationi,* quando fumitut cx eo tn potu , P rohlb "^P*g na ™ n ^ lumueroequieft conueniens fluxm antiquo ucntns, fc hulcenbus «^™; I c D 2*J D E TEHPER Coaguluuef6agni\&:hccdi,&uirul^ diuVurdoixas;6£ibicis,habcnthaeconiniiauirrutcmfimilcm,&:-cojifcr ------ gul iftiinftomacho.&coaeulum quando fitnaiaiecumeo,ptohib ptcgna:ioncm,& coagulum animahsdiftikoki habetuirtutem fimilem uirtucica* ftorei,&eftbonum epilepticis,&: fuifocatioui matncis. Experientia uero qualicec fcirur,quod fitcoagulum koki,eft,quod accipias coagnlum alicuius alterius anima* hs,&pra:cipueagni 3 c^ponefuperipfumaquam,&diffolueipfuminca,&dimirrc parum,doncc bene diiroluatur,deinde proijceexillaaqua,in qua diflblutum eft co agulum.fupcr coagulum koki,nam fi non fuerit uere coagulu huius animalis,diiTol uitur cico,& fic ficut aqua. Si uero fuerit uere coagulum eius, non diffoluitur, fed te^ manet ficut eft.Debet autem accipi coagulum koki dum fuerit ita paruum,quod ii5 poteft palcere. Vniuerfilirerauremomnecoaguium diiToluiccoagulaca^&coagu* iac diifoluta coagulabilia. D E CAJTOREO'. ccccxxxv Ncliiam algindi beduftcr,id eft, tefticuli caftorei. Diofcorides . ) Sunt tefticuli animalis,quoddicitnrcaftor,&eftanimal,quoduiuitextraaquam,6^in aqtia, fed in aqua plus,quia nutntur ex pifciculis 8C cancris ♦ Eligendifuntautem ex his te* fticulis gemini pcndentes ex una radice,interius habentes ficut mel , 8t ipfi funtfimi les cxrayn colorefanguinis coagulati , & qui funt in pelliculis fuis , grauis odoris, pingues 3 tacilisfcparationts,&quandofeparantur,inueniunturibitunicaemulta:,a q uibus facile feparantut . Debent ergo emundari ab ipfis pelliculis, &fic poni in Me dicinis. Adulteraturautem cuamoniaco,autgummi,confeftis cumfanguine ipfius animalis,&: pofitis in ueficis. Etcaftoteumconfertiuuariiento magno,&nocumcn tum non habct in fe ulli membro,nifi calefado forticer. Galenus. ) Virtus eius prt* macalefacitj&deficCat.Secunda refoluic.Eccerria curatfpafmum ex repletione, & hoc ideo,quia euacuat 8c purgat neruos ab co , quod in eis conrinetur de re extra naturam,&:fecundumhuicuiamconfertpatientiDustremorem,Etquandofumi^ tnrtfl potu cum pipere&aquamellis,prouocar menftrua,&expellitfcecu,8£quan:s do fumiturin poru cum aceto,conferthabentibus inflacionem in inteftinis et ftoma cho,quando eft diffkilis refolucionis,& habentibus torfiones,& habentibus fuigul tumpropcerhumoresfrigidos,gro(ros,autpropreruentofitateminflatiuam,&:om nibusegritudinibus,quibusconfertbibitum,confertctiam exterius inuntfum cum oleo ueteri. Sed ad fubech,6c" ad obliuionem cum febre, oporcec quod admifceacuc roniceo,&fiacliniciofupercapuc.Ecquandopomcurfuperprunas,&fu^ nugarurcum eo,confercad hoc. Ecdixicin almayemir.) Quod ipfufn eft comp racum opio,& eft contrarium ei. Diofcorides . ) Caftoreum conferr morfibus ue* nenoils,&:inducitfitim,commouctfternutationem.Etquandobibuntufexeoau^ rei tres cum faudhenig,id eft,pulegio , prouocar menftrua , & expellit fcetum,& fe cundmam,&datur m potu cum aceto ad inflationes ftomachi Sdinteftionrum 8C torfiones,& fingultum,& ad Medicinas mortiferas,^ propric ad illam, qu? dirituc abfie.Etmifceturcumaceto,&oleorofacco,c1<:inungitiirindecaput,autaccrahicut odoreiuspernares,&confcrtlithargy^quecun($fit,adfimiliterquandoficfumig! um cum eo,&quando fumicur in pocu , auc ficinundio cum eo , conferr tremori, 86 tetano,& dolonbus neruoru,^ iuduraru,&: uniuerfalirer uirtus eius eft calefadiua. * Aid,ideft D E ovis. CCCCXXXVI Galenos -) llla qu^eltgimus,funtouagalliuarum.Nonemo H^, r p0rteE ^ U0 ^ na "*«™s naturam aliorum ouorum , quia natura eorum eft ea* dem cum natura iftorum,& complcxio quidem oui eft frigidior parum,quam cot* pus tempcracum,ipfum nanq; infrigidat tcmpetate , & deficcat fine mordicatione. 1 1 «? 5Sf qUOd admi ? l ?«K« « ds iila , qu* funt recencia , quia uecera non func bona . Albugo uero oui adminiftracu doloribus omnibns, in quibus eft necefi-t m , &apoftemaca anLflC na-Medicina,q uarnon mordicec , ficu c func d &°niniahulcetafraudrt duncfanguinem - • r. ■* w. S I M P L 1 C I V M. is 9 ^ diint fanguuiem qui fluit a miringis cerebri,& ifte Medicina? deficcant fine mordi* catione,8c" cuthia lota eft una ex iftis,& alia? multa?, 8C quando imbibitur in eo lana, 8C ponitur fuper aduftionem ignis,autaqua: feruentis,confert multum , & eft bonu , in emphftris,qu?ponunturfuperfrontem,&facitadh?rerepilos,quoruortusnori eft diredus in palpebris, poftc| admifcetur eiMedicina conueniens ad hoc, ficut eft olibanum,8£ maxime pingueex eo quod non eft antiquum, necminus ficcum, 8C iuuatiuum eius eft in hoc propter nifcofitatem qua* eft in ipfo, non propter coplexi^ onem eius , ueruncamen tu potes dicere cp complexio eius non eft contraria in hoc huicoperationi,fcdadiuuatipfam,uitelliueroouifubftantiaeftfimilisfubftantiac albuginis,8£ propcer hanc caufTam mifcetur cum cerotis, quse non habent mordica tionem alicp^poftq; fueric elixatum,aut aflacum. Differc enim parum,aflacum enim deficcac fuperfluicaces paucas, 8C nos ajftimauimus cp ex hoc quod acquifiuit ex hac urrcuteegteflum efta fua complexione, 8C mifcetur fimiliter in emplaftris,qua? pro* ' hibentapoftematacalida,ficutemplaftrum,qnodfitexmelliloto,3iconfertftoma cho.Tocum uero ouum adminiftramus , poftcp mifcetur cum oleo rofaceo,in cura* tioneapoftematum quaz fiunt in mammillis, SC tfl palpebris,8c: in auribus,quando apoftema fit ex percuffione,aut alia quacuncg caufla,& utimur eo etiam in Medica* tionemembrorumneruoforum,ficutfuntiun DE TEMPERAHEKTIS C a bfternuum,Kcatfltnmbilicaminfanris,qaandoIinitatcumeoomnidie,8Cqua« domafticaturfrumentuni,«ponitutfupetapoftematacorpotumtufticotu,matu^ rat,6<:refoluitea,8Cfifuntincorporibusmoll!bus,fufFicitfputumfolum,autcum maWatio ne panis,& c5fert fanguini qui fluit ad oculum, 8C abftergit maculas cor* pons,8£ faciei,8t lcntigines, 8C impetiginem , 8C pannum, & fanguinem mortuum fub cute.Et iputum quidem hominis eft contrariumomnibus animalibus , haben* tibus ncnenum,occidens hominem,8£ ipfum occidit fcorpionem, D E V R I N A- CCCCXXXVIII- Aul,id eft,urina. Galenus. ) Virtus urina? eft calida, acuta , & eft in ea abfterfio magna^proptethanceauflamutunturealauatorespannotum^lauantescum a^pannos,^ aufert ab eis maculas,8£fordes,8£ quod ex animalibus eft fortis calidi tatis,caliditas urine. ipfius eft maior,& fortior,8<: quod ex eis eft frigid? coplexioms, unna etus eft minus calida ,8Curinahominis eft debilioromnibus alrjs urinis,prae* cer urinam porci caftrati , lpla enim eft in caliditate ficut urina hominis , urina uero uerris eft fortior urina hominis,fed urinaapri eft fortior his. Et fignuin hoc eft acui* tas odoris eius,poftcp non poreft rentari per faporem,uel potum. Propterea uero cg Medtci uidet unt,q> urina multum abftergit,curant cum ea hulcera profunda,8c*fca* btem fordidam,& huicera multx fordis, 8C adminiftrat eam fimiliter in hulceribus teiticulorum,8£circa locailla exiftentibus, quando funt multum humida,& in hul certbus aurium, & abluunt cum ea caput , 8C mundificat furfures , qux funt in eo,8£ lentigines faciei,8t curat impetiginem, 8£ ferpiginem , 8C faaphati capitis,& quado eam adminiftramus,neceflttate coafti , non potentes habere Medicina aliam in ru^ fttcis,curatargritudineseorum.Accipiturenimpetia,8«:ligaturfuperexitura,autfu^ per hulcera quxgenetantur in manibus 8C pedibus eorum,8£ligantur cum eaforti* ter,8c precipitur tnftrmo q> rningatafliduefupetlocum illum,8<:non diflfoluateum donec curetur, coferr enim 8C curat. Sed Medicina quaefumitur ex urina infantium, T 8i elt d ida crifocolla,eo q> aurifices utu ntur ea ad aurum folidandu,8£ eft Medicina tnultum luuatiua in hulceribus fraudulentis,8£ difficilis curationis.Qui ergo uult fa cere hanc Medicinam,accipiat mortarium ex cupro,8£ piftellum ex eodem,8£ pra?* cipiat puero,qui nondum peruenitad coitum,cp mingatin eo,detnde pifteturcum agitatione continua in fole, aut in domo calida , ut diflbluatur ex fubftantia ccris in Medicina illa,propter caliditatefolis, uel aeris amplior quantitas, erit namcjj magis conferens,eft enim in ipfa iuuamentfi magnum in hulceribus qua! diximus.Sed fex urinre,qux refidetin fundo eius,alba,grofla,fecundum q> dicitur, conferterifipilae. Et tirinam pueroru , & etiam uirorii iam biberunt quidam in xgritudinibus proue* inenttbusacorruprioneaeris,8cTa:ftimauerunrfepropterhocfuiflecuratos,8<:urina antmaliumifceturcumMedicinis,qua?fiutaddoloresiundurarii,8ieftconferens. Diofcorides, ) Vrina hominis qax fumitur in potu ab illo quem momordit fer* pens,confert,8crefiftitMedicinismortiferisebibitis,8ic6fettprincipiohKdropifis, 6c quando infunditurfuper morfumtyri marini,& fcorpionis marini , 8C draconis marini,confert,8i urina hominis quando mifcetur cum nitro,8£ proi)citur,uel lini^ - tut fupermorfuracanis rabidi,8c"fuperfcabiem hulcerata, &fuper pruritu,conferr & urina uetus eft melior cp recens in hulceribus humidis oculoru,8c" in furfuribus ca pitis,& impetigine,8£ ferpigine,8c" fcabie, 8C prohibet dilatatione hulccrum fraudu lentorum in corpore,8i quando peflaricatur cum ea matrix,prohibet dilatari hulce ra qus funtin ea,& abfcindit curfum humiditatii autis , & quando calefitin cortice granati,& diftillatur in aurem,extrahit uermes qui fiiit in ea, 8c" urfna infantiu quan do fumitur in potu,confertafmati,& quando coquiturin uafe seneo cum mclle,ab* ftergit albugine qaac fit in oculo proprer incarnatione hulcetu cornea?, 8C hulcerum qua? dicuntur ahalos.Etiam fit ex urina pueroru, quado agitatur diu in mortario ex ere cuprino,cum piftello eiufdem in fole calido gluten,cum quo glutinatur aurum, &£ fedimen urinx oelutfex quod refidet in fundo eius , quando linitur cum eo erifi* pila 3 fedat eam,8£ quando teritut cum oleo alcannx,8£ fit inde nalale, fedat dolorc cxfuffo A ■ $ I M P L I C I V M 291 l ex fuffbcatione matricis , 8£ abftergit albcdinem oculi. Vrina uero tauri , quandd tnifcetut cum myrrha,8£ diftillatur in aurem,fedat dolores eius. Sed urina apri eft fi cuturinahominis 3 nifiquiaproprietatemhabetfrangendtlapidem 3 faciensegredi ipfum cum urina. Vrina uero caprae,quando bibitur cum fpica omni die,in quan ritate unius conos,curat hydropifim carnofam , expellens humiditates eius per flu* xum uentris,8£ per uiam urina?,8£ quando diftillatur ex ea in aurem,fedat dolotem eius,&urinaanimalis,quoddiciturlinx,qua?urinadiciturfarayos,utquidamdii: cunt,quando mingitur,ftatim petrificatur,8£ fit lapis,8£ hoc eft uerum, 8C dicitur la pis ifte ablataron,uel batarapton , quia quando fumitur in potu cum aqua, eft con* ueniens ori ftomachi,8£fedat dolores eius, 8C confert curfui humoru ad ftomachu* Vrinauero aftnLfecunducb dicitur,quando fumiturin potu,curatdolores renum/ DE P E L L E ARIETIS CCCCXXXIX- Eidalchebe,id eft,cutis atietis. Galenus. ) Quandoaccipiturrecens,ficutexco tiatur aries,8£ ponitur fuper locum pereuffionis,confert, adeo q> curat petcufft* l ? fionemtndteuna6inoae,&hocquiamaturat&:refoluitlocapercuffa,quje fbitt replcta fanguine. Sed geldalatiche , id eft , cortum uetus. Diofcorides. ) Sola: fotulariumuetuftortiquandoconiburuntur,&cinisearumpuluericaturfupercom bufttonemignts,8ifuperapoftemationemqu^fitinpedtbusaftriauracaiciameti torum,confert,8Z quando puluericatur fuper excoriationem,qu£ fitin coxis, defic* cat,8iconfolidateam.Etdicuntquidam,cjiquandofttfumigiumcumeis,fugiunt fcorpiones,8£animaliauenenofafumumearum. Galenus. ) Idquodcaditafotu* > laribusueteribus,fecundutn(^dicuntquidam,quandocomburitur,confertcontr^ tioni,qua? fit propter calciamentum ftritfum, 8t habet hoc per naturam contrarieta tis fedfifueritibiapoftemapropterconftriaionem,nonconfert,poft^uerofuerit fedatum apoftema,confert et id quod eft inrerius , ex fola inferiorifubtularis,quan^ do aduritur,quia deficcat.Nos enirri iam pofutmus hunccinerem , dum effemus in quadam uilla , fuper exituram , quae acciderat propter fricationem , feu conftriclio* B nem fubtulatis,8£ contulit.Et ifte cinis cut at etiatn apoftemata,qua: fiunt a combu* moneignis,8£excotiationesqua:fiu D E A N G V I N E- CCCCXL T^\Em,ideft,fanguis. Galetius. ) Sanguis porcieftcalidus&humidus,ficutfati I )guis hominis. Sed fanguis colnmbi adminiftratur a quampluribus Medicoru incapite,quando fuerit fciffurain craneo,nam prorjciuntin loco illo fanguinem co lumbi,8£ ft non inueniunt illum, ponunt fanguine garidem, aut fanguine cunicuii* EtquidamdtftiIlantfanguinemcolumbi,dumefttecens&calidus 3 inocuio 7 quan doin oculo fuerit tarpha,id eft, ajgritudo fanguinis. Et quidam extrahunt pennam abalaeius,^exprimuntfanguinequieftinea,tnoculum,autfcinduntfubalaeius, ec accipiunt fanguinc qui egreditur,8£ imponunt calidu,8£ non faciunt hoc, nifi illi qui uolunt occidere columbos. Et quando diftiliatur in ocuiu ioco huius fanguinis oleum rofaceu,facit idem , nifi quia oportet qp diftilletur oleum calidii,fecundu caii ditatem fanguinis,fanguinis namqj iuuamentuin hoc non eft,nifi propter calidita* tem eius aftualem,non propter alia uittute qugfitin eo, nifi propter illam caliditate cum temperamento fua: copiexionis, & manifeftatur hoc etia , quonia oieum rofa* ceum eft melius ad curanda fciffuracranei, quia oleu rofaceucum hoc quod eft tem perat2c6plexionis,habetquandaftipticitate.Etfanguiscaprinus,quidaMedicoru funr qui d int in potu fanguine caprinu , & hircinu mixtum cum melle hydroptcts. EtqiiidamaffanthuncfanguinL%8idantinpotuhabetibusfluxuuentris,&fluxum muciliaginum,in quibus eft admixtus fanguis , 8C exiftimo q? cauffa quare luuatad hoc,eft propter grofftciem terrea,qux eft in eo , & propter ftccttate qus eft admtxta fux calidttati. Sanguis uero agni,8i hcedi, dicunt quida q> fanguts agni quando bi bitur,cofertepiiepfia!.EtdiXitTheophraftusq;fanguishcediconferteptleplt?.Vtat opificemquendaquicratdifctetushomo,&uerax,&bona:memortae,qiudixitmi hi ftt coagulatus, 8L q? accipiatur ex eo libra una in pondc re,& tnifceatur cuni aceto forti,tanto quantus eft fanguis ,8£coquatut tribus buliti* oiiibus,plusparu,deindediuidaturintrespartes,&:deturinpotuqualibetdiepats una,in ieiunto , & maxime quando fumus diftantes alocis ubifunt Medicinaealia^ Sanguis urfi & hirci quandoapponkurcalidus fuperapoftemata,maturateacito* Diofcorides. ) Sanguis porcinusfedatdolores,8£curathulceraquxfuntinauri* bus,&confertuulneribus.Etfanguishoedi,&agni,&anferis,tngrediuturinconfc* diontbus anridotopc , 8C confert apoftematibus. Sanguis uero garfcen , 8C cuniculi, &columbi,&kebgaccipiturcalidus,&fitcumaliquoifto^cohol,8dconfertapo^ ftematibus oculi,8<: fanguini qui eft tn eo,8£ obfcuritati uifus,8<:fanguis colubi pro* prteabfciuditfiuxum fanguinis nariu,quifita miringts cerebri. Sanguis hirci,8£ca* prx,&;leporis,accerui,quandoaffantur&adminiftranturquicun(5ipfoR.',confert hulceribusinteftinoR:,8dfluxHiuentrisaiuiquo,8dquandobibiturcumuino,conis m D fert neneno , quod dicitur taphfipon. Leporis uero fanguis quado linitur impetigo cum eo,dum fuum retinetcolorem,curat eam.Sanguis uero canis,quando fumitur in potu,curat morfum canis tabidi. Sanguis uero nemoralis teftudinis,confert epi lepfhT,quandofumiturinpotu.Sedfanguisteftudinismarinx,quadobibiturcum iiino,ck cum coagulo leporis,8c" cimino,confert morfibus uenenofis , 8t confert bi* bennbus tanunculos. Sed fanguis tauri,quado fit emplaftru ex eo cum fauich^mol* 9 lificat, 8C refoluitapoftemata dura. Sanguis harbaj quando ponitur in radice capu> torumeuulforum,nonfmiteosrenafci,fimiliter autem facit fanguis rana?uiridis~ Sanguis menftruus quando inungitur uirga cum eo in hora coitus , prohibet muli P etemillamimpregnari ? 8ifiliniunturcumeopedespodagtici 9 curatdolorcmcius DE CEREBRO A N I M A L I V M- CCCCXLI- Imag,id eft,cerebrum. Galenus.) Cerebruleporis,procertofcimusq>quan doliniunturcumeogingiuajpuero^jtemporeortusdentiumeo^jfaciteosfa cile nalci,& fine dolore,8£ hoc eft notorium apud omnes , 8C adminiftratio eius eft poftcjs decoquitur , 8C non habet hoc cerebru fclum hanc proprietate , immo etiam mel,& oleum,8£butyrum,8£ alia multa huiufmodi, quce habent uirtutem facicndi nafci dentes infantiu.Et dicunt quida,quando cetebru leporis comeditur,cofert tre morimembro^.Cerebrucameliquandodeficcatur,&fumiturinpotucumaceto^, confertepilenticis . Sed cerebrum gallinx ftringit fanguinem miringarum cerebrL Etcerebrum anatis eft conueniens apoftematibus quac fiunt in ano. Etiam admini* ftrant quidam cerebella qua^dam animalium , 8C uolatilium quorundam ad mor* fus uenenoforum,8<:ad lllos qui biberuntMedicinam mortiferam. D6 HYSOPO HVMIDA- CCCCXLIL Q Enferatab,id eft,hyfopus humida. Galenus. ) Virtus eius eft refolutiua, 8£ ma turatiua. Diofcorides.) Eftpinguedoqua;eftinlana,qua;inhuncmodumac* cipitur. Accipe lana fuccida , lenem , uel mollem, 8C laua eam in aqua calida,in fole cahdo,& exprime totu quod eft in ea ex forde, 8C pone fordicie illam in uafe haben teonficiulatu^ proijcefuper eamaqua, infundens ab alto cum impetu, utfpuma taciat,demde agita fortiter,ut multa faciat fpuma,deinde collige fpuma lllam fupec q ua afperge aqua marina cum impetu,donec fpuma fedetur omnino, 8C tunc collt* ge pinguedineilla,qua fupernatare uideris,8<: pone in uafe terreo, deinde prorjce in uasiteruaquaaham,&:agitaficutfeciftiprius,&prorjcefuperfpumaeiusaquama^ nnam,8d dimitte fedan (puma , 8C collige quod fu per aqua natat ex pinguedine, 8C pone cu m pinguedme aha,& facias hoc toties quoties fpuma fecerit, demde accipe pmguedme qua aggregafti,8i malaxa ipfam mambus,8<: fi aliqua inuenis in ea for~ deni,extraheipiamabea,fecundumoduquemdiximus,prorjciendofuperipfam aqua^agitando , &faciashoc toties,donec uideas ipfam albam , 8C pura pingue* dinem * •% I c S I M P L I C I V M- z 9% dinem fine admixtione alterius rei, cum ergo feceris hoc, pone in tiafe terreo,& fer* ua^hocautenitotuni^utdix^fiatinfolouafe.Etquidaaccipiutunduofumexlana, quod ftt in hunc modum,8£ ert albior alia, quia ipii accipiunt lanam fuccida,ford dam,& lauant cum aqua calida,exprimentes donec extrahant fordem eius,deinde ponunt fordem illafuper ignem leuem in uafe ameo,8£ buliunt leuiter,& colliguiit poftq|frigueritpinguedine,qua:fupernatat,&lauantcumaqua,ficutdiximus,agis: tantes,8icoUigunt,6^ponuntinuafeterreo,8dfuperinfundutaquacalida,8£coope riunt uas cum panno lini,8£ ponuntinfole, quoufcg infpiffecur conueniencer,8c:ai* befcat, Et quidam mutac aquam eius in duobus diebus femel. Melior ex hyfopo eil illa,quae non habet odorem aftaros , SC eft mollis , quando tangitur fine afpeiicace, habens odorem langfuccida?,8£ quando diflfoluicur in coclea munda, non apparet ibi aliqua groflicies,ficuc ap paret in adulterata cum cera diflbluca, au t cum oleo,aut fgpo. Et uirtus huius Medicine. eft calefatfiua, mollificatiua hulcerum induraco^r, SC proprie hulceru matricis, SC ani , SC quando mifcetur cUm melliloto,& buciro,8£ quandofitfuppofitoriucumea,prouocatmenftrua,82expellitfcetummortuu,&:C cundinam,& quando mifcetur cum fepo anacis, confert hulceribus aurium,8C hul* ceribus uirga?,8c" tefticuloRi,8i exirtencibus circa loca llia , SC confert pruritui lachry* malium oculi,8dgroflTiciei palpebraru, SC pilis cadentibus ab eis. .Aduricur aucem h*c hyfopus,quia ponitur in uafe nouo, SC ponitur fuper lenem ignem, SC dimitri^ curdonecmiiaturpinguedoeius,8ifiatcinis.Eftautemconueniensiftecinisincol^ iinjs,Si Medicinis oculi,quando bibitur ex eo pondus trium onolofat,confert moc ftbus'uenenofis,82cofertrtuxuiuentnsantiquo,8dhulceribusinteftinoR:,8iabfcini dtt fluxum menftruo jic, SC dilfoluit fanguinem coagulatu in ftomacho, SC ueiica,8£ quadofumiturinpotu,ftcutdiximus,mundiftcathulcerapeftoris8<:pulmonis,82 quado mifcecur cu butiro,et fit nafale cu eo,poft mudificacione meftruo^,prohibec impregnacione,ecquado dat in potu mulieri poft partu,tacit ea habileimpregnari. OfiSTERCORE- CCCCXLI/I- B T TEbel,id eft,ftercus. Calenus.) Omneftercuseftcalidum,refoluciuum,accra* A ftiuum,&hocfecundum plus8£minus. Stercus canis comedentis oflTa, SC fignu eius eft quod eft album, deficcat, SC cuta* turcum eo fquinantia,8Capoftematagutturis,8imifcetur cum mellead diflfenreria, 8C hulcera antiqua,& mifcecur cum lade, in quo extindi funt lapides, aut ferrucan* dens,3£ datur in pocu , aut fit cliftere cum eo , SC mifcetur cum Medicinis cefolutiuis apoitemacum,8£ confert iuuamento maximo. Stercus infantiumcomedentium panematanor,8dlupinos,antcarnesgallinari elixacamm,quaudo deficcacur , curac fquinantiam , &conferciuuamenco mirabili quandomifcecurcummelle,&:iinicurcumeoguccur-82palatum,autdaturinpotu Stercuslupiconfertdoloricolica!,quandofumiturinpotu,autfufpenditurfupe infirmuiuxtalocudoloris.Oportetautemq>eligaturexeoalbum,quodeftreper fuperfpinas,autfuperplantaaliam.Etdixerutquidaq>oportebat^ligateturmc( rio lu pi SC fufpcderetur cum filo ex lana qua* remanfit ex animali quod comedit lu* pus.Ego uero pofui ipfum tn pifide argentea,fedat namcj dolorem,& prxferuat ab cur nteq? accidat, uerum oportecanceq; afferatur ofuifa:peinMedicinis,qu£fiunccum eupacorio,&fuitcoferens epa ci mulcum.Sed ego non fum expertus,utrum per admixtionem epatis in medicami pc aucta fit uirttis medicaminis comparaca uircuci eius fine appofitione epatis , c|uis uirtus utnufcg fit magna in regritudinibus epacis. Diofcondes . ) Epar afini quado comcdicur,confercepilencicis,debetcamen fumi inieiunio . Sed epar caprae quan* do aflacur^colligicur liquor emanans ab co , &ficinde cohol , conferc obfcuritati uiiljs.EtquandoaperithomooculosfuosfupcruaporemeiusdumaiTlitur,quouf(5 fentiat uaporem perueniffe ad oculos fuos,conferc ei fimiliter , 8C quado comeditur poitquam fueritaflatum, facit hocidem . Dicituraucem,q> quando comedicur epar hyrciabepilentico,faciteumcadere,8dficdetcgit?gritudinemeius,maximeautem epar magni hyrci. Epar porci mafculi quando deficcacur , &fumirur in pocu , con* fert morfibus uenenofis . Epar canis rabidi,fecundum quod atfirmatur, aflacum QC comeitum ab iUo,qnem momordic canis rabidus, prohibec eum a rimoreaqux» DE RENIBVS. CCCCXLVI- Hule,id eit,ren. Renes funcftinci» Galenus.)Ex pifcibusiftis,&funcftinci,qniss dam deferuncurex Babylonia,&quidam exlndia,&ex eis funcquigenerancuc in mari Cozum,& ex eis funt qui reperiuntur in regionibus Lodix, 8C ifl regionibus Morfion,8c"funtfpecies ftellionisaquarici,8£ipfi qnidem deficcantur in tempore autumni. Etdicitur,quodquandofumiturinpotuexeo,quodeftiuxtarenesftin^ ci,incitat fortiter libidinem,fed quando bibitur decodio lentium cum melle,aut fc* menladuciecumaqua,fedatlibidinemillam.EtharcMedicinaingrediturinconfe ftionibus ad excitandum defyderium coirus. Alcanzi . )Si bibitur exrenibusipfis iblts iitius pifcis, facit nimiam ereftionem uirga?,adeo quod oporceac fieri Medici* nam excingucnccm ipfam,uerum quandomifcecur cumMedicinisali)s,reprimiss tur uirrus eius » Mefehah , 8C Rafis . ) Eft calidus, 8C augccfpermam Sdhbidinem, 8C melior ex hoc pifcc eft ille,qui eft maior,&pinguior,&accipicur in Vere,8£ D aiiquando adminiitracur in Medicinis , quxe fiunt ad aegritudines frigidas nemo? mm,8£conferc. D E L A C T E, E T H I S, Q±V AE F I V N T exeo,cafeo,8£bucyro,&aquaeius, CCCCXLVii. LEbem,id eft,lac. Lubon,id eft,cafeus. Zebd,id eft,buryrum. Seme,id eft, man* tega. Galenus. ) Lacmelius eftfanumnarurale,nonhabensinfeiftionemali* cuius alcerius humoris , aucfuper quod non uincic aliqua qualicas , & eft clarum,Jil q uo 116 eft curbulencia aliqua,nec acuicas in fapore uel odore,nec acecoficas, necfal* fedo,immo eHin eo dulcedo pauca,8deftodor eius bonus.Eclacquidem,qupd eft huiufmodi,eitillud,quodgeneracurexfanguinefano,expiacoab.omnimalicia.Et fanius lac eit mulieris,maxime cuius corpus eft fanum,non ancique,fed iuuenis,p.ui chi\T,cemperacx complexionis,cuius nucrimentum eft bonum generaciuum hono rumhumorum.Ecpoftlacmulieris,eftlacanimalium,quorumnacnranoneiteion gaca a nacura hominis,fed eft prope nacuram eius, 8C odor quidem carnium anima lis fignificacfuper bonicacem laais,8£ fanguinis eius,&fuper ipforum fanicatem,8£ fuperelongarionem aucappropinquacionemnacuraehominis . Quoniamanima* liumqua:damfunc,quorumcarnesfuncfcecidx,ricuccamescanis,lupi,ieonis,6<:uc fi , 8C quazdam func,quorum carnes func boni odoris, ficuccarnes porcorum , pecu* dum,&lcaprarum,&boum,equorum,&afinorumfylucftrium,acdomefticorum, 8C danulorum,ac eorum,qua? currunt curfu iftorum,quorumcarnes comedunc quamplures hominum,natura nancg earum eft propinqua nacure hominis, 8C pro* pterhanccauffamadminiftraturlaccaprarum,cx:aliorumanimaliumfimilium,uc boum,&afinorum,&fitcafeusexeis,pra:terquamexIafteafina?,proptereaquod eft aquofum,fubrile,non habens grofliciem in fe.Lac uero uaccarum eftgrofl"um,8£ Liccaprarumcftmediumincerucrun($,&lacquideeftuelociorisalcerarionis,quan docangicuracahdicaceaeris,&:propcerhanccauflampra!cipicur,quodfugacurex mamiiia,ne alcerecipfum acr , &ipfumconferc cacarro acuco , 8>C mundificac mem* «• braachimis SIMPLICIVM x >r J - bra a chimis malis fuis,propter fuam abfterfionem , 8C adha?ret membris, 8C prohi betab eis acnitates humorum,ne perueniant ad ea , quemadmodum albumen oui, 6£ cazra lota,8£ca?tera fimilia horum ex Medicinis, qua? membris adharrenr 8£fedat mordicationem humo^ maloR',8£ propter hac cauffam conferr habentibus hulce* rainpulmone&pedore,&conferrophthalmioe,qua?fit proprer catarros acutos, ^fortaffiscuraturcumeofolOj&fortaflismifcetureialiquod cohol propter forri* ficationeoculi,&fortaffisponimusipfumfuperpalpebrasinhorafomni,&quan* docg mifcemus cum eo oleum rofaceum,& parum albuginis oui, 8C ponimus fuper palpebrasapoftematas,&curateas.Etfitclnterecumeoadhulceraquaefuntinma trice,autcumeofolo,autadmixtocumaliquibus exMedicmis conuenientibus eis, 6£conferthulceribusani,quandofiuntexhumoribusacutis mordicanribus,ueni^ cntibus ad locum illum,8£ proprer hanc cauftam confert hemorrhoidibus , 8C haU cenbus inteftinorum,8£ uniuerfaliter utimur eo in omni apoftemate,et in omni hu! cere,ad qua? currunt humores mordicariui. Et quando mifcetur aliqua Medicina fc datiuacumeo,ficuteftcinis,quiaccipituriiifornacibus,iiiquibuspurgatLirxs,con^ fert hulceribus cancrofts,8£ fedat dolorem eorum, Et quando fit collutio oris cu eo, &gargarifma,conferthulceribusoris, accipiatur ex lapidibus lirroris plena manus, 8C mun aificen* tur bcne ab omni forde,8£ ponantnr in ignem,donec calefiant,a quo extracli , extin guanturinladejautcoquaturlaCjdonecminuaturaqueitaseius^plurimumfuae humiditaris ,„. jDE TEMPERAMENTIS r humtd«'tatis,deinde auferatur abigne,&adminiftretur. Nos autenl aff;iemmus hocficetecumferrorotundo,mundo,8£inuenimus ipfum meliuslapidibus,po* ptetm'pticitatemaliquam,quxeftinfetto,8Cquanmfettumfuetitftipticius,ctitmc liotis opet ationis,8<: non omne lac recipit cafeitatem 8C coagulationem. Sedcafeuseftlaccoagulatum,&:fitcafeus,namilludlaccoaguktur,fuperquod nincit $roflkies,tale quidem eft facilis coagulationis,8£ feparatur facile ab aqueita* te quando fit cafeus,& fubftantia butyrofa in iafle uaccarum eft plus,8£ quando co* agulaturlacabfcgeo,quodauferaturabeobutyrum,fitpinguiscafeus.Etquandoca feus ueterafc/t,fit incendens , 8cTignificat hocfapor&odoripfius.Etego affueui adminiftrareipfumcumdecoaionecrurisporcifalfi,faaaconfedioneunguentofa, fuper dolores iunfturarum cum duricie, &fciffus fuitlocus per fe , 8C exiuit ab eo ui* rulentia,&aquofitas multa,& alleuiatus eft dolor,8£contulit magnifice . Et ex* pettus eft hoc eriam alius abfcg me,8£ inuenit hoc idem. Sed cafeus recenseft contraria?uirtutis a cafeoueteti,8£egoiam pofui eum fuper uulnera putrida cum folrjs acetofa?,8£curauit,etiamponunturloco foliorum acetofae foiia uincae,aut laducaf ,aut ficla?,aut dulb,8£ eft platanus. Diofcorides . ) Lac omne eft boni chimi , 8C eft multum nutritiuum , mollit nen* trem,& confett ftomacho . Et lac quidem Veris eft aquofius lafte aeftiuo, 8C lac ani* malis pafcentis herbas recentes , eft magis mollitiuum , quam pafcentis herbas fic* cas . Eft au tcm lac bonum , quod eft album,aequale in fpiffitudine , quando poni^ turfuperunguem,8£ nondiffunditur,fedftat colledum infe.Etlaccaprinumefi rninus mollitiunm uentris , quam aliorum animalium , quoniam capra* ut pluri^ r mum comedunt herbas ftipticas,8£folia arborum,ficut folia mafticis arboris,8£ oliux,8£arboris graniuiridis,8£propter hanccauffamlacearum eft bonumfto* macho . Sed lac ouis eft fpiffum,dulce,8£ pingue , non eft adeo bonum ftomacho, n Ocutcaprinum. Sed lacuaccarum,8£afinarum,&equarum,funtmagislaxatiuii uentris,quamaliudlac.Etlacanimalium comedentium plantam fcamonea?,uel elebori , aut plantam , quae dicitur palamidas, eft malum ftomacho,nam nos uidi* mus in montibus , qui dicuntur uifcofi , capras comedentes ibi folia elebori albi,8£ contingebat ob hoc in principio quando comedebant ea ftomachis earum naufea, 8t uomitus. Et omne lac quando coqnitur ftringit uentte , 8C maxime quando exic* catur aqua eius cum lapidibus catefa&is , confert nancg fic paratum hulceribus inte^ riorum membrorum , 8C proprie illis qui fiunt in gutture, 8C canna pulmonis, 8C in tenibus,8£ inteftinis , 8C in uefica , 8C confert pruritui, 8C bothor, 8C maliciae chimo^ rum , 8C adminiftratur lac cum melle, 8C parum aqu:e,8£ modicum falis, ne inflati* onem faciat ad fupradi&a , 8C quando coquitur cum lapidibus , donecad medium tedeat, confertfluxuiuentris,8£hulceribusinteftinorum. Prazterea omne lac aquofitatem quandam habet , qua? quando feparatur ab eo, 8C adminifttatut in potu,eft multum conferens,nam laxat uentrem fortiter,|8c* con* uenit,quandouolumusuentremlaxarefineacumine,ficutquando uolumuspur* gare habentes melancholiam,aut epilepfiam ,'aut fcabiem , aut lepram, aut bothoc in toto corpore . Extrahitur autem aquofitas eius fic . -Accipitur lac,8c* ponitur fupec ignem in uafe terreo nouo , 8C mouetur cum ligno ex ramis ficulnea?, abfcifo ab ac* borefuarecenter,8£bullitur duabus autttibus ebulitionibus,deindeprorjciturin omnibus unciarum nouem ex eo quantitas, uncia una cum dimidia ex fquingibin, namcumhocfepatabitnr citoaqueitas eiusacafeitate,8£oportet quod accipiatut fpongia,8iimbibaturinaquafrigida,8^abfterganturcumealabiauafis fortiabftec fione , 8C continuo , ne ebuliat fortiter . Et oportet fimiliter , quod accipiatur urceo^ lus argenteus , 8C impleatur aqua frigida , 8C ponatur in medio la&is , 8C fic fepara* turaquofitashaec.Danturauteminpotuexhacaqua,8ieftaquacafei,anouemun cijs,ufcg ad tres libras . Et oportet,quod ille qui bibic eam , exercitetur,& moueatur* Sed lac nouitet emuldurn , eft bonum acuitati humorum , 8C bibenti Medicinas fnoftifecas 3 8Cillis 3 quifumpfetuntcantarides» Etlac uaccinum eft magis contta* niimMedi* 4 $IMPLK! VM i 99 * . riumMcdicmisiUis omnialiokcle^EtdiciturjquandcicoHuiruroscumlacle^con fert hukeribus oris,8£ fitgargarifma cum eo ad hulcera palati . Etlacafina? proprie quando colluitur os cumeo, confortat gingiuas 8C dentes . Lac uero uaccmum 8C caprinum,8£ouinum,quandounumquodojhorumcoquitur cumtapidibuslitto^ ris,conferc fluxui uentris,&hulceribusinteftinorum,& cenafmoni,8<-ficcliftere ^ cumeo fok>,auccumaquahordei,auccudecoftionegrani,quod dicicHrhaudain, & fedat i;nordicationes inceftinorum,& fit diftere cum eo hulceribus macrieis. Omiie prasterea lac quando fugitur ex mamilla ipfa , eft magis iuuatiuum, 8C ue* locius,££melius nucriciuum. , neqj icacorrumpicur. Erlacmulieris eftdulcius,8£ nutribilius omni lafte , quando fumitur ex eo , confert mordicationibus, qux fiuiu in ft.omacho , 8C hulceribus pulmonis,8£ illi,qui fumpfit leporem marinum , 8C mi ic etur cum eo olibanum tritum , 8C diftillacur in oculo , in quo eft ungula , aut hul cas , 8C confert , 8C quando mifcetur cum eo fuccus papaueris nigri , 8C caera , 8C ole* iun,&limtur cum eofuper podagcam,confert. Etomnelac eftmalumfpleni, t& epati xgrocanci,8£ fod«,8£ epilepfia>,8£ fcocomiae,8£ aegcicudinibus neruo* fum,8£ febribus. Et eftimauerunt quidam,quod lac canis ptimi parcus,quan* excorietur , 8£ auferatut caputeius,8dcauda.Cluiauteuolueruntcpabfcindaturdeextremitattbuseiusquaii tttascerta,errauerunt,refiduumueroaccipiatur,&:lauetur,&coquaturcumoieo,& ruta,fale,8d aneto. Et dicunt quidam q> qui comedit carnes iftas,generat multos pe diculos,&hocnoneftuerum.Etdicutq>quiutititurcarnibusiftis,augeturuitaeius, $C dicunt q» fal carnium tyri,facit operationem ipfius carnis,nifi quia eft debilior cat ne. Accipitur ergo tyrus, & ponitur in uafe terreo uitreato , & ponitur ibi fal, QL ficus trita?, de quolibet libra una 8£femis , cum uncrjs nouem mellis , 8£obturantos ua* fis,& affatur in furno,donec inflammetur fal, & poft hoc teritur ac reponitur,8£ fot taffis mifcetur cum eis fpica,aut parum malabatri,ad aromaticandufaporem eius. DE FELLIBVS A N I M A L I V M- CCCCXLIX- Ararac,id eft,fel. Galenus. ) Meliorexcoleraeft,cuiuscoloreftnaturalis,8^eil _ colorpurus,namuiridiseftexadmixtioehumiditatisaquofa?,8£nigraex€a,aut q illa q uae eft alterius coloris, eft propter aliam cauffam. Nqn ergo oportet cp admini ftretur illa,queeft uerfa ad alium colorem,8£ mutata,8e" egreffa a fua qualitate.Et fel cjuidem mafculi eft fortius felle fcemina? , aut caftrati. Et fel tauri mafculi , eft fortius felle omnium quadrupedum , &. poft ipfum eft fel urfi, & poft ipfum fel ouis. Et fel quidem ouis,eft fortius 6cTiccius felle porci. Sed fellaauiufunt omnia calida, mor* dicatiua,ficca,8C quaedam ex eis faciunt mordicationem fortem , 8£ quaedam debi* iem.Etfelgalli8Cdorog,id eft,perdicis,ingrediunturplusinMedicina. Etfelauftu ris,aut milui funt muitum mordicatiua , 8C corrodunt carnem , & hoc faciunt,nam colot eorum uergit ad uiriditatem,& forte ad nigredinem , quia cholera eorum eft acuta,quareaperiuntorificiauenaru,qua?funtinano,cummordicatione&ardore dolorofo,quare nonoportetq» appropinqueteis calefaflus, 8cTecunduq> diximus oportet q> compares diuerfitatem fellium adinuicem , 8d"appropries unumquodcj ex eis,cui conuenit ex corporibus , quando uolueris aliquod,ex eis adminiftrare. Et dicunt quidam cp fel gacelli cofert obfcuritati uifus, & fel galli , QC perdicis fimiliter. Et dicunt cp fel porci quando imponitur hulceribus auris,conferteis.Etfi tu indiges fortiori eo,adminiftra fel hirci,8d fel urfi,8<: fel ouis,& fel tauri,quodcun$ iftorum, fecundumacuitatem qua indiges ad curationem iftorum hulcerum. EtexMedicis fu nt qui ponunt fel tauri fuper hemorrhoidas, quando uoluntaperire orificia uena , rum,quajfuntin eis,8tfortaffis pertranfitterminum in aperiendo, propterdcuitate eius^fortitudinefua^mordicationis^&propterhocnonoportetcpfiathuiufiiio^ dicura,mficumtimore,8c:cautela,8<:cognitionecorporum,inquibusadminiftra^ tur,& q> attendatur uelocitas fenfus membri,in q uo adminiftratur,& fortitudo aco /itatis Mecjicins. Etomniafeilaingrediuntur in fief, aliquibus in curis oculorum^ quando admifces quodcuncj inuenis cum aqua focniculi,& melle,& fit cohol cum eo,acuituifum,8dabftergitoculum. Diofcorides. ) Omnefelreponiturfic.Accipe fel recens & liga os eius , 8eTubmerge in aqua feruenti , & tene ibi fpacio remporis quo poflis uocare tnbus uocationibus,& extrahe ab aqua,deficca in umbra, in loco pnua:o ab humidirate. Sed fel quod tu uis feruare , ad admimfhandu in Med^cinis ocuii ^ S I M ; # L ! C I V M- ,■« A oculi fic ferua . Ligaos eius cum filo linco dum eft teccns , 81 pone in uafe uicreo , iti quo cu pofuifti mel,& liga filum in orificio uafis,&coopert,& repone.Ec omnia fel lafuncacuca,calefaa!ua,uerumdiuerrificancurabinuiceminforcicudinc&debiiica tc*Ecfelpicismarini 3 quidicicurfcharchis,ideft,fcorpius,&alceriusquidicicurcalo nomos,& ceftudinis marin*, 8£adhabea claudi, &achab, SCgalli , &capra:fylue* ftris,funromniamagn£uircucts.Suncenim uciliamultum adaquam defcendence ad oculum,& ad hulcera eorum qnx diciicurgalmes , 8C ad hulcera dida haramar, 8C ad obfcLiritacem uifus,8£ ad palpebrarum afperiracem. Et fel quidem tauri eft foe tms felle ouis,& hirci, 8C urfi, ac porci. Etomniafeila commouecfluxum uencris,8C propneinfantibus,quandofupponuncano,autfilanainuoluacurineis,&ligecuc fuperumbihcuminfancis.Sedfelcaurinumquandomifcecurcummelle^&Iinicuc indefquinancia 5 conferc 5 &curachulceraani,&uulnera,&:melioraccicacriceseo^ & quando mifcecur cum lade caprino , auc muliebri , & diftillacur in anrem , a qua emanacfanies,curar eam,& quando mifcecur cum fucco porri,coferc cinnicui auriu, &ingrcdicurinconfeclionibusunguencornm,quxprohibencerifipilam,&eorum quacfiuncadmorfusuenenofos,&eftbonumhulceribusfraudulencis,quandomi fccturcum melle,8£ dolori colli macricis,& tefticulorum,8£ uirga?,& quado mifce* tur cum nitro,& chimolea,curarfcabiem hulceracam, 8C furfures capicis,q uando la uacur inde capuccuracione perfeda.Ec fel ouis 8C urfi,conferunc in omnibus,in qui* bus confercfel cauri , nifi quia funcdebilioris operarionis. Ecfel urfinum quando fic cx co loch,confertfquinantia?,&: fel ceftudinis confercfquinacia;, 8C hulceribus frau dulencis,quae func in ore infancium , 8C quando ponicur in naribus epilencici , con* ferc,& aperic opilacioncs narium,8£ fcl capra? fylueftris , curac obfcuricace uifus pro* pne,&idemfacichircinum,(S<:auferccarnemfupcrfluam,&quadolinicurcumeo, habens elephanriam, conferc ei , 8C fel porci adminiftracur in hulceribus aurium,8£ adomniaquardiximusdehulcerumfpeciebus. DE MBDVLLIS OSSI\ r M« CCCCL» B Tk K Ochial hal hadam,id eft,mednlla offium. Galenus, ) Vircus medullae refol* JVluitj&^oIlificacduricies,&pecrificacionesnerubrum,&lacertoru,&:humo^ res qui func in corpore,8£illa qua? eft melior per experienctam,eft medulla offis cer* ui,8£ poft ipfam medulla uiculi, fed boum magnorum, 8£ hircorum magnorufunt magis adurentes,8£ magis acutar,8£magis deficcatiua?,8£ propter hac cauffam non funt poteces refoluere duricies pecrificatas.Scd ex medulla uituli fit Medicina com* pofica,quaj eft mollificaciua,8£fupponicurirtaegricudinibus macricis,&fufimilicer cum ea emplaftrum excerius in aegricudinibus macricis, quoniam uircus eius molli* ncac.Reperirur ergo in offibus medulla, qua? uere eft medullaj 8C repericur medulla aUainfpinali,&eftnucha,qua?eftdurior&ficciormedullisalrjsomnibus,quaeac^ cipiuncur ex offibus, 8£ habec de mollificacione& uncluoficace plus , quare oporcet cp eligacur nucha per fe, & cuftodiacur fola , & reponacur per fe, ncfaciac pucrcfcerc medullas alias,uolo dicere medullas offium,8£ propcer hanc cauflam oporcec <£ ac cipiacur ad reponendum in rempore hyemis, ficucaccipicur adeps, deinde deficce^ tu r in tefta,qu? non habeat humiditatem cum folijs lauri ficcis,narrifi effent uiridia propter eorum humiditatem,acquireret ab eis faporem,8£ fieretuirtus eius acutior, 8C adurentior,& reponatur in domo non caiida,ne putrefcat, habete feneftras apec tas,ubipoflitingrediuentus die&node. Diofcorides. ) Medullaoffiumceruieft fo rtior omnibus,& poft eam eft medulla uiruli,8£ poft medulla cauri,8£ poftcaprt* na,& poft ariecina.Tempus aucem colledionis medullarum eft in finea*ftans,quia ' inalijsccmporibus repedcur ineis fuperfluicas fanguinis,qua? congelacur inloco cum medulla, 8C non nouic hoc nifi ille qui affueuic frangere offa j 8C excrahere mc* dullas.Ecomncs fpecies medullarufuncmollificaciua?,rcfolnciuaj,fedaciue, replenc hulcera,Ec medulla cerui quando inungicur corpus ex ea , prohibec nocumencu ani maliumuenenoforum.EcmeduUareponicurinhuncmoaum,diffoluicurficucad^ tps 3 8iproriciturfupcreamaqua,8Cmundificaturabou1biisquJEfuncinea,8icola«» C turcuni c D i?h D £ TEMPERAMENJU ponnur ii ] ea tur cum parmo lini , & lauatur , SC mundificatur ab aqua , dcinde pomtur m olla,& .... olla illa in aliam ollam , in qua eft aqua , 8C colligitur cum apparet ex iorde cum pluma , deinde colatur in uafe , 8C dimittttur ibi donec fiat rubea , deindc accipitur quod eft defuper ex puro eius,& quod eft in fundo,ex impuro abijcirur,8£ nurum rcponitur in uafe nouo.Si uero uis aliter reponere, reponeipfamficut docut rnus reponiadipem gallina;&anferis,&:feruaiieceffitati,mollificatnam^ durici* emcorporis M DE PlNGVEDINE ET ADIPE CCCCLI Enim uxaham,id eft, pinguedo 8C adeps. Galenus. ) Quando animal eft hti^ _midum,generaturineopinguedoficutporcus,&quandoeftficcum,genera^ turuieoadeps.fiCurtaurus,capra,S«:aliaqua!habentcornua.Eruirtusadipis&pin guedinis calefacic,8t humeftat,quando funtrecentes ,quando ucro ueterafcur,funt calidiores,8£ fubtiliores,&: magis refolutiue, diuerfificantur autem fpecies adipis m plus8£minus,fecundumdiuerfiratemanimalium.Pinguedoporcicomparataad. idquodfacitincorporeefthumidior,8inoncalefacitficutoleum,fedmollificat,8d niarurat plus quam oleum,& caliditas qu? eft in pinguedine porci pinguis,eft,ficur calidiras corporis hominis, 8C adeps tauri eft calidior , 8£ficcior pinguedmc porci, 8C mafculi eft calidior quam fcemina:,8<: caftrati eft fimilis fcemin?,& ladentium eft plurishumidiratisquamadulti,8iadepsuitulieftminus calidus &ficcusquaad* psrauri,8£adepscaprarueftmmuscalidus quamadepshircorum,&adepstau rorum eft minus calidus q uam adeps leonis,& fic adeps leonis eft plus refolu tiuus &:calidior,5dfubrilioradipeomniumquadrupedum,&propterhanccauflamelt magis iuuatiuaMedicinainapoftematibus antiquis,duris,8c"in nodationibus ner* uorum,8c' uniuerfis xgritudinibus duris,perrificaris. Pinguedo uero porci impoG fibilc cft cp faciat aliquam ex iftis operatiouibus , Ced adeps tauri 8C capra? elongan tura pinguedine porci,inquantum calefaciunt, 8C deficcat plus ea, 8£fic funt ambo. debihores adipeleonis in hoc,funt ergo medr) inter illos duos, 8C propter hoc mi* fcenturaliqiiandocumMedicinis,qua?curatapoftematadura,8^cumiIlisqua;cu e » * rant apoftemata calida,ficut eft bafilicon,quod fit ex adipe, SC refina pini,& «era,8£ oleo. Etfiadepsquiimponiturfuerittauri,autuituli,autcapra?,autporci,fitMe# dicamen prouocatiuum faniei,8£ maturatiuum,uerum fi fuerit porci, erit in corpo* ribus infantium,6t mulierum magis conueniens ,& prxcipuequorum corpora fue rinrtenera,8«:fifiatcumadipetauti,entmagisconueniesrufticis,8domnibus,quo^ rumcaroeftficca8<:dura. Etadepscapre quando cumeofit difterehabennbus mordicationes in reflo inreftino , 8C in colon eftcoferens plus $ fi fiar cu piuguedi* ne porci: 8C hoc propterea quod fit callidior aut magis fedatiuus acuitatir fed pro* pter naturam fui propriam. Nam pinguedo porci eft magis calefaftiua, 8C magis fc datiuamordicanonumquamadepscaprarum,8^propterhocmifceturinmedici^ ti.s qax conferunt uulnenbus. Facit ergo illud adeps caprinus,quia ueiocirer coaeu IarurproptergroiTitiemfu?fubftantix. Pinguedoueroporcifluit8diquefit&lu bncatfacileficutoleum,&proprerhanc cauflam facimus cumcacliftere propric quado in mteftmis tuerit ahquis ardor, aut tenafmon , 8C uolumus fedare ardorem ilhim cum adipe & confert propter fuam fubtilitatem , 8C eft magis conuenicns ad fedandum,quandoresnociuafueritprofundatainmembro,qu.aresfubtilispenc rrat m omm lubftanria membri , 8C propter hanc eandem cauffam adeps anatis eft: demagisfedariuisad.pibusalnsmordicationHm exiftentium in profundomem* brorum,&eftmhoc plusetiam quam pinguedo porci. Sedadepsgallorum8£ gall.narum eft medius inter hos. Et dixitin decimoquarro de ingenio fan.eat.s,piii 8uedogallinarum,8canatiseftfubt,lioralfjsadipibusomnibus &magispenetrat mprofundumcorpons. Diofcondes. ) Virtusomniumadipum eft calefaft.ua, £™ P £ n Cft ^"«^^«K Pano,» fimiliter eft adeps uaccarum,6e uim* Iorum,&^prarum.Eth.set.ameftfimilisadepsurfiinuirtutefua.Etdicuntqu^ dam : quod ii quis eo unxent corpus fuum, non timebir malorum hominum inW tum, r* e * S I M P L I C I V M t*2 30J T ^ ram,&adeps elephantis, 8£cerui, quandoliniturcorpuscum uno ipforam,repeI littib eo uenenofa , 8C adeps caprinus eft ftiptitior omni alio adipe , 8C propter hoc curantur cum eo hukera inteftinorum, quado fit cum eo cliftere cnm fauich 8C fur* fure 3 etiamliquefxt,&mifceturcumaquahordei,&fitcliftere,&fitiuscumeo 5 &: forbetur ab eo qui habet hulcera in pulmone,8£ iuuatur cum eo ille qui bibit canta* rtdes,& adeps urfi eit plus refolutiuus illo , quando mifcetur cum ftercore caprino, ^croco^S^poniturcumlanafuccidafuperpodagram^&confert^depsueroarie' tis eft fimtiis uirrutis cum fupradidis. Adeps uero porcinus conuenit doloribus matriciSj&ani^aduftionibusignis^antiquusueroexeOjfuperquempertranftuic longum tempus,calefacit, 8C mollificat, 8C quando abluitur cum uiho , confert pa* ralefi,& quando conficitur cum cinere , aut calce , confert apoftematibus calidis,82 alrjs apoftematibus,& uulneribus. Afini uero adeps,fecundum quod diciturjn* ducit cicatricibus turpibus colorem fimilem colori corporis. Adeps anatis 8C gal* linx conueniunt doloribus matricts,& fciffuris labiorum , 8C ad uultum clanfican dum,8£conferuntauribiis. Sedadepsurfi facitoriripiIosinalopicia,&eftco ueniensfcifflirisquefiunt;ifrigore,&apoftematibusfanguitieis. Vulpisueroad* eps eft bonus doloribus oculorum,8£ aurium. Et adeps pifcium marinoro, quatl do diflbluitur in fole , donecliquefiat , 8C mifcetur cum mclle, 8£fir cum eo cohol, acuituifum. Adeps uero ferpentis,quando mifceturcumalkitran,&melIe,quod diciturAtticum,&oleoueteri,deomnibus5qualibusponderibus,&Ifitindecohol fitoptimumMedicamen,conferensobfcuritatiuifus,8£aqna?, defcendentiadocu lum,5^quandoeuellunturpilia(Tellarum,&liniturlocuscumadipeferpetis,duni cftrecens,nonfiniteosrenafci. . Diofcorides iterum.) Quod eft recensex adipe anferis,8£gallina? 7 & fine fale,eft conucniens dolori matricis,8£a?gritudinibus eius,8£renum,fed quod exets eftfal fum^aut habens acuitatem aliquam. In epiftola Plinrj fecundi, ad Vefpafianum im g peratorem ita fcribitur. Omnia uulnera qua» foris in cdrpore nata funt, uel ferro cU feela,craiTus lardus appofitus,afltdue ex putredine uulnerum ipforum,8£ fanat pro pter antiquitatem eius,eft nialum matricis. Pr?paratio autem omntum adipum ad reponendum eft in hunc modum. Accipiatut ex eo recens, 8C mundetur a pelliculis fuis,in quibus continetur;8£ ponein ollanoua ex terra, qua* capiatduplum adipis, 8C ftc cooperi ollam bene, 8C pone tn folecalido, ubi liqueftat, 8C quod ex eo lique* fit,pone in uafe alio nouo , 8C pone icerum ollam in fole , 8£facies hoc tam diu,d nectotus adeps difTolutus fuerit,8i nihil ex eo remaneat in olla,& poftha»C repone in loco frigido,8£ferua. Q.uidam uero ponunt ollam cum adipe in aqua calidalotf co folis,aut fuper prunas debilis caloris. Pr.TparaturaLitemaliomodo,8deft quod poftquamfuerit purgatusa pelliculis fuis,teritur,8£ liqueftt in olla , 8C ponitur fuper eum aliq uantuium falis , deinde co* laturperpetiamlini,82reponitur.Sicenimpra!paratumconuenitlaft1itudini,qua» do mifcetur cum Medicinis conuenientibus ad hoc. Sed adeps urfinus,8£ porcinus pr^parantur fic, Accipeex eo dum eft recens iilum qui eft pinguior multum,ficut ille qui eft circa renes,& pone in mulra aqua pluuiaii frigida,8£ purga bene a fuis panniculis,deinde diflblue eum cum manibus, matax^ ando fortirer,8£ ablue faepe mutando aquam frigidam, 8C malaxando, dcinde po* ne in uafe terreo , mundo , capiente duplum eius , 8C pone fuper enm aquam , qua? ipfum coopertar,8£ pone fuper carbones incenfos,lenis caloris > & agita fa*pe donec diffbluatur adeps totus in aqua, deinde cola adipem fuper aq uam aliam frigtdam poftquam feparaueris ab eo aquam primam,in qua diflblurus fuit,8£ dimitteinfri* gtdarijdeinde fepara ipfum ab aqua illa,8i pone in olia iterum cum aqua afia receii tij8Cponefuperprunasleniscaloris,donecliquefiariterum,pofteaucrocola,etab# tjce fordes eius,8£ pone tn uafe latioris Orificr) fundo eitis fatis,8£ dimitte donecco* agnlatur,cum autem coagulatus fuerit extrahea uafe,8£quod reperies in fundo cius cxfordidoabrjce,R.eliquumuero pone in uafe mundo,8£diflblue tertiauice,8£ C * proijcc* v I ; 04 DE TEMPERAMENTM C proiice in uafe terreo mundo,8f dimicce coagulari,& repone in loco frigidcv Adepsuerohircmus^ariecinus^cerumuspracparaturficACcipeexeo^pu^ ga ficuc diximus fupra, 8C lauaficuc diximus de adipe porcmo , 8C fnca malaxando manibus,ficur diximus,^ afperge fuper eum aquam fa?pe, 8C facias hocfepe,donec fiacalbus,8c" non appareat in eo aliquid fangumis, uel altenus fordis , deinde ponc in uafe 3 ^ pone fu per eum aquam q ua cooperiacur, 5^ pone fuper prunas lems calo iis,8C agita,8£ poftquam liquefaaus fuerit, cola in uafe alio , 8C dimicce infngidan, deinde pone in uafe fecundo cum aqua,& liquefac, &cola uc diximus. Tcrcio uero pone m uafe,&I liquefac fine aqua,8c pone ia uafe alio , 8C dimicce infrigidari,8C ex* traheficutdiximusinporcino,8£ferua. Sed adeps renum uaccarum accipicur , 8C purificacur a fuis pelliculis , 8C ablmctnr cum aqua marina copiofa , deinde ponicur in morcario , 8C cericur bene, 8£afpergi* tur fuper eum femper aqua marina,ec cericur fempcr,deinde pone in uafe cum aqua marina non mulca,8C coque,donec amiccac odore fuum , deinde pone fuper unam quamqg manerie adipis uncia? quacuor caerie regionis Cirinea?,8£ poft cola,8£ quod fueric in fundo uafis,abijce ex forde, reliquum pone in uafealio nouo , 8C pulueric,*, ftiper eum parum laceris crici,& pone omni die in fole coopercum , utalbificecur,8£ amiccac foerorem fuum. ildcps uero renum tauri fic praeparatur , Accipe ex eo f ecenti , 8C abluc cum aquaj dulci , 8C purifica a fuis pelltculis , 8C pone in uafe nouo , 8C pone fuper ignem cum aquamunda,8£aliquancuiofalis,donec liquefiac,deindc aufer ab igne , 8£ eij.ce aquam,8£ fine infrigidari, QC quando infrigidacus fueric, $C inceperic coagulari,ab* lue manibus cuis,& frica cum aqua clara,8£ muca aquam eius farpe, donecmunde;* tur bene,& facias hoc fecundo 8C cercio fi indiges , deinde ponein uafe, 8C coque in uinoodoriferoeiufdemquantitaris,cVquandobuliericduabusebulicionibus,auis ferabigne,8idiniitteficnodeuna,&fiodoreiusadhuceftfcEcidus,poneiceruni D inuafecamumoalio,8c"coqueubiprius,8c"faciashoc cories quod nihilexodore fuopercipiasremanfiflfe.Fiteciameodemmodo(me(alepropceracgricudines,quu bus fal eft nociuus,uerum non ficica albus» Eodemmodopra:paramradepsleonis,&leopardi,8iapri,cVequi,8 ■y B chgitis,8£ buh leui igne , q uouf<$ feparetur ab eo odor eius naturalis , & habeat fere odorem uini,& poit aufer uas ab igne,8£ permitte infrtgidari , 8C accipe ex adipe iU lo duas eminas , 8i prorjce fuper cum libras tres uini fupradicli , & pone cum eo cx rrudu plantx quae dicitur ocis,8e- ex fruftu palma? tritis ambobus , 8C buli totum fu* per lgnem lenem,8£ moue continu e , 8C cum amiferit odorem eius, cola,& infrigi* da,& poftaccipe ex darfifaam trito eminam unam, 8t florum alcanna? eminas qua ruor,S^conficecumuinoueteri,6^dimittenodeunamatutarifimul,maneueroac cipe ollam unam nouam terream,capientem circa libras triginti, 8C pone in ea adi* pem,&:fpectes,&addcfuperhocexuinounummifohaos 3 autminusparum,&fac bulire,donec adeps odorem fpecierum receperit,deinde cola,& iterum liquefac,^ repone. Etft uis augereodorcm eius ^addefpeciebus ex myrrha pingui,drachmas nouem,uel odo,di(Toluta in uino ueteriiGallinae uero & anatis adipem fic aroma* tic. abis. Accipe quam uis ex eis,8£ prcpara prius, ficut fupra diximus, 8C accipe ex eo quatuor cotillas,8£ pone in uafe nouo ex terra,8£ prOrjce fuper eum ex darfiiaam,8£ xilobalfamo,8^ ex corticibus palmx,& ex calamo aromatico, de quolibet tunfo,& prxparato drachmas duodecim, deinde ponefuperhocex uino ucteriregionis Ba fis,uncias nouem uel decem,8£conficeomniafimul , 8C pone cum adipe in uafe,8£ pone fuper prunas,8£ fac bulire tribus ebulitionibus,deinde aufer ollam ab igne,8£ dimitte fic die 8C node, mane uero liquefac , 8C cola in uafe uitreo,uel argenteo,pec pannum lini mundum , 8C quando coaguiabitur , collige cum cocleari , 8C pone in uafe terreo,8£ opila,& pone in loco frigido, hoc autem faciendu eft in hyeme,nam iriaiftatenon poffetcoagulari.Quidam uero mifcentcum eo excera terrae dicteTri ci,co quod melius coagulatur cum ea. Simili uero modo aromaticantur adipes porci,8£urfi,8£fimileshis. .Aromatic.antur autem adipes omnes uniuerfaliterin hunc modum. .Accipe adipem purgatum, 8C pra?paratum ficut diximus fuperius in quantitate unius eminx.Et melior ad hunc modum praeparationis eft adeps tauri* nus,8£ maioranae recentis ficcata? minam unam 8C media,8£ mifce fimul,8£ fac tro* cifcos,quos pone in uafe terreo,8£ proiice fuper eos uinum,8£ cooperi uas,8£ dimic te fic unano&e. Accipe eos 8C pone in uafe tcrreo , 8C prorjce defuper aquam , 8C fac buiirefuperlentumignem 3 8^quandoreceflcritodoradipis,colainuafe,&coope^ ti,8£dimitte tota nofte,marte accipe ex adipe qui fuit colatus mundus , 8C proijce fe ccs eius,8£ pone cum eo cx maiorana trita,ficut diximus minam unam 8C mediam, QC ponein uafe,8Cfac ut prius fecifti,8£quando perfeceris,8£bulieris ultimo,8£co lueris,8£ proieceris feces eius , pone in uafe , 8C ferua in loco frigido. Et fi tu uis re* ponereaaipem aliter ab iftis modis omnibus,ita ut pra?feruetur,ne putrefiat,8£ de* ftruatur.Accipe de quocuncjf uis recenti,8£ laua bene, 8C deficca in umbra fupra pan num mundum,8£ cum fuerit deficcatus,pone iri petia lini 8C coprime benc, 8C poft inferein filo lineo,8£fufpende,poftaliquotuero dies pone, inuoluens in cartis no* uis ex papyro,8£reponeinlocofrigido»Etquando ponunturadipes inmelle,8£te pouuntur fic non corrumpuntur. DESPOLIO JERPENTIJ. CCCCLII- SAlcha.lhaieth,id eft, fpolium ferpentis. Diofcorides. ) Spolium ferpenris quari do coquitur in uino,8£ diftillatur ex eo in aurem dolorofam,confert ci multum $C quando colluitur os cum uino illo, confert dolori dentium. Etiam mifcetipfum quidam in Medicinis oculorum, 8t proprieillud quod fuit exmafculo. Galcnus. ) Dicuntquidamquodfpolium ferpentis quando buiierit iri aceto,8t colluituros cum eo,confert dolori dentium. DE P I S C I B V S- CCCCLIII- Amech , fd eft, pifcis. Galenus. ) Aqua pifcium faiforum confertuulneribus putridis ficu t almuri , 8tconfert fimiliter dolori [fciadca? , 8i hulceribus intefti^ norum , quando fit cum ea diftere , 8t hoc ideo , quia attrahit humores qui funt in fcia,8dlauatinteftina,8£deficcathulcera qux funt ineis,& illa qua Mediciplus utuntur,eft aqua anguillx falfx^ pifdum pacuorum.Et nos quidem iam adjnt"^ Cj fttauimus I j 6 D E TEMPERAMENTIS C fttauimuseam in hulceribas putridis,quo: funtinore. Sedabfamariseftfpeciei pilasqtia^iamcuiuscaputfalfumquando aduritur,aufert carnem fuperfluamab hulcenbus,& non finit eam crefcere in corpore,& aufert uerrucas,& carnem fuper* fiuam,qux dicitur morum.Et caro eius eft conueniens pun&ure. fcorpionis, QC moc fui canis rabidi,ficut etiam caro omnis pifcis falfi alterius. Pifcium uero pmiorum qui dicuntur cir, capita quando adurunrur , 8C teruntur, & puluericarKur fupcrragadias ani curant eas. £t muri quod fit ex eis , quando col* luitur os cum eo curat hulcera oris putrida. Et kamen,& elr pifcis marinus,quado accipitur recens, 8C ponitur in uentre por* ci,cx coquitur cum eo in decem & odo libras aq ua?, donec redeant ad tres libras,SC colatut aqua illa,8cl infrigidatur , 8C tribui.tur ih potu, laxat uentrem laxarione fortu • Et quando fit emplaftrum cum eo,c6fettmorfuicanis rabidi,8£ morfui cuiufqj ani* mahsuenenofi. - £t caro pifcis marini falfi qui diritut kefam,& homines Orientis nominant eum aliena,quandoadminiftratur,confettmorfuiryri. Oportetautem q> infirmus co* medatexeofxpe,82bibat uinummultum,&euomatf«pe,8£cum eafitempla* ftrum fu per morfum canis,& confert.Et adminiftratur etiam ad incidcndum phic* gma/.cutadminiftrantutMedicinajfecundinacacutap. D E O S S 1 B V S COMBVSTIS* CCCCLIIII. HAidhamTnahar«cheb.ideft,offacombufta. Galenus.) Virtuseorumeftqua: refoluit & def.ccat,deficcatione forti.Et dicitur quod harc uirtus in offibus ho* minumeftptopne,&proptethanccauflamcurantquidam cumhoccinereepile* pfinm,& dolorem iunfturarum. Et dicirur quod calcaneus porci quando aduritur, doneccoloreiusfitalbus,8idaturexeoinpotu ? refoluitinflationeminteftinorum, D &puiiftionescorumantiquas,&ficconfertc0lica?.Etdiciturquodfifitcumeoem plaftrum fuper baras,aufert eam. Et dicunt quod calcaneus hirci quando aduritur, c^daturinpotu,incitatlibidinemcoitus,&quandobibiturcumoximelle,extenu^ at fplenem. Et dicunt quod ofla crurium bouis adufta , abfcindunt fluxum fangui* nis,& quando fumuntur in potu,abfcindunt fluxum uentris. DE T E L A ARANEA- CCCCLV- TjAmdebut,ideft,telaaranea. Galenus.) Telaaranea,quandoponiturfuper ijuulnera 5 qux fiumin exterionbus corporis,nonfintreaapoftemari. Diofcori* <*«•) Quaiidomifceturcuma^ qnnnngn#>nrn ^^v^r.^ >rnr f n eciam fu s brach i oru m, curat febrem rertianarn^ & q na n A r> pomturfnperlocum una^fluitfangui^^ perhulceranonprofunda,prohibeteaapoftemari.Etextelaaraneaeftquxdarpe cies aiba,& dura quar fecundum quod dicut quidam, fi reftringatur in corio,&fu fpenditurfuperad.utorium,aufertfebremquartanam,&quandocoquiturinoIec rofato,&dUhllaturinaurem,confertdolorieuK. DE SVDORE- CCCCLVI. O^h,ideft,fudor. Galenus ) Infudorehominiseftfalfedo,&:amaritudo fohrfn ™ £ rA ' & hnitU i fup f tUn 2° reS qui funt in cor P orc P r * c « naturam, & re, folu.t eos. Et d.cunt quod in ifto puluere folo eft uirtus confolidatiua 8C ftip ica 6C tgs^ssgassssssss^st + . Sf M..P.L-F C I V M 107 v _ ■ ^ ^«gctfuiccutatuscurationccompleta.Scdquadoapoftematajquaecuranturcum ifto Medicamine,func iicca,8£ dura,oporcec quod mollificecur cum oleo de alkan* na,8£fi non rcpericur,cum oleo rofaceo,& quando mifcetur cum hoc oleo , confert coagulacioni latfis in mamilla,8£ refoluit ea,8<: fecundum hunc modum oportet cji utans co in omnibus apoftemacibus. Sed fudor equi quando calefit cum aceco, con 9 fert epilepfia?. Et dixeruntquida,cfconfert,ftadminifl:returin morftbus uenenofis. D 6 L A N A- CCCO.VH- .Auf, id eft,lana. Galcnus . ) Lanafuccida confcrtattritioni &conquaflationi membrorum 8C neruorum , 8C quando fricatur corpus cum ea, fordes qua: cft in ea,confert ad penettandum. Sed lana lota eft conferens in hoc, quod ipfa eft mate* tia recipiendiomne rcm humidam,&liquorem,quando in eo infunditur. Et quan do lana aduricur,fic uirtus eius caltda cum fubtilitate, quoufq? ipfa aufert carnem fu^ pcrffua ab hulceribus,8£ ponitur fimtliter in emplaftris dcficcatiuis . Et modus adu* liionts eius cft , quod ponatur in uafe nouo , 8C cooperiattir coopertorio perforaco mulcisforaminibus,8£ficaduratur. DiofcoridesOMcliorexlanaeftlenis,qua?eft excolloanimalis,8£exinterioribuscoxarum. Q,uando lana infunditurinaceto8£ oleo,aut uino,8£ cmplaftratur cum ea , couenft apoftematibus in principio eorum 6iconfcrcattritionimcmbrorum,&:neruorum,&;fradurisoirium.Etquadointuti ditur in aceco,8£ oleo rofacco , confert foda: , 8C doiori ftomachi, 8C aliorum mem* brorum. Scd adufta habet uirtutem calefadiuam,&:adiiftiuam,& fttpticam, 8C catt terizatiuam,&aufertcarnemfuperfluamabhulceribus,&:incarnat,-&Ccoiifolidat ca,& aduritur,poftquam abluitur , 8C ponitur in olla munda , 8C aduritur, ficut alia quacdiximus,fimiliterautemcomburiturfeta&:ftupa.Quidamuerolauantlanam cumfordefua,8ipeainant,icvfubtt,necuerodtfimtkcfi, fuppofttUiumejfe. Tamenq pit necum alijs Scnptoribus , cr nofct wjittuti argtmento rcftcndcbat , lib ttr adwcimus , ncc tanu tUt hictnbuu Gi!cn;»,qutn adbuc Wmatorxpofittjicomperubabere rtto ob boc ccnuureum dtil.t • St emm tanu pojfunt planugo , bctontca , ckamtmilum de qutbus q uolumitu cxtit erunt Scrtptorum t mtrum uidcn non debct,ejciem poffc er centaurcum Si UiqutpittmfcriptorfucrU* Valc Deuirtute r V * A >+ ■% ■ SIMPMCIV Mi l*$ D E H.RTVTE CENT.AVRBAE C A P r I- Gouidi,fratermi Papia,ficut Themifcin famofus Magifterde/.r glofla narrabat , quoniam reuera incredibilia exiftimabancur efl*e,q cunadecentaurea uolonarrare,ipfamnltas 8£difficiles pafliones rac . Sed fi non credideris mihi,S£ probare uolueris,q fl I' "' lwm "*l l ber,no credes,fed miraberis de eius fuccoficace, ficuc de nullo alio phar^ macorum»Nihilenim,uceftdicere,eftinuenireeuidencius,6^admulcauciliuscen^ taurea , Forraflis enim non eft in ufu illis , qui liberalirer eius experienriam oftende** runc,praeberegrares . Sic enim a cerca nocicia uteris hoc pharmaco , cogicans, quod non func folummodo pronunciaciones ea,qux dicuncur,cum finciam ad a&u pro* du&a. Appollonius ergo fenex,unus uirorum,qui ualde erancapprobaci in Roma, cuius Magifter fuic expercus Medicus,ucebacur hoc pharmaco in mukis aduerfiraci* bus,8£ per Deum miracus fum de ipfo in circumambulacione,plurimum enim pro* pcer hoc circumambulabam Cum eo . Cunc^ quendam morfum a cane rabid rer, p raefen ce me,8£ deridence,Nunc non habes uci cencaurea , conuertus ad famulii ait,Da mihi pixidem. Cunqg dediffec ei , uidens eum ego de pixide accipientem de pharmaco,prae quidem purabam &ipfum deridere,eracenim maximc fimplexho mo.Poftquam aucem uidi curam facere de ipfa , mulcum miracus fui defuccofitace, &exind«diligensinquificorfadusfumdeipfa,ucdidaanciquorumpercurrerem, 6ieorum,quifecundumnos3iplurimos Medicorum incerrogarem deipfa,ftali* quid noui haberenrdicere,&nihilminus omnia aggregans,iudicauifcribereribi de ipfa,uc nihii tibi deficeret eorum,quae a nobis cognitafunc . Hjec quidem tumditfafunc. DE SPECIEBVS CENTAVREAE, 8£nocificacioneearum. Cap. II. t CEncaures autem fpecies funcdua?,8£fecundum uericacem ica eft. Ec Craces di xicincerciolibroeorum,quaeeradicancur,Vna,quarumfoliahabecficuclapa^ ° ciumhorculanum,minora camen,incircuicu aucemfuncfciflaficucfcira,cablumau tem habec ficuc crium palmoru, opum uero habec rubeum , in fummitare uero eius capuc lanuginofum,cancro marino fimile,radicem aute habec folidam dC groflam, ; cft aucem inguftu dulcis,8£ fubacris,nafcicur uero in locis alcis , & alius in Palancie, SL in locis qu# afpiciuncur a fole , hoc idem cencaurea folida dicicur. -Alcerauero fubcilis cencaureadicirur,nominacurauceab aliquibuslimufcus.Ma gna ergo cecaurea fcncluofa eft,ec in pracis nafces, parua uero 8C unius palmi , ramos habens paruos, Sc dotes paruos,radice uero omnino fubriliflimam , 8C debile,8£ in guftu eft amara,ficuc abfiiiciiiu,nafcicur auce maxime in Iocis ftagnofis 8C paludofis • • D B MODO SVCCOSATIONIS SEV excraaionis,& confettiarionis fucci cencaurex. Cap -nStaucemhicfermodeulcima.SucCGfacuraucemficuc&aIia,quaepra?diclaeftc: JKli modo . Lebes prarponicur magnus,ti'aic cum fic epfima,id eft,umum coclum &ponicurcencaureaminor,ucplurimumtemporequouigecopera,&aquafuper infundicurcanca,quancafufFicicconcinereherbam,&:cuncfupponicurigms,&:co ; quicurherbafufficiencer,deindepoftquambene8CfufRciencercodafuenc,ucuircu! tocaficemiffainaqua,auferuntcenrauream,8^exprimicur,&menfuracurdecoaio 8C cercia pars epfunacis,id eft,uini coai,fuperinfundacur ei,& coquicur,quouf$ cor fiftenciam habeac,& ad fpiflirudinem mellis . Ego aucem,ficuc prsdidus fenex, co xieaminlebece,&auferens,8£exprimens incifi eam,8£irerum coxieam inaqua deinde exprimens SC colans,menfuraui, 8C iunxi uini duicis decodi opcimi cerciam parcem,& coxi,quouf<3 habuic confiftenciam , SC feci ualde fornorem huius confe* flionem,& ille fenex laudauic. Fic auce SC abf$ aqua huius herba incifa,8d expreffa, &ficeciamdefloreeiusfuccoficas incifoeo 8d expreflb , & confemn ophchalmijs oporcec uero accendere in decodione eius,poft harc autem dimmc mfrigidan,8^ r< poneinuafe,&obtiuadiligenter« Caputdc *- uo DETEMPERAMENTlS C CAPVT DE NATVRA SVCCOS ■ * D \~' tacis centaurea?,8£ eius conferuatione 8C u tuitate. EStaotem huius fuccofitas , ut fuafibiliter eft dicere, ftiptica,8£ficcatiua,8£ cakfa aa,cum uirtute immanifefta operans , quam non eft poffibik exponere uerbo 3 «ecad cogitationemuenire D ita eft utilis ad multa» AD DOLOREM CAPITIS, 8C pafliones alias eius. Confert enim ad dolorem capitis , qui fit propter multam aduftionem folis , uel oini meri potationem,cum permifcetur cum aceto,8£ ungitur. Confert etiam ad fu dores capicis,permixcus cum uino,& undus,abrafo capite . Iuuat etiam hulcufcula que fiunr m capite fpilTa,8£ parua,8C rubicunda,paruis papillis fimilia,8£fic illa fpifc fa,&parua,8£rubicunda,permixcacumaqua,ckunda,abrafocapite, Cofertetiam ad furfures cum aceto , abrafo 8C praelauato capite cum aqua falfa. DE PASSIONIBVS OCVLORVM* Confert etia ad cancros oculoru afperatos , 8C ad pruricum oculoru , 8C cicatrices albas,&caligines,8£ficofes,8£c6municer ad omnes antiquas difpoficiones oculo^ rum . Micigac etiam inflationes oculorum,8£ dolores,cUm ungitur defuper,8£ rubi cu ndos,8£ fanguinofos oculos,fme inflatione,fi ungacur cum aqua , 8C ftmiliter ap* proximaracumaqua,curatordeolum. DE PASSIONIBVS AVRIVM* Mitigat etiam aures phkgminantes,8£ dokntes , fi apponatur in quantitatekn* tiscumaquatofacea,ueluino. Sanatetiamhulcera,quaefuntinauribuscumuino«. Eteciamconfcrauiibusfaniemmanantibus,&humidis,&fcEtidis,ficHmuinoau^ ftero colluantur,8<: poftea cum uino illo colluantur. Confert etiam ad fonitus auri* um,permixta cum aceto,8£ infufa,8<: ad difficultacem auditus , cum fucco raphani* de . Iuuac etiam ad puliccs,8£ cimices,8<: conuenienter ad omnia animalia, que, ii& gcediucur ad porum auditus,cum aceto permixta, proprie uero ad cimices cu oleo. Mitigat etiam phlegmones , qua? fiunt in poro auditus in fuperficie, 8C tumores, & tubores,8£ quaflariones aurium cum uino. DE PASSIONIBVS NARIVM» Confert etiam ad narium hukerationes , 8C purredines, 8C fccrores,cum aceto,8£ fifticfluxumfanguinisnariiim,cumaceco permixca,8£cumlixiuio pofita. Iuuateri* amfraduras narium,ungendo narem,qua! patitur ab intra,8£ab extra. DE PASSIONIBVS ORIS- Confert etiam hulcerationi oris,fi ungatur cum aqua,& alcolis , tam aibis,quam nigns 3 m puens quidem cum aqua,in perfedis uero cum uino auftero colluta . Con ferc eria putredinibus oris,8<: depafcenrrjs malignis,fi colluatur cu uino 8C ungatur. Iuuatetiamoshumidum8<:fcEtidum,ficolluaturcumaceto. "' D E P A S S I O N I B V S L A B I O R V M- ProdeftetiamfcilTuris labiorum,8<:gingiuis diu fanguinokntis,&tumidis 8C phkgminantibus,&: hulcerat»s,8<: corrofis,& etiam eis, qax pungunt in produdio ne di ntium,fi colluacur cum uino,8<: ungatur,confert enim ad parulidas, 8C epulli* das,qu^funttumoresgingiuarum,cumungitur,&coliuitur.Mitigatetiaparifmia phlegminantia^communiterpalatum^&radicemlingu^cumaquagranofa! S Q^V I N A N T I AE. Iuuateriamfquinanticos,fiungaturcumaqua,&fine,confertadefcarasparifmiV orum,ahquando quidem cum aqua,aliquando quidem cum melle. A D C A S V M V V AE. Curat etiam kionidam feu uuulam dislocatam,&: relaxatam cum aqua,ucl phlc T |f . °. E L .' VIDI T ATI B V S OCVLORVM. Toliit etia K ppopia,id eft,I,mditates,que fiunt fub oculis,& alias liuiditates recen tes oculoru/eu iangurne mortuu,permixta cu aq ua,& unfta^ bindafupappS Depuaendis i iiHPi i c r v w^ D E P V D E N D ! S 5tt Competiteciam pudendorumS^ofei hulceribus,unc1a cum umo.Confercetiarrt tagadrjs,SC cineis phlegminantibus pudendorum,unaacumaqua,8£auidibus pu dendorum cum uino . generofeeciam operatur Qcia depafcetrjs, 8C nigrioribtis,qui circa pudendum,8£ in extremitate uirgae, quas dicitur glans, ufus enim m his eft di* uerfus. Accipicur enim de fuccofitate tantum,quantu eit nux, 8C de uino ciatus unus uelduo,&:feruentfimul,&dehoccoUigiturlocusqual!betdie,dcindefuper3ppo- nitur ab extra hydromel . Non oportetautem pudendum crahere deorfum, ut rfuai Iiquores,fedapprehendatutcumligacuris,fieucmulti Medicorum apprehenduut 8£ltgant,ica enim ualde multos uidicuracos ab illo fene, Sc ego ipfe curaui non pau cos.Mitigatetiam fufficienter flammationes ani cum uino,8£huIceracioneseius. cum aqua,Sdquaffationes eius,uel depafcentias,uel putredmes , cum uino , confert eciamexicuianicollucocuaceto,deindeuncto. Confertetiam quaflatis unguibus, 8£apoftematisfuperligarabiuda. Totumautemcorpus iuuat ad fudores cum ui* no,8Cad enftpilam cum uino,8£ ad exfloraciones fimihter. DE HERPETIJ. •• ( Sifticeciam herpeces depafcentes,feu ambulationeSjCuaceco,eos autem,qui noii, funcdcpafcentes,cumaqua. Deletetiamimpetigines cum aceto. DE COMB VSTIONE I G N I S- Confert cciam combuftis ab igne cum uino abfqj fupplicatione,abfterfo prius lo co cum fpongia infufa in u ino. *> / D E HVLCERIBVS A N T I Q^V I S- Confertetiam cronicis,8£antiquis hulceribus , unctacum uino , in corrofis uera cumaceco,8£inpucridisiimiliter. D£ CANCRENA' Vfus autem ftiit ^ppolonius in cancrena cum aqua , 8C eircuncraflati! t locum , tit ipfedtxit.Egoenimnonuidi,fedcredidihuicuiro,mulrum enim erat uecidicus,* Maximum enim eft ha?c fuccofitas pharmacum ad omnes plagas. D E P L A G I S Plagarum autem aliae funcfuperficiales,8£ alia? profunda», 8C fuperficialium alia» quidem funt in diuifione fola,aliae in quafTatione,alia? in apofirmate, alix uero ufcg quo cmictitur os,ad haec enim omnia excellens pharmacum eft centaurea . Qtua uc ro diuerfus eft ufus eius,redeo ad eum. In omnibus igitnr fuperficialibus ungittir cum aqua,uel ponitur in corio,8d fuperapponitur in loco, 8C ligatur cum binda. ln profundis uero cum licino cum melle, 8C fuperappone btndam * qui modus eciam confert,quando fuerit fciflto ufcg ad oflfa . Vidi enim ego tertiam parcem cutis capts* tisapofirmapaci,8£curariifto modo pcrdies fepcem,8daliquando nouemjS-ali* quando undecim. Habetautem proprietatem hocpharmacum noncolligendi hu miditates . Iuuat autem QC per modum collyrrj in plagis , in quibus denudatum eit os,et non eft magnadiuifio,coIligens enim cu labia uulneris,immitce pharmacum, QC ad confolidationem ducetur, 8C fi futurma feceris binda de panno uel corio,po* nein feptem,uel nouem,uel quatuordecim diebus,S£fomences cum fpongia . In la gittisautem 8£aculeis,oporcec immittere hoc pharmacum fuperpoika binda.In percufltonibus uerogladrj ficut in duellatioibus ponatur in binda de corio fomeu* tato loco prius cum fpongia infufa in oxalma,id eft,in aqua falfa 8£aceto.Et tunc B* tendo centaureacum melle,dimitcendo tifcg ad dies quatuor. luuatautem in cyru* gia,quandoconfolidareuoluerimuspofitainbinda,ucutincolobonatibus,8<:;uo^ natibus,cldfauis,8iadipiminibus,8^fcrophuiis,uelaliquotali.Confettetiim3«:thi mis,8iuerrucis,8iacrocodibus,&fimilibusunftisper bindam.Confoljdatetuim plenas plagas cum melle mixta . Ego autem ufus fui in cura duellorum hoc pbarma co,proijciens bindas,8£ligaruras,8£urcns hoc pharmaco folo , tifcp ad confolidat:* oncm. Summic etiam confert inapoftcmacibusincifis,paruis,8t:multisduitho* nibus,proprec decotcm,aut magnicudinem,uel loci iuepcicudinem. \ c D r D E AHENTI5 Quando ergo utemur in apoftematibus b ut diftum eft,mulris & paruis incifionj* bus,rribus aur quatuor diebos exugantes cum aqua falfa & aceto,diligenter inungi* ' centauream cum melle . Confert etiam &in feris uenenofis interficientibus QC mus _ non inrerficientibus. In apum quidem , 8C in ciniforum morfibus unfta cum uino, in reliquorum uero ficut echios ,8£cerafti, &afpidis, & hemorra., &fcorpionis,8£ turturis marinx,&: ungale,&- ammodita_,8£ amfisbena.,& bafilici,8£ drinij aquan> Iis,8aerefta.,8£praffrj,8£fcolopendri£,8^^ biofi,8t Ieopardi,8£ cocodrili,8£ fimilium,ufus autem eft diuerfus. Statim autem <£ plaga fatfa eft autmordicatio,facriftcareoporteteum,quiincircuitueius eftlocum,- ^iJiipfolocoqiiipatitur,facereunamdiuifionemprofundam,8^ficmulgere,8ie^ ducere humorem, Si autem nigtefiant,&putrefiant,uelfintdepafccntia,oportet utcum uino &aluminecolluatur. Mundificatautemmatricemimmun dam,inquantitateuniusauellana_cumaqua. Bonum eft in collutionibus mulierum quidem communiter,proprie uero matricis» Et ha:cdecentarea quidem intantumdida fuffic ♦ ♦ B I N I S. V V • -» 3 »• .» l • • - * v _. t .t 3 A r f> B » v o 3« D E SIMPLIC l B VS. MENTVM HVIVS LIBRI- CAP.I- Nprimisfcicnducft^quidficcibus^quidMedicina^quot fint corum operationes,8£ q ualiter operantur, SC proprie Me* dicina»,eo cp habent multas operationcs , quas Medici appel* lantuirtutesprimas,fecudas,&:tertias 3 8£proprietatcs,8dcum hoc dabimus cognitionem harum iftarum Medicinaru, quaz operantur quamlibetiftarum operationum ♦ Et poftea fpecu* labimurinoperationibus earum,hoceft,ucrum uiaquaap* prehendimus,eft per uiam fyllogifmi folum, au t per uiam ex* pericntia?folum,autper uiam concinencemucrumqj,8£hoc totum erir,poftc£ receperimus a naturalibus , quod erit recipiendu . Et quado com* pleuerimus hoc,recordabimur propriorum ciborum 8£Medicinarum, quo^ mul* tiplicata eft fciencia,8£ cxperientia in terminis naturalibus, SC ceftificata funt a com^ munitate Medicorum,aut a maiori parce.Ec poftea narrabimus modos compofi ti* onis,8irecordabimureorum,qu£emanifeftiorafuntfeaiEcomponentium,&:nar^ rabimus naturam complexionis,fecundum uiam quam nobis oftendent regula? iU lx,3C quando copleuerimus harc , tu nc copleta erit noftra intentio in hac parcicula. D De quiditate cibi 8£Medici Cap Tcamus quod cibus eft illud,quod ponit naturales partes cibati,& ha?c pars eft in fpecie partisdiffolucaj.SedMedicina diuerfificatur ab hoc,ideo,quia quam pfafitexrebus,qua»poniitnaturales partescibati,illa parsnoneftinfpecie par* tisdiffoluta?,fedhabetiiiferemacliuam,8f:alteratiuam.EtproptereaquadofupcriS ucnit hxc difpofitio fuper difpofitionem a»gritudinalem , qux eft cotraria, uocatut illa operatio curatio.Et harc elt incentio difFinitionis, qua Galenus diffiniuit cibum SC Medicinam , dices q> cibus eft illud q uod patitur a corpore. Et Medicina eft lllud a quo patitur corpus. Sed fi nos non intelligeremus ex ucrbis hoc quod didum cft, tioneffetintellecia ccrtitudo cibi8£Medicinae.Etiamopinatus eftunus exnoftris foctjs,qui nominatur Ahuberti Auenfuphu , quod illud quod diximus in hac diffi* nitioneeffetquafi contrarium uerbis Galeni a 8£fuper hoc eidem multas tranfmifi epiftolas,quoufq;hocpleneincelIexic. DeoperacionibusprimisquasoperanturMedicina;iii corporehumano,qua:funcprimae. Cap. III. ToperationumquasoperanturMedicina?incorporibushumanis,qaa?dafunt prima?,ficuteftcaliditas,frigiditas,ficcitas,&humiditas,8c:qugdamearumfunt (ecundf,ficuc macuracio,digeftio,mollificacio,refolucio,8c"apercio, SC multa alia ft* milia iftis, quae enarrare debemus , quando dcclarabimus naturam Medicinarum qua:faciunthoc,S^fueruntuocat^fecundarix,quiafequunturmenfuramixtionis primarum uirtutum, SC quaeda earum funccercia? , quaefunc proprise in certis mem* bris,8c funt quafi contincntes fecundarum ♦ Et eft conuenies in primis narrare quo^ modohajhabencagereincorporibushasoperaciones,&quomodohabencpacia corporibus earum paiTtones,8£ hocfciemus quando fciuerimus per quem modum nucriruc nucricus. Et dicamus iam declaratum eftin naturali philofophia, cp mem* bra qua* primo nutriuncur func membrafimilia, ideo quia cibus primo conuertitur fccundum ordinem , quem habet in corpore cibaci , in humidicacem fimilem , hiis* midicace fixae in membris confimilibus , SC mifcerur cum eis per eundem modum, quo mifcencur adinuicc rcs ltquida*,propcerea quia non eft alcer modns , per quem nacura pofficreftaurare remdiffoluca omnibus partibus membri, nifi permodum mixcionis 3 8c" quando eric petmixtum fecmidu huc modum 3 cuehabebic effenciam D inipfd c fa » AVERROIS inipfo 8rpofthoca^milabiturmudmemBi:o 3 hoccft 9 qniaHateidemanamcoa* eul rtijaem ftabilicatis fimilem ftabiiitati membri . Er eft ibi declaratfi cjrhoc fit per decoaionem,&decodiofit percalorem quieftincibato,noncpcalor fitprimus mo:orin hac re,ied eftanima nutriciua,propterea,quia operationes caloris no iuuc determinare,necord:.iatead unum fmem manifeftum.Er poftcfitaeft, uidendum eit,quomododicitK;cibuseftetemperatus,autMedicina,8iquomododiciturfu^ \ .perqtiemliber .cmmi,mfmtdiftemperati, quaniuis meliusfitappropriaretempe- .raiiuamcibo,f,cuteftmelitisappropriarediftemperauriamMedicina!,propterea, quia cibus qui liabet propter fuam uirrutem , & fuam praeparationem,utconuerta* tur id humidicarem,fimiiem humidicaci radicali , quat eftin membro confimili,& calon insrinfeco fimili calori qui eft in cibato,ita u t fint idem fecundii omnem mo* dum,&: hoc eft folum in eo,qui eft temperaca? complexionis , uel propinquus ei,5£ per hunc modum dicitur quod cibus lit temperatus,(icut erat panis grani, SC carnes galltnarum iuuenum,8dfimilia iftis,quia quancitas partium preftitarum corpori ab iitib cibis,eft idem cum partibus q uae fuerunt diffolucar.Sed temperautia Medicinar cft propinqua huic, fed diuerfificantur inquancum non habecuircucem reftaurandi partem a?qualem quantitati rei, qux diffoluca eft ex corpore, Qt propterea non po* teft ho mo nucriri ex temperata Medicina, & fi comedat ex ea tantum,quantum cq* mcdicurexcibo.Sed quado dicimus quodMedicinaficcemperata,intelligitureius xemperantia,quod quando comedituc ex ea quantitas, qua» non eft fenfibilis com^ parando eam quancitati partium diffolutarum a corpore , quia tunc non inducit in corpus rem cxttarleam ,quiail homo comederec ex ea quanritatemfenfibilem , fe* cundumquodcomcdiffetdecibo,induceretincorpus exneceflitate remextrane^ am,quamuis difficileficinuenireMedicina cemperata in operationibus omnibus. , Et fecu ndu m hoc debes intelligere, q uod q uado dicimus q uod Mediciha eft ca* D lidaj&;frigida,humida,uel ficca , & dicimus etiam de cibo,noftra intentio non eft, nifi cquiuoca , ficut w fcis , quod quando dicimus deuino , quod eft calidum in fe* cundo gr adu,8£ fmilicer crocum non inccdimus , ut fit idem calor. Et poftcj deda* tatumeftquidfitcibustemperacuSj&Medicina cemperaca,8c"qualicer operentur in corpore , ex hoc potes irtrelligere uiam per quam dicimus effe diftemperacos, 8£ Jiocdicimus in qualicacjbus primis,id eft, quomodo calefacicMedicina, refrigerat, 8£ humeftac,€cexiccat.Q.uia Medicina quaeconuercitur inchilum calidiorem tem^ peraro chilo, autin calidiorem quam eft pars corporis , hoceft ad partem calidam, illam Medicinam dicimus calidam , quiacalor dicitur,quod fit una rerumjqua? ca* leracit hominem plu s debico ,SC quod generatur ex hoc chi!o,eft calidius debito,8£ fanguis q ui eft materia caloris naturalis,eft calidior debito. Similicer humiditas ra* dicalis in quam conuercicur fanguis,eft calidior fuo modo,& fic de neceflitate cale^ fiuntomnes corporis partes . EtficdiciturdeMedicinafrigida , quia non refrigerat nifi quia couerticur in locis digeftionis ad diminutum calorem , magis quam calor ^corpons fit , ita quod chilus qui ex ea gcneratur , eft diminucus a calore corporis,8: nou dicitur ueracicer ut refrigerec, quia calor nacuralis non habet aiiquam uiam ge* nerandi fngiditatem, & fic debes dicere in fanguine, & humiditatibus qua> func in rnembns,&:m humiditateScficcicaceomnium parcium corporis. EtquandoMe* dicifpeculancuroperationesMedicinarumincorpus,facileefteisdicere,qualiterca ietacmnt, fed difTicile eft eis dicere qualiter refrigerant , ita quod Galenus dicit ficut rugitiuus,quodnonficniGperdiuifionemMedicinaruminparuaspartes.Etfinoii te, ngeraret Medicina , nifi per diuifionem ipfius in partcs minutas , ergo neceffariu tur in partes minutas,facili«s couerfionem recipiunt > Ec q uamuis Medicina fit paf> ^^r re [r Ul;in l qUamd J iximus ' non eft inipoffibile ut patiaturabea per ahum modum ? Nannude S quod cibus eft paffibihs a corpore, 8C taiiKii inueuis^ bumqui #» • « 5 I M P L i C I A- 3t? £ bLimquimutatcotpusfecundumaliquemmodiim,&fccandumaliquamhtitu* dinem,& fi hoc inuenicur tn cibo,qui eft appropriacus paffioni , 8C tamen uincit ali quomodorumjergohocmaximedebetinueniriinMedicina^quaeuiclori^appro priacur,8<: mutacioni,quia ueraciter debemus dicere, quod quamuis aliquddo otn» catur,tamen non deferit propriamfuamuirtutem,hoceftfubftantialem.Sicutdici* tur quod arborAegypci occidebac,dum erat in Aegypto, 8i quando remota fuit ab inde nutriebat, Et dicit Ariftoreles , quod in terra Latinorum funt duo flumina , ex quorum uno fi oues biberenr,generabuc mafculos , 8£ ex alio foeminas. Et hoc non eft nifi propcerea,quia cibus ex una parte eft ftmilis , 8C ex alia difftmilis , & ex parce fimilitudinis eft patiens,& ex parte difftmilicudinis eft agens.Ec hic eft modus Mc* dicinarum qua: dicuticurcalida?,aurfrigid£ein potentia, hoceft proptcr prxparati^ onem qnam habent,quia non eft in aliquo compofitorum calor in adu,nifi in ani* malibus,proptereorumperfedionem,&:indigentcaloreextrinfecomagis,&proi: pterea non inuenitur in eis cemperancia elementorum, ficut in animalibus. Sed res iiimplices quce non nutriunt,ficut quatuor elementa non dant corport,quando ad* ueniunt ei tntus nel extra,nifi qualitatem,ideo quando obuiant noftris corporibus, mouentcorpora,lednoiimouencuranoftriscorporibus,proptereaquiaqualicates cumquibusoperanturelemencaincorporibus,funcinadu,ficuceftcalorinigne,8C frigus in niue.Ec quando elemenca mouenc corpora ipfa , non mouecur, id eft,non conuercuncur.Ecquando Medici uolunt de menfuris prreparacionum narrare,qua£ funtinMedicinis,quiaindigenthocinMedicatione,ordinaueruntgraduspermo dum comparationts,corpori temperato , 8t pofuerunt quamlibet qualirace tn qua * tuorgradibus,fcilicet,calidumtnprimo.fecundo,tertio,6dquarco,&ficdefrigido ficco,&: humido , 8t de humido non uiderur quod poffic tranfire cerrtum gradum. Ecquodpercraiificquarcugradum^eftresuenenofajqurECorrumpiccorpus^Scifta: funcuiae primarum a&ionum,8<: paffionum Medicinarum. g Ingeneraliconfyderansdeoperacionibusfecundis&cercijs,quas operancurMedicinxincorporehumano. Cap. IIII. ET nos uolumus inctpere narrarc de uircucibus fecundis 8£certrjs, cVdicerenatu* ras Medicinarum, quibus hoc operancur , 8£ qualicer operancur . Ecdicamus cp Medtcinaj qua: func compoftca: ex elemencis,quando alcerancur a corpore,auc alce^ ranc corpus , quacdam eorum fuuc qua? affimilancur ei , quod eft in eis ex uircuctbus elemencorum,ficuLfiinciilieqna?danccalidicacem,frigidicacem,ficcicacem,«Schu^ niididatem,fimilemiiiqualicacibiisqujefunciniliis,&quedamaftionumaiitpafs« fionum q ux non aiYtmilancur ei,qnod eft ex uirtutibus elementorum , fed funt opc rationes confequentes primas uirtutes eiemerorum, 8£hoceft propter locumfub* ie«Si,in quo operantur,ficut illx qure habencindurarc, mollificare, denigrare,rubi* ficare,8^ftmilia,&:locusfubiedi,iiiquomanifeftanturifta?operationes,circaquod cunqjmembrum,fiindererminacumfueric,appellancur ifte uirrutcs fecundae.Ec quandooperabunturin propriummembrum,runc dicentur uirtutes cerciac,ficuc funtMedicin32quceprouocanturinam,&qua2mutidtficantpulmonem,6c:qu£egc nerant fperma , 8t quae frangunt lapidem , 8t ftmiles iftis. Er poftqp diflum eft dc uirtutibus fecundis,8i cercrjs , diccndum eft de natura operationum iftarumMedi* citiarunimanifeftorum,&incipiamusafecundis.EtdicamnsquodiftarumMedi cinarumqua:daiiifuntmaturatiu3;,hoceft,qua?faciuntfaniem,&:quaedamearum funcmolltficaciuaf,qua:damitiduraciua!,c^:qua?damapericiua?,8c:qua:damopilaj* tiuae,8c:qua:danieuaporatiua?,&quaedam petrificatiua?,8t:qua:damftiptica?,8£ qua:damleniciua:,8<:fimileshis.EcdebesfcirequodMedicinaqua!eftappropriaca alicui operacioni,non dicicur habere illam propriecacem, nifi comparacioncad coc pus cempcracum,uei ad propinquum cemperancia:, 8£Medicus expercus in hacar* te,quando cadicad matius ipfftis, aliud corpus diftemperacum debecarbirrariMe* dictnam, fecundum menfuram qnam nidec eieffemagisiuftam,8£magisconue;s nibilem in utrcLueMedicime, quae habecfacere operationem iftam in tali corpore D * 8£experi > 5«* AVERROIS D P r C 3c"experientia? habenthiclocnm magnum.Verbi gratia,poftVf fciuerimus q> Medi* cma macuratiua elt illa, cuius calor elt xqualis calori corporis , debemus mtelligerc hancproporttonem propriam unicuiqj corpori per fe, & facere coparationem pro* prtam talt corport.Et hoc non fuit folum in complexione propna nntus indiuidui., led ettam m unoquocj membro per fe, propterea , quia Medicina quae facicfamem in telticults , non tacic laniem in aure , 8t non oportet quod Medicus has res tradat obltuioni,6C experientia habet in iftis urjs 8C arbitrrjs magnum poffe- DeMedicinismaturatiuis. Cap. V. tnceps narranda eft natura illius Medicinx, quae operatur operariones fupr i didas , &£ tncipiendum eft a maturatiuis. Et dicamus quod maturatio eft ope* > calorts naturalis infubftantia materu-e,ftcutdiftum eft tnalio loco.Ecmacura^ tio eft ordinata fecundum ordtnem , quem habet digeftto in cibo , hoceft in tribus digeftionibus.Et quando fpargitur ad aliud membrum materia qua; egreditur a na tura in quantitate,aut qnalttate, aut in utrifqj fimul , SC putrefit illa materia,cuncge^ oeratutin illo membro de necefficace unus calor mixtus ex naturali SC excranea,8£fi materia illa eft apta recipere digeftionem,fitibi fanies,&maturacur.Ideo,quia alba fanieseft media interdigefttonem perfaftam 8£ diminutam, eo quod eft alba, quia materiarnon funtaptxad recipiendu digeftionem pro maiori parte,nifi quan do egrediuntura fua natuta in quantitate . Sed quando egrediuntur a natura etiam rnqualitate,tuncefttneisdigeftiodifficilis,hoceft,quandotendnntadmalaqua^ litatem,ficu t ad humores aduftos,Sc" fimiles ilhs,ergo ars conueniens in fimili re eft confortare uirtutem membri , quia calor naturalis eft quafi fepultus in membro,fu* per quod eft fparla harc mareria , & propterea eft ncceffe , ut Medicina habeat ex fui n:uura,utfaciatdigeftionem,ficutMedicinaqLKTaffimilaturcaloriintrinfeco,qu32 D debeteffctcmperataincaliditate&humiditate,uelfudeclinansaliquantulumad calorem,& propterea , quia calot intrinfecus qui elt in membro , poteft cffe refrige* ratus,propter multam materiam fparfam in eo,aut propcer qualicatem. Et quando comparamus talem Medicina, qualis eft haeccorpori humarto , dicimus ipfam cffe tempei\uam,&quandocomparatutparcidominanci in iptaex parribuselemen* tomm,dicmiusquodefttalisauccahs.EcdeMediCinis tcmperatis eft aquacalida tcmperaticaloris,&:oleLimdiilccoliua?,quandoguttatimcaditfupcrapoftema,8<: ficut cataplafma faaum de farina tritici coftum cum aqua 8C olco dulci.Et debesfci re quod Medicina qujefacitianiem in una complcxione,non facitin alia,S£fimilU terinquolibetmembrocorporis,ficutdiaumcftfuperius,&:prontereaMedicuscx perrusdebetexfeponeregradusiftisMedicinis,uerbigratia,quiaMedicinaqu32in ducitninieni,quafiuipnmogradueftcilida,utcataplafmafupradiclum,&fupra: illam m gradu eft 5 qua: fafta eft cx pane propter falem qui ibi eft , &fuper hanc ilia, qLKrtaaacftextermento.EtquidamdicuntquodMedicincBopiiatiuajfuntmatu^ ranua:,fcd hoc eft per accidens ficutcerotum faftum exca:ra,&oleo rofaro,propce#- rea,qu!aquandoporiclauduntur,caiefitmembrum,&materiamaturatur.Etqui^ dam dtcuntquod Medtcma: maturaciuar maturant, propterea quiafaciuntin mace tta rem , propcer quam eft facile narurx diuidere ipfam maceria , cemperando qua* hcatem matenx,aut fubtihando ipfam. Et poteft effe,ut in una Medicinarum inue* iuatur macuracio cum omnibus iftis modis , & ericin compofico per arcificium , in iimpltci uero per naturam. Et etia dicicur quod Medicina macurac, propcerea , quia tccliricacinqualicatecalorisuacuralis,illudquodpermucacumcftpercalorcrnex* trancum c^perhancuiamdicicurquodpfvliummacuracapoftemacacalida,&:fc^ cundumhuncmodumquodresfrigida?macurancapoftemacacalida,Ecdiffinicic> quadirtmiuit Galenus macuracionemnonuerificacur,nifi in apoftemacibusqua? nincdtfficilia ad macurandum , propccr nimiam debilicacem caloris nacuralis aut propcerquantitacem,autpropterfrigiditatem. >■*««- DeMedicinismollificatiuis. Cap.VL - i * Ift* V S I M P L I c r A- * 1-T 3ir A 1StxMcdidn?appropriancurmultuminhacarteMcdidnis,qujEdi'ffbluuntapo^ ftemaca dura, demplaca, lapidea , quafi habencia infenfibilicacem. Et ifta apolte* niata generaliter fiuncab humoribus groffis,qui funt, aur melancholici, aut phleg* matici groflfi , auc copofici ex ambobus. Et quia ha?c apoftemata func induraca pro* pter frigidiracem,neceffe eft uc res quas ea mollificanc, finc calidae,quia res quae funt congelacar per frigidiracem,diffoluunrur per calidicacem,fifuncrefolubiles,ficuc plunibum,8£ftannum,quiaiftaapoftemaracummacuranrur,humedancur,8£de necefficace eft,uc Medicina? quac habenc permucare , quamuis finc calid*, uc habeat aliquamficcicacem,ucuincancillamhumidicacemfrigidam.EcMedicinequa;proi! bacx func per experienciam , in hoc opere func calida? , in fecundo, uel cercio gradu, 6£ficca? in primo func,ficut armoniacum, bdelium, ftorax, 8£ medullacruris uiculi, &fepumhircinum,&bouinum.Eceftnecc(Teucfincmenfura!harumMedicinaru, fecu ndum menfuram quam habenc caloris 8C ficcicacis , ideo , quia Medicinae qua* fancforresincalore 8£ ficcicace,nimis habenc diffoluere,8£poffec remanerepars groffa exmaceria,qua! couercerecur in nacuram lapidis. Er cft neceflfe,ficuc diximus uc pcr ce ponas gradum 111 forcicudine harum Medicinarum , propcerea , qUia pin* gucdoeftdebiliorarmoniaco&bdelio .Ecpinguedo gallinae debiliorexifticpin* ^uedinc anferis,8£anacis,quia res iftx diuerfificancur fccundum aliquam compU* x.i-»nem,auc ad aliquod membrum. DeMedicinisindurariuis. Cap.VII. DE neceflfirace eft,uc Medicina? indurata: fint frigidx , propterea, quia induracio cum groflfitudine non eft nifi congelatio , & congelatio non fit nifi a frigidica* te.^ed iilud quod dicic Galenus de humidicace in his Medicinis nihil eft , propce* rea,quia humidicas non habec nifi folum humeclare,8£ non indutare, & melius ;efr fecucponerecficcicacemcumfrigidicacc, quiadeillafrigidicace fic duriciescrudica* tis.Sed ifte dax qualicaces func,uc plurimum paffiua?,8£non adtiuar,quia dux a&i* _ ua: funccalidicas 8C frigidiras , quamuis earum operariones diuerfificencur fecundu S humidicacem&ficcicacem , 8£hoc declaracum cft in quarto mcchaurorum . Eciftie Medtcmx habcnclacicudincm . 8difta:Mcdicina»fnntricutfcmpcmiua, pfilium : SC porculaca,8£ fi infrigidant 8£ incrudant,non faciunt hoc nifi pet frigiditatcm. DeMedicinisopilaciuis. Cap.VIII. Sca? Medicina: funt ex his qua? claudunt poros , 8£ natura funt tetrcfttes fine mot* dicattone , quia mordicacio eft una ex rebus quae cico faciucMedicinamegredi en *" poris,auc ucfinc conglurinaciu?,ucgummi,8£ cerreftre,quando non eft conglu tiuumficucamidum. Eceftneceffe ucift?Medicinefincmulcum remotgamordica^ tione,8£ propterea debent effe cemperac? complexionis,uel decliuances ad frigidi* tacem parum.Ec fi quefieris quomodo oppilanc ift?Medicin? corpus incecius,quan do affumuntur.Refpondemus quod hoc poces fcire, per hoc quod eft didum fupe rius,quia clauduht inceftina propcer chilum fatfum ex eis,8£fimiiiter cpar 8C uenas &membtaipfa. Etift^Medicing opilatiu? diuerfificantur fecundum diuerficacem complexionismembrorum,ficucdicicur,quoddaailiopilancepar,8Caperiuncopi lacionem pulmonis. •■•■'. DeMedicinisapeririuis&abfterfiuis. Cap. IX. , Stx Medicina? func unius generis,8£ incer ipfas cft parua diuerficas,quia Medicine. qiia* abfterguncfordiciem ex membro, &lauantipfam ; neqj habenc poffc pene* trandi in poris,dicuncur abftcrfiuae , ficuc aqua mellis ,- 8C aqua melonum , Sifanna fiordei , & fabarum , 8C quae habenc uircucem penecrandi propcer parccm igneam qua? cft in eis,dicuncur apericiua?. Ec quaedam iftarum Medicinarum olus operan* tur cxcracorpus quam inrra,8£ quardam plus incraquamexrra,8£quedam operan* tur xqualicer.Ec qua? plus operancur excra,funr,qux habenr aliquanrulam bauraci* tacem,ncc in eis eft mulca groflkies , 8C proprer parccm fubcilcm , qux eft in eis,pe^ necrancincus , 8C propcer largicacem iricrahearum uiarum , penetrantcito. Etres m* fcofg mundificate non poffunt 3 8£ ft cum cis rnungeretur corpus ftipticum ahqu^ i c D 318 A V -E R R 1$ tultirti grofrum,"tunc mundificarent, propterea, quia funt mftrumerita natuf» apciitiuar,qua: eft in cis,quia ha?c ftipticitas coniun&a,retiner eas in meatibus, doiiec compleueiint fuas operationes.Sedextra corpus non pofTuntitaoperari, propter ftnduram pororum,& propter ftipticitatem . Et propterea abfymthium aperitopilationes epatis , dC tion poteft poros exteriores aperire, propter ftipticita* qu.e eft in eo . fct ifta: Medicina: debent ciVe amari faporis cum ftipticitate . Sed Mirdicina?quxambasoperationesfaciunt,funt inter harum naturammedia?,ui* ddicetillxquxhabencaliquantulani amantudinem cum bau fmeftip • . * citate , licu t cadix hlrj cceleftis , &fimilia eis. Et tu iam fciuifti quod Medicina: q u funtaperitiuauinius membri, nonfunt aperitiuxalterius .Etpropterhocdared bes unicuiqj harumrerumgradus, quemadmodumfacisreliquisMedicinis &ut tuabus, De Medicinis euaporatiuis. Cap. X. OVia autem euapotatio non fit nifi in quantitate mebri euaporati, & augmen^ tum ipfius quantitatis non fit nifi proprer caiefadionem membri , neceiTe efl ltMedicina: cuapbratiuxfihccaltdx. Sed earum calor debeceffetempe* iis^quiaMedicinxqiK-ehabentdiftemperarumcaloremjeuacuant&deficcant :debenthaberefubftantiagroffam,6<:ifta:Medicina?funtficutcamomilla,mai^ & oleum uetus . Et debes fcire quod euaporatiurefuntcontraria: opilatiuis', hoc ft,quiafuntfrigida:,fcilicet opilatiua:,dequo didumeft fuperius,quiaquaiido membrum refngeratur , diminuitur quantitas fua propter quanritatem fui ad frigi* ditatem&tctreftreitatem,quemadmodum augmentatur quantitas eius propter propinquitatem,ad caliditatem ipfius natur.-eaeris'. Etfciasquod non fitaugmeii V e quantttatisexhtsqu.Tapp fitdiminutiop pteraliquidquodrefoluaturexeo,&hocprobatumeftmnaturaliphilofophia Ee Medtcina:facienreshanc operationem,funth#eedemhisqua:indurant fed pri* mo muifcant, &fli diu permanent in membro , indurant ipfum , 6C poffibile eft ut momncent ipfum ? cum diu permanent fuper illud. DeMedicinjsaperienribusorauenarum, Cap.XL Sta Medicinae funt calida: complexionis,& habent groffam fubftantiam & funt dcgenerc Mediciuarum aperitiuarum , tamen funt fortiores eis . Et habent qtiafi «esgradiis operatiomim,primus eft abftergendi,fecundus eftaperiendi tertius eft elargandioraucnarum,tamen calor iftarum Medicinarum aperitiuarumnoncft ficenlorcorrofluu M u »a^ Sc fella , & proprie fel bo DeMedicinisftip Ca p. XII TipticTMcdicina:^.Tftringuntorificiauenarum,funrnam ftres 6c forns hccitatis,& proptcrea fuitfapor earum ftipcicus,& propterea clau £ l quodlibet membrum comeftum cofortat fimile mem* t>rumcomedentis.SedMedicinequgconfortant,inquantum funt Medicin? con* fortaciue , neceffario calor earu debec effe fortior parumper calore membrt , &fim literficcior,propterea quia mebra non terrentur^ne^ debilirantur,nifi propter qua* litatem frigidam et humidam.Et hoc fecundum plunmum accidit proprie in mem bris principalibus,&generaliter non debilitatur operatio membri ut plurimum , ni fi propter frigiditatem,queeftcouenientiorad inducendamlefionem,hoceft, quia affimilatur uucucibus dominancibus fuper ipfum ex uirrutibus elementorum , ficut eftcerebrum,quiaideoquodfuperipfum dominacurfrigidiras,&humidiras,lae* fioqux fuperuenit ei proptet has duas qualitates,eft maior.Etpropterea eft t (Te,quodnaturaMedicina:,queconfortatmembrum,refiftarparti,aquaproue^ D nidxfiomembri. Verbigratia,QuiaMedicinxqua?confortantepar,neceffariode^ benrhabere manifeftam ficcitatem,econtrario inMedicinis cordialibus,&qua^ damfunt,queconfortantatotafubftantia,ficutaurum&:margariracor.Etqu?dam funt,queconforcantpropterqualitates primas &fecundas,ficucftipttciras &ama* ritudoqu? funt inrofa.Ec Medicine odorifer? funt fuprem?omnibus Medicinis, quc confortant principaha membra , dC maximein rebus teftificatis ab experientia, <8£ proprie cordi . Et propterea mufcus plus c6fortatinter.ce.tera odorifera,nam eius aromaricitas prcualetoninibus aromaticis. Deoperationibustertiarumuirtutum. Cap. XX. Am diximus naruramMedicinarum,a quibus proueniuntoperationesfecundar. Deinceps debemus narrarcnaruramMedicinarum , qua* faciunt tertiamoperati* unem. Erdicamus,quod iftarum Medicinarum quardam funt,que. franguntla* pidem , •-. -* S I M P L I C I A Debezahar, Cap. XXIII» 5ij I iadiei,refpondemus,quiaeftpropter Iumen Solis.Sed quoddac effe reifolum, non ftat per primam cauffam, fed ftat per principia mediata, QC fi non fint mediata, nonfuntipfa&eademcauffa,fed hoc fcitur per conuerfionem a?qualem,autpei: res magis notas apud nos . Verbi gratia . Ponamus ut uelimus rationem affignare, quodlunafitrotunda,eoquodipfius lumen paulatim augmentatur in figuraro* tunda,ficut arcus,quia hoc principium , hoc eft , augmentatio fui luminis paulatim tion eft mediatum , propterea hocidem non eft cauffa rotunditatis luna?,propterea quod rotunditas lanx non eftproprer hoc , quod augmentatur paularim in hac fi* gura rotunda, fed augmentatur in hac figura , quia rotunda,8£ eft conuerfiue , pro^ pterea quod cuius rei lumen augmentatur paulatim in hac figura eft eius forma ro* tunda,6£omnis res rotunda luminofa,augmentatlumen fuum in hacfigura.Eteci* am inuenimus principia,qu# dant effe rei folum in hoc , q> notafunt per fe , St non propterea,utfintprimacauffainre,ficutdicitur,q»ftella?qua: non fcinciUanc,fuoc nobis ptopinquiores,6C hoc principium eft nocuapudnosper.fenfum 3 propterea j Edidnx qu? uocantur bezahar,qux curant u uenenis,operantur has pafliones COnuerfim,hoceft,quiaquasdam permutantfuaquaiitaceuenenum, quando func concraria?,& quedam hoc operancur a coca fubftantia, & queda hoc fatiunr fua ftccraftione.Ec ifte Medicine. bedazarice non curanr,nifi recipiantur,cu eft in corpore difpofitiouenenofafaftaaueneno,&tuncdantcorporiunamuirtutc,queeftcotra^ tia uircuci ueneni.Ecficcuracur uenenu quafi per accidens,propterea quado lllas co* inedithomofanus,funtficutuenenii,exceptisgraniscitri,&fimilibusillis,Proptc^ rea diciicMedici,q> Medicin? bedazar funt medie. inter Medicinas dC uenenu,& nos fic nd intendimus,quia mediu 8C extrema func unius generis,6t que funt unius gene *is,funtfimilia,8£ficnon eft in bedazarijs cuueneno,6d proptetea melius eft dicere, q> bedazar fic in fine cotrarietatis ia ueneno,quia medicatio cocrariecacis femper de' bet accribui contrarietati . Sed caufla quare bedazar occiditfanum, non eft,mfi quia non habet prodeffe,nifi quando in corpore eft difpofino uenenola. Ec eft uc ifte Me dicingfaciancduasoperacionesincorporehumano.Vnaeftucuenenofa,quandp tecipitur non exiftente in corpore difpofitione nenenofa . Ec alia eft iuuattix , quan* do in corpore eft difpofitio uenenofa,& funt ficut uenenum ex una parce, SZMedi* ciiKeexalia,nonquod fincMedicinae exparte,exquafuntuenenum,quianoneft extraneum,ut dicatur,quod diuerfificancur acliones unius agentis,diuerfificatis difpoficionibus fubftanti locorum, hoc eft , quod poteft dici bono arbitrio de ope* £ationibusMedicinarum,qualiceroperantur. Demodo cognofcendi uirtutes Medicinarum, &ciborum. Cap. XXIIII. Einceps habemus perfcrutari , fi poffunt comprehendi argiitnento operacib* nes Medicinariim,qua?non funcexperrejaurfi: CCgiiitio inuentionis earum per experieutiam , auc fi in hac inuencione cadic res , qure concineat argumentum < &experientiam,& fi ceciderint,utrum fufficiant modi,qui didi funtaMedicis. Seddicamus,quod operationes Medicinarum,fecundum quoddi#umeft,funt quatuor,primcE,&fecunda!,&tertia?,& propriar. Sed cibus non habet nifiu* nam Operacionem,hoceft,quia nucrit.Et cibi naturales non conueniuntnobis, nifiin tota fubftantia, propterea quando perfcratati crimns dehoc,fi potetitcom^ prcheudi per modum argumentidemonftratiui in hacdemonftratione,aliasper=* fcrutatione,cadet perfcrutatio inquifitionis proprietatis, fipoteftaffignarialiqua tatiouel non.Etdicamus,quod iam didumeftinprimopofteriorum,quodco^ gnitio rerum eft duobus modis . Vnus,ut habeatur cognitio fui effe folum , 3C ha?c uocaturdemonftracioeffe. Et fecundus dac nobis cognitionem cauffapilliuseffe, <3£ harc uocatur demonftratio cauffar. Et quando funt in una 8t eadem (cienda, differunc fecundum hunc modum,quia quod dac cauffam,nonftacnifiperpri^ mam cauffam propinquam fine medio . Verbigracia ,Si tu qua?reres , qua? fit cauC 514 A V E R R O I S c D ^ddcddket^qaodMix errantes funt propinquiores fixis.Ecdebesfcire,qnO(i focc principia,qu.T nos iuuant ad fcicndum effe rei,folum funt pofteriora a compU x/onein elfe,alias,cognicionecauffa: ? &:func priora ei in cognicione,comparacione ad nos.Propterea quia priuatio fcintillationis errantium eft propter earum propin* quicatem ad nos,& propinquitas earum ad nos eft prior in natura 8C cognitione.Ec ncipiumconuerfiuum poteft nobis dare cognitionemcauffa:rei,quandopro* ur per medium terminum,quod fit in uero fillogifmo, quia in hoc probatur ter* minusmaior&minor,uirtutemedij .Quia quando inuenitur terminus maiorin toco medio,&: medius in toto minori , tunc probatum eft effe maioris in minori,&: h?cdemonftraciopoteftdarccauffameffe D &:nominaturdemonftratiocauffaj.Sed quod dac folum effe,eft induaio,hoceft,quia fcicur exinquifitione parriu,qua: funt ftibiIlouniuer{ali,quiaquandofueritqua:fitumpra:dicatu,cuiuseffeuolumusha*: bcrecercicudinemuniuerfaliter,tuncquaerunturomnespartesuniuerfalis»Etfiinuc niantur,tuucconftituetur,quodhocpra;dicatumeftintotouniuerfaii,&ha?cfpeci^ es nominacur dedaratio effc maioris in medio uirtuteminoris , quia quando inue* nitur maior in toto minori , hoc eft , in omnibus partibus , 6C totus minor eft tocu* medius,tunc argamemacur maiorem effe in toto medio . Ergo quando quaeruntue niulca e.v particularibus in una fpecie,6c inueniatur unum praedicatum in omnibus, non opinando,ut fit aliqua pars in fubie&o , in qua non inueniatur hoc praedicatu, 6c eft certificatum,quod no uidebitur per hoc,quod uidetur a partibus per huc mo* dum dcdaracionis cognofcicur effe unius praedicati in totaillafpeciea parceexperi* entircinomnibusfuispartibus.Ecper hancuiam habemus cognicionem maioris partisfpecierumprincipiorumarcisMedicinx.Ecprincipium quod nobis dateffe rei,folum eft poftconclufionem,utnon fitconuerftuumfupermedium terminum, Scinhoc modo cadic demonftracioeffe,uerbigraria,ficucuolumusdeclarareeffe uirtucem nutritiuam homini pcrunum principium,quod dicec,Omneanimaleft nuciibile,& ficcargumenru hoc fic, Omnis homo cft animal, omne animal eft nu* rnbile,ergo omnis homo eft nutribilis , propccrea quiahoc principium nd prodeft nobis,uifi ad tnbuendum uirtutem nutritiuam homini,fednon utuirtus nurririua fitcauu^ipropinquahomini.Etquarcnoniuuatnosindandocauffamrei,quian5 couercitur maior fuper mediu,quia ome nutribile no eft animal. Et in fumma dico, quod demonftrationes qu^nafcunturacauffis remocis,uelfincaffirmaciua:,uelne* gaciua:,func demonftrattones effe,& non demonftrationes cauffe,quia demonftra rio cauffa: eft prima & propinqua. Et omnes ifta? res faciles funt ei, qui ftuduit in Lo gica peraliquod cempus,& perfetfius cognofcer iuuamentum,quod faciuntin hoc loco,& etiam neceffitatem. Et poftquam ita eft,ficut didum eft, debemus perfcruta n de proprietatibus,&dicamus,Videndum eft,fi poflitinueniri uia, qua poffimus coguofcere,qtiod proprietates fint percomparationem alicuiusalterius rei,ficuteft ad comparacionem corporis hominis . Ec dicimus , q> hoc non poteft fciri , nifi uno duorummodorum.Vnuseft,utfitnatura,propterquamprouenithecoperatioma nifcira apud nos perfede,aur per primos intelleaus,aut per demonftrationem . AU cer cft,ut inueniantur res proprie pofterius illi nature.Et ad hec ut fint illa: res & pro* priecates xquales in uno pra:dicaro . Ec etiam utfintillae eedem res pofteriores ma^ gis notaeapud nos,cp proprietates,&utfmtilla:res,propter quas poffintfciripropri etates abfqj mcdio.Quoniam fpecies harum demonftrationum quamuis fintex re* bus,qua: func quafi per accidens,funt tamen ueraces. Et nos uellemus, fi poffet effe, inueiiirehocquxfitumuirtuteillarum demonftrationum.Seduidetur,quodiam (itfenteutiatum,quod natura,quaoperatur propriecas,no ponjcfciriperfede,quia proprietas non eft,nifi una operatio exiftens per fe, tranfiens ab uno encead aliud >pter proportionem menfurarum elementorum, quam habet unum ens ciialio! harc meniura comprehendi non poteft per modum arbitrij, ne$ eriam poteft fci n hoc plus qp ht hax cognitio, q uje non eft perfetfa . Ne$ etiam inuenitur hic aliud accidens poftetius 3 quod figntficac fuper hanc nacucam ucraci fignificationc . Etiam liec^ cil r S I M P L I :C I A W \ 1 £ nc<^eftaliquanifipropnetaseademqLiandofentitur,quiatuncftgnificatftip«hac na£uram,& fi eft impoffibile hoc fcire , eodem modo eft impoffibile inuenirc in eo c^ habet proprietatem unum accidens aequale proprietati ad hoc, ut fignificet fupet proprietatem,& fit manifeftius apud nos quam ipfa, quia non eft conueniens inue nire hoc , nifi quando inueniretur unum accidens magis notum, quod fignificarct perfecla fignificatione,fuper naturam, propter quam fit haec propnetas. Et propte* rea,quiaproprietasfequiturproportionem menfuraraentium,poffibilcfuitinue* niri in una re proprietates quafi infinitas,8£ res quaeeft propinqua infinito , non po teft fci?i perfe&e per arbitrium, neqj etiam poffumus inuenirefignafignificatia fub* ftantialuci* fuper hanc namram. Et poftc| ita eft, debemus perfcrutari fi poffibile eft apprehendere primas operationes per uiam demonftranuam,au£ non,Et dicamus q> uia qua perfcrutati fumus fuper proprietates , erit eadem cum uia qua hic erimus fcrutati,quiafipoffetapprehendiarbitrioMedicinatemperata,autdiftemperatain fine arqualicatis,hoc non effet nifi cum cognofceremus naturam,qua! hoc operatur perfeda cognitione.Quia quando nos tradamus de Medicina , fi eft calida, aut fri* gida,aut temperata D nos non intelligimus hoc, nifi quia habet per fui natura 8£ pre* parationem permutando fe a corpore humano,uel ut permutetur a corpore huma* no,8£corpus poftmo !um ab ea recipit unam qualitatem permutatam , compara* tam,proportionatam qualitatibus naturalibus quae funtin corpore,quam propor . '• *. tionem dicimus temperantiam,effe aut diftemperantiam.Ergo utinam ego fcirem quaz natura eft hax, propter quam prceparatum eft corpus humanum pati has pafft "* ones,8£ quae eft illa qua? praeparata eft ad agendum,8£ cui r£i has debemus compa* rare, hoc eft , cui rei debemus comparare menfuras elementorum , qua? funt in illa. Propterea,quia ha?c comparatio, alias operatio, non dicitur nifi coparatiue ad cor* pushumanum.Etproptereaapparet primafronte tpdebet fieti comparatiointer complexionemciborum8£Medicinarum,S£compIexionemhominis,itacpmen^ R futa? elementorum,quaz inueniuntur in cibo 8C Medicina, in qualitate aequales finc his,quaeinhomineinueniuntur,8^hoceftquoddiciturcibustemperatus,8£Medi cina temperata . Et quod egreditur a temperantia ad unam extremitatum , eft illud quod eft augmentatum,aut diminutum in illo extremo. Haec eft melior ratio, quar poffit afiignari proportioni , 8C comparationi ciborum 8C Medicinaru corpori hu* mano,8doperationibusipfius.Sedunumnobisobuiat,q»fiitaeft,nuUuscibusde^ bet dici temperatus homini,nifi caro humana. Et forte poffet effe q> carnes gallina* rum per modum fimilitudinis remote. effent temperatae complexioni hominis,auc complexio carnium hcedifimiliter. Sed deterra: nafcentibus, nullum temperatum noterit inueniri,8e" minus debent effe calida corpore humano, quia corpora anima lium funt calidiora nafcentibus terre, 8C propterea non inuenitur in terr? nafcetibus calor in aclu.Et poft ijrnon eft uia cognofcendi hanc naturam, perfetf a cognitione, abhacpartecomparationis,qu?eftinternaturamcorporis8icomplexionem,qua operanturMedicin?hasoperationes,fortaffepoteritcognofctapartecomparatio^ nis 8C proportionis,menfurarum,elemetorum, quam habetMedicina a feipfa,hoc cft , q uia Medicina in qua dominabi tur calor in feipfa , illa dicitur calida , 8C illa in qua dominabitur fngus,dicitur frigida. Et fic de ficco 8C humido,quia Medicina in I cuius partes dominabitur pars ignea , illa erit conueniens , ut ex ea generetur calor magis,ficutuideturinfulphure,8<:infimilibus.H?ceftunauiaquepoffetfuftineri in parte.Sed etiam illa eft corrupta in pluribus fuis partibus. Ideo , quia inuenimus multas res,que funt in fuis complexionibus calidiores. Et quado nos comparamus cas corpori humano, hoc eft, quando eas comedit homo , inueniuntur frigidiores (icutmuftum8<:uinumantiquum,quiaineo,fcilicetmufto,apparetcalormanifei ftior.Poftc^ tu uides quia bullit,& comparando ipfum corpori humano eft frigidi* Et uidemus res,in quibus frigiditas eft magis manifefta,& comparatione ad coi pus noftrum funt calidiores,fieut uetus uinum. Et fi tu dicis , hoc p corporis.Ergo fumusineo quod prius eramus 3 8inonfumusegreflj. Etquare E tnhoc n* A V E R R O I S C inhocconari\quiaintetrffnafcenribus',&animalibasomnibn$dominatarcalor, & f» rcfii >idaccncur, proprer dominans in eis non eft frigiditas illa a paccequa func terrenaicenriajautanimaiiainaftu.Sedqucdameomminaeiiianturcalidacompa tanone corporis humani,& quedam frigida,& nonfolum frigida, ueram etia mor tifeta,ptopret rrigidirarem,&illud quod eft morriferum, noneftmorciferuex pat tequahigidum^ftinafttijquiauinumquodeftuiuificatiuu^eftftigiduminaftuje go non prouenit nifi a parte permucationis qua recipic a noftro corpore,& hec per mutatio aut eft ad magis calidum, aut ad magis frigidum , & fi ad magis calidu,et# go calefit SC non refrigcrac,fi ad plus frigidum , ergo in corpot e noftro eft frigiditas tn aftu in quarro gradn aut ultra,etgo funt occupationes, paffus, uel ttanfitus,& eft nobis neceiiecencarenouum paffum,3£dicemus pafumdeeffeolei. Oleum cftex «ebus in quibus dominatut humiditas & caliditas, eo q» partes aereejn eo func ma* nifeftemulcum. Ecfialiquisquecerecquomodo pocefteffe utineo parcesaereedo* mineiuur D cumuideaniusquodingroffacuf,&c6gelatuf,&infpiffacurafrigote,6i dicitutquodnoncongelaiuutaffigore,nififubftanti?aquofe.Debemustefponde^ te quod non co ngel a tut pto ptet fngtdicacem , nifi proptet multam conuerfionent foarum partium ad aquani,& ab illa conuetfione prouenit hoc,& multum fubtili ati fu mu s iupet effe olei,fu per q uarto metautot um,& ibi funt foluta omnia dubia ^&proptet ea non poteft haberi ex hoc cetritudo, niil per experientiam , & quomo do non debes hoccredete,quia tu uides quod quando ponimus in ignem multa tes,nonfubitoalterantur,ptoptercalofemnatutalem,quieftinipfis,&quandoc( meduntur ab aliquibus animalibus inconcinertci,alcerancuc ptopter calorem natu c alcm,qut cftin ipfis animalibus , ficuc dicicur quod cum ftrutionibus dacuf ad co mcdendum auram,&inconu'nenciexcrahatuta ftomacho , inuenicur multum di minutum, & hoc eft uet icas , quamuis aurum dure paciacur ab igne nec poceft dici j^ quod calot ftrutionis ficforcior igne, nam uerbum effec uanum . Etgo ha?c res non eft nifi illud quod fequicur a cocafubftancia in calore fttutionis , & non propter for* citudincm qualitatis caloris,& hoc eft manifeftius in cibis quam in Medicinis,pro* pterea3quiacibuseftilludquodhabecpeffuinacuram,ucconueccacuc&altefetufa cibaro,ita ut fit cum cibato idem in fpecie,8<: manifeftu eft t^ hxc conuenicntia qua: eftintercibum&cibaram,noncftmfiacocafubftantia,&:pfopteteauna&:eadem mali eft ctbus,& alccri eftuenenum,ficucfielleborus cocurnicibus, 8C „ _ pellus caracro q> latinc ftut neUi nomiHantut,fed Medicina eo q> opetatut in corpo* ceproprerpHmasquaiitatesopinantufquida,utilludarbitriopoffitc5ptehendi» De inueftigatione q ualitet fun t uerificata figna rationabi liaciborum&Medicinarum. Cap.XXV. ET Galenus, & alrj Medici conati fuetunt faccte tegulas demonftratiuas , uc pro* ba renr operationes harum Medicinarum, in corpotibus humanis,quamuis ncV f!ntnififignaopinatia/icutoftenfumeftfuperius,&:utipfumhonoremus,dicimus cj> habent uetitatem pro maiori partc,fed non ncceffatio,&etiam,quia moucnt ho minem ad expei tenciam. Et propterea dicit Galenus,quod duo inftrumeca,quibus ha:c ars fuit iuuenca,fuccunt racio & experiencia , 8c"eciam conferunc ad habendan* cognitionemtecum cxpcttarum , uct um fint cibales,aucMedicinales. Vetbi graria, ftntduo cit>i,unusfit facilis udleuis,alteruero gtauis &dutus ,nos dicimus cp feci* lis &lems citius alcerabicut, eo q» cicius recipiec diuifionem a calore nacurali,S£ cici* us paticut.Etadhuc plus fi conati effemus in his rebusad accipiendum pct unam ut am cauffam 3t effe ftmui,effectialde dtfTicile , & quando habebimus expetientiam rffe,factle ent nobis date cauffam per hunc modum fpeculationis , & erit ha?c ars ra ciocmatiua.Ecqnandouna Medicina noncompiebit inrencionemnoftrahacra* ttone,porecimus ad aliam tcanfice.Sed qui non haberec nifi experientia,non poffec nocobnnere.Etiamdtlacacuseft Galenusin diuifionehacumduacumterum nifi quia demonicrauones 8C fentencix dacar a Gaieno , cV quibufdam Medicis uenien* «bus poft eum,funcbceues,cefpeftu illac um quac hic dici poffunc,eo <* incenderanc adloqiien *• S I M P L I C I JU 3 i7 jl ad loquendum fupet naturam Medicinarum,ex parte faporum 8C odorum,8£ uelo citate conuertendi ab igne,8£ fi poneremus omnia haec effe figna,erut propriora na turarum quae tenentur has operationes facere in corpore humano. Sed iigna fub ftantialia 3 neceiTeeftutfintJEqualianaturisquaemanifeftantfupereas,&cuncpote^ tis irea nouiffimo ad primum,8£a primo ad nouiflimum. Etfi non fueris pericruta tus fpeculationes hnius artis , per hanc uiam ignorabis naturam Medicina? calida?, in quantum abfolute calida extitit,8t frigidae in quantum frigida,nec etiam fcies na turam Medicina? calida? in eo , q> eft calida perfede, nec frigida?,in eo q> frigida eft. Verbi gratia,fi cognitio Medici in Medicina calida non effet,nifi propterea q> habet faporemacutum,autamaru,autfalfum,&q»naturaquxhabetcalefacere,facithoc, tunc eft eius fpeculatio in hac arte multum diminuta, propterea,quia multe res funt calida?,8£ non habent faporem amarum,neqj acutum , ficut carnes pafferum 8£co* lumbarumiuuenum,&fimilium. Quiacibi&Medicinacuniuerfahterfuntterrfna fcentia,aut animalia,aut mineralia , 8£ fapores non dominantur,nift ji terrg nafcen tibus,aut animalibus. Et nobis neceffe eft , ut iftarum rerum arbitriufit rationale ad affirmandam naturam Medicinarum calidarum , frigidarum , ficcarum , 8C humi* darum,& poftea ftudebimus in rebus qusefignificant has naturas.Ergo primo con fyderanda funtfigna , quibus poffimus cognofcere quantitatem harum menfuraru a complexionibus Medicinarum. Et dicimus q> res quibus poffunt iciri, funt res fu* peruenientes unicuiqj qualitati rei complexionatae,propterea,quta compl -> B e ft corpus confimile in partibus,8£ iftafuperuenientiafunt differentia: quae adueni* unteiamenfurismixtionumillarum.Etquaedamiftarumdifferentiarumfuntqux continentomniacorporaconfimilia,6^funtomnesenumerata?inquartomethau rorum,quarumqua?damfuntqua?congelantur,6<:qua?damnon,&qua:dddiffob uuntur,^qu?damnon,&qu?damfuntlenes,6<:qugdaipafpera!,&quaedamfunt qua?funtextenfibiles,8^qu?damnon.Etqu?damfuntqua!funtpropria:,quibufdi corporibus confimilibus,ficut odores,8£fapores, 8C colores. Et quedam quibus eft dominatio manifefta unius elementorum per fe,quando fentiuntur per tadum ca* lida?,frigida?,humida?,autficca?, 8C hoc non inuenitur nifi in rebus in quibus eft ca* Iiditas,ftigiditas,humiditas,autficcitasinaclu.SedcumUosperfcrutatifuerimusci bos 8C Medicinas,nos temperabimus eos in eo q> funt partes rei compofitse , 8t hoc cft proprium in Medicinis 8C cibis, quae funt partes terr? nafcentium 8C animalium. Et quaeda illarum funt quae: iudicantur per earum operationes &loca,&fi funt par* tes animalium,iudicantur a regimento illorum animaliu , 8Cd fpecie illorum cibo* rum , 8£generaliter neceffe eft uti in animalibus coparatis rebus , quibus ufifumus in cognitione complexionis hominis in operatione,regione , 8C loco, 8C cum dico hic operationem,intendo operationem animae , hoc eft nutrimentum , fenfibiitta^ tem,&concupifcibilitatem,&aliasoperationesanimxqua!diaefunt.Iftgfuntuig quibus poffumus per hancartemiudicare,8£quamuis nonfintfortes,fineeis non poffumus effe,necipfas diminuere. Sed dicendum eft de unaquaq? iftarum,fecuns: dum <$ melius effe poterit,nec petendum eft nltra illud quod diftum eft , ficut dicit Ariftoteles , quia non debemus qu?rerea traulo fermocionari , neca muto loqui,8£ in his non eft aliud nifi ut recipiantur a naturali , 8C ab eo quod uidemus quod facit tiatura,quia demonftratio non habet ueracem uiam in hac arte. ' Quomodo cognofcenda complexio ciborum 8C Medicinarum pet generales differentias corporum mixtorum Cap. XXVI. ET dicamus rp res que funt manifeftiores , a quibus poffumus habere certitudine complexionis corporum confimilium , eft cogelatio 8C fpiffitudo,hume#atio, refolutio,diffolutio,facilitas, uifcofitas, fubtilitas, grofficies, mollificatio,duricies, Combuftibilitas,8£ non c6buftibilitas,opilatio,8c apertio, 8C quedam congelatio a calido,8<:qu?damafrigido.Eorumqugcongelanturafrigore,qu?damfuntqueintf fpiffanturprimoacalore,8iquxdaquaenonfuntinfpiffataprimoacalore,&:qui oam qua? infpiffantur ab utroqj.Et eorum quae diffoluuntur,quedam diffoluunti ^ r E* acalid r i nt A V E R R O I S C a calido,& quaedam a frigido.Et eorum qua: humectancur, quzcdam humeclantur a calido,8c" quaedam a frigido. Sed qua: congelata: funt acalore , calor 8£fiecicas fu* per eas dominatur,ur eft fal SC fpecies eius.Sed qua: congelata forit a frigore,fi in prf mis effecuifpiffaca a calore, 8£iltafpifficudo effec propinquafpifficudini qugfita na turaaerea^autaquea^ficutfpifftcudobutyri-jharceritneceffiriocalida^idemeftdc olcis,gummis,& fimiiibus,8c' q u? congelace func a frigore , SC nacura terreftris fupec eas domiuacur,fi calor prius eas infpiffiueric,ergo frigtditas et ficcitas dominabucuc 111 eis,ficuc func offa,cornua,panniculi,8£ fimiha.Sed quae funt congelaca: a frigore* nec (Urit prius infpiffaca: a calido , nacuralirer ha:c fpiffitudo erit frigida SC humida, ficur eft argencum uiuum,8£fimilia, Ec quae res func infpiffatae a calore, 8C coagula^ t;ViUrigore/untpropinquaeaequalitati,ficuteftcachimia,&resqua:diffoluunturaT calore,femper coagulancur a frigore,8£ quac coagulanrur a frigore,diffoluuncur a ca lore.Ideo cum nos uidemus res qua: funtdiffolutgacalore, debemus infpicereficd» agiilatxfuncafrigore^necinfpiffaca: funcacalore,iudicamus ipfaseffe frigidas8£ humidas.Et fi fmt infpiffatx a calore cum dominio partium terreftrium,iudicamus ip las effe frigidas SC ficcas, ficuc ferrum, SC multa metalla. Et fi cum hac fpiffitudine dominantur partes aerea:,tuc eas iudicamus humidas, declinantes ad caliditatern-; ficuteftpinguedo inteitiiiorum,8£funtres qua:diffoluuntura frigiditate&humi^ ditate,utfuntfpeciesfaHs.Sedresquxfuntinfpiffita;acalore,promaioripartefttnc calida: SC ficcar,excepto quod illa fpiffitudo non fit fundata in fubftantia aerea,ficut fperma,quia tiic illa fubftantia eric humida , auc temperata ficut lac coftUm. Sed res qua: funt infpiffatx a frigiditate SC humiditate, fi caior eft in primis operatus aliqua coagLilationem,debetdiciquodfintcalide8<:humida?,uteftiuspingue,&fifintiii fpiffata:, ita quod calor in primis nullam feceritcoagulationem , debentdici utfmc frigide& humida:,ficur lac quod coagulatur multa frigiditate.Et debes fcire, quod pocefteffequodoperacionesquas faciunt caliditas SC frigiditas , in rebus iftis pof* D funceffenacurales autaccidentales,ideo debemusiudicare fupergeneratoillarum fi eft naturale,quia corriplexio propter quam Medicina hocfacic,erit naturalis,ficuc eftfpiffitudo fpetmaris,S£complexio quaefacicnon nacurale,eft non naturalis,fed accidentalis,ficuc fpifficudo quae fic in mufto, quado ad ignem decoquicur. Sed res quaeinfpiffancuracalore8ifrigore,xqualicerfuntaereae&aquea?,&earumpartes funcconglucinacxfimul,ficucoleumoliua;,&aliaolea qua» poffunc reciperehas operariones,quia oleum infpiflarur 8£congelarur a frigidirare,propcerea,quia par tesaerea:qua?funcinipfo,conuercuiituradaquam,&iteruminfpiffaimiracaiore, proprerca,quia refoluunrur parres aquea?,8dremanentaerea3 cum terreftribus in eo dominantibus.Etresqua!noninfpiffantiiracalore,uelafrigore,funtaquex,cum p auca terreitreirare, SC calor eas confumit, antequam infpiffentur. Nececiam frigus poteft eas infpiffare,propcer paucam cerreftreicacem qua: eftin eis, eo, quia nonin? fpiflat frigus,nili quando excrahic calidicacem exiftencem in eis , 8C fpargic humidi^ tacem,8c tuc aduenic ficcicas,8i illa de cauffa eric coagulacio,8c" infpiffacio, SC quan do dux res recipiunr congelationem 8C infpiffationem , xquaii cempore', aut pro pcerunummocoremxqualeinfubcilicace8igrofficudine,funcinunogcadua?qiia les in calidicate SC frigidicace.Sed fi una carum plus infpiffatur,coagulacio ipfius eft uelocior.EccLimmocoripfiuseftforcior,habecina:qualicacemfecLindumhoc.Sed reslenes&uifcofxhabencdominium aquae 8£ cer r a: , 8£ p r o p r erea funrfrigida:8c" groffa:,fed lenes habenc dominium aereiracis , cum pauca cerreftreicace , SC propcer hoc de facili diuiduncur,eo,quia aereicas quze admixca eft ei, eft elemencum hurtii* dum,8<:ideoleuicerabaliodiuidicur,8cmodicaficcicasqua:eftadmixcaei leuicer ipicpafltonem.Etreshumida: tecipiunc excenfionem,propcer parcem humi plus dominatur,quia ha:ceftunaexrebus qua: adiuuanc ad uelocicatem dice ftioni& r S I ' M P L I c r A * • A ffioms, qota difficultas diuifionis paccium farigac nacucam. Etfcias quod uifcoficas ? T.^ ° ft S mfi a?c ficctcacem,proprer dominarionem partium tetreftrium, fi eft Medicmalts , 8C fi eft cibalis,eft dtfficilis digeftionis,ideo,quiafocmacoc* pocis difFicilem fuam deferit naturam , Et fubtilis fubftantia ? fi eft aetea,figiiifi> cat cahditacem 8C humiditatem,& fi ignea,fignificat calorem 8C ficcicatem. Et niolhcies figmficat corpus humidum,& propterea res molles facile petmutan* tut,ficuc frudus cecences,&: humidi, 8C ducar,fignificanc conccacium. EcfpifiV tudo,& molIicics 5 & fubcilicas,& ducicies , nonfignificant , nifi fuper uirtutes paciences in re,hoc eft,humiditatem 8C ficcicacem,&:nonfupecagences.Ecop* pilatio 8C euaporatio dicitur fecundum duos modos , unus qui debet fic uera* citer appellari,& eft talis operatio,hoc eft,augmentum uel diminutio quanti* tatis, licut nos uidemus muftum facere ex feipfo euaporationem in utre claufo, SC crefcit quantitas fua ultra menfuram primam , non exiftente additione fub* ftantia: in ipfo , 8C aliquando frangit utrem . Et ficut uidemus in nebulis, qua; conftringuntur dC oppilantur in feipfis , 8C redeunt ad paucam menfuram, nthi* lo ex eis exeunte,&elargancur, SC ccefcunt , nullam additionem recipientibus, 8C cauffa in hoc eft, quia aer eft maioc aqua 8C terra, 8C quando res appropin* quat naturae aeris,eius quantitas plus crefcit,& quando appropinquatplus na*' tutx tetra: 8C aqua? , diminuitur plus , 8C propterea res uaporabiles funt acrex, 8C funt calidae 8C humidx ,8C qux funt daufe,& oppilatae in feipfis,funt frigi* dx 8C humidae, propterea, quia euaporatio non eft nift dilatatio fubftantia? ae* tex 8C non eft augmentum cei uenientis abextra,& fic eft opilatio per contra* rium . Et propterea ponitur fermentum in pane, ad hoc,\it faciat ipfum fpon* giofum , 8C in eo dominetur aereicas , 8C fit facilis ad digerendum , propterea, quia corpus aereum leuius eft ad permutandum , pcopcer fuam humiditatem, quia iubitantia ficca eft duca ad pecmutandum 8C digecendum. Alrecueco mo^ g dus eft , qui dicitur uapocatio , uel opilatio , pcopter difpofitionem corporis, quod habec foramina larga,uel ftricta,quia quod habet largospocos,dicimus effe uapocofum, 8C quod habet ftciftos, dicimus effe opilatum, quia nacutalis intelle&us eft intelligere iftas ces in fubftantia cocpocea eacum , 8C non pcoptec largitatem,aut ftriduram focaminum , quia ha?c funt uetba uulgartum.quam* niseciamilludadiuuetdigeftionem,propterfacilitatemdigeftionis.Sedrcscoms* buftibilcsfuutde neceffttate ignex,ficutfulphur,aut aeree,ftcucfcenum.Etpro* pterea uelociter permutantur ab igne . Et fi diceretur fic in digeftione,hoc iioir conueniret nifi rebus quar comeduncur, fed fi nos incelligeremus quod hoc efc fec uerum , fecundum Galenum , non effct neceffe attribuece Medicina? opilatio * nem,& fubtilitatem , quia poffibilc effet , ut ces effenc groflfe fubftancia?,8£de facili permucarcncur, quia haberentforamina magna, perquae poffetignis defa* cili tranfire,5£ pcoptecea fupec eas dominabitut ignis , 8C combutentur fubico, quod facere non poceft caloc nacuralis,propcerea,quia eft humidus, 8C eft de? bilioris caloris quam ignis , quiares fupradi&ae non funt faciles ad comburen=* dum , nifi propter accidentia lacgicacis fuocum focaminum ,ficuc hacundines. Sed res qua: intendicuc habece uapocacionem 8C opilacionem a fubftantiafuicorpo* ris,hoceft,proprer cacicatem fuam,aut fpiftttudinem fnam,apacttbus fubftan* tiae iux ,8C llla habent compacatiOnem cnm calorenaturali,qutopecaturincor^ pus uoftrum . Sed ces qu? non recipiitntcombuftione, funcces tetcefttes 8C aquear, hoceft,quod poteft dici in fignificationibus uniueifalibus fupecuenientibusna^ tucis corporum confimtlium. D De cognitione Medicinat um 8C cibocum,pec ra tionemfumptam,afpeciali differencia - •' mixci,quaeeftfapoc. Cap. XXVII. Einceps uolumus naccace dc faporibus,odoribus,S£coloribus.Ecdicimus quod fpecies faporum quae funt manifeftioceSjfunt dulcis , unduofus,fal* :i E j fus,ama 3J0 A V E R- R O I S i D C fus^amarus^acutus^pomicusjftipticus^acctorus^infipidus .♦ Dulcts fignifica : complexionem calidam,fed calor ipfius-eft temperatus xqualiter ad compara* ciouem complexionis humanz,fecundum Galenum.Sed unduofus ditfus eft, quia pars aereadommatur fLiperipfumcum modica aquoficace,8£propcereaca* loripiiuselt minorquamcalordulcis.Supracomplexionemfalfidominaturpars ficca,adulta , itl qua mixta eft pauca humidicas , & calor fuus maior eft calore unctuoi- . Ec fuper naturam amari dominatur compiexio ficca terreftris , 8£ hoc occftnafri a calido8£fri2ido,8£ fignificatioqua?feparuunumabalio,eltquod igniftcatio eius quod fit a frigore eit ut ftt dulce , poftquam fuit amarum,ficut func glandes,xilocaratfa,& aliqua ex cucurbitis.Et amaritudo quae fit a calore 8t tcrreitreitate,rcuertitur ad amarum,poftquam futt dulce.Ethocfitpropterea quod amaritudofequitur duas fpecies complexionis,autcalidam 8t ftccam^aut frigidam 8c ftccam , quemadmodum inuenitur color niger per calorem 8£frigus* Ethocquoddiximusbreuicer de amaro,non fenferunt Medici,qui no-s praxefe feruuc,8£ etiam Galenus,nonappropriauit ipfumnificalidofeorfum.Sedquo* modonon cogitanc hoc,quod opium eft in fine amarirudinis,8£inducitpara* lyftm,propter luarn frigiditatem,8£ quamuis poifet dicere quod non prouenic , amaricudoaparte frigida.Nosdicemus iam eit amaritudo dominans in fuofa^ pjre, 8c* iapor forcis eft in iudicio fuper nacuram ibi,unde debec iudicari quod iit magis caltdum quam frigidum,proptereaiftae res accipiendae funranacuralu Et quod nos dixtmus de amaro, inuenitur in libro noftro,q ui dicirur liber de plan^ tis,8c" amantudo quar prouenit a calore,eft calidior falfedine,quia admiicet.uc r falfugint aliquanta hunuditas.Et fignificat hoc aqua maris maioris,quiaeftni* mislalfa,Sdeftmultumamara,8£uon poceftin ea uiuere aliquod animal , pro* pcermultamamatitudinem,propterea,quia amaritudo eftinultimitate contra* tictacisnutrimencoanimalium,&:eftconcrariumdulci, propcerficcitatemfolum, 8iproptereaincerficicinfantes,quando mulcumeaucuncur,propcerea,qutafunt inulcimo humiditacis,8£ nniuerfalicer non ingredicur nacura amarirudinis inre cibali,propcerca,quia non eft nifi Medicinahs, 8£dulcis ingtedicut in cibos 8£ Medicinas.Ecquoddominacur fuper acutum,eftmultuscalor,cum mulcaficct* tace , 8C fubcilttace , 8c proprerea calor illius eft forcior omnibns alrjs . Iftifunt fapo^ tes fignificances fuperfpecies rerum calidarum,8^uniufcuiuf($ eorum habetinfua fpecte gi\uius,quia quoddam dulce eft calidum tn gradu primo,8^ quoddam calidum in fecundo, auculcra,8cficde falfo.Et fapores qui fignificant inMedi* cinis fuper complcxionem frigidam , func pontici , ftiptici, acetofi , 8£mftpidi. Sed Infiptdi magisdcbent arcribut infaporabili quam faporabili.Seddicicur ucficfa* por propter fenfum guitus, propterea,quia quilibet fenfus fentit fenfatum pro* prium, & priLiationem tllius , 8c* itipticus 8c" ponticus funt unius fpeciei, 8c" non di* uerfificaiicur,nififecundum magis 8C minus,8c~ illifignificant fuper complexio* lieforti,ficcicacis8£frigidicacis,8dponcicus in hoceftfortior ftiptico,8£ acecofus fic cum fngidicace mixca in parte humiditatis , 8C non eft remotus a calore, 8C pro* pcerea incidit8£iubtiliat,8£ propcerea fubfiftit pontico,8iftiptico in frigidttate. Eciniiptdus eit aquofus 8C fngidus,8ihoceft quod poteft diciin fignincacioni* busiaporum.Ec quidam faporesfunt qui non fignificant perfeda fignificatione fuperuacuramrei,8chocpocett effe tnuna Medicina compofica expluribuspar* ttbus, quarum quazdam funt faporabiles , quaedam infaporabiles , propterea, quia noneitneceffeucunumquod^ mixtumfic faporicum,ucprobacumeftinnacuraU phtlolophta.Ecfi homo uellet iudtcare totalitatem Medicina?,non poffec iudi* careperfaporem fuper ipfam totam,ficut utdemus multa ex gummis,quiafunt inftptda,&:tamencalida. * , DecognicioneMedicinarum 8dciborum perra _!__ r \ /• ....._ . *• rtonem fumpcam a fpeciali diffecencia niixct,qua:eftodor. Cap.XXVIJL ; Et diffe I M. P L I C 1* A & T7 Tdifferent|£odottimnonfuncmanifefte^iobis, ficucdifferecie; faporum,unde J^noiipiopiiumhabencnornen 3 ficuthabentfapores,feddiciturodorfcetidus 7 ^ odor aromacicus , Sed nos ordinamus nomina accommodacaa nominibus fapo^ rum,ficuc dicereturodor acecofus,&odor acucus,8codar amarus,8C proprerea fignificatio complexionis odorum iftorum fpecialiter eftgqualis fignificationi com plexionis faporis dominantis fuper ipfum . Sed odores aromatici non funt nifi aco plexionecalida ex neceffitate . Etfcetidi fiuntacomplexionefrigida,ab humidita^ teextranea,cumcaloreputrefacnonis. Sed fcias cum hoc toto,quod fignificatio odorum eft multum debilis, propterea,quia ficut didum eft fuperius,poffibile eft effeMedicinamcompofitamexpartibusaliquibusodoriferis,5<:aliquibusnon odoriferis , SC fi iudicaremus ftiper cotalitatem Medicina? per odorem , poffet effe diciumignorantise.ideoquia dehac re nondebemus iudicare detoto,propter paftem,ficutilie,quiopinatuseft,quodrofaeftcalida,eoquod effec De cognitione ciborum <3C Medicinarum,per tationem fum ptam,a fpeciali differentia mixti , qus eft color. Cap. XXIX. i - ignificatio colorum,eft multum debiltorfignificatione iftorum,proprcrea,quia __ coloresnonfunc nifiinfuperficiecolorati,6^propterea inuenies fecunduplus, =quod complexio partis in quo eft color,eft alia,quam complexio totius colorati, 8C propcerea uides , quod idem eft color in re calida , 8C in re frigida , ficut albedo,que eftin fale 8£canfora. Sed uidetur,quod color uerificetur plus in operatione eo* • tum , que funt in una fpecie, ficut eft in gallinis albis 8C nigris 8Cin cignis albis 8C ni gris . Sed colores funt multiformes , fed generaliter fiant albi aut nigri, autcompofi tiexhis,ficutazuruscitrinus, 8£alij. Sed uiriditas 8C nigredo fiunt ex neceffi* tateexpartibusficcisterreftribus,quado9fitexmultocalore,ficutnigredoinAethi opibus , 8C quandocg fit propter frigiditatem,ficut uinum nigrum , 8C hxc differen* b tia iudicatur ex eo,quod preceffit , ftcut alibi dictum eft . Sed albedo quando prou e iiic a dominacione mixcionis partium terreftrium cum aereis,fignificat calorem,auc temperantiam,ficutcuuides homines habentes pulchramalbedinem. Sed quas ficpropteradmixtionem partiumaquearumcum terreftribus,quando eftlinrebus humidis , fignificabit complexionem frigidam 8C humidam ♦ Et iam diclum eft in libro noftro , quod albedo fic ex admixcione parcis ignee dare. cum corpore peruio. Etnigredofitaparteigneaceiiebrofa,cumcorpore nonperuio. Sedcolores rubei omnes fignificant fuper calorem,propter partem igneam,qua? in eis manifefta* tur,8£citrinus eft medius intereos.Seduiriditas declinat magisadnigredinem, fieutcitrinus magis ad aliud extremum.Sednaturaealorummediorum eftcom* pofica Hoc eft,quod poteft dici fuper fig Medicinarum,expartecalorumfuperuenientiumcorporibusconfimilibus Decognitione ciborum&Medicinarumper propriecaceseorum proutfuiitpartesterr?nafcentium,8danimaiium,8ifunth?cqua^ tuor,fcilicet,locus,tempus,8^regio,operatio. ^ Cap. XXX. Einceps narrandxfunt propriaefignificationes in illis , in eo quod funt parces recra: nafccntium,uelpartesanimalium. Naturaterre. nafcentiumcognofcicur rebus uua a loco,alia a regione , alia a cempore, quarca ab operacionibus, &lnonforcificancurharC operaciones,nifipropcer fignificaciones rerum precenra D tuui , 8C quamuis nos cognofcamus ab iftis coplexionem Medicin? , nos deb cognofcere etiam per uiam operationis duarum Medicinarum,que funt in una fpe* cie,iicut diftum eft . Ec dicimu$,quod cerre nafcentiu quedam funt perfefla , 8C que* dam funt diminuta.Et dimuiutum eft illud,in quo manifeftatur domimii unius elc mentifolum,auteienientiaque 7 ficutterrenafcenna,quenafcunturex3qua,autek^ menti terre , ficut tcrre nafcentia , que nafcuntur in locis petrofis 8C fombus , & . pro* pterea ifta terre nafccntia funt diminuta , hoc eft , quia non habeuc flores 8C folia, & manifeitum eft,quod dominans fuper compiexionem iftorum,eft aut mgidicas, n E 4 authumiditas V* AVEERRO I S C aot humiditas,ficut foliu herba?,qu& ftat fuper Faciem aquae , qua? dicitur thaholeb, auc frigidicas,cV humidiras,ftcut fungi. Et terra? nafcentia perfecla funt illa , qua? na* fcuinuriiimontibus,quiaapparetabeminentiamonti«m,utdebeatgener.ueplura terra? nafcentia,quam alia loca,dummodo fint temperati cnm bona euaporatione, &cum bona mixtionecaloris cum humiditace,8£ debet effe hoc in eis,quiahabent afcenfuminaere,&funtpropinquioresinfluentia?corporumfuperiorum,8iiUatei! ra? nafcentia habentcomplementum fruduum florum &foliorum. Et funtterr?na fcencia,qua? nafcuntur in deferto , S^funt qua? nafcuntur in uiridarrjs . Nam illa ha* bent plus frigiditatis 6C humiditatts de neceffitate, utfuntficlx nafcentes in defertis 8£ uiridarrjs . Etfignificatio qua? prouenir a regione,eft, quod quaedam rerre nafceii nafunt,qua!nafcunturplusinterriscalidis,8^qua7damfunt,qua!nafcuntur plusin terris fngidis,8£ qua? nafcuntnr in calidis,pro maiori parte funt calida,ficut q ua? ue=* niunc ab lndia,8£ quaz nafcurur in frigidis,u t plus funt frigida. Et poteft effe aliquan doperaccidens,utnafcantur calidain terris frigidis,ficucpinea?,qua!nafcuncurin Sdauonia,8£ frigida in terris calidis,ficut funt tamarindi, qui nafcuncur in terra Ara bum . Et hoc accidit propcer duas res , aut propterea , quia cortex illorum terrae na* fcentiu eftfottis & dempfus,auc ut fintfubmerfa fub terra.Quia ifta? dua? res poffunt dare colorem,& frigus,in omni regione,eo quod calor naturalis exiftens in eis , cq* trahirur intus propter frigidicacem,&fimilicer accidicderebus|frigidis interris cali* dis . Et fignificacio temporis accipicurfecundum ordinem regionis, quia tu uidebis nuilca terrx nafcencia calida nafci in hyeme,ficut rapa,8£ napones,8C quandoq; Me dicinafrigidanafcicur in cemporibus calidis,8£hoc accidirproprerpaucitatemfui calons,quia propter paucam frigidiratem aeris confumitur,ficutfuntholera mulra temporecaloris . Ecdemonftracionesucgccabiliumfuncmagnaeualdedeeo, quo* niamquxdamexuegetabilibusfunt,qua?citomouenturadaugmentum,&:qua!i* D dam tardiuscrefcunt. Sed uelocesgeneraliterfignificanr caliditatem,uelfubtilita* rcm , uel fuper utrun milisei,quodhabetaliquid a tota fubftancia. Sed operatioper comparationem tertiarum uirttitum,eft debilis iudicrj,eo quod eft ualde propinqua operationi, que fitatotafubftantia t Ha;caurem,qua?didafunt,neceffariafueruntfecundumtrac1a=> tus uniuerfales , in modo ciborum 8£Medicinarum. Decomplexionibusciborumquorundam,8£Medicinanim i fpecialiter,fecundum quod certiftcacus fuit Galenus. Cap. XXXI. Vncautem memorati erimus uniufcuiufcgearum fpecialiter,fecundumcon fuetudinemMedicorum.Deinceps uolumus narrare defimplicibus Medici^ nis magis mamfeftis,quae a Galeno funt ceftificacae , propterea quia fuit uerax, 8Cle* galis experimetatorin hacarre,8£nullus eft,qui poflitei comparari,nifiis,quicum clamat,non intelligit id quod clamat . Item uolo inciperea cibis,qui funt cibi ab^ folute, 3C poft illos dicam de illis, quifunt medfj inter cibos 8£Medicinas , 8c"poft illosdicamdeMecficinisabfoluce. ConcordatifuntMedici,quod melior exci^ bis cerraMiafcentibus hominibus naturalibus,hoceft,illis qui ftant inquintocli^ mate,autquarto,eft triticum attificialiter pra;paratum,8£ hoc fit multis modis. Fit enim panis fermencacus, 3C azimus, 3C cruftella, 3C bucella, 3C forbiriones. Quidamfunc,quifrangunc ipfum,poftquameft uftulacum, 8c" pofteainfundunt in aquam, 3C poftea coquunc ipfum fine fratfione, 3C hoc nomiiiacur fauich . Et melius ex tritico eft illud,quod eft frangibile,8£graue. Ec melior carceris eft panis fadus ex farina ttitici, in hunc modum,hoc eft, uc fic cuftodicum a mahs \. accidencibus J54 AVEERROIS C accidemibus eidern ucnire potentibus , 8C ut non fint nimis furfures ab eo remota?, ficutfuiuremoteabarmach 5 &:hocappeUaturapiidnosmadechuni 3 &:Latiniap^ pellant panemgrofium,8<:ifte eft uelocior ad diger^ndum quam darmach ,8C mi* noris utfcofitatis,quamuis darmach plus nutriat , lieqj eft tante. ficcitatts, ficut furfu* rcus,neq}admelanchohamadeocitoconuertimr,utipfum 5 quoniamcortexumuf^ cuiuiqjuegecabiliseltterreftris ficcus,quamuis furfureus citius digeratur ipfodar* mach,propter abfteriionem exiftentem in fuo corrice , & quando coficitur,ponttur delaleconuenienter,6cconficiturcummultaaquaadhoc,utfitfpongiofus,etfitfec inencatus competentcr,8c cotfus . Sed panis azimus eft groflus 8C uifcofus , eodem modo non eft bonus,qui cft nimis fermentatus,quia tranfmutatur ad humores pu^ tridos,proptercaloremextraneumgeneratumin eo . Et poft bonitatem cibi ex pa* ne,eft panata,que uocatur thaufu,excepto quia declmat ad frigiditatem 8C humidi* ... f. w titem,propteraquamcumquafit,&:quandobuniutfruftulapanispluriesinaqua Alusjtrucn- ^ iam ^ tu ;llias f er uenti,tuc tit lfte cibus in uelocitate digeftionis,& leuitate, 8C ma* ximeargrisexcomplexionecaltda. Sed fauich eftetiam bonus cibus,&quando diftemperatur cum multa aqua,refrigerat,8d eft iuuatiuus,eo quod uftulatio 8C infu fiquaporauerunt,&:fubtiliauerunt,§£ remouerunt uifcofitatem. Confedumcum nielle,& codum datum fanis,calefacit,8£ nutrit multum . Et frumentum codum in aqua,eftgroffum,uifcofum,opilatiuti,&:durumdigertplusaliare,6ieftualdema^ lum. Et pultesfuntgrolTi , &qui fiuntexfrumento, funt peiores,8£refrigerant pro* ptcr fuam acetofttatem,&:funt propinqui corruptioni, 8C propterea funtabrjciendi abillis,quifuntpatati .xgritudinibus putridis.Sed panis quifitexhordeo,fecundu modum quifitexfrumento,fequiturbonitatem panis tritici,nifiquia parum dedi^ natadftigus.Etfauichhordeibenedigeritur,6<:quandobibiturdiftemperatumiii aqua,refrigerat,8<: eft frigiditas fua quaii in primo gradu . Et aqua hordei plus ingre dicuropusMcdicinarum,quaciborum,8Ceftlaudabilisinaegritudinibus calidis3i D ficcis,laude que non occultatur ci , qui in hacarte ftuduit, quia refrigerat,humectat, temperat,ablrergit,generatlaudabilem humoremmirabiliter,non inflat,non mo* raturaddefcendendumaftomacho,8<:hocnobistotu experientiadedit. Etficde* bet fieri aqua hordei. Infundantur grana hordei in aqua integra,non contufa,8c" tn unapartehordeidebentponiuigintiaquefrigidepartes,8i debent ficdimittiina? quaquatuorhoris,&:pofteacoquaturin hac aqua,donecadipifcaturrubedinem, quafi uinum , 8£ft fiat hoc modo,non inflat,8£ qui frangunt uel teruntipfum prius, peccant,quia non eft ab eo priuata inflatio,nifi propter mfufionem, 8£grana 116 tra huntaquam,necrecipiuntinfufionem,nifipropteruirtutemattradiuam,quoceftiti eis,8t" uirtus attradiua non eft ingranis quando feminautur,8<: nafcuntur, nifi quanj do feminanturintegra,8<:fi frangerentur prius quam eflTentfeminata,non nafcereti* tur,quiahecuirtusattradiuaeftineis,ficut forma fpecifica intotalitatetotiusgrani fixa,hoceft,quandopartesfuntcontinuecoiundeftmul,8<:hoceftfimilecalorifma ragdi,uelalteriuslapidispra:ciofi,quodeft,quiaquandopartesfu«funtfimuicon iund?ineis,8<:quandofeparatefunt,priuanturabeis,&ficteftificatumeftaamira^ bili Ammemarua Abynzoar in libro fuo, qui dicitur Theifir , quta ifte fuit fupremus in fcientia Medicinx aGalcno,uf<$ ad noftra tempora,8£ hoc ab eo habui , 8C reme* moraterroremMedicorumfrangentiumipfum. Ecpanisquifaauseftexali}sgtas nts,habet illam uirtutem,quam habent illa grana,ex q uibus fadus eft. Et infra con^ nenitrememorarideaquapluf<^hic,quiaincidenterfumdeeaiocutus. Decarnibus. Cap. XXXII. MEItor caro ex uolatilibus,eft caro gallin* iuuenis,fanx,& pinguis,8<: habet mt rabilem propnetatem intemperando complexionem,&prodium fuumeft ; optimaMedicinaieprons.Etdicitur,quodcerebrumgaliina?augmentatfubftan^ namnoftrtcerebrt,8<:acuitingenium.Etpoftilliusbonitatem,exambulatiuiseft caro haedi . Et poft has,eft caro arietum , 8C hec eft opinio maioris partis Medicoru, pretet Galem,qui abominatur carnes arietum.Ec utdetur fibi, quod caro uitulorum eftmeiioris ) S I M P L I C I A «f A eftmelionsnutrtmentiarietma. ; EtAuicenna dicit,quod meliorcarnium eftcaro porcma,s: ientit,quod lfta caro quafi fit naturalior hominibus, q uam alia caro ani* malium ambulantium,& experientia hoc docet. Et maior pars Medicorum abomi uatur carncs agnorum,quia dominatur multa humiditas fuper eas , 8C iaudant car* nesanetumiuuenum»Sedconuenienseftdicere 5 quod catnes agnorum luntpoft bonitatemcarniumhcEdulorum,&ficfcntitRafis.Etquod mihi uidetur exagnis eft 5 q ( uiafuntmultarumfuperauitatiim 3 exceptoquodiinerriscalidisrecipiunttem petiem,propter earum calorem . Et quod hoc fit uerum,eft,quia Uidemus, quod pi liagnorumftantiinninterri&Meridionalibus,funttortuori,ficci,&curti,a<:quifunt in noftns,non excedunttantumin hoc. Etcames uitellina: funt bomecarnes, pro* pterea quta non habcnt illam uifcofttatem,frigidiratem, &ficcitatem , quam habet carnes bouina? ueteres,& eorum carnes funt magis odorifere. alrjs carnibus, 8C quan tum eft in hoc,meliores funt carnibus hoedulinis,propterea quia in carnibus haedu linis manifeftatur quaedam mucillago quando coquitur.Sed carnes haeduline. funt meliores uitulinis, quia generat meliores humores. Et ex laudabilioribus carnibus uoiatilium 3 funtcarnesperdicum,feddedinantpammadfrigiditatem,&ftccitate, ^funtftcutgallince dcfetti,&: habent proprietate ftringendi uentrem,aflce,8£ehxe. Sed turtures funt ficut uolatilia cibaria , 8C dedinant plus ad caliditatem, 8C habcnc mirabiiem proprietatem in acuendo ingenium. Sed columbs funtcalida? 8C ficcac grolTiorisfubftantia: quam turtures,8£ pulliipfarum habent humiditatem fuperflu am.Etfignificatfuperhocgrauitasfuorummotuum,ficutftgnificatcalorcoruadu alis , 8C ueiocitas digeitionis in ftomachis eorum fuper ipforum calorem . Et pro pterea qui uolut abftergere margaritas,& clarificare eas, dant eis ad comedendum, 6C m continentt debent occidi,&: extrahun tur purificata^&fi cito non interficeren* tur,multumminucreturquantitas margaritarum. Et caro ueteris columbimafculi mirabilem habet proprietatem in epilenticis 8C pataliticis. Etcarnes uolucrum qua: afumilantur columbis , 8C dicuntur tudones , 8C in lingua Atabica alchamari,funE B ficciorcs pr«diais,SCgroffioris fubftantia? , 8C habent aliquantulam atomaticitate. Pafferes fu.nt omnes calidi 8C ficci in fine caloris.Coturniees tempcrate funt aliquan culumdedinantesadcalorem,8dfuntfubtiiisfubftantia?,gcncrantesbonoshumo res,8£ boni funt fanis 8C conualefccntibus. Et fturneli qui dicuntur azurtfunt calidi #ficci,8£graues ad digerendum,&grofllenaturae. Depifcibus. Cap. XXXIII. Elioreseorumfuntptfces,qui degunt inlocis petrofis,8£quimultashabent fquamas,8£quorum corpus eft medium inter magnum 8£paruum,8dqui funtuelo.cismottis,&:paucxuifcofitatis. Etmeliot apudnos eftpifcis,quididtut cubrina , 8C poft illum, ille , qui dicitut trilia, 8£quidam dicuntipfum refulum . Et pifcis qui captus ellin fluminibus remotis a mari,necefTario bonus eft, 8C paucaffu* perfluttatis,propterea quia hic pifcis propterfui naturam habet, ut petataquam dul M y 8C fngidam,8£ ad hoc multum laborat De lade. Cap. XXXIIII. Tmelius laceft foemineum, 8c* poft illud Iaeafina?,3c"poftillud laccapra?,8£ iftas fpecies la#is funtfubtilis fubftantia? . Sed lacouis eft grofftus , 8C propterea is in ftomacho cafeatur. Sed uaccinum grolfius eft,8£ cum hoc butytofius* &c pingums Decafeo. Cap. XXXV CAfeus recens eftfrigidus 8C humidus,groffa? fubftantia» . Vetus cft calidus $cGc* cusproptctfai,8itenditaduftioncm.Etaliquiscafeuseftbonus,mediusintet nouum 8C ueterem eft bonus b dummodo fit fadus rationabiiiter ex bonolade. Deouis. Cap. XXXVI. Va gallinarum funt meliora ceteris, 8C uitellum cft melius albo , nec album eft nimis malum, nifi nimis fit coagulatum . Et propterea quando conquaffatur cum oleo 8C auco , & fiat Kemuium 3 eft ualde bonum 3 quia res quar coquitur cum oieo.eft 31* A V E R R O I S C ■oleocftmiiltummicritiua,dammodooleumnouumfic,&dulcc,8Colcamohu*, quia nacura illtus eft temperata,declinans parum ad calorem,8dimpinguatcpar, 8L au«niciitacipfiusfubftaiiriam.Etgenerahtcrdico,quodcftc6ucmcnshomimmul tum,fecundum cotam fui fubftantiam. Et propterea m terns noftns non coqutmus carnes nificumeo,quiamehormodus 8C temperatior comedendi carnes , eft lllc, qui dicitur athaphea,hoc eft,ut fic fiat.^Accipe oleum,& parum ex cepe,& ponantur cunes tru itacim in co , addendo paulacim aquam calidam , donec linc coctar . Scd panis qui decoquicur cum oleo,elt malus,id eft,impaftacus cum olco, quoma tem* pore dccoftionis comburicur oleum, 8C cendicad fulphurem. Defrudibus. Cap. XXXVII. Eliores eorum func ficus,8£ uu?. Ec complexio ficuum eft calida,& humida, , A mundificantftomachum,laxantuentrem. Vuxcalida? func expauco calo* &humidc. cempecace , 8C lubico impinguanc corpus , fed inducunc uentofttatem in omnibus digeftionibus,& ficus 116 dac uentofitace,nifi in ftomacho 8C inceftinis. • Vuuxpaffa:calidefunt&humide,&:digeftibiles,profuntepatiatotafubftantia. Etoperattonesuiniipfarumfunt debiliorcs operationibus aliorum uinorum,fcd M potelt p M Deaquis. Cap. XXXVIII. quarum fecundum Hyppocratem,cft aquafontium Orientalium,qua? fcatutit ex terra,qua? non habet nimis groffam fubftanciam , nec nimis molle ceam,fed ftc mediocris inter has , 8C propterea haec aqua eft fuauior, 8C leuior,- 8C cttius permutatur a calido 8C frigido. Sed Rafis fentit,quod melior aqua ftt flumi nummagnorumduduum,aliasdulcium.EcHyppocracesdicic,quodiftcaqu?funt diuerfarumfubftaiitiarum,eoquodtranfeuntperdiuerfastcrras,ciiproptereaquia ingrediuntur eas multi nui. Ecmihi uidetur,quod Rafis no laudauic tiumina magis pv grofla,nifi propcerea,quia fol operacur in cis unam operacionem,propcer quam fe* . parancurparcesgtoflrcafubtihbus.EtpropcercacoquuncMediciaquamillis,quiha benc debtlem ftomachu 8C epar . Ergo opus quod fic in aqua, cft diuerfum ab aqua. Sedquodeftinfpicienduminaqua,eftdtuerficascerrarum,quianon poccft e(Te,ut iti arftate non defl uant ad flumina aqu? mulcicudo , 8£ aquae piuuiae . Ec propterea quantopluselongaturflumenafuoortu,eftdcterius.Etproptereanoftrumflumcti tneltus eft in Corduba,quam in Sibilia , 8£eft deterius in Sibilia, propter cremenru, &decrcmentum,cVpropteradmixtionemaquajfalfeineo,quamuisilludnonfcn^ Jtittar. £n mpofTibilc eft,ut aq lkc magnorum fluuium non ftnt turbida?, 8C propte* rea inuenicmus in fundo pitariorum,quando ponimus in eis aquam fluminu tnttU tum dc fabulo 8C rerra,8£ iic accidtt in terra noftra , quod no accidit dc aquis fontiii. Degrmis,quefuntcibiMedicinales. Cap, XXXIX. imceps uolumus dicere de cibis Mcdicinalibus,quia quidam eorum funt ter* Etiafcentia,&quidamanimalia,&quidamfuperfluitatesanimalium.Etcx tcrr?nafcentibusquedamfuncgrana,8dquedamfruaus,&:qua;damherba?. Faba eft cemperaca incer frigidiracem 8c humid icacem, aut parum declinac «d ca* lorem,8£ propterea habet diflbluere apoftemata,propter fuam abftcrfioncm,et nu turat,8£ eft multa: humiditatis , propterea accidit ei multa inflatio , 8C uentofttas,8£ ipfam nou,perditproptcr aliquamdecoaionem. Etdicitur{,quodhabet malam proprietatem cum uirtutecogitaciua,8<: quica utuntur , multa habentfufpiria,alias, fomnia hornbilia,& falfa. 'Ctceratemperatccalida8dhumida,8<:habentinflationcm,cVproptertcrriamco rumot>eratiouemhabentgenerarcfperma,&:prouocareurinam,8^fanguinemcn ftruum } 8C frangunt lapidem,fed hoc faciunt plus nigra,quam alba. Et fi comedun* tur recentta,generantin ftomacho &inteftinis multas fuperfluitates : 8cTi aflfentur, ctiam fabe -habetminus ex fuperfluitatibus.Scd funt duriora ad digerendu,nift pris mo eflfent ltifu fa,& haben: proprietate faciendi bonu colorem, 8C hoc faciunt,q uia acuunccaiorem,ica ucgenereturfpiritus ucntofus,& pcr hanc c Lci S I M P L I C I A »7 * 8 Lentes func temperatne in calore,8£funt ficca?,&generant fangninem ttielancho * licum,8dextinguuntinflammationemfanguinis,&magisquandocoquunturiri aceto .Et earum uirtutes terti;e funt,quia priuant coitu,& obfufcant tiifum,8£ quan* docoquunturinaquapluries,ftringuntuentrem. Lupini funt ficcijterreftres,8C amari , 8C quando coquuntur in aqua, donec aufe* taturipforumamaritudo,eftcibustamendurus,&quandocomedunturamari,oc ciduntpueros,8^occiduntuermesquifuntinftomacho8iinteftinis,&prouocant urinam,8Caperiunt orificia hemorrhoidarum, Leugbi, id eft , phafeoli declinant ad calorem , 8C humiditatem , 8C impinguant corpus,8£ prouocant urinam, 8£fanguinem menftruum , 8£laxat uentrem,8£ prc prierubei,8^inducuntfomnia,&faciuntuertiginem. Milium ftigidum eft 8C ficcum,uentrem conftipat, 8i eft pauci nutrimentu Et hoc idem facit panicum. Etfpleta eft propinqua huic. Rict funt groffa? fubftantia? in caliditate 8C frigiditate prope tempcranriam, uen* trem ftringunt,8cTuntboninutrimenti,quando coquunturcumlafte. Defrudhbusarborum. Cap.XL. Omum dulce,eft temperate humiditatis , 8£acetofum , eft frigidu 8£ficcum,8£ habet proprietatem confortandi membra principalia,fi fint diftemperata in ca lore,8£ maxime cor confortat cerebrum odorando , propter fuam aromaticitatem, 8£generantgro{Fam uentofitatem in fecunda digeftione,& tertia. Ita quod didum eft a fapientibus , quod poteftgenerare ptifim 8C ethicam , eo quod uenti qui gene* rantur ex eo , habent malam proprietatem ad exardendas arterias pulmonis , 8£fic teftificatus eft mirabilis Amemaruam -Abomeron.iluencoar in Theifit. Sed uinum fuum non habet haiic intentionem. Piracrudafuntfrigida&ficcajfedmaturatemperatafunt^autdeclinantadpau^ camfrigiditatc,8ihoceft,quiac6pofitafuntex.acetofitate,dulcedine,8^p6ticitate, propterea eft cojt uirtus uentrem conftipare,8£eop: proprietas eft remouerefitim» . Co&ana funtgtoffioris fubftatia? cp pira,8£ maioris ftipticitatis,8£ proptereafunt frigidiora,8£ in eorumodoratu eft proprietas contra omnes pafftones cordiales» Malorumgranatorumquxdamfuntdulcia,8£qua?damacetofa,8c^mniahu* me* A V E R R O I S o C uenientes macris,8£ earum oleum eft melius quort poffit cffe fpafmo ficco,8cetiam melius quam oleum lifaminum, propter aliquantulam ftipticicatem qux eft in eo, quod oleum fifaminum eft nimis calidum , 8C habec malam proprietatem in dan do fcecorem ori,8£ qut utuntur fifamino loco olei amygdalarum,peccanr. Ptue.e calkta? funt SC ficca:,8c: earum oleum cura paralyfim. ' Fiftici calidi func,8£ficci cemperara: , confortat ftomachum 8£epar a cocafubftan tia,8L lunt ex illis Medicinis qua: habent multa iuuamenca, 8C magna. Deherbis8£oleribus. Cap. XLL Mncs herbe pcr fuam naturam dedinant ad humores melancholicos 3 & hoc etiam faciunra cocafubftancia,excepcaladuca,8£bugloffa. Caules funt fiigida?,alias calidi 8C ficei, neceffario generachumorem melancho* licum,& fuccus eorum habet proprieracem clarificandi uocem. Cucurbica: qux in Arabico dicuntur ulla, funr frigida: 8C humida:, aquofa:,8£ t& lem humorem generac,8£ dicitur quod funt apca: recipere corruptionem in ftoma* cho,& habent malam alterationem , ficuc fit ki rebus humidis non habentibus fti> pttcitatem,terreftreitatem,necponticitatem,quiafuntfoluaquea?,&aflimilamus easmoris,neccucurbitaeiftiusregionisfunttales,fedfuntduraedigeftionis,&;grof fioris uatura?, ita qnod non poffunt reftificari , nifi cum multa decoftione , 8C cum hoc funt multi mali chimi,8£adhuc infrigidant 8C humedat , eo quod non habent uirtutem cito exeuudi,cum nullam habeant abfterfionem. Melones funt fngidi multa:humidicacis,8£ habcrabfterfione,8c' prouocacurina, ita q> didtur,q> qut utttur multu brodio eoRj, eft cautus ab argritudiiie arenarum. Cucumeres fuut frigidiores,8£ minus humida: , 8C minus prouocant urinam me lonibus,fed non corrumpuntur ita cito ut melones. Portulaca eft frigida in tertio gradu, 8t humida in fecundo, 8C eft lubricatiua,ui q fcofa,aufertfitim,conftipatuentrem,& aufertdentium ftuporem. Atriplices funt trigidx 8C humida;,uencrem humeftant, profunr i&ericis, paratae tamenfunccorruprioni. < Spinachia:ualdefuntbona2cVtemperata?,ualentgutturi,c^pulmoni,6iftoma chocalido,3ihumedantuentrem,8ifuntinfecundogradufrigida;&humidaj. Bleca* propinqua: atripiicibus funt calidiores,& minus humidx, humores gene rantgroflbs 8C phlegmaticos. Rapcu calidae funt& humidx,generantuentofitate, mouentcoitum, eo q> renes calcfaciuntjSihabentmirabilem proprietatemad llluminandumoculos. Melongia? limt ex his,ex quibus nos facimus in terra noftra multa cibaria delica^ ta,8c poftqj proicda eft prima aqua fuarum deco&ionum , 8C coquuntur cum carni bus pmguibus,funt multumdele&abiles. Etego reputo ipfum tempcratum cibum polKp fic fadus eft,propterea,quia pars acuca qua: eft in eo, remouetur per primam decodioncm, 8C fua ficcitas, 8C ftipticitas remouecur proprer carnes decodas in eo, Et quamuis Medici dicanr quodgeneranchumorem melancholicum, fimilem hu mori generato ex cauhbus . Tamen confiderare debemus in cibis duas res , una eft res quar fecum mifcetur,quae poteft remouere maliciam,fi eft. Et deledatio cibi,hec eft fccuuda , 8£ quando eft multum deledabilis , la:fio qua? prouenit ex eo , non cft multu manifefta, 8C hic eft unus ex deledabilibus cibis. Ifti funt cibi manifefti apud nos,in quibuseft uirtusatiquaMedicinalis. De uariatione uirtutum Medicinarum fimplicium. Cap. XLII. ET nunc habemus loq ui dc Medicinis abfoluce. Alchifon , qua: in latino dicfcur bechonica,& in Perficalingua,beragues. Eius primsuirtutes in calore&ficeita te,funt in quarro gradu, propterea qui eft de fubftaria terreftri adufta , 8C manifeftac hoc,quia ciiin fineamacitudinis,8<:operationes eius fecunda: funcincifiua:,diffolu tiure,8c" aperitiux fortiter. Et eft iti hac uirtute fortior abfynthio , proprer ftipcicicace qua: eftin abfynchio . Ecuircuces eius cerria:funt, quia nocetori ftomachi, propter amaritudinem q u^eft fine ftipctcicace , 8C uciraur ex eo excremitate & ftipice . Cinis "-* .' fuuscft r* - S I M P L I C I A. * > B 5?? A fuuscftcalidior&ficcioreo,ualetcontraallopiciam, quando mifceturcnm aliq bus unguentis calidis. Et eft etiam calidior fuus cinis cinerccucumerum agreftium, 8C cinerc radicis aneti. Et etiam ifti cineres profunt ucntri , quando eft hulceratio in co finc apoftemate. Pentafilerdicitur a Perfis arborabraam,8£in latino dicituragnuscaftus.Sua prtV ma uirtuS in caliditate 8C ficcitate eft in tertio gradu,8£hoc eft,propterea,quia ih iua complexione dominatur fubftantia terreftris adufta,mixta cum fubftantia tecreftri, St" frigida, 8C fignificat hoc , quia fapor fuus eft acutus cum aliq uantula ponticitate, Et manifeftum elt quod fecunda? operationes talium complexionu , quatis ifta eft, funt cum incifione 8C apertione. Et ponticitas eft una ex rebus quae adiuuat ad hoc, 8C in membris intrinfecis, ut in fplene , alias in pulmone 8C epate. Et tertia operatio cft ut rcmoueat coitum , 8C propterea nuncu patur in Arabico granum fterilitatis,8£ cft ficut agnus caftus ♦ Athenienfes dominx decumbunt fuper ipfum in magnis fe* ftiuitatibus. • Et ruta eft fimilis ei , excepto quod pius calcfacit 8C deficcat , nec habet ftipticita* tem,neq} ponticitatem. Altith,& alij dicut uigil,uirtus fuarii radicu eft temperata in caliditate,& ficcitatc quia compofitum eft ex fubftantia aquea& terreftri, cum pauca igneitate,& mani* feftathoc,quiaeftinfipidumcummodicoftipticitatis&acuitatis,fedherbaeiuseft foIumtnfipida,proptereaipfiusprimauirtuseftfrigida8iftcca,&operaturficcita^ tem.Etfecundaeftfolidareuuinerafordidabreuitempore.Ettertiaeft,utfrangat lapides,8£fignum huius cft,quia nafcitur in uallibus &. locis humidis. Eluegat,id eft, pescolumbinuseftquatuorfpecieru,8£ parumdiuerfificaturuna ab alia,&: Galenus non pofuit ipfum in gradu, 8C quod nobis uidetur de eius com* plexione eft,quia eft frigidum in primo,8£ficcum tn fecundo,& hoceft,quia domi natur fuper partem ipfius fubitantia terreftris cum fubftatia adufta , 8C propterea eA fapordusftipticus,cummodicaamaritudine,6ifiamaritudoeffetaTquaIiscumfti pticitate,diceremus ipfum cemperatu in ficcitate . Sed quia uidemus quia domina tur amaritudo parum cum fti pticitate, iudicamus quod ficcu eft in fecundo gradu, 6C propcerea ualec doioribus tenum,8£ doioribus fpienis, proptei ipfius amaritudi nem,8£ienrigiriibus faciei^ morphea;,quando piftatum mifcetur cum aceto. Agariciim,nec hanc radicem pofitit Galenus tn gradu , 8C quod nobis uidetur ex co de eius complexione cft,quia eft caliduin primo,& ftccum in fine fecundt , quta compofitu * * t partibus frigidis SC terreftrtbus,& calidis, 8C igneis,& calidis,8£ ..«midis ♦ Et fignificat fuper hoc , quia cum nos guftamus primo , inuenimus m eo dulcedinem,& poft hanc amaritudinem , SC poft lllam acuitatem cum pauca ftipti citate,^ omnes ifti fapores fignificant fu pet caiiditacem, excepta parte qua? fupera* 1 1 kfepuka efta ftipticitate, ftcut fignificant fuper ficcicacem , excepta parte qu* lu* perita & fepulca eft a dulcedine,propter temperantiam quam et cributc , excepto q» plus fuperac ftipticitas cum frigidttatc, quam dulcedo cum humtdttate, 8C propce* rea poiiimus ftccicacem maioremcaliditatc. Et propterea, quta ha>c plancaamm. a turradiciarboris,apparetquodterreftreitasdominetutfupeream.Ltquamuislitlc uc & porofum,frangibile 8C album,qutf omnia figntficant, ut habeac parrem mui* tam aeream proprerea pofuimus ipfum calidum m primo,quamuis habeac ttes fa* po7es,fig,nftcantesfuperipfumca^^^ non unf fortcs,neqj mantfefti in ipfo , 8C quod conuentens eft m fiducta fuoru gra* duum eft exper entia. Sed ipfius o perationes quar non func prtmre , funt ad dtflbl* ucnTum * tnddendum humores groffos , 8C exoptlandum uenas fplents, epans & renum Et habet fua proprietate ualere contra motfum uenenofotu animaltum Et noXmusSd ho ? c non ftt , ntfi quando W™™^?™"^ frigida.Dofisipfi II dtachma am,8C hoc non poceft fic K^S.» ab extren,. t at,b U s cotpons^ habet «WP^ «em in mund.ficddo c«ebtu,8i ptoptetea cutat ep.lepf.am, 8C ptodeft cutl... nou* aqu / H° A V E R R O J D C aquaead oculum.Et quanticas quae de eo debct fumi,ad hoc eft a drachma una tifcp ad duas,ncccitnecefleipfum refrenare,nifi proprerficciracem. Etnon credas quoa l'ubnh.uijhumorumgroflbrum,8£incifiofignificentfupetmultumcalorem,ficuc ctcAdcLunt errantes multi nouorum Medicorum. Cuitaralber,id eft,capillus ueneris,dicit Galenus,quod hic temperatus eft in fuis lUimtibus primis,quamuis habeatmultasoperationesfecundas&tertias, quarum qua:danifuntconfortatiux8^rcpercuiriua?,qna:damdiirolutiua?,&qua;damfaci^ nnc nafci capillos,8£ quxdam qux diflbluuncfcrophulas,8<: qua?dam quac frangut lapidcs,8<: quaedam qux adiuuant ad trahendu fputum groflum, ex peclore 8C pul. mouc.tc Galenus dicit quod ftringit uentrem, 8C noui dicunt quod purgat,& talis Medicina qualis eft hacc , qua: habet tot operationes fecundas 8C cerrias,eft recinen* da,quia cum hoc tota temperata propter ea qua? adhuc dicam Caylem,id eft,femperuiua, harc eft multarum fpecierum,& omnes in tertio gra=* du frigida? funt,quiafunt infipidae cum multa aquoficate, 8C quia nafcuntur in locis frigidis,3£temporefrigido. Acaciaeftfuccusarborisfpinofx,quandoabluitureit frigidain fecundogradu, &ficcainterdo,&:cumnonlauatur,eftfrigidainprimo,8dhocaccidit,quiafuum dominans eft fubftancia cerreftris &frigida,8<: propterea eft itipcica,&cumeo coto cft in ea aliquid ex partibus fubtilibus,qua! rcmouentur q tiando abluitur. Carinch,id cft,urcica.Dicic Galenus quod frudus,alias fuccus huius planta?,S£ fo lia caletaciunt calore non forti 2 Et habetmultas operationes fecudas 8t tertias. Dife foluitapoftemataqua:fiunrinradicibusaurium,8<:adiuuatfuperfputum,quodfit ex humoribusgroflis in pedore 8C pulmone, 8£curat cancrum , 8C m fumma ualet omnibus uulneribus qux indigentexiccatione,uel exucarione,ftuefubtiliacione.Et hoc eft magnum fignum fuper debilitatem fui caloris . Sed cum hoc toto prouocat urinam,8: mouet coitum, 8C hocfignificatur per uentofitatem. Et proprietas fui fe* minis eit purgare phlegma, 8£in hacfimilitudineeft uirtus ficcitatis , fed fortius eft aliquantulum femen urrice, 8£dofis eius efta drachmis tribus uf<$ ad quaruor,alias adrachmisquincguf^addecem.Etquiopinanturquodfitigneum^propteracu^ men fua? pundionis errauc,quia ha?c pars ignea , qua? eft in eius folijs, eftfubtilis,8£ propceripfamfricarionem,&maximepropcerlocionem * Elbadudarmel eifaray,ifta: dux planrfc func frigida? 8C ficca?,fed ficcitas plus do minaturquamfrigiditas,&:maximeinelfaray,8<:uaientc6trarluxumuentris,pro prer eani itipcicicacc^ cotra paflione uuluar, &cotra hemorrhoidas,& apoftema tibusquxfiuncinano,8<:albadudarmeloperacurradix,8^alfarayfruaus8<:radix. Ligoc,id cit,acorus,q uod accipicur ex hac planra eft radix, 8C eft calida 8C ficca in tercio gradu,propcerea , quia dominans in ea eft fubftantia ignea fubtilis , 8C poreft efle uciiccum ea admixca pars una ret reftris adufta, &fignificac hoc quod fapor fn* flseitacucuscumaliqLianculaamaricudine.Operacioneseiusfecundefunchx,quia abftergic,incidic,fubtiliac,8^aperitopilationes.Terci£funt,quiaprouocaturinam 8C ualec ad duncicm iplenis,& fubciliatgroflitiem,quar prouenit in cornea, 8C pro* pnciuccusradicis. c Cauar,id eit,aloe,caliditasfua extendicura primogradu ufcgadfecundum 8Czz nngic patum ex fecundo,8<: fic eft in ficcicace, 8C hoc elt,quia eft compoficum ex fub ftannaterreftriaduita,mixcacumcerreftrifrigida,8dilluddiminuicaliquancuium de calore ems^: amb.x iubftanci* concordanc in ficcitate, 8<:fignificar hoc q, fapor eius eft amariflimus cum ftipcicicace,8i fupra fuam calidicacem fignificac q, naicitur Va wt c 7**¥ U r ""* Atabum > ueI m M&* , SC

Arabico tate^ parum ex feaindo-& cft ficcum in pnneipio fecud»,# m f tne prtmt,&: idc.rco quaii ^SSSSm oleo^habet diiTofuere «: mitigarc dolorem, 6C maturat apoftema t 6C inductt fomnum , eo quod quando dccoquttur cum oleo , reddit cc ._« i^Cinc _rl fimiiitudinem Medicinarum maturaiitiu,nut quta eit aliq plexionem ipfius ad fimili uan r um m g r iidum * fubde,* hacd 1« cauffa djffolutiuum «^«»^ buricui eft m tetrio gcadu calotis ficcfi, « ideo ualec uulnenbus famol s , & pl illis quxlunc in mf mbcis fpecmatis,8- recens eft «*»»££* %£&*£%£ & ideo iftud inducic fomnium,« maturac plus f.cco, & f.cctmi d.ffoUnt propcece dicic Galenu. auod qui intrabanc ad pocaciones,taciebanc ex eo garlandas. CamoS ^i; q gueinArabicodiciturhabonog,calidaeftS.ficcampt.mogradu fecmXu^e.Srunc,ucaperiat6-diffoluacuaporescu«s,a.macucecAha bcc proptietatcm in mitigando dowrem ucnccis. f„ M », nr , a ioncafupet /mfom cahdum eft S. ficcum in terco gtadu ,.deo , ^ 1 ^?" ^ C uloZ_' ipfum d minatut ) &fi S mfi"tf«P« hocacu.tas fu. fapoascumal.qua.culo dcu ^ 34* AVERROIS C d ine.Operationes fu « fecu n d x 8C tmix funt ad carminandu uentofitatern,& prd uocat uriuani,& aperit opiiationes. ■ Ariftologia,id cft,carahunt 3 non utimur nifi radice.Et eft quedam longa, 8C qua» dam rotunda, 8C rotunda fortior eft in incifione &fubtiliaci6e , 8£longa plus ualet ablrcrfioni &:generacioni carnis, amba? calida? &ficcae funtin fecundo gradu, quia fuuccompofice ex fubftantia aliquaculum ignea, 8C terreftri adufta, 8C fignificat hoc amantudo,quam habcntcum moderacaacuicace.Secunda?earu operacionesfunt, quiafubciliaiinmirabiliterhumoresgrofiros,propterearemouentopilationesqua; proueniuntabiftishumiditacibus,6dextrahuntfpinas,&remouentputrefaclione, d:mundirtcancfordiciem,&:faciuncgenerartbonacarnem,&iftxfuntmagispro^ pria:inrotunda.Ettertiaeoperationesfuntabftergentes,&curantepilenticos,6ipo dagram,&: Lingua agni,id eft,plantago frigida &ficca in fecundo gradu, Radix eius minus cftfngida,6<:plusiicca,&cunificcaturfoliumeius,eftficucrad!X.Ethabetduasqua litaces,quia co mpofita eft ex fubftantia aq uea 8C terreftri , 8C fignificac hoc ihfipidi* ras quam habeccum ftipticitate. Secunda? ipfius operationes funt, quiaficcat 8C re* percucic,& ualet contra mala apoftemaca,& macerias pucridas,« curat fiftulas. Ter tias proprietaces fiue operaciones func contra uulnera inteftinorum , & ftringicfan^ guinem eorum,& huiceraciones qax proueniunc ex difenteria, 8C radix eius contra dolorem dentiu ualet,& aperic opilacioncs epatis 8C renum, QC hoc eft, quia omnis plance radix calidior eft fuis folijs,nec illa funt priuata calore,cum uideamus quod aWtergunt 8C mundificant. Atarabachara,quodexeaualeteftradix &uirtus eiuseft fimilisuirtutiacori,fed eftfortiorhoc. Ebdarfian,id eft,cortex maligranatifylueftris,eftcalidum in primo gradu,& fic* D C"minfecundoueltertio,quiacompofitueftexfubftantia!gnea&terreftri,8<:pro^ pterca cft acutum 8C ftipticum , ualet fordiciebus 8C materrjs difcurrentibus ab uno membroadaliud. Sparagus temperatus eft,aut parum declinansjad caliditatem , 8C hoc fignificat, qtua habet aliquanculam amatitudinem,qua: elixarione renouetur, rertia: eius opc t aciones func ad apeiiendum opilaciones quar func in renibus,& proprie radices,8£ femen,8d multum ualent ad dolorem dencium. Polium montanum , quod in Arabico dicicur andnacabera , habet duas fpecies uel plures,& omnes funt calidre 8C ticcx,8C prouocac urina 8C menftrua, 8C didii eft 9 ualent contra morlum fcorpionis,quado bibitur drachma una cum uino calido. Scolopendna temperata eft in calore &ficcitate, 8C manifeftum eft q uod diflbl* u;t dunciem fpienis,^ aperit opilationes ipfius , ficut baca lauri in opilatioe epatis c^nabecafuaptoprieracefrangerelapides. * Aicanti&eamuocantHifpaniabuc,exeaoperatur,aliascoquiturradix,&:eftab iteriiua & diffolutiua,& quando comburitur cmiseius , magis calefacit,fubtiliat,8t: aiffoluic&propcerhoccuracalopiciam. Elcracis,aliascartamu,!deft,femendcpapaga,exeoutimurfemine,&:eftexMe^ dicinis manifeftis in purgado phlegma fine aliquo timore, 8C eius nobilitas eft qua ii luper nobilitate omnium Medicinarum purgantium.Dofis eius eft a drachmis.x. » !l7r i "^/«"^uscumficubus ante ctbu comeftuualet.Galenusdicitiii primo de rimplici Medicma q> calcfacit 8C exiccat temperace,8<: in feciido libro dicit quod eft cah^u m fecudo gradu,quado applicatur homini per modu emplaftri, &: diftmguendu eft,quia in prio dixit de radice,in fecudo de femme, & i alio de folk AbiKiithium cakdu eft in primo gradu,&ficcum in fccundo, quia compofitu eft ex fubftantia terreftrM* frigida, 8C terrcftri ignea adufta , 8C fignificat hoc ftipcicicas fuacuamaricudineacacumine,fuccusipfiuseftamariorfuisfoli)s.EccercisLuir! tnces func,quia habet confortare ftomachu, 8C trahere quod eft in eo amaru per mo Gumpurgatiois,achocfacicperuirtute.wadiua,&propteramaritudinelauatiua. * - Etape - S I M P t t C I * M* . Et apetit opilationes epacis,8£ prouocac udnam . Etft eft phlegma in ftomacho,no prodeft propcer ftipcicicatcm iuam. Et habet multas fpecies,fed melior omnium ell 8C propter hoc confortat ftomachum 8C epar . Et in fumma manifeftu ■» e. quod habet haxMedicina proprietatem in ftomacho 8C epate quod exeo utimur,cft fuccus 8C oleum,8t eft calidumin primo, 8C parum de iecundo,ideo quia eft compofitum exfubftatia terreftri adufta , cum fub* irantia terreitri 8C fr igida , 8C fignincat hoc fapor amarus cum ftipticitate , 8C idcirco quiaconiunctxfuntcumamaritudinearomaticitas 8£ftipcicicas,ficex fuccoipfius inelius oleum,quod poffit effe ftomacho frigido et epati,et nos no damus eius fuc* cum,necgraua,quiamcitur,quodquandocomeditur,mouecuomicum ecfluxum* Eliuuecatjid eft,balauftia , eft frigida in fecudo gtadu,et tangit aliquid de tertio, ct fme dubio eft ficca iu tercio. Ec dicimus,quod hoceft,quia eius fubftantia eft frigi* d2 ct iiccitas in ea eft fortior frigidttate. Eius operationes funt ftipticitas et ficcitas,et ftiingitfauguinem,etconfolidat,propterhocponiturh?cMedicina habencibusfltt . xum langutnis,et habentibus excoriationem inteftinorum , et mulieribus habenti* bus fluxummenftruorum,etaliarum humidicacum. Et dicitGalenus,quod nullus audor fuit,qui huius Medicinas non recordarecur. Ba halbeli,et in Arabico dicirur chiemfom , folia iftius planta» , et cima?, 8C flores, 6^frucl:us,omninofuntfrigida;8ificcaE,8Cfolia funthumidioraprediftis, propter aquofitatem exiftencem in ipfis , 8C propter hoc habet proprietatem ad curandam agritudinem alchoia:,^ fimiliter alias sgritudines oris . Sed frudus eius cu eft im^ macurus,frigiditas 8£ficcitasineo dominatur,propter ftipticitatem inuentamin ipfo,fed quando didus frudus habet completam digeftionem , tuc eft propinquus sequaiitaci,propcerdulcedinem inuentam in ipfo. Etflorum uirtus exiftitipfius fru* dus,8£omniapra?dic"taconferunt. Syaachiiie,ucimur folijs,& ftoribus,8£ fruclibus , quamuis folia func humidiofay o . qalent multum a?gritudintbus oris,8£ uulneribus inteftinorum , 8C fluxui uentris,8£ debilitaciftomachi,8cTpucofanguinis .Sed radix eius habet fubftancianicalidam ££fubcilem 3 8£ideo frangitlapidem,quieftin renibus. Bdellium duas habetfpecies,forricer mollificac ? quod ifi Arabico dicicurmocle. Ex eo funt fpecies du&una Giciliae, 8C illa eft fiue bdellium illud eft magnum,8£ alia fpecies,fiue aiiud bdelhum inuenttur hic,8^ eft Arabicum. Vittus illius prima fiuefe cundaeft,mollificare, 8£eft fQKkifittla' UirtuS iilius in hoc, 8£hoc potes cognofcere per primam fuam uirru tem. Et alia,fciiicet, Arabicum eft fuauior , 8C eft clarius alio, 8C hoc uocatur bdellium Arabicum,8£ eft ficcius alio , fed recens habet uirtutem Si* ciliani bdeliiu m Arabicum . Et hoc Arabicum frangit lapides , qui fiunt in renibus, QC quando bibitur,prouocat urinam , 8C prouocac uentofitates groffas 8C crudas, 8C ualec contra doloces laterum,8i ypocondriorum,& in fumma,eft ex Medicinis quc. Lirgant phlegmagroffum. Echabecproprieracemcrahendia neruis 8iiunduris,8C .pfum eft melius ltiter Medicinas laxatiuas,& dofis eius eft drachma? unius . ] Elgarzaria,quod Hifpani uocant panicald,8£in Arabico alchartama, 8C ali) feca* cul,8£ in Latino iringi dicuntur. Gaienus fenric,quod eft compofitus ex diuerfis na turis,ficur natura rofa?,excepco qnianon habecftipcicicacem,8c"fignificachoc,quia habet infipiditatem cum aliquantula dulcedine,8£ modico acumine , 8C hoc habcc plus m corcice,8t uidetur quod fit cemperarum,auc parum declinans ad frigiditate. 8C quod eft talis coplexionis,eft multi iuuamenti,operaciones fu? func repercuflm?, & diffoluriiu-e . Sed eius manifefta propriecas eft, uc diffoluat apoftemata fuperpofi tnm,8C etia fi fufpendatur fuper ipfum.Ec noui Medici dicunc,cp habec hanc propne cacem in ommbus apoftemanbus.Ec ecia diciit,cf utuntur eo in potu aque decoftio^ nrs eius,ipfaminiftrat,utdefendat,negenereturapoftemain partibus intenonbus. Balfamuscaliduseft8ificcusinfecundogradu,8(:oleumfuumeftmultumiub^ tile,nec habet ullum calotem,quia ab hominibus credicur,qut uidet , quod eit lub^ tile penettatiuu. Et uinus 8C ftudus iftius,eft iftius generis, fed mmus eft fub " J^ J44 A V E E R R O I S C oleo.Etiftudoleumhabetmulcas propriecates,8£ mirabiles operationes.Suaefe* cundxoperationesfunt 3 quiadilToluitomnesaegritudinesphlegmaticas,qujEdur? func,& tarda; ad diffoluendum,& eradicat dolores, qui funtex humoribusgroffis, 8£ ucntofis,alias uifcofis .Et fuae terria? operationes funt,quia frangit lapides,8£ mu* herimpregnatur,quxdefercipfumfuperfe,qua2non poter-ac impregnari, propcer opilationem macricis.Et eius proprietas eft,quia eft magna tyriaca uenenis,8£ ualec contraopiumbibitum,&ualetcontradiamantem,aliasdiabetem,bibitum,6^con tca fungos uenenofos,&: contra aquam ferri diftillati , 8C dofis eius eft a tribus parti* busdrachm£,ufqjadunamdrachmam. Iuniperus calidus eft 8£ ficcus in tertio gradu,8£ eft multu fubtilis,quia quod ma* gisdominacurfuperipfum,eftfubftantiaignea,8dpoftipfam,fubftantiaterreftris adufta,8£ aliquantulum fubftantia terreftns frigida. Et fignificat hoc fapor, que ha* bec cum forci acuminc,8£ amaritudine, et aliquantula ftipticitate . Operarionesfua» fecundxfuntjUtconfumatputrefadionemjquieftinuulneribuSj&apoftcmatibuS;, quodlocusinquononeftputrefadio,nonfuftinettalemMedicinam,fed quando poniturfuperputrcfadionemerfaniemcummelle,mundificatipfam.Operationcs l"u.Ttertia?ilint,quiahabecprouocarcurinam,&prouocatmenftruafortiusaliarc, donec faciat mingerefanguinem. Et facit aborfum, dC extrahit fcetum morcuum,6£ proprerfuam fubcilicaiem etaromaticitatem ponitur quandoqj loco cuiufdam fpe^ ciei cinamomi dorfini,8£ eft eciam cinamomum cum multa dulcedine,8£fom acu* mine,8£debetponiduplumilliuslocodotfini. Albahac,haccplantahabetflorem,quiaflimilaturrofar,&eftfortiorrofabaha^ nach^proptcrhocmagisdiiToluitilla^donecliberetduriffimaapoftematajquanj do mifcetur cum cera 8t oleo. Ofla Liuarum paiTirum funtficca in tertio,a!ias fecundo gradu , ucl accedunt pa* D rum ad fecundum,ideo quia compofita funt ex fubftantia terreftri frigida,8tfignifi* cat hoc ftipticicas,& habet ultimum iuuamen in fluxu uencris. Alufnc,in lingua Hifpaniar,dicicur mulfa , ha?c nafcitur fuper quercus 8£ nuces,et cftin tertiogradu frigida,ethocfignificatftipticitas quam habet,etcamhochabet uirtutem diffoluendi,et mollificandi,et magis ualet,quae inuenitur in quercu , pro* pter caliditatem qua? eft in ipfa arborc,eo quod ex fuperfluitatc ipfius nutritur. Sagtares,uidecur quodficcalidum in primo gradu ,uel accedicparumadfecun* dum,idcirco q uod compofitum eit ex fubftancia ictceftri adufta , cum fubftantia ter reftri rrigida,et fignificac hoc ftipticitas fua cii amaritudine . Primar operationes fu* etfecunda?funtadfubtiliandum,aperiendum,ctprouocandumurinam,ctfimilia. Etaliquidicunt,quodhabetuirtutempurgandi,eteftultimaMedicinaftomachr propterftipcicitatemfuam,etetiammundificatpropterfuamamaritudinem,etta^ lis Medicina,qualis eft ha?c,cft magis propria ftomacho , q aliaMedkina . ct longe plus quando affociaturfecumaromaticitas,ficutinabfynthio. Gentiana,ponitur hxc Medicina in gradu tertio calida et ficca , et hoc manifeih turexfortitudinefu.Tamaritudinis,etradixipfiusfortiffimaeftadfubtiliandumct apenendum opilationes. Memire,ponimus ipfam in primo gradu frigiditatis , co q> curat multoticns ocu* lorum rubedines,quando non funt fortes,et eius fubftantia copofica eft ex fubftan* tiaaquofactterreftriquxomniafrigidafunt,excepcoqLH-a^ lenum non eft forns,fed eft eius fiigidicas fimilis aquar paludum. AIphoceng,id eft,mencaftrum , calidumeft etficcum in tertio gradu , propterea quia dommatur fuper ipfum fubftantia ignea,cum fubftantia terreftri adufta , et ha* bentistalemcomplexionem,operationesfuntmanifefta?. Liquiritiaefthumidainprimogradu,etexcedit parumincalorc temperatamco plexionem Gaienus dixic,quod affimilacur copiexioni humana^ er figmficac hoc dulcedo fu» faporis cum aliquancula ftipcicicate,eo quia dulcedo cempcraca fiemfi* cat cauditatcm ec humiditaccm,ctftipticitas fua dctwncat aliquid cx fuocalore, &fua * S ! M P L ! C- I A 5 ?47 > Epithymns eft cal idas,(fccus in tertio gradu,& eft laudabilis,ntdiaameft « cuandomehncholiam^doiiseiuseftdrachmammduammufcjadtres^inde^ co^ionibusaquin^ufcjadfeptem^indigetrefrenantibus^quiacotriftatpropter fuamficcitatem,8tideo nenufareftultimumfuumfrenum,eo quod propteraroma ticitatem fuam remouet ipfius maiitiam,& propter humiditatem fua remouet ipfi* us ftccitatem,excepto quia cum hocdiminuitfuumcalorem. Et Medicina non indi get refrenationeab omnibus fuis qualitatibus , uel partibus , ittfi a parte, qua purgat hoc a calore,aut a parte fue. euacuationis. Et fi refrenaretur epithymus cii pomis,hoc plus acceptarent,excepto in febricitantibus , 8£fimiliter poteft refrenari cum amyg^ dalis,uel cum femine melonis. Menta calida eft 8C ficca in fecundo gradu,8£ attingit ex tertio , 8C habet amaritU2 dinemcum ftipticitate,confortatftomachum,8£ mouetcoitum. Haama,id elt,menta,hxc herba eft hortiua , 8C propter hoc habet fuperfluam hu miditatem,S<:propterhocprouocatcoitum,6dipfaeftres,qu?aflrociaturrebusnoii bene digeftiuis,8£ fapor ipfius amarus eft cum fti^ticitite , 8C ex hoc apparet, quod minorem habet caliditatem deliachacos,8£ propterea ipfam ponimus in caliditate &ficcitatein fecundo,extendentem fe ufcg ad tertium. Tapfia eft gumma rute fylueftris/ecundum quofdam Medicos,uirtus eius eft acu ix uirtu tis,8£ calefacit caliditare ioni } 8C propter hoc eft in tertio gradu caliditatis,et humidainprimo.Etfignincatur eius humiditas exhoc,quia citocorrumpitur,8£ non recipit paffionema corpore, nifi poft aliquantulam horam, quemadmodum facitzinziber , 8C proprietas eius eft attradio ex profundocorporis, 8C refoluitquod abipfotrahitur. Tormos,id eit,lupini, quando elixantur in aqua tamdiu, quod ipforum remoue aturamaritudo,funtMedicmanutritiua,&quandofuntamari,faciunt quodcon* fueueruntfacereMedicinaeamara?,exabfterfione,8iexiccatione,&refolutione,82 exapertione opilationum epatis 8£fplenis,8£ piouocatione menftruorum,et inter* B feftionelumbricorum,8iinextradionefcetus,8iremoueutmorpheam,8Cpurgant choleram,8^remouentobfufcationesmembroru,&diuoluuntfcrophulas,&pro^ pter hoc ponimus tpfos in caliditate 8tficcitate 3 in principio terti) gtadus,uelinn> nefecundi. La&uca . Dicit Galenus,quod fua frigiditas eft fimilis ftigiditati riuulorum, SC fi gnificat hoc,quia non curatfortemerifipilam,fedcuratdebilem,ideo debemus ipfam ponere frigidam in primo,uel in ptincipio fecundi gradus,8£ ufus fuifeminis confumit fperma. Aiafce,quodquidamuocantcorrutha,calefacit8^deficcatintertiogradu,&ope rationes eius prouocaut menftrua, 8C urinam , 8C extrahunt fcetus a corpore,8£ ape* riunt opilationes,8£ mundificant pedus 8C pulmonem. Hele, id eft , uifcus , operationes eedem funt cum tapfia in operationibus primis $C fecu ndts , 8C eft calidiifimus , cum fuperflua humiditate , 8C extrahit a profundi* tate corporis , 8C hoc agit cutQ multa tarditate,propter fu perfluam humtditatem in ipfo exiftentem . Viola frigida eft 8C humida , 8£idcirco debet poni infecundo gradu , iuuamenta fua manifefta funt apud uulgares. Cenapalcail,id elt,cauda equina,8<: in Latino dicitat centinodia , uirtus ipfius eft ftiptica eum atmritudine , 8C ldeo deficcat in ultimo abf<$ perforatione , 8C propter hocfigilhtuulneramagna,8c:conferthuiceribusinteftinorum,acfputo fanguinis, Sifluxui menftruorum^ maximeilla qu?eft rubea,& tenafmoni ; &dicuntaliqut homines,quod atrauerunt cum ea hulcera ueftca?. , CaftV itusjmius uegetabtlis flores 8C folia deficcantdeficcatione forti,abf$ mor^ dtcationc,8£ eft manifefte plurimi iuuamenti,quoniam figiilat uulnera. £t quando aduritur cortex iftius arboris,cinis eius deftccat deficcatione uehementi , 8C propter hoc confett porris,feu uerrucis,et nuxime habentibus capita clauorum,qui ftxt funt c mcute* , 4 S A V E R, R O I S ■ * - , ' C incutc,quiaquandorec!piturcinisctus,&mifceturcumfortiaccto s 8^fapci!potiitar eis,eradicateos. Etgummaiftiusarbonsremouetomnia,qua* funt uelfiuntfupra pupillam oculi 3 unde obfcuratur uifus,eo quod ifta gumma fubtiliat 8£ mundificar, Indicum,cum quo tingitur multnm , deficcat fine fubtilitate, quia amarum eft 8C ftipticum^eftduarummanerierumjfcilicet^fylueftre^domelricum^fyluej* ftreeftfortiusdomeftico. Operationesfua;funr,utconfolidetuulnera,qua»funtin durts membris,8<: etiam fi funt in extremitatibus mufculorum , 8c*abfcindit fluxum fangttinis,8<: ualet multum uulneribus fiftulatis , fed fi/lueftre eft fortius in uttlneri* bus putridis,propter fortitudinem fua? deficcationis,8<: domefticum eft utilius in a* poftematibusdomefticis,uelinmedelaapoftematum,quiahulceratea,8^fylueftre ualetmultumcontraoptlationem fplenis,ideo!debemus ipfum ponere calidum infecundo,&ficcumintertio,8Cdomefticumcaiiduminprimo,&ficcuinfecudo. Pulegium ttuulorum calidum eft &ficcum in tertio gradu , quia eft compofitum exfubftantiaignea,cumaliquantulaparteterreftriadufta,8dfignificathocacumen ipfius cum aliquantula amaritudine . Operationes ipfius fecundae funt diffolutiua?, fubttliatiux^deficcatiuc-B.Tertiicadprouocandumurinam.Etdiftumeft^quoJ ualet multum leprofis,8<: morfis ab animalibus uenenofis , 8C maxime quando fu* perponitur,82occidituermes,quinafcunturinauriculis,&montanumfortiuseft, <8£ plus ualet. Canella,uel cinamomum , id eft , recapaldereca , calidum eft 8C ficcum in fecun* do gradu,& in ficcitate plus extenditur,&: hoc eft , quia compofitum eft ex fubftan tia terteftti,cum fubftantia aerea arqualiter , 8£ hoc teftificatur Galenus , 8C cum hoc habet fubftantiam fubtilem igneam,a qua habet fuam aromaticitatem,& ftipticitas fua cum modico acumine,fignificat terreftrem fubftantiam . Et canellofitas fua fig* nificat fubftantiam aeream fuper tplam dominatem , 8C hocfcitur propter naturam q cannarum.Iuuamentafuamantfeftafuntinftomacho8<:epate,quiaillaeftexJV1e^ dictnis,inqutbusinuentunturaromaticitas,8^ftipticitas,&acumen,8<:quodhabet tam nobilem complexionc,roborat omnia membra . Et dicit Galenus , quod pars fubtilior qure eft in eo,eft minor alijs,8£ dafeni eft fortior in iuuamento. Cappatis calidus eftinfecundo,8iftccus in tertio,quiacompofitus eftcx fubftan tiaterteftri&frigida,c^terreftriadufta,ignea,&:fubtili,8Cfignificathocamaritudo dominans,8^ poft hoc habet proprietatem cotta uicia fplenis , propterea quia illud quod facir exire cum ftercore,eft fanguineum,8d tunc remouet dolorem fplenis . Et hoc tdem factt tn alijs humoribus groflls , quia educit eos per urinam , 8C prouocat inenftrua,&attrahitphlegmaexcapite,quandomafticatur,&ualetcontrafciaticu dolorem,8<:contradoloremdentium,quandomafticatur. Alcharf,id eft,nafturcium,eft calidum 8C ficcum in quarto gradu 8C uirtus fua eft fimtlisfinapisuirtuti,8c:eftMedicina,qua;daturlococib!. Cardamomum calidumeft&:ficcumintertiogradu,8c!noneftmihinecefle ma ntfcftare operationes ipftus,quia habet fimilem complexionem , nec fecundas nec tettias. Sed coucniens eft mihi dicere proprietates eorum manifeftiores 8thoc de* buiffemus feciffe ab ipfo principio . Sed eft accommodatio iuuamenti in his qua: dida lunt,8c eft in hoc fruclu cum amaritudine aliquantulum caloris. ' Carui,tncahditate8c:ficcitateeftintertiogradu,&propterhocexpellituentofita tes,St ptonocatunnam,8c:nonfolumfemen,fed totum. Clalicha id eft,caffia lignea,calida eft 8C ficca in tertio gradu , q uia compofita eft cx pauca fubftantia terreftri,8<: fubftantia ignea,8c: illa eft dominas , 8C fignificat hoc acumen quod habet cum aliquantula ftipticitate, 8C eft ex bonis fpeciebus aroma* ncis,&: tdcirco cofortat membra principalia,8<: exopilat opilationes epatis , 8C pro* uocat menftrua,8c: habetalias operationes,quas debetfaceretalis complexio ArboLmucumeftfrigida&ficcainfecundogradu^folia&rami habent aliqua ftpttcttatem,ideopropterftipt^itatemfua:c6pIexionis tHis m iubftantta fttpttca qus eft in ipfa,8<: ideo facit,q uod poffent (Jte^aeeffent maioris * S I M P L I A "■* B c I A- 54? maioris ftipticitatis ipfa, 8C ideo decoftio eius bbna Medicina eft uulua- apoftema* te s &defru6tu ipfius iam rememorati fuimus alibi. Cubebxfuntfubftantia;ignea: 3 &terreftris 3 &cumhocfiintaromaticx.Ettufcis operationes quas faciunt tales Medicina% Pineae Caiidefunt&ficcx in tertio gradu , &gummi propinquum in quarto, fua iecundauirtuseftpunrefacere carnem mollem liquefaciendo.Etproptereafuntin pnmograduMedkinaruputrefadiuaru 5 &proptereaconferuatcarnemmortuo^ aputrefaaione,propterfuamdeaccationem,&aliaseorumcorrumpunt 7 propter uirtutes fuarum naturarum,non propter humiditatem fuperfluam , 8£non confer* uant nifi dura membra. Et funt optima Medicina in aere peftilentiali , 8C fortiffima Medicinaadrefiftendnmimpregnationi,6dquandomulierfert,aliasftatfuperfe, &quandoinungitm-uirga,exeisfaciuntaborfum ? &occiduntuermesquifuntiii uentre,& ferpeutes deglutitos,& fi fuperponatur uentri dolorofo,propter corrofio nem,in contiuenti dolor mitigatur.Et pinguedo quargeneretur in alchiterra, id eft ars unftuoia quxadunatur in mutata, qua* eft ei fupra in principio decoftionis btilis,& cum eft cofta,effkitur fpiffa,& illa aperit uulnera, 8C difcooperitneruos, Sed illud quod eftliquidum, pofftbileeftutcuretuulnera, &habetfimilemuirtua tempicis,8Ccuratfcabiem, . ... - . ... Centaurea habet duas fpecies,maiorem 8C minorem,& ambar habcnt una com^ plexionem,& maior habet faporem acutum cum ftipticitate, &aliquantula dulec* diue,S£ non debemus uti ea nifi radice,8c" de minori u timur folijs 8C ftipite , 8£ideo compofita eft ex fubftatia terreftri adufta,8£ frigida, 8C aperit opiiationes, 8C incidit humores groflbs , 8C cum hoc habet uirtutem purgandi eos , 8C ideo difterieantur cum ea fciatici 8C podagrici,&abftrahit humores cholericos 8c"groffos,8£altquan* do tantum purgat, ut trahat fanguinolentos humores , 8C tunc fortius prodeft,8£ prouocat menftrua fortiter,8£ abortire facit ,8£ cumhoc habet uirtutem confolida* tuiamuulnerum,propterfuamftipticitatem. *..-.. Gummiceraforum habet proprietatem frangendi lapidem,8£potefteffehoc, ideo,quia,eftgummi,quiadominansfuperc6plexk)nemgummieftcalor,quam* uis quaedam funt quae non funt talia, nifi comparatione ad corpus humanum ficut gummi quod nominatur karabc Caftoron,id eft,betonica, coplexio iftius eft calida &ficca, 8C hocatteftat fapor, quia in ipfa eft amaritudo cu acuitate , 8C ideo incidit humoresgroffos,8£ frangit te pidem qui generatur in renibus,8£ mundificat pulmone 8C peftus, 8C aperitopilati onesepatis,82prouocatmcnftrua,8iconfertepilenticis,8^fciaticis,8^quadoponi^ turfuper morfum animaliu uenenofog£,confert,8£ ualetfciaticis etia quado bibitur Sferuduatioiiiacetofe, 8C propterea ponimus ipfamingradu tertio calida 8C ficca. Haphas,id eft , galla, 8C acerbae funt frigidaz in fecundo gradu , 8C(i galla eft frigida in primo , 8C ficca in tertio , 8C fignificat hoc ftipticitas qua? eft in ea, cummodicaponticitate,&eftrepercuftiua,8^quandocomburitLir,eftacutior8ifi(; cior,8£ fubtilior,8c* eft necelTe quando uis fedare fanguinis fluxum , aiTare ipfam, 8C poftmodum extinguere ipfam in aceto,aut fortiilimo uino. • Almuc,id eft,cera citrina eft temperata inter quatuor qualitates,8£ quia poteft ap plicari carni,pofuerunt ipfam Medici materiam omnibus cathaplafmatibus,8£ un* ftionibus calidis 8C frigidis,ficutfunt ilii qui nominant cerotu, hac ceram citrinam, alias nuctitam,quaiTatam uel malaxatam in aqua.Galenus laudauit in negritudini* bus acutis,8£ nominatur ca?ra lota. Et caera habet uirtutem maturatiua per modum opilationis,8c" non eft ex Medicinis quas ponimus in corpore , 8C habet ahq uantu* IamuirtutemdiiTolutiuam,quamacquifiuitamelle,&quandoremoueturcitrini> tas quae eft iii ea,tunc eft proprie materia 8C cxti pura. Halbereajideft,catapucia,eiusgranahabentuirtutempurgandi,8^cumhocha«* bent uirtutem abfterlluam ,8c" diffolutiuam , 8C ideo eft calida in fecundo gradu,8£ ponitur in genere calidorum 8i ficcotutn * G Darfeni / 3P A V j= R R O I $ C Darfeni,id eft, canella fubtilis, dulcis aromatica calida eft & ficca in tcrtio gradit , 8C eft fnpremum in omnibus Medicinis aromaticis,quz reftftunt putrefadioni,nec habet parem in his operationibus. .Alteradit,id eft,barba hircina,eft frigida in terrio gradu, 8C ficca in fecundo,quia dbminans in ea cft fubftantia terreftris ftiptica,8£ radix eius fortior eft folijs,S£con* folidatuulnera^ualctfordidisuulneribus^propterfuamdeficcationem^&adin^ teftinorum huketationem,8£ fiftulis. Et in fumma facit quod faciutMedicinz mul tz , alias 11011 fortis ftipticitatis , 8C confert debilitati ftomachi , 8C folutioni uentris, 8C hulccracionibus inteftinorum,8£ fluxui menftruorum. Laudanum-eft calidum in primo gradu,& tangit cx fecundo, 8C aliquantula ha^ bct ftipticitatem 8£eft fubtilis fubftantiz cum acuminc , diflbluit 8C maturat 8C ua* let pafftonibus matricis, ideo quia ualet cum his uirtutibus uirtute ftipticitatis, pro* pterea ualet ad pcrmanentiam capillorum, eo quod confumit humiditatcm extra* ncam q uz eft in corum radicibus , 8C ftringit fua ftipticitatc poros in quibus oriun^ turcapiUi.SednoneftfufFitiensinobuiationealopitiz,iccircoquiaillaindigctMe dicinis magis diffolutiuis , quia generatur cx humoribus groffts 8C uifcofis. Alibleb, id cft mercurialis calida eft &ficca in primo gradu , 8C eft compofita ex* fubftantijs contrarrjs , hoc eftftiptica,acuta 8£aquea Sincfteiquandocftrccens ut leuitcr putget , ita quod eft in principio primi gradus in Medicinis purgatiuis ,8£ ideo datur in principio febris , ante digeftionem , ficutdantur caffia fiftula tamarin di 8C his fimilia . Et qui biberit ex fucco mediam ltbram purgat coleram groffam 8C phlegma , 8Cfi coquatur in uino quando rccens eft, confolidat magna uulncra , 8C lanat ulcerarionem faftam ab aduftione ignis ♦ Etfi folia ipfius coquantur in aceto, oalct muhum paffioni fplenis, 8C flos fuus ualet in hocplus,8£ cx fucco fuo fit caput purgium , 8C tunc ualet multu materijs difcurretibus antiquis ad aures &ad nares* p Haanthal,ideftcolloquintida,eftexMedicinisfortibusinpurgandophlegma 8CeftinfinegradusMedicinarumpurgantium,quiaattrahitaprofunditatecorpo ris ita quod mducit eradicationem inteftinorum , propterea neceffe eft refrenare ip fam multum cum dragaganto 8C amygdalo,8£ fiftici funt fuffitientes pro his duo* bus , 8C dofis eius eft a duabus tertrjs drachmz unius ufqj ad unum karaten. Halfemcc eft gumma quz fortiter ftringic, 8C propter hoc intrat in Medicinis cra dicanttbus inreftina,8£ proprie qnando no habetqualitatcacutam ,SCfacit qucm* admodnm chccabte , id cft , gummi Arabicum. Cusbera,id eft,coriandrum , calidum eft in primo gradu , 8C eft compofitum cx fubftantijs contrari)s,hoc eft,exfubftantia amaray&fubftantia aquea 8C ftiptica , 8C fecundumhocfacitdiuerfasopcrationes,hoceft,quiaqnandocataplafmaturerW piIacumfarinahordei,curatipfam,&quandomifccturcumfarinafabz,diffoluic fcrophulas.Etdicicur,quodhabetproprietacem ad retinendum cibum inftoma* cho,donccfucritdigeftus,&aromatizatcarnes,cumquibuscoquitur.Etfihomo biberetex eius fucco mediamlibram,in nouilunio effetmorruus. Coftum calidum eft 8C ficcum in fecundo gradu , 8C eft compofitum ex fubftatia terreftri adufta et ignea,8£ fignificat hoc magna amaritudo eius cu acumtne.Et ope racio fuzcompiexionis eft,rubificaremcmbra,quibus fuperponitur,qtiiatrah!tfaii guincm ad cutem,8£ prouocat urinam,& fanguinem menftruu,& occidit uermes 6d"curattineam. ' iUcoftan,id eft,liliu albii,calidu cft 8C ficcu in fecudo gradu,8£ hoc dicimus quia eft amaru,8£ habct aquofitate temperata,& ideo oleum ipfius eft abfa aliqua mor dicanonc,&cftfupremum omnibus rebus , quz diffoluunt res in matriee . Etfolia fua cofta,8£ pofita fuper carncm combuftam ab igne , 8C cum aq ua ferucnti cu olco rofato mixta,incontinenti liberat. Et radix eft forrior folijs , 8C proprerea prouocat menftrua,& molhficatduriciem omnium membrorum,& propriematrtcis Crocus cahdus eft m fecundo gradu,8dficcus in primo , eft dieeftiuns 8C confnr- tanuus cordis,8<: habet fubftantia calida,ftipricam,& ftipticitas fua eft ex rebus qui adiuuant r $ I M P L I c r A J5i A adiuuant ad digeftionc q ua facit,eo $ ptopter illa moratur in potis,& ftat m illis, HalbaraMdeft^pe^ertcaliduminquaftogtadu^habctgtoframfubftannarn, 8C ideo quando ponitut in ano,aperit otificia uenat um,& ptouocat ftnguinem he mo"Lfhoidalem 3 &;menftruum 3 &fuccuseiusualetaqua?qux dcfluit adoculum, fed obfcurat oculos 3 quando funt impediti ab humoribus gfoffis,& habet humtdi^ tatem fuperfluam,propter quam mouet coitum. Halcedeph,frigtdus in prtmo gradu eft,uel temperatus,eo, quia ftipticitas in fuo fapore eft,fed in tpfo non eft altquid calidttatis uel acuitatis , nilt modtcum , tamen in eius operatione inuenitur multt iuuamenti , eo, quia caliditas exiftens in eo,facic . ptofundate ftipticitatem in ptofundo cotpotis abfcg amaritudine, uel motdicatio* ne,& ob hoc eius operationes funt ad remouendum ea, qure retenta funt in profuti do corporis,negritudinu putridarum, 8C eradicant ea omnino abfqj impedimento. Eteftinftnetutumanocumentis,eo,quianaturacalidatumMedictnarum,&ficca rum,quamuis habeantnatLU-amremouendi. Attrahunttamenadlocumalios hu* moces.Et propter hoc,hec tes,confet t omnibus maculis,^ ueftigrjs carnis,SC calidi tas qu.T eft in ipfo,eft lator uirtutis ftiptica?. Scoadi,id eft, cyperi, id quod operatur ex hac herba , eft eius radix, & ponimus ipfam in caliditateckficcitatein fecuudo gradu, eo , quia in fuo iapote non inueni* turacuitas,niftmodicumftipticitatis.Eteiusoperationesfecunda?funt,quiaconfe^ tunt mirabtliter uulneribus dirTicilis cofolidattonis , caufla multaru humiditatu,6£ etiamconferunthulceribusoris,8ifrangiitlapides,&prouocaturinaC intercipit fluxum fanguinis a quacuncg parre ueniac. Rofa compofita eft ex fubftantia tcrreftri, frigida,fubrili,8£aerea calida,&aquea & fignificat hoc fapot uel odor,& aquofitas. Effemen ipfiusftipticius eft ea,&eftfrigida&ficcain primogradu,8£confortac fromachum,8c cpar,8i alia membra. Sumach eft forte in ftipticitate 8C ficcitare , frigidum in fecundo , ficcum in tertio gradu,operationes fua? funt manifefta?. Afpalcum,8«r in Arabico cebeoneg,& inrerprecamr expellens ucntofitatem,illud gummicalefacit8!:fubtiliacfecundumquodfaciuncaliagummi,8deftabfterfiuum 8C eft ex melioribus Mcdicinis quse poffmt effe ad aquam defccndecem ad oculos, 6£ad fufcedinem uifus,que ficab humoribus gcoflis, 8C eftcxMedicinis purgatiuisj qua? crahunc phlegma a neruis 8C iunduris,ficuc bdelium, oppoponacum,& anca^ tac,quia hoc eft proprium in gummi, 8C bdelium eft in hacre quafi in primogradu purgationis , 8c poft ipfum eft afpalcum 8C oppoponacum , 8C poft ipfum ancarac &doilsafpaltieftadfachmannau%mediam. Etancarat deficcatfine motdicatione,ideo confolidat uulnera fafta propter per* cuflionem, e r r Satyrion,id eft,tefticuli uulpis,& in Arabico haldaa!zaalep,caiidum eft cil multa tmmiditat€,8£ proptetea mouet coitum,6<: nomina fapientum Eu il&Iic , 8C Euofa* liciura • S I M P L l C ! A s» A |fy? M a« a 5tineowmaniniabu$,qniacacat fpafmum poftcema?partis,quando bibitureius fuccus cum uino nigco ftiptico. Alcacfphas^deft^apiumjCftcantxcaliditatis^quodpcouocatmenftrua^urina, Kdiaoluicuentofitateni^inflationcm^pcopcicfcmeneius^huiufmodicftmul tacum fpeciecum,&: foctioc omnium eft,qua» nominatuc becarcalion. : Ecendiuia quaedam eft fylueftris,8t:quaedam domeftica . Sylueftriseft frigida 8C ficcainprimogcadu,domefticacftfngidioc&humidioc,8dfignificathoceiusftii: pticitas cum amaritudine,8£ftipticitas maior eft amaritudine , Iuuamen ipfius ma* ximum eft,q uia confect epati a tota fubftantia,quia didum eft,quod fanat epat cali* dum 8C frigidum ajqualiter . Sed mihi uidetuc,quod plus conferat calido quam fri* gido,quiaamaritudoqu^eftinca,abftergit&aperitfinemulcacalefaaione. Halanchat,id cft, cepafquilla, calida eft in fecundo gradu, 8C uirtutcm habct in cifiuam,fed nonminuscaiefacit ? &nonutimurea,nifiaffataSaoaa. Halfcia,ideft,abrotanum,eftherba multa? amaritudinis,8£nocet ftomacho, &interficit uermesfuaamaritudine,8£calefacit infinefecundigradus,&deficcat 6 in tertio . i Atfcicelios,id eft,fifeleos,ha?c herba 8C ipfius fcmen habet proprietatem calefaci* endi tantum,donec prouocat urinam ualida prouocatione,&cum hocfubtiiiat, 8C propter hoc confert epilenticis,S£cuidam aegtitudini nominateortomie. Scenfcani,id eft,fifrminu,aliasfiffamum,calcfacitinfineprimigradus,5iin prin cipio fecundi,8£ humedat in tertio,& eius oleum eiufdem propriecatis exifth. Halgazar,id eft,paftiiiaca,ipfius funtdua? fpecies,fciiicet 5 domeftica,8£fylueftris. Sylueftrisfortiorcxiftitinprouocandomenftrua&urinam.Et folia harum ipfarii. piftata,8£fupperpofitauuineribuscorrofiuis,fanantipfa. Harcaph,id eft 3 cardus,alchi,eft calidum in fecundo, SCCiccam in tertio, mundifi cat putredinem pcr urirum,(i in corpore adfit,quando coquitur in uino,ct datur ad bibendum,8c* remouet fcctorem fubfellacum , 8£ quod diffoluituf ex toto corporc Et gcneraliter habet refiftere a tota fubftantia quafi putrefadtoni, 8t eft Mcdicina ci* balis,quxdatfaporcmcarnibus.Etidcircoutuntureonobilesloco meiongiarum* Allium calidum eft 8C ficcum in tcrtio gradu. Elmaar,calidum eft 8£ficcum in tertio gradu , occidit lumbricos in puctis, 8C ha* bec abfterfioneni,8£ proptecea ponituc in collycrjs,qux habent cemouere ungulam &mifceturcumMedicinis,quaedanturcontraantiquamtu(rim,6iafma,&eftMe^ dicina manifeftain maturando. Etpoteft effe, cj boniras fuaematurationis eftideo, quia fubtiliat materiam eo modo,quo non relinquitficcitatemgrofficiem, nec du=* riciem parti remanenti. Et hxc maturatio eft laudabilior ca»teris omnibus , quia tn hacMedicinanonpoteftdici,quodmaturetopilandoporos,eoquiaabftcrgit.Ncc poteftdici,quodhocfaciatperfimilitudincmcomplexioniscumcorporehumano quia calidum eft &ficcum in tertio gradu. Sticados,compofitum eft ex ftipticitate cum amacitudine 8£aromaticitate,8£ ideo debetponiin pcimogradu rerum,quaecalefaciunt,8£infecundo carum quae deficcant. Operationcsfuaefecunda?&tertiaefuntapcritiu3;,&;abftcrfiuae,&con^ fortatiux omnium membrorum inceciocum& exteciocum , 8£ideo utilioc Medici* tia cft ha?c, contralaflitudine, omnibus alrjs Medicinis . Idcicco quia laffitudo non eft,nifidefeclus uictutis,pcopteronus humorum. Condifi,id eft,clleborus albus,calidus eft in quacto gcadu, 8£ficcus in eodem,& commouet fternutationem ? 8c eft uenenum,quare non debet poni in corporc. Storax calamita calida cft in fecundo gradu , 8C ficca in pcimo , 8£fignu huius eft, quia mollificac 8C cucat tuffim,8C ualet ceumati , 8t afperitati gutturis 8C pedoris,8£ prouocat menftrua,quando bibitur,aut ex ea fit peffarium. Ficus,nos fuimus locuti dc eis,in co quod funt cibus . Scd nunc diccmus in eo,cj» funtMedicina:,uiftutem habet maturatiuam,quando fitcx cis emplaftcum, 8£pro=* ptie ficcae. Ec ficcae 8C uicides habcnt laxare uencccm . Ecdecodio ipfarum , quando C 4 mulcum 3>* A V E R .R O I S C multumcoqnnntur,affimilatui:melli,fedcomplex!ofLia?ai:boris eftcalida 82 fubtt* lis,& proprie lac,8£ ideo dixit,quod euellit uerrucas,8c" laxat uentrem , 8C fylueftres funtfortiotes in hac re domefticis. * . Selec,id eft, bleta,habet uirtutem baurachiam , SC deco&io, eam remouet, 8£eft abfterfiua,8£ mollificatiua,8c' eius fuccus fuppofitus in naribus , diflbluit fuperfluita tescerebri,8£inalbis plus manifeftaturha;cuirtus,qu3^innigris,quianigrae habct aliquantulamftipticitatem. Halcuba,ideft,fcenugra?cum,8^eftcaliduminfecundo,8ificcuminprimo,Et pcopcerea habet propriam uirtutem mollificandi duriciem uulua?. Titimallus eft in fine caloris,& proprie eius lac,& poft illud,fcmen,& poft illud, folia,8£ poft illud,radix. Radix coda in aceto,remouet tn continenti dolorem den tium,8£ maxime fi eft dens corrofus,& quando cadit in aliqua parte oris , comburit illam. Et propterea necefle eft,quado uolumus ipfam ponerefupcr dentes, alij den tescitcumtegantur,quiafacitcaderedentemcorruptum.Lacinciditpilosquando fuperponitur,8<: fi multotiens fuperponatur,euellit 8C priuat . Valet etiam contra o* mnes uerrucas,& omnes fiftulas,8£ hoc tOtum faciunt femina 8C folia, fed debilius* Cathira, id eft,dragagantum,uirtutem habet conglutinatiuam , rangit acumen terumacucarum,necgdeficcar,utaliagummi. Alchace^id eft,laftuca,ha!C herba fubftantiae eft humidecum modica frigiditate. 8C f ubftantiae ficcx eft fylueftris,fed domeftica habet fubftantiam aqnofam, SC pro* pter hoc maturat apoftemata calida,fed non frangir lapides exiftences in renibus,8i ob hoc ponimus iplam in primo gradu frigiditatis,8£ temperatam inter humidita* cem8£ficcitacem. - Hu puephatahalep , id eft, uua uulpis , qua? in Latino nominatur uua canina , uel maruella,rrigida eft 8£ficca,in fecundo gradu. D c • H^ el *P> i *fkmalf^intinffia Hifpana, Qc eft uiriditas inuenta fupet aquam, frigida8cnumidaeftingradutertio. Halduchal,id eft dadKlarium,omnes partes ipfius dadylarii ftipticitatem hab& manifeft im fed truclus eius cil eft matuj:us,aliq uam habet caliditatem , cortices ue* to maiorem habent ftipticitatem alijs partibus ipfius. Heufeticon,ideft,ypericorinelifricon,alias,mellificon,&quidamappellanthlc herbam cordialem,eo qtua ammiiatur cordt , calida eft cum fubcili fubftancia, ideo prouocar unnam fed debemus uti folrjs & non femine,fado emplaftro fuper com* buftionem ignis ianat . Siccata uero 8C puluerizata pofita fuper fordiciem fanat 8C qmdamdantipfamconttafciaticam. f f umiuem,ianat,06 n^lf^rt ' hyffopuscalida eft& r™™ tertio g radu 5 cumfubrilifubftan. hun^res "^ "***** ad a P eriendaso P^nes,&adfubtiiiandum r Jf* I " becf " gI r datemnon ? rtcm ' &:cft temperataintercaliditatem 8C frigidita idcitcoquiuultftringereuentrem^debetcoquerelentespiuriesinaqua &nroiecla ea,poftmodum ponerealiam,8^ftringunt. F*"»^inaqua,c*ptoiecta let ^S Dll.2h?« * bene aromatIca cft >** mKs eft uirtuti fpicae . Sed melius ua ieteainrebuspluribus,quiaplusprouocaturinamfpica. do^^^r^^ a ^^ m in Princip '° terti ) 8 radus * ft > ficc * in Pri» Cipio iecundi,habet uirtutem diflblutiuam 8C mollificatiuam acumh^ cum SS! lP ' SldUm Cft l " feCUnd0 S radu * * medium inc « ** .ff^ mep ^ e ° S3CaIldum eft in fecund o.& ficcu in tertio , dominans ia faooremfin. ") Cinis \S t M P L ^I C I A V7 * H • 3 Cinis rctum combuftarum eft compofitus ex contrarrjs tebus,hoc efr,ex parribus terreftribus,8c: partibus propinquis natura?fluxus,qua?lotioneremouerur,8c: rema net pats terrefttis deficcatiua fine mordicatione , 8C cineres diuerfificantut feciidum diuetfitatem retum,ex quibus fiunt. . Fumus omnis eft calidus deficcatiuus,8c:quamuis fumus habeat hanccomplexi* onem,tamen fempet permanetin eo uirtus rei , ex qua eft riimus , propterea utimut in medicatione palpebrarum inuerfarum fumo thutis , ad generandum bonam car nem,8i ad faciendum nafci pilos palpebrarum , & utimur in medicatione oculoru apoftematofum,proptet decurfumhumorum.Etfumus mytrhas eft fimiiisfumo thuris,fed fumus thuris eftaliquantulum fortior. Fumus tetbentingeft fortior airjs, iimilis fumo picis. DeMedicinisquarexminerisfunt. Cap* XLIIL Vcufcg locuti fumus de una patte Medicinarum tenx nafcentium , quac magis ufitate^untinatteMedicin&fecundum quod tt. xficatumeftaGaleno,8£alrjs, &compendiofelocutifumus,ideoquiapofuimuseaquafiexemplaalrjs,qu2affiJ : milantur eis in qualitatibus fupradidis , excepto iii proprietatibus. Deinceps uolu* niusloquideMedicinis,quaeapproprianturmineris. Thitinacrum,id eft,tef ra ftgillata , eil ftigida 8C ficca , cum ftipticf tate tempetata, ualet contra uenenum,abfcindit fputum fanguinis , 8£ dinentetiam , qua: ptouenit ab inteftinis,8c: epate,8c: deficcat patua apo ftemata,quando fupetponitut eis. Thitarmin,id eft,bolus Armenus,frigidus eft & ficcus,fortis ftipticitatis , ualet c5 tra fluxum uentris,et fputum fanguinis,deficcat apoftemata pulmonis,ita quod in* durarapoftemata,&ficpra^feruatinfifmum,nemofiatur,8imaximequandoinceiS dit ad habitandum tegiones calidas,8c: ualet contta n?gritudines peftilentiales. Scedeneg,id eft,lapis emathitis , 8C dicitutlapis fanguinis , frigidx 8t (iccx com* nlexionis exiftit,8dconfertgrolTitudini palpebrarum,quado eft abluta, deitccathul ^erationesoculorum. ' B Terra ftellae,id eft,talch,ftigida eft & ficca tempetate,8c: eft minotis ficcitatis alia* cum thit,id eft,'terfarum,feu lutorum. Halmogra,id eft,bolus,cum quo tinguntur muri,feu parietes , frigidae & ficce. co nlexionis exiftit,necatlumbricos feu uermes inteftinotum. .Algetin,id eft,gy pfu m,deficcat SC confolidat,8i confet t incifioni attetiatu , quan domifceturcumalbugineoui,8^pulueremolendini,8icumpilisleponsminutifli meincifis,8c:poniturfuperincifionem. Harfiregalrofcar,id eft,calx plumbi,8c:in Latino caerufa nominatur, frigida eft8£ (icca,deficcat hulceta abfq; mordicatione. Almura,id eft,calx uiua dicitur , 8C eft calx lapidis fortis , exiftk multa? calefa&io* nis,8£mottificatcafnem,8£quando abluttur plutibus uicibuscumaqua,deficcat hulceta fine mot dicatione,fed ha?c terra hic apud nos non inuenitut. Sed tamen tl* la,cum qua nos figillamus chat tas nofttas,quando abluimus ipfam,non eft longin qua ab operationibus di&atum terrarum. Sanguisdraconisfrigiduseft8ificcus r ualetcontragtoffitiem palpebratum,8£ lotus remouet maculam oculi. Lapis lazuli putgat melancholiam,8£ ualet melancholicis,8C cft uehementis pur gationis,& timorofa?,8c: dofis eft a drachmis quincg,ufq} ad unam,cum multis refre nantibus,8£ puluerizatus fupet palpebras,facit nafci pilos , quia minuit humotes ca lidos,eoquiaabftergit,8c:cueademhabetftipticitatem,8dideofacitOfiripiios,quia temouet humores calidos,8£ reddit membtum ad priftinam complexionem. Lapis fpongiac frangit lapidem folum in tenibus. Antimonium frigiditatem habetcum ftipticitate,8c:confett caliditan 81 humidtV tati,quxexiftit in oculo , 8C deficcat lachtymas,8imundificathulcerationesocu tum,8c: eft habens proprietatem confprtandi oculum,in omnibus fuis qualita* ribus. Litargynum *5* A V E r R R O I S \ C Licargyrium,6^in Atabicodiciturmcrdafengn!,ternperatueft inter catiditatem fi£ frigiditatem,8c" deficcat,et eft in eo aliqua corrofio,8d facit in eo generare carnem in hulceribus humidis» Tucia tt in fornace,in qua depuratur xs , deficcar fine mordicatione , SC maxime qinido abluitur,et deficcaclachrymas,erabfcindic materias que difcurmtad oculos. Climia auri 8t aigenti, ambx funt frigide. 8C ficcx,fed auri ficcior eft,8£ magis ab^ fterfiua^quandocomburitur^&extinguitur^eftfinemordicatione^&generatcac nem immaculatamoailorum,&illageneralitereitlaudabilis 3 quae afcendit exfu* mo,quandodiflbluicuraurumuelargentum. Veftaf,ideft,ferrum,eftuehementisf[ccitatis,quandomultumteritur,8^infundi turiuaceto pluiies,uelinlaclecaprinoacetofo,ualetcontra limofitatem ftomachi, & contra dolorem fplenis,8£ paffioneani, 8£ facitnafci carne inauribus hulceracis* Saifecundumomnemfpeciem calidum 8C ficcum,ftipcicicacemhabeccumab^ fterfione,8£ baurac maiorem habct abfterfionem , propterea pius laxat uentrem» Carnid,ideft,arfehicum,uelauripigmentumuftiuumeft,etquandocomburituc eft fubtilius. Etexeo fic compoficio,qua?temouecpilos.. Albuphat,ideft,fulphur,habetuirtutem accra&iuam,cutticomplexionecalida, &fubftantiafubtili,&e6reliftituenenisanimalium,quandopuluerizatur,8Cfpars : giturlocomorfo,autincorporaturcufputo,oleo,melle,autuifco,8Ccuratfcabiem* Alceg,in eft,uitriolum,omnes tres fuiefpecies habent uirtutem conftridiuam cii ftipticitace,8£ diuerfificanrur in iubrilicace 8£grofficie,quiagroflius eft rubeum,poft illud cholcocar,8£ poft illud uiride,8£ rubeum 8£ uiride eft quafi materia cholcorar, 8£calis comparatio cholcotar ad uiride. Etdicit Galenus,quod quando iuitad infii lam Candia?,id eft,Romanoru,incrauir quandam mineram, & inuenit tres uenasi In infima uena inuenit iiitriolum rubeum,8£ poft illam cholcocar,8£ poft illam erat D uiride,8cha?cordinatiolocorumfignificatfuperhocquoddiximus,8irubeumeft minoris mordicationis uiridi,propcer grofficiem fuae fubftancia?,8£ rubeum 8C uiri* denondiffbluuntur,quiarubeumeftinducatumindutationelapidea,8iuirideeft nimis coclum.Sed cholcotarhquefir. Plumbum,quoddominaturinfuispartibus,eftfubftatiafrigida82humida,pro^ ptetea quiafngiditas eft,quanpfum congelauit, 8tideo quando piftatur in morta* rio cum aliqnibus liquoribus,uel aliquibus oleis , uc oleo rofato , refrigerac, 8C ualet contra apoftemata tefticulorum,&ani ,j8£contra cancrum, 8C facit ceflare materias difcurrentes ad aures 8C pedes. Et quando fit ex eo lamen , 8£ ponitur fuper fcemur, priuatcoitum,fedmultumKTdunturinftrumentafpermatis,8^1aminatumfubtili^ ter,8ifuperpofitumneruotorto8<:groffo,diffoluitS<:reaificat,&hocquoddinrol uic,fignificac,quod habet uirtutem diffolutiuam , comparando ipfum carni homi* nis,quamuisdomineturfupetipfiuscomplexionemfrigidicas, Tefta uirtutem haber abfterftuam,8£deficcaciuam,8£ proprie tefta furni. Arfenicum rubeum,uel auripigmentum rubeum,eft eiufdem uirtutis alcerius au* tipigmenci,eo quodhabetuirtutemmollificandi. Alpheep,ideft,alumen.Ha;cMedicinaeftmaxima3ftipticitatis,8^propterhoc denominataeftinlinguaGrarcaabhoc,&funtipfiusmult.Tfpecies,8^omnesfunt mulcnL groflicudinis,8t"quod fubtilius eft,eft illud de turchia. Calcucecaumenon,id eft,ses uftum,habetintenfum acumen cuftipticitate, ideo quialauaturperremotionem parrisfumofa?,tunc fiunt Medicinx cicatrizatiua? in corporibus 8c membris duris,non eft neceffaria lotio. Tubel,id eftjamen a>ris fubtilis,eft fubtilioris fubftantix a?re ufto, 8C propter hoc lpfum m collyrrjs pommus,quia habet maiorem abfterfionem 8C ficcitate , qt galla Lazacaiaap^ideft^confohdaturaauri^inArabicodiciturcumbar^funtduaru fpecierum , una eft ipfius uena?,uel minera?,8£alia fitin mortario eris,8£ piftello cris cum urma pueri,tcpore caloris terendo uel conquaffando,& illud eft mclius quod hcmmorcarioamsrubei,&eiusuircuseft diffbluciua abf$ graui mordicacione , &: deficcat * 5 I M P t F C I A i Hf A deficcat $C quod faflum eft,maioris eft deficcationis ilio,quod eft ex uena, 8C mino* ns mordicartonis,8<:quando comburitnr quod eft cx minera,eft fubnlius. Zimar,ideft:,uiridea?ris,magnumhabecacumen,&:corrodiccarnem,propcerea non debemus uci eo,nifi in indigenria diminucionis carnis . Sed in uulneribus fim* _ licibus non eft ucendum eo,quia non confolidac,nec carnem generar. Hucuf<_{ diximus de mineris compendiofe,Sed deinceps uolumus dicere decat* ne 6C eius humidicace. Dediuerfisoperationibusladis,fecundumeiusdiuerfita* rem,&deets. Cap. XLIIII. -Ac dulce quod eft boni faporis,in quantum eft Medicina , ualetcotra difcurfuni humorum acurorum mordencium, quia lauando membra, &adh*rendo eisj prohibetmalorumhLimorumcontagium,fiCLicfacitetiamalbumenoui,&nonua lec lac in his quar dixiinus,nifi recencer crahacur ex mamillis,fi efle poteft , ideo quia tecipic cicius immucacionem omnibus alijs rebus ab aere,fimilicerpetmucacuriti diftemperaris corporibus ex malis humoribus , dC acefcic, uel cafeacur in ftomachO frigido,aucficfumofumin ftomacho calido,&replec cerebrum.Sedfi corpus eft mundum,nihileftconuenr'enciuseo,ad reftaurandum,quoddiflblurueft ex mem brisradicalibiis^proprielacmulierunijfecLindolacafinarum^poftjIaccapraruj &ideoeftlacmagisiuuaciuumomnibus alijs rebus echicis , dC hoc eft proprerea, quia eft maceria fimilis primae maceria? , ex qua eft humidicas radicalis, QC ideo nu* trimenrum bonum corpori exiftir,8£ melius eft illud,quod eft prope parcum,id eft, poft duos menfes,8£non habec in fe operacionem nucriendi,humedandi,8£ abfter gendi,nifi quia eft compoflcum ex diuerfis fubftancijs,hoc eft,fubftancia cerreftri ca^ leaca,6ipropcerhancftac,5^fubftanciaaerea, propcer quam hume&at8£nucric,8£ fubftancia aquea declinance aliquanculum ad fubcilicacem , propcer quam abftergit nacuram, SC non folum abftergit,uerum etiam laxacuencrem boua laxacione, quia mundificaclauandolttpcrfluicacespucridaSjS^apoftemacainceriorajquaffuncfani ° ofa.Ecquandoexcinguicurferrumcandensmtmdumaberugine ? uellapidesmat morei tn ipfum multotiens,ualec concra fluxum uencris , fed ferrum eft melius pro* _ ter fuam ftipticitacem * Ec in fumma,omnes fpecies ladis ualehc ophchalmiac ocu^ iorum,qua2accidicexreumarecalido,8£conferreriam apoftemacibus marricis,8£ ani,qua?generarur ab humoribus calidis mordencibus . Ec quado mifcemus ipfum cum Medicinis mttigaciuis,ficuceftMedicina,qua? recepca eft afornace, ubi effundi turafs.conferchulceribuscancrofis. Ecnocetlachulcerationi uel canceracioni oris. ^ Ecgargarizacum 3C recencum in ore, confcrt,8£ micigat dolores ibi exiftentes , quia d61orem mitigac,& ualec paftioni amygdalarum , 8C uulux , alias uuula? , quia eius fubftancia eft munda ab omni acumine et mordicarione,8£ eft fupremum iuuamcn tumei,quibibiccancarides. Dcoperacionibuscafeu Cap. XLV. Afeusuecuseftcalidus8ificcus,propcerfalem&:coagulum,8^mulcuualeccoii _ tra dolorem iundurarum . Ec emplaftrum ex eo fatf um,mirabilem habcc uircu tem macurandi apoftemaca dura. Deuirrucibusbucyri. Cap. XLVL Bucyrum habec uircucemmacurandt,8£ quod eft codum,habec maioremuir* cucem,fecundum macuricacem 8C calidicacem incorporibusduris,8£hoceft, propcer falem, qui ponicuc in eo , quando coquicur. Ec quod non eft coftum , plus macuracapoftemaca , qua» funcin radicibus aurium, 8C in locis mollibus . Er quati do mifcecur cum melle , fic inde lohoc, 8£confert fcreacibus exiftencibus in pcdorc 8£pulmone. Deoperacionibuscoagulr. Cap. . XLVII. COagulumuniuerfalicereftcalidum&ficcum,8 V diciesantiquas. Depropriecacibusftercorum. Cap, LI, STercus album canis habec propriecacem m fquinahcia. Scercusmurisintratinfuppofitorrjs,quxmouencucnctempuetotam. Scercus bouinum conferc hydropicis in modum emplaftri. Scercusgallinaceum ualecad fuffbcacioncm,qua> prouenic a malis fungis cotne* ftis,ideoquiafaciceoseuomi,cVdebecpropinaridiftemperarumcuacecoc^aqua. , Scercus lu pi ualec 8C conferc paflioni colicae > bibicum , au c empiaftracum , uel fu* fpenfum cefticulis. Scercus columbinum ualec frigidis paflionibus membrotum , ficuc podagt* , 8C doloriemigraneo,&dolorioui,8ddolorilaterum,a<:hypocundriorum,ecfpacula^ rum,eciunclurarum. Decarnecyri. Cap. LII. *'* TEftihcacurGalenusecalij,quodcarocyricutaclepra,etideoponicutintyrriaca. tc pnma uircus iftius carnis eft,calefacerc,ec deficcat e , cc curac hanc iegricudine j>pcerea qma pelhc hac maceria uenenofam ad cucem cOrporis,ec propcerea bibetes, cadunc m paffionem cyria?,hoc efivexcoriarionem cucis primo , poftea folidantut. ^.rj -r«, ^e pinguedine. Cap. LIII. r\V° d n " mfe J 1L,s eft in «Pfe,€ft calotcum multa humiditate, quamuis diuetfk \^/ficecuriccundumdiuerfitacemanimalium. Etcalidiot ccficcior cftpinguedo ^ le oms.Ecpoftiilammficcicaceeftpinguedobouis.Ecpinguedouiculieft temperaca,Ecpmguedocapr£bonacft,ecefthumidiorbouina.Erpingucdoanfc^ «s 3 ctgallma7,eftfubciIioralrjspinguedinibus a ecptopteteamagismitigatiua. a r • • Demeduilis A S I M P L I C I A Demedullis. CapXUII. jtft CX Mnes habent uirtutem molliftcandi, & diflbluendi duriciem lapideam,qua: J fit m membns duns , SC meiior omnibus eft medulla oflis acal , SC poft lllam medullauituli. DeproprietacibuspluriumaliarumMedicinarum. Cap.LV. Rodium gallorum ueterum uentrem laxat 3 -S<: brodium iuuenis gallinae temp raccomDlexionem. r Cancri ufti ualentmorfui rabidi canis,propter eorum proprietatem. Vfus carnium paflerum frangitlapidem. Spuma marina habet uirtuteabfterfiua,& mundificatiua cum qualitatecalida. Iftx funtMedicma? teftificaca?a Galeno , dicente quod expertus futt lpfatum utr* cutes.SedinueniunturmanifeftealiarMediciiK-EapudMedicos^quieiioniuiittefti^ ftcarae a Galeno,ficu t func mirobalanorum qumcg fpecies , ut func Citnni, Chebuli, Inii,Belirici,&: Embltci. Eorum primx uirtutes funt frigtda! m primo gradu,3<:fic* cx in tertio, quia compofiti funt ex fubft antia terreftn fngida , SC fubftantia terreftri adufta.Sed plus atdnent terreftreitatt SC aduftioni, qu;im terreftreitan 8C frigiditati, 3£fignificat hdc ftipticitas, quam habentcum amantudine. Proprietates kebuloru eftpurgaremelancholidfuauiter,3^deficcarephlegtnafuiqualitate,6«:iiintinptintf cipio Medicinarum,qua2 purgac hos htimores. Et talis proprietas eft Indorum , fed dicicurq» funtmagis proprrj in purgando melanchohaadufta,6£propterea ponun turinpatTionibuscapitis,qu:Eueniuntaftomacho, &ideo quando proptnantur ufulongo,bonificantfenfus,6iclarificatcogitationem,3itardanccaiiicieni.Etpro^ prietas citrinorum eftpurgarecholeram fuauiter, &dofis uniufcutufqj fubftanttcil^ lorumeitadrachmisquatuorufcjjadfe.i\6£in decodionibus a feptemufqjadde^ cem. EtMedicimifcenteoscumcaftiafiihila8C auferunt ficim , SC augmencanc coitum , ergo uidetur quod habeant ali* quantulam humidicatem. Cheiflr,ideft,abfynthiumminus,uelabfcinthiolum ,ha?ceftdegenereuirtuus abfymthrj,8£ eftcompofitum ex fubitantta ftipcica SC amara,ualec m febre poit dtge ftionemfa&amficutualetabfynthium. Balador,id eft,anachardi calidi funt in finequarcigradus , 8C ficci in fine certrj,8£ ualentcontraepiiepfiam8^apoplexia:ii,reftaurantuirtutemconferuattuam,6^me moratiuamcerebri,etiamquandopro!trat:efuntproptermultamhumiditatem. Behenlum,id eft,been calidum eft SC humidum,ftomachum calefacic,8c" inftru^ menta fpermatis cemperac, SC forcificat uictutem concupifcibilem coitus,8£ prasftac fperma,&ualetcontrahumoresmelancholicos. Terregebim,id eft,manna eft ex fpeciebus antiquajmanna?, qua? prouenica parci bus fumoribus Syrieaiel Indig,8£ eft ftmilisfubtiliatparcemaquea, dC elt ficut inftrumentum,uc ipfam penetrare faciat,propterea funt in fme acetolita* tis,purgantfuauitercholeram. Dofis eius eft a dragmis decem , ufcg ad quindecim, ^idcirco,quiahabentaliquantulumftipticitatis,ualentftomachochoiertco. Geochoa,id eft,nux mufcata,calida eft SC ficca in fecuncjo gradu, mundtficac fto machum ab humoribus putridis , SC fortificac ipfum , SC ualec contra ftigidicatem eparis&fplenis. Lapis de becahant, eft ualde manifefti iuuamenti omnibus fpeciebus uenenoru, - i &propuemo*fuifcorpiqnis,8<:eius dofis eft quarta pars aureiunius •i H Lap 3**> AVERROIS C Lapis dezaduatgar,confercomm fluxuifanguinis,undecunqj procedat,8£ quan docuncg propinacui uencnatis ad bibendum, antequam uenenum ueniat ad coc,li berat.Et eius dofcs eft exagium ununu Smaragdus dicitur quod ualet contra omnia uenena , 8£fpecialiter concra uenctf num ferpentuin,6i eius dofis eit pondus nouem granorum hordei , tritum fuper la pidem, & mixtum cum lade amygdaiino , 8t aqua uiolarum, & modico aceto > Ec fcias quod illis qui biberintin principio , fuperueniuntmulta malaaccidencia, non minoraaccideiitibusueneiit,fedfubitofanabunturpofteataliter,quodineisnon cemanebitaliquadebilitas,necaliquadifcrafia*Etabfcinditfluxumanriquum,cu* iuscuiffaeftoccuka.Etuonfacittunccam fortia accidentia ficu t facituenenatis,6C eriam iufpenfum fupra ftomachum ualet. Lapis bafthic, id eft, corniola temperatus eft, abfcinditfanguinem menftruum, & facit redire dentes ad propria loca in ore retentus, 6t hoc totum eft a propriecace, Atfargaricae,frigidar func &ficca?,&: ualent mulcu contra paffionem cordis,remo# «euttriititiam,&recl!ficantuifum,impeditumpropterhumiditatem, Cliiarcabaiyd eft,caffiafiJ!ula ? uel karabe de India,purgat choieram aduftam,ex tinguitacumenfanguinis,diiToluirapoftemata,&fpermapurgatfuauiter,ficuttai: «iarindi,autparHm fortius,dofis eiuseftficutde camarindis, Auis q uae dicitur in Arabico Canabif , & eft lau duia capelluta , quando coquituc &comedicur continue,confert paffioni colica*. Vermis nominatus bratim,& quidam nominac tartama piftatus,& poficus nei* «o incifo,conferc ilii mirabili iuuamento. De rebus marinis. Cap. LVI» DE rebus nafcentibus in mari,quarum iuuameta fun{manifefta,funt hx, fcilicet cimphoraIndica,qua?inArabiconominaturcolforaIgent,calefacit&:defic^ D catui iecundogradu^&confolidatuulneraignica. Spo ngia marina,in ea inuenitur uirtus deficcaciua,3<: ipfa eft Medicina bona hu* miditatibus exterius cxtraclis. Benlenicam, id eft belen^an uel petrocam ^calida eft &ficca in fecundo gradu, ualet ftomacho humido,aromatizat odorem oris , confortat dieeftionem , forcifi* catnetuos,ingeritcoitum. Lapis de becedar , quando de ipfo fic colirium,confortat uifum,&conferu;ic iplum,6iremouetobfufcationem,ueltenebrofitatemoculorum s/ ^Tt*^"™ eft r" feCUnd0 S^^ScRccum in primo , abfterfiuum cxiftir, ^refoluicgroffosucntoficatcs,&confertmorfuianimaliumuenenoforum,&:eius propnctas eft rcfoluereuentofitates matricis , &abfcindic uomitum , & folia ipfius aromaticaexiftunt,&poniturlocodedarfenu P «,fa b ^ e "'f U . dum eft i n ptimo S tadll > & humidum in fectid o, o u rga c fuauiter fu* confeit ftridura: anhehtus,& quando coquitur doriec infpiffecur , & ex aqua deco* ftioiisfiatembrocatiofu^ M^Sm^^ ^ ^ ***? S^«^ecepto P fumo fuo,diffoluit fe* lum bft^ fcofos S eius uu r^S " hUmid ° S Uiauiter ' & non eft P°& ™^« ™>res * eft a dS^^^^S^ ^ fene n r 4° S aduft0S * do ^ s cius Scealmefe,id d£Sfa mufca a c^T^V^ ** ^™' & ftrinoit nenrr,n;f - m ! mu [ C I ta ' cal,da cft & ftcc *> mpnca,* conforcat m embta, &ftringicuencrem,& S«acul,id eft^ng^caUdi fum « humidi,au Se mfpc C n. a ,& prouoc • * * cottum. Sa nd aii M H'P L I C » A m * Sandali,qaod efl frigidioris complexionist>mniii fpecieru eft rnbeum , eo q> fri* A gidumeftinrertiogradu,&ficcuminfert^ 8C eft frigidii in fecundo gradu,& ficcu in primo,& corifercbibicii magne calidirati, 6C cardiac? calide,&,pdeft emplaftratti ftomacho calido, &apoftcmatibus calidis. Tabaifis,id eft,fpodium,carbo eftnodorumarundinumadurtarumIndia?,frigi dum eft 8C ficcum m tertio gradu, 8C eius proprietas eft remouere caliditatem 8C in- flammationem choler£e,8£ confortat ftomachum, 8C confert cardiacar caltdx. Lignum aloes calidu eft 8C ficcum in fecundo gradu.Galenus dixit in libris expec tis,quia habet uirtutem darfenicam, fed aliquantulum plus , quia habet proprieca^ tem exiccandi humidicacem ftomachi,8£propcer amaricudinem 8£ftipcicicacccum ipfiusmagnaaromaticitateualetfuperomnesMedicinasalias,membrisprincipa^ libus, 8C remouet triftitiam , 8£cardiacam humidam , 8C ualet contta omnia ucne^ na,eo q> confortat omnes utrcuces,8£ ualet contra omnia reumata frigida. Ambra,eft una exfpeciebus canphora?,quse oritut in fontibus mahs , 8C narac fu> per aquam maris,&melioromnium eftilia,quae in Arabico dicitur afcap,calida eft S£ficca in fecundo gradu,conforrac cerebrum,ftomachum,8£ cor,8£ omnes fenfus, nalecfenibus,8£in frigiditatibus,ualet contra uentofitatem inceftinorum, fuperpo* fica neruis,eos fortificat,refiftit magnx peftilenria? aeris,bibira 8C etiam odoraca. Iuiube , 8C in Arabico nominatur auep , hanc Medicinam nominat Galenus , ta^ men de ea nullam fciuit proprietatem,fed Medici de Baldacdicunt quod reprimuc acuicacemfanguinis SC choiera?,8£conferunr afperitati pe&oris QC pulmonts, a tota fubftantia,complexio ipfarum eft frigidain primo , 8C humidain fecundo ,8£ pro* pterhocreprimuntacuitacem. CaurTer,eiusuirtuseftuirrusfandaiorum,excepto,quiaquando deeopotatuc ab nno aureo ufqj ad duos,laxac. Garyophyli,calidi fiint &ficci in fecudo gradu,8£atcinguc cerciu,8£ifti confortac omniamembraprincipalia,ualentconrrapaftionesfngt'das,6<:conftipatuentrem. B Et dicicGalenus quod eorum proprietas eftconfortare uirtutcm digeftiuam. Halhabac,id eft,bafilicon gariophilatum , calidum eft 8C ficcum in fecundo gra* du,aperitopilationemcerebri,ualetcontracardiacamhumidam,8(:conrrameIan? choliam,8£concrahemorrhoidas. Cardamomumcalidumefta^ficcuminfecudogradu,ualetcontraopilationes epatis,concra iapides renum,& laftltudinem membrorum , 8C contra frigidos do* lores,8iconfortatftomachummultum,&:remouetfyncopim,6^uomitum,quaii dobibiturcumuinomalocumgranatorum. --,-.-.,... 0r ra . Camphora frigida eft 8C ficca in tertio gradu,&: eft fubtihs fubftatia?, 8C refiftic pn trefaaioni,qua: fit ex materia calida.ftringit fluxum cholericum, priuat coitum po* Lxdit ftomachum non calidum multum Lacca calida eft 8C ficca in principio fecundi gradus , ualde eft manifeftu ipfius m n amentii in confortatione epatis,& in apercione fuaru o piiacionu,& nalec cocra do lore renu 8C uefice. ,8C augmencac coicu,dofis eius eft drachma media uf$ ad unam. Mufcus calidus eft 8C ficcus in fine fecudi gradus, mirabilem habec propnecacem inconforcandocor,8iualecconcLafurdicatemaurium,8:ftupefaaionemcorporis &;contraomnesa!gritudinesn/ncopis,&:confercgroff2uencoficatiinteftinorum, 8C fuftocacioni matricis,& contra melancholtam,& auget coitum. Lincehalaphor,ideft,lin g uaauiscon^ Gefemini,id eft,uiola ultramarina,cahda eft et ficca m fine fecudi,pdeft fenibus, KtettS DemodocompofitionisMedicinarum. Cap.LVII. Vcufe locuci fumus breuiter de cibis 8C Medicinis fimpliciter mamfeftis . .Dan f^ I ceps uolu mus narrare modos compofitionis.Et dicimus q> necefficas qu* nos i^ c kadcompoficionemMedicinarufimp nni* multocies non inueniunwr in una Medicma fimplicr omnta qax Jiob is i\ ant quia mukotics H * neccffari* 9^4 A V E R R O I $ C neceflaria a uirtucibus,ptopccr quas coplecnr Medicina,aut dieca, alias conferpario, Secunda eft,quia quamuis nos inueniremus ipfam,force 116 indigemus ea fecundu candem uirtutem,fed fecundu plus aut nmuis. Tertia eft , quia eruutin illa fimplici u;rcutes,quxnofuntnobisneceffari?,fecunduintetionenoftta,nec5perMedicina, neqj per dieta alias conferuatione,uel forteerunt uirtutes quae non intrat alicp Medi cina,uelconferuatione.Primaiftarutriuc6fiderandaeftinillislocis ? quin6pofl"eni: curari,nifi qualitatibus c6crari]s,uel diuerfis , S£ hoc accidit ,aucpropter diuerfitace cauflar ab xgricudine , aut propter diuerficace nacura? aegricudinis ab accidence, aut propter diuerfitate a?gritudinu inter fe,aut propter diuerficace coplexionis cauffarii copofitaru,aut propter diuerfitate ggritudinis a natura membri,propter fua coplexi one,autpropterfuuprincipatu,autpropterfuulocu,autpropterfuacolligantia»Ex emplu diuciiicacis cauffa? ab aegritudine, eftficutfebris putridaex hiioribusgroffis, quia illa ex parre malne qualitatis calida?,&ficca?,indigecMedicinainfrigidaciua,S£ humedatiua, fi mifceatur drachma una camomillecum drachma una rofaru,q» Medicina qme compofira ex his,erit temperata in primis q ualicacibus, 3C cum eo toto opinan P mrq)habeatuirtutemrepercuffiua,8ddoffolutiuam,Etnonopinanturuerum,quia neceffe eft uc uircuces ambarum fint una ficut didu eft , quia fi diceretur cj Medici effec temperata in primis qnalitatibus, hoc eft , quia facit in corpore unum calorem temperatum,quieritmediusintercalorem&frigiditatemprimigradus»Similiter debet intelligi in fecundis uirtutibus,hoc eft,uc drachma una camomilia:, & drach ma una rofarum haheant uirtutem unam mediam incer repercuffionem SC diffolu rioncm.Ec non ercaueruncin hocMedici, nifi quia non pofuerunr gradus fecundis uircucibus,quia fi feciffcnc,cunc fciuiffenc qua: effenc ceperaca & non ceperaca.Ec de* bes fcire cp operacio qua Medicina habec , copofica eft unu in c5mixtione artificiali ficut m comixtione naturah,&: non eft plura,ita ut fit tibi neceffe dicere,quado qua» ficu tuenca ce,q uomodo facic una Medicina duas operaciones cocrarias in uno fub* leao.Rcfpondeascphcecreseftficucfenfus^fenfacacoj^quipaciuncuraduobus ^ncrarnsfimulineodcfubiedo,uerbigracia,ficucapprehendimusalbu&ni2rum fimu ,& fcmel in humidicacc criftallina,& ficuc fencimus calidu & frieidu fimul SC fernel ex comixc.one aqiKT feruentis & fr«gide,ficur dicit Galenus, quia hoc n5 effet fufficiens m folutione huius dubi] nobis ponentibus c^ Medicina! copofitx habenc duas operatioes ? quaruuna effct oppofita aitcri, quia hoc 116 accidit uirrucibus fenli biljbus ^cu fcnfacis,nifi proptcrea,quia 116 funt matcriales,permutabiles,alterabilcs, paffibilcs 111 fe.pfis a fenfatis paffione manifefta, eo q> ille non funt coiunae cix matc es pmutabiles in fcipfis pmutacioe manifefta. Ec ideo no eft w . v uc inucmant eo^corrana fimul,& femcl tn iftis uno teporein uno fubieao, ficutir ueniuturinfenfibus&fenfatis.Sedfidebetdaricxcmplu^pteraliquari^ no muitu.ppmqua, n5 debet dari nifi fecundu q, mueW m^ediu inrer exTr m fa^ h°ceftfeaiduq,muemtalbu^^ <«^nl,neceffariofi^ cjda dicut * nacura cognofcic & trahit ad fc ,ila oarte oo£ft m « J.Tl^l^ fc iila parte q ue. eft in cis magis neceffaria Scias f 1 S I ? M P L I C I A. /' I « A Stias tamen $ impoffibile eft trahere qaod inueniri non pote(t 3 & fortc hoc fecretu cidem in fomno fuit reuelatum,ideo non fum ille qui cum eis litigare uelim. Dein* ceps uolumus reuerti ad illud a quo feparati fuimus,ut demus exemplum membro rum diuifionis,quam pramiifimus, 8C dicamus $ exemplum diuerfitatis a?grirudi* nis ab accidcte eftficut febris acuta cum fincopi , quia putrida indigct euacuattonc, * 8t refrigeratione,8£fincotus indiget econuerfo.Exemplum diuerfitatis argrirudinii eft ficut febris diuerfarum fpecierum,8<: diuerfarum materierum, 8C diuerlorum lo* corum,ficut eft febris quar dicitur emitriteus, quia eft compofita ex cholera 8C pl gmatediuerfitatecompofitionis.Cauffaharumeftquando funtcompofita &eadexgritudiiie,ficutfu;maegritudines quxfiutexpluribus humonbus. Etideo neceffe fuit componere Medicinam ex rebus quae refpondeat plunbus humoribus. Et haec fuit prima neceffitas compofitionis Medicinarum compofitarum purganri* nm,alijs duabus, uidelicet compofitarum aegritudinum , 8£ipfarum argritudinum correfpondetcompofitiotynacaf,quiaintentioinillafuitcuraremukasa:gritudi^ iies 3 &pr£eferuareabeis,8didcoruitc6pofitaexMedicinis,quaehabentmuitasuir^ tutes ramificatas diuerfas, 8C ut a multis partibus poffent uincere uenenu. Exemplu neceffitatis compofitionis propter diuerfitate natura? a»gritudinis, 8C natura; mem* bri,proprer fuam complexionem , eft ficut ftomachus xthicus , quia a parte qua eft febris xthica 3 indiget frigiditate SC humiditate,8ta parte qua eft ftomachus,indrgec caliditate 8£ficcitate,8£ eft fimile in tufli, qu? fit ex materia uifcofa in fiftulis pulmo nis,quia a parte qux eft materia groffa SC uifcofa, indigetfubtiliatiuis 8C iiiciliuis,8£ a parte qua eft pulmo , indiget rebus lenitiuis . Excmplum neceffitatis compofitio^ nis Medicinarum propter diuerfitatcm naturgxgritudinis a membto, propter prin cipalitatem membri eft ficut xgritndo calida,qux fitin aliquo membro principali, ficut incdrcbro, cp neceffe eft ut non multipliccmus multuMedicinas frigidas,ideo ut non cxtinguamus calorem naturalem , 8C ut non priaetur a fenfibus 8C moabus. 8 Et propterea eft neceffe mifcerc cum illis Medicinis tes qux ad aromaricitatem fmc , declinantcs,8Cadcalorcm,8iconfortent.Etinpairionefrigida,qua?acciditepati, neceffe eft euacnare, ficut dcclaratum eft in libro ingenrj fanitatis , 8C poffibile eft ut fit hoccontrarium , co cp ficut eft nobis neccffc cognofcete uirtutes Medicinarii ne* ceffariarum tempore neceilitatis,eodem modo indigemus cognofcere modii com pofitionis, 8C fi no eft poffibile nobis Medicinari , nifi ucniamus ad partem ingenij* fanitatis,ergo incipiamus hoc fcire primo a libro ingenij fanitatis,poftv^ ibi declara tum eft.Et quia hucufcg exiuimus ab intcntione noftra,redeamus nunc ad ipfam,8£ dicamus cj> quando apoftema eft in membro principali, 8C maximi iuuamenti,ne* ceffeeftutfueMedtcinaemifceamusqusefortificentairtutem &fubftantiamipfius, ^caueamusneuirtutesfuxdiffoluatur,ficutfuntfandali&rofx.Etfimiliterquan^ do crit membrum maximi iuuamenti,tunc neceffe eft nobis conferuare ipfum cnni Medicina ftiptica.Et cxemplum neceffitatis propter locum membri eft,quando ao lumus cj Medicinaftiptica uadat ad profunditatem corporis , debemus fecum ad* mifcere rem qux habeat fubtilem fubftantia,propter longitudinem fui loci, ad hoc iitfituehiculumftipticitatis,quamuisfitcontraqu?fitumnoftruminaliquo.Sicut admifcemus cantarides in Medicinis ueficx,8c" crocum in Medicinis cordis calidisv Etfiroili modo nos mifcemus cxram in emplaftris , proptcrea utfitmateriafaciens ca melius applicari membro.Sed exemplum neceffitaris compofitionisMedicina* rum cx parte colligantie,eft ftcut xgritud o calida,quxfit in ore ftomachi,quta in ea non debemus muitiplicareMedicinas frigidas , eo ^ comunicat cum mcmbro fc* gido. Iftafuntquinqj membra necelTitatis compofitioniSjpropterquxcompo^ nunturMedicina:,quxfuntexdiucrfisuirtutibus,quandonoii inuenimusinuna fimplid quo ex uirtutibus indigemus* Sed fecunda particula neceffttatis compo^ fftionis eft,quiaaliquando nos inuenimus unamfimpliccmMedicinam, quarha* betfortioremuirtutem,autdebilioremeo quod quarrimus, Etharcparticuladiui-" dicuc in plura membra. Ynum eft , quia erit nobis neceffaria una ex primis operati^ H > onibus c D \U # ? E R R. O I S * ■ onibasMediciiix,&hecfimplexquklemhabetplusaut minusquamqusramus, quare tunc necefle eft nobis habere aliam Medicinam,ut debilitemus fnani opera* em,aututeamfortificemus.Etfitu uiseam debilitare,hocfit duobusmodis. mifceamus cum forri Medicina aliam q ax fit contraria fua? uirtuti, Ver* Vn bigratta,quandohabemusunamMedicinamquaEfitcalidaintertiogradu,8^ iudigemus nifi ea qua! fitcajida in fecundo , mifcebimus cum ea illam qux fit frigi^ da in primo. Alter modus debilitandi ert , ut mifceamus cum forti Medicina aliam quaenon fitconcraria in qualitatibus &uirtutibus , fed fimilis in uirtutibus. fed mi* nus habeatalteraexeis . Verbigratia, fihabuerimus Medicinam calidam intertio gradu,& nos uelimus decliuare ab illo , mifcebimus cum ea unam quse fitcalida in primo gradu folum,& habeat pra?parationem quam dicimus,ut debilitctur MediV cinacumfuofimiliinqualitate.Etcpfitminorisuirtutis^probat Galenus percom mixtionem aqua? tepida?,cum aqua bullienti , quia neceflario uidemus feruentis ca loremdeclinare.Ethiceftcontradicendum/quiariuidemusquod homohabeat ajgritudinem calidam in quarto gradu , uel etiam in.tertio , & dederimus rem cali* dam 111 fecundogradu , multoties lxdet ipfum , Et propterea uerba Galeai debent refragan ex dieta tali minus calida fupra.Dicas,fi dederimus mel habeti caufonem, nonnatedetur incontinenti magna larftone < Et fimiliter , fi quis haberet magnatn lxfionem,frigidiiTimam in capite,fi tu inungas ipfum oleo rofato , nonne multum lardetrEtfifuftincut Galenum, pronideant fuper hoc. Sed dicimus quodfi ita eft,fi cut dicit Galenus,crit per hac uiam , quia Medicina quam dicimus calidiorem effe, eft illa qux habct maiorem comparationem caloris ad frigiditatem,quam illa qua: elt mmus cahda,ergo erit frigiditas in ambabus per contrarium, hoc eft,quia in ca* lidiori ertt f tigiditas minons comparationis , & in frigidiori erit maioris compara* nonts. Verbigratia,quiacomparatiocaloris ad frigusin drachmaunapiperis,eft maiorquammdrachmatmafpica:,&fi in drachma una piperis fint quina par* tes cahdiratis , & una fngiditatis , 6t in drachma una fpic* fmt dux partcs ™i« ditaris,&una fngiditaris , mixtis duabus drachmis,fimiliserit comparatio ditms ad fdgi d hoc mixto maior quam eiTet iti piperefolo.Etquando bene fpcculatus in hoc, uidebis hoc ficri per hanc uiam. Et iffce partes Medicine. - diximus . calidas aut frigidas , quamuis non fint in adu , non nocent in hoc la >cumento,quia lunt quafi medix inter illam rem,qua: eft intcr aftum dCpo rentiam . Et ideo eft poflibile in multis corporibus confimihbus , ut diflbluan* tur artificialtter partes ex quibus componuntur,ficut eft lac. Et fortificatur ha?c opmio,eoquod Medicina qu* habet plures partes calidas in fe,fine dubio cft prarpar:na,utmflammetura calore naturali,plus quam Medicina,qux tantum non nabet . Sed accidit aliquibus corporibus propter fortitudinem caloris illo* r.um 8c propter prarparationem corporum ipforum,ut conuertant omnia qu- adueimmt ad fubftantiam igneam,etiam fi effet minoris caliditatisquami ,# poteft efte quod h*c eft occafio lamonis mellis in caufone,& quomod fe£ /u Ct u C i C l fe i 5 qUU uidemus quodaqua ctiam cueumerum conuertitur mhis tebnbus ad choleram . Ifte eft modus dcbilitandi uirtutes Medicinarum per compararionem.Sed quando uolumus fortificarc,nonfiethocnifi unauia, S^^TTi C °T Ca Mechcma fu * fpeciei,& fi c forrior ea,& adhuc lo* ^Tnni*}™'^ rebus quarintrantin fecunda particula, partium primarum 1 !C ° a ° lamU l i miittcr fomfic ^ fecundas uirtutes k tertias Medicina* W, l^f" 1 ^ C deb,lltare >& hoc ena ™ "< <™°bus modis . Vnus cft,ut mi* n,? W.T uk Med * ,C , ,n , a Una ' W* h * bc *t contrariamuirtutem ■. Verbi gratia, S^»cA r DeDU u U u Med ! r cmam aperitiuam , & incifiuam in tertio gradu , & uo ' iumus declmarc ab illo m.fcebimus cum ifta Medicinam opilariuam, ingroffati. uam m pnmo gradu & runc red.bit prima ad aperiendum in fccundo gradu . Akct modus cft , ur mifceamus cum ca fimilcm , fel minoris uirtu tis, q uia enam ex" » l d / + % ;• » S I M P L I C 1 A ,£, A ea deueniet prima diminutio adionis, ficut 'didum eft in pfimisqualitatibus , quia comparatio opiiatioms ad fubtilicacem in hoceft maior,quam in pnma . Sed fecun dauiaforttficandiuirtutesfecundas&tertias,eft,utmifceaturcumeafimilis &fit forcior. Et quidamdicunt,quoduirtutesfecundxfottificantur,mifcendoMcdici nam cum Medicina aiia fimili in eoderti gradu,ita uc non fit forcior . Ecdieunr quodexperientiateftificatur,quoddua:Medicinxequatesinuirtuteconiunaa?ha bebunt fortiorem operatioi*?, quam una illarum fingularis &. per fe,& hocaccidir quahdo erit quantitas unius aequalis quantitati alterius . Et poteft cffe, quod cauffi huius eft ideo,quia hx dua: Medicina? coniunda! , quamuis uideatur ab eis , ut fint arquales in uirtutibus fecuiidis,& tertijs,non poteft effe, utfintarquales penicus ue* raciter,nifilargo arbicrio,eo quiaimpoffibileeft,ucnondiuerfificencuc in fobcilica* te fubftancia?,&: grofficie,&: fpifficu dine,6£ raricace , & fimilibus , ergo ncc eric diffi* cileeasinajquatiterpermucare,propcerinfertionemearumfubftantiarum,quiaipfa in quibus recipient permutationem , non eruncarqualia, & proptetea manifeftabi* turpermutatioearumcorporiplus quam manifeftetur Derrautatio corporisineis* hoc eft,quia corpus erit ab eis magis permu cacum , & idcirco iftud quod tardac per* mucariexireacorpore,recinetiliudquodeftueloxadexeundum,undefottiusop raiitur in corpore,& per hanc uiam poteft effe , quod fimiiia adinurcem fortifican* rur,&fimiliter dicimus in primis uirtutibus . Et propterea uides , quod antiqui po nuntineorumcotlfe£ionibu$Medicinas aequales omnibus uirtutibus tribus. Jfti duo funt modi primarum parcium,quae fuerunt cauffa? compoficionis. Ecinfe* cunda particula iugreditur adhuc aiia res , hoc eft , quia poceft effe, ut non indigea* mus omnibus uirtucibus Medicina? numero, fed quibufdam,& hoc eft duobus mo dis . Vmis eft , quia non indigebimus omnibus qualitatibus primis Medicinx , nifi una. Verbi gracia. Habebimus unam Medicinam calidam 8C humidam fimpli* cem , & non mdigemus ea , nifi propter humiditatem , quare tunc debemus mifce g re cum ea Medicinam ftigidam 8C humidam , tamen neceffe eft , ut fit frigiditas i liusa?qualis in comparationecalorisalterius,adhoc utfint temperata? incalidira te & frigidicace , & trc humidicas fola dominecur, & fic debes intelligere unan quam $ iftarum qualicacum . -Alcer eft , uc ponamus, quod indigeamus ex una Me* dicina fecundis uircucibus,auc cercijs, 8£non primis . Verbigraria,Sicut neceffa* hum eft femen api) in febribus,qua:fiunr propter opilationem folum,ut aperi* antur opiiaciones,&ucfubciliencur humores groifi,&:prouocerur urina,6£nori eftneceffariusfuuscalor, necfuaficcicas*,quare cunc cumeo debemusmifcererem frigidam SC humidam,qua? remiccac fuum calorem,& fuam ficcirarem, fempec confyderando,uc fecunda uircus ipfius non refiftac fecunda? uircuci prima?, qua indigemus , hoc eft, apercione . Verbi gracia , Si neceCCe eft nobis mifcere nenuphac cumfemineapi) ,aucfuum fimile,debemus ponere loco nenupharis femenmelo nis,autcitrulorum,adhocutfecunda uirtus illorum fortificet fecundam uirtutem apij, quia quamuisifta duo femina fint frigida, habent tamen uirtutem diureci* cam,quamuis Galenus dicat,quod fimifceaturresdebilioris uircuciscumrequae eftfortisuirturis,&eftunius generis,quod ipfaeam debilitat,nec eft impofftbi* le,utquandoconiunguntur duaeres^qusfuntuniusuirtutis^quamuisunafitde*: bilior alcera, quod coniundim iftarum 11011 fit forrius fingulari . Sicut tu uides, qupd nos mifcemus Medicinis calidis acetum , ptopter iuuamentum apercionis, quamuis uideatur effe frigidum,quiafinosfeparamus partem calidam abaceco, nonfaceretid,quodfacic mfrangendo iapidem,8c" eft remocum,uc facerechoc propcer parcem frigidam folum,fed facit hoc proprer calidam partem, qua? eft ih tali fubftantia . Et ideo mifcemus ipfum cum Medicinis calidis, quamuis fit debilioris caloris iftis . Sed cum hoc toto eft aliquid in aceto , quod hancopera* tionem adiuuat,ficut ftipticitas fua. Etidcirco dicimus,quod Medicina debilis, mixta cum forci , prodcft fortificationt forcioris, quia operationes Medicinarum in corporibus humanis nou funt,nifi peruiam comparationis,& aflimilationis H 4 corporibus . 3** A V E R R O I i C cotponbnshumanisnonfunt,nifiexpartc!pfiurmetMedtciW 5 quiatuaidcsmul ras Medicinas,in quibus eft pauca caliditas, 8£ compatata? humanis cot potibus in^ ueniunturcalidioresillis,qu?uidentur ilhscalidiores.Etficpotefteffe femetiapif coniunflum cum femine melonis , & fit fortius in operatione , quam apiuih folum tu corpore humano,& quando Medicus fubtiliter confyderauerit hoc , non |Medi* cabitur cum fimplici Medicina . Et haec prarparatio inuenitur in copofitionibus aii* riquorum,ficutinoximellefeminum,quia confyderauerunt cum aceto fortificare' fecundamoperationemmellis,idcitcolaudaueruntillasMedicinasfimplices,qua^ tum fecunda? uirtutes adiuuant fe ad inuicem, quamuis in primis funt contrariae, fi> cut de yreos,8£ de alrjs fimplicibus Medicinis.Et in fumma,iuuamentum iftius pre/ parationis,noiieftnifiinfecundis uirtutibus &tertijs.Etquamuis inueniatur fcri^ ptum in didis antiquorum,non tamen oftenderunt rationem. Sed nobiles uiri filij" >Uienzoarteftificatifunthoc,S£illifunt,quibus debet attribui fcientia Medicinse. Tertianeceffitascompofitiooiseft,utponatur inMedicinis purgatiuis aliquid ad tefrenandum,utnonla:dantmembraprincipalia.Sedaliquando ponuntutMedi cina!addulcoradumMedicinam3quaehabetmalHmfaporem,&adhoc,utfitami^ cabiliornaturar^ficutfuntconfeftioneSjquaefiuntcummelle&zucaro^quamuisiii multis locis fint contraria» noftrae intentioni,ficut in Medicina ,a qua quaerimus fri giditatem & ftipticitatem. Hucufcg diximus modos neceffitatis compofitionis fimplicium Medicinarum» Demenfura&rproportioneMedicinarumfimplicium compofirasingredientium. Cap. LVIII. Einceps uolumus di cere praparationem quantitatis fimplicis Medicinar, qua» poniturin compofitione Medicinas.Ethoc duobusmodisfit. Vnuseftpro* pterea,quia nos non damus ex Medicinafimplici quancuqg quantitatem,fed quan* titatem determinatam,quodfacimuspropterfortitudinemMedicina!,auteiusdei* bilitatem. Et debemus hanc eandem uiam infpicere in compofitis,hoc eft,q uia dc^ bemus ponere ex forti paucam quantitatem , &ex debili multam quantitatem , fe* cundumquod ordinatumfuitintyriaca. Altereft,quandoinunaMedicina com* pofitafimplexMedicina habet ultimum iuuamen qua:fitum,& aliae qua? ponuntuc nonponuntur,nifiproptetipfam,ficutfunttroeifcidetacca,&aliacompofita,quar ab una rerum intrantium nominantur,&: ponitur plus de illa . Et poteft effe, ut non ponatur in una compofitione alicuius Medicina; fimplicis multa quantitas,nifi pro pteriuuamentummultum,quodeftinea.Etpotefteffe,utnosponamusmultum exMedicinacompofita,propterremOtionemmembri.Ethocfit propter debilita tem Medicinre comparationeilli membro. Etpoteft effe,ut ifta? cauffa: fortiftcentur D D c — — — w j - •» • - ^ »^- ^»*>» *•■ Aft^v 4 \-r &.LJ.&4V.W.AX tt| adiiuiicem,& poteft effe 3 ut una refiftat alteri,ficut quando coiunguntur in una Me dicinares multi iuuamcnti,cum debilitate eatum S£remotioneloci ; .Proptereafi funt ex illis,q ux funt multi iuuamenti,debemus ponere multam quantitatem, SZ fi fint pauci iuuamenti,debemus ponere exiguam quantitatem , & maxime quando conmngiturcumpaucoiuuamento multum nocumentum,&: quando eftmedia interpaucum iuuamcntum&multam,eritmedia inter multum&paucum. Sed ideoquiaquantitasMedicinarumlaxatiuarum lionpoteftferre multam quantita* tem augmenti SC diminutiohis,ficut ferunt aliaz , eft nobis neceffe in compofitioni* busearumutiduabus rebus . Vna , quia debes acciperedeunaquaq; illarum unam dofim,& poftea dabis ex illo operationem unius illarum ad totum,hoc eft, fi erunt quatuor Medicinx,dabis quartam partem . Alteraeftjquia tu debes accipereexdofi integrauniufcuiufc$Medicina?aliquid,fecundumoperatioiiemumusMediciuaru compofitarum.Etideoquiaunaexrebus,qua?magisneceffariaeftMedico in™ M poritioneMedicinarum,eft,utfciat,inquogradueftMedicinacompofitainpr^ uirtutibus,fecundis,&te^ quando homo uult fciregradum Medicinas compofitx ex quaiitattbus Medicmaru m^acium, pumo debet facere hanc difttndionem, hoc eft,quia impoffibiieeft,ut euadat com • • S I M P L I C I A ?*9 A ** B euadacMedtcma compoftca ab una duarum rctum,auc ut fincMedicina? fimplices exquibusellcomuoficauniiisgencns,idefl:,utfincomnescalida?,:iurfrigidx,iuc humida?,aiitftcca?,autfintex uirtucibus contrarrjs , hoc eft, ut quardam finc calida?, quardam frigidar,qua:dam humida?,qua?damficca: . Ecetiam prima particula noii eaaditabunaduarumretum,hoceft,aututfintilla;Mcdicma?,quasdiximuscfleu^ musgenerisinunograduuirtutis,queeftfubunogenere,hoceit,uerbigratia,utfint: in uno gradu calidi 8C itcci,auc una habeat egreffum fuper alceram , ica uc unafit tem perata,& aitera fit calida in primo gradu , 8C alia in fecundo , 8C alia in tertio,& alia in quarto . Et pars fecunda etiam non euadit ab una duarum rerum , aut ut illaz Me^ dici na?,qug funccontraria:,fint in uno gradu contrariecatis,auc una habeac egreffum fu per aliam in illa concrariecate , uerbi gratia , q uod una fit calida in tectio gradu,<3c" alia frigidain primo , 8t"aliaficcain fecundo , Scalta humidain primo . Etaliquau* do accidic,uc coniungantur omnia ha?c quatuor in unaMedicina , 8C cognitio fini? plicis dabic cibi cognicionem compofiti. Et uia fpeculacionis in prima particula qua diximus,quod uircuces Medicinarum funcin ea , in unogenere 8C in uno giadu eft, ucapparec,uceffedebeacgraduscoiunclicotiusinuno6ieodemgradu,quoeftuna fingularium per fe,faluo ut non acquiracammixtionem,& unam formam,qu£ effec comparationecorporishumanicaiidior,autfrigidioruniufcuiui^ fimpliciumper fe,3£maxime inMedicinis,qua? diuftantconfe&a?,ancequameisutamur,&forte ero concentus in fine,quod hocaccidatin pluribus compofitionibus . Sed quando, erun:Medicina!contraria:inunograducontrarietatis,tuncde neceffitateunauin* cec alteram,6£ erit Medicina temperata,faiuo quod earum quantitates fint illa quan tttas,in qua poffit effe iiiegradus uirtucis,quia nulia Medicina quae eft calida in pti* mogradu,aucfecundo,noneftficucinomniquancicaceaccidenti,quodeft,quiacu tnel fit calidum in fecu ndo gradu,Sc fandaii fint Uigidi in fecundo , mel uincet fan* dalnm,fi ex melie comedantur duae uncix,8C ex fandalis drachm? dua?, fed dug dra chmaimeilisnonuincentduasdrachmasfandalorum. Sed fiMedicina? nonfunc concrarias in eodem gradn concrariecacis, fed eric,gracia exempli, una frigida in pri* tno gradu , alcera calida in cercio, & alia frigida in fecundo, 8C alia calida in quarco, manifeftum eft,quod frigida remiccecex calida ,fecundum quod eft in gradu frigi* dicacis in uno gradu,auc in duobus,hoceft,quia res quajeft frigida iii primo, dedu* cetcalidumintertio,adcaliduminfecundo.Eteodemmodo qiuceft frigida infe* cundo,reducetcalidam in quarto,ad caiidam in fecundo,S£ femper eric ui&oria fe* cundum unum gradum,quia rlla qua* eft frigida in fecundo , reducet illam quae eft calida in tertio,ad illam qiue eft calida in primo , 8C totum hoc eft, quando quanti* tasMedicinarum eftaequalis,8ciionintendas aequale in pondere,fed arqualis in uir tutibus.Ec ha:c quantitas eft in primo gradu graduum,in quibus manifeftantur ope rationesMedicinarumincorporehumano.Etfidiuerfificantur uircucescontraria?, fecundumJmagis&minus.Etdiuerfificantur quancitates etiamfecundum plusS£ minus,hoceft,fiquancicasMedicinaedebilisericmulca,hoceft,duplumquahcicacis forcis,cunc remouebic ex forci gradum unum , ulcra gradum quem remific, propcef qualicacem. Verbigracia,Sihabuerimus unam Medicinam calidam in cercio gra* du,S£ aliam frigidam in primo,Sc" quae erit frigida in primo , eric duplum quanrica tiseius,qua*eftcalidaincerciogradu,exgradibus inquibus manifeftacur operacio illius Medicinae in corpore,cunc remiccecfecundum quod didum eft ♦ Sed fi eric cri* pla tn quancicacegradus operacionis , reducec ipfam ad cemperanriam . Ecfi Medi* cina calida aucfrigida eric minoris quancicacis quancicace prima , no curamus dcca. Et fi fueric concrarium,hoc eft,fi Medicina forcis ericipfa, qua? mulca eft in quancica* te,plus quam fua quancitas prima in gradu operationis , 8C debilis remanebicin fuat quantitate pcima,cunc debiiis no remittec ex forci , nili fecundii comparacione illius quantitatis. Verbi gratta, Si erit quantitas ex forti dupla fuae quantitatis prim? in gra du operationis , 8C debilis remanebit in fua prima quancicace , hoc eft , quia debilis cri; caiida in pnmo gcadtkSX forcis eric frigida in tcrtio,cunc calida non reducet frigi r ° damiti * K 570 X V E R R O ! $ C daminterriouf$adfecundum,fed reducetatertiomediamefuraatetria adfecun* da. Etcauffa huius eft,quia quando duplicatur ptima quantitas Medicina?, runcdu plicatur eciam qualicas,8£ egredietui :ex gradu fudm caliditate aut frigiditate ad ali* umgradum . Ideo quando tu inuenisunam Medicinam,quaseritfrigida autcali* % da in tcrtio gradu,erit duplicata eius prima quantitas in gradu operationis , ipfa itp terficicc de necefficace,ficuc interficit uenenum . Sed Medicinae quae funt in nno gra* du,fiue m uno genereuirtutum,&illarumgradus diuerfificantur hacre, illaru prae* paracio lterum eft ucMedicina,quae eft debilis uirtntis, remittat ex forti, 8C iam dedi mus cauffam huius. Sed adhuc neceffe eft, ucintelligas hoc fecundum uiam quam D dicemus,hoceft,quiaMedicinarum quaefuntcontrariarumuirtucum,unanonre miccic uej alterat aliam,nifi fecundum quod habet de qualitate contrarietatum quodeft,quia Medicina quae eftfrigida in primo,non remittit eam,quaseftca lidainfecundo,nififecundumfuperfluitatemquamhabet,hoceft,unumgradum» Ecidcitcodeneceffttaceeft,quodexMedicinis,quae funt inunogenere uirtutum* debtlis remiccac ex fotti,fecundum comparationem in Medicina debili, ad fuum cd trarium,de maiore illa,quae eft in Medicina forti. Verbi gratia , Frigiditas quae eft in Medicina calida tri primo gradu,eft maior comparata in calori qui eft in ea,quam il la quxeftcalidainfecundogradu . Etfrigiditas quaeeftinMedicina,quaeeftcalida tn cecciogradn,eftminoriscomparacionisfuocalori,quam frigiditas quaeeft calis* da in fccundo gradu,ergo Medicina temperata in Medicinis quae funt in uno gene^ reuirtutum,eftpropinquiorad remittendum eam,quaeeftfrigidiorea,proprerea quiacompofitiocotmariecacuminea,eftpropinquiorcompoficioni temperantia?, &poftillam,illaqu^eftinprimogradu,ideoquiaunumcontrariorumeftdebilius in illa,8i poft illam,illa qua: eft in fecudo,eo quod unum contrariorum eft debilius co,quodeftinilla,quxeftinprimogradu,&minoriscompofitionis,c^poftillam, illa quae eft in tertto gradu , propterea quia contrarium quod eft in illa , eft minoris compofitionis carteris alijs. Verbi gratia, Si mifcuerimus unam Medicinam rempe* raramcumalia,qua:ficcalidain fecundogradu,non habetuirtutem fecundum ue* rum,alias fecundum nacuram reducendi ipfam ad primumgradum , ideo quia illa quce hoc debet facere,neceffario erit frigida in primo gradu, fed hoc reducit eam ad tem,quaenon accingtc huncgradum . Ec fi mifcuerimus cum illa,qua? eft calida in fe cundo gradu Medicinam calidam in primo gradu,remittet etiam ipfam,fed minus eciamquamcemperata,proprereaquiacompoficio frigiditatis ad caliditatem cali* dx in primo gradu,eft minor compoficione,qua? eft ad temperaram,ficut eft in tem per at a minor compofirio,quam in illa que eft frigida in primo gradu, propterea im ^offibile eft Mediane cemperarae,uc remirtat ex ea,quse eft calida in fecundo gradu, tantum,quancum remirtic tlla,q ax eft frigida in primo gradu. Et etiam eft impoffi* bile caiide in primo gradu,ut remitcac ex calida in fecundo tancum, quantum remie ttt temperata. Et fic eft impofftbile, uc remictat calida in fecundo gradu, ex calida in tertio gradu tantum,quantum calida in primo.Et adhuc plus temperata aut frigida in pnmo gradu . Sed quia Medici non uiderunt,ne<$ confyderauerunr in his,dicut, quod juando nos mifcemus unam Medicinam calidam in primo gradu , cum alia cahdatn tertto gradu , ipia reducitipfam ad calidicace in fecundo . O uttnam ej>o fcirem de ifta , qua: eft calida in tertiogradu, unam , quar eflfet fngida in primo, ad quem gradum reduceretur . Si dicerencquod reducatur ad fecundum gradum,Re^ fponde,Ergo calida tn primo,et frigida in primo,reducenc calidam in tertio ad umi radu m,« hoc eft uanum . Et fi dixerint,q uod frigida in primo gradu reducet cali>- am m tertio ad cahdam tn pnmo,ergo refpondemus , quod ftigida m fecundo re* ducec cahdam m rercto ad cemperaram, & hoc eft ita poffibtie ficut aliud , & ifte er* K)rprouenitapriuationefcientia?.Etpofuithuncerroremhomo,quidiciturAlkm. dus,quiaipfefecitunamcompilationemtraclatuum,&:inilliscredid!tdarecogno fcinacuram Medtcinarum compofitarum.Et uoluit hocdemonftrareperpartem a!aachi 3 uel algonfmi,&: mufice/tcut fecit iUe,qui fpecuiatm: res per accidens . Et di* '-"■- cit,quod S I M P t I C I A A cit,quod compoficio quatuot gtaduum Meaicinarum eft compofitio duplex iu .quodquarmsgtadusdcuenietquadruphcatus^topcerea ? quiapon,rprimumgS cundi^quartum duplum cet tij . Ec etat ei fufTiciens diCere,quod fecunduseffet dupiumprimi &temusttiplum,«S<:quartusquadruplu.EtficintellexeruntMed^ ci m ordme graduum,ad hoc,ut effenc arquales,q uia caliditatem fenfibilem corpo* fi pofuerunc m pnmo gradu , & ab hac deuenerunt a Medicina , qu* eft remora ab radu calidita ^rriT?? ^mocailla a temperaca,8^ofueruncitlaminfecundo gradu . Et iftud fine dubio cft duplum primi. £t poft hunc deuenet unt a Medicina. qua? eft remota a fecunda cancum,quancum eft remota fecunda a prima & hanc do fueruncin tertio gradu , quia triplicata eft, & ficfecerunc in quarro gradu' . Sed fecun dum iUexandtumeft neceffe,urponancfecundum gradum in exceflu fuper primu duplum exceffus,quam habec pnmus fu per remperacum,& cercius fu per fecundum duplum exceffus,quem habet fecundus fupet pnmum , Ergo Medicinar qua* crunt """ 7~ '"'^ neceffatioincerucienc,5<:magis quxctuntinquatco.Ec quomodo poffunc tolcrare corpora Medicinas,qua? funcin fedecimo graducEc adhuc ponamus , quod irafitlaticudo quarti adtertium, non eft proportionalis la* titudinifecundiadtemperantiam,&:tales latitudines debcrent poniingradu.Ec fimihterlatitudoqua;eftafecundoadtertium,&fecundumiliosordinesgfaduum non func xquales . Et non poffet effe maiot error in hac arte quam ifte,ideo quia res Jn quaintelieximusin primisconferuareordinem exceffuumuirtutis uniusfuperal teram, effec occulca nobis, nec lpfam cognofceremus. Ec error Alchindi fuic , q uan* do pofuicrem,qua»eftin primogradu duplam temperatain quaiitate calidaautfti gida,& ha?cfuitcauffa, quiafecutus fuit comparationem duph . Eteftdicendum, quod illud quod intellexit Galenus in primo gradu,eft,quod habctexceffum fuper tempcramento in una partc ultta ipfum,& fecundum hoc quando coponetur com 3 pofitiodupiiinexccffumgfaduum,noneritneceffarium,quodMedicinaqueeftiii q uarto gradu,fit du pla fu per Med icinam,q ue. eft tempcrata fedecim duphs ufcibus* . Etquod didum Galeni Jignificat hoc quando dixic,«S£meaintentioeftinprimo gradu,illaresqua:manifeftaturfenfuiSdpermutarionecorporis,quiaeffetintenno Galeni,quod primusgradus effetduplum temperati,permutatio qua? manifeftatur incorporeaMedicina,non effet principium peljmutationis. Etcontemplare bcnc haec uerba , fi fint ueracia , 8C non confequeris confuetu dincm populorum , q ui fe* Hucufqj diximus pra?parat:o^ quunturconfuetudinesMedicorum nes,quibus homo poteftcognofcere nacuramMedicinarucompoficarum, 8C ponere eas per uiam cognitionis primarum uirtutum, qua etiam fecundas & tcttias gcadauimus,quodnonfeceruncalijMedici,8£eftqua?rendum, De cognitione Medicinarum compofitarum pec experienriam. Cap. LIX. Oftquam compofitio Medicinarum eft inuenta fecundum rationem , uirtus pri ma,fecunda,8£terriaMedirinaecompofica?fcicur fecundumrationem . Quarri* mus, fi experiencia habec aliquam inuencioncmin uircucibus Medicinarum compo iltat um,ficut habet in uit tutibus Medicinarum fimplicium.Et dicimus,quod pcime uirtutes,fecunda?,6dtertia?nonindigentcxpericnriaincompofito,eoquodfuntin^ demonftcariua. Sed fi poffibilecftinMedicinacompofita facere quampropiietatem,proptercommixrioneminhochabetcxperientiamagnamin^ ncnrionem,ptoptereaquiaqua?damproprieraseft,quaehabetconucnienriamcum c5pofirioneMedicine,&:qtiedanon,8iiHaqua?nonhabetconueniencia,inucnicur in maiori parcc in coplexione nacurali,non arcificiali,quamuis non ficremocu inue* nire proprietates in Medicinis,quarucomplexio fada fuit remporelogo , proptetea quia coplexio magis cft in illis confirmata. Et idco dicit homo,que tu Ccis , cp maior parsopefationis cyriacae prouenita proprietatcconfequente totamfubftantiam,8C dicit,9 nos non debemusmucarealiquid ex ceceptione 3 quam iacicAndromachus. Sed noio J7i, A V E R R O I 5 C Scd no!oeicredere,fed uolo adderead tyriacam multasMedicinas, quienonei not/tMllotempore,&: deunaquaqj faciam probationem,quare lplam addid ficuteftlignumaloes,&ambra,&: gariophili.Etpoftquam benedeclara; pr;t.parationes compofitionis , loquendum erit de manifefti* » oribus Medictnis compofttis , SC pdnenda eft cauiTa compofitionum,&: hoc faciemus in ltbro futuro. Et quamuishoc nonfitnobis multum neceirari^ um,nafciturtamen indealiqua perfe> ciio,& quemadmodum Mufici, quando dederint princi^ piaupcum S£tono rum^&fpeci^ , escom pofitiqnis illo lumjoquunturpofteade inftrumentis Mufica? magts manifeftis,ad hoc 3 ut eorum fcientia fit magis ma^ nifefta,ita QC nos faciemus. Et D E V S nobisconfen* peruenire ad perfe&ionem ultimam, quae beatitndo fempiterna appella i F I N I m D I 9 • *> A B ^ ••» 2 A C H A R I AE D E M AD ALMANSOREM IBVS, Didio unitierfalis adfciendum tium 8£Medicinarum. Cap. L VLCE CALIDVM EST, LICET VfO lente nonfitcaliditatis.Cuius caliditatis fortitudo non appa* ret,nifi cum aliquis eo frequenter uti ceperit,uel cum eo utens caliditati aptus fuerit ficti t febri, 8C qui calida habet complexi onem.Et qui dulci ufus fuerit,multa cholera rubea in eo gene rabitur^&fanguinismultitudo^segritudines ex utrifcgfa* flas comouet, opilationes q uocg generat 8C apoftema te,& fplene, 8C pra?cipue fi ha:c membra , ad hoc fuerint p parata.Ventris itidem fluxus exeo fequitur,8£mollificatftomachum. Peftori u ^pulmoniconfert 3 corpusitidemimpinguat,&augmentumfpermatistribu eoa^ pa Acidum frigidum eft,licet uehementis noii ftt frigiditatis, cholera rubeam 8C fan guinem reprimit, atq? uentrem ftringit , fi ftomachus 8C inteftina munda fuerint.Si autem phlegmatis in eis fueritmultitudo, uentris efficit fluxum , 8£corpus inkigh dat,uirtutem quoqj debilitatdigeftiuam proptiam in epate . Neruis uero 8C neruo* ils membris nocumetuafferr, atq? corpus deficcat, uirtute autem appetitiua excitat- Vncluofum uero ftomachum mollificat,S£uentrem fluerefacit. Acfacietatem ai fert,anteqj homo cibi quantitatem fibi neceflariam a(Tumat,cV calefacir,maxime ta men febricitantes,uel habentes epar uel ftomachum calida, corpus praterea hume ftat atqs lenit.Phlegma uero auget,& cogitationem reddit hebetem, &augmentnc fomnum. Stipticum autem corpus inhigidat , 8C deficcat , carnium quoqj ac fm* guinis minorationem facit , fi quis eo multoties utatur , ftomachum quoc# confor^ tat,ac uentrem fecundii plurimuconftringit', &fanguinegenerat melancholicum.. Amarum,calefacit 8C deficcat fortiter,fanguinemq$ cito ad aduftionem perducir, 6£malitiam.Choleramquoq? rubeainfanguineaugmentat. Acutummulto plus calefacitquamamarum.Vnde3c:caloremauget,&corpusuelociterinflammat,ac fanguinem adurit,ipfumqj prius in choleram mutat rubeam, poftea in nigram, Infipidum,aliud eft quod magis nutrit, quod sequalitati uicinum eft, aliud uero quod temperate calefacit,&: aliud eft quod temperate infrigidat, cum quo fi multa fnerit humiditas,hume#abit,cum autem fuerit ficcum,deficcabit. Cum autem pre* didorum faporum unus alicui rei adeo fuerit dominatus, ut alterius non poflit do^ minium peicipi,aut fi fentitur,parum tamen 8>C occulte fentitur , erit tunc eius in coc poreoperatio,fecundumquoddiximus.Duoautemfapores,fia?qualiterdomina^ ti fuerint,operatioeorumcompofitaa:qualitereritfecundumhoc. De uirtutibus granorum 8C feminum ufitatorum, exquibusfoletfieripanis. Cap.II. TRiticum temperamento efl: uicinum,licet caliditati parum attineat. Quod au* tem poderofius inuenitur 8C folidius,maioris eft nutrimeti, hominibus quoqj omnibus aiqs granis magis conueniens,^ magis proprium inuenitur.Sanguis eti* am ex eogeneratus ,omnifanguinequi ex alrjs generaturgranis , tcperatior exiftir. Hordeum squalitati cft propinquum,licetfrigiditatiattineat. Cuius nutrinien^ tum tritici coparatione eft paruum.Eft enim inflatiuum,& infrigidatiuum. Solitos &mem uentofitatem ac a?gritudines frigidas, 8C colicam pati impedit, calefadis ue* ro,§£ qui carnium uoluntadipifci,minorationemconfert. Sanguinem uero chole* Rici temperiei qua? eft inter caliditatem 8C frigidirace, uidnum cxifttt a & uenctem ftcingit . Sotids autem colicam pati, nocet, Quod njgra?uictnumg 1 multtmr * m 374 R A S I S D E G multum nutriac,de uetitrc camen ncfn faciie defcendit, nifi coquatur cii aliquo mul tumunduofitacis habence. Quod quado cumla incurrunt febres, eft mala, 8C maxime fi longi eft temporis. Q.U£ tamen in fuis alijs difpofitionibus eft bona. Aqua. etia tepida naufeam facit. Aqua autem calida,quam qaidaieiunibibunt,ftomachuaprccedentisnutrimentifupetfluitatibuslauat,quas uentremfortaffefoluit.H£ecauteml1frequenterbibatur,ftomachucorrumpit8<:de bilitat. Aqua etiam in qua balneantur,non eft bonii multu effecalida,uel multu fri* . gidam,fed conuenit ut inter hsec duo temperie teneat. Haec enim temperatis corpo B npus magis cofert.Aqua uero frigida,corpora pinguia corroborat,ac calidiora red* dit cp prius erant,fenibufq?nocet,8£ corpora habetibus debilia.Calida autem aqu: . fatigationem remouet,8£ dolores minuit,atqj apoftemata mollificat, corporifqjf a ges pulchtitudine,8£ ipfius carnes,atq$ urina prouocat,corpus tame diffoltiit,ac fan guinem,aquibusexireconfueuit,citoflUerefacit,uirtutemquo9dei]cit. Deaquis praetetea naturaliter calidis,qua*funt fulphureg 8C bituminofx, neruos calcfaciedo frigidis neruop: ajgritudinibus conferut, quando eas ingrediiitur patientes. Scabiei quoqj 8£puftulis proficiut.Inteftinauero fortiter calefaciut, 8£pra?cipueepar..Aqua uero fale .Armoniaco falita? 3 ac malii habetes fapore, uentrem laxantcum bibuntur, uelcumineisfedent,autcumcliftericantur.Aqua:autemcalidaequa;fuperalumen currunt,emoptoicis, atqj mulieribus menftruop: nimietate patientibus , 8C hemor* rhoidibus conferunt, febres tamen in calidis generant corporibus. Aqux uero naru raliter calide,qux bulliunt 8C adurunt,colica diffoluunt, atcg groffam uentofitatem membris infufam, 8£fpafmu expellut humidii. Aqua itidem quaefuper tetra currit, ex qua extrahitur ferrum,magnu habetibus fplenem,confert.Q.ua? uero fuper terra, cx qua fit aes,tranfit, cbmplexionem habetibus corruptam,perutilis comprobatur. v Deuirtuteuirti. Cap.V Inummultis modis diuerfificari 8£mutatiinueniturfecundufuifubfta fuum tempus. Vinum quoqj omne quod inebriat,corpus calefacit. Vin album8^clarum,quodnonmulta^tolerataqua?c5mixtione,minoriseftcalefad!o nis,fed urin? eft magis prouocatiuu.In colore uero igneii 8C amaru,quod maiorem poteftammixtionerecipere,maioriseftcalefaftionis.Nigruitidemckgroffum,att5 dulce,in quo eft ponticitas, groffioris eft natura?. Vinum prcterea nouum fanguine magis generat.ac uenas uelocius implet, huic autem uetus cotrariu inuenitur. Vinu prcterea generaliter ftomachii 8£epar femper calefacit,at<5 nutrimentu peuetrare fa cit,fanguine quogutturt etiam non multum nocet. Deuirtucecarnium,&fuisfpeciebus. Cap.IX. Aro omnibus nutrientibus uehementius nutrit . Corpus praeterea impinguat, &Lcorroborat.Q.ui autem ea ucicur,mulra habecrepietionem. ldeoqjfrequenci indiget phlebocomia,6£pra?cipuefi quis cum ea uinum bibir.Animalium uero de* crepitorum & impinguatorum caro, 8t eorum qua? de uentre animalium ante par* tumextrahuncur,malaeft,neceftin eiuscomeftioneutilitas. Q.uaeauremintet iftas duas media reperitur,mediocris exiRit. Qua? cum fucrit animalis multo magis qua alia iuuenis exiftentis,erit humidior.Et quando ftietit animalis multum rn fenecW te proue&i.,ericficcior. Vniuetfaliter autem omnis caro calefacic,qug febricitantibus ac repletionem patientibus,incongtua iudieatur. Caro pra?tcrea rubea fine pingue* dme 3 maioris eftnutrimenti , quam quas eft cum pinguedine, qua? 3C paacioresge neratfuperrluitates^&ftomachumpluscorroborat.Caroautemgrofra^nultumU borantibusconueniens eft.Subtilisautem his qui prediclisfuntcontrarij,conuenic. Hcedulinacaroeftcemperaca,nulIaminfehabens malitixadmixtionem^quar licettempetatumgenerecianguinem. Laborantibustamen non congruic,&non oporcecutfupeream eligatut,eis,quorumdffpofitio htiicdifpofitionieftconctatia* Non eft enim adeo debiiis , ut ex ea uirtus deftruattu , neqj eius nutrimentum adeo niultum eft 3£groffum,ut ex eo in corporeproueniat repletio , &groffus gcneretur fanguis.Sanguisquo9quiexeagcneratur,interfubtilem&groffum,acintetcali^ dum & frigidum exiftit. Arietiua autem cato,hcedulina carnegroffior eft, uitef^ plus atigmentat,& plures effidcfuperfluicaces , quxin bonitate hcedulinamfequi* 6 turcarnem. Caprinauerocaro,arietinacatnefrigidiOreft,paucas faciensfuper* fluitates,at<$ uircs minus accrefcere faciens,& minus nuttiens,qtue frigidam haben tibuscomplexionem,at9hisqUibusfrigid«acciduntsegtitudines,incongtuaexi* ftit,quibus arietina plus confcrc . Calidam ueto habentibus complexioncm,&:his, quibus calidx ex repletione folent accidete aegritudines,plus confert caprina. Ca rouaccinagroffieft,multum<5nutrit,fartguinemquo(^fpiffumacgtoffurngcne^ rat,necg congruitnifi his,qui multo ucuncurexercitio.Acuiuscomeftioneabftinere dcbent, qtubus melancholica?accidunttfgrictrtiines. Caroaccurinacalidacft6i erofla,fanguinem groffum generans , cuius finis ad melancholia ducit. Caro ca* nielina uehementer exiftens calida,melancholiam generat.Hat um uet o trium car* nium nulla eft comcdenda, nifi ab his qui nlultum iabotant. Inter iilas tamen uac* cina meiior exHMt. Cato gacel inter fylueftres carnes meiior habetur,fanguis quoqg ex ea geueratus 7 paucas efficit fupetfluitaces,qui cumficcus fit, meiancholi* attinet; * Hircorum uero u/lueftrium caro groffior eft,ac melancholia: ptopinquior. Cer* ' uina fimiliter caro,at<$ onagtina eadem operantur. Onagnna tamen manifeftius * calefacit.Omnes autem carnes iftae fanguinegenerant melanchoiicii. Leponna ue to caro hoc prazcipue operatur.Ipfa enim plus airjs melancholia: generatiua exiftit. Decatnibusuolatihum. Cap.X. Tarne caro,omni carne auium leuior inuenitur, at$ his qui fubtili uolunt cufto* diti regimine conuenientior. Poft iftam autem coturnicis caro fecunda m bom* : exiftit , qua: paruam generatfuperfluitacem, non multum calida ludicatur. Caro itidem pullorum poft ipfim ponitur,coturnicis tamen caro mclions eftgc atiua fanguinis,& fpet matis augmentatiua. Petdicis caro iftis groffior exiftens* uenttem fttiugit , &multum nutrit. Caro alaudae, qu* pileata dicitur , uenttem fttingit,cuius uentrem fltiete facit. Caro pafferis calidiffima eft , iuxuttamcj ; com. Pulli columbini fimiliter , uehementis funt caliditaris , qui & fan § um ™ mouet I rA R A S I S D E • C generant inflammatum,&cico febrifc faciunt. .Anatis caro pluresefficitfuperflui tates,ac pltls faftidire facit,& maioris eft caliditatis. Non tame plus nutrit quam ca* ro gallinacea. Caro gruis eft groffa,qua* SC tarde digeritur, SC fanguinem generat melancholjcum. Strucioniscaroomnibusgronjoriudicatur. • Caro fnonis, &aliarum auium lyiueftrium , quanto maiori participatrubcdine, QC nigtedine,taco calidior , atcg fanguini melancholico propinquior uidecur . Quac autemillarummalumhabccodorem 3 fanguiuisgeneratiuadeterioriSjideot$null6 modocomedidebcc. Volatilium autem caro,in fluminibus uel lacubus morantium, multarumcftfu^ perrluitatumeffecliu3,qua^fimalumhabetodorem,deterioriudicatur. De diuetficate membtorum animalium in nutrimento. Cap. XI. CjAputeftgroffuni,quodmultumnutrienscalef-tcit,neceftcomedendum 3 niii in tempotibtis frigidis.Ex eo enim febres multocies generanrur,8£colica, mul* tuni camen confottat,fanguinem quoqj ac fperma auget, cerebrum cum fitfrigidu, naufeam facit,ac ftomacho nocet , quod ab omnibus ipfum comedere uolentibus, anteomnem fumendum eftcibum,nifi catacicum fintfumpturi.Calidam praeterea complexionem habentibus,confert.Cluibus uero frigidar acciderefolentajgritudi* nes,noncongruit. Medulla intet caliditatem SC frigiditatem cemperamento uicina exiHk, caliditati tamcn magis appropinquat,quas SC fperma augmentat, SC ftomachum mollificac Vber eft frigidum SC groffum,quod licet multum nutriat,tardetamen digeritur, ftomachum uero &Iepar habentibus calidum,confert . Epar,calidum eft 8C humidum,quod SC tarde d igeri tur, &T gra u e exiftit. Renes tarde digeruntur,qui nec bonum generant fanguinem , nec multum dant nutrimencum. q Splen mali exiftens nutrimenti , tarde digeritur , ac nigrum generat fanguinem, ftomacho tamen confett,fed cito fatiac. Vencet carde digericur,qui frigidus exiftens,parum nutrit,ac$ phtegmaticumge neratfanguineni. Cor calidum eft 8C durefubftantia?,quod 8C tardc digeritur,& non multu nutrit. Pulmotardedigcrittit,parum(Jnutrit,8£!eftfrigidus. Mufculi fiue lacerci , fanguinem mulca abundancem humidicate , multaf<$gene^ rantcm fuperfluicaces efficiunt,qui tn fe uifcofitatem retines, minoris eft caliditacis. Caro ftne pinguedinc rubea , uidclicetfanguinis ficci eft generatiua , paucas faci* ensfupetfiuicaces^magistamenadipenutric. Pinguedo fanguinem generat humidiffimum , multas facientem fuperfluitatcs, minotistamencftnutrimenti. ■ . Carouariaca,qux fcilicetincer pinguem ¯amexiftit,fanguinemgenetat temperatum. ° Cauda crt calida,quar ftomacho nocens,faftidiu facit,ac choleragenerat rubca. Cucis frigidugeneratiauguine,in quo multa exiftituifcofitas,8<:opilationefacit. Pedesfanguinemgenerantuifcofum,quifrigidioracleuioreoexiftit,quemcaro genetat. Ammakum antenora leuiora funt Sc calidiora,pofteriora uero grauiora funt&frigidiora. ° Deuirtutibusquasacquirnntcibiexarcificio. Cap.XII. Aro fuper prunas affata multu nutrit, corpus nam$ corroborat , at$ uelocitet nutfit,ha?c etiam eis , qui multi fanguinis fluxu perpexi funt, confert,tardeta* men digeritut,ac9 «" «n^ toca omnino digericur, quce nec* poft alium fumeda eft ctbum , neqj cum ea ahus fumi debec cibus , poft cuius comeftionem pocus fumen* dus non elt,mii m parua quantitate,maxima camen cogence neceflitate. Caro au tcm cum pinguedine frixa,faftidiu facit , atq? de ftomacho tarde defcen* dit,cuius nutrimentum ualidum eft,grauior tamen eft ea,qu* fuper prunas affatur quae autcm frigitur inoleo,ieuior eft,at$ digefttbilior. ; • ■ Cl Caro i % # I T^ S I M P L I C I B V S 579 C ^ , Caro quasin patellis pofita,in furno coquitiir,mala eft,parum enim mmir..Acid tariien i udantibus confert . Vniuerfaliteruero omnis mortariolorum acpatellatii , fpeciesparuumpra?betiiutrimentum,refpeaii cibariorum ius habentium,multos tamenhabentibushumoresconferunt,accorpora{uadeficcare&fubtiliareuolen^ ribus,auxiliumpra:bent. Caro quo<$,quadn uem affatur,groffaeft,S6"multum datnutrimentu,qua? non' digeritur,nifi cum ftomachum inuenerit robuftum ac calidum, uentrem uero ftnn* i i git,<3 > 3 3o K A S l S D E C . 'teorincgi^finiilceftcatihiphJeuiiBtamcnmuItoplusiudicatut. Zulenig,caief*actcacfitimgcnerat,maLifcgfumofosprocreat t Vniuetfalitetautem omnia qua: de melle fiunc,fanguinem augmentant & fperma, corpufcj lmpinguat- cpati quo$ ac fplenL,qus rcpletionibus Sc apoftematibus apta funt , nocumentum pra:bcnc,guccuri uero ac$ pulmoniconferunc^medull.-e quo$ &cerebro augmen* tum tribuunt . Qure omnia,filoco mellis zuccarum habeanr,minus redduntur cah* da , q uamcum ex melle fiunc. Vutfuoficas pra?terea quae eis admifcecur plus con* ferens,oleum eft amygdalarum. Ea uero qua? dc melle cum nuctbus uel fifticis , ltue nucelndicafiunc,luncfuperfluecalida Deouis. Cap. XIIII. o Va plus alijs hominibus coueniencia,gallinacfunc, 81 pcrdicis , poftcgoua ana ^_ tis tn bontcace exiftuc,quamuis malum eflficianc nucrimenrum. Alia uero oua, ficatea,quaffuntparuarumautum,at^magnarum,comedendanonfunt,nifiMe^ dicinx caufTa. Duo uero ouorum prius ditf a genera,gallime uidelicec,acqj perdicis, fperma ualde augmencant,acqj adcoitum ftimulando incitant . Anferum aute oua fafttdium faciunc,grauem habenria odorem, fed gallina: 6C pcrdicis oua cemperaca func,&conueniencia. Vitellus quoqj oui in caliditate ccmperacusexiftens,bene nu* tnt.i\lbumenuerofrigidumeft&uifcofum,dure($ digeritur,fanguis ctiamexeo generatus,non eft bonus. Oua cum elixantur,8£dura fiunt , plus nutriunt , ad digcrendum tamcn funt du* fiora,cardiufqjdeftomachodefcendunr. Moliia uero ad defcendendum uelocia, feis a quibus fauguinis fluxit multitudo,ac uires fuerunt diminutar, conferunt » Tte* mula uero,quar neqj durafunc,neq; molIia,inter illa duo media exiftunt. Oua prsecereaguccurisaepulmonis conferunt afperiraci,exquibusfangutstem* pcracus,ac multarum uirium gencratur. Ipfa q uocg aliquando uicem carnis tctinet, D qutbusualdepinguesucinondebenc. Dela#e,&his,qua;fiuncexeo. Cap. XV. Ac reccnter muldum,cemperamenco cxiftit uicinum,liccc frigidicaci cc humidi* . f cacipartiperapproximec,quodcorpushumcdac6^impinguac. Echicisinfupec ac phchificis,nec non ficce cuffi, ac$ ardori urinae,S£ quibus iufquiamu uel canchari* des dancur,auxilium prsbec. CorpOribus ficcis optimum tribuit nutrimentum, at<#adtemperiemducit,fanguinemquocgac fperma augmentat,eius tamencon* uerfio eft uelox. Quapropter acuce febricicancibus,uel quibus capicis dolor ex mo teaccidic,colicisquoc|,acquibusfrigid?exconfuecudineaccidunc£egricudines,nu! lo modo eftcribuedum. Quodmultipliciterdiuerftficariinuenicur,uidelicec,fecun dum animalis fpeciem,acfecundum eius ascacem , fecundum loca quocg in quibus pafcic,ac fecundum propinquiracem fui cemporis parcui. Vaccinu enim lac omni lafte cuiuslibet alcerius animalis grofltus iudicacur,quod etiam omnibus fui corporis pingucdinem adipifci uolentibus couenientius exiftir. Afininumauteomnilaaefubtiliuseft,quodinpulmonepatientibusdaudueft* . Caprinumuerolac,incerha>cduocemperiemcenec. Sedouinum pluresquamaliquodaliud procreatfuperfluitares. ; Camelinum praeterea dolorcm in cpate patientibus dandum eft, ata complexio nem habentibus corruptam. Lacitidemanimalium pinguium &iuuenum,quae difcurrendo bonaspafcunt herbas,&: partui adhuc uicina exiftunc,temperacum 8C melius iudicacur, quod aute huicconttarium,eft,contrariaoperatur. Lacinutrcmoramad minus perotfofa* ciensdies,unde etiam pingue efftcitur,quod Arabiceuocatur fcres , latfe recente fri* gtdius cft. Quod calorem extinguens,ante omnem comcdi debet cibum , in dic ta* men laboris ac caloris. Ratb uero feres multo eft frigidius,quod ftomacho calido,ar$ calidis natura con flementtus exiftens^uetuis ac frtgidis argritudinibus nocet. Lac autem , quod poft butyri extratfionem temanet, fluxum uentris ex acuminc * .• chokra; SlfllPLlCIBVS 3«! r- ; ^ cholcraErubcaepadcntibuSjCorpufq^habetibus macrumacdebile,conferr,quodad hocmeliuscritjfifcrrumignitumrociensinco poftbucyri extraftione extinguatur, quoad infpifTecur,hoc enim modo prarparatum, & fluxum uentris ex cholergrubeg acumine,ac in inteftinis uulnera patientibus utile exiftit . Serum , choleram expellit rubeam,fcabiei quocg ac puftulis , nec non khaphatf, ifiericia; etiam,atc|t ei,cuifortis uini potus nocuit,auxilium prabet. Acubd,afperitatigutturis,acimpetiginempatientibus,necnonruborifaciei,cum cutis groflitudine,atc$ puftulis ficcis & afperis,quando fricantur cum eo, auxiliatur, faftidium tamen facit,atq? fuperius ad os ftomachi defcendit. Butyrum co&um,itomachum debilitat,ac dura mollificat apoftemata , quando cxeo ficemplaltrunviioLfibufcguiperarumjacacutis uenenis,acacuciflimis coferc. Qui autem eo in comeftione ufus fuerir,phlegmacicas patietur cegritudines . Nutri^ bilius quocg omnibus unduofis,acqj maioris exiftit uirtucis, . Cafeus recens,fcigidius eft 3£grofTus,qui carnis augmenratiuus exiftens,aduftio* ncm reprimit ftomachi , ne<$ natura frigtdis bonus dicitur. Vetus autem fecundu uetuftatis quanticatem diuerfificatur.Q.ui enim acu ti eftf"aporis,calidus eft adurcns, at<$fitimfaciens,acmalenuttiens. Veruntamen cum poftcomeftionem paruaex co fumitur quanticas,os ftomachi corroborat. Sacietatem quoqj nimiam, accg fafti^ dium,qua: ex dulcibus & unctuofis tn ote ftotnachi proueniunc cibis,aufert . Veruu tamen oportec ? uc &rccens dffniftatuc & uecus. Lacfunilicer fpiflfum omnino uitan dum eft, generat enim hpidcm in renibus, eo utentium. Laccoagulatum,faftidium facit,acq? graue exiftens,appetitum non irtitat utcafe* us,ne<5 fitim facit,quod in faporela&e atqj cafeo un&uofius fentitur. Mafal,infrigidac forcicer,acqj fitim 6C choleram reprimit rubeam , ueruis ac frigi* disaegricudinibusmalumeft. Serum ladis acetofi , neruis minus praebetimpedimentum quam mafal. g Deuirtutibuspifcium. Cap. XVI. Ifces recentes/rigidi funt SC humidi. Omnes uero pifces ad digerendu funr du* ri,8£ in ftomacho longam faciunt moram,fitim quocg cauftanc. Sanguis aucem exrecentibusgeneratus,phlegmaticus eft. Hiaucem pifcescorpus humedat,acfpec ma augenc,qui colicis,accg his,quibus frigidae accidere folent a?gritudines,mali exi* ftunt. Complexionem autem habentibus catidam , acqj his, quibus cholera domi* nacurrubea,conferunt,liceteorumnutrimentuomninofitmatum.Cumalrjspr^ tecea cibis mixti,ad cholerae rubeae extindionem funt meliores. Pifces enim femper iftomacholongafaciencesmoram,fitim9generantes,malasincorpore-Jf adiu- # AJus t t ntuifcofitates,exquibusmult«proueniunca;gritudines. Omnibus autempifci* adutum* bus ezie 8£ buui funt meliores,& ei fimiles . Poftremo uero illi funt eligendi pifces, qaorum caro non eft uifcofa,necg multumcraffa , necg grauem habes odorem, necg eito putrefiens.Ipfi infuper necg in lacubus,necg in paludibus,ne pus uelociter impinguant. Virga? quoqj erectionerri augmentant , qua? autem ex eis corticem habentfubtikm,citius defcendunt, minufqjinflant. His autem contrarie, contrariaoperantur.Sedilla?inquibusexiftitacetofitas,noncalefaciut,immocum aqua frigida abluca?,atqj ante cibum comefta?,calorem quafi extinguunt. Acerbe ue ro uua? frigidx func,quae 8C uentrem ftringunt , 8C chokram rubeam reprimunt ; ac fanguinem. Vua? autem paflfa» in calore funt temperata?,qua? bene nutrientes opi lttionem,ut da&yli non faciunt, licet ipfi fortius 8C plus nutriant. Ficus calida» funt,quac cum fuutrecentes, uentrem inflant, &leniuric, humorem creantes non maium . Siccac uero mulcum nutriunt 8C cakfaciunt, quarum multus ufuspruritu,8^pediculoscreat,uentrcquoqjkniut,quadoantecibucomeduntur. Iudemem calidi funt,qui ftomacho mali exiftentes naufea faciUnt,atqj fubtilioris natura»funt quam ficus,ciciufqj defcendtint. Mtifa calida eft , qua» cum ftomacho fic rilala , faftidium facic, cicoqj? iu choleram conuercitur rubeam, appetitum quoqj aufert , atqj uentrem knit , 8C guttdris remo^ uecafperitatem. Cannamellistemperateeftcalida,quaE8^gutturienit,8iurinamptotiocat,ardo rem prxterea qui in midu fentitut,aufert,ac tuffi auxilium pra?bet. Malagranata dulcia non infrigidant , fed inflammationem 8C fitim faciunc, acqj gutturleniunt.Acetofaueropeclorisafperitacemfaciuntjftomachum&epatinfri^ gidant.Epar tamen proprie,quaechokra»acfanguinis calorem excingueria,febrem reprimunt 8C uomitum. Citonia dulcia 8C acetofa, ftomachu efficiunt robuftum , licet acetofa ad hoc fint fortiora,appetituminfuperexcitat. Quorum proprietas eft uentrem ftringere. Ha»c autemfi poft cibum comedantur,ftercus cito defcenderefaciunt, atqj a uentreexpel lunr. Ante cibum autem fi comedantur,totum iftud prohibent. Jlla aucem qux ace* rofiora fentiuntut,in uentris confttiftione funt fortiora, K Pir* « *«l R A $ 1 S D E q Pf ra,qu.T fliultum funt dulcia,nofi infrigidant, omnia tamen uentrem ftringut, fiueropoftcibumconiedantur.Sicenimcomefta,ftercuscitoexpellunt,poftcuius expulfionem eorum eft finis uentrem ftringere» Pira autcm defceni,licet minoris fint nutrimenti , in uentris tamen conftri&ione fortioraexiftunt,acfitimfedantplus. Sorbx,frigidx funt,qua:8£ueiitreni ftringunt , &choleram reprimuntrubeamv Nabath, frigidar funt 8£ ficcae,qua? 8C uentrem ftringunt, QC choleram reprimunc cubeam,qux uero ex eis fu nt dulces,ad hoc funt debiliores. Mora qu? funt dulcia,in caliditate funt teperata,8£ in ftomacho faftidium faci ^cetofa uero frigida funt,qiue 8£ uentrem comouent,8£fanguiiie fortiter reprimut Poma frigidiora,funt acetofiora,& magis ftringentia,qu£ licet ori congruat fto * machi,ipfum tamen uifcofitatibus repl Pruna,frigida funt,quae licet uentrem moueant, cholecam tamen rubeam repri* munt,atqj appctitum auferunt. Peifica,frigida funt 8£groffa,quaj licet ardenti conferant ftomacho , durc tameti defcendunt,at$ m fanguinem dure conuertuntur . Qui autem eoruefu ufus fuerir, febrium phlcgmaticarumincurret gencrationem . Chr^fomila,frigidafunt,quatuentremcommouent,at^inflant,8£choleramrc primum rubeam. Stomachum practerea debilitant,eius extinguendo calorem. Quibus qui frequenter ufus fuent,in confequenti temporefebres patietur. Ribes,id eft,accedula,frigida eft,qux 8£ uentrem conftringit, ac choleram rubea &fangumem extinguit. Mcloncs dulces,uelociterincholeramuertunturrubeam. Ali) uero fitim fedant, & humeclant,atqj urinam prouocanr. Melonibus autemfi quis in comeftione mui tum ufus fuent,cholericam patietur paflionem. Cucumeres &citroliftigidifunt,qui&:fitimauferunt, &ftomachuminfrigidar s " arqj urinam prouocant. Glandes,frigidefunt&ficca?,qua?uentrcmconftringuntatqj urinam . Caftaneas melioribusglandibus funtnutrimenti , minufqj ftringunt. Nuces calid? funt,que in ore ueficas faciut,et calefaciut, ac capitis gencrat dolore- Amygdalx dukes, in calore funt temperate, quae licet leuitatemgutturis faciant* grauestameexiftunt^diucjinftomachomorantur. Verumno folum opilationem aperiut, atqj urinae fedant ardorc, & cum cuccaro comefta: fperma augmentant. Fiftici, calidiores exiftuntamygdalis at$ epatis aperiuntopilationem. , Auellanenucibusminusfuntcalidc,grauioref9ipfisexiftut,queafcorpionepuii Naragil,calidefunt,que&fpermaaugmcntat,5<:renes (ftis beneficiuprebet. calefacunt,&eaquefuntmcircuituipfarum. Carohortulana,calidaeft,qua?fpermatistribuitaugmentum 3 & renes calefa* cit, 8C impinguat eos , atqj menftrua prouocat. Faftafa grana impinguata,calida funt, qug et fperma auget,ctcorpus impinguat. Pmi ftudus , multum caiefacit corpus, qui in aliquibus menbris tremorem pati* entibus atqj afmaticis confert , fperma quoqj auget. Kilkil^calidafunt^que&fpermaaugent^&doloremfaciuntcapitis, Grana celem, cahda funt , 8£ fperma augent. Canapis femen, calidum eft, quod dolorem ac faftidium facit. Siamifemen,calidumeft,quod8<:faftidiumfacit,8<:maluminorcgeneratodo cem,ftomachum quoqj mollificat,ac uentrcm lenit. Papaueris,alias feme,frigidu eft,qdgutturi 8C pedori bonu exiftes,fomnu augct. Gobora,frigidafuntcl<:iicca,qua?uentremftringunt,8f:uomitumabftinent. Iuiuba?,m cahditate funt tcperate,et funt bonegutturi,et pedori,fanguinis quoqt acuitatemparumperextinguunt. ' .." . - Siliqua,qua? in terra nafcutur Hierofotymitana,temperatu habet calorc,uentreqt ftringut,que uero m alrjs nafcutur terris,in uetrts cofttidione forcioces exiftuntmea cftineiscaliditas. L * -v ~N * s r M P L I C I B V S- itf ^ • L«tamcomedendumfrtgidumeft 3 quodosftomachirobiiftumfadens,f:ifl:idi* nm quod poft comeftionem fit,aufert,atqj in ore bonu efficic odorem . Qui autem ex eo maxtmam ieiunus comedit quanr.itate,epatis opiIationcm,atqj (ux complexi onispatieturcorruptionem. Lutum lene calidum eft, quod in epate opilatione generat , atcjg fplenem ingtofc fat,&: deltruit appetitum,8c: fordidat ftomachum. Penidij calidiiunt,quiguttur QC uentrem,acueficamlcnientes,ea qua: in circuitu tenumfunt,calefaciunt. Mel calidum eft,citoqjin choleram uertitur rubeam, atcj phlegma quafi lamben do deftruit,quod fenibus frigidam habetibus complexionem confert.In acftate au^ tem,8dquicalidamhabentcomplexionem,malumexiftit. . Zuccarum guttur 8C uentrem lenitjtiecj calefacit nifi patum. Teroniabin calidaeft,uentremc5foluit,at9 guttur lenit. Deherbisrecentibus,8£beneredolentibus. Cap.XXl. Erabram caliditatiattinet,qu£ quando fuper ipfam aqua roratur ro&ta, infrigi* dar,6£ fomnum prouocat. Maioranacalidaeft&fubtilis,omnibus frigidis paffionibus qua?incerebrofi* - Nemen,ideft,fyfimbrum,calidumeft&fubtiie. (unt profictens. Rofa frigida eft,capitifcjjdolotem ex caliditate prouenientem remouet, at<$ cra* pulam aufert.Reumatifmum tamcn & fternutationem inductt. Violie frigid? funt,ac fomniferx,quae capitis dolorem a calore fadum fedant. Myrtus frigida eft &ficca,quaedebiha membra reddit robufta,quandofuper caepithimatur. Pomacitrinacorticeshabentcalidos,atqgfubtiles,quorumcarolicetfittempc^ rata addiserendumtameneftgroffa.^cetumueroeorum fngidum eft&ficcum choletaml reprimit rubeam . Semina autem eoR: ommbus uenents unlta exiftunc, r Mandraeore poma frigida funt, que quide in captte grauedinc acqp fubet efftciut. Comefta uero naufeaac uomituinducunt, &faciuntfubet, accjj forittan mterftaut. Nenufarfrigtdnmeftat9fomniferum,doloremquo^capitisfedat. Vchueneftcalida,graucdinemfacienscapitts,&facitfubet. Sche i flos calidus eft & ficcus,qui nares habenttbus opilatas,remedtum afferc. • Geumnim caiida eft & ftcca , qu* opiiacioni , ac dolort capttts ex f rtgtdttatc , uel ^•offiuemofitateaccidcnttbusproficiens^ccrebrumrobuftumeffictt. Nefrim ideft fylueftrisfambuca,calidaeft&:ftcca,qua:quidcmcalidamhaben tibuscomplcxiJnemcapitis,uelocitcraffcrtdolorcni. Narcifcus calidus eft SC fubtilis,ccrebro quoqs auxilium prsbet. ^oemisKczlidu eft SC fubtiie,cremorifcj cordisfc alguala remedtu prae ftat. Flos iuleT, alias flofquiles,id eft,faliccs de torrente,frtgtdus eft,at cutfentitutinaquarofata,6icamphota,atc_jfandalis. q . Denominandisliquonbus,unduo_u_ttemhabentibus. Cap. XXIII. r ■_._ n. _ ___, ._. , . oc j Q _ fentitur ,ca unduofitatem habcntia, facit,neceorum habetgtoffitudinem. Oleum denucibus uehementercalidum,atc_! diffolutiuumexiftit. Oleum quod fit de netiden,8_ ciperis calidum exiftens,calefacit renes. Oleu refim calidii eft 5 neiuofc$a uifcofitate,qua_ eis adh_eredo inuifcatur,purgat_ Oleumamygdalinum temperatumeft,quod pedotiatcg pulmoni, necnon ue* fica___rrenibusauxiliumpra.ftat,faftidiumtamenfacit,tarde(_jdefcendit. Oleumferitinum .quodfitdefyfamino,ftomachulaxufacit,quodfimultis die* bus bibitii fuerit,tagadijs medela prebebit,ac totius corporis afperitati auxiliabitur* Olcum raphaninum calidum eft 8_ fubtile,atc_j diffolutiuum,doiori auris ex frt giditate,uelgroffauentofi_atemedelamtribuens_ Oleum de ben calidum eft,8_ mollificatiuum. Oleum de lilio calidu eft S_ fubtile,neruos leniens,doloriqjmatriris proficicns. Oleum de natcifco,eft ficut illud quod fit de lilio* 01eumuiolatumfrigidumeft,8__bmniferum. Oleumdenenufarefimileefthuic,fortiustamenoperarur. 01eumdefeminecucurbite,illisduobusfimileiudicatur,quodetiamcalori,atcK pigilijscongruum exiftit. * Butyrum omnibus unduofitatem habentibus plus nutrit„gro(_iufc_i exiftit Oleumrofatum,frigtdumeft,doloricapitis,acreliquiscius_egritudinibuscxca* Iore eueniennbus,remedium tribuit . Ad ultimum uero omnia unauofiratem ha* bentia,corum,ex quibus fiunt,fimilitudinem retincnt. Oleum coftinuni,calidum eft,neruof_pcalefacit 3 tremulofis ac paralyticis auxili* um pr-ebens.Quod ftomacho frigido,fi cum co epithimetur.confert, atqj fi cmpla ftrismixtumfuent,auxiliabitur. *iim*h»_* OLeum calidum eft . In quo autem maior morfus , atqj fortior lidius exiitiu Ipfum pra_terea neqj faftidium 3 ut alia unduofi Oleum myrtinum frigidum cft.capillofcgefficit tobuftos» / Oleum ^ o S I M P L I C 1 B V S- i%9 ^ Oleumdekciricalidumeft8ifubtile^eniriuu,&refolutiuum,8^propricquod excicrino conficitur. Balfamum uehementer exiftit calidum, quod &lapidemfrangir , 8C peflfaricatu ad impregnandum ualet. Oleunardinu calidu eftyquod ftomacho frigido , cu ex eo epichimacur, cogruir, -) . Oleum mafticinum fimiliter emplaftro admixtum,acqj ftomacho frigido fupei poficum,uel etiam in emplaftris poficum,beneficium praeftac. DeVeftimencis. Cap.XXIIII. Mneueftimentum lene&cerfum, minorem corporiafferrcalorem,quod ad ueftiendum in arftace melius exiftic. Cui fimileiudicacucueftimencum , quod :exitur,rarum remanecQuodautem pilofum eft,ueqj radiofum et fpiflum in* uenitur,corpus magis calefacit, quo in hyeme eft utendum , lineum uero omnibus ueitimentis frigtdius corpori exiftit,eicj}minus adheret, unde SC minus calefacere iti dicacur. Veftimencu autem de coto fa&um, lineo calidius eft,accg corpori magis ad ha:rec,*Sed ueftimentum defecafadum,lineo calidius eft, decoto uero fado frigidi ns exiftic, carnem quocg augec. Omne pra?cerea ueftimencum afperitatem habens, carnem macrefcere,ac duram fentiri facit.Quod autem huic contrarium exiftit,con traria operatur. Veftimenca icidem de lana uel pilis fatfa , calida func 8C afpera,cor* pus debilicancia,S£ propriein aeftate. Qua? autem de pilis cameloru uel caprarum fi unr, calidiflima iunt , corporicjmultum adharrentia , ac uehementer calefacientia. Gafdia,id eft,tiratru,ita(|tantucalefacit,qLiantuueftiment3 delana uel pilis texta,H cct neqj exafperer,ne<$ carnibus noceac. Pellis quoq; afiuceb,omnibus pellib 9 pilos habenctbus,minuscalidaexiftic. Vulpinaauceomnibuseftcalidior,qua?calidaha bencibus coplexionem,nullo modo conferc . Poftq; fiberis pellis in calidicace fecuu da exiftic. Phanex aucem 8C khahakim , aroj aguaftl , cemperacecalefaciunc,ieuefqj cxiftunt,corporatemperataojhabentibusconferunt.Alia!ueropeUesatajpih,quo- fecimus mentionem, cum in quantitate fmt fupecflua 7 uullis nifi corporn 6 habentibus groffa QC afpera conferu \ DeVentis&aete. Cap.XXV. Entus a polo ueniens Sepcentrionali , a parce uidelicec miuoris urfa? ac maio* ris,frigidus eft &ficcus,qui corpora efficics dura,reddir robufta , fenfus quooj acqj capu t leuia racic.Ipfe eciam omnibus uencis melior exiftes,pucrefa&ioncm plus remouec,cuiTimcamenfacic.Aegricudinesquocgqua?inpulmoneacguccurefiunc, nec non reumatifmum,ftue coricam adductt, uentrem infuper ftringit , fed ucinam prouocat. Ventus autem a polo ueniens meridiano , a parte fuhel , corpora diflbb uit,fenfus turbat , atcg dolorem capitis 8C oculorum aegritudinem facit , epilepllam quo^anteconfuetatemporaaccelerairefacitjfebresitidemparicpropterfuampu^ tredinem.Gutturi tamen & pcftori 8C pulmoni exafperatione non attribuit.Eft eti^ am plus omnibus uentis xgritudinem inferre paratus,& quam maxime fi in xftate rlauerit,uel in fine Veris. Ventus auce qui ab extremitate ortus uernalis,ufoj ad extrc mttate ortus hyemalis perflat , atqj ille qui ab excremicace Occafus uernalis , ufqj ad cxtremitatem Occafus hyemalis uenit in caliditate ct frigiditate omnino cemperaci cxiftunt.Qui autem ab Oriente ad nos tendit melior cft . Sed qui ab Occidente de* terior,8£groflus magis exiftir. Aer prxtereaomnibus meliOrclarus eft &fubtilis,in quo neqj multi exiftuntua* pores,neqj quietus neoj prxfocatus iiiuenitur, fed uenti uenientes ad eum,commo uent ipfum , atqj cum ;tttrahitur,delicarus fencitur , qui uelocirer poft foiis occaftim infrigidatur.Aer ueio omnia qux diximus,habens contraria, omnibus deterior iu> dicatur.Quiautemoii ftomachiacqjcordi,quafi compreffionem inferrefencicur, acq? ex multa fua caliditate 8C grofltcie anhelitum fuum rerinec. Atqj iile in quo mul* tifequunturuaporesgrofli,pro uicinitatclacunarum &ftagnorum,in quibusaqu? inueniuntur ftantes,uel in quibus fcetorcs ex rebus putridis uelcadaueribus exiftut, aut in quibus eft caior uehemeter ardens , uel qui conftrictus a uentis nou mouetur /* K? omney / i9* R A S I S D E ftigeneraliterpeftilentialesexiftunt. Aerquidem prxfocatus in locisquae dant,ad q fita iuntfauces,inuenitur,uel quemmontes altiffimiailacuns DeCiuitattbus. Cap.XXVI Ciedum eft,quod maior mutatio iu ciuitatibus eft, a partefuarum latitudinum C!UitateseiiiinquxfuntSeptentrioiiaies,frigidioresexiftunt.Meridionalesue roexi!tciircs,calidioresfunt,frigida?autemciuitates,ianioresfunt.Vndequiinei! moramur, corpore maiores funt 6C fortiores , atqj melms digcrentes, 6C colore pul chnorjs,aclcLiiorababentcorpora.Calidaautemhisomnibuscontraria?funt.Ci : uitatcs ittdem quas Septentrionales cooperiuut montes,quam obrem Scptentrio nales uenti ad e.is minus ueniunt, utilitates quas Septentnonales eis uenti crat prx: bituriamittunt.auapropterficumhociVleridionalesuentiadeastranfcunt,fiteo: rum complexio cajida & humida , fed ciuitatum Septentnonalium complexio fri; gida exilht^cficca,paucasfebres arqj paucas efficiens putrefadiones. Ciuitatesaute mchoresiunt^temperatioreSjquarcumabOrientefmtdifcoopert^abOccidem tecoopertaMiiueniuntur, Quibus conttarixdeteriores iudicantur. Ciuitates prarte; teaqua!jpafteSeptentrionishabentmare 3 Septentrionalesfunt.auacueroaSep s tentrioms parte habent montes , & a Meridionali funt difcooperta? , Meridionaics dicuutut.Ciuitatcsititidem quas undiqj montes circundant, qucelalicetm prredu aiscxiftuntfliucibus,cgritudinumoculorumualdegeneratiue,exiftunt.Ciuitatum autem 111 aito ittarum,qua: a multis perflantur uentis , aer bene redoletis , ac fubtilis exiibt. llfe iimiliter ciuitates in quibus aquarum multitudo , ac multa? inueniuntui arboLes,humidiores funt, in quibus oculorum «gritudines farpiusgenerarifolem Cuutatos autem m piano fita?,quar quafi abrafa?,uel a predidis nuda: exiftut, in qui* buSi '^ru"ieapauri^^^^ Sr . Ul ? ces r l nn ^erquarum luttimrubeumhabetcolorem,interhumiditatem ^ Iiccitatc mediocres exiftunt . auarum autem lutum nigrum & ccenofum exiftir arqj luiumcm habctodorem,mala: funtac putridar.Terra prarrerea paiudeftr»s,que cuni nere extiht calido,detenor eft. Q ux q uando eft fngida,minore habct malitia! Ad uinmum uero ctuitas calida , colorem atcjj corpus citrinitate afficit,uel nigre* dme V ioa: carniu m & fanguinis minorationem faciens, corpns debilitat,atqj uirtu tem difloluit.Fngtda autem extftens ciuitas, huic omnino contraria exiftit, humidi tati quoq^ attinens ciuitas,capillos longos,& corpus leneac pingue, neruofcBefficic iaxos.Siccaueroexiftensciuitas,huicrcddtturcontraria. * C)e uirtutibus elecluariorum ad comedendum fuauium,quar de frudibus & floribus fiunc dC uocantur Arabice mirambahat. Cap. XXVII. Vccarum rofarum ftomacho humoribus repleto , fi a ieiunis fumarur, & bene "^etur,con^rt,quandopoftipfumaquabibiturcalida.auodhiquic;ilo^ reni pitmntur, cVardorem nulio modo comederedebenc,&:maximeft*ftas ftie* *£tta 'f &fl "r affert ^ uod u *f«m proprerillud quod diximus come» dete neccfie fuent, cum firupo acetofo dezuccaro fafto accipiarur. n ,««tZT T S u ""r lenit, & tuflim mitigat, facilemqj reddit fcreatum , atq, oen rem lcntt.Stomachum tamen d.iToluit,& appetitum deftruir. ^m^Tm" 1 "««bolanis Indis cum ruccaro, ftomachum corroborat & pre* l i rw? uo hu ™°rufupcrfluitates ex cibo preterito remanentes exprimendo edu* l!iw ? ?v ut i tur ' color ^ acq uirit bonum,ac canicies tarcfabitur. Trifaria eamcn minor »n ,ft ls adion.bus fortior exift»t,l»cet fperma minuat. ^«S rC °/ ,tB ? Cl l m mdlc > ue hementer cahdum eft, quod ftomachumatq* e Parcaiefaciendo,^^^ * «^^lSndo^f- fe< ? e f n W?™ deft ™VP«™ t3 <™ «ehemen, cer augmentat 3 quando eo aliquis fepe ufus fucric Pip SIMPLICIBVS n 5>* jj • Pipcrnigmmcond!tum&longum,2inzibcricondicouicinumcxiftit t Alia ele&uariacaufl}idelitiarumtantummodocomeduntuf. De uirtutibusfpecierum,quibus omni hora multum eft utedum , quod fecundum literarum Arabicarum ordinem difpofitum eft. Cuius enimf^eciei nonien incipitab Ajn capitulo de Ainuenitur. "> fimiliterquo$inalrjsfitliteris. Caput.de A. XXVIII ^ ASarum,calidum eft &ficcum. Quod in epateopilationem haberibus,confert &arinam prouocat,at<$ hypofarcam patientibus auxllium confert. Squtnantum,calidumeft_ R A $_• r s D E fuperpofitus,pannum eius aufert. Cuius unduofttasgroffitudiniin membro, poft fui reaif.cationem remanenti confert,chordafqjficcas,molles efftcit, neruos praetc* calefacit .ftomacho tamcn malus exiftens,naufeam facit uentremlaxat. • > Faugenkeft,calidus eft 8_ficcus.Q.ui cum tumori epatis ptoficiat , utrgam tamcri erigere non permittit. Omnes iufquiami fpecies inebriant, 8-ftuporem faciunt,deterius autem omni bus nigrum tudicatur,quia interficit . lufquiamum autem tritum , atqj apoftemati businquibusuehemeris pulfuseftfuperpofitum,deftruitfenfum, Pfilium frigidum eft,quod ii cum iulep bibitum fuerit,febrem extinguitacutam ardorcmqjfedat,peftus quoqj lenit,atqj in inteftinis uulnera habetitibus fanguino* lenta 3 affatum 8c^ibicumauxiliacur. Siautemcumaceto mixtummoueatur,donec coaguletur,at9artubuscalidapatientibusapoftematafuperponatur,dolorefedat, Beem rubeum,calidum eft,8C coeundi incitat defydertum. CapiliusueneLTScaliduseft,quifiaduftusfuerit,ciilocacapillisdenudata,cxeo fuerincinun&a.capillos nafci facit,8£fcrophulas dtffoluit, pulmonem quoqj agrof fis humoribus,quibus eftimbibitus,mundat. Bulbus eft c?pe quod comeditur,qui coeundi prgterea ftimulat defyderium, at ostame^^ machi ngidu reddit, faftidium ex cibis faftidiofis faftum , arqj naufeam remouens. Taliphaphar,id eft,macis.Galenus diciteam tcmperatam efle,calida eft &ficca, qua: fluxum uentns,atcj hulcera inteftinorum, & hemorrhoidas remouet. DeGe. Cap. XXXVII MAndragora, frigida eft,faciens ftuporem . Q ux fi in uino mittatur, uald bnat.Medicmis autem admixta,doloce aufert,de qua fi maxima bibatur perniciemxnd quati litimalU # f * • SIMPLICIBVS. i9f & TicimallimulttffuncfpecieS,qua5omnes calida? exiftences,adurtint,acfoluunc uencrem,8i naufeam cfficiuntjcorpus quoqg hulcerant, CenbutJfngidumeftSCficcum^fluxumprohibensuentris^fuccuf^etusbibitus, idericixmedetur. De K. Cap. XXXVIII # "\ Tltis de qua fit uinu,folia uel preputia trita,et more emplaftri fuper calida apofte V mata pofita,atqj doleti capiti,beneficiu prcbec Succus preterea ipforu fi biba* tur,uenrrc ac uomitu ftringir. Gummi aute eius lapidem frangic,&fcabie remouet. ThtiSjCalidum exiftens d£ ficcum , carnem in uulncribus creac , uentrem quoqj ac uomitum arcer,inapi,calidum eft,quod in palaco pofitum , phlegma incidit , uermes prscerea e\pellit,acqjapoftemacamaturac. Alaluauifcus,in calorecemperata eft,qu£eapoftemaca mollificas, doloremfcdat, cu iu s femen morpheam remouet,fi cum eo & aceto in fole epichima fiac,ac$ ardori nncUis,auxiliacur. Elleborus niger,choIeram expellit nigram. Albus uero uomitfi uehementer pro* uocans,multum uomere facic. Ipfum camcn bibcre non eft fecurum. CalTiafiftula,uenttem foluic,&:apoftemactbus inceriorum conferc. rermencumdetarinacricicea,dolonbus qui func in plancis pedum,fiex eofiat emplaftrum,auxiliatur,&:apoftemaramacurac. DeThel. Cap. LIL ^nth:irides,calidefunc,&acuciflnme,quclicetfcabieicofcrant,ueficattamc,fiex eis multa fumatur quantitas,uulnerant,acfanguinem mingere faciunt,etinter- g liciunt.Ex quibus paruaaccepta quancicas,urinam uehementer prouocac,accg alba* tas albx cumaceco epichimaca? remedium afferunr. Cauda equina,eft frigida,qux uencris fluxum paciencibus,& hemopcoicis,ac cali disauxiliaturapoftemacibus. Anrum,tremoricordis,6c:melancholiaeadiutorium pracbec DeThac. Cap. LIII. Tharo,folucioniuecris,&ueficisoris,at(5inteftinoru,maximuaffercremediii. DeGaim. Cap. LIIIL \r 3 id eft,laurus,apoftemaci macricis confert,accjj pundurefcorpionis, etdolori ieruoriiauxiliatur,quodtotufemeetoleuoperatur,naufeatameatqjuomttum de cotrjs antiquis,faciei puftulis,qujc cumcutis duriciec3C (faciunt. _ _ _ •#••• • _k _. _ • m •_• A G tubore conftftunc,conferc,ac<3 ramici initianti, QL hamiop Agaricum,calidu exiftens,eparis aperit optlationem. Afmati q uoc$ atcj epilepfie iiec non uetuftis febribus remediu afFert.Humores pr?terea groffos a capite expelht. Cafic,id eft,eupacoriu,epatis opilationeaperir,ac uecuftis febnbus auxiliu prebec SERAPIONU, AVERROIJ, A T Q_V E R A S I S S I M P L I C I V M F I N I $• ARGENTORATI EXCVDEBAT GEORGIVS VLRICHER ANDLANVS, ANNO M- D. XXXI- M E N S fi SEPTEMB Rl'